1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden
|
|
- Simon Martens
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ecologie De wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaalde leefomgeving (milieu) voorkomen en wat de relaties zijn tussen organisme en hun milieu 1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden 2. A-biotische factoren (zijn afkomstig van de levenloze natuur) - temperatuur - wind - bodem - regen - zuurstof
2 Ecologie bestudeert de relaties tussen een organisme en zijn milieu op verschillende niveaus: individu: de relatie tussen 1 individu en zijn omgeving Populatie: de relatie tussen een groep individuen van dezelfde soort en de omgeving Levensgemeenschap: hoe leven verschillende populaties samen, wat zijn interacties tussen de populaties onderling en de abiotische omgeving Ecosysteem: de eenheid van een levensgemeenschap en de abiotische factoren
3 Voedselrelaties Als populaties samenleven zijn voedselrelaties heel belangrijk Een voedselketen is een ketting van schakels waarbij de ene schakel voedsel is voor de volgende schakel
4 Voedselweb In werkelijkheid lopen vele voedselketens door elkaar in een voedselweb of -net Een voedselweb is een wirwar van verschillende voedselketens. De voedselketens hebben met elkaar te maken 1 organisme kan voor verschillende andere organismen als voedsel dienst doen.
5 De eerste schakel in een voedselketen is een groene plant Een groene plant doet aan fotosynthese en heeft geen andere organismen als voedsel nodig autotroof Autotroof je kan zelf uit anorganische stoffen, organische stoffen maken Heterotroof je moet organische stoffen binnenkrijgen met je voedsel, je moet dus andere organismen eten
6 verschillen tussen autotrofe en heterotrofe organismen Autotrofe Maken zelf voedsel Hebben bladgroen Heterotrofe Krijgen hun voedsel door te eten Hebben geen bladgroen Doen aan fotosynthese Niet afhankelijk van andere organismen Hebben geen fotosynthese Afhankelijk van andere organismen Maken van anorganische stoffen weer organische Kunnen niet van anorganische stoffen organische maken
7 Producenten Consumenten Reducenten Producenten Alle groene planten, produceren organische stoffen van anorganische stoffen Consumenten: Alle andere organismen die organische stoffen moeten eten. Reducenten: Alle organismen die dode organische stoffen weer omzetten tot anorganische stoffen
8 Groene planten noemen we PRODUCENTEN omdat ze zelf organische stoffen produceren Planten worden gegeten door planteneters = herbivoren = CONSUMENTEN VAN DE 1 E ORDE Planteneters worden gegeten door vleeseters = carnivoren = CONSUMENTEN VAN DE 2 E ORDE Als planten en dieren doodgaat worden ze opgeruimd door afvaleters als schimmels = REDUCENTEN
9 Kringloop van stoffen Consumenten van de 3 e orde Consumenten van de 2 e orde Consumenten van de 1 e orde Afvaleters Producenten Reducenten
10 De Koolstofkringloop in een ecosysteem
11 De Stikstofkringloop in een ecosysteem
12 Piramides Een voedselketen kun je ook weergeven als een piramide, hierin wordt het aantal individuen steeds kleiner 1 roofvogel 50 insecteneters planteneters plantjes Soms echter is er niet een echte piramide: één boom heel veel rups minder vogels
13 Verschillende piramides In een piramide van aantallen geef je weer hoeveel individuen elke schakel van een voedselketen heeft voedselketen één boom heel veel rups minder vogels
14 Piramide van biomassa Biomassa = het totale gewicht van alle organische stoffen in een organisme Voor een piramide van biomassa ga je na hoeveel biomassa er in elke schakel van een voedselketen zit. Dus de biomassa s van alle individuen bij elkaar opgeteld. Een piramide van biomassa heeft altijd een piramide vorm. Er gaat biomassa verloren doordat organismen bewegen en uitscheiden energiestroom in een ecosysteem
15 Energiestromen in een ecosysteem In iedere schakel van een voedselketen sterven er individuen zonder dat ze worden gegeten die energie verdwijnt uit de keten Ook gaat er energie verloren doordat individuen uitwerpselen produceren, warm moeten blijven en bewegen energie die uit de keten verdwijnt
