Impuls preventie ongewenste tienerzwangerschap (IPOT) Rutgers, Soa Aids Nederland & Fiom
|
|
- Eva Janssens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Impuls preventie ongewenste tienerzwangerschap (IPOT) Rutgers, Soa Aids Nederland & Fiom 1
2 Sprekers: Paulien van Haastrecht, manager nationale programma s, Rutgers Ineke van der Vlugt, programmacoördinator, Rutgers Suzanne Meijer, programmaleider, Soa Aids Nederland Lisette Schutte, beleidsmedewerker jongeren, Soa Aids Nederland Eline Dalmijn, projectleider Jong Ouderschap, Fiom 2
3 Programma Opening en achtergrond Voortman / IPOT programma What s new? a. Ongewenste zwangerschap bij meiden met een lichte verstandelijke beperking uitkomsten onderzoek b. Implementatie nieuwe interventies What s up? a. Lokaal beleid b. Keuzehulpverlening c. Surinaamse doelgroep Afronding 3
4 Introductie en achtergrond Kennis Interventies Online Professionals Fase 1 Expertmeetings Onderzoek In een klap volwassen Fase 2 Onderzoek LVB Gewoon gezellig, met zo n buik Zwanger en dan LLL MBO CanYouFixIt, 4 filmpjes Sense Communitysites Tienermoeders.nl Abortusverwerking.n l Behoeftepeiling scholing Behoeftepeiling tools Fase 3 Versterking programma s MBO (LLL en Girls Talk) Toolbox individuele begeleiding Sense /acvj Communitysites (Kitatin Geen Taboes Maroc) Plan deskundigheidsbevordering Protocol schooluitval Lokaal beleid: good practices Fase 4 Drie regiomeetings Verspreiding kennis en producten Screening LVB interventies LLL VSO LLL MBO 1 Toolbox individuele begeleiding Digitalisering LLL MBO Sense Communitysites Scholingsaanbod: Online en blended Surinaamse jongeren Lokaal beleid: tips en tools Tool voor professionals rondom anticonceptie 4
5 What s new a. Onderzoek tienerzwangerschap bij meiden met een lichte verstandelijke beperking (lvb) Twee doelen: 1. Het verbeteren van preventie ongeplande zwangerschap 2. Het verbeteren van de begeleiding van meiden die voor hun 20ste zwanger zijn geweest 5
6 Omschrijving lichte verstandelijke beperking (lvb): Verstandelijk functioneren ligt tussen én wanneer er bijkomende problemen zijn rondom het sociale aanpassingsvermogen die voor het 18 e levensjaar zijn begonnen (AAIDD 2010) In Nederlandse praktijk, vallen mensen die zwakbegaafd zijn (IQ tussen 70-85) ook vaak onder lvb 6
7 Wie bereikt, en wie niet? 18 meiden, vooral tienermoeders Uit sociaal zwakke milieus, waar hulpverlening aanwezig is Niet bereikt: Ernstige multi-problem en JGZ (ivm kwetsbaarheid) Niet op school EN niet in hulpverlening Degene in reguliere hulpverlening In detentiecentra, residentiele instellingen, speciaal onderwijs. 7
8 Onderzoeksgroep professionals 15 interviews met professionals die met deze meiden werken Werkzaam in de zorg, welzijn, hulpverlening of het onderwijs 8
9 Achtergrond van de geïnterviewde meiden Gezinssituatie: vaak warm, niet veel excessen. Wel zwak sociale milieus en weinig steun omgeving. Relaties: Deel onstabiele/korte relaties en deel langdurige relaties met focus op settelen. Meiden stellen zich in deze relaties vaak passief en volgend op. Hulpverlening: Bijna allemaal ervaring mee (wervingseffect?), in jeugd, rondom zwanger- of ouderschap. 9
10 Kenmerkend voor deze meiden Een beperkt toekomst perspectief rondom opleiding/werk Vaak weinig zelfvertrouwen Ervaren weinig regie in hun leven 10
11 Houding zwangerschap en ouderschap Opvallend in vergelijking met niet-lvb: (Latente) kinderwens! Romantisch beeld over kinderen krijgen Lage risico-inschatting zwangerschap Jong ouderschap soms gewoon in de omgeving 11
12 Houding anticonceptie Bijna allemaal voorlichting gehad over anticonceptie > Wel de klok, niet de klepel Voelen geen urgentie of kunnen het niet goed toepassen Blijven negatieve houding hebben over anticonceptie Weten soms dat ze risico lopen maar handelen niet of zijn laks. Doen weinig om zwangerschap (en soa) te voorkomen 12
13 Voorlichting: wat ontbreekt/kan beter Weinig aandacht voor zwangerschap en ouderschap Informatie beklijft moeilijk: inherent aan lvb, maar ook welke informatie wanneer aanslaat. Eenmalig en klassikaal is niet ideaal Professionals wijzen op aandacht voor relatievorming, wensen en grenzen 13
