RIS127624_01-JUN-2005

Transcriptie

1 rv 79 Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn BOW/ RIS _ Gemeente Den Haag RIS127624_01-JUN-2005 Den Haag, 10 mei 2005 Aan de gemeenteraad Plan van nieuwe basisscholen 2006 tot en met Inleiding Stichting en bekostiging van het basisonderwijs behoort op grond van artikel 69 van de Wet op het primair onderwijs (WPO) tot de verantwoordelijkheid van het rijk. In de stichtingsprocedure is echter ook gemeentelijke besluitvorming aan de orde. De gemeenteraad dient namelijk aanvragen tot stichting die voor 1 februari van een kalenderjaar zijn ingediend te toetsen aan de voorgeschreven wettelijke regels. De artikelen 73 tot en met 85 WPO regelen de aanvang van de bekostiging van nieuwe basisscholen. Bekostiging door het rijk vindt alleen plaats indien de desbetreffende school voorkomt op het door de gemeenteraad elk jaar voor 1 augustus vast te stellen "Plan van nieuwe scholen". Dit plan bevat telkens drie schooljaren, dit jaar beginnende met het schooljaar In een plan van nieuwe scholen dienen nieuwe verzoeken te worden bezien, scholen uit het voorgaande plan te worden opgenomen voorzover deze nog niet voor bekostiging in aanmerking zijn gebracht of nog niet daadwerkelijk zijn gestart, en scholen te worden opgenomen welke in beroep alsnog door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State zijn goedgekeurd. Het plan behoeft de goedkeuring van de Minister, deze beslist voor 1 januari voorafgaande aan de planperiode (artikel 79, derde lid, WPO). De raad dient op grond van artikel 83, eerste lid, onder a WPO expliciet te besluiten dat vaststelling van een plan achterwege blijft indien geen der ingekomen verzoeken voor inwilliging in aanmerking komt. 2. Wettelijke procedure Het "Plan van nieuwe scholen" vermeldt in elk geval welke scholen bij de aanvang van het eerste schooljaar in de planperiode voor bekostiging in aanmerking komen en de reden waarom de overige scholen daarvoor niet in aanmerking komen. In artikel 75 WPO (voor openbare scholen) en artikel 76 WPO (voor bijzondere scholen) wordt aangegeven welke gegevens nodig zijn om een aanvraag te kunnen toetsen: - een prognose van het te verwachten aantal leerlingen; - de beschrijving van het voedingsgebied; - de aanduiding van de plaats in de gemeente waar het onderwijs moet worden gegeven; - de voorgestelde datum van ingang van de bekostiging; - bij bijzondere scholen: de richting van de desbetreffende school. Met betrekking tot de prognose is door Centrale Financiële Instellingen (Cfi, een agentschap van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) aangegeven aan welke uitgangspunten een prognose moet voldoen (circulaire van 25 juli 2001: "Modelprognose basisonderwijs 2001"). In dit model wordt op basis van diverse demografische gegevens van het voedingsgebied een berekening gemaakt van het aantal leerlingen gedurende 20 jaar vanaf de datum van ingang van de bekostiging. De prognose dient tevens de volgende gegevens te bevatten: - het belangstellingspercentage van de desbetreffende richting binnen de gemeente (de indirecte meting), of als die richting nog niet voorkomt binnen de gemeente (artikel 76, tweede lid onder b, WPO): - het belangstellingspercentage voor het basisonderwijs van die richting in een vergelijkbare gemeente (artikel 76, tweede lid onder a, WPO). In artikel 75, derde lid onder 7, WPO is opgenomen dat de prognose tevens gegevens kan bevatten naar aanleiding van een directe meting. Met name kan dit van belang zijn voor het onderbouwen van aangenomen afwijkingen ten opzichte van het bestaande belangstellingspercentage. Door Cfi (circulaire van 25 juli 2001) zijn voorwaarden gesteld aan dergelijke directe metingen. Bovendien is de directe meting als aanvullende methode bedoeld voor het geval de over te leggen prognose via de indirecte meting onvoldoende gegevens oplevert voor de bepaling