TECHNISCH VAKBLAD UITGAVE VAN BERLO BEDRIJFSVLOEREN VOOR ZAKENRELATIES EN -PARTNERS

Transcriptie

1 TECHNISCH VAKBLAD UITGAVE VAN BERLO BEDRIJFSVLOEREN VOOR ZAKENRELATIES EN -PARTNERS NR 1 april 2016

2 Nr. 1 APRIL 2016 TECHNISCH VAKBLAD VOORWOORD Voor u ligt het voorjaarsnummer van ons Technisch Vakblad. We willen deze keer eens aandacht besteden aan de fundering onder de vloeren. Die is, in het geval van vloeren op staal, van groot belang voor de uiteindelijke prestatie van de vloer. Maar ook tijdens de bouwfase is dit het werkplateau waarop de gebouwconstructie wordt gemonteerd en die als werkvloer voor veel andere werkzaamheden. Ook bij vloeren op palen dient aandacht besteed te worden aan de funderingslaag. Een heimachine moet daar bijvoorbeeld veilig op kunnen manoeuvreren. Daarnaast worden er twee belangrijke werken in Nederland besproken en heeft onze man in Malta een bijdrage geleverd over zijn ervaringen op dit kleinste EU-land in de Middellandse Zee. Wij wensen u veel leesplezier en, wanneer u opmerkingen heeft zullen wij die graag beantwoorden. Ir. Pieter Maas 02

3 INHOUD Voorwoord 02 Deze keer besteden we aandacht aan de fundering onder de vloeren Column 04 Drainageleidingen Fundering voor Monolietvloeren 05 Monolietvloeren worden voor een deel gefundeerd, op een al dan niet verbeterde ondergrond, waarop een funderingslaag is aangebracht. Uitgelicht werk 09 Prologis te Eindhoven Een bericht van onze man in Malta A.S. Watson te Heteren Foto: Jeroen Kuppens Fotografie 03

4 COLUMN Beste Lezers, Een aantal jaar geleden was ik betrokken bij een forse uitbreiding van een bestaand distributiecentrum, voor een bekende Nederlandse winkelgroep. De hoofdaannemer was in september begonnen met het grondwerk en het heiwerk. In november werden de funderingsbalken en poeren gemaakt waarna het maaiveld werd opgehoogd tot ongeveer de onderzijde van de vloer, die overigens ook op palen werd gefundeerd. De staalconstructie werd in december gemonteerd maar het dak kon niet worden dichtgelegd vanwege de aanhoudende regenbuien, die vanaf medio oktober ons land teisterden. Het werd kerst en in januari werd een frisse herstart gemaakt. Het werd wat kouder maar de regen bleef uit. Het dak kon nu worden gedicht en afgewerkt, waarna we konden starten aan de vloer. Men begon met het egaliseren van het funderingspakket maar dat was vrijwel niet mogelijk, het funderingspakket was verzadigd met water. Dit water kon niet wegvloeien omdat het puinpakket op een vastgereden kleilaag lag. Een uitstroming naar de zijkant was niet mogelijk omdat de funderingsbalken dat belemmerden. Goede raad was duur. De constructeur eiste de verwijdering van de natte puinlaag en het aanbrengen van een nieuwe, droge, puinlaag. Daar zag de aannemer echter tegenop vanwege de hoge kosten en vanwege planningsproblemen. Daarom stelde ik voor om drainageleidingen te graven in het puinpakket, tot ongeveer op de kleilaag, die aan te sluiten op een pomp, zodat het water kon worden afgepompt. Zo gezegd zo gedaan. Op donderdag en vrijdag werden de slangen gelegd en in het weekend werd al gepompt. Gelukkig was het een grof puinpakket zodat het water daarin vlot toestroomde. Dinsdagavond was zoveel water uitgestroomd dat ze konden beginnen met het opnieuw verdichten en egaliseren van de fundering. De week daarna zijn ze begonnen met de vloeren. Het gat in de begroting en in de planning was beperkt gebleven en de tijdelijke bekisting van de vloer heeft zich goed gehouden. Het moraal van dit verhaal: zorg altijd voor een goede en draagkrachtige fundering. Tijdens de bouwperiode kan men er van profiteren omdat men het als werkvloer kan gebruiken, en, mits goed onderhouden, is slechts verdichting en egalisatie nodig om de bedrijfsvloer goed te funderen. Graag wens ik u een mooi en zonnig voorjaar toe. Pieter Maas 04Ir. Pieter Maas