14 Oeps, zwanger Zwangerschap is zelden bewust en gepland. Het overkomt ze. Maar het is wel bijna altijd gewenst Na eerste schok, vinden de meeste meiden het leuk en gezellig, behalve bij ziekte of complicaties Weinig sprake van grote zorgen en schaamte. Weinig heftige weerstand en boosheid uit de omgeving Wel soms angst over het vertellen aan anderen en zorg over hoe ze het gaan aanpakken 14
15 Keuzeproces: uitdragen of afbreken? Vaak kort proces: meesten willen zwangerschap uitdragen Abortus is voor velen moreel geen optie Afbreken kan soms niet meer (te ver in de zwangerschap) Wel sprake van keuzeproces wanneer ouders negatief zijn over uitdragen Ouders steunen uiteindelijk vaak Rol vriend: soms druk op uitdragen of afbreken. Korte/ losse /korte relaties houden soms geen stand 15
16 Specifieke begeleiding en hulpverlening Rondom zwangerschap: Begeleiding keuzeproces: realistisch beeld over ouderschap geven en alle keuzemogelijkheden bespreken Rondom ouderschap: vaker begeleiding nodig in regelen van randvoorwaarden Ook hebben deze moeders minder vaak oog voor de ontwikkeling of stimulering van een kind Rondom abortus: niet goed in beeld of begeleiding aansluit en nazorg voldoende is 16
17 Conclusies Deze meiden hebben vaak een (latente) kinderwens: In het licht van een beperkt toekomstperspectief van opleiding/werk. Romantisch beeld van een kind krijgen Randvoorwaarden niet goed voor ogen Lage risico-inschatting zwangerschap. Ze hebben vaak wel voorlichting over anticonceptie gehad. Maar informatie beklijft moeilijk en velen zijn laks in AC gebruik. 17
18 Vragen?? 18
19 What s new b. Ontwikkeling en aanpassing interventies Kwetsbare meiden beter bereiken: Lang Leve de Liefde voor zeer laag geletterden Lang Leve de Liefde herhalingsmodule Lang Leve de Liefde MBO Can You Fix It Girls Talk 19
20 Lang Leve de Liefde: Praktijkonderwijs Wordt gebruikt binnen Pro en steeds vaker binnen VSO Wordt aangepast voor zeer laag geletterden 20
21 Lang Leve de Liefde: Herhalingsmodule Vervolg op het onderbouw pakket: -Bovenbouw PRO & vmbo -Klas 3 / jaar -Voorkomen van soa s en grensoverschrijdend gedrag, tienerouderschap en de preventie van tienerzwangerschappen 21
22 Lespakket Leerlingenmagazine Films Docentenhandleiding & werkbladen Digitaal proefwerk
23 Lessen Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Wensen en grenzen - Relaties, daten, wensen en grenzen (aangeven, respecteren, communiceren) -Fotostrip -Docudrama Veilig vrijen, wat is dat? veilig vrijen, soa, zwangerschap, als het misgaat (soa-test, MAP) Veilig vrijen, hoe doe je dat? - communiceren over veilig vrijen condoomgebruik, anticonceptiegebruik -Docudrama Hoe maak je seks leuk? (optioneel) hoe werkt het lichaam, seksuele problemen en hulp, maagdenvlies, persoonlijke verzorging, porno Zwanger, en dan? zwangerschap, reactie en communicatie omgeving, keuzes, besluitvorming, hulp -Film Melanie, Zinzi, Vinay -Abortuscollage Tienerouderschap - realistische beeld van tienerouderschap (praktische en emotionele consequenties) - Film Melanie, Xenegay, Loran, Vinay
24
25 Tienermoederfilm 25
26 Lang Leve de Liefde MBO LLL MBO 5 modules rondom zwangerschapspreventie en anticonceptie geactualiseerd & aantrekkelijker vormgegeven, 1 nieuwe module Geschikt voor niveau 2, 3 & 4 - Les Je lijf en zo - Les Liefde en relaties - Les Veilig vrijen - Les Anticonceptie - Les Onbedoelde zwangerschap - Les Wanneer zwanger worden Aanpassing LLL MBO voor niveau 1 3 digitale modules LLL MBO preventie onbedoelde zwangerschap geschikt voor zelfstandig online gebruik meer flexibiliteit 26
27 Can You Fix It? Online game: zorg ervoor dat het goed afloopt! NIEUW! Tienerouderschap en tienerzwangerschap Morning After. Wat doe je als je ontdekt dat je onbeschermde seks hebt gehad? Een morning after pil halen zodat ze niet zwanger zal worden, of niets? Excuse me!? Hoe vertel je je vriendje dat je zwanger bent? En hoe reageer je als je dat vriendje bent? What s up, Sally? Sally heeft ontdekt dat ze zwanger is en niet weet wat ze moet doen. Durft ze het te zeggen tegen haar vriendinnen en hoe reageren zij? 27 Vader of voetbal? Ga je als vader mee naar de consultatiebureau of blijf je voetballen met je vrienden?