van de behoefte aan een school. Een directe meting komt niet zonder meer in de plaats van het gemeentelijke belangstellingspercentage. Aan de hand van deze toetsingscriteria neemt de gemeenteraad in elk geval een bijzondere school in het plan van nieuwe scholen op, indien op grond van bij het verzoek overgelegde gegevens aannemelijk is, dat de school binnen 5 jaar vanaf de aanvangsdatum van de bekostiging en voorts gedurende 15 jaar na die periode van 5 jaar zal worden bezocht door ten minste het aantal leerlingen dat overeenkomt met de voor de betreffende gemeente geldende stichtingsnorm (artikel 77, eerste lid, WPO). Raadsvoorstellen

2 Hierbij mogen geen leerlingen meegeteld worden, die wonen binnen een redelijke afstand van een school van dezelfde richting en waarvoor plaatsruimte op die school aanwezig is (artikel 78 WPO). Voor de gemeente Den Haag is de stichtingsnorm voor een school voor basisonderwijs 333 leerlingen. Indien de gemeente een nieuwe basisschool weigert op te nemen op het plan van nieuwe scholen, kan het schoolbestuur administratief beroep instellen bij de minister (artikel 71 WPO). Indien ook de minister weigert goedkeuring te verlenen, kan het schoolbestuur in beroep gaan bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (artikel 80, eerste lid, WPO). Tegen het besluit van de minister inzake de goedkeuring of inzake het administratief beroep kan eveneens door de gemeente beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Indien het schoolbestuur in beroep door de minister of de Afdeling bestuursrechtspraak in het gelijk wordt gesteld, neemt de gemeenteraad de school op het eerstvolgende Plan van nieuwe scholen op (artikel 80, tweede lid, WPO). Artikel 82 WPO regelt, dat in elk Plan van nieuwe scholen de scholen uit een voorgaand plan worden opgenomen, die door de minister voor bekostiging in aanmerking zijn gebracht, maar nog niet zijn begonnen of nog niet definitief door de minister voor bekostiging in aanmerking zijn gebracht. Uit het voorgaand plan wordt niet een school opgenomen, indien de indiener van het verzoek heeft gevraagd de school te laten vervallen, of indien aan de bijzondere school het onderwijs niet is aangevangen bij aanvang van het tweede schooljaar volgend op het schooljaar, waarvoor de school voor het eerst voor bekostiging in aanmerking werd gebracht. Ook als er zich omstandigheden hebben voorge daan, die bij de vaststelling van het (voorgaand) plan niet bekend waren en die waren zij wel bekend geweest, geleid zouden hebben tot een ander besluit, wordt die school niet opgenomen. Tegen een besluit van de gemeenteraad op grond van genoemd artikel kan geen administratief beroep worden ingesteld bij de minister, doch kan op grond van jurisprudentie rechtstreeks beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS d.d. 28 augustus 2002). De vaststelling van een plan door de gemeenteraad blijft achterwege indien geen der ingekomen verzoeken voor inwilliging in aanmerking komt (artikel 83, eerste lid onder a, WPO). Tegen een dergelijk besluit van de gemeenteraad kan door de aanvragers administratief beroep worden ingesteld bij de minister. 3. Beoordeling ingediende aanvragen Voor 1 februari 2005 zijn aanvragen ingediend voor het stichten van nieuwe basisscholen door de besturen van de Islamitische Stichting Nederland voor Onderwijs en Opvoeding-ISNO, Yunus Emre Den Haag, alsmede de Stichting Hindoe Onderwijs. 