5 FUNDERING VOOR MONOLIETVLOEREN Monolietvloeren worden voor een deel gefundeerd, op een al dan niet verbeterde ondergrond, waarop een funderingslaag is aangebracht. Voor een ander deel worden deze vloeren gefundeerd op palen, maar fungeert de ondergrond als bekisting voor het te storten beton en als dragende fundering voor de heistelling. In dit artikel zullen de eisen aan het funderingspakket, onder de vloer, voor beide gevallen worden behandeld. VLOEREN OP STAAL (OP VOLLE GROND) De vloer mag ten gevolge van de langdurig aanwezige belasting niet teveel zakken en geen grote zakkingsverschillen vertonen. Bedrijfsvloeren worden vaak fors belast. Dat kan door palletbelasting, stellingen, machines of door containers. Wanneer de vloer op staal is gefundeerd zal dat een langdurige belasting invloed hebben op diepere grondlagen. Wanneer zich daar zettingsgevoelige lagen bevinden, zullen die lagen op den duur indrukken waardoor de vloer gaat zakken. De indrukking van diepere lagen kan niet worden voorkomen door een gedegen funderingslaag van bijvoorbeeld 500 mm. Zo n funderingspakketje is als een plaat triplex op een dikke laag traag schuim. Wanneer je een gelijkmatige belasting plaatst op een triplexplaat, kan die de zakkingen uit het traag schuim niet tegenhouden. De lange duur belasting op de vloer veroorzaakt dus de zakkingen van de vloer ten gevolge van zettingen in onderliggende slappe grondlagen. Om een voorspelling te kunnen doen over toekomstige zettingen van de vloer, moet de ondergrond tot op een behoorlijk diep niveau worden verkend, door middel van sonderingen met wrijvingsgetallen en/of door diepe boorprofielen uit de ondergrond. De diepere grondlagen worden niet beïnvloed door enkele puntlasten op de vloer, maar wel door belastingen op een groot oppervlak. Wanneer die bekend zijn kan een globale voorspelling van het zakkingsgedrag van de vloer worden gedaan. De zettingsgevoeligheid van de ondergrond kan soms ook nog variëren over het vloeroppervlak. De belasting kan over verschillende vloerdelen erg variëren. Die factoren kunnen daarom zakkingsverschillen van de vloer veroorzaken. Wanneer de belasting op de vloer bestaat uit voornamelijk puntlasten, bijvoorbeeld door een stellingbelastingen, wordt de vloerzakking bepaald door de langdurig aanwezige gemiddelde vlakbelasting die kan worden berekend uit de stellingbelasting. Wanneer uit berekeningen blijkt dat de te verwachten zakkingen of zakkingsverschillen te groot zijn, is het noodzakelijk om de vloer op palen te funderen. De toelaatbare zakkingen en zakkingsverschillen van een bedrijfsvloer zijn sterk afhankelijk van het gebruik van de vloer. Aan een automatisch stellingmagazijn met smalle gangen zullen veel hogere eisen worden gesteld dan aan een bulkopslag voor grind. 05