28 Girls Talk Groepscounselingsprogramma voor meidenwordt ingezet voor bepaalde kwetsbare groepen in het MBO Uitgebreid met module kinderwens Bestaat uit twee bijeenkomsten van 90 minuten: 1. Anticonceptie 2. De toekomst en kinderwens Te gebruiken in groepen van 6 tot 8 meiden. Begeleiders ontvangen de lesopzet en ook een handreiking. (achtergrondinformatie en tips) Op dit moment wordt het materiaal in 3 groepen uitgetest ( in niveau 1, 2 en 3). Materiaal wordt begin volgend jaar ingezet. 28
29 Vraag Zijn er ideeën voor het verder verspreiden/onder de aandacht brengen van deze interventies? Zijn er andere settings waar deze interventies ingezet kunnen worden? 29
30 What s up? a. Lokaal Beleid preventie tienermoederschap 4 regio s met relatief hoog aantal tienermoeders extra ondersteuning (Den Helder, Almere/Lelystad, Nisserwaard, Rotterdam) SWOT analyse (kansen en bedreigingen) Good practices en tips voor lokaal beleid 30
31 What s up? b. Keuzehulpverlening Keuzehulp bij ongewenste zwangerschap in beweging Fiom draagt kennis over en zet landelijke netwerk op Training voor professionals (o.a. GGD) Fiom blijft toegangspoort, verwijst door naar lokale partners vanaf
32 What s up? c. Surinaamse doelgroep Meiden van Surinaamse afkomst lopen nog steeds hoger risico op onbedoelde tienerzwangerschap. Twee belangrijke bevindingen (n.a.v. verkenning doelgroep) 1. Jongeren van Surinaamse afkomst zijn te vinden in een beperkt aantal (grote) steden 2. Zeer heterogeen samengestelde doelgroep: Creoolse Surinamers lopen relatief de meeste risico s. 32
33 Surinaamse doelgroep We willen verkennen hoe preventie tienerzwangerschap aan te pakken en herhaalde abortus verder terug te dringen. - In samenwerking met zelforganisaties en professionals die werken voor en met Creools Surinaamse jongeren - Selecteren van sleutelfiguren bij drie gemeenten en/of wijken die met de profijtgroep een actieplan bedenken. - Participatieve en positieve insteek waarbij ook inzichten vanuit de positieve deviantie methodiek worden gebruikt. 33
34 Vraag Wie heeft ervaring met de Surinaamse jongeren doelgroep? Waar kunnen Surinaamse jongeren bereikt worden? (welke settings, platforms, websites) Welke tips hebben jullie? 34
35 Afronding Hoe gaat het verder? Vragen? 35
Wat weten we uit onderzoek over anticonceptiegebruik, onbedoelde zwangerschap en abortus? Ineke van der Vlugt, programma manager
Wat weten we uit onderzoek over anticonceptiegebruik, onbedoelde zwangerschap en abortus? Ineke van der Vlugt, programma manager 1 21 juni 2018 academische werkplaats, voorkomen van ongewenste (tiener-)zwangerschappen
Nadere informatieIn een klap volwassen Kwalitatief onderzoek tienerzwangerschap. Marianne Cense
In een klap volwassen Kwalitatief onderzoek tienerzwangerschap Marianne Cense Twee doelen: 1. Het verbeteren van preventie gericht op kwetsbare groepen, daartoe nodig: Inzicht in risicofactoren Inzicht
Nadere informatieDe jeugdgezondheidszorg als bondgenoot bij preventie en begeleiding van jongeren en seks
De jeugdgezondheidszorg als bondgenoot bij preventie en begeleiding van jongeren en seks Vanessa Peters, GGD Gelderland Midden Marinka de Feijter, GGD N-O Gelderland Ineke van der Vlugt, Rutgers WPF 1
Nadere informatieOnbedoelde zwangerschap
70 - ONBEDOELDE ZWANGERSCHAP - LANG LEVE DE LIEFDE - Entreeopleidingen in het mbo Onbedoelde zwangerschap Programma Doelen Benodigdheden Introductie Opdracht 1 Onbedoeld zwanger: wat nu? Opdracht 2 Onbedoeld
Nadere informatieOnderzoeksgeld: VWS project: Impulsproject preventie ongewenste tienerzwangerschap. Geen honorarium, aandeelhouder of relatie met bedrijfsleven
Disclosure belangen spreker Geen belangenverstrengeling Onderzoeksgeld: VWS project: Impulsproject preventie ongewenste tienerzwangerschap Geen honorarium, aandeelhouder of relatie met bedrijfsleven 1
Nadere informatieGirls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking
Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking Willy van Berlo 1 Wie is wie? Ontwikkelaars: Annelies
Nadere informatieInterventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker
Interventies seksualiteit en weerbaarheid (online/offline) voor kwetsbare kinderen en jongeren Sanna Maris & Marianne Jonker Info: s.maris@rutgers.nl m.jonker@rutgers.nl Een proeverij van interventies!
Nadere informatie(Uitstel) kinderwens
LANG LEVE DE LIEFDE - Entreeopleidingen in het mbo - (UITSTEL) KINDERWENS - 61 (Uitstel) kinderwens Programma Doelen Benodigdheden Introductie Opdracht 1 Gezinsplanning: Wanneer een kind? Opdracht 2 Wat
Nadere informatieWelke (Zuid) Limburgse cijfers zijn bekend?