3.1 Islamitische basisscholen Door het bestuur van de Islamitische Stichting Nederland voor Onderwijs en Opvoeding-ISNO, Yunus Emre Den Haag is een verzoek d.d. 24 januari door de griffie van de gemeenteraad ontvangen op 27 januari 2005 ingediend voor opneming van drie bijzondere scholen voor basisonderwijs op islamitische grondslag in het Plan van nieuwe basisscholen van de gemeente Den Haag. De beoogde drie voedingsgebieden voor de gewenste nieuw te stichten basisscholen zijn, Laak en Escamp. De aanvraag is tijdig, dat wil zeggen vóór 1 februari 2005, ingediend. Omdat de aanvraag niet volledig was, is op grond van artikel 76, tweede lid, onder b, WPO om nadere gegevens gevraagd. De gegevens zijn vóór 1 april 2005 ontvangen en derhalve tijdig ingediend. In de overgelegde prognose van VBS Consult d.d. januari 2005 zijn onder meer prognoses opgenomen op basis van een belangstellingspercentage van 0,53% in Den Haag voor Liberaal-Islamitisch basisonderwijs voor de stadsdelen Escamp, Laak en, volgens de zogenaamde indirecte meting. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het belangstellingspercentage voor het Liberaal-Islamitisch basisonderwijs in de gemeente Den Haag 0,52% bedraagt (op 1 oktober 2004: 211 leerlingen voor de gevestigde Liberaal Islamitische basisschool Yunus Emre, gedeeld door leerlingen in Den Haag) en derhalve licht afwijkt van het door de aanvrager gehanteerde belangstellingspercentage. Het aantal leerlingen, verdeeld over de verschillende stadsdelen op korte, middellange en lange termijn is volgens deze prognoses als volgt. Tabel 1: prognose leerlingen op basis van feitelijke belangstelling Stadsdeel/Jaar belangstellingspercentage Escamp Laak ,53% 0,53% ,53% Uit de prognoses blijkt dat het te verwachten aantal leerlingen voor de drie gevraagde scholen niet voldoet aan de stichtingsnorm van 333 leerlingen die in de gemeente Den Haag geldt. Als alternatief is door VBS Consult een prognose opgesteld op basis van een belangstellingspercentage dat is berekend op basis van de methode van directe meting (kort gezegd, door middel van een enquête onder ouders naar gewenste richting in het onderwijs). De belangstellingspercentages zijn overgenomen uit het rapport Verlangd basisonderwijs in de gemeente Den Haag van ITS d.d. juni Raadsvoorstellen

3 Op basis van deze direct gemeten belangstellingspercentages zouden de prognoses wel voldoen aan de stichtingsnorm voor de gemeente Den Haag. Kort samengevat geeft de prognose op basis van de directe meting het volgende beeld te zien. Tabel 2: prognose leerlingen op basis van directe meting Stadsdeel/Jaar 2005 Escamp belangstellingspercentage 18,4% Laak ,7% ,7% Beoordeling aanvragen In casu geeft de prognose op basis van de indirecte meting een beter beeld van het te verwachten aantal leerlingen dan de directe meting. Dit blijkt uit de gevraagde basisschool in het stadsdeel, waarvoor geldt dat er al een Liberaal-Islamitische school aanwezig is, te weten de Yunus Emre school van hetzelfde schoolbestuur. De feitelijke leerlingenaantallen van deze school laten het volgende beeld zien. Tabel 3: leerlingen bestaande Islamitische basisschool Yunus Emre Jaar per 1 oktober Leerlingen De feitelijke belangstellingspercentages voor de bestaande Liberaal-Islamitische basisschool Yunus Emre zijn, verdeeld over de verschillende wijken en stadsdelen, per 1 oktober 2004 als volgt: Tabel 4: feitelijke belangstelling Islamitisch onderwijs Wijk Schilderswijk-West stadsdeel belangstellingspercentage 1,1% Schilderswijk-Noord 1,5% Schilderswijk-Oost Groente- en Fruitmarkt 2,2% 1,9% Transvaalkwartier-Zuid 6,2% Zijden/Steden/Zichten Escamp 1,5% Uit bovenstaand overzicht blijkt dat het percentage van de directe meting (26,7%) in de praktijk in geen enkele wijk die binnen het stadsdeel tot het voedingsgebied van de Yunus Emre-school wordt gerekend, tot uiting komt. In de stadsdelen Laak en Escamp is geen Islamitische basisschool gevestigd. Er zijn echter geen redenen om aan te nemen waarom in deze stadsdelen een grotere interesse voor Islamitisch onderwijs aannemelijk is dan feitelijk het geval is in het stadsdeel. De in de enquête gemeten belangstelling is onrealistisch, gelet op de grote geconstateerde afwijkingen ten opzichte van de werkelijkheid binnen het stadsdeel. Voorts wordt nog het volgende overwogen. Bij beschikking van 19 juli 2000 heeft