MEMORANDUM 2014 VLAAMSE GEMEENSCHAP. Aanbevelingen van Child Focus, Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen

Transcriptie

1 MEMORANDUM 2014 VLAAMSE GEMEENSCHAP Aanbevelingen van Child Focus, Stichting voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen

2 INHOUD INLEIDING AANDACHTSPUNTEN VOOR DE MINISTER 2 VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN 1.1 Wegloopproblematiek Niet-Begeleide minderjarige vreemdelingen Seksuele uitbuiting 3 AANDACHTSPUNTEN VOOR DE MINISTER 6 VAN ONDERWIJS, JEUGD EN GELIJKE KANSEN 2.1 Veilig internet Seksuele uitbuiting 7

3 INLEIDING Child Focus zet zich dagelijks in om verdwijning en seksuele uitbuiting van minderjarigen te voorkomen en te bestrijden. Child Focus is voor iedereen permanent aanspreekbaar via het gratis noodnummer Dit zowel in de reële als virtuele wereld. In de nasleep van de zaak Dutroux werden heel wat initiatieven genomen die België tot wereldwijde koploper maakte in de strijd tegen de verdwijning en seksuele uitbuiting van kinderen. Daarna nam ons land, wat betreft seksuele uitbuiting van kinderen, minder het voortouw. België moet terug de koploper worden die het was in de strijd tegen seksuele uitbuiting van kinderen. Deze strijd aangaan en dus ook het verschil maken voor de kinderen die het slachtoffer worden van deze fenomenen, kunnen we alleen maar als alle partijen hun verantwoordelijkheid nemen Child Focus staat voor een aantal principes die cruciaal zijn om op een succesvolle manier het verschil te maken: - het zijn de mensen en kinderen voor wie we ons zonder onderscheid en vooroordeel inzetten die ons handelen bepalen; - in al onze handelingen en beslissingen is het belang van het kind onze primaire bezorgdheid; - overleg en samenwerking is cruciaal om de fenomenen op een efficiënte en duurzame manier aan te pakken. Er dient te worden ingezet op wederzijds versterkende en verankerde partnerschappen; - een participatieve en respectvolle benadering laat toe rekening te houden met de inbreng van alle betrokkenen. Samen nadenken over hun belangen en noden biedt de betrokkenen de ruimte om zelf richting te geven aan hun beslissingen en handelen; - als onafhankelijke en laagdrempelige organisatie realiseert Child Focus haar missie complementair met bestaande diensten en organisaties op het terrein. Child Focus wil een toegevoegde waarde realiseren in haar operationele en preventieve activiteiten; - Focus wil opiniërend actief zijn en blijven, dit zowel naar de maatschappij in het algemeen als naar de overheid in het bijzonder; - Child Focus wilt alert blijven voor nieuwe problemen en trends en er innoverend op inspelen. Vanuit deze principes, maar ook vanuit een aantal bezorgdheden vraagt Child Focus uw aandacht voor volgende prioritaire thema s, waarin de (toekomstige) Vlaamse ministers een belangrijke verantwoordelijkheid dragen. Contactpersoon : Heidi De Pauw (algemeen directeur) I 02/ I heidi.depauw@childfocus.org CHILD FOCUS I MEMORANDUM 2014 I VLAAMSE GEMEENSCHAP I 1

4 1 AANDACHTSPUNTEN VOOR DE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN 1.1 WEGLOOPPROBLEMATIEK Vorig jaar werd Child Focus geconfronteerd met bijna 1000 dossiers van weglopers. Dit is echter nog maar het topje van de ijsberg. Eén op vier van deze dossiers betreft jongeren die uit een instelling weglopen. Vaak gaat het om jongeren die meerdere keren per jaar uit dezelfde instelling weglopen. Achter weglopen schuilt vaak een ernstige familiale problematiek, meestal gepaard met problemen van persoonlijke aard en problemen op school. Het is een symptoom van een dieperliggende problematiek. Belangrijk is dat de meerderheid van de weglopers aangeeft dat de problemen na het weglopen niet worden opgelost. Het valt ook op dat de weglopers weinig of geen gebruik maken van de bestaande hulpverleningsvoorzieningen. Child Focus vraagt dat deze problematiek een prioriteit wordt in het Vlaams gezins- en jeugdbeleid en wordt behandeld op een holistische manier, met aandacht voor de bredere context. Er is onder meer nood aan sensibilisering en vorming van het personeel van instellingen waar deze jongeren verblijven zodat (herhaald) wegloopgedrag kan worden voorkomen. Daarnaast vraagt Child Focus steun en samenwerking in het kader van het project In het kader van dit Europees project wil Child Focus onder meer onderzoeken op welke manier hulp- en dienstverlening de drempel voor jongeren die overwegen weg te lopen of al weggelopen zijn kan verlagen. 2 I CHILD FOCUS I MEMORANDUM 2014 I VLAAMSE GEMEENSCHAP