6 De vloer mag ten gevolge van plaatselijke belastingen geen te grote vervormingen vertonen. Het globale zakkinggedrag van de vloer wordt dus voornamelijk bepaald door de ondergrond en de gemiddelde belasting op de vloer. Toch is ook de funderingslaag van belang. Dat is gemakkelijk te zien met het voorbeeld van het traagschuim met daarop een dunne triplexplaat. Wanneer op dit systeem een puntlast wordt geplaatst zorgt de triplex voor een spreiding van de belasting waardoor de indrukking van het systeem over een groot oppervlak wordt verdeeld. Zonder de triplex plaat zakt de puntlast praktisch zonder belemmering in het traagschuim weg. Dit zelfde mechanisme geldt voor een stijve funderingslaag op een slappere ondergrond. In de meeste gevallen bestaat de fundering van de vloer uit (van boven naar onder) een puingranulaat dat zeer goed verdicht is en waaronder een eveneens verdicht zandpakket aanwezig is. Daaronder bevinden zich dan de ongeroerde grondlagen. De funderingslagen verdelen puntlasten over een groter oppervlak. De kwaliteit van deze funderingslagen kan worden gemeten door middel van statische of dynamische plaatproeven en geven een indruk van de weerstand tegen indrukking van puntlasten. De diepte van de verkenning door de plaatproeven hangt af van de grootte van de plaat. Een dynamische plaatproef geeft slechts een indruk van de bovenste cm, een grote statische plaatproef met een diameter van 760 mm heeft een verkennende diepte van ca. een meter. Plaatproeven geven geen enkele indicatie voor de zakking van de vloer maar wel voor de plaatselijke elastische en plastische vervormingen van de vloer onder invloed van puntlasten. Een veel gebruikte eis voor de fundering is een beddinggetal, gemeten met de Westergaardse plaatproef, van minimaal 60 MN/m3. Deze waarde wordt in de Duitse norm DIN aangevuld met een eis van EV2/Ev1 < 2,5 en Ev2> 90 N/mm2. Het komt regelmatig voor dat de beoogde draagkracht van het funderingspakket (het bedding getal) niet wordt gehaald. In dat geval moet het pakket opnieuw worden verdicht, als dat tenminste mogelijk is. Verdichten is alleen mogelijk wanneer het pakket enigszins vochtig is. Zeer droog materiaal laat zich niet verdichten, maar dat kan bevochtigd worden. Zeer nat materiaal is evenals niet verdicht baar. Dat kan echter niet snel gedroogd worden en moet worden vervangen door droger materiaal. Dit laatste is een tijdrovend en kostbaar werk en moet daarom indien mogelijk vermeden worden. Een natte, niet verdichtbare, funderingslaag komt relatief vaak voor bij een kleiachtige ondergrond waarop een fundering van puingranulaat wordt aangebracht. Tijdens de bouw van de hal zal de fundering worden bereden door vrachtwagens en kranen waardoor het kleilaagpakket geen regenwater meer doorlaat. De funderingslaag is opgesloten tussen de gebouwfunderingen, zodat het regenwater niet meer kan wegstromen en in de funderingslaag wordt vastgehouden. Dat heeft tot gevolg dat de werkvloer niet fatsoenlijk meer gebruikt kan worden door simpele hoogwerkers en kleine kraantjes. Maar dit heeft ook tot gevolg dat de vloer hier niet op kan worden gestort. Niet alleen is de draagkracht dan onvoldoende, de vloer zal nadien zakken wanneer het overtollige water in de fundering op den duur toch door de kleilaag wegsijpelt. Wanneer een dergelijke situatie wordt verwacht is een simpel drainagesysteem op de kleilaag en onder het puingranulaat voldoende om het water uit de fundering doeltreffend af te voeren. Deze maatregel is niet kostbaar maar wordt (te) vaak wegbezuinigd bij de prijsonderhandelingen. Foto: Jeroen Kuppens Fotografie 06

