evaluatie en toetsing toepassing van het Beeldkwaliteitplan winkels centrum Noordwijkerhout

Transcriptie

1 Registratienummer Z INT Datum 1 oktober 2014 Memo Opgesteld door Rianne Bader Onderwerp: evaluatie en toetsing toepassing van het Beeldkwaliteitplan winkels centrum Noordwijkerhout Aanleiding In de vergadering van de raadscommissie Ruimte en Wonen is verzocht om de toepassing van het Beeldkwaliteitsplan winkels Centrum (hierna: beeldkwaliteitsplan) te toetsen en evalueren. Het Beeldkwaliteitplan is door de raad in haar vergadering van 22 december 2011 vastgesteld. Het beeldkwaliteitplan stelt een kader waarmee wordt geprobeerd de belevingswaarde van het centrum te verhogen. De Welstandscommissie hanteert de richtlijnen voor de beeldkwaliteit. Bij situaties waarin duidelijk sprake is van een kwaliteitsverbetering is afwijking van de richtlijnen mogelijk. Op 25 september 2014 is de vernieuwde welstandsnota vastgesteld. Deze welstandsnota is de herziening van de nota uit 2004, hierbij zijn ook de beeldkwaliteitsplannen voor deelgebieden, die sinds 2004 zijn vastgesteld, integraal verwerkt. De beeldkwaliteitscriteria gelden voor nieuwbouw, verbouwingen, toevoegingen en aanpassingen waarvoor een omgevingsvergunning moet worden aangevraagd. Er kan dus enkel worden geëist dat de winkels, terrassen en bijbehorende elementen in overeenstemming met het beeldkwaliteitsplan worden uitgevoerd als hiervoor een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen is benodigd. Uitvoering geven aan het beeldkwaliteitplan en de welstandsnota is de taak van de Welstandscommissie of diens gemandateerde. ergunningsvrij bouwen Bij vergunningsvrij bouwen en voor bestaande (vergunningsplichtige) bouwwerken geldt een aantal regels met betrekking tot bouwen, er dient te worden voldaan aan het Bouwbesluit, voorschriften ten aanzien van gebruik, burenrecht en ook aan redelijke eisen van welstand. Excessen Een bouwvergunningsvrij bouwwerk wordt vooraf niet aan de welstandseisen getoetst. Toch zijn er grenzen aan wat gebouwd mag worden. Bij bouwwerken die 'in ernstige mate in strijd zijn met redelijke eisen van welstand' kan de gemeente ingrijpen. Hiervoor is de zogenaamde 'repressieve welstandstoets' ingesteld; een excessenregeling. an een exces is sprake als het uiterlijk van een bouwwerk sterk afwijkt van en afbreuk doet aan de omgeving. Burgemeester en wethouders kunnen de eigenaar van een bouwwerk dat in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand aanschrijven om die strijdigheid op te heffen. Criteria hiervoor zijn in de welstandsnota opgenomen. oor de gemeente geldt het criterium dat er bij ernstige strijdigheid met redelijke eisen van welstand sprake moet zijn van een exces, dat wil zeggen een buitensporigheid in het uiterlijk die ook voor niet-deskundigen evident is en die afbreuk doet aan de ruimtelijke kwaliteit van een gebied. In de excessenregeling wordt onder andere te opdringerige reclames, armoedig materiaal gebruik en felle of contrasterende kleuren genoemd. Pagina 1 van 7