16 POPULATIES Populatie = een groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied Een populatie kan groter of kleiner worden. Meestal blijft een populatie ongeveer even groot als je kijkt over een aantal jaar. Dit heet: EEN BIOLOGISCH EVENWICHT
17 Invloeden op de grootte van een populatie Groter worden van een populatie: veel voedsel weinig vijanden mooi weer Kleiner worden van een populatie: weinig voedsel veel vijanden er heerst een ziekte slecht weer
18 Successie Als in een gebied grote veranderingen hebben plaatsgevonden, zoals bosbrand of kaalkap, zie je later herstel van de begroeiing op een bepaalde manier Het begint met de pioniers, de eersten die zich vestigen. Het eindigt met een climax Dit proces heet successie
19 successie Op een kaal stuk land kunnen snel planten gaan groeien Dit stadium noemen we een pioniersvegetatie Na verloop van tijd gaan ze dood en zorgen voor humus in de bodem waardoor andere planten kunnen gaan groeien
20 Ook deze planten gaan dood en zorgen weer voor extra humus. Na verloop van tijd zijn er steeds nieuwe planten Gekomen. Uiteindelijk is er een eindstadium bereikt We noemen dit het climaxstadium
21 Beheer houdt de successie tegen begrazen maaien
22 Aanpassingen bij dieren Dieren zijn aangepast aan de biotoop waar ze leven, deze aanpassingen kunnen zijn: De manier van voortbewegen (land, lucht of water) voeding ademhaling (longen, huid, kieuwen) voortplanting (eieren of levendbarend)
23 Aanpassing bij waterdieren Dieren zijn vaak goed aangepast aan de omgeving waarin zij leven deze aanpassingen kunnen te maken hebben met de voortbeweging, de voeding, de ademhaling, de voortplanting enz. Waterdieren Kieuwen Huidbedekking schubben met slijmlaag Vinnen voor voortbeweging en stabiliteit Gestroomlijnd lichaam
24 Aanpassingen aan leven in het water Er zijn verschillen tussen dieren die in het water leven: vissen hebben kieuwen, maar pinguins en dolfijnen longen Er zijn ook overeenkomsten: ze hebben zo min mogelijk weerstand van het water waardoor ze bewegen gestroomlijnd lichaam
25 Aanpassing aan leven op het land Landdieren moeten met hun poten hun eigen gewicht dragen stevige poten, zwaar skelet De ondergrond bepaald vaak de manier van voortbewegen van een landdier
26 Vogels; snavels Haaksnavel: Hiermee wordt de prooi in stukken gescheurd Priemsnavel: Lange snavels waarmee ze in de natte bodem prikken Zeefsnavels: Komt voor bij vogels die het water afslobberen naar kleine plantjes en dieren
27 Vogels; poten Zangvogels: Poten waarmee ze zich kunnen vastklemmen in bomen ze hebben vaak 3 tenen naar voren en 1 naar achteren Roofvogels: Hebben de tenen scherpe klauwen
28 Vogels; poten Loopvogels: Hebben 3 tenen die naar voren staan Watervogels: Tussen de tenen zitten zwemvliezen Steltlopers: Zoeken hun voedsel in ondiep water en hebben dan ook lange poten zodat hun lijf droog blijft
29 Vogels; snavels De snavels van vogels zijn aangepast aan het voedsel dat zij eten. Kegelsnavel: korte snavel waar mee veel kacht kan worden gezet, voor bv zaden Pincetsnavel: puntige snavel om insecten mee te vangen
30 Aanpassing bij planten Ook planten hebben heel veel aanpassingen aan de omgeving waarin ze leven Bestuiving door wind of insekten Verspreiding van zaden door de wind, dieren, zelf. Overwintering door het maken van een wortelrozet Zonplanten Schaduwplanten Voorjaarsbloeiers
31 Aanpassing van planten tegen uitdroging Landplanten in een droog milieu Weinig tot geen huidmondjes Verzonken huidmondjes Dikke bladeren Dikke waslaag op de bladeren Behaarde bladeren Sterk ontwikkeld wortelstelsel
32 Planten in een vochtig milieu Veel huidmondjes Grote dunne bladeren Dunne waslaag Zwak wortelstelsel
33 invloed van licht bij planten Planten overleven een periode van weinig licht, zoals de winter, ook op andere manieren: Ze verliezen blad en wachten op betere tijden Ze verdwijnen ondergronds en wachten Ze overleven als een wortelrozet vingerhoedskruid Ze bloeien vroeg in het voorjaar als bomen nog geen blad hebben sleutelbloemen, krokussen, bosanemoon, speenkruid enz.