Welke (Zuid) Limburgse cijfers zijn bekend? Mieke Steenbakkers Unithoofd Centrum Seksuele Gezondheid Limburg GGD Zuid Limburg 21 juni 2018 refereeravond AW Voorkomen van ongewenste (tiener)zwangerschappen
Nadere informatieMbo-digilessen docentenhandleiding
Mbo-digilessen docentenhandleiding Inhoud Algemeen... 2 Het opstarten van de digitale lessen door de studenten... 5 Uitwerkingen per les... 6 Les 1 Liefde, relaties en seks... 6 Les 2 Veilig vrijen en
Nadere informatiePRODUCTENGIDS. Seksuele gezondheid
PRODUCTENGIDS Seksuele gezondheid SEKSUELE GEZONDHEID BELANGRIJK? JAZEKER! Een aantal feiten* op een rij: Seksueel actieve jongeren communiceren onvoldoende over gebruik van condooms. Een kleine groep
Nadere informatieBIJLAGE FACTSHEET HERHAALDE ABORTUS IN NEDERLAND
BIJLAGE FACTSHEET HERHAALDE ABORTUS IN NEDERLAND zde De factsheet is onderdeel van het Impulsprogramma preventie ongewenste tienerzwangerschap, dat door Rutgers, Soa Aids Nederland en Fiom uitgevoerd wordt,
Nadere informatieJe Lijf, Je Lief! Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks. Rutgers: Iris Coehoorn & Sanne Veldhuis-Nikkelen
Je Lijf, Je Lief! Lesprogramma voor het praktijkonderwijs over wensen en grenzen in relaties en seks Rutgers: Iris Coehoorn & Sanne Veldhuis-Nikkelen GGD Amsterdam: Anne Ausema Welkom! Doel Inzicht geven
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Nadere informatieSamenvatting. In één klap volwassen Over tienerzwangerschap
Samenvatting In één klap volwassen Over tienerzwangerschap In één klap volwassen: over tienerzwangerschap Samenvatting In 2015 en 2016 heeft Rutgers kwalitatief onderzoek gedaan naar ongeplande tienerzwangerschap:
Nadere informatieTienerzwangerschap bij meiden met een lichte verstandelijke beperking
Tijdschr Jeugdgezondheidsz (2017) 49:8 13 DOI 10.1007/s12452-016-0091-5 Tienerzwangerschap bij meiden met een lichte verstandelijke beperking Inzicht in risicofactoren voor betere preventie E. W. Dalmijn
Nadere informatiepagina Colofon 3 Voorwoord 5 Overzicht bijeenkomsten 7 Aandachtspunten bij de bijeenkomsten en checklist 9
Inhoudsopgave pagina Colofon 3 Voorwoord 5 Overzicht bijeenkomsten 7 Aandachtspunten bij de bijeenkomsten en checklist 9 Bijeenkomst 1: Seksuele ontwikkeling 13 t/m 62 Bijeenkomst 2: Vriendschap, relaties
Nadere informatieRelaties en seksualiteit
Relaties en seksualiteit Lang Leve de Liefde; lesmateriaal met dvd Uitgave: Soa Aids Nederland Doelgroep: Voortgezet onderwijs Lang Leve de Liefde is een lesprogramma over relaties, seksualiteit en alles
Nadere informatieARTIKEL 14 SEPTEMBER 2017
ARTIKEL 14 SEPTEMBER 2017 Hoe maak je als landelijke organisatie de omslag van hulpverlenen naar kennis delen? En hoe zorg je dat de hulp aan je doelgroep dan goed wordt overgenomen? Fiom moest deze rigoureuze
Nadere informatieWhitepaper Anticonceptie
Whitepaper Anticonceptie Colofon Vragen of opmerkingen over dit whitepaper? Neem contact op met de afdeling Communicatie van Rutgers via info@rutgers.nl. Rutgers, september 2016 2 Whitepaper Anticonceptie
Nadere informatieRelaties en seksualiteit
Seksualiteit ontwikkelt zich vanaf de geboorte en is een wezenlijk onderdeel van het mens-zijn gedurende het hele leven. Seksualiteit wordt geuit en ervaren in gevoelens, gedachten, opvattingen, rollen
Nadere informatieHandleiding individuele counseling kinderwens en anticonceptie voor kwetsbare jongeren
Handleiding individuele counseling kinderwens en anticonceptie voor kwetsbare jongeren Voor professionals werkzaam in de jeugdhulp en het sociale domein Jongeren hebben recht op informatie over seksualiteit
Nadere informatieDocentenhandleiding. Voor VMBO, HAVO en VWO
Lang Leve de Liefde Docentenhandleiding Voor VMBO, HAVO en VWO Inhoudsopgave Deel 1: Algemene informatie Wat is Lang Leve de Liefde? bladzijde Doel van Lang Leve de Liefde bladzijde Kerndoelen & Lang Leve
Nadere informatieToelichting... 3 Cijfers... 3 Meisjes... 3 Vrouwen... 3 Kenmerken... 4 Meisjes... 4 Vrouwen... 4 Keuzes... 5 Zelf opvoeden... 5 Afstand ter adoptie
Toelichting... 3 Cijfers... 3 Meisjes... 3 Vrouwen... 3 Kenmerken... 4 Meisjes... 4 Vrouwen... 4 Keuzes... 5 Zelf opvoeden... 5 Afstand ter adoptie en pleegzorg... 5 Abortus... 5 Hulp... 6 Referenties...
