Chiroïne DUBBELPUNT. over drugs en Chiro

Transcriptie

1 DUBBELPUNT België -Belgique P.B Brugge 1-2 4/121 P Tijdschrift van en voor Chiroleiding verschijnt maandelijks, niet in juli en augustus nr. 9 mei 2005 Chirojeugd-Vlaanderen vzw v.u. & afzendadres: H. Bouwen, Kipdorp 30, 2000 Antwerpen Chiroïne over drugs en Chiro

2 EDITO LEERSCHOLEN EN KWEEKVIJVERS De eerste keer dat ik met drugs te maken kreeg, was in de Chiro! Het klinkt niet bepaald als een reclameslogan voor jeugdbewegingen, maar het is voor veel mensen wel een waarheid. Als rakwi huppelde ik vrolijk met pakjes wit poeder door het bos, en ik was fier als ik ze aan de overkant kreeg zonder gesnapt te worden door de politie. Bruine graantjes waren meer waard, en wie een zakje pilletjes kon overbrengen, was helemáál de drugbaron. Afpersingspraktijken, omkoperij, geheime schuilplaatsen en grof geld, het maakte het spel alleen maar spannender. In al mijn onschuld vond ik het uiteraard onrechtvaardig dat een smokkelaar gevat kon worden en dan fikse boetes moest betalen. Oei. Nooit over nagedacht eigenlijk, maar is dat nu waarom ze jeugdbewegingen als de kweekvijver voor verslavingen bekijken? Oké, de eerste keer dat ik voelde wat alcohol met een mensenlichaam kan doen, was op een Chirofuif. En menige eerste trek aan een sigaret zal ook wel onder de Chirovlag hebben plaatsgevonden. Maar ik denk niet dat iemand van de rakwi s ooit op het idee kwam om aan dat witte poeder in die pakjes te gaan snuiven, of zo n pilletje in hun mond te stoppen. Pas op, we bekeken het wél als drugs, en zeker niet als zakjes meel, thee of Tic-Tacs. Het was kostbare smokkelwaar, dingen waar je volgens de leiding verslaafd aan kon geraken, maar daar begreep ik toen nog niet zo veel van. Ik weet dus sinds mijn rakwitijd dat er dingen als drugs bestaan één van de vele dingen die ik heb geleerd in de Chiro. De eerste keer dat ik een informatief spel speelde over de gevolgen van een drugsverslaving was trouwens óók tijdens een Chiro-activiteit. De Chiro als kweekvijver, dus? Zeker. Maar ook in de goede zin van het woord. Riet DUBBELPUNT nr. 9 mei 2005 Dubbelpunt verschijnt maandelijks, maar niet in juli en augustus. Een jaarabonnement kost e 10,50 en kan aangevraagd worden bij Chirojeugd Vlaanderen, Kipdorp 30, 2000 Antwerpen. Tel Fax , abonnementen@chiro.be dubbelpunt@chiro.be Redactieadres: Andy Demeulenaere, Kipdorp 30, 2000 Antwerpen Eindredactie: Andy Demeulenaere Redactie: Koen Baert, Jurgen Gaeremyn, Joris Vanderborght, Riet Van de Walle, Katrijn Geldof, Kate Crauwels, Bruno Pierloot, Emilie Deblock en Klaartje Van Loy. Taalnazicht: Bart Boone Foto s: archief, plaatselijke groepen Tekeningen jaarthema: Jel Vormgeving: Jan Van Bostraeten Drukkerij: Vanden Broele, Brugge Dubbelpunt wordt gedrukt op chloorvrij gebleekt papier Giften: giften aan Chirojeugd-Vlaanderen vzw kunnen gestort worden op rekeningnummer DOSSIER Alcohol & Drugs 3 Chiroïne 4 Methodieken 6 Drugcoach 7 Wetgeving 8 Stuff voor ouders 10 Spelen 12 De rubriek van Miek 9 Panelgesprek 14 Braakbal 15 Ingekaderd 16 Verkiezing Vlaamse Jeugdraad 17 Afdelingen Speelclub 18 Rakwi s 20 Tito s 22 Keti s 24 Aspi s 26 Internationaal 28 BCV: Dré Steemans 30 Chiro-info 32 Gesprokkeld 35 Vorming 36 Verse groentjes 38 2 DUBBELPUNT MEI 2005

3 SCHREEUW HET VAN DE DAKEN: DE VLAMINGEN VINDEN DE JEUGDBEWEGING POSITIEF! Of het nu gaat over het beeld dat in de media geschetst wordt, het beeld van mensen die niet in de jeugdbeweging hebben gezeten of het beeld van leden en oud-leden: allemaal zien ze de jeugdbeweging als een plaats waar je positieve waarden leert, zoals omgaan met andere mensen. En toch komen we zeker op één punt eerder negatief over: 25 % van de (oud-)leden vindt dat je leert drinken in de jeugdbeweging. Bij mensen die nooit in de jeugdbeweging gezeten hebben, loopt dit op tot 35 %! Voor leren roken schommelt het van 18 tot 23 %. Werken aan je imago? Je kunt misschien beginnen bij een beleid rond alcohol en andere drugs. Wij zetten je op weg met de richtlijnen van Chirojeugd Vlaanderen, de wet, wat spelen en methodieken, een interviewtje over omgaan met drugscrisissen en wat Chiro-ouders nu echt van jou verwachten. Onze cijfers haalden we uit BAERT K. Jeugdbewegingen in de media: een studie naar de voorstelling, de publieksreceptie en het imago van jeugdbewegingen in Vlaanderen. Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 2002, 166 p. MEI 2005 DUBBELPUNT 3