In de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen.
Samenvatting Thema 3: Ecologie Basisstof 1 In de ecologie bestudeert men de relatie tussen de organismen en het milieu waar ze voorkomen. Waarom leeft het ene dier hier en het andere dier daar? Alle organismen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Ecologie Thema 3
Samenvatting Biologie Ecologie Thema 3 Samenvatting door P. 1299 woorden 7 januari 2013 6,4 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 3 Ecologie Basisstof 1 Invloeden uit het milieu:
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 3 Ecologie
Samenvatting Biologie Thema 3 Ecologie Samenvatting door H. 1342 woorden 24 januari 2014 4 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 3 Ecologie Basisstof 1 In de ecologie
Nadere informatieE C O L O G I E Ecologie Factoren die invloed hebben op het milieu: Niveaus van de ecologie:
E C O L O G I E Ecologie = wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaald milieu voorkomen en wat de relaties zijn tussen organismen en dat milieu Factoren die invloed
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofstuk 6: Ecologie
Samenvatting Biologie Hoofstuk 6: Ecologie Samenvatting door G. 2238 woorden 22 november 2016 7,2 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Biologie 1 Wat is ecologie Het milieu
Nadere informatieInvloeden uit milieu. In ecologie bestuderen we alle relaties tussen organismen en hun milieu (leefomgeving)
Ecologie Thema1 Invloeden uit milieu In ecologie bestuderen we alle relaties tussen organismen en hun milieu (leefomgeving) Levende natuur Levenloze natuur = biotische factoren = abiotische factoren Niveau
Nadere informatieAantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL. 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: *
Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: * * * 2 Hoe kun je de naam van een organisme opzoeken?
Nadere informatieAantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen KGT
Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen KGT 2.1 Namen 1 Hoe zoek je de naam van een organisme op? De naam van een plant of een dier kan: * uit een andere taal komen * een eigenschap weergeven
Nadere informatieSamenvatting Biologie voor Jou VMBO 4a Ecologie. = studie over alle relaties tussen organismen en hun milieu
Samenvatting Bilgie vr Ju VMBO 4a Eclgie 3.1 Eclgie = studie ver alle relaties tussen rganismen en hun milieu 2 grepen invleden uit milieu: Bitische factren: afkmstig van rganismen Abitische factren: invleden
Nadere informatieIn planten vindt fotosynthese plaats:
Thema6 ecologie + Thema 7 mens en milieu samenvatting 1 invloeden uit het milieu Invloeden uit het Alle organismen worden beïnvloed door hun milieu (leefomgeving) milieu o Het milieu wordt ook door organismen
Nadere informatieLEVENSGEMEEN SCHAPPEN
LEVENSGEMEEN SCHAPPEN 1 E e n e i g e n h u i s, e e n p l e k o n d e r d e z o n Waarom groeien er geen klaprozen op het sportveld? Waarom leven er geen kwallen in de IJssel? Kunnen struisvogels wel
Nadere informatieAbiotische factoren: alle invloeden uit de levenloze natuur (temperatuur, wind, licht)
Samenvatting door B. 911 woorden 16 juni 2015 7 59 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1 Abiotische factoren: alle invloeden uit de levenloze natuur (temperatuur, wind, licht)
Nadere informatieInleiding Indeling van het plantenrijk Indeling van het dierenrijk Andere manieren van ordenen Ecologie...
ECOLOGIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Indeling van het plantenrijk... 4 Indeling van het dierenrijk... 5 Andere manieren van ordenen... 6 Ecologie... 6 Biotische- en a-biotische factoren... 9 Producenten,
Nadere informatieEcologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert
Ecologie is de wetenschap die relaties tussen organismen en hun omgeving bestudeert Een ecosysteem is bestaat uit alle organismen uit een bepaald gebied en alle omgevingsfactoren die invloed hebben op
Nadere informatieEcosysteem voedselrelaties
Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.
Nadere informatieDeel 3: het belang van koraal(riffen)
Lesstof Deel 1: het koraalrif Deel 2: het koraal Deel 3: het belang van koraal(riffen) Deel 4: de bedreigingen voor het koraal Deel 5: het beschermen van het koraal Deel 3: Het belang van het koraal Deze
Nadere informatieAerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken.
Begrippenlijst door Lauke 1056 woorden 23 oktober 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Begrippen biologie hoofdstuk 2 Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en
Nadere informatieBegrippenlijst Biologie Ecologie
Begrippenlijst Biologie Ecologie Begrippenlijst door een scholier 1803 woorden 14 april 2010 5,8 43 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1 De organisatieniveaus van de ecologie
Nadere informatieVoedselweb en voedselketen
Informatie: Moeilijkheid:**** Tijdsduur: *** Een plant groeit, dieren eten die plant op, die dieren worden weer opgegeten door andere dieren, die dieren gaan weer dood, het dier wordt weer opgeruimd door
Nadere informatieverwerking : wat is een bos?
verwerking : wat is een bos? Leven vestigt zich op plaatsen waar het goed is om te leven. Er zijn verschillende factoren die de leefomgeving vorm geven : levende factoren, niet-levende factoren en menselijke
Nadere informatieThema 2 Planten en dieren
Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 2 Planten en dieren Samenvatting Eten en gegeten worden Als je de leefomgeving van een plant of dier bestudeert, kijk je naar de levenloze natuur; dus naar
Nadere informatieVoedselweb en -keten vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 09 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62387 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieVoedselweb en -keten vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62467
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 juli 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62467 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie.
Bijlage VMBO-KB 2013 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-13-2-b Tropische regenwouden Lees eerst informatie 1 tot en met 3 en beantwoord dan vraag 42 tot en met 50. Bij het
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-13-2-b Tropische regenwouden Lees eerst informatie 1 tot en met 3 en beantwoord dan vraag 41 tot en met
Nadere informatieExamen Voorbereiding Ecologie
Examen Voorbereiding Ecologie Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 7 Ecologie Begrippenlijst: Begrip Abiotische factoren Biotische factoren Ecosysteem Populatie Emergente eigenschap Areaal Beperkende
Nadere informatieBIOLOGIE VOOR JOU 4 vmbo-k THEMA2. Ecologie. Uitgeverij Malmberg
THEMA2 Ecologie BIOLOGIE VOOR JOU 4 vmbo-k BASISSTOF 1 Eten en gegeten worden BIOLOGIE VOOR JOU 4 vmbo-k thema 2 Ecologie KENNIS opdracht 1 1 Hoe noem je een reeks soorten, waarbij elke soort wordt gegeten
Nadere informatieBeestige bundel van: 1
Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen
Nadere informatieEcosysteem havo/vwo 3-4
Ecosysteem havo/vwo 3-4 De natuurlijke balans van ecosystemen wordt bewaakt door microben. Zij staan aan het begin en einde van de voedselketen. Het ecosysteem bestaat niet alleen uit levende factoren
Nadere informatieInhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk
Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk Inleiding 1 PLANTEN 1.1 Indeling van het plantenrijk 1.1.1 De groene wereld van de planten 1.1.2 Wieren (algen) 1.1.3 Mossen 1.1.4 Paardenstaarten 1.1.5 Varens
Nadere informatieHieronder staan een aantal voorbeelden van ecosystemen.