Nadere informatieRichtlijn JGZ-richtlijn Seksuele ontwikkeling
Richtlijn JGZ-richtlijn Seksuele ontwikkeling 5. Determinanten van seksuele gezondheid-aanbevelingen Om kinderen en jongeren te kunnen ondersteunen in hun seksuele ontwikkeling is het van belang om de
Nadere informatieStichting Jong & Zwanger Beleidsplan
Stichting Jong & Zwanger Beleidsplan Mei 2017 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Algemeen 4 2.1 Achtergrond 2.2 Onderbouwing 3. Identiteit 6 3.1 Missie & visie 3.2 Doelstelling 3.3 Strategie 4. Organisatie
Nadere informatie2. Bent u ook de contactpersoon voor het vignet Gezonde School? o Ja. 3. Hoeveel leerlingen heeft de locatie waarvoor u het vignet aanvraagt?
Vignet Relaties en seksualiteit, vo Vragenlijst Relaties en seksualiteit Handig om bij de hand te hebben: Beleidsdocument Gedragsregels Algemeen 1. Wat is uw functie? Antw: 2. Bent u ook de contactpersoon
Nadere informatieKeuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015
Keuzekaart Loverboyspreventie Zwolle 2015 Overzicht van preventieactiviteiten op het gebied van loverboyproblematiek, weerbaarheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag Samen werken aan gezondheid Voorwoord
Nadere informatieVragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs
Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Handig om bij de hand te hebben: Beleidsdocument Gedragsregels Beleid 1. Heeft uw school een visie op hoe zij wil bijdragen aan
Nadere informatieWerkinstructie benaderen intermediairs Sense
Werkinstructie benaderen intermediairs Sense BIJLAGE 7 Voorbeeld van de opzet van de presentatie in PowerPoint BIJLAGE 7 VOORBEELD VAN DE OPZET VAN DE PRESENTATIE IN POWERPOINT] 1 WERKINSTRUCTIE BENADEREN
Nadere informatieMbo-digilessen docentenhandleiding
Mbo-digilessen docentenhandleiding Inhoud Algemeen... 2 Het opstarten van de digitale lessen door de studenten... 4 Uitwerkingen per les... 5 Les 1 Liefde, relaties en seks... 5 Les 2 Veilig vrijen en
Nadere informatieDocentenhandleiding. Voor Praktijkonderwijs en vmbo-bb
Lang Leve de Liefde Docentenhandleiding Voor Praktijkonderwijs en vmbo-bb Inhoudsopgave Deel 1: Algemene informatie Wat is Lang Leve de Liefde? bladzijde Doel van Lang Leve de Liefde bladzijde Kerndoelen
Nadere informatieBijlage Lang Leve de Liefde
Bijlage Lang Leve de Liefde Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Lang Leve de Liefde, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies
Nadere informatieTabel 1a. Ervaring met verschillende vormen van seksueel gedrag naar leeftijd leeftijd eerste 12 tot 15 (%) 18 tot 21 (%) 15 tot 18 (%)
Factsheet Seks onder je 25 e In 4901 jongeren in de leeftijd van 12 tot en met 25 jaar hebben deelgenomen aan het onderzoek Seks onder je 25 e. Overal waar in dit factsheet een vergelijking wordt gemaakt
Nadere informatieSeksuele gezondheid in Nederland 2017
Seksuele gezondheid in Nederland 2017 Samenvatting Seksuele gezondheid in Nederland 2017 is een grootschalig representatief onderzoek naar de seksuele gezondheid van volwassenen van 18 tot 80 jaar in Nederland.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 29 220 Seksueel overdraagbare aandoeningen (Soa) Nr. 9 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
De voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Seksuele gezondheid Een goede seksuele
Nadere informatieSeksuele gezondheid Uitdagingen voor migranten organisaties
Seksuele gezondheid Uitdagingen voor migranten organisaties Bijeenkomst bevordering seksuele gezondheid Noord Nederland en de rol van de zelforganisaties Drachten 15-3-2010 Bram Tuk Pharos, kennis en adviescentrum
Nadere informatieNationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen
Nationaal Actieplan Soa, hiv en seksuele gezondheid Doelstellingen Pijlers actieplan Seksuele vorming Preventie opsporing en behandeling van soa Preventie opsporing en behandeling van hiv Preventie van
Nadere informatieKerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2014
Kerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2014 2 Kerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2014 Figuur 1 Aantal deelnemers naar geslacht en leeftijd 75 t/m 85 jaar 1 Over welke cijfers hebben
Nadere informatie5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR
5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR HET ONDERZOEK In opdracht van het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport Uitgevoerd door onderzoekers van Rutgers WPF en Movisie Hoofdvragen Hoe vaak komt
Nadere informatieLiefde en fijne relaties
LANG LEVE DE LIEFDE - Entreeopleidingen in het mbo - LIEFDE EN FIJNE RELATIES - 9 Liefde en fijne relaties Programma Doelen Benodigdheden Introductie Opdracht 1 Een fijne relatie Opdracht 2 Verwachtingen
Nadere informatieGrenzen stellen, 'nee' durven zeggen Theater Helder Theater
(4-12) Week van de Lentekriebels Aandacht voor normen en waarden rondom relaties en Les programma's GGD BZO (4-12) (8-12) Uitleenmaterialen Smoor! Een interactieve, muzikale theatervoorstelling Aandacht
Nadere informatiewensen en grenzen Docentenhandleiding Jongens Praktijkonderwijs en VMBO-BB Onderbouw onderbouw
Lang Leve de Liefde wensen en grenzen Docentenhandleiding Praktijkonderwijs en VMBO-BB Onderbouw Inhoudsopgave De module wensen en grenzen Waarom is deze module nodig? bladzijde 2 Waar gaat deze module
Nadere informatieKop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3
Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan
Nadere informatieTer voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.
Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Voortgezet onderwijs Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties
Nadere informatieAnticonceptie en zwangerschap
Hoofdstuk 5 Ciel Wijsen & Hanneke de Graaf Anticonceptie en zwangerschap In Nederland is het aanbod van diverse anticonceptiemethoden groot. De keuze die vrouwen maken voor een bepaalde methode is belangrijk
Nadere informatieKerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2017
Kerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 217 Over welke cijfers hebben we het? In Nederland worden gegevens over de leefstijl van de bevolking verzameld door meerdere thema-instituten die elk op
Nadere informatieKerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2014
Kerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2014 Figuur 1 Aantal deelnemers naar geslacht en leeftijd 75 t/m 85 jaar 1 Over welke cijfers hebben we het? In Nederland worden gegevens over de leefstijl
Nadere informatiewensen en grenzen Docentenhandleiding Meisjes Praktijkonderwijs en VMBO-BB Bovenbouw Bovenbouw
Lang Leve de Liefde wensen en grenzen Docentenhandleiding Praktijkonderwijs en VMBO-BB Inhoudsopgave De module wensen en grenzen Waarom is deze module nodig? bladzijde 2 Waar gaat deze module over? bladzijde
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 32 279 Zorg rond zwangerschap en geboorte Nr. 123 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de
Nadere informatieIk weet niet zo goed wat er allemaal gaat veranderen nu ik een kind ga krijgen
Preventie loont! 1 Ik weet niet zo goed wat er allemaal gaat veranderen nu ik een kind ga krijgen Ik ben Kimberly, 18 jaar en 25 weken zwanger. Ik woon bij mijn moeder en ik ga naar een praktijkschool.
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Uw brief
Nadere informatieWelke rol heeft de school bij een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen?
Welke rol heeft de school bij een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen? Kiki op den Camp, MSc Junior onderzoeker - unit Seksuele Gezondheid GGD Zuid Limburg Taak van de school Scholen zijn verplicht
Nadere informatieTips voor ouders om met kinderen te praten over relaties en seksualiteit
Utrecht, januari 2018 Tel. (030) 231 34 31 Rutgers 2018 www.seksuelevorming.nl/weekvandelentekriebels Tips voor ouders om met kinderen te praten over relaties en seksualiteit 1 Algemene tips bij seksuele
Nadere informatie: Mw F. Langerak- Oostrom
RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering : 1 december 2015 Zaaknummer :203787 Datum Raadsvergadering : 14 december 2015 Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid : Mw F. Langerak-
Nadere informatieMenukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid
Menukaart Gezonde School Basis- en Voortgezet Onderwijs: Mediawijsheid Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht
Nadere informatieKerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2016
Kerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2016 Over welke cijfers hebben we het? In Nederland worden gegevens over de leefstijl van de bevolking verzameld door meerdere thema-instituten die elk
Nadere informatieTer voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.
Vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Middelbaar beroepsonderwijs Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties
Nadere informatieProgramma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen?
Programma workshop seksuele opvoeding: Daar praat je toch niet over met je kinderen? Korte kennismaking Wat dragen ouders bij? Presentatie Stelling Presentatie Opdracht Voorbeeld opzet cursus en afsluiting
Nadere informatieFeiten en cijfers Fryslân
Feiten en cijfers Fryslân 2017 De eerste keer Leeftijd waarop de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap heeft gehad 17,8 18,1 17,2 17,3 Fryslân Landelijk Fryslân Landelijk Friese jongeren lijken iets
Nadere informatieDisclosure. (Potentiële) belangenverstrengeling. Geen. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven. n.v.t.