2 Wetswijzigingen sindsdien en gevolgen Sinds de vaststelling van het beeldkwaliteitsplan is het vergunningsvrij bouwen gewijzigd. Op 1 november 2014 verandert Bijlage II van het Besluit omgevingsrecht (Bor) weer. Door deze wijziging zal het vergunningsvrij gebruiken en bouwen weer verder worden opgerekt. Zo is het mogelijk om vergunningsvrij veranderingen aan een bouwwerk aan te brengen mits er geen veranderingen van de draagconstructie, brandcompartimentering of beschermde subbrandcompartimentering, het bebouwd oppervlakte of het bouwvolume plaats vindt. Dit betekent dus dat het wijzigen van materialisering of kleuren geheel vergunningsvrij is. Het is ook toegestaan om vergunningsvrij een reclame-uiting van een halve vierkante meter of kleiner, niet verlicht, op het eigen pand te plaatsen. Zolang deze werkzaamheden niet in ernstige mate in strijd zijn met de redelijke eisen van welstand kunnen deze bouwwerken dus in iedere vorm, kleur en van ieder materiaal worden uitgevoerd. Toetsing van de toepassing Het beeldkwaliteitplan (en daarmee ook de welstandsnota) bevat voorschriften voor diverse elementen die de beeldkwaliteit bepalen. Uitgangspunt is het enerzijds behoud van de aanwezige historische kwaliteiten en anderzijds het aansturen op verbeteringen. ariatie zonder verrommeling is uitgangspunt in dit bijzonder welstandsgebied. Hieronder worden de diverse elementen benoemd, er wordt beschreven welke kwaliteit nagestreefd dient te worden. Ieder element of combinatie van elementen wordt verder uitgelegd aan de hand foto s van voorbeelden: 1. Korrelgrootte Met korrelgrootte wordt bedoeld de omvang van de afzonderlijke bouwstenen waarmee de straatwand is opgebouwd. Het beleid is er op gericht om het kleinschalige, dorpse, individuele en pandsgewijze karakter te versterken. De parcellering dient niet alleen te worden uitgevoerd in kleurstelling maar ook in materialisering, rooilijnverspringing, variatie in bouwhoogte, puien, gevelopeningen, kozijnen en ramen 2. Gevelopbouw en verhoudingen De opbouw van een in verticale richting is die van de driedeling: basement, middenstuk en bekroning. De begane grond is hoger dan de overige verdiepingen. 3. Topgevels/kappen Een eenduidige kap of topgevel is het uitgangspunt en is vormgegeven als beëindiging of bekroning van de gevel. Het ontbreken van een gevelbeëindiging levert vaak een incompleet en armoedig beeld op. Pagina 2 van 7

3 Elke straatgevel dient een plint, evt middenstuk en een topgevel of kap te hebben anders ziet het pand er incompleet uit. 4. Arcades en overbouwingen Arcades en overbouwingen zijn niet in te passen in de schaal van Noordwijkerhout, arcades en overbouwingen hebben alleen een toegevoegde waarde aan de beeldkwaliteit als ze minstens 6 meter hoog zijn en 3 meter diep. De overbouwingen zijn te laag en smal om een echte kwalitatieve verblijfsruimte van de winkel te zijn. Door deze overbouwingen ontstaat een terugliggende gevel, de winkels zijn hierdoor nauwelijks zichtbaar. 5. Materiaal- en kleurgebruik, detaillering Een positieve beleving is gebaat bij toepassing van hoogwaardige materialen, terughoudend kleurgebruik en hoge mate van detaillering. 6. Luifels Doorgaande pand- of gevelbrede luifels zijn niet toegestaan, gevels zonder luifels vormen het uitgangspunt. Luifels verstoren het pandsgewijze karakter. Pagina 3 van 7

4 Een doorgaande luifel langs meerdere panden verstoort het pandgewijze karakter en breken de verticale geleding van het pand. 7. Reclame op de gevel Reclame-uitingen moeten worden geïntrigeerd in de vormgeving van het gebouw. Gevelreclames beperken zich tot de ruimte tussen begane grond en eerste verdieping. Lichtbakken en spandoeken op en evenwijdig aan de gevel zijn alleen toegestaan als hiervoor in de architectuur een plek voor is opgenomen. Knipperende en bewegende reclames zijn niet toegestaan. Reclame-uitingen dienen te worden geïntegreerd in de vormgeving van het gebouw/ lichtbakken en spandoeken op de gevel zijn niet toegestaan als hier in de architectuur geen uitdrukkelijke plek voor is opgenomen. 8. Zonwering Alleen inklapbare, inrolbare en invouwbare schermen en markiezen zijn toegestaan. Het kleurgebruik is terughoudend en past in het algehele straatbeeld. Plastic en/of glimmende schermen en markiezen zijn niet toegestaan. Schermen en markiezen steken maximaal 1,50 m uit het vlak van de gevel en op 0,3 m uit de zijgrens. Schermen mogen niet meer dan 1,5 meter uit het vlak van de gevel steken en dienen op 0,3 m van de zijkant te worden geplaatst. 9. Winkelketens en huisstijlen Winkelketens moeten aan dezelfde regels voldoen als andere winkels. Pagina 4 van 7