4 DOSSIER Chiroïne, een goed altern OVER DRUGGEBRUIK IN DE CHIRO Ontkennen heeft geen zin: drugs en het gebruik ervan zijn aanwezig in Chirogroepen. Ver hoeven we het niet te zoeken: in welke groep wordt er nooit eens alcohol gedronken, een sigaret gerookt of een joint opgestoken? Dit kan ook moeilijk anders: Chiro is immers geen eiland, langs alle kanten worden we beïnvloed door wat er rondom ons gebeurt. En drugs horen daar ook bij. Het lijkt ons dan ook beter druggebruik te erkennen en er zich tegen te wapenen. Dat kan door in elke groep afspraken te maken over zowel illegale soft- en harddrugs, als over alcohol en tabak. ENKELE ARGUMENTEN OM BINNEN JE GROEP WERK TE MAKEN VAN EEN DRUGS- EN ALCOHOLBELEID U Als leiding ben je aansprakelijk voor de groep en je leden. Bij het gebruik van illegale drugs wordt de leiding vanuit juridisch oogpunt aansprakelijk gesteld. Je kunt niet aansprakelijk zijn voor andermans gedrag, tenzij je zelf een misdrijf gepleegd hebt. Je bent wél aansprakelijk voor je eigen gedrag en de manier waarop je optreedt tegenover ongewenst gedrag. Handel als een goede huisvader. Van groot belang is dat je kunt aantonen dat je een drugbeleid hebt in de jeugdbeweging, en dat je bij problemen gehandeld hebt volgens de vastgelegde procedures. U Collectieve verantwoordelijkheid: door regels op te stellen, zul je elkaar makkelijker aanspreken op het gedrag. Bovendien wordt het thema sowieso bespreekbaar en begin je je vragen te stellen bij je eigen gedrag U Het imago van de groep: in de leefwereld van jongeren van vandaag zijn drugs dikwijls meer ingeburgerd dan in die van volwassenen. Misschien stel je je als leidingsploeg weinig vragen bij het gebruik van drugs. Volwassenen (lees: ouders) zullen dat zeker wel doen. Dat is normaal, want zij vertrouwen immers elke week hun bloedjes aan jullie toe. Een leidingsploeg die het niet te nauw neemt met de algemeen geldende afspraken zal snel tegenwind krijgen van ouders, netwerk, oud-leiding, Dat kan deels worden opgevangen als je kunt aangeven dat je in de groep wel degelijk duidelijke afspraken hebt over drug- en alcoholgebruik. U Sociale druk: als er ongebreideld drugs of alcohol gebruikt kan worden binnen een groep, zal sociale druk worden gebruikt om mensen erbij te laten horen of juist om hen uit te sluiten. Dat kan tweedracht zaaien in een ploeg en de groep uiteindelijk kapot maken. U Gezondheid: wat mensen er ook over mogen beweren, drugs zijn niet gezond. Integendeel: roken en alcohol gebruiken is zéér schadelijk voor het lichaam. Als Chiro willen we dus ook niet zomaar Jan en alleman ongereglementeerd drugs of alcohol laten gebruiken. Ook hier hebben we een verantwoordelijkheid te nemen. We hebben het dan nog niet over het verslavende effect van alcohol, tabak en andere drugs. U Leren omgaan met alcohol en drugs: jongeren komen zeker in aanraking met legale en illegale drugs op school, door vrienden, in het uitgaansleven of bij de Chiro. Het is onze verantwoordelijkheid om leden verantwoord te leren omgaan met legale drugs. Het opstellen van duidelijke afspraken helpt hierbij. Vaagheid en stiekem gebruik moet ontmoedigd worden. Bij illegale drugs kun je informatie geven en de weerbaarheid helpen verhogen. CHIROJEUGD VLAANDEREN STELT DE VOLGENDE RICHTLIJNEN VOOR: ILLEGALE SOFT- EN HARDDRUGS: U geen gebruik tijdens de activiteiten (maatschappelijke overlast en verzwarende omstandigheden); 4 DUBBELPUNT MEI 2005

5 DOSSIER atief? U geen bezit tijdens de activiteiten (maatschappelijke overlast); U niet onder invloed zijn tijdens de activiteiten (problematisch gebruik en maatschappelijke overlast); U niet in of rond de lokalen (maatschappelijke overlast); U niet als je herkenbaar bent als lid van de Chiro, waar dan ook, al dan niet in bewegingskledij (imago van de groep). ALCOHOL EN TABAK: U speelclub, rakwi s en tito s: geen gebruik, geen bezit en niet onder invloed tijdens de activiteiten of rond de infrastructuur van de groep; U keti s en aspi s: maak duidelijke afspraken met je leden, het gebruik van tabak en alcohol mag geen vaste gewoonte worden. Aspi s en keti s moeten naar de Chiro komen omdat het plezant is, niet omdat ze mogen drinken en roken. Geef ook de andere leiding inspraak bij het opstellen van regels en afspraken. U leiding: over het algemeen is de leiding meerderjarig, maar dat wil niet zeggen dat er zomaar mag worden gerookt, gedronken of dat drugs gebruikt mogen worden. Ook binnen een leidingsploeg gelden er regels en afspraken, met de bedoeling om onverantwoorde toestanden uit te sluiten. Het is zoeken naar een evenwicht tussen te streng en te los. Maak je de regels te streng, dan zal het achter je rug gebeuren. Zijn de afspraken echter te los, dan zet je de deur open voor misbruik. Op www. drugsinbeweging.be vind je heel wat tips en nuttige info over de wet, het opstellen van een drugsbeleid op maat van jouw groep, handige telefoonnummers en websites, Jeugdbewegingen zijn er door en voor jongeren. Leiders en leidsters in de jeugdbeweging bezitten de kracht om zelf, midden andere jongeren, een degelijk ontradings- en preventiebeleid op te zetten. We doen het zelf, voor anderen het voor ons doen! MEI 2005 DUBBELPUNT 5