Disclosure (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven n.v.t. Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieWeerbaarheid: opkomen voor jezelf Cursus MEE Zuidoost-Brabant? Opkomen voor jezelf Training Samenwerking van GGD BZO, OCGH Advies en GGZ Oost-Brabant
(4-12) Lentekriebels Aandacht voor normen en waarden rondom relaties en Les programma's GGD BZO (4-12) Uitleenmaterialen Smoor! Een interactieve, muzikale theatervoorstelling Aandacht voor normen en waarden
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit
Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema
Nadere informatieKansrijke Start : samenwerken!
Kansrijke Start : samenwerken! Wat doet de JGZ? Januari 2019 Lianne Verstraten, GGD Gelderland Midden Doel: Meer kinderen een kansrijke start geven Subdoelen: Meer kwetsbare ouders goed voorbereid met
Nadere informatieDE SEKSUELE GEZONDHEID VAN JONGEREN IN HET WERKGEBIED VAN GGD ROTTERDAM-RIJNMOND
DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN JONGEREN IN HET WERKGEBIED VAN GGD ROTTERDAM-RIJNMOND METHODEN In 2016 2017 hebben zo n 20.500 jongeren van 12 tot en met 24 jaar in Nederland een online vragenlijst ingevuld
Nadere informatieWat is seks? Benodigheden. Lesdoelen. Begrippen. Seksualiteit, seks, geslachtsgemeenschap, liefde
Kriebels in je buik Wat is seks? 1 Wat is seks? Groep 7 60 min Begrippen Seksualiteit, seks, geslachtsgemeenschap, liefde Benodigheden Digibord Werkblad: vragen over seks (voor ieder kind) Lesdoelen Leerlingen
Nadere informatieEen Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio!
Een Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio! Door Suzanne Kok (Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen), Amy Mante-Adu (Rutgers) en Maaike van de Graaf (Gemeente Rotterdam) Dag
Nadere informatieToelichting ondersteuningsaanbod mbo
Toelichting ondersteuningsaanbod mbo Gebruik deze toelichting om uw keuze te bepalen en als hulp bij het invullen van het keuzemenu. U kunt een aanvraag doen van 7 oktober tot 29 november 2013 via het
Nadere informatieMenukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit
Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan
Nadere informatieMenukaart Gezonde School 2014-2015
Menukaart Gezonde School 2014-2015 Gezondheidsaanbod in het mbo Deze menukaart geeft een overzicht van het gezondheidsaanbod voor het middelbaar beroepsonderwijs. Wilt u op uw school met een thema aan
Nadere informatieOnbedoelde (tiener)zwangerschappen
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onbedoelde (tiener)zwangerschappen Een zevenstappenplan Rond het thema onbedoelde (tiener)zwangerschappen zijn in Nederland vele partijen actief: gemeenten,
Nadere informatieVERSCHILLEN IN DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN ZUID-LIMBURGSE JONGEREN TUSSEN 2012 EN 2017
VERSCHILLEN IN DE SEKSUELE GEZONDHEID VAN ZUID-LIMBURGSE JONGEREN TUSSEN 2012 EN 2017 Referenties Op den Camp, K., Pieters, B., Van Liere, G., & Maessen, C. (2018). Feiten en cijfers over de seksuele gezondheid
Nadere informatieBeantwoording vragen PvdA onderzoek "Seks onder je 25ste" BESLUITEN
Behoudens advies van de commissie WOWZ B&W.nr.: 05.0533 d.d. 19 april 2005 Onderwerp Beantwoording vragen PvdA onderzoek "Seks onder je 25ste" BESLUITEN 1. De beantwoording van de vragen van de PvdA over
Nadere informatieBesluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015
gemeenle ^ Montfoort Besluit Raad Nr. Datum ^ ^ DEC 2 015 RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raadsvergadering Portefeuiliehouder Verantwoordelijk MT-lid Evaluatiedatum:
Nadere informatieWorkshop Orion Event 14 maart 2018
Workshop Orion Event 14 maart 2018 Seksuele vorming, samen met ouders Sandra Zaal, gz-psycholoog/seksuoloog i.o. szaal@cordaan.nl Simone Kuiper, coördinerend begeleider skuiper@cordaan.nl Even voorstellen
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 23 augustus 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34
Nadere informatieTHEMA RELATIES EN SEKSUALITEIT Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo
Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lichaamsdelen beschrijven, inclusief geslachtsdelen. Verschillen beschrijven
Nadere informatieDe resultaten van het project
De resultaten van het project Project (On)Beperkte Opvang Mensen met Licht Verstandelijke Beperkingen in de Maatschappelijke Opvang Peter van den Broek Landelijk projectleider Agenda Het project De instrumenten
Nadere informatieSmart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM
Smart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM Voorstellen: MEE NL Trainer Smart met Geld Hogeschool Utrecht Kenniscentrum Sociale Innovatie Lectoraat Participatie en stedelijke ontwikkeling. Bibian Hengeveld
Nadere informatieKerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2015
Kerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2015 Over welke cijfers hebben we het? In Nederland worden gegevens over de leefstijl van de bevolking verzameld door meerdere thema-instituten die elk
Nadere informatieTienerzwangerschappen, abortus en tienermoeders in Nederland
Factsheet 2009 Tienerzwangerschappen, abortus en tienermoeders in Nederland Feiten en cijfers In 2007 werden ongeveer 7.000 meiden van 15 tot en met 19 jaar zwanger 1. Daarvan kozen de meesten, bijna 4.400
Nadere informatieMenukaart Gezonde School voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit
Menukaart Gezonde voortgezetonderwijs: Relaties & Seksualiteit Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema s, is het belangrijk om aan de volgende 4 niveaus aandacht te
Nadere informatieprotocol preventie Schooluitval zwangere leerlingen en tienermoeders protocol preventie Schooluitval zwangere leerlingen en tienermoeders 1
protocol preventie Schooluitval zwangere leerlingen en tienermoeders protocol preventie Schooluitval zwangere leerlingen en tienermoeders 1 Inleiding [A.u.b. alles tussen haakjes aanpassen aan de eigen
Nadere informatieHELP! Mijn naaktfoto gaat de school rond
HELP! Mijn naaktfoto gaat de school rond Sexting? Waar denk je aan? Sexting? Anderen noemen het ook wel: Nudy Naaktselfie Dickpic Bilfie Pussypic Sexselfie 3 op de 5 jongeren praat nooit met hun ouders
Nadere informatieWorkshop 7. Seksuele opvoeding en afstemming met ouders
Workshop 7. Seksuele opvoeding en afstemming met Sanna Maris (Rutgers) & Tim Micklinghoff (CED-Groep) Welkom! Seksuele opvoeding: verschillende petten Ouderbetrokkenheid: verschillende vormen Ouderbetrokkenheid:
Nadere informatieSeksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland)
Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Programma 1. Seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren 2. Criteria om normaal
Nadere informatieKinderwens en zwangerschap bij mensen met een licht verstandelijke beperking.
Kinderwens en zwangerschap bij mensen met een licht verstandelijke beperking. MEE geeft Ondersteuning bij leven met een beperking Rie-anne v Laarhoven www.natuurlijksupervisie.nl Rieanne1956@gmail.com
Nadere informatieStimuleringsplan seksuele en relationele vorming
Stimuleringsplan seksuele en relationele vorming Collectieve preventie van onbedoelde (tiener)zwangerschappen via het onderwijs Uitwerking van de inventarisatiefase collectieve preventie via het onderwijs
Nadere informatieAanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013
Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 1. Inleiding De aanvullende seksualiteitshulpverlening (ASH) is laagdrempelige zorg waar jongeren tot 25 jaar gratis en indien gewenst anoniem
Nadere informatieThe Contraceptive Cycle. Charles Picavet
The Contraceptive Cycle Charles Picavet ISBN 9789077289082 Rutgers Postbus 9022 3506 GA Utrecht tel: 030-2313431 info@rutgers.nl / www.rutgers.nl AllthatChas info@allthatchas.nl / www.allthatchas.nl 2016
Nadere informatieCommunity / Etnische websites
Community / Etnische websites Jos Poelman, Programma Jongeren Soa Aids Nederland Nationaal Congres Soa* Hiv* Seks* 1 dec. 2014 Community / Etnische websites Voorbeelden: Maroc.nl, Hababam.nl, Kitatin.com,
Nadere informatieProcesevaluatie lessenserie: Wat doe jij?... Keuzes over leven en liefde
Procesevaluatie lessenserie: Wat doe jij?... Keuzes over leven en liefde Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Doel en methode... 4 3. Resultaten... 5 Algemene gegevens uitvoering lessenseries... 5 Beoordeling lesonderdelen
Nadere informatieKRASLOTEN, JONGERENBOEKJE SEKS&ZO, HANDLEIDING EN TRAINING
KRASLOTEN, JONGERENBOEKJE SEKS&ZO, HANDLEIDING EN TRAINING Compleet voorlichtingspakket Het voorlichtingspakket Veilig vrijen & seks bestaat uit: 1. Krasloten 2. Jongerenboekje SEKS&ZO 3. Handleiding met
Nadere informatieAllemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit
Permanente Vorming Actuele Filosofie 2007-2008 Seksualiteit, Globalisering en Ethiek Allemaal (een beetje) anders Jongeren, seksualiteit en culturele diversiteit Telidja Klaï Sensoa & Vrije Universiteit
Nadere informatieSignaleren en handelen bij seksueel & huiselijk geweld
Signaleren en handelen bij seksueel & huiselijk geweld Marijn Kraaijkamp, forensisch verpleegkundige i.o. Elza Zijlstra, coördinator CSG Toine Lagro-Janssen, hoofd CSG Disclosure belangenverstrengeling
Nadere informatieDocentenhandleiding. Proefversie Jos Poelman Suzanne Meijer Lisette Schutte Marieke van den Borne Soa Aids Nederland
Docentenhandleiding Proefversie Jos Poelman Suzanne Meijer Lisette Schutte Marieke van den Borne 2012 Soa Aids Nederland Deze handleiding is alleen bedoeld voor gebruik in het kader van het evaluatieonderzoek
Nadere informatie