7 De funderingslaag moet vrij zijn van verontreinigingen, deze moet op de juiste hoogte worden aangebracht en mag niet te ruw zijn. De kwaliteit van de funderingslaag is, wanneer de vloer in gebruik genomen is, belangrijk voor de spreiding van de puntlasten. In de bouwfase speelt de kwaliteit ervan echter ook een zeer belangrijke rol. De fundering van de vloer moet vrij zijn van verontreinigingen. Daarbij moet vooral gelet worden op lichte materialen die tijdens het storten van het beton op komen drijven en gaatjes in het betonoppervlak veroorzaken. Daarbij valt te denken aan isolatiemateriaal, stukjes hout en dergelijke. Tijdens het storten van het beton wordt alles grijs en zijn de verontreinigingen niet meer zichtbaar. Nadat de vloer in gebruik is genomen, worden de lichte delen door voertuigwielen kapot gereden en vormen zo gaatjes in de vloer. De fundering onder de vloer moet vlak worden aangebracht op +/- 10 mm ten opzichte van het beoogde niveau. De gemiddelde funderingshoogte mag niet meer dan 5 mm afwijken van het beoogde niveau. De bovenzijde van de vloer moet glad zijn. Daarom moet het oppervlak na de verdichting indien nodig aan de bovenzijde worden gevuld met een fijn granulaat om de gaatjes in het oppervlak op te vullen. Afb. 1 - Plaatpoef volgens DIN De funderingslaag mag niet vervormen tijdens het aanleggen en/of kort na het aanleggen van de vloer. Het lijkt een open deur door te stellen dat een funderingspakket niet mag vervormen door het storten van het beton erop en/of in een later stadium. Toch komt deze situatie nog wel eens voor. Wanneer teveel water in het funderingspakket aanwezig is, zal na verloop van tijd dit water eruit verdwijnen, wat de zakking van een vloer veroorzaakt. Eenzelfde fenomeen komt voor wanneer een vochtig funderingspakket bevroren is na een winterse periode. Door ontdooien van het water in de fundering zal het geheel enigszins zakken. Er moet in dat geval gewacht worden met het storten van de vloer totdat het funderingspakket vorstvrij is. Afb. 2 Funderingsdetail 07

8 VLOEREN OP PALEN Vloeren op palen zijn puntvormig ondersteunde constructies waarbij de ondergrond in het definitieve stadium geen dragende rol speelt. Voor een palenfundering wordt gekozen wanneer de te verwachten zakkingen van de vloer te groot zijn, voor een functioneel werkproces op de bedrijfsvloer. Hoewel een palenfundering ook niet geheel zettingsvrij is, kunnen de zettingen hiermee tot een minimaal niveau worden beperkt. Toch moet ook bij een palenfundering een funderingspakket aanwezig zijn waarop de heistelling veilig kan werken en dus voldoende draagkrachtig moet zijn. Heistellingen met gewichten van 100 ton zijn geen uitzondering en moeten met voldoende nauwkeurigheid palen in de ondergrond aan kunnen brengen. Dat kan alleen maar wanneer een draagkrachtig funderingspakket aanwezig is. Dit pakket moet de trackbelastingen van de machine voldoende kunnen spreiden. Dat kan wanneer het pakket voldoende stijf en dik is. De kwaliteit hiervan kan dus ook met behulp van plaatproeven worden gecontroleerd, waarbij een eis kan worden gesteld aan het beddinggetal. Meestal worden de vloerpalen gemaakt nadat de funderingen van de hoofdconstructie gereed zijn. De bedrijfsvloer wordt pas gemaakt, wanneer het gebouw wind- en waterdicht is. Het palenveld blijft dus een lange tijd onbeschermd liggen. In die periode moeten de palen beschermd worden tegen beschadigingen. Door de palen uit te voeren op een stijve bedding en de paalkop enige centimeters onder het oppervlak af te werken is de bovenzijde opgesloten in dit puinpakket. De paal zal daardoor beschermd zijn ten opzichte van kleine horizontale en verticale belastingen. Wanneer verkeersbelastingen moeten worden opgenomen in het palenveld, moeten er aanvullende maatregelen worden genomen om de palen te beschermen. Dat kan bijvoorbeeld geschieden door een flinke ophoging te maken boven de palen en die te voorzien van rijplaten of schotten om zo de belastingen te spreiden en horizontale belastingen te voorkomen. Ook bij vloeren op palen fungeert het funderingspakket als bekisting tijdens het storten van de vloer. Daarom moet dit pakket aan dezelfde eisen voldoen als een vloer op staal. De fundering moet, voorafgaande aan de uitvoering van de vloer, worden geëgaliseerd op een hoogte van +/- 10 mm ten opzichte van het beoogde peil en glad worden afgewerkt zoals de fundering van de vloer op staal. De paalkoppen moeten worden vrijgemaakt en schoongemaakt. De opmerkingen over verontreinigingen in de fundering gelden hier ook, evenals het watergehalte in het funderingspakket en de vorstvrijheid van het pakket. Afb. 3 - Funderingsdetail 08