6 DOSSIER METHODIEK OM MET DE LEIDINGSPLOEG LEEFREGELS OVER DRUGS OP TE STELLEN MEER WETEN? De volledige uitwerking, inclusief de vragenlijsten, situatieschetsen en tabellen van de methodiek kun je terugvinden op drugsinbeweging.be/. Er zijn op het web nog een aantal interessante websites: be; be; www. partywise.be; VAD, de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen heeft ook een aantal publicaties specifiek voor het jeugdwerk: x Op elk vlak de juiste aanpak. Jeugdwerk 1998, bestelcode LBB01, Ð 1,50 x Juridische handvatten. Jeugdwerk 2001, bestelcode JEB02, Ð 7,50 Je kunt ze bestellen via vad@vad.be. Verder kun je met al je vragen altijd terecht bij het aanspreekpunt Drugs in de Chiro (drugcoach@chiro.be) of bij de Groepsleidingscommissie (groepsleiding@chiro. be). Op jullie Chirofuif rook het naar weed en je verdenkt de aspi s. Twee leiders drinken zich in het weekend elke avond zo zat dat ze tijdens de werking nog naar de drank stinken. Op bivak werden er s avonds met de leidingsploeg drankspelletjes gespeeld, waardoor geen enkele speelclubleidster had gezien dat Annelies s nachts had overgegeven Dit zijn maar enkele voorbeelden van de invloed die alcohol of drugs kunnen uitoefenen op de Chirowerking. En niet zelden loopt het serieus mis Je zit met de handen in het haar. Hoe breng je dit ter sprake zonder bepaalde mensen direct aan te vallen? Hoe kom je tot regels en afspraken waar iedereen zich in kan vinden? Op werd een pak knowhow over en ervaring met drugs in jeugdbewegingen gebundeld. Er is onder andere een uitgewerkte methodiek te vinden die je kunt gebruiken om met je leidingsploeg stap voor stap leefregels over alcohol en drugs op te stellen. We overlopen hier kort de verschillende stappen. STAP 1: FOTO VAN JE CHIROGROEP De eerste stap wil de groep doen stilstaan bij de huidige situatie: welke afspraken bestaan er al, zijn er geschreven regels, preventie-initiatieven, afspraken met externen,...? Aan de hand van een heleboel vragen krijg je een zicht op wat al loopt en op knelpunten. Op basis van die analyses kunnen jullie verder een mening vormen over drugs (alcohol, tabak, cannabis en andere drugs). Je kunt op zoek gaan naar een gedeelde visie en een plan ontwikkelen voor hoe jullie het in de toekomst gaan aanpakken. STAP 2: IEDER ZIJN OF HAAR ZEG Leefregels over alcohol- en druggebruik werk je niet zomaar uit door een aantal regels en sancties op te leggen. Laat eerst ieder zijn of haar zeg doen en leg alle persoonlijke meningen naast elkaar. Regels en sancties lanceren zonder persoonlijke inspraak is zinloos. Dit is de eerste stap in de richting van een groepsmening. Iedereen krijgt een aantal situatieschetsen en moet die rangschikken van wat hij of zij het minst tot het meest gevaarlijk vindt. STAP 3: SAMEN EEN MENING Voer een discussie op basis van persoonlijke meningen en kom tot een gezamenlijk standpunt. Binnen het geheel van waarden in de jeugdbeweging kan er over drugs en druggebruik een consensus groeien. Vanuit dat kader kan de leiding dan gepast reageren op positieve, afwijkende of onaanvaardbare meningen. In kleine groepjes probeer je eerst inzicht te krijgen in de eigenheid en de cultuur van de groep. Sterke en zwakke kanten van de groep worden bespreekbaar. Vervolgens is het de bedoeling na te gaan wat je als leidingsploeg voor de leden of als ledengroep voor elkaar wil betekenen. Wat zijn jullie doelstellingen met betrekking tot alcohol en drugs? Op het einde van stap drie moet er over dit laatste een consensus bereikt worden. STAP 4: SPELREGELS Concretiseer het gezamenlijke standpunt door heldere afspraken te maken. De jeugdbeweging is immers een plaats waar jongeren binnen bepaalde grenzen kunnen experimenteren, waar ze zichzelf ontdekken en waar ze zich kunnen spiegelen aan anderen. Het leven toont zich in heel veel facetten, soms ook in drugs. Aan de hand van een tabel spreekt de leidingsploeg af wat zij als regel willen stellen. De tabel maakt opdelingen in leeftijd, product, moment (zondagmiddag, vrijdagavond, onderweg), gebruik (bezit, gebruik, onder invloed zijn, ). Door over elke concrete situatie een afspraak te maken, worden de mazen in het net gedicht. STAP 5: TUSSENKOMST BIJ OVERTRE- DING Dat er afspraken zijn over druggebruik betekent niet dat er geen problemen meer kunnen opduiken. Regels worden vroeg of laat overtreden. Teken dus vooraf uit hoe je op regelovertreding reageert. Zo vermijd je paniekreacties. Je krijgt een vragenlijst in drie delen (melden van drugactiviteiten, sanctioneren en contacten leggen met hulpverlening, politie, ) en spreekt samen af wat je wanneer gaat doen. STAP 6: EEN VERVOLG Een alcohol- en drugbeleid is een never-ending story: een wisselwerking tussen uitvoering, evaluatie en bijsturing. 6 DUBBELPUNT MEI 2005

7 DE DRUGCOACH DP: Waarom een aanspreekpunt drugs en alcohol? Pieter: Dat bestaat al een tijdje. Het is er gekomen omdat jongeren nu eenmaal bezig zijn met drugs en alcohol, buiten maar ook ín de Chiro. Voor een jeugdbeweging is het dan wel belangrijk om hierover wat achtergrond te hebben. Dat gaat bijvoorbeeld over hoe de wetgeving in elkaar steekt, maar ook over hoe je ermee moet omgaan. Het hoort bij jong zijn: dingen uitproberen en grenzen aftasten. DP: Hoe komt een groep bij jou terecht? Pieter: Een leidingsploeg met problemen of vragen over drugs en alcohol kan mij bellen of en, of ze kunnen langskomen om erover te praten. Dan gaan we na wat het probleem is en bekijken we wat er gedaan kan worden. Als het nodig is, bijvoorbeeld bij zware problemen, kan ik langsgaan bij de groep. Ook de gewest- en verbondsploeg van de groep kunnen gecontacteerd worden voor meer uitleg of opvolging achteraf. DP: Word je vaak met problemen geconfronteerd? Pieter: Sinds ik aanspreekpunt ben, heb ik nog geen problemen moeten oplossen. Mijn voorganger heeft wel enkele groepen kunnen helpen met drugsproblemen samen met het gewest en het verbond, trouwens. Ik denk dat veel leidingsploegen sterk genoeg staan om zulke dingen alleen op te lossen. Gewesten en verbonden zijn meestal ook beter op de hoogte van wat er reilt en zeilt in een groep en kunnen daardoor vaak al vlugger ingrijpen. Op die manier is er al een hele entourage beschikbaar om problemen met drugs en alcohol op te vangen. DP: Zijn problemen te voorkomen? Pieter: Het is belangrijk om op voorhand een beleid te hebben. Met je groep spreek je best duidelijk af wat de gevolgen zijn bij welke situaties. Dan weet je hoe je moet reageren als je met een concrete situatie zit. Veel leidingsploegen maken bijvoorbeeld afspraken over drinken en roken. Maar ook bij ander gebruik mag een leidingsploeg best wel eens stilstaan. Je kunt dan met de groep bepalen welke maatregelen er getroffen worden. Realiseer je ook dat sommige dingen echt strafbaar zijn. De wetgeving wijzigt bovendien regelmatig. Bepaalde regels zullen wel overtreden worden in leidingsploegen of Chirogroepen. Zo is het verboden om sterke drank te geven aan minderjarigen, maar in de praktijk gebeurt dit regelmatig. DP: Wat als je onverwacht toch in een crisissituatie terechtkomt? Pieter: Als iemand echt in fysieke of psychische nood verkeert, dan moet je uiteraard eerst een ambulance bellen. Erover praten kan achteraf dan wel. Is dat niet het geval, dan zijn er een aantal stappen die je best doorloopt. Blijf in de eerste plaats kalm. Paniek en emoties zijn slechte raadgevers. Dan probeer je wat afstand van de situatie te nemen en alles te laten bezinken. Zo kom je er ook achter wat het probleem juist is, zodat je gepast kunt reageren. Dat kan bijvoorbeeld zijn door iemand van buitenaf erbij te betrekken. Ten derde bepaal je welke richting je uit wil en probeer je hierin realistisch te zijn. Dan pas onderneem je actie. Wacht ook weer niet te lang om dit te doen, zodat de link met het probleem nog wel duidelijk is. Evalueer ook je actie: heeft het iets uitgehaald, komen we ermee vooruit? Je moet ook niet bang zijn om er deskundigen bij te halen. Praten is één ding, maar we zijn geen therapeuten als het erop aankomt. Verslaafden verwijs je beter door. En hopelijk beslis je dan om werk te maken van een beleid, zodat je in de toekomst beter voorbereid bent. DOSSIER Pieter Brusselman is voor Chirojeugd Vlaanderen een aanspreekpunt in verband met drugs en alcohol. We vroegen hem hoe dat juist in elkaar zit. ENKELE WEETJES U Alcoholpops zijn heel populair, maar ze bevatten meestal wel sterke drank, dus is het strafbaar onder de 18 jaar! U Hoe vroeger je in contact komt met drugs en alcohol, hoe meer kans je hebt op problemen later. U Het eerste contact met alcohol gebeurt vaak thuis of bij familie. Je leert dus niet altijd drinken in de jeugdbeweging (wat niet wegneemt dat daar wel wordt gedronken!)... U Het kan een taak van leiding zijn om je leden erop te wijzen dat drugs en alcohol risico s inhouden. Meer info over informatieve spelen hierover vind je in deze Dubbelpunt. U In elke regio zijn er preventiewerkers (verbonden aan een centrum voor geestelijke gezondheidszorg) die je kunnen helpen met drugsen alcoholpreventie. Heb je nog vragen of zit je met een probleem, dan kun je contact opnemen met de drugcoach van Chirojeugd Vlaanderen: Pieter Brusselman ( of drugcoach@chiro.be). Meer info vind je ook op MEI 2005 DUBBELPUNT 7