de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen na advisering door onder meer de Onderwijsraad aangegeven dat binnen de soennitische Islam een onderscheid dient te worden gemaakt tussen een liberale en een orthodoxe richting. Daarbij wordt de in Den Haag reeds bestaande Yunus Emre-school gerekend tot de liberale richting en de Al-Qoeba-basisschool tot de orthodoxe richting. In de brief van de aanvrager van 24 februari 2005 is aangegeven dat de gewenste scholen zich in het liberale segment bevinden. In voornoemd rapport Verlangd basisonderwijs in de gemeente Den Haag van ITS d.d. juni 2004, is echter geen onderscheid gemaakt tussen de belangstelling voor de liberale en de orthodoxe richting. Het belangstellingspercentage dat uit genoemde rapportage voortvloeit kan derhalve alleen al om deze reden niet dienen als basis voor een leerlingenprognose. Genoemde prognose van VBS Consult d.d. januari 2005, gebaseerd op de directe meting, geeft onvoldoende inzicht in de te verwachten leerlingen. Dit is in strijd met artikel 76, tweede lid, juncto artikel 75, derde lid, WPO. Nu geen aanleiding bestaat en ook in de ingediende prognose geen motivering is gegeven om het belangstellingspercentage volgens de directe meting te laten prevaleren boven het feitelijke gemeentelijke belangstellingspercentage voor Islamitisch onderwijs, dient volgens het bepaalde in artikel 76, tweede lid onder b, WPO het belangstellingspercentage gehanteerd te worden voor de school of scholen van dezelfde richting binnen de gemeente (in casu 0,52%). Raadsvoorstellen

4 De prognoses van de aanvrager gaan uit van een belangstel-lingspercentage van 0,53% voor de reeds aanwezige Yunus Emre-school in het gehele stadsdeel. Indien conform artikel 76, tweede lid, juncto artikel 75, derde lid, WPO dit belangstellingspercentages wordt gehanteerd voor de stadsdelen Laak en Escamp, wordt volgens de prognoses niet voldaan aan de stichtingsnorm van 333 leerlingen, zoals deze binnen Den Haag geldt. Dit wordt bevestigd door de waargenomen leerlingenaantallen van de enige school van de gevraagde richting, die niet meer voldoet aan de stichtingsnorm (zie tabel 3). Het is dan ook niet aannemelijk dat de drie gevraagde scholen daaraan wel zullen voldoen. Daarbij is van belang dat het gebouw Mandelaplein 2 in het stadsdeel, waar de Yunus Emre-school is gehuisvest, plaats biedt aan 15 groepen, terwijl op grond van het leerlingenaantal de huidige behoefte 12 groepen bedraagt, zodat de groeimogelijkheden niet worden beperkt door de huisvesting. Derhalve voldoet de aanvraag niet aan het gestelde in artikel 77, eerste lid, WPO. Gelet op het voorgaande dienen de aanvragen tot het stichten van drie Islamitische basisscholen te worden afgewezen. 3.2 Hindoe basisschool Van het bestuur van de Stichting Hindoe Onderwijs (SHO) werd een verzoek d.d. 27 januari 2005 per telefax ontvangen op 31 januari 2005 ingediend voor opneming van een bijzondere school voor basisonderwijs op Hindoe grondslag in het Plan van nieuwe basisscholen van de gemeente Den Haag met als beoogd voedingsgebied Wateringse Veld of omgeving (stadsdeel Escamp). De aanvraag is tijdig, dat wil zeggen vóór 1 februari 2005, ingediend. Omdat de aanvraag niet volledig was, is op grond van artikel 76, tweede lid, onder b, WPO om nadere gegevens gevraagd. De gegevens zijn vóór 1 april 2005 ontvangen en derhalve tijdig ingediend. Daarbij is de aanduiding van de plaats in de gemeente waar het onderwijs moet worden gegeven gewijzigd in Leidschenveen en omgeving en heeft aanvrager aangegeven dat reeds voldoende scholen in Wateringse Veld aanwezig zijn. Door de Vereniging Verenigde Bijzondere Scholen voor onderwijs op algemene grondslag (VBS) is een prognose opgesteld d.d. maart 2005, waarbij als voedingsgebied is gekozen het stadsdeel Leidschenveen- Ypenburg in de gemeente Den Haag, alsmede de