9 U I T G E L I C H T W E R K Bron: Vestigingslocaties PROJECT PROLOGIS TE EINDHOVEN In Eindhoven op de splitsing van de A2 en de A50, wordt een distributiemagazijn voor Prologis gerealiseerd door hoofdaannemer ASK. Het betreft een hal van ca m2 met een mogelijke latere uitbreiding tot m2. Van Berlo heeft in dit project de gehele onderbouw geleverd exclusief het grondwerk. Dat wil zeggen de prefab palen onder de funderingen, de funderingsbalken en poeren, de laadkuilen, de dockconstructies en de bedrijfsvloeren met de MiniVibro palen eronder. De fundering van het gebouw is gedeeltelijk geprefabriceerd en in het werk afgestort. Dat beperkt de werkzaamheden op de bouwplaats en versnelt het bouwproces fors. Zo zijn funderingen, 900 m balk, 70 poeren en 27 docks, inclusief het heiwerk daarvoor, uitgevoerd in slechts 5 weken. Het heiwerk voor de bedrijfsvloer is uitgevoerd door Vibrocom, het heibedrijf van de Van Berlo Groep. Die hebben in 29 heidagen 80 kilometer heipalen uitgevoerd, dat is gemiddeld 2,75 kilometer per dag met een maximale dagproductie van 4 kilometer paal. Voor de bedrijfsvloer viel de keuze op een voeg loze hybride constructie, dus een voeg loze monolietvloer met bouwstaalmatten gecombineerd met staalvezelbeton. Inmiddels is dat een beproefde constructie waarmee reeds vele bedrijfsvloeren door Van Berlo zijn uitgevoerd. Daarnaast is de vloer uitgevoerd voor het gebruik als smalle-gangen-magazijn en het gebruik van VNA trucks (Very Narrow Aisles truck) met inductiegeleiding. Het ontwerp van de paalfunderingen, de funderingsbalken en poeren, de docks en de bedrijfsvloeren, was in handen van Van Berlo Engineering. De plannen zijn nauwkeurig afgestemd met het ontwerp van de architect en de hoofdconstructeur en bouwer ASK. De constructie en uitvoering van het werk is verzekerd en, namens de verzekering, gecontroleerd door SECONED (SECO Nederland). Wij wensen Prologis veel succes met dit prachtige gebouw. Afb. 4 - Dockconstructie 09