8 DOSSIER ALCOHOL EN ANDERE DRUGS: DE BELGISCHE WETGEVING Bij het opstellen van regels en afspraken voor je eigen Chirogroep is het handig te weten wat er nu juist mag van de wet. Daarom even alles op een rijtje. ALCOHOL Alcoholverstrekking (verkoop, schenken) Volgens een systeem van vergunningen reglementeert de wet wie er alcoholhoudende dranken mag verkopen en schenken. Voor meer info over de vergunningen: zie de rubriek van Miek. Sterke dranken (alcoholhoudende gedestilleerde dranken van meer dan 1,2% volume) of dranken waarin sterke drank zit, mogen onder geen beding (dus ook niet gratis!) aan minderjarigen (-18) worden verstrekt. Alcopops (breezers, coolers, premix,...) bevatten meestal sterke drank. Het is dan ook verboden ze te schenken aan mensen die jonger zijn dan 18! Alcohol & dronkenschap Er is ook een wet (Besluitwet van 14 november 1939) die dronkenschap beteugelt. Je bent strafbaar: x als je je dronken op een openbare plaats bevindt (en een fuifzaal is ook een openbare plaats ), x als je alcoholische dranken schenkt aan iemand die kennelijk al dronken is, x als je jongeren die nog geen 16 zijn alcohol schenkt. Alcohol & wegverkeer De wet reglementeert het alcoholverbruik in het wegverkeer. Rijden (met de wagen, de moto, de fiets,...) is strafbaar wanneer je meer dan 0,5 promille alcohol in je bloed hebt. Vanaf 0,8 promille worden de straffen nog zwaarder. CANNABIS Artikel 16 van de nieuwe drugwet 2003 werd door het Arbitragehof op 21 oktober 2004 vernietigd. In het Staatsblad van 31 januari 2005 verscheen daarom een nieuwe Gemeenschappelijke Richtlijn. De huidige wet omvat het volgende. Minderjarigen: De nieuwe wetgeving is niet van toepassing op minderjarigen. Voor hen is cannabis verboden en er wordt altijd een procesverbaal opgemaakt, net zoals voor andere illegale drugs. Meerderjarigen: Cannabis is verboden, maar bezit van cannabis voor persoonlijk gebruik door een meerderjarige wordt de laagste vervolgingsprioriteit gegeven, uitgezonderd wanneer bezit gepaard gaat met: x verzwarende omstandigheden, x verstoring van de openbare orde. ANDERE ILLEGALE DRUGS Andere illegale drugs zijn natuurlijk niet toegelaten. Er wordt altijd een proces-verbaal opgemaakt en het parket wordt ingeschakeld. Eventueel kun je doorverwezen worden naar de correctionele rechtbank. Dronken fuifbeesten Volgens artikel 1 van de Besluitwet van 14 november 1939 is er sprake van openbare dronkenschap als je op een openbare plaats zo onder de invloed van de drank bent dat je niet meer beschikt over de bestendige beheersing van uw daden, zelfs zonder er noodzakelijk het besef van te hebben verloren. Die wet is in de eerste plaats van toepassing op cafébazen, die met een beperkt publiek werken en hun pappenheimers kennen. Op een massa-evenement zoals een fuif, waar verschillende tappers aan het werk zijn, en dan nog vaak in verschillende ploegen, is zij veel moeilijker hard te maken. Als organisator denk je best op voorhand eens na wat de te volgen strategie moet zijn bij gevallen van zware dronkenschap. Mogelijke denkpistes zijn: x geen drank verkopen aan mensen die al duidelijk dronken zijn, x begeleiding en/of vervoer naar huis voorzien, x een fuifbus inleggen om bezoekers veilig thuis te brengen, x een plaats voorzien waar de ergste gevallen kunnen ontnuchteren, x dronken mensen de toegang tot je fuif ontzeggen. 8 DUBBELPUNT MEI 2005

