2 Hydrocultuur Water geven Onderhoudscontract Voeding Afsluiting 43

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Kamerplanten Standplaats Licht Water Temperatuur Voeding Vermeerderen Verpotten en oppotten Afsluiting 39 2 Hydrocultuur Water geven Onderhoudscontract Voeding Afsluiting 43 3 Snijbloemen Verzorging door de kweker Veiling Transport Verzorging van snijbloemen binnen het bedrijf Verzorging snijbloemen bij de consument Goederenontvangst en goederenverwerking Afsluiting 67 4 Ondergronden Keramiek Glas Kunststof Hout Mandwerk Metaal Beton Afsluiting 75 5 Tuinmeubelen Verzorging van tuinmeubelen Afsluiting 78 INHOUD 9

2 6 Barbecues Verzorging Afsluiting 80 7 Meststoffen Dagelijkse verzorging op het bedrijf Verzorging van meststoffen door de consument Afsluiting 83 8 Grondproducten Verzorging van de afdeling Verzorging door de consument Afsluiting 86 9 Gewasbescherming Verzorging op de afdeling Verzorging bij de consument Afsluiting 88 Trefwoordenlijst GEUR, KLEUR EN SFEER: VERZORGING

3 1 Kamerplanten Oriëntatie Schoenmaker blijf bij je leest is een oud Nederlands spreekwoord. Het betekent dat je alleen moet praten over zaken waar je verstand van hebt. Maar bij het repareren van schoenen komt nog heel wat kennis kijken. Je hebt zo ontzettend veel soorten schoenen, gemaakt van heel diverse materialen, die je met steeds weer andere materialen moet bewerken. Net als de schoenmaker moet je in de bloemen- en plantenbranche over veel vakkennis beschikken. Zo is het heel belangrijk dat je weet hoe een plant in elkaar zit en hoe je haar moet behandelen. In dit hoofdstuk komt alles aan bod waar een plant behoefte aan heeft: licht, water, warmte, voeding en nog veel meer. 1.1 Standplaats Als je honger hebt, loop je naar de kast en pak je een boterham. Als je dorst hebt, loop je naar de keuken en neem je een glas water. Als je het koud hebt, zet je de verwarming wat hoger of trek je een trui aan. Allemaal heel vanzelfsprekende handelingen. Maar stel je eens voor hoe dat zou moeten, als je met je voeten vastzat in de grond. Daar moet je toch niet aan denken? Toch moet planten zich zo zien te redden. En het is ongelofelijk dat ze dat nog lukt ook. Fig. 1.1 Het proces van de fotosynthese. chlorofyl fotosynthese of koolzuurassimilatie Om te blijven leven heeft een plant, net als een mens, voedsel nodig. Voedsel kan een plant niet gaan halen, maar maakt ze zelf. In de bladgroenkorrels bewaart een plant de groene kleurstof chlorofyl. Met deze kleurstof en van licht maakt de plant suikers van water en mineralen uit de bodem en koolzuur uit de lucht. Dit proces noem je fotosynthese of koolzuurassimilatie. Bij dit proces komt zuurstof vrij. Vandaar dat de mens zonder planten en bomen niet kan leven. Wij ademen immers zuurstof in en koolzuur uit. s Nachts eet de plant een gedeelte van de geproduceerde suikers KAMERPLANTEN 11

4 dissimilatie op. Je noemt dat verbranding. Daarbij heeft de plant zuurstof nodig en wordt koolzuur geproduceerd. Eigenlijk is dit het omgekeerde proces: je noemt dit dissimilatie. Natuurlijke omgeving Zoals je hebt gezien, heeft een plant voor de fotosynthese behoefte aan licht, water en mineralen. Omdat temperatuur de hoeveelheid water ingrijpend kan beïnvloeden, komt er nog een vierde element bij, namelijk warmte. Op haar oorspronkelijke plaats in de natuur heeft de plant zich optimaal aangepast aan het klimaat. Zij heeft bijvoorbeeld niet meer behoefte aan water dan er normaal gesproken aan regen valt. Overvloedige regenval of langdurige droogte kunnen de plant wel bedreigen. Zo is het ook met licht. Komt een plant die altijd in de schaduw staat, plotseling in het volle licht, dan kost het haar grote moeite zich aan te passen en zal zij waarschijnlijk snel dood gaan. Fig. 1.2 Varen in natuurlijke en niet natuurlijke omgeving. Planten die als kamerplant worden verkocht, verblijven niet langer in het klimaat waaraan zij zich hebben aangepast. Het regent immers nooit in huiskamers. Maar ook warmte en licht zijn niet volgens de natuur geregeld, maar geheel volgens de wensen van de bewoners. Vandaar dat kamerplanten verzorgd moeten worden. Vragen 1.1 Hoe noemen we het proces waarbij koolzuurgas door het blad wordt omgezet in zuurstof en suikers? 1.2 Licht Om te beginnen heeft een plant licht nodig. Het is ook niet zo toevallig dat verreweg de meeste kamerplanten in de vensterbank staan. Daar krijgen ze ten slotte het meeste natuurlijke licht. Hoeveel licht je een plant moet geven, is afhankelijk van haar oorspronkelijke standplaats in de natuur. Je komt een plant nooit tegen op een plek waar zij meer licht krijgt dan zij nodig heeft. Als een plant minder licht krijgt dan zij 12 GEUR, KLEUR EN SFEER: VERZORGING