5 1.2 NIET-BEGELEIDE MINDERJARIGE VREEMDELINGEN (NBMV) NBMV vormen een zeer kwetsbare groep binnen de groep vluchtelingen, die bijzondere aandacht verdient. Zij zijn in de eerste plaats kinderen en hebben net als alle andere kinderen recht op zorg, begeleiding en onderwijs. De opvang en zorg voor niet-begeleide minderjarige niet-asielzoekers die ons land binnenkomen of er verblijven zonder vergezeld te zijn van een ouder of iemand die het ouderlijk gezag uitoefent is een Vlaamse aangelegenheid. Child Focus komt tussen aan het einde van de keten, nl. wanneer zij verdwijnen. Om te voorkomen dat zij verdwijnen en/of het slachtoffer worden van diverse vormen van uitbuiting, is een kwaliteitsvolle opvang en begeleiding noodzakelijk. Het gebrek aan aangepaste opvangplaatsen voor deze jongeren in Vlaanderen, heeft tot gevolg dat sommigen onder hen in een zeer precaire situatie terechtkomen en makkelijk ten prooi vallen van personen die hen uitbuiten voor allerlei malafide praktijken zoals drugshandel, prostitutie, zwartwerk, bedelarij enzovoort. Child Focus vraagt: dat de aandacht voor deze problematiek niet vermindert en dat er een akkoord komt tussen het federale niveau en de gemeenschappen over een betere doorstroming en begeleiding van NBMV, zodat NBMV ongeacht hun statuut kunnen rekenen op gepaste opvang naargelang hun begeleidingsnoden; een betere omkadering van deze jongeren bij hun aankomst en tijdens hun verdere verblijf, voor meer middelen voor de bestaande opvangcentra en een uitbreiding van het aantal opvangplaatsen in Vlaanderen; aandacht voor deze bijzondere groep binnen de integrale jeugdhulp en dat hulpverleners en jeugdrechters voldoende oog hebben voor hun specifieke noden. 1.3 SEKSUELE UITBUITING Inzake de seksuele uitbuiting van kinderen ging er tot op heden vooral aandacht naar de ondersteuning van kinderen en het aanpassen van strafrechtelijke instrumenten. We juichen deze ontwikkeling toe, maar willen vanuit een breed perspectief op preventie het belang onderstrepen van dadertherapie. CHILD FOCUS I MEMORANDUM 2014 I VLAAMSE GEMEENSCHAP I 3

6 Voor Child Focus is het van essentieel belang dat er in ons land toegankelijke, betaalbare en vertrouwelijke zorg en ondersteuning voorzien wordt voor daders met een juridische maatregel, maar ook voor potentiële daders, die met pedofiele gevoelens, fantasieën of impulsen rondlopen en niet gekend zijn bij het gerecht. Zij kunnen nu te vaak nergens terecht. Uit ervaringen in het buitenland blijkt dat deze mensen met een gepast, vertrouwelijk aanbod wél bereid zijn om preventief de stap te zetten naar de hulpverlening. Child Focus vraagt dat er een gespecialiseerde hulplijn komt die daders en potentiële daders naar een ruimer hulpaanbod zowel voor volwassenen als voor minderjarigen kan doorverwijzen. Om op een effectieve manier te werken aan de preventie van seksueel misbruik van kinderen, is het noodzakelijk om ook daders en potentiele daders ondersteuning te bieden. Het aanbieden van een luisterend oor, laagdrempelige begeleiding en toegang tot informatie over mogelijke behandelingen, kunnen ervoor zorgen dat deze doelgroep beter bereikt wordt en op die manier voorkomen wordt dat kinderen (opnieuw) slachtoffer worden. Professionelen die kinderen, jongeren en hun gezinnen op diverse domeinen ondersteunen, kunnen ook geconfronteerd worden met situaties van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting. Een multidisciplinair begrip van de problematiek en een gepaste reactie zijn dan absoluut noodzakelijk. De eerstelijnsaanpak is essentieel, zowel voor het hulpverleningsproces naar het slachtoffer en zijn omgeving toe, als voor de begeleiding van de (vermoedelijke) dader. Child Focus stelt vast dat er bij professionelen op het terrein een reële nood is aan aangepaste vorming, overleg en uitwisseling van expertise. Child Focus vraagt dat hulpverleners en andere professionelen die met kinderen, jongeren en hun families werken, meer ondersteuning en omkadering krijgen om de nodige competenties te ontwikkelen inzake het omgaan met situaties van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting, onder meer via een ruim aanbod aan aangepaste vormingen, overleg en uitwisseling van expertise. In het Strategisch Plan wordt het accent gelegd op de versterking van onze werking inzake seksuele uitbuiting van kinderen. Child Focus zal echter nog steeds oproepen inzake seksueel misbruik ontvangen en die op een kwalitatieve manier behandelen: de hulpvraag beluisteren, informatie geven over de verschillende opties en de betrokkene op gepaste wijze doorverwijzen. Daartoe zullen we de samenwerkingsverbanden met de gespecialiseerde diensten versterken om te kunnen verzekeren dat slachtoffers van seksueel misbruik en hun omgeving de gepaste opvang en ondersteuning krijgen. 4 I CHILD FOCUS I MEMORANDUM 2014 I VLAAMSE GEMEENSCHAP