9 vraag & antwoord DOSSIER Dé rubriek van Miek Maandelijks geven wij hier het antwoord op een vraag die we via binnenkrijgen. Waarom doen we dat? Omdat die vraag ook voor jullie interessant én bruikbaar kan zijn. En misschien werpen we op die manier wel licht op een probleem waar jullie al lang mee worstelen. Laat ondertussen jullie vragen maar komen! Beste Miek Wij willen op onze fuif graag een cocktailbar. Mag dat zomaar? Welke vergunningen hebben wij daarvoor nodig? Dank bij voorbaat... Raf Otter, Chiro Globetrotter Beste Raf Dit lijkt een simpele vraag, maar dat is het allerminst. Sommige reglementen hierover worden binnenkort namelijk afgeschaft, andere niet. Je hebt alleszins een vergunning sterkedrank nodig voor een cocktailbar. En let op! Die vergunning wordt niet afgeschaft. Hoe zit het dan precies? Welke formulieren? Je hebt voorlopig nog een formulier 240i nodig. Dat staat bekend als de tapvergunning en geldt voor elke openbare fuif (bij een privé-fuif niet). Vanaf 2006 wordt die vergunning afgeschaft. Op dit moment bestaat dit formulier nog uit twee luiken: x Getuigschrift van goed zedelijk gedrag: afhankelijk van je gemeente kan je dit bewijs verkrijgen op de bevolkingsdienst van de gemeente of bij de gemeentelijke politie. Ook dit bewijs willen ze afschaffen, maar voorlopig is daar in de praktijk nog geen sprake van. x Attest van hygiëne: dit attest wordt normaal gezien door de zaaluitbater aangevraagd, tenzij het een locatie is waar niet regelmatig gefuifd wordt. Dan moet je er zelf voor zorgen (te verkrijgen bij de politie van de gemeente waar de fuif plaatsvindt). Het formulier blijft 5 jaar geldig. Voorlopig heb je het ook nog nodig voor de aanvraag van een sterkedrankvergunning (formulier 240b). Vanaf 2006, na de afschaffing van de tapvergunning, moet je enkel met je getuigschrift van goed zedelijk gedrag de sterkedrankvergunning aanvragen. Het formulier 240b krijg je op de dienst Douane en Accijnzen in je regio. In sommige gemeenten kun je bij de Jeugddienst of de dienst Feestelijkheden aankloppen voor dit formulier. Die tijdelijke sterkedrankvergunning is sinds kort, op een kleine administratieve kost na, gratis. De taks op die vergunning werd immers in november 2004 afgeschaft. Let op! De vergunning is dan wel gratis, maar de boetes zijn streng (Ð 250)!! Voor welke dranken? Die vergunning geldt voor het schenken van sterke drank die meer dan 1,2 % gedistilleerde alcohol bevat. Er is geen vergunning sterkedrank nodig voor bieren, wijnen, mousserende en andere al dan niet gegiste dranken en tussenproducten. Porto, sherry en martini mag je schenken zonder vergunning. Voor alcoholpops, pisang, campari, whiskycola, gin-tonic, jenevers,, en dus voor je cocktailbar, heb je wel een sterkedrankvergunning nodig. Tips voor een cocktailbar: Als je tijdens een fuif een cocktailbar wil inrichten, is een strikte scheiding met de rest van het fuifgebeuren sterk aan te raden. Op de fuif zullen immers ook minderjarigen aanwezig zijn, wettelijk mag je hen geen sterke drank schenken, anders ben je strafbaar. Als je een cocktailbar inricht in een aparte ruimte kun je verplichten de dranken te verbruiken in die ruimte, zodat er een betere controle mogelijk is. Als je dan ook nog duidelijk afficheert dat sterke drank verboden is onder de achttien, en dat je ook niet-alcoholische cocktails voorziet, kun je veel problemen vermijden. Kan het niet simpeler? Ja, dat kan! Probeer met de jeugdraad je gemeente te adviseren om een éénloketsysteem te installeren. Als fuiforganisator kun je immers stilaan door de bomen het bos niet meer zien. Om een alternatief en antwoord te bieden op de regeltjes en formulieren kun je als gemeente opteren voor een fuifloket. Meer info: kijk snel op Op de site vind je overigens alles wat je moet weten om een fuif te organiseren! Hopelijk ben je hiermee geholpen, en... als je nog vragen hebt, mail gerust naar jeugdbeleid@chiro.be! Toedeloe Miek APRIL MEI 2005 DUBBELPUNT 9

10 DOSSIER DRUGS IN DE CHIRO STUFF VOOR OUDERS??? En nu is het genoeg geweest! Jij gaat niet meer naar de Chiro! Als verschillende ouders dat tegen hun kinderen beginnen te zeggen, heeft je Chirogroep een probleem. Het vertrouwen van de ouders is immers goud waard voor elke Chirogroep. Maar... wat verwachten ouders over het gebruik van alcohol en tabak in de Chirogroep? En hoe denken ze over illegale drugs? We lieten enkele ouders ongezouten hun mening zeggen over een gevoelig onderwerp. dan vind ik dat al meer een probleem. DP: Zelfs als die leider echt een goeie leider is tijdens de werking? Paul: Dan zeker! Want dan gaan ze daarnaar opkijken en die zeker als voorbeeld nemen. ANNIE EN PAUL, OUDERS VAN JANA (TIPTIEN) EN STIJN (ASPI- RANT) Annie: Wij hebben al horen zeggen dat je in de Chiro leert roken en drinken, maar ik vind niet dat dat klopt. Ik ben ervan overtuigd dat de leiding een oogje in het zeil houdt. Toen Stijn voor het eerst naar een fuif ging, vertelde hij dat de leiders gezegd hadden: Jongens, kalm met alcohol! Dat stelt me wel gerust. Goeie leiders leren hun leden in elk geval niet roken en drinken. Paul: Goeie leiders, inderdaad... Maar als de leiders zich elke week zat drinken of roken als ketters... t Is uiteindelijk toch de leiding die het voorbeeld moet geven. DP: Hoe ver gaat dat dan, het goede voorbeeld geven? Annie: Als ze iemand van hun leiding eens zien roken of eens zien dronken worden en dat beperkt zich tot die ene keer; dan zou ik nog niet van een slecht voorbeeld spreken. Als ze die wekelijks zo tegenkomen en ze kijken ernaar op van: Waaaaw, dat is het!, DP: Op bivak mogen Chiroleden soms wel eens iets drinken of een sigaretje roken. Vanaf welke leeftijd kan dat volgens jullie? Paul: Goh, er is natuurlijk een verschil tussen een pintje en een Duvel. Annie: Ik zou toch graag hebben dat ik weet wanneer mijn kinderen alcohol krijgen op bivak, zelfs al is dat maar één pintje. Waarom zouden ze dat niet zeggen, in alle openheid? Ik zou me er dan in elk geval minder zorgen in maken. Roken vind ik nog een groter probleem dan alcohol, daar geraken ze denk ik sneller aan verslaafd, omdat ze dat nog meer in het geniep doen. DP: Vind je dat de leiding je moet komen vertellen als een van je kinderen zou roken? Annie: Eigenlijk vind ik niet dat dat moet... Ik denk dat je dat als ouder wel op andere manieren te weten komt, je vindt wel eens tabak of een aansteker of zo... Ik denk dat je als leider het vertrouwen van je kinderen verliest door zoiets aan de ouders te gaan vertellen. Ik zou het veel meer appreciëren dat de leiding tegen hen zou zeggen: Weten je ouders dat? dan dat ze meteen zouden reageren met Ik zal het aan je ouders zeggen. Paul: Ik vind niet dat de leiding het moet komen vertellen, maar ze moeten het evenmin verzwijgen. Als het toevallig ter sprake komt, moeten ze er ook niet over liegen. 10 DUBBELPUNT MEI 2005