5 groeistoornissen rustperiode nodig heeft, kan zij groeistoornissen vertonen. Ze kan minder snel gaan groeien, de bladeren kunnen verkleuren, kleiner worden of afvallen en de ruimte tussen de bladknopen op de stengel kan groter worden. Vaak zie je dat planten overdreven naar het licht toe groeien. Planten die al wat ouder zijn, verliezen door gebrek aan licht vaak hun onderste bladeren. Bonte en gekleurde bladeren worden effen groen. Bloeiende en vruchtdragende planten verliezen hun knoppen en vruchten. Bovendien worden er geen nieuwe knoppen meer gevormd. Overigens heeft een plant geen constante hoeveelheid licht nodig. Net als de mens kent een plant rustperiodes. Je kunt zelf een rustperiode creëren door de plant op een koele plaats (tussen 0 en 10 C) te zetten, weinig water geven en indirect zonlicht. Je moet dan beslist niet bemesten. In die periodes maakt een plant geen voedsel, maar verbrandt zij de aangelegde voorraden. Hoeveel licht? schaduwplanten Hoeveel licht een plant nodig heeft, kun je vaak zien aan het uiterlijk. Het vertelt je ook iets over de oorspronkelijke standplaats. Over het algemeen zijn alleen planten die afkomstig zijn uit een warm en droog klimaat geschikt om thuis in de volle zon te zetten. Meestal hebben zij harde, stugge bladeren, weinig huidmondjes en een opperhuid die beschermd wordt door een waslaag of door bladharen. Dit zijn allemaal kenmerken van een plant die de verdamping van vocht tot een minimum beperkt. Planten die op hun oorspronkelijke plaats wel de volle zon verdragen, doen dat niet op de vensterbank op het zuiden omdat temperatuur, watertoevoer en luchtvochtigheid te zeer afwijken. Bovendien kan de zon door het glas heen verbranding veroorzaken. Toch hebben bijna alle planten een lichte standplaats nodig. Alleen echte schaduwplanten hebben aan weinig licht voldoende. Schaduwplanten hebben over het algemeen een groot bladoppervlak en dunne bladeren, soms met een zeer dunne of zelfs helemaal geen opperhuid. Schaduwplanten zijn vaak laagblijvende planten, zijn vaak groen van kleur en hebben veel huidmondjes. Doorzonkamers met vensters op het noordoosten en het zuidwesten zijn ideaal. In kamers met slechts één venster komt de vensterbank als enige plek in aanmerking. Kunstlicht lichtmeter gasontladingslampen tl-lampen gloeilampen halogeenlampen Om te weten of er voldoende licht in een ruimte is, kun je gebruikmaken van een lichtmeter zoals fotografen doen, of van een speciale luxmeter. Deze heet zo omdat de eenheid waarin lichtsterkte wordt uitgedrukt, lux wordt genoemd. Dit is het Latijnse woord voor licht. Als er in een ruimte niet genoeg licht is en je wilt er toch planten houden, zul je moeten zorgen voor kunstlicht. Maar niet elke gloeilamp of elke tlbuis is geschikt. Zonlicht is opgebouwd uit verschillende kleuren. Als je door een prisma kijkt, kun je dat zien. Ook in een regenboog zijn die kleuren afzonderlijk zichtbaar. Van die kleuren is het blauwviolette deel voor planten het belangrijkst. Dat hebben ze nodig voor de fotosynthese. Speciale plantenlampen, ook wel gasontladingslampen genoemd, bevatten alle kleuren en zijn vergelijkbaar met zonlicht. Er zijn tl-lampen die veel op zonlicht lijken. Dit licht komt echter nogal koud over en is daardoor voor een woonkamer ongezellig. Welke lampen precies geschikt zijn, is moeilijk te zeggen. Elk type tl-lamp heeft een nummer dat echter per merk verschillend is. Gewone gloeilampen zijn niet geschikt. Zoals gezegd heeft een plant behoefte aan het blauwviolette deel van het licht. Gloeilampen leveren vooral het rode deel. Dit rode deel zorgt uitsluitend voor extra lengtegroei. Een ander nadeel is dat deze lampen te veel warmte afgeven. Om deze redenen zijn halogeenlampen ook niet geschikt. LICHT 13