5 Borden en lichtbakken zijn vaak grof en dragen zelden bij aan de architectonische kwaliteit en de positieve beleving van het pand. Losse letters op de gevel zorgen ervoor dat de gevel visueel doorloopt. Ze vormen geen onderbreking van de architectuur maar een toevoeging. 10. Uithangborden, vlaggen en banieren Één uithangbord of banier per pand of winkel is toegestaan. Een uithangbord heeft een oppervlakte van max 0,65 m2, dikte max 0,1 m. Een lichtbak haaks op de gevel is toegestaan indien deze passend is in het straatbeeld en heeft een oppervlakte van max 0,65 m2, dikte max 0,2 m. laggen zijn niet toegestaan. laggen zorgen voor een onrustig straatbeeld. Banieren vormen een aantrekkelijker alternatief, indien ze vervaardigd worden van verduurzaamd textiel, deze stralen een zekere rust uit. 11. Reclame op en in etalages Reclame op en achter etalageruiten is toegestaan tot max 20%, bij vervanging van gevelreclame, in combinatie met gevelreclame 5%. Dichtplakken van ruiten is niet toegestaan, uitzondering bij hoekpanden, dan mag een of meerdere etalages. Pagina 5 van 7

6 12. Ramen boven de winkels Woningen boven winkels heeft (vaak) een positieve, levendige uitstraling. Indien er niet wordt gewoond dan niet de ramen afplakken of dichthangen. Als de winkels gesloten zijn zorgen de woningen boven de winkels voor een leefbare invloed. 13. Winkelbeveiliging Dichte metalen rolluiken zijn niet toegestaan, beveiligingsmaatregelen mogen niet leiden tot zichtbare bakken aan de gevel die niet zijn weggewerkt. De traditionele stalen rolluiken hebben een zeer negatieve uitstraling. Opengewerkte rolluiken of schaarhekken achter de etalageruit hebben al een positievere uitstraling. 14. Uitstalling en uitstalborden Er mag worden uitgestald tot max 1 meter uit de gevel, maximaal één uitstalbord per winkel, erf of pand. De oppervlakte van het uitstalbord bedraagt maximaal 0,75 m Terrassen en terrasafscheidingen Overdekte terrassen zijn niet toegestaan. Het gebruik van terrasafscheidingen, parasols, verwarmingselementen moet zoveel mogelijk worden beperkt. Reclamevoering is in zeer beperkte mate toegestaan. Terrasafscheidingen zijn maximaal 1,5 meter en vanaf 0,75 m volledig transparant. Terrasmeubilair is van riet, rotan, hout, metaal of materialen met vergelijkbare kwalitatieve uitstraling. De kleur is naturel of onopvallend. Het is niet toegestaan terrasmeubilair aan of op de openbare weg op te slaan. Pagina 6 van 7

7 Terrassen hebben een tijdelijk karakter of zijn gebaseerd op de historische kwaliteiten. De kleuren zijn neutraal en onopvallend. Conclusie en aanbeveling Er is een geleidelijk kwaliteitsverbetering zichtbaar in het centrum. Er zijn nieuwe maar ook bestaande winkels die hun pand in overeenstemming met de regels van het beeldkwaliteitsplan verbeteren. Er zijn nog verbeteringen mogelijk en er zal ook naar alle waarschijnlijkheid nog een hoop gaan wijzigen in de loop van de tijd. Toch zullen niet alle winkeliers hier in meegaan (ieder om hun eigen moverende redenen), het gewenste beeld is ook moeilijk afdwingbaar voor de gemeente. eelal zijn we afhankelijk van eigen initiatieven. Het is dan ook zaak de ondernemers te enthousiasmeren en te stimuleren dat zij het beeldkwaliteitplan omarmen. Om dit te bereiken is het raadzaam om proactief informatie te verstrekken. In het laatste overleg tussen de NO en de portefeuillehouder Centrum (wethouder De Jong) is het beeldkwaliteitsplan ook aan de orde geweest. Overwogen is om het beeldkwaliteitplan nadrukkelijk onder de aandacht van de pandeigenaren in het centrum te brengen. Handhaving is in juridisch opzicht een lastige manoeuvre. De elementen die (nu nog) niet in overeenstemming zijn met het beeldkwaliteitsplan zijn echter nog niet dusdanig in strijd met de redelijke eisen van de welstand dat er gebruik moet worden gemaakt van de excessenregeling. Pagina 7 van 7