11 DOSSIER DP: Hoe zou je reageren als één van je kinderen dronken zou thuiskomen van een Chiro-activiteit? Annie: Ik zou dat uiteraard niet graag hebben, maar ik zou er zeker wel een nachtje laten overgaan en wachten tot ze weer nuchter zijn voor ik reageer. Ik zou zeker ook vragen hoe het juist gebeurd is. Als de activiteit een namiddagje zuipen was, zou ik daar natuurlijk niet mee akkoord gaan. DP: Tot hiertoe hebben we het enkel gehad over legale drugs. Wat is jullie standpunt over illegale drugs in de Chiro? Annie: Als ik te weten kom dat mijn kinderen daar in de groep mee bezig zijn, dan zou ik direct naar de leidingskring stappen op vrijdagavond. Ook als ik wist dat iemand van de leiding in zijn vrije tijd met drugs bezig is, zou ik het daar moeilijk mee hebben. Ik vind dat toch erger dan alcohol en tabak. Paul: Ja, maar zo simpel is dat niet. Thuis doet iedereen uiteindelijk wel wat ze willen. Annie: Maar als ze aan de kinderen zouden vertellen dat ze het doen, dan vind ik het wel een probleem. Paul: Als ze er stoer over doen, dan vind ik dat je die moet buitensmijten. Annie: Ik zou er de groepsleider in dat geval zeker over aanspreken. En als dat niet helpt, dan zou ik de leiding eens een bezoekje brengen op de leidingskring. Paul: Dat is ook in het nadeel van de Chirogroep als zoiets gebeurt. Op die manier maak je je eigen groep kapot. LEEN, MAMA VAN WANNES (SPEELCLUBBER) EN MAR- THE (RIBBEL) Zeggen dat je in de Chiro leert roken en drinken, vind ik niet juist. Uiteindelijk zijn er ook veel kinderen die rokende ouders hebben of ouders die dikwijls op café gaan. Dat speelt zeker en vast ook een belangrijke rol. Ik denk niet dat het eigen is aan een jeugdbeweging dat jongeren vooral daar in contact komen met sigaretten en alcohol, dat gebeurt even goed op sportevenementen, of om het even waar jongeren samenkomen. Dat is zeker niet alleen de jeugdbeweging! Jeugdbeweging of niet... Je weet zo, dat als je kinderen een jaar of vijftien zijn, dat ze dan wel een aantal dingen willen uitproberen. Ik hoop in elk geval dat ze er niet jonger aan beginnen, want soms hoor je wel vertellen dat dat altijd vroeger wordt. Je mag als ouder ook niet vergeten hoe je zelf was op die leeftijd. Dat wil nog niet zeggen dat je alles zomaar moet toelaten, dat is nog iets anders. In de Chiro kan je daar niet echt aan ontsnappen, denk ik. Op de ketileeftijd zullen er wel gasten zijn die roken of een pintje willen drinken.ik vind dat dat af en toe wel eens kan, maar dan zeker onder begeleiding. De leiding kan erop letten dat het effectief blijft bij één of twee pintjes of één sigaretje, maar niet van: Mannen, hier is drank, hier zijn sigaretten en doe maar op! Ik vind dat je als jeugdbeweging altijd je verantwoordelijkheid moet nemen. Je kan niet zeggen: ze mogen zich eens zat drinken. Anderzijds maak je het toch wel regelmatig mee dat ouders hun kinderen zelfs op vrij jonge leeftijd al eens een glaasje wijn of een pintje bier laten proeven, dus zie ik niet in waarom dat in de Chiro strikt verboden zou zijn. Er moet wel zeker een beperking op staan en het moet aanvaardbaar blijven. Het hoort er ook bij. Waar experimenteren ze anders? Ik heb eigenlijk liever dat ze in de jeugdbeweging een pintje drinken, dan dat ze na schooltijd nog een tijd op café gaan, want dan is er zeker geen begeleiding. Ik vind ook niet dat de leiding zomaar volop kan roken tijdens de Chiro-uren, ook niet op bivak waar de kinderen bij zijn. Als ze de kinderen een beperking opleggen, moeten ze die zelf ook naleven. Als de kinderen in bed liggen, kan er al eens een pintje gedronken of een sigaretje gerookt worden, maar zeker niet waar de kinderen bij zijn. Illegale drugs in de Chiro, dat kan echt niet! Als ik wist dat iemand van de leiding in zijn vrije tijd drugs gebruikt, dan zou ik het daar wel moeilijk mee hebben. Als dat leiding van één van mijn kinderen was, dan zou ik toch een oogje in het zeil houden. Ik zou er moeite mee hebben... Ik vind dat je niet mag vergeten dat je verantwoordelijkheid als leiding niet alleen tijdens de werking geldt, van twee tot vijf. Je bent in de ogen van de kinderen en de ouders altijd en overal leiding! MEI 2005 DUBBELPUNT 11