6 Lang of kort in het licht fotoperiodiciteit Er zijn dus planten die veel en planten die weinig licht nodig hebben. Dan gaat het over de sterkte van het licht, oftewel de intensiteit. Er is echter ook een verschil in behoefte aan de hoeveelheid licht gedurende een dag. De ene plant heeft genoeg aan vier uur licht, terwijl de andere minimaal veertien uur licht moet hebben. Dit noem je fotoperiodiciteit. Je bent nu twee keer een begrip tegengekomen met daarin het woord foto: fotosynthese en fotoperiodiciteit. Dat woord foto is niets anders dan het Griekse woord voor licht. Ook ons woord foto komt daar vandaan. Fotografie betekent eigenlijk schrijven met licht. Fotosynthese is het onder invloed van licht samenvoegen van stoffen uit de lucht (C0 2 ) en van water uit de grond tot voedsel. Fotoperiodiciteit is de telkens terugkerende behoefte aan licht gedurende een aantal uren per dag. Als je het hebt over fotoperiodiciteit, kun je planten in drie groepen indelen: kortedag-planten; langedag-planten; dagneutrale-planten. Kortedag-planten (kd) Kortedag-planten moeten voor het vormen van knoppen minstens twaalf uur onafgebroken in het donker staan. Voorbeelden zijn: Euphorbia pulcherrima (kerstster); Kalanchoe; Begonia Elatior-groep (kamerbegonia). Een kerstster bijvoorbeeld, kan thuis gekleurde schutbladeren krijgen, als je hem gedurende zes weken iedere dag van acht uur s avonds tot acht uur s morgens in een donkere kast zet. Fig. 1.3 Kortedag-plant: Kalanchoe. 14 GEUR, KLEUR EN SFEER: VERZORGING

7 Langedag-planten (ld) Langedag-planten moeten minimaal twaalf tot veertien uur licht per dag hebben om knoppen te kunnen vormen. Voorbeelden zijn: Pachystachys; Pentas. Fig. 1.4 Langedag-plant: Pachystachys. Dagneutrale-planten (dn) Dagneutrale-planten maakt het voor de knopvorming niet uit hoeveel licht zij per dag krijgen. Zij reageren vooral op de temperatuur. Voorbeelden zijn: Anthurium; Bougainvillea. De planten uit het voorbeeld vormen bloemknoppen bij een lage temperatuur. De cyclaam heeft juist behoefte aan een hoge temperatuur. Dit geldt overigens alleen voor bloeiende planten. LICHT 15

8 Fig. 1.5 Dagneutrale-plant: Clivia. Tot slot moet je nog weten dat er planten zijn die er niet tegen kunnen, als hun lichtsituatie gewijzigd wordt. Als je die planten draait of op een andere plaats neerzet, laten ze hun bloemknoppen vallen. Voorbeelden zijn: Camelia; Hoya; Hibiscus. Fig. 1.6 Planten die gevoelig zijn voor de lichtsituatie. Vragen 1.2 a Aan de uiterlijke kenmerken van een plant kun je vaak aflezen wat de oorspronkelijke standplaats of herkomst is. Tevens vertellen deze kenmerken je iets over de hoeveelheid licht die de plant nodig heeft. Noem een vijftal kenmerken waaraan je kunt zien wat de lichtbehoefte van de plant is. b Een woning heeft vensterbanken op het noorden, oosten, zuiden en westen. Op welke uren van de dag tijdens de zomer krijgen de planten direct zonlicht? c Sommige planten stemmen hun knopvorming af op de daglengte. Neem de volgende tabel over. Vul in onder welke omstandigheden ze knoppen vormen en noteer per groep een voorbeeld. 16 GEUR, KLEUR EN SFEER: VERZORGING