Gebiedsbeschrijving Centrum/Belcrum woongebied 7

Transcriptie

1 Gebiedsbeschrijving Centrum/Belcrum woongebied 7 1. Inleiding De gebiedsbeschrijving Centrum/Prinsenbeek is opgesteld met als doel om betrokkenen in de woongebieden eenduidige informatie te bieden over de diverse woonvormen, woninggeschiktheid, voorzieningen in het woongebied, de beleving van de woonomgeving en over welzijns- en zorgaspecten. De opgaven voor geschikte woningen (behoefte minus aanbod) zijn gebaseerd op de normatieve behoefte(n) van ouderen op basis van prevalentiecijfers (vitaliteit naar leeftijd) van CBS, behoeftecijfers uit het WoOn 1 en inzicht in de geschiktheid van de woningvoorraad. De behoefte van ouderen zelf kan anders zijn omdat ze, ondanks een mindere vitaliteit, veelal nog geen aanpassingen nodig vinden. Daarnaast is een inventarisatie gemaakt voor de sector wonen met zorg voor gehandicapten en mensen uit de GGZ. De cijfers van de opgaven geven een beeld van de stand van zaken die in de loop van de tijd zal toe- of afnemen. De cijfers geven niet aan dat nieuwbouw de oplossing is voor de gebieden. Per woonservicegebied zal naar gelang de samenstelling van de woningvoorraad, de mogelijkheden en kansen worden bekeken. Zo kunnen de oplossingen bestaan uit een mix van het opplussen van particuliere- en corporatiewoningen, toewijzing huurwoningen, doorstroming huurwoningen, nieuwbouw intramurale en zelfstandige woonvormen, transformatie van intramurale woonzorgvoorzieningen en/of ander vastgoed. De intramurale voorzieningen zullen deels op stedelijk niveau worden bekeken. Dit komt door de ontwikkelingen in de zorg op het gebied van extramuralisering 2 en het scheiden van wonen en zorg, plus de schaalgrootte van de functie van de instelling. De opgaven zijn een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor inwoners, marktpartijen en gemeente. Met het nieuwe toetsingskader Actualisering GWI Breda 2015 is het mogelijk om op het ruimtelijk vlak, tegen een stedelijke afweging, kansen en mogelijkheden voor de woongebieden te duiden. Het kan daarmee onderdeel uitmaken van Breda Doet. De vijftien GWI-woongebieden zijn samen te voegen tot de elf Wmo-gebieden, die door wijkteams en sociale teams worden gehanteerd. In de rapportage Stedelijk Beeld GWI Breda 2015 zijn figuren, kaarten en tabellen opgenomen met resultaten van alle woongebieden Breda. De gegevens voor het woongebied zijn in onderstaande hoofdstukken als volgt uitgewerkt : 2. Kerngegevens, 3. Wonen, 4. Woonomgeving en voorzieningen en 5. Welzijn en Zorg. Elk onderdeel wordt afgesloten met constateringen. In enkele figuren worden afwijkende scores ten opzichte van het Bredaas gemiddelde in kleur, als volgt weergegeven. 2. Kerngegevens Centrum/Belcrum heeft veel huurwoningen en meergezinswoningen, van corporaties en andere verhuurders. De gemiddelde woonduur ligt iets lager dan het Bredaas gemiddelde. Ouderen verhuizen iets minder vaak binnen het eigen woongebied. Ouderen uit de andere woongebieden verhuizen vaak (5 e plaats) hier naartoe. De groep 55+ maakt 21% uit van de bevolking, % en 75+ 5%. Het totaal aantal bewoners stijg tot 2020 licht en daalt daarna langzaam. Het aantal en aandeel 55+ers neemt tot 2020 toe tot 22%, vooral de groep jaar. Daarna komen er meer 75+ers, tot 11% in ) 3 jaarlijks onderzoek naar hoe mensen wonen en willen wonen. Daarbij wordt gekeken naar onder meer samenstelling huishoudens, woning, woonlasten, woonwensen en woonomgeving. 2) Verschuiving van lichtere vormen van intramurale zorg en ondersteuning naar buiten de muren van de instelling. 1

2 City Valkenberg Chassé Fellenoord Schorsmolen Station Belcrum Woongebied 7 Figuur 1. Kerncijfers Breda AANTAL WONINGEN EIGENDOM 2014 koop huur corporaties overig huur BOUWVORM 2014 eengezins meergezins WOONDUUR EN VERHUIZEN Gemiddelde woonduur huishoudens (in jaren) 9,4 9,4 9,1 14,5 7,8 9,7 12,9 10,2 12,2 % 55+ers in 2013 verhuist binnen de buurt 30% 36% Populariteit woongebied onder 55+ers 1) 5e LEEFTIJDSOPBOUW 2015 Totaal totaal GEMEENTELIJKE PROGNOSE LEEFTIJDSOPBOUW 2020 Totaal totaal ) positie in ranglijst 15 woongebieden waar 55+ers in 2013 naar verhuizen Figuur 2. Bevolkingsprognose 2015, 2020, 2030, 2040 ABF Constateringen kerngegevens Het woongebied heeft een diversiteit aan huur, koop en woningtypen. Het aandeel en aantal ouderen is beperkt. Het aantal 75+ers neemt langzaam toe. 3. Wonen 3a. Woonzorgvormen Met behulp van het Fortunamodel 3 van ABF Research is op basis van vraag en aanbod onderzocht wat de opgaven zijn voor de drie woonzorgvormen: 1. Intramuraal (Beschermd, Beschut, Overig): voor mensen met indicatie ZZP 1 t/m 10, 24-uurszorg 3 Prognoses van de vraag naar voor ouderen geschikte huisvesting, rekening houdend met de bevolkingsontwikkeling en het huidige extramuraliseringsbeleid. 2

3 2. Verzorgd wonen: Bewoners kunnen terugvallen op voorzieningen van een nabij gelegen zorg- of verpleegvoorziening 3. Overig geschikt wonen: de zelfstandige woning is specifiek geschikt voor de doelgroep. De cijfers voor de drie woonzorgvormen zijn in figuur 3. uitgewerkt. In paragraaf 3b (figuur 4) worden de intramurale woonzorgvoorzieningen verder uitgewerkt Bij Verzorgd wonen is 30% in bezit van corporaties, voor Overig geschikt wonen is dit 57%. Figuur 3. Tabel vraag, aanbod en opgave in woongebied Intramuraal Verzorgd wonen Overig geschikt wonen vraag aanbod In bezit van corporaties 30% 57% Bewoond door % 25% opgave (+ is te kort, - is overschot) % opgave 2015 Woongebied Breda -52% -10% 14% -3% Woningbouwplannen 2014 t/m ) ) nieuw bouw w oonzorg- en overige w oningen hardheid 1-5 De woonzorgvorm Intramuraal heeft in 2015 een groot overschot. In de toekomst groeit het overschot verder. De feitelijke bezetting van Elisabeth is 68 plaatsen groter dan de 332 plaatsen die door ABF in de registraties zijn gevonden. Zowel bij Verzorgd wonen als bij Overig geschikt wonen is er nu en in de toekomst een tekort dat groter wordt. Bij Verzorgd wonen wordt 24% (48 woningen) niet bewoond door de doelgroep. Er zijn beperkte nieuwbouwplannen. Bij Overig geschikt wonen wordt 75% (bijna woningen) niet door 55+ers bewoond. De geplande nieuwbouw vult de tekorten gedeeltelijk aan. 9% -7% 3

4 Kaart 1. Ligging intramurale woonzorgvormen en opgaven drie woonzorgvormen in woongebied VG/LG/GGZ Woonvoorziening V&V Staven boven streep = te kort Staven onder streep = overschot Constateringen woonzorgvormen Er is een overschot aan intramurale plaatsen. Verzorg wonen en Overig geschikt wonen hebben een tekort. Dit komt onder andere doordat de woningen niet worden bewoond door de doelgroep. Er zijn beperkte nieuwbouwplannen. 3b. Intramurale woonzorgvormen ouderen Met behulp van het Fortunamodel van ABF-research is op basis van vraag en aanbod onderzocht wat de opgave is voor de drie intramurale woonzorgvormen. 1. Beschut wonen (verzorging): voor mensen met een afbouw voor indicatie voor ZZP 1 t/m 4 2. Beschermd wonen (verpleging): voor mensen met een indicatie ZZP 5 t/m 8 en 24-uurs zorg 3. Overig intramuraal voor mensen met een tijdelijke verblijf met indicatie ZZP 9 t/m 10 De woonzorgvorm Beschut wonen heeft een overschot aan plaatsen, dat tot 2020 verder oploopt. Beschermd wonen heeft ook een overschot aan plaatsen, maar de vraag naar deze plaatsen neemt 4

5 richting 2020 toe. De feitelijke bezetting van Elisabeth is 400 plaatsen in plaats van de door ABF geregistreerde 332. Ook Overig intramuraal is er een overschot aan plaatsen. In 2020 neemt de vraag naar deze woonvorm licht toe. Figuur 4. Vraag, aanbod en opgave intramurale instellingen Beschut Beschermd Overig Extramura- Bezetting /- intramuraal lisering 1) aanbod 2012 vraag aanbod opgave (+ is te kort, - is overschot) opgave Breda nieuwbouw en programmering 2012 t/m ) ) Is een opgave voor Verzorgd w onen of Overig geschikt w onen 2) nieuw bouw w oonzorg- en overige w oningen hardheid 1-5 In 2014 hebben de Bredase zorginstellingen een inventarisatie uitgevoerd naar het aantal Beschutte en Beschermde plaatsen. Dit cijfers kunnen afwijken van het aanbod dat in 2012 bekend is bij ABF. De capaciteit ligt in 2014 op 400. in 2012 waren er 332 bekend bij ABF. Ten opzichte van het gemiddelde van Breda (zonder rekening te houden met de omvang van de doelgroep) is het aantal plaatsen voor Beschermd en Beschut bovengemiddeld. De verwachte afbouw van het aantal Beschutte plaatsen (ZZP1 t/m 4) is beneden gemiddeld. Figuur 5. Capaciteiten woonvoorzieningen Intramuraal Beschut en Beschermd 2014 Beschut ZZP 1 t/m 4 Beschermd ZZP 5 t/m Centrum/Belcrum Totaal Breda Gemiddeld 58,7 84,7 143,4-42,8 Bron: Inventarisatie capaciteit intramurale woonzorgvoorzieningen 2014 O&I/W&S Constateringen intramuraal Er zijn ruim voldoende intramurale plaatsen in het woongebied. Totaal Intramuraal 3c. Intramurale woonvoorzieningen gehandicapten en GGZ ABF research heeft een inventarisatie gedaan voor de sector wonen met zorg voor gehandicapten en mensen uit de GGZ. Er is behoefte aan 104 plaatsen in een woonvoorziening. De vraag neemt richting 2020 iets af. Figuur 6. Vraag 2015 en globaal aanbod 2014 Gehandicapten en GGZ % per 1000 inw. aant pers. Per 1000 inw. Vraag Gehandicapten Centrum/Belcrum 4,6% Breda 3,8% Vraag GGZ Centrum/Belcrum 1,6% Breda 1,4% Globaal aanbod ) Aantal personen 115 Score + of - tov Breda + 1) begeleid w onen gehandicapten en GGZ (exclusief inw onenden of zelfstandig w onenden) Verwachte afbouw ZZP 1 t/m 4 5

6 Er wonen in totaal 115 mensen met beperkingen ) in zes woonvoorzieningen Deze bezetting van de geregistreerde woonvoorzieningen en het aantal locaties per inwoners, ligt boven het Bredaas gemiddelde (figuur 11). De locaties liggen goed verspreid over het gebied (kaart 1). Figuur 7. Bezetting woonvoorzieningen VG 4, LG 5 en GGZ 2014 Bezetting 2014 VG, LG en GGZ per 1000 inw. Aantal locaties per 1000 inw. 07. Centrum/Belcrum 6,3 0,71 Totaal Breda 2,9 0,44 ) Verstandelijk- en Geestelijk Gehandicapten en mensen die Geestelijke Gezondheid Zorg nodig hebben Constateringen gehandicapten en GGZ Er zijn voldoende woonvoorzieningen voor gehandicapten in het woongebied. 3d. Geschiktheid woningen Het aanbod aan zelfstandige woningen moet niet alleen in aantallen, maar ook wat betreft geschiktheid voor minder mobiele mensen voldoende zijn. De hele woningvoorraad is met het Piramidemodel 6 van ABF-research op geschiktheid doorgelicht voor 1. minder vitale ouderen (één ster), 2. rollatorgebruikers (twee sterren) en 3. rolstoelgebruikers (drie sterren). De cijfers over de geschiktheid van de woningen kunnen die van het aanbod aan woon(zorg)vormen overlappen. Deze cijfers kunnen niet bij elkaar worden opgeteld. Figuur 8.Vraag naar en geschiktheid van woningvoorraad een ster (mob A) twee sterren (Mob B-) drie sterren (mob B+C) Totaal vraag 2015 mensen met beperking huur koop aanbod 2014 Verzorgd + Overig geschikt In bezit van corporaties 19% 25% 64% Bewoond door % 33% 64% Verzorgd wonen Overig geschikt opgave ) Verzorgd + Overig geschikt % van woningen woongebied -30% -11% -1% Opgave Breda % van woningen -3% -1% 0% opgave ) Verzorgd + Overig geschikt Woningbouwplannen 2014 t/m ) ) + is te kort, - is overschot 2) nieuw bouw w oonzorg- en overige w oningen hardheid 1-5 Het aanbod aan één sterren woningen is in 2015 met een overschot van woningen voldoende. 24% van deze woningen wordt bewoond door de doelgroep. Het aanbod is ook dan nog steeds voldoende. 4 Verstandelijk gehandicapten 5 Lichamelijk gehandicapten 6 Het Piramidemodel geeft op lokaal niveau vraag naar en aanbod van woningen geschikt voor mensen met mobiliteitsbeperkingen weer. 6

7 De twee sterren woningen wordt voor 67% (882 woningen) niet bewoond door de doelgroep. Ondanks dit scheefwonen 7 is er een overschot van woningen. Ook in de nabije toekomst blijft het aanbod ruim voldoende, mede dankzij de nieuwbouwplannen. Het aanbod aan drie sterren woningen is met een overschot van 80 in principe voldoende. Bij de drie sterren woningen wordt 36% 117 woningen) niet door de doelgroep bewoond. Door dit scheefwonen is er in feite een tekort. Constateringen geschiktheid woningen Er is alleen een tekort aan drie sterren woningen. Dit is het direct gevolg van scheefwonen. Aan een- en twee sterrenwoningen is er voldoende aanbod. 4. Woonomgeving en voorzieningen Voor het maatschappelijk vastgoed is nagegaan waar en hoeveel voorzieningen met een ontmoetingsof dagbestedingsfunctie er zijn in het gebied en hoe deze zich verhouden tot het gemiddelde in Breda. Er is daarbij geen rekening gehouden met het aantal inwoners in het woongebied. De wijkvoorziening met een ontmoetings- of dagbestedingsfunctie voor VG en LG zijn ruim vertegenwoordigd. De andere voorzieningen scoren gemiddeld. De locaties van de maatschappelijke voorzieningen zijn te zien in kaart 2. Er is sprake van een redelijke spreiding over het woongebied. Figuur 9. Wijkvoorziening ontmoeting- en dagbesteding bij welzijns- en zorgorganisaties 2014 Ontmoeten en Ontmoeten bij Dagbesteding dagbesteding welzijnsvoorziening voorziening zorgvoorziening VG of LG 7. Centrum/Belcrum Totaal Gemiddeld 1,6 1,6 2,1 Kaart 2. Ligging maatschappelijk voorzieningen met wijkfunctie ontmoeting- en dagbesteding bij welzijns- en zorgorganisaties 7 Met scheefwonen wordt in deze context bedoeld: scheefwonen op basis van woninggeschiktheid. 7

8 Rapportcijfer woonomgeving 2013 Indicator verloedering 2013 Score publieke ruimte Ned= Leefbarometer Score niveau voorzieningen Ned= Leefbarometer Figuur 10 Figuur 6. Aanwezigheid medische basisvoorzieningen per 1000 inwoners 2014 (bron Akse Media) Medisch 1) score op 5 Woongebied Huisarts Fysiotherapeut Tandarts Wijkgebouw Zorgkruispunt 2) medisch 7 Centrum/Belcrum 0,55 0,66 0,38 0,05 0,05 Gemiddeld Breda Totaal aantal Breda 0,6 0,8 0,3 0,1 0, ) Indien er een gezondheidscentrum is tellen meerdere huisartsen voor één, bij GWI is afstand ook belangrijk 2) Wijkgericht multifunctioneel voorzieningencentrum in centrale zone van het w oongebied De aanwezigheid van een aantal basisvoorzieningen (huisarts, fysiotherapie, tandarts, wijkgebouw en een zorgkruispunt) is voor de doelgroep van vitaal belang. Er is een gemiddeld aantal basisvoorzieningen en er is een zorgkruispunt. De beleving van de woonomgeving (figuur 11) is in het woongebied (en de buurten) bijna gemiddeld met uitzondering van Fellenoord en Schorsmolen, deze scoren lager. De verloedering scoort in de buurten ruim lager dan gemiddeld. Uit de Leefbarometer is op te maken dat de publieke ruimte in City en Valkenberg beter scoort dan in Breda. Uitzondering is Belcrum. De voorzieningen in de buurt scoren boven gemiddeld goed. Figuur 11. Beleving inwoners (rapportcijfer en indicator) en feiten over publieke ruimte en voorzieningen (scores) Woongebied en buurten 07 Centrum/Belcrum 7,3 4, City (0000) 7,6 4, Valkenberg (0001) 7,5 4, Chassé (0002) 7,7 3, Fellenoord (0003) 6,6 4, Schorsmolen (0004) 6,7 4, Station (0005) 7,1 4, Belcrum (0100) 7, Breda 7,4 3, Score publieke ruimte (waarde verkochte huurwoningen, aandeel sloop, geluidsbelasting railverkeer, geluidsbelasting totaal, nabijheid groot water, groene ruimte tussen vroeg naoorlogse bouw, water in de wijk, uitzicht op binnenwater) Score voorzieningenniveau (nabijheid supermarkt, nabijheid bankfiliaal, nabijheid groot winkelcentrum) Constateringen woonomgeving en voorzieningen De beleving van de woonomgeving (figuur 7) (is vrijwel gelijk aan het gemiddelde, alleen Fellenoord en Schorsmolen scoren lager. In vrijwel alle buurten is de verloedering een probleem. 5 Welzijn en zorg Er is onderzoek gedaan naar de beleving van de welzijnsaspecten door bewoners in het gebied (figuur 12) Daarnaast is onderzoek gedaan naar enkele zorgaspecten en de beleving van de eigen gezondheid (figuur 13). De cijfers zijn gerelateerd aan het Bredaas gemiddelde. 8