12 DOSSIER ZEVEN ZAVENTEMSE ZATTEN leef je eens in Drank en drugs tasten de concentratie aan, zorgen ervoor dat je jezelf over- of onderschat, dat je onnauwkeurig werkt, dat je minder alert bent en ze verstoren je waarneming. Hoe kunnen we dit omzetten naar een spel? We laten twee ploegen tegen elkaar uitkomen. Eén ploeg is de zatte ploeg, de andere de nuchtere. Je kunt de rollen na een set of na 10 punten veranderen van ploeg of experimenteren met een aantal zatte mensen per ploeg. x Tunnelvisie: breng kartonnen kokertjes aan voor de ogen. Een simpel balspel als volleybal of basket, zal voor de ene ploeg al helemaal anders uitdraaien dan voor de andere. x Reuzen op lemen voeten: onder invloed denk je dat je nog meer kunt dan ooit tevoren. Laat de zatte ploeg aantreden in sportschoenen zonder veters. Om het spel te mogen spelen, moeten ze hun schoenen aanhouden. Probeer nu eens te voetballen. x Reflextester: laat een wortel boven in een buis van 1 à 2 meter los. Aan het andere eind staat iemand met een hamer om de wortel te treffen zodra hij uit de buis komt. Laat de nuchtere ploeg lange wortels onderscheppen, de zatte ploeg korte. x De valse start: laat de ploegen tegen elkaar sprinten. De leden van de zatte ploeg hebben elk een koord rond hun middel. Zij worden na het startschot even tegengehouden door de leiding. x Traag van geest: kies een regelspel. Gebruik een spel dat ze niet kennen. Neem de speluitleg op met een geluidscassette. De nuchtere ploeg krijgt de uitleg te horen aan een normale snelheid, de zatte ploeg bvb. aan de dubbele snelheid. Je kunt ook werken met een tekst met de speluitleg. De nuchtere ploeg krijgt er één in een normaal lettertype, de zatte in een verschrikkelijk klein, nog nauwelijks te lezen lettertype. Ook kun je gewoon een blad met de speluitleg bij de zatte ploeg veel sneller wegnemen dan bij de nuchtere ploeg. x Hot stuff: XTC kan als effect hebben dat je lichaam oververhit raakt. Dat kan zelfs de dood tot gevolg hebben. Kies een actief bewegingsspel. De zatte ploeg stop je in dikke winterkleren. Let op dat je niet te ver gaat. ENKELE DRUGS- EN/OF ALCOHOLSPELEN VOORGESTELD x Straf spul Door het beantwoorden van vragen, het beoordelen van situaties of beweringen, door geluk of ongeluk verdienen of verliezen de spelers gezondheidspunten. Zodra je zonder gezondheidspunten zit, volgt er een confrontatie met de medische wereld. Kennis van zaken en een beetje geluk brengen de spelers een heel eind verder in dit spel. w vanaf 14 jaar - 6 tot 12 spelers - 1,5 uur - te koop voor Ð 18,59 bij het CIS Gek op Je eerste pint drinken of sigaret roken, betekent niet dat je meteen verslaafd bent aan drank of tabak. Maar waar ligt dan die grens? Hoe kunnen we verslaving herkennen en voorkomen? Computerspelletjes, speelautomaten, snoepen, kleren kopen, tv kijken, alcoholische dranken en sigaretten: voor je het weet, besteed je er meer tijd en geld aan dan je lief is. Gek Op doet jongeren inzien welke verborgen verleiders er in hun leven aanwezig zijn. Het spel doet nadenken en zet aan tot praten met anderen. w van 10 tot 14 jaar - met 12 tot 24 spelers - 1,5 uur - enkel aan te vragen met een begeleid(st)er bij het CIS 12 DUBBELPUNT MEI 2005

13 DOSSIER Cold turkey Cold Turkey is een spel over 4 verschillende vormen van verslaving: drugs, tabak, alcohol en medicijnen. De bedoeling van het spel is om via juiste informatie en opdrachten de jongeren een eigen mening te laten vormen over verslaving en het gebruik van drugs in de brede zin van het woord. De spelers leren ook aanvoelen dat verslaving niet alleen iets persoonlijks is, maar dat het in een context gesitueerd moet worden. w vanaf 15 jaar - 8 tot 16 spelers - 1,5 uur - enkel aan te vragen met een begeleid(st)er bij het CIS Al-Cordelia Cordelia, een hedendaags meisje, maakt via humoristische boodschappen in stripvorm de alcoholthematiek bespreekbaar, en in het bijzonder alcopops. Daarnaast is er ook een werkmap die ideeën geeft voor leuke activiteiten over dit thema. w strip en werkmap elk te koop voor Ð 3 bij MJA UCH UCH is een uitdagend kwartetspel dat roken op een luchtige manier in vraag durft stellen. Typisch voor UCH is dat een speler slechts een kaart van een tegenspeler kan afluizen als hij of zij eerst een rookvraag correct oplost. Het spel verliezen leidt dan weer tot verbazende doe-opdrachten. Daarnaast is UCH ook een bijzonder uitdagend pleinspel voor grotere groepen, waarbij rokers sneller op hun adem zullen trappen dan niet-rokers. Naast het kwartetspel met vraag- en doekaarten is er ook nog de UCH-brochure met de spelregels en achtergrondinfo. In het pakket steken voor jeugdwerkers en leerkrachten nog extra werkvormen die roken in vraag durven stellen. w te koop voor Ð 16,20 bij MJA SLIK: de interactieve drug-cd MJA bundelde alle nuttige druginfo op de interactieve drug-cd SLIK. Blowen, spacecake, chinezen, slikken en spuiten, niets gaat SLIK uit de weg. Het toont wat drugs zijn, waar drugs vandaan komen, wie er grof geld aan verdient, wanneer je verslaafd bent, wat nu wel mag en niet en hoe je een vriend best helpt die flipt op drugs. SLIK goes Van Dale met een heus drugwoordenboek. De drugquiz op SLIK test je drugkennis. Korte leesstukken worden afgewisseld met stem, spel en lichtverteerbare videofragmenten. w vanaf 12 jaar, te koop voor 10 bij MJA. Drugs etc.-kaartspel Dit spel maakt drugs bespreekbaar. Het is een werkvorm die bestaat uit vijf soorten spelkaarten: productkaarten, effectkaarten, risicokaarten, juridische kaarten en gebruikerskaarten. De bedoeling is om de kaarten aan elkaar te koppelen. Het Drugs etc.-kaartspel is een herwerking van het vroegere Druglinkspel. w te koop voor Ð 5 bij VAD Drugs, een ramp op kamp? In deze brochure vind je een overzicht van methodieken en ideeën ter voorbereiding van een gezond bivak, werkvormen om enkele (on)gezonde aspecten van een bivak te bespreken en een aanzet tot duidelijke afspraken over omgaan met medicatie, tabak, alcohol, drugs, Verder wordt er een discussievorm aangeboden om crisissituaties te bespreken en paniekreacties te vermijden. Tot slot volgen enkele tips over omgaan met middelengebruik op bivak. w te koop voor Ð 0,74 bij VAD Hip zonder trip Een actief buitenspel: denk- en doe-oefeningen om drugs in groep bespreekbaar te maken. Via opdrachten worden spelenderwijs verschillende drugs besproken (alcohol, tabak, cannabis, speed, XTC,...); vaardigheden en houdingen van de deelnemers worden bevraagd. w 14- tot 18-jarigen - 16-tal deelnemers - twee begeleid(st)ers - te koop voor Ð 37,18 bij VAD. Drug, drugger, drugst In Uppers, Downers, Trippers vinden (gebruikende) jongeren genuanceerde informatie over alcohol en andere drugs. De wetgeving wordt klaar en duidelijk uiteengezet. Ten slotte bevat de brochure een babbelbox: tips voor het gesprek over drugs. Praten met je ouders, wat als je je zorgen maakt over een vriend of vriendin,... Ook als begeleid(st)er vind je in de brochure informatie én doe-opdrachten om jongeren aan het denken te zetten over hun gebruik. w te koop voor Ð 2 bij Jongeren- en Preventiewerking Primavera CIS - Centrum Informatieve Spelen vzw x Naamsesteenweg 130, 3001 Leuven, tel , fax , cis@spelinfo.be, x Vaartstraat 14, 3500 Hasselt, tel , fax x Smidsestraat 130, 9000 Gent, tel , fax MJA Maatschappelijke Jongeren Actie x Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel, tel , fax , info@mja.be, VAD Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen x Vanderlindenstraat 15, 1030 Brussel, tel , fax , vad@vad.be, Jongeren- en Preventiewerking Primavera x De Smet de Naeyerlaan 470, 1090 Brussel, , preventie.primavera@cggz-brussel.be. MEI 2005 DUBBELPUNT 13