7 Child Focus richtte in 2012 de chat nupraatikerover.be op, een belangrijke tool voor jonge slachtoffers van seksueel misbruik om de stilte te doorbreken en een gesprek aan te gaan met professionelen. In 2013 werden via de chat 300 individuele gesprekken gevoerd met 100 jongeren. Gezien deze meldingen vaak een verregaand hulpverleningstraject nodig hebben startte Child Focus overleg op met de welzijnssector om te zorgen voor een vlotte doorverwijzing. In dat kader werd samen met het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling van Brussel beslist dat zij het chatkanaal zullen overnemen. Child Focus vraagt de minister de continuering te verzekeren van de chat als laagdrempelig communicatiekanaal op maat van minderjarige slachtoffers van seksueel misbruik en pleit voor het versterken van de goede samenwerking tussen Child Focus en de betrokken diensten aangaande seksueel misbruik en andere materies. CHILD FOCUS I MEMORANDUM 2014 I VLAAMSE GEMEENSCHAP I 5

8 2 AANDACHTSPUNTEN VOOR DE MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD EN GELIJKE KANSEN 2.1 VEILIG INTERNET Internet maakt integraal deel uit van het leven van kinderen en jongeren, die het ook steeds meer op jonge leeftijd beginnen te gebruiken. Daarom is het belangrijk hen reeds vanaf de jongste leeftijd een goed internetgebruik aan te leren. Dit zou integraal onderdeel moeten uitmaken van het algemeen onderwijs, met een belangrijke rol voor leraren, ouders en opvoeders. Er is nood aan vorming van leraren om hen vertrouwd te maken met deze materie en kinderen en jongeren te stimuleren tot veilig en verantwoord gedrag online. Onze hulplijn voor een veiliger internet ontvangt een honderdtal oproepen per jaar, waarvan bijna de helft afkomstig is van leraren of directeurs die niet weten hoe ze moeten reageren op situaties die zich online kunnen voordoen en hoe ze hierover met hun leerlingen het gesprek kunnen aangaan. Child Focus feliciteert de voorgaande Vlaamse minister van Onderwijs voor het integreren van het goede gebruik van het internet in het curriculum van het basisonderwijs en het eerste jaar secundair onderwijs. Toch is het ook noodzakelijk dit thema verplicht te laten opnemen tot het einde van het vierde middelbaar. De sociale, emotionele en technische vaardigheden van jongeren kunnen zo versterkt worden. Statistieken tonen immers aan dat de risico s waarmee jongeren geconfronteerd worden, zoals sexting en cyberpesten, ook gelden voor jarigen. Het Vlaamse onderwijs heeft de taak de capaciteiten van jongeren te versterken en daar hoort ook een veilig internetgebruik bij. Child Focus vraagt dat online mediawijsheid binnen het Vlaamse onderwijs een prioriteit wordt, zowel in de curricula voor leerlingen (in het volledige basis- en secundair onderwijs) als in de opleidingen voor toekomstige leraren en hun nascholingsaanbod. 6 I CHILD FOCUS I MEMORANDUM 2014 I VLAAMSE GEMEENSCHAP

9 2.2 SEKSUELE UITBUITING Nieuwe technologieën evolueren razendsnel en stellen kinderen, jongeren en hun begeleiders voor nieuwe uitdagingen. Het sensibiliseren van leraren, kinderen en jongeren en hun ouders en opvoeders rond de mogelijke risico s van nieuwe technologieën en preventie van online misbruik en uitbuiting is dan ook absoluut noodzakelijk. Child Focus vraagt dat deze thema s zowel in het basisonderwijs als in het secundair onderwijs meer en diepgaander aan bod komen in het curriculum van leerlingen en ook een duidelijke plaats krijgen binnen de lerarenopleidingen, nascholing en permanente vorming van leraren. CHILD FOCUS I MEMORANDUM 2014 I VLAAMSE GEMEENSCHAP I 7

10 Child Focus Stichting van openbaar nut Belgacom gebouw Houba- de Strooperlaan Brussel - België Tel.: +32 (2) Fax: +32 (2)