10 U I T G E L I C H T W E R K EEN BERICHT VAN ONZE MAN IN MALTA Van Berlo Bedrijfsvloeren is in samenwerking met Bouwbedrijf Van de Ven uit Veghel en GS Staalwerken groep bezig met het realiseren van een hangar met bijbehorende buitenverharding. Deze hangar is niet te vinden op Schiphol, in Eindhoven of Düsseldorf. Deze hangar ligt iets verder van huis, namelijk op Malta International Airport. Na het storten van enkele testvloeren in december en januari, is onlangs de eerste 7000 m 2 buitenverharding gerealiseerd. De hangar gaat onderdak bieden aan een Airbus A380, het grootste luchtwaardige passagiersvliegtuig ter wereld. Even wat weetjes over een Airbus A380. Dit vliegtuig is meer dan 70 meter lang, bijna 80 meter breed en maar liefst 24 meter hoog. Het leeggewicht is 252 ton. Wordt het vliegtuig gevuld met liter brandstof, weegt het maar liefst 575 ton, wat evenveel is als zo n 500 auto s. Mocht je er eentje willen: je koopt een Airbus A380 voor ongeveer 300 miljoen euro. Om te voorkomen dat een betonvloer bezwijkt onder het enorme gewicht van het grootste passagiersvliegtuig ter wereld, wordt niets aan het toeval over gelaten. Om de uiteindelijke vloer te voorzien van een solide bedding, is niet gekozen voor puin, zoals we dat in Nederland gewend zijn. Maar is er voor gekozen om de ondergrond op te vullen met beton. Eerst is zo n 1500 m 3 onderlaag gestort. Hierop is een blinding layer van 80 mm dik gestort. Deze dient ervoor om een zo vlak mogelijke ondergrond te realiseren voor de uiteindelijke buitenverharding. De uiteindelijke buitenverharding, ookwel apron genoemd, is een gezaagde betonvloer van 280 mm dik. Om er zeker van de zijn dat deze vloer genoeg sterkte heeft om een airbus te kunnen dragen, zijn naast het maken van testvloeren, ook alle betonmengsels op voorhand getest. Om aan te kunnen tonen dat ook het toegepaste beton aan de gewenste sterkte voldoet, worden bij iedere stort een aantal kubussen en prisma s gemaakt. Deze worden na 7 en 28 dagen getest in een laboratorium om te kunnen verzekeren dat de sterkte voldoet. Omdat met Maltees zand en grind de gewenste betonsterkte niet kanworden bereikt, is ervoor gekozen om deze grondstoffen te importeren uit Albanië. De komende weken zullen op de gestorte buitenverharding de enorme hangardeuren gemonteerd worden. Deze worden daarna op hun plaats gehesen. Ook wordt de staalconstructie voltooid en voorzien van gevelbeplating en een dak. Als de hal wind- en waterdicht is zal Van Berlo Bedrijfsvloeren terugkeren naar Malta voor het realiseren van de laatste 3000 m 2 buitenverharding en m 2 binnen vloer. Jeroen van Lieshout 10

11 U I T G E L I C H T W E R K Bron: Kuijpersbouwheteren A.S. WATSON TE HETEREN A.S. Watson is de Benelux marktleider in de health & beauty markt. Het bedrijf is beter bekend van zijn winkelformules waarvan de bekendste Kruidvat en IC PARIS XL zijn. Samen zijn ze weer onderdeel van het Chinese Hutchinson conglomeraat. Langs de A50 bij Heteren staat het distributiecentrum van Kruidvat. Daarnaast is een pand van A.S. Watson verrezen. Het betreft een hal van ca m2 die gebouwd is door Kuipers Bouw in Heteren en waarvan Van Berlo de onderbouw geheel voor haar rekening heeft genomen. Het werk omvatte het ontwerp van de funderingsbalken en poeren alsmede de docks en de palenfundering. Het vloerpeil van het gebouw ligt ca. 1,20 m boven het maaiveld. Daarom is gekozen voor een gecombineerde funderingsbalk met plint, de zogenaamde MH-wanden. Deze simpele maar innovatieve oplossing garandeert een aanzienlijke tijdsbesparing tijdens de bouw van de fundering. Afb. 5 MH wanden Het installeren van de funderingen met poeren en docks, samen met het daarvoor benodigde heiwerk, nam slechts 5 weken in beslag. Nadat de funderingen gereed waren is begonnen met het heien van de MiniVibro palen die de fundering van de bedrijfsvloer vormen. De zeer vlakke bedrijfsvloer is aangebracht toen het gebouw wind- en waterdicht was en is geschikt voor een magazijn met smalle gangen met toepassing van VNA trucks. Wij feliciteren A.S. Watson met deze mooie nieuwe faciliteit. Afb. 6 MH wanden, aansluiting docks Dit is een uitgave van Van Berlo Bedrijfsvloeren B.V. Het Technisch Vakblad verschijnt drie à vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan zakenpartners. Teksten: Ir. P.A.M. Maas Dhr. J. Van Lieshout info@vanberlo.com