Ecologie Deel 1 Biotische factoren In een levensgemeenschap kom je niet levende en levende componenten tegen. Niet levende componenten worden a-biotisch genoemd. Voorbeelden zijn temperatuur, licht, lucht,
Nadere informatieLEVENSGEMEEN- SCHAPPEN
LEVENSGEMEEN- SCHAPPEN 1 E e n e i g e n h u i s, e e n p l e k o n d e r d e z o n O:18/1 Je ziet hier een aantal planten en dieren. In welke gebieden horen ze thuis? Trek een lijn van de plant of het
Nadere informatie6,2. Samenvatting door Jasmijn 2123 woorden 22 juni keer beoordeeld. Biologie samenvatting Hoofdstuk 8 Ecosystemen en evenwicht.
Samenvatting door Jasmijn 2123 woorden 22 juni 2017 6,2 29 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting Hoofdstuk 8 Ecosystemen en evenwicht Nectar Havo 4 Paragraaf 8.1 Energiestromen
Nadere informatieB1 Wat is stofwisseling?** Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in de cellen van een individu.
BIOLOGIE SE 1: STOFWISSELING, ECOLOGIE EN MENS & MILIEU Wat moet doen bij elke basisstof?* (volgens de docent) * lezen ** begrippen kennen *** begrippen kennen en kunnen toepassen!! tabellen/schema s die
Nadere informatieEcologie. Cursus Natuurgids
Ecologie Cursus Natuurgids Hoofdstuk ecologie 1. Wat is ecologie? 2. Abiotische factoren 3. Relaties tussen individuen van dezelfde soort 4. Relaties tussen individuen van verschillende soorten 5. Processen
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier
Nadere informatieOpdracht 7.2 Energie een heel lastig onderwerp
Opdracht 7.2 Energie een heel lastig onderwerp Inleiding voor de docent: Onverwachte gaten in het curriculum en in BINAS In deze opdracht gaat de aandacht naar de samenhang tussen de processen die een
Nadere informatiePlanten. over bloemetjes en bijtjes Knollen en citroenen
Planten over bloemetjes en bijtjes Knollen en citroenen Deze bijeenkomst Planten versus dieren Indeling van het plantenrijk Voortplanting Ecosystemen Indeling van het leven op aarde Er zijn 4 rijken: Bacteriën
Nadere informatie1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.
THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken
Nadere informatieBiologie. Hoofdstuk 3 Ecologie
Biologie Hoofdstuk 3 Ecologie Wat is Ecologie? Studie van interacties tussen organismen enerzijds en tussen organismen en hun omgeving anderzijds Ernst Haeckel poneerde term Ecologie in 1866 Grieks oikos
Nadere informatieDoel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt.
Thema: Bestaat vrede? Vak: Ruimte, aarde en milieu De ecologische kringloop De voedselkringloop Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De kringloop in de natuur Doel: Na deze opdracht weet je wat een
Nadere informatieSamenvatting Biologie organismen in hun milleu
Samenvatting Biologie organismen in hn mille Samenvatting door een scholier 2134 woorden 13 jni 2017 4,8 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jo Biologie thema 2 organismen in hn milie
Nadere informatieLesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VWO NATUUR EN MILIEU De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 2 ecologie
Samenvatting Biologie Thema 2 ecologie Samenvatting door M. 2473 woorden 3 januari 2014 8 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou THEMA 2 ECOLOGIE Bs.1 organisatieniveau van de ecologie
Nadere informatieVerschillende voedselketens
W.o.-natuur 6e leerjaar Lesfiche Verschillende voedselketens Eindtermen 1.7 De leerlingen kunnen de wet van eten en gegeten worden illustreren aan de hand van minstens twee met elkaar verbonden voedselketens.