gemeenten Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer. Het schoolbestuur gaat er van uit dat de te stichting school zal worden gevestigd in de wijk Leidschenveen. De prognose van de VBS geeft aan dat het percentage in Den Haag voor Hindoe onderwijs 2,35% is. Het totale belangstelling voor Hindoe onderwijs binnen de gemeente Den Haag is 2,48% (voor 2005: 510 van de Algemene Hindoe school vermeerderd met 502 leerlingen van de Shri Vishnu school, en het geheel gedeeld door kinderen). Samengevat geeft de ingediende prognose het volgende beeld te zien. Tabel 5: Samenvatting prognose Hindoe basisschool Voedingsgebied/Jaar Leidschenveen-Ypenburg Leidschendam-Voorburg Zoetermeer Totaal Volgens de ingediende prognose zou het aantal leerlingen ruimschoots voldoen aan de stichtingsnorm zoals die geldt voor de gemeente Den Haag. Beoordeling aanvraag Bij deze cijferopstelling wordt voorbij gegaan aan een tweetal essentiële zaken die voor beoordeling van de aanvraag relevant zijn. In de eerste plaats is kennelijk het belangstellingspercentage van de twee bestaande hindoescholen in Den Haag gehanteerd, terwijl het twee verschillende richtingen betreft binnen het Hindoe onderwijs: de karmavadische richting van het schoolbestuur VAHON (Algemene Hindoe Basisschool) en de algemene richting (de karmavadische en de janmavadische richting samen) van de SHO (Shri Vishnuschool). Dat het hier twee verschillende richtingen betreft is door de minister van OCW in 1994 erkend. De belangstellingspercentages voor deze twee Hindoe scholen (Shri Vishnu school 502 / = 1,23%; Algemene Hindoe school 510 / = 1,25 %) mogen niet bij elkaar worden opgeteld. Hiermee is in de prognose geen rekening gehouden, zodat deze geen realistisch beeld van het te verwachten aantal leerlingen geeft. In de tweede plaats bevindt zich binnen de gemeente Den Haag reeds een school van dezelfde richting als de gevraagde school (de Shri Vishnu school van de SHO), zodat uitgegaan moet worden voor van het voor deze school geldende belangstellingspercentage (artikel 76, tweede lid, onder b, WPO). Indien conform artikel 76, tweede lid, juncto artikel 75, derde lid, WPO het belangstellingspercentage voor de Shri Vishnu school wordt gehanteerd, wordt niet voldaan aan de stichtingsnorm van 333 leerlingen, zoals deze voor Raadsvoorstellen

5 Den Haag geldt. Dit wordt door de ingediende prognose bevestigd. Derhalve voldoet de aanvraag niet aan het gestelde in artikel 77, eerste lid, WPO en dient deze dus te worden afgewezen. Tot slot wordt ten overvloede nog opgemerkt dat de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in een uitspraak d.d. 2 maart 2005 heeft opgemerkt dat uit artikel 77, vierde lid, WPO kan worden afgeleid dat het aantal leerlingen dat noodzakelijk is om aan de stichtingsnorm te voldoen, in beginsel afkomstig moet zijn uit het deel van het voedingsgebied dat ligt in de gemeente waar het onderwijs zal worden gegeven (in casu Leidschenveen-Ypenburg). Dit is in de ingediende prognose niet het geval (circa 110 leerlingen worden verwacht uit Den Haag; tegenover 250 leerlingen uit Zoetermeer). 4. Besluit Gezien het vorenstaande stellen wij u voor het volgende besluit te nemen: De raad van de gemeente Den Haag, Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders Besluit: I. het verzoek van de Islamitische Stichting Nederland voor Onderwijs en Opvoeding-ISNO, Yunus Emre Den Haag voor het stichten van drie Islamitische basisscholen niet in te willigen; II. het verzoek van de Stichting Hindoe Onderwijs voor het stichten van een Hindoe basisschool niet in te willigen; III. geen plan van scholen , en vast te stellen, gelet op artikel 83, eerste lid, onder a, Wet op het primair onderwijs. Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van De griffier, De voorzitter, Burgemeester en wethouders van Den Haag. De secretaris, De burgemeester, N. van Mourik, lo W.J. Deetman. Raadsvoorstellen