14 Tussen pot en pint... Op KIC 2 tref je de meest uiteenlopende Chirofans. Eén ding hebben ze gemeen: ze maken deel uit van de grote vrijwilligersploeg die kader heet en zich voor honderd procent inzet voor alle leidsters en leiders te velde mensen met ervaring dus, en ongetwijfeld een eigen mening over drugs en alchol in een leidingsploeg. We vroegen de mening van Tijs Naessens (verbond Heuvelland), Hans Van Herck (gewest Zenne), Karolien Frederickx (Aspicommissie), Nathalie Hermans (gewest Zip), Rozemarijn Maris (Titocommissie, Krampredactie) en Sarah Van Walleghem (gewest Roeselare). Bedankt voor jullie zegjes! DP: Drugs en alcohol in jullie leidingsploeg, wat zijn de afspraken? Hans: Drugs worden niet getolereerd. Drank kan niet op zondag, maar op bivak zijn we daar wel losser in: s avonds mag er iets gedronken worden. Het gebeurt ook wel dat aspiranten in een café terechtkomen, dat is onvermijdelijk. Het blijft dan wel bij een enkel pintje. Karolien: Wij hebben nooit echt duidelijke afspraken gemaakt of discussie daarover gehad. Drugs kun je natuurlijk niet tolereren, daar is wel consensus over. Er wordt wel eens een pintje gedronken in de leidingsploeg. Iedereen kan hier genoeg mee omgaan, dus afspraken zijn er niet gemaakt. Nathalie: Bij ons is de afspraak dat we niet drinken. Ooit waren er twee uit onze leiding echt zat op de jaarmarkt en daar werd over geroddeld. We hebben dan die leiding een sanctie gegeven, zodat ook de ouders konden zien dat dit bij ons niet kon. Roos: Bij de leden drinken we niet, maar als we alleen zijn, zoals op LK of na de activiteiten, dan kan het wel. We vinden niet dat we aan onze aspi s kunnen zeggen: je mag niet drinken. We proberen wel onze voorbeeldfunctie als leiding te vervullen en hen te wijzen op hun verantwoordelijkheid. Dp: Wat doe je als er ouders bij zijn? Sarah: Wij hebben de afspraak dat er op onze acties niet wordt gedronken zolang er ouders zijn. Het kan negatieve beelden oproepen bij de mensen. Bij de jongensploeg is die afspraak er niet en daar komt commentaar op. Karolien: Wij kunnen bijvoorbeeld na een fakkeltocht wel samen met ouders een pintje drinken. We lopen niet zat rond, maar we drinken gezellig iets met hen. Het zou raar zijn als wij niet drinken en zij wel iets kunnen drinken. Hans: Je wordt ook regelmatig getrakteerd door ouders of oud-leiding. Zij beseffen wel dat we iets drinken, maar weten dat we niet gaan overdrijven, zeker niet als er leden in de buurt zijn. DP: Hoe zit het met je verantwoordelijkheid naar de leden? Roos: Wij zijn met een hele aspiploeg in de leiding gestapt en wij merken wel dat we strenger zijn voor onze leden dan onze leiding voor ons was. Tijs: Je kan het niet verbergen als iemand rookt of drinkt. Het is beter om er bewust mee om te gaan en erover te praten dan dat het achter je rug gebeurt. Afspraken maak je zodat je het gebruik kan controleren. Hans: Als lid spraken we in februari al af wie wat ging meenemen op bivak, om niet allemaal dezelfde soort jenever mee te pakken... Onze leden nu komen niet eens op het idee om het mee te nemen. Karolien: Op bivak is er maar één moment waarop aspiranten iets kunnen drinken, en dan nog zeer beperkt. DP: Kan drinken voor keti s en aspi s? Roos: Op Aspitrant is de regel dat er geen drank mee mag. De aspiranten krijgen wel de kans om iets af te geven voor de cursus. Word je later toch betrapt, dan wordt dat besproken en komt er zeker een vervolg aan. Tijs: Ik maakte ooit mee dat aspi s arrogant en lastig werden omdat hun drank werd afgenomen. Een dag later zijn ze dan naar huis gestuurd. Een andere groep betrapten we ook op de laatste avond. Zij waren heel schuldbewust en verontschuldigden zich bij de begeleiding. We waren niet mild in onze reactie, maar ze zijn wel kunnen blijven. Karolien: Je hoort wel van Chirogroepen waar veel gedronken wordt en waar ook aspiranten mogen drinken. Ik vraag me dan af: is dat nodig? Ik merk zelf dat ze daar geen behoefte aan hebben. Het past niet in mijn beeld van keti s en aspi s. Roos: Drank blijft wel een actueel debat, kijk maar op het Chiroforum. Een gewestploeg deed een ketiweekend, maar één Chirogroep ging niet mee omdat er drank voorzien was voor de keti s. Ze konden dit niet verantwoorden tegenover hun ouders. Dat gewest heeft dan de afspraken veranderd, zodat die groep wel meekon