Nadere informatie6,1. Samenvatting door een scholier 1823 woorden 7 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. Ecologie
Samenvatting door een scholier 1823 woorden 7 juni 2004 6,1 139 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Ecologie De organisatieniveaus van de ecologie ~biotische factoren: invloeden afkomstig
Nadere informatie4, Inleidende begrippen. Samenvatting door een scholier 1269 woorden 2 juli keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 1269 woorden 2 juli 2007 4,2 34 keer beoordeeld Vak Biologie DEEL IV: RELATIES TUSSEN ORGANISMEN EN HUN MILIEU H1. Energiedoorstroming en materiekringloop. 1.1 Inleidende
Nadere informatieBiodiversiteit in de hoogstamboomgaard
Nationale Boomgaarden Stichting v.z.w. Vereniging voor pomologie, boomgaard- en landschapsbeheer (staatsblad 2 09-2005) Leopold-III-straat 8 3724 Vliermaal, tel: 012/391188; fax: 012/747438 E-mail: info@boomgaardenstichting.be
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam
Nadere informatieBiologie Thema 5 Ecologie
Basisstof 1: Biologie Thema 5 Ecologie Biosfeer Gedeelte&van&de&aarde&dat&door&organismen&wordt&bewoont& Biomen Vegeta3egordels& Ecosystemen Natuurlijk&begrensd&deel&van&de&biosfeer& Levensgemeenschap
Nadere informatieVoedselweb en voedselketen vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73586
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73586 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieDe wei een ecosysteem? Plant en dierinteracties in een ecosysteem
Plant en dierinteracties in een ecosysteem Inleiding In een ecosysteem bestaat een intensieve wisselwerking tussen bodem, water, atmosfeer, microorganismen, planten en dieren. Hierbij spelen dus zowel
Nadere informatieSamenvatting Biologie Planten en dieren en hun samenhang
Samenvatting Biologie Planten en dieren en hun samenhang Samenvatting door een scholier 1858 woorden 7 maart 2012 5 12 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie actief Ademhalingsorganen Nemen zuurstof
Nadere informatieOrganismen die organisch en anorganische moleculen kunnen maken of nodig hebben zijn heterotroof
Boekverslag door A. 1802 woorden 20 juni 2007 5 71 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting stofwisseling Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in een organisme
Nadere informatieCellen aan de basis.
Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema
Nadere informatieLesbrief. biologie NATUUR EN MILIEU OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO NATUUR EN MILIEU De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Docenthandleiding. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Docenthandleiding LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van LEUK DAT U GEKOZEN HEEFT OM EEN BEZOEK TE BRENGEN AAN DIERENRIJK OPBOUW LESPAKKET ln deze docenthandleiding
Nadere informatieEindexamen biologie pilot havo I
Bromelia s Van haar oma werd gezegd, dat ze groene vingers had. Ook haar moeder is dagelijks in de weer om planten te verzorgen. De nieuwste rage bij haar thuis zijn Bromelia s (zie afbeelding 1 en 2).
Nadere informatieMens, natuur & milieu
Mens, natuur & milieu Lesbrief Biologie. In dit thema ga je aan de gang met opdrachten die gaan over de ontwikkelingen in het havengebied en de gevolgen voor natuur en milieu. Deze opdracht is een lesbrief
Nadere informatieDe relaties (betrekkingen) tussen organismen en hun milieu.
1 BASISSTOF 2 havo vwo Wat is ecologie? thema 6 Ecologie opdracht 1 1 Wat bestudeert de ecologie? De relaties (betrekkingen) tussen organismen en hun milieu. Gebruik bij de vragen 2 tot en met 4 afbeelding
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE OPDRACHTEN
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam
Nadere informatieLesactiviteit 2.1 Aanpassingen vogels algemeen en die van kusttrekvogels
Lesactiviteit 2.1 Aanpassingen vogels algemeen en die van kusttrekvogels Werkvorm: Klassikaal, binnen. Materialen: bord; plaatjes van vogels, opgezette vogels of delen daarvan. Achteraan deze lesactiviteit
Nadere informatieLeerlijn Waddenzeeschool Voortgezet onderwijs
Leerlijn Waddenzeeschool Voortgezet onderwijs Algemene doelen Waddenzeeschool Zoveel mogelijk scholieren in aanraking brengen met het Waddengebied, zowel op school als op het wad, om zo het draagvlak voor
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9, 'Fast Food Island' en Hoofdstuk 10, 'Ecologie'
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9, 'Fast Food Island' en Hoofdstuk 10, 'Ecologie' Samenvatting door een scholier 1412 woorden 29 juni 2007 6,4 39 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Fast Food Island!
Nadere informatieEcologie Vragenlijst Onderstaande vragen dienen om je blik te verbreden en meer na te denken over de gebezigde begrippen en concepten.
Ecologie Vragenlijst Onderstaande vragen dienen om je blik te verbreden en meer na te denken over de gebezigde begrippen en concepten. 1. Geef in eigen woorden een omschrijving van het begrip abiotische
Nadere informatiePTA biologie BBL Statenkwartier, Waldeck en Kijkduin cohort
Eindtermen biologie PTA biologie BBL Statenkwartier, Waldeck en Kijkduin cohort 2017-2018-2019 BI/K/1 Oriëntatie op leren en werken BI/K/2 Basisvaardigheden BI/K/3 Leervaardigheden in het vak biologie
Nadere informatieVoeding. klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs
Voeding klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Voeding is belangrijk voor mens, dier en plant. In het dierenpark zie je veel verschillende dieren. Een planteneter eet planten, een vleeseter eet vlees
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Hap, ik heb je! Groep 4-5-6
Voorbereiding post 2 Hap, ik heb je! Groep 4-5-6 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Hap, ik heb je! voor groep 4, 5 en 6. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel
Nadere informatieVoedselweb en voedselketen vmbo-kgt34
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 13 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63328 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Hap, ik heb je! Groep 7-8
Voorbereiding post 2 Hap, ik heb je! Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Hap, ik heb je! voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel Opruimen
Nadere informatieRondleidingen ZOO ANTWERPEN
Rondleidingen ZOO ANTWERPEN In ZOO Antwerpen gaan leren en plezier maken hand in hand. Bovendien zijn al onze rondleidingen voor scholen volledig ontwikkeld op het niveau van je klas én conform de eindtermen
Nadere informatieRondleidingen ZOO ANTWERPEN
Rondleidingen ZOO ANTWERPEN In ZOO Antwerpen gaan leren en plezier maken hand in hand. Bovendien zijn al onze rondleidingen voor scholen volledig ontwikkeld op het niveau van je klas én conform de eindtermen
Nadere informatieRondleidingen ZOO Antwerpen
Rondleidingen ZOO Antwerpen In ZOO Antwerpen gaan leren en plezier maken hand in hand. Bovendien zijn al onze rondleidingen voor scholen volledig ontwikkeld op het niveau van je klas én conform de eindtermen
Nadere informatieOrdening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels
Ordening Planten Dieren Bacteriën Schimmels Indeling plantenrijk Indeling dierenrijk Planten Kenmerken plantencellen: celwanden celkernen bladgroenkorrels Wieren Sporenplanten Zaadplanten Wieren / Algen
Nadere informatieBIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo
BIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai De student moet de bouw en werking van enzymen kunnen beschrijven moet het proces van foto
Nadere informatieOrdening. Klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs
Ordening Klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Over de hele wereld verspreid leven zeer veel verschillende dieren die allemaal hun eigen kenmerken hebben. Als je in de dierentuin rondloopt kun je de
Nadere informatieBiologie ( havo vwo )
Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging
Nadere informatieROVERS EN HUN PROOIEN
ROVERS EN HUN PROOIEN Handleiding en leerdoelen 3de graad Je vertelt de leerlingen dat ze binnenkort op uitstap gaan naar ZOO Planckendael. Wie werkt er allemaal in de zoo? (dierenverzorger, dierenarts,
Nadere informatieVoeding. Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs
Voeding Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs DMVVOO-B&E-2012 Voeding is belangrijk voor de mens, dier en plant. In het dierenpark zie je heel veel verschillende dieren. De planteneter eet planten,
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam
Nadere informatieNaut, Thema 2; Planten en dieren
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Paula Klijnstra 07 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/92832 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatiePeriode 3. Leerstoflijnen. Periode 3. Klas 4. Van 07 november t/m 02 december
Leerstoflijnen Periode Klas Van 07 november 0 december Vak: Ne Niveau: T Klas A 1 Taalverzorging werkwoordspelling hoofdstuk en 5 Toets werkwoordspelling 9-10 5 Taalverzorging spelling hoofdstuk en. 6
Nadere informatie- 1. Tijdvak 1. Correctievoorschrift HAVO 1992
- Tijdvak orrectievoorschrift HAVO 992 M Pi t -rl :2 -rl : r- -rl IQ Inhoud Algemene regels 2 Scoringsvoorschrift 2. scoringsregels algemeen 2.2 Scoringsregels gesloten vragen 2.3 scoringsregels open vragen
Nadere informatieSamenvatting door F woorden 3 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door F. 1187 woorden 3 juni 2012 7 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1: Ordening in vier rijken Rijken(indelingscriteria): - Bacteriën - Schimmels - Planten
Nadere informatieVerschillende eters hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 26 October 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62553 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie.
Bijlage VMBO-KB 2015 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-15-2-b De Galapagos-eilanden Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 37 tot en met 47. Bij het
Nadere informatieWie eet wie en wie eet wat?
Leerkracht Wie eet wie en wie eet wat? Maak een voedselweb Inhoud in het kort In deze les krijgen de leerlingen een beeld van de relaties tussen dieren en planten. Leerlingen maken een voedselweb van één
Nadere informatieHandleiding Soortenlijst. Inhoud. Inleiding. Indeling van de soortenlijst. Sorteren van de soortenlijst. Soortenlijst aanvullen met eigen opmerkingen
Handleiding Soortenlijst Inhoud Inleiding Indeling van de soortenlijst Sorteren van de soortenlijst Soortenlijst aanvullen met eigen opmerkingen Bijlage 1 Overzicht landschappen en biotopen binnen elk
Nadere informatiePTA biologie KB locatie Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier en Waldeck cohort
Eindtermen biologie BI/K/1 Oriëntatie op leren en werken BI/K/2 Basisvaardigheden BI/K/3 Leervaardigheden in het vak biologie BI/K/4 Cellen staan aan de basis BI/K/5 Schimmels en bacteriën: nuttig en soms
Nadere informatiePTA biologie KB locatie Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier en Waldeck cohort
Eindtermen biologie BI/K/1 Oriëntatie op leren en werken BI/K/2 Basisvaardigheden BI/K/3 Leervaardigheden in het vak biologie BI/K/4 Cellen staan aan de basis BI/K/5 Schimmels en bacteriën: nuttig en soms
Nadere informatieHandige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 1ste graad
Handige Harry s Handleiding en leerdoelen - 1ste graad Van een aantal dieren kunnen aantonen dat ze aangepast zijn aan hun omgeving. De vaardigheden van dieren in verband brengen met hun levenswijze Voorbeelden
Nadere informatieNaut, Thema 2; Planten en dieren
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Paula Klijnstra 07 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/92832 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatiemodule 2 ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES
ECOLOGISCHE & BEHEERPRINCIPES Hoofdstuk 2 Inhoudsopgave: Wat is ecologie? Wat is biodiversiteit? Wat is natuurbeheer? Boerennatuur op en rond het erf Wat is ecologie? Wat is ecologie? Wat is ecologie?
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam
Nadere informatieEcosystemen (Eikenberkenbos, Waterplas, Heideveld) Planten Dieren Schimmels/Bacteriën
Ecologie les 1 op 6 januari 2016 IVN Aarde Biosfeer Ecosystemen (Eikenberkenbos, Waterplas, Heideveld) Levensgemeenschappen (Alle organismen en de relaties, Die ze met elkaar onderhouden) Abiotische milieuomstandigheden
Nadere informatieSamenvattingen. Samenvatting Thema 1: Stofwisseling. Basisstof 1. Organische stoffen:
Samenvatting Thema 1: Stofwisseling Basisstof 1 Organische stoffen: - Komen af van organismen of zitten in producten van organismen - Bevatten veel energie (verbranding) - Voorbeelden: koolhydraten, vetten,
Nadere informatiePlanten en hun omgeving. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/87628
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/87628 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieOrganismen worden beïnvloed door ziektes. Ziektes kunnen worden veroorzaakt door schimmels, virussen, parasieten en bacteriën.
Samenvatting door een scholier 1455 woorden 4 maart 2012 6,6 26 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie Interactief Biotische factoren zijn afkomstig uit de levende natuur. Organismen worden beïnvloed
Nadere informatie