9 % WMO (naar vervoer, woning of huishoudelijke hulp) 2014 Woonvoorziening WMO 2014 Mantelzorg ontvangen 2014 Mantelzorg geven 2014 (Potentieel) aanbod vrijwilligers 2014 % kwetsbare Bredanaars 2014 Actieve culturere participatie 2014 % inwoners dat eigen gezondheid goed vind 2012 Beleving van onveiligheid in de buurt 2013 Indicator sociale cohesie (omgang in buurt, thuis voelen) 2013 Rapportcijfer leefbaarheid 2013 Overlast van groepen jongeren komt vaak voor 2013 Score eenzaamheid 2012 De welzijnsaspecten scoren beneden gemiddeld. Leefbaarheid en veiligheid scoren laag, met name in Fellenoord en Schorsmolen. Er wordt veel overlast van groepen jongeren beleefd, vooral in City en Schorsmolen. De sociale cohesie is ook in Schorsmolen slecht, Belcrum scoort daarentegen goed. Figuur 12. Belevingsaspecten inwoners over welzijn Woongebied en buurten 07 Centrum/Belcrum 37% 5,4 7,1 24% 2,5 City (0000) 41% 5 7,1 40% 2,5 Valkenberg (0001) 38% 5,1 7,3 24% 2,5 Chassé (0002) 25% 5,7 7,6 25% 2,5 Fellenoord (0003) 49% 5,4 6,7 24% 2,8 Schorsmolen (0004) 46% 4,6 6,6 30% 2,5 Station (0005) 39% 5 7,1 17% 2,5 Belcrum (0100) 19% 7,2 7,6 10% 2,5 Breda 26% 6 7,3 12% 2,6 Wat betreft de zorgaspecten blijkt dat meer mensen mantelzorg ontvangen. Het aandeel vrijwilligers en mantelzorggevers is ook boven gemiddeld. Het gebruik van Wmo- voorzieningen is bij Schorsmolen, Station en Belcrum hoog. Het aandeel kwetsbare Bredanaars is in Fellenoord vrij hoog. De afgelopen jaren zijn 135 (0,8%) Wmo-woonvoorzieningen aan mensen verstrekt. Het aandeel mensen dat de eigen gezondheid als goed beoordeeld ligt net boven het Bredaas gemiddelde. De culturele participatie is beneden gemiddeld. Figuur 13. Belevingsaspecten inwoners en scores over zorg Woongebied en buurten 07 Centrum/Belcrum 6,0% 0,8% 9,3% 32,6% 44,2% 33% 38,4% 72% City (0000) 7,8% 21% 73% Valkenberg (0001) 5,8% 34% 73% Chassé (0002) 7,8% 27% 73% Fellenoord (0003) 9,8% 51% 69% Schorsmolen (0004) 2,8% 40% 73% Station (0005) 4,1% 30% 73% Belcrum (0100) 4,0% 27% 73% Breda 7,3% 1,1% 6,7% 26,1% 41,9% 37% 40,6% 71% Constateringen beleving welzijn en zorg Op welzijnsaspecten scoren in de verschillende buurten beneden gemiddeld. Op gebied van welzijn is de beleving positiever. Het aandeel mantelzorgontvangers is iets boven gemiddeld. Er wordt ook veel mantelzorg gegeven. Het aandeel mensen dat de eigen gezondheid als goed beoordeeld ligt net boven het Bredaas gemiddelde. 9