Langer thuis wonen in De Groote Wielen Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch

Transcriptie

1 Langer thuis wonen in De Groote Wielen Verpleging en Verzorging Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek November 2014

2 2

3 Samenvatting De landelijke overheid hervormt de langdurige zorg. Onderdeel van deze hervorming is de maatregel Langer thuis wonen. Alleen mensen met een hoge zorgzwaarte krijgen hun zorg voortaan gekoppeld aan verblijf in een instelling. Door de maatregel zullen mensen langer thuis blijven wonen. In dit onderzoek worden op basis van een aantal aannames de effecten van de maatregel Langer thuis wonen op het gebied van voorzieningen, zorg en wonen gekwantificeerd voor de wijk De Groote Wielen. We focussen daarbij alleen op de sector Verpleging en Verzorging. Pas over 30 jaar sprake van vergrijzing in De Groote Wielen In De Groote Wielen wonen veel gezinnen met jonge kinderen en nagenoeg geen 75-plussers. De komende tien jaar wordt de groep 75-plus weliswaar meer dan zes keer zo groot, maar in absolute aantallen gaat het nog steeds om een beperkte groep. Echte vergrijzing speelt pas over dertig jaar een rol in De Groote Wielen. Beperkte voorzieningen voor ouderen, komende tien jaar nog geen opgave De Groote Wielen heeft een beperkt aanbod aan voorzieningen voor ouderen. Omdat de groei in absolute aantallen de komende 10 jaar beperkt is, heeft De Groote Wielen geen opgave voor de komende tien jaar wat betreft voorzieningen voor ouderen. Wel is het van belang om tijdig te anticiperen op de vergrijzing die over dertig jaar wel een rol gaat spelen. Aanname: de helft van alle 75-plussers heeft behoefte aan enige vorm van zorg en ondersteuning in 2024 gaat het om ongeveer 125 ouderen. Tabel 1: Opgave voor Langer thuis wonen in De Groote Wielen # 75-plussers 2014 # 75-plussers 2024 Vraag 2024 Zorg en voorzieningen (+ 568%) 125 Opgave Geen aanbod beschermd wonen in De Groote Wielen Alleen ouderen met een hoge zorgzwaarte hebben in de toekomst recht op zorg met verblijf. Daardoor zal de instroom in intramurale instellingen de komende jaren afnemen. De Groote Wielen heeft geen aanbod aan beschermd wonen. Aanbod geclusterd wonen blijft gelijk Geclusterd wonen gaat om zelfstandig wonen waarbij de bewoner gebruik kan maken van zorg van een nabijgelegen zorgsteunpunt. De komende tien jaar is er geen sprake van vrijvallende intramurale capaciteit of nieuwbouw van geclusterde woningen in De Groote Wielen. Het aanbod geclusterd wonen, 60 woningen, blijft gelijk. Kleine toename aanbod nultreden woningen De komende tien jaar zullen er ongeveer 70 nieuwe nultreden woningen worden gebouwd in De Groote Wielen. Het aanbod neemt toe van 350 woningen in 2014 naar 420 in

4 Aanname: We gaan er van uit dat in 2024 een gelijk aandeel nultreden woningen beschikbaar is voor ouderen. In 2014 wordt 3% van alle nultreden woningen bewoond door 75-plussers. Dit percentage is gebaseerd op een zeer laag aantal 75-plussers. Voor De Groote Wielen verwachten we dat over tien jaar 6% van het potentiële aanbod aan nultreden woningen beschikbaar is voor ouderen. Daarmee ligt het potentiële aanbod in 2024 dat beschikbaar is voor de doelgroep ouderen op ongeveer 25 nultreden woningen. Meeste vraag naar geclusterd wonen Op basis van de huishoudensontwikkeling is een raming gemaakt van de toekomstige vraag naar beschermd, geclusterd en nultreden woningen. De verwachting is dat de vraag naar wonen met zorg het grootste zal zijn naar de categorie geclusterd wonen. Aanname: 124 op de plussers hebben behoefte aan beschermd wonen. In 2024 zullen er ongeveer plussers in De Groote Wielen wonen. De behoefte aan beschermd wonen ligt dan op 10; 75% van alleenstaande huishoudens met een zorgvraag heeft behoefte aan geclusterd wonen, 25% aan een nultreden woning; 50% van de paren van 75 jaar en ouder met een zorgvraag heeft behoefte aan geclusterd wonen, 50% aan een nultreden woning. Geen opgave wonen met zorg in De Groote Wielen De Groote Wielen is letterlijk de jongste wijk van s-hertogenbosch; ook over tien jaar. Op basis van deze aannames is de verwachting dat het toekomstige aanbod aan wonen met zorg voldoende groot zal zijn voor de toekomstige vraag. Er is dus geen opgave voor wonen met zorg in De Groote Wielen. Tabel 2: Opgave beschermde, geclusterde en nultreden woningen Vraag 2024 Aanbod 2024 Opgave Beschermd wonen 10 0 Geclusterd wonen Nultreden woningen Totaal

5 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding: hervorming langdurige zorg Doel onderzoek Uitgangspunten onderzoek Langer thuis wonen Definities Leeswijzer Ontwikkelingen in De Groote Wielen Bevolking Voorzieningen Zorg Wonen Aanbod beschermde, geclusterde en nultreden woningen Ontwikkelingen aanbod beschermde, geclusterde en nultreden woningen Ontwikkelingen vraag beschermde, geclusterde en nultreden woningen Opgave Langer thuis wonen in De Groote Wielen Bijlage 1: Basistabellen bevolking en zorggebruik Bijlage 2: Literatuur

6 1. Inleiding 1.1 Aanleiding: hervorming langdurige zorg De landelijke overheid hervormt de langdurige zorg. Onderdeel van deze hervorming is de maatregel Langer thuis wonen. Alleen mensen met een hoge zorgzwaarte krijgen hun zorg voortaan gekoppeld aan verblijf in een instelling. Door de maatregel zullen mensen langer thuis blijven wonen. De maatregel Langer thuis wonen zal de komende jaren de nodige gevolgen hebben voor inwoners van s-hertogenbosch, de gemeente en zorginstellingen. Daarom wil de gemeente s-hertogenbosch inzicht krijgen in de aanwezigheid en spreiding van vormen van wonen met zorg en welzijn en zorgvoorzieningen in wijken. 1.2 Doel onderzoek Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van kenmerken van de woningvoorraad, zorgvastgoed, collectieve zorgvoorzieningen en sociaal-demografische kenmerken van bewoners op stedelijk en wijkniveau. Daarnaast maken we ook een doorkijk naar Hoe ontwikkelt de bevolking zich en welke gevolgen heeft dat voor de vraag naar wonen met zorg en welzijn? Tot slot onderzoeken we in hoeverre het toekomstige aanbod aansluit bij de vraag. In 2013 is de pilot voor het onderzoek Langer thuis wonen Zuidoost uitgevoerd. De in deze pilot ontwikkelde aanpak bleek een goed hulpmiddel voor het matchen van vraag en aanbod op het gebied van wonen en zorg. Daarom is in 2014 besloten om voor iedere wijk in s-hertogenbosch een vergelijkbaar onderzoek uit te voeren. Dit is het rapport van De Groote Wielen voor de sector Verpleging en Verzorging. 1.3 Uitgangspunten onderzoek Langer thuis wonen Kern van de maatregel Langer thuis wonen is dat mensen met een lichtere zorgzwaarte geen indicatie meer krijgen voor verblijf in een zorginstelling. Deze paragraaf beschrijft de belangrijkste definities en uitgangspunten van het onderzoek. Indicaties en zorgzwaartepakketten Om zorg in combinatie met verblijf in een instelling te krijgen, heeft iemand een indicatie nodig. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) bepaalt of iemand een indicatie krijgt. Het zorgzwaartepakket (ZZP) beschrijft welke ondersteuning of zorg iemand nodig heeft. Hoe hoger de ZZP hoe intensiever de zorgvraag. Met ingang van 2014 zijn de ZZP1 tot en met 3 komen te vervallen. Mensen die een nieuwe indicatie krijgen met een dergelijke zorgzwaarte hebben geen recht meer op zorg gekoppeld aan verblijf in een instelling. Met andere woorden, zij hebben geen recht meer op een plaats in een verzorgingshuis of verpleeghuis. 6

7 Zorggebruik en persoonskenmerken TNO heeft onderzocht welke relaties er bestaan tussen persoonskenmerken, gezondheid en het gebruik van zorg en ondersteuning. Persoonskenmerken die vooral bepalend zijn voor het gebruik van zorg zijn: hoe ouder men is, hoe vaker men zorg gebruikt; alleenstaanden hebben vaker te maken met beperkingen dan mensen die samenwonen; huishoudens met een hoger inkomen of eigenaar-bewoners maken vaker gebruik van particuliere zorg; vanaf het 70 ste levensjaar neemt het eigenwoningbezit af; thuiszorg is het voornaamste zorgproduct; op hogere leeftijd wil men liever niet verhuizen; als men toch verhuist hangt dit mogelijk samen met het huidige of verwachte zorggebruik en de behoefte aan meer voorzieningen in de nabijheid (Post et al, 2012). 1.4 Definities In deze paragraaf staan de belangrijkste definities die gebruikt zijn in het onderzoek Langer thuis wonen: Wetten en beleid AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten betaalt de langdurige zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Wmo Wet Maatschappelijke Ondersteuning regelt dat mensen met een beperking ondersteuning kunnen krijgen. De gemeente voert de Wmo uit. Langer thuis wonen Dit is een maatregel van de landelijke overheid. Alleen mensen met een hoge zorgzwaarte krijgen hun zorg gekoppeld aan verblijf in een instelling. Dat betekent dat de bewoner één rekening krijgt, waarin geen onderscheid te maken is tussen de kosten voor de woning en de kosten voor de zorg. ZZP Een zorgzwaartepakket beschrijft welke ondersteuning of zorg iemand nodig heeft. Hoe hoger de ZZP, hoe intensiever de zorgvraag. Woonvormen (vastgoed) Beschermd wonen (intramuraal wonen) Betreft wonen in een instelling. Hier is 24 uur per dag zorg aanwezig. Voorbeelden zijn verpleeghuizen of kleinschalige woonprojecten voor dementerende ouderen. Beschermd wonen wordt gefinancierd vanuit de AWBZ. Geclusterd wonen (extramuraal wonen met zorg op afroep) Dit zijn zelfstandige woningen waarbij de bewoner gebruik kan maken van verpleging of verzorging van een nabijgelegen zorgsteunpunt. Voorbeelden zijn seniorenplus woningen, aanleunwoningen, inleunwoningen en zorgwoningen. Nultreden woningen Dit zijn zelfstandige woningen met diverse kenmerken waardoor ze meer geschikt zijn voor ouderen dan reguliere woningen. De voordeur is zonder trap bereikbaar. In de woning zijn de hoofdvertrekken (woonkamer, slaapkamer, douche/wc en keuken) zonder traplopen te bereiken. Voorbeelden zijn galerijflats met lift, bungalows of ingrijpend aangepaste woningen. 7

8 Overige definities Vergrijzing Is een maat waarin het aantal 65-plussers wordt afgezet tegen de productieve bevolking (20-64 jarigen). In een gebied waar de vergrijzing hoog is, zijn er dus veel 65-plussers in vergelijking tot het aantal jarigen. Basiszorginfrastructuur Alle gebouwen waarin zorg en welzijnsdiensten worden geleverd door organisaties én die toegankelijk zijn voor bewoners uit de wijk / stad. Het gebouw moet een ontmoetingsfunctie hebben en er moet enige vorm van zorg of welzijnsdienst worden verleend. Bijvoorbeeld een wijkplein waar bewoners samen koffie kunnen drinken en waar de Wmo-consulent spreekuur houdt. Zorg en ondersteuning Alle mogelijke vormen van zorg en ondersteuning die geleverd worden aan inwoners van s- Hertogenbosch die hulp nodig hebben om zelfstandig te kunnen wonen. Dit kan variëren van verpleegzorg, budgetbegeleiding tot het halen van een boodschap. Door de bezuinigingen zal er deels een verschuiving plaatsvinden van hulp door professionals naar hulp door vrijwilligers en mantelzorgers. 1.5 Leeswijzer Hoofdstuk twee schetst de huidige stand van zaken in De Groote Wielen op het gebied van de bevolking, voorzieningen, zorg(gebruik) en wonen. Daarnaast worden de verwachte ontwikkelingen voor de komende 10 jaar beschreven. Het laatste hoofdstuk kijkt in hoeverre toekomstige vraag en aanbod overeen komen. 8

9 2. Ontwikkelingen in De Groote Wielen In dit hoofdstuk komen de ontwikkelingen op het gebied van bevolking, voorzieningen, zorggebruik en wonen aan bod. Het gaat om de ontwikkeling op wijkniveau. Daar waar grote afwijkingen zijn per buurt, worden die toegelicht. 2.1 Bevolking Zeer weinig 75-plussers in De Groote Wielen De Groote Wielen is in zijn bevolkingsopbouw echt een nieuwbouw wijk. Er wonen veel gezinnen met jonge kinderen en nagenoeg geen 75-plussers. Het aantal 75-plussers groeit mee met de wijk. In 2014 wonen plussers in De Groote Wielen, in 2024 zullen dat er zo n 250 zijn en in De komende tien jaar wordt de groep 75-plus meer dan zes keer zo groot. Dat is een flink groei. In absolute aantallen gaat het echter om een beperkte groep. Echte vergrijzing zal pas over dertig jaar een rol gaan spelen in De Groote Wielen. In bijlage 1 zijn extra tabellen opgenomen over de bevolkingssamenstelling in De Groote Wielen. Zowel aantal jongeren als ouderen neemt toe 85 eo Bron: GBA 2014, bewerking O&S Mannen Vrouwen Steeds meer eenpersoons huishoudens; onder 75-plussers juist relatief meer paren Naast een verandering in leeftijdssamenstelling, zal ook de huishoudsamenstelling veranderen. Er komen steeds meer eenpersoonshuishoudens. Anno 2014 bestaat 18% van alle huishoudens in De Groote Wielen uit één persoon. Over tien jaar zal dat aandeel oplopen tot 21%. Het aandeel huishoudens van 75 jaar en ouder neemt toe van 1% naar 4%. 9

10 75 jaar of ouder jonger dan 75 jaar Toename ouderen, maar geen sprake van vergrijzing eenpersoons meerpersoons eenpersoons meerpersoons Uitgangspunt Langer thuis wonen: hoe ouder men is, hoe vaker men zorg gebruikt; alleenstaanden hebben vaker te maken met beperkingen dan mensen die samenwonen. De komende tien jaar wordt de groep 75-plus meer dan zes keer zo groot. In absolute aantallen gaat het echter om een beperkte groep. Het aantal alleenstaande 75-plussers wordt vier keer zo groot. Relatief weinig ouderen in een koopwoning Van alle jarigen die in De Groote Wielen wonen, woont ruim 60% in een huurwoning. Daarmee is het percentage ouderen in een koopwoning in De Groote Wielen lager dan het stedelijke gemiddelde. Terwijl in De Groote Wielen meer koopwoningen staan dan het stedelijk gemiddelde. Dat betekent dat de ouderen die in De Groote Wielen zijn komen wonen, vaak een huurwoning betrekken. Meer ouderen in een koopwoning De toename van het aantal ouderen in een koopwoning zal ongeveer gelijk oplopen met het ouder worden van de bevolking in de wijk. De verwachting is dat over tien ongeveer 35% van alle 75- plussers in een koopwoning woont. Het gaat dan nog steeds om een kleine groep (250 ouderen) 10

11 In 2024 woont 35% van alle 75-plussers in een koopwoning 1 75 jaar e.o jaar jaar 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Bron: databank regionale woningmarktmonitor 2004 en 2014, 2024 is schatting Uitgangspunt onderzoek Langer thuis wonen: vanaf het 70 ste levensjaar neemt het eigenwoningbezit af; op hogere leeftijd wil men liever niet verhuizen; als men toch verhuist hangt dit mogelijk samen met het huidige of verwachte zorggebruik en de behoefte aan meer voorzieningen in de nabijheid. Een meerderheid van de 75-plussers (ruim 60%) woont in een huurwoning. In 2024 zal ongeveer 35% van alle 75-plussers in De Groote Wielen in een koopwoning wonen en daar tot op hoge leeftijd willen blijven wonen. De verwachting is dat ouderen alleen zullen verhuizen als hun gezondheid zo slecht is dat zij zich thuis niet meer kunnen redden. 1 Vanwege het lage aantal ouderen in de wijk kunnen niet overal percentages van gegeven worden 11

12 Weinig verschillen in inkomen tussen buurten van De Groote Wielen Net als in Rosmalen noord en Rosmalen zuid wonen in De Groote Wielen weinig huishoudens met een laag inkomen, gemiddeld 4,7%. In de buurt Vlietdijk is dat aandeel het hoogste met 6,3%. Dit is nog steeds ruim onder het stedelijke gemiddelde van 8,5%. De verschillen in inkomen tussen de andere buurten in De Groote Wielen zijn zeer klein. Meeste huishoudens met een laag inkomen in Vlietdijk % huishoudens met een laag inkomen gem. gestandaardiseerd hh inkomen Vlietdijk 6,3% Broekland 4,6% De Watertuinen 4,3% De Hoven 4,8% De Groote Wielen 4,7% s-hertogenbosch 8,5% Bron: RIO 2011 Uitgangspunt onderzoek Langer thuis wonen: huishoudens met een hoger inkomen of eigenaar-bewoners maken vaker gebruik van particuliere zorg. Bijna 5% van alle huishoudens in De Groote Wielen is een minima huishouden. In de Watertuinen is slechts 4,3% van alle huishoudens een minima huishouden. In Vlietdijk is dat 6,3%. De verwachting is dat huishoudens met een laag inkomen vaker een beroep zullen doen op zorg en ondersteuning van de gemeente. 12

13 2.2 Voorzieningen De basiszorginfrastructuur in De Groote Wielen past bij de samenstelling van de wijk. Er zijn geen voorzieningen voor ouderen. Er is een multifunctionele accommodatie waar diverse sport- en welzijnsactiviteiten plaats vinden. Basiszorginfrastructuur De Groote Wielen Multifunctionele Acc. Windkracht 5 Bron: SO/WGZ (2014) organisatie Gemeente s- Hertogenbosch dagbesteding Diverse activiteiten De kaart op de volgende pagina geeft een overzicht van waar in 2014 de meeste 75-plussers wonen (hoe roder, hoe hoger de concentratie van 75-plussers). De rode kruisjes op de kaart staan symbool voor de intramurale instellingen, de groene kruisjes voor de basiszorginfrastructuur. 13

14 14

15 2.3 Zorg De cijfers in deze paragraaf gaan over gebruik van zorg door ouderen, maar ook door overige doelgroepen. Er zijn geen cijfers beschikbaar over het gebruik van de Wmo en extramurale AWBZ waarin onderscheid gemaakt kan worden tussen ouderen en overige doelgroepen. 1% van de inwoners in De Groote Wielen maakt gebruik van Wmo, 1% van extramurale AWBZ In De Groote Wielen maakt 1% van alle inwoners gebruik van één of meerdere Wmo voorzieningen. Het gebruik van de extramurale AWBZ is eveneens 1%. In vergelijking met andere wijken van s- Hertogenbosch maken inwoners van De Groote Wielen minder gebruik van Wmo voorzieningen en AWBZ ondersteuning. Gemiddeld ligt het gebruik namelijk op 5% voor de Wmo en 3% voor AWBZ. Dit hangt o.a. samen met de leeftijdsopbouw in de wijk. Er wonen weinig ouderen in De Groote Wielen. Hoogste aandeel bewoners met Wmo in Zuidoost en Rosmalen zuid 's-hertogenbosch Zuidoost Rosmalen zuid Noord West Binnenstad Graafsepoort Muntel / Vliert Rosmalen noord Maaspoort De Groote Wielen Empel Engelen Wmo AWBZ 0% 2% 4% 6% 8% 10% % bewoners dat gebruik maakt van Wmo en/of AWBZ (2013) Aantal ouderen in De Groote Wielen is beperkt, zo ook vraag naar zorg en ondersteuning Hoe ouder men wordt, hoe vaker men een beroep doet op zorg en ondersteuning. Dat is ook terug te zien in het huidige Wmo gebruik. Nu maakt 1% van alle inwoners in De Groote Wielen gebruik van een of meerdere Wmo voorzieningen. Van deze groep is 11% 75 jaar of ouder. De Groote Wielen heeft in verhouding met andere wijken zeer weinig 75-plussers. Landelijk onderzoek laat zien dat het zorggebruik vanaf het 80-ste levensjaar flink toeneemt. Van de groep 90-plus maakt bijna iedereen gebruik van zorg (Post et al, 2012). Dat zal naar verwachting zo blijven. De komende tien jaar neemt het aantal ouderen sterk toe. In absolute aantallen gaat het echter om een beperkte groep. De verwachting is dat de vraag naar zorg en ondersteuning ook over tien jaar nog zeer beperkt zal zijn. 15

16 2.4 Wonen Aanbod beschermde, geclusterde en nultreden woningen Geen aanbod beschermd wonen voor ouderen De Groote Wielen heeft geen aanbod voor beschermd wonen voor ouderen. Beschermd (intramuraal) wonen in De Groote Wielen (2014) Zuidoost Noord Rosmalen zuid Binnenstad West Graafsepoort Maaspoort Engelen Empel De Groote Wielen Rosmalen noord Muntel/Vliert ZZP1+2 ZZP3+4 ZZP5+ intramurale capaciteit 2014 De Groote Wielen heeft beperkt aanbod geclusterd wonen. In De Groote Wielen staat een complex met seniorenplus woningen, t Groote Hart. Het gaat om ongeveer 60 woningen. Geclusterd wonen in De Groote Wielen (2014) Zuidoost Binnenstad Noord West Rosmalen zuid Rosmalen noord De Groote Wielen Graafsepoort Maaspoort Engelen Empel Muntel/Vliert geclusterd wonen

17 14% van alle woningen in De Groote Wielen is een nultreden woning In De Groote Wielen is 14% van alle woningen een nultreden woning. Het gaat in totaal om zo n 350 woningen. In de buurt Vlietdijk staan relatief de meeste nultreden woningen. Aandeel nultreden woningen in De Groote Wielen (2014) 's-hertogenbosch West Graafsepoort Engelen De Groote Wielen Zuidoost Binnenstad Maaspoort Muntel/Vliert Rosmalen zuid Noord Rosmalen noord Empel 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% aandeel nultreden woningen 2014 Ongeveer 3% van alle nultreden woningen wordt bewoond door 75-plussers In De Groote Wielen wordt ongeveer 3% van alle nultreden woningen bewoond door een huishouden van 75 jaar of ouder. Dat is een zeer laag aandeel. Dat komt mede doordat er zo weinig 75-plussers in De Groote Wielen wonen. nultreden 22% 51% 15% 10% 3% tot 30 jr jr jr jr overig 9% 82% 6% 2% 75 jr e.o. 0% 20% 40% 60% 80% 100% 17

18 2.4.2 Ontwikkelingen aanbod beschermde, geclusterde en nultreden woningen Door de maatregel Langer thuis wonen wordt de instroom voor mensen met een lage zorgzwaarte in een instelling beperkt. In dit onderzoek gaan we er van uit dat (conform de landelijke richtlijn) over tien jaar alle plaatsen met ZZP 1 en 2 en de helft van ZZP 3 en 4 vervalt. In De Groote Wielen is geen aanbod van beschermd wonen. Aanname: alle ZZP VV01 en 02 en de helft van ZZP VV03 en 04 worden geëxtramuraliseerd. Effect: geen; in De Groote Wielen is geen aanbod aan beschermd wonen. Aanname: alle vrijvallende intramurale capaciteit komt in de categorie geclusterd wonen. Effect: Het aantal geclusterde woningen blijft gelijk. Er is geen vrijvallende intramurale capaciteit en geen geplande nieuwbouw. Het aanbod aan geclusterd wonen zal ook over tien jaar ongeveer 60 woningen omvatten. Ontwikkeling aanbod geclusterd wonen in De Groote Wielen Wijk Ontwikkeling De Groote Wielen t Groote Hart Totaal extra nultreden woningen door nieuwbouw in De Groote Wielen De komende jaren zullen er zo n 70 nieuwe nultreden woningen worden gebouwd. Daarmee neemt het aanbod nultreden woningen toe van 350 in 2014 naar 420 in Omdat er nog zo weinig ouderen in De Groote Wielen wonen, is het lastig te bepalen welk deel van de nultreden woningen ouderen in de toekomst tot hun beschikking hebben. De komende jaren neemt het aantal 75-plussers flink toe. In combinatie met de geplande nieuwbouw van nultreden woningen, verwachten we dat over tien jaar het beschikbare aanbod van nultreden woningen op 6% ligt. Aanname: We gaan er van uit dat in 2024 een wat hoger aandeel nultreden woningen beschikbaar is voor ouderen. Effect: Daarmee ligt het potentiële aanbod in 2024 dat beschikbaar is voor de doelgroep ouderen op ongeveer 25 nultreden woningen. De onderstaande tabel geeft een samenvatting van het potentiële aanbod aan beschermd, geclusterd en nultreden woningen in Het gaat om ongeveer 85 woningen. Potentiële aanbod aan beschermd, geclusterd en nultreden woningen De Groote Wielen Beschermd 0 0 Geclusterd Nultreden totaal Nultreden beschikbaar 75-plus Totaal

19 2.4.3 Ontwikkelingen vraag beschermde, geclusterde en nultreden woningen Om een schatting te maken van de toekomstige vraag naar wonen met zorg, maken we gebruik van de huishoudensontwikkeling. Aanname: Voor de behoefte aan beschermd wonen maken we gebruik van de raming van het zorgkantoor. Het zorgkantoor gaat er van uit dat 124 op de plussers behoefte heeft aan beschermd wonen. Effect: In 2024 zullen er ongeveer plussers in De Groote Wielen wonen. De behoefte aan beschermd wonen ligt dan op 10. Aanname: 1) de helft van de resterende huishoudens van 75 jaar en ouder maakt gebruik van zorg. Zij hebben behoefte aan zorg in combinatie met wonen. Zij zullen behoefte hebben aan een geclusterde of nultreden woning. 2) Alleenstaanden maken vaker gebruik van zorg dan oudere paren. Daarom gaan we er van uit dat 25% van alleenstaande huishoudens met zorgvraag behoefte hebben aan een nultreden woning en 75% behoefte heeft aan een geclusterde woning. Bij oudere paren ligt deze verdeling anders: 50% heeft behoefte aan een nultreden woning en 50% aan een geclusterde woning. Deze verdeling is een globale vertaling van de resultaten van het onderzoek van TNO (Post et al, 2012). De onderstaande figuur laat zien op welke manier de toekomstige vraag naar nultreden en geclusterd wonen is bepaald. Schatting toekomstige behoefte aan beschermd, geclusterd en nultreden woningen in De Groote Wielen 19

20 Effect: Op basis van deze aannames zullen in 2024 ongeveer 10 ouderen behoefte hebben aan beschermd wonen, 55 ouderen aan geclusterd wonen en zal er een vraag zijn naar bijna 35 nultreden woningen voor ouderen. Potentiële vraag van ouderen naar beschermd, geclusterd en nultreden woningen 2024 Beschermd 10 Geclusterd 55 Nultreden 35 Totaal

21 3. Opgave Langer thuis wonen in De Groote Wielen In dit laatste hoofdstuk vatten we de belangrijkste effecten van de maatregel Langer thuis wonen in De Groote Wielen samen. Daarbij proberen we een beeld te schetsen van de opgave waar bewoners, gemeente en zorgpartijen in De Groote Wielen de komende 10 jaar voor komen te staan. We focussen daarbij alleen op de sector Verpleging en Verzorging. Tabellen 3.1 en 3.2 geven een samenvatting van de opgave voor De Groote Wielen. Een groene arcering betekent dat er geen grote opgave zal zijn. Oranje staat voor een middelgrote opgave en rood voor een grote opgave. De Groote Wielen is en blijft een jonge wijk Qua leeftijdsopbouw is De Groote Wielen een echt nieuwbouw wijk. Er wonen veel gezinnen met jonge kinderen en nagenoeg geen ouderen. De komende tien jaar gaat het aantal ouderen flink groeien. Echter, in absolute aantallen is de groep ouderen ook dan nog beperkt (250). Ouderen wonen langer thuis Daar waar voorheen mensen met een middelzware zorg vraag instroomden in een intramurale instelling, zullen zij nu langer thuis wonen. Beperkte voorzieningen voor ouderen, komende tien jaar nog geen opgave De Groote Wielen heeft een beperkt aanbod aan voorzieningen voor ouderen. Er wonen ook weinig ouderen in de wijk. De komende tien jaar is er geen opgave wat betreft zorg en ondersteuning voor ouderen in De Groote Wielen. Pas over 15 tot 20 jaar zullen ouderen een groter aandeel in de bevolking hebben. Het is wel van belang om met de voorzieningenstructuur van de wijk hier tijdig op te anticiperen. Aanname: de helft van alle 75-plussers heeft behoefte aan enige vorm van zorg en ondersteuning in 2024 gaat het om ongeveer 125 ouderen. Tabel 3.1: Opgave voor Langer thuis wonen in De Groote Wielen # 75-plussers 2014 # 75-plussers 2024 Vraag 2024 Zorg en voorzieningen (+ 568%) 125 Opgave Geen aanbod beschermd wonen in De Groote Wielen Alleen ouderen met een hoge zorgzwaarte hebben in de toekomst recht op zorg met verblijf. Daardoor zal de instroom in intramurale instellingen de komende jaren afnemen. Aanname: over tien jaar vervallen alle plaatsen met ZZP1 en 2 en de helft van ZZP 3 en 4 (conform landelijke richtlijn). Er is geen aanbod aan beschermd wonen voor ouderen in De Groote Wielen. Aanbod geclusterd wonen blijft gelijk In de Groote Wielen staat nu een complex met ongeveer 60 seniorenplus woningen; t Groote Hart. De komende tien jaar is er geen sprake van vrijvallende intramurale capaciteit of nieuwbouw van geclusterde woningen in De Groote Wielen. Het aanbod geclusterd wonen blijft gelijk. Aanname: alle vrijvallende intramurale capaciteit komt in de categorie geclusterd wonen. Het aanbod aan geclusterd wonen voor ouderen, 60 woningen, blijft gelijk. 21

22 Kleine toename aanbod nultreden woningen De komende tien jaar zullen er ongeveer 70 nieuwe nultreden woningen worden gebouwd in De Groote Wielen. Het aanbod neemt toe van 350 woningen in 2014 naar 420 in Aanname: We gaan er van uit dat in 2024 een gelijk aandeel nultreden woningen beschikbaar is voor ouderen. In 2014 wordt 3% van alle nultreden woningen bewoond door 75-plussers. Dit percentage is gebaseerd op een zeer laag aantal 75-plussers. Voor De Groote Wielen verwachten we dat over tien jaar 6% van het potentiële aanbod aan nultreden woningen beschikbaar is voor ouderen. Daarmee ligt het potentiële aanbod in 2024 dat beschikbaar is voor de doelgroep ouderen op ongeveer 25 nultreden woningen. Meeste vraag naar geclusterd wonen Op basis van de huishoudensontwikkeling is een raming gemaakt van de toekomstige vraag naar beschermd, geclusterd en nultreden woningen. De verwachting is dat de vraag naar wonen met zorg het grootste zal zijn naar de categorie geclusterd wonen. Aanname: 124 op de plussers hebben behoefte aan beschermd wonen. In 2024 zullen er ongeveer plussers in De Groote Wielen wonen. De behoefte aan beschermd wonen ligt dan op 10; 75% van alleenstaande huishoudens met een zorgvraag heeft behoefte aan geclusterd wonen, 25% aan een nultreden woning; 50% van de paren van 75 jaar en ouder met een zorgvraag heeft behoefte aan geclusterd wonen, 50% aan een nultreden woning. Geen opgave wonen met zorg in De Groote Wielen De Groote Wielen is letterlijk de jongste wijk van s-hertogenbosch; ook over tien jaar. Op basis van deze aannames is de verwachting dat het toekomstige aanbod aan wonen met zorg voldoende groot zal zijn voor de toekomstige vraag. Er is dus geen opgave voor wonen met zorg in De Groote Wielen. Tabel 3.2: Opgave beschermde, geclusterde en nultreden woningen Vraag 2024 Aanbod 2024 Opgave Beschermd wonen 10 0 Geclusterd wonen Nultreden woningen Totaal

23 Bijlage 1: Basistabellen bevolking en zorggebruik Tabel B1: Aandeel alleenstaande huishoudens van 65 jaar en ouder (2014) 2 # huishoudens jaar waarvan alleenstaand % # huishoudens 75+ waarvan alleenstaand % Totaal aantal huishoudens Vlietdijk Broekland 68 32% De Watertuinen De Hoven De Groote Wielen % s-hertogenbosch % % Bron: GBA 2014, bewerking O&S Tabel B2: Aandeel huishoudens van 65 jaar en ouder in een huurwoning (2014) 3 # huishoudens jaar waarvan in een huurwoning % # huishoudens 75+ waarvan in een huurwoning % Vlietdijk 14 3 Broekland 68 76% 19 De Watertuinen 13 1 De Hoven 13 3 De Groote Wielen % 29 s-hertogenbosch % % Bron: databank regionale woningmarktmonitor 2014, bewerking O&S FiguurB1: percentage huishoudens met één of meerdere Wmo-voorzieningen per buurt (2013) De Groote Wielen 3% stedelijk gemiddelde 10% De Hoven 2% De Watertuinen 0,6% Broekland 4% Vlietdijk 4% 0% 10% 20% 30% 40% 2 Bij een celvulling van <50 wordt geen percentage gegeven. 3 De afzonderlijke buurten tellen niet op tot het wijktotaal. Dat komt omdat de buurt Brabantpoort uit de tabel is gelaten. In deze buurt wonen minder dan 50 huishoudens. 4 De afzonderlijke buurten tellen niet op tot het wijktotaal. Dat komt omdat de buurt Brabantpoort uit de tabel is gelaten. In deze buurt wonen minder dan 50 huishoudens. 23

24 Bijlage 2: Literatuur Rapporten: Rossum, van Froukje, Leidelmeijer, Kees, Wever, Thierry, Ham, van den Marijke (2014), Randvoorwaarden voor extramuraal wonen bij ZZP s VV 01 t/m 04, RIGO Research, Amsterdam Post, Harry, Poulus, Co, Galen, van Jaap, Staalduinen, van Willeke (2012), Wonen, zorggebruik en verhuisgedrag van ouderen, Een kwantitatieve analyse, TNO, Soesterberg Overige bronnen: Bevolkingsprognose gemeente s-hertogenbosch , FIB, Onderzoek & Statistiek Gebruik Wmo in 2013, WeenerXL, informatie management Gebruik AWBZ in 2013, HHM, Impact analyse maatregelen AWBZ gemeente s-hertogenbosch (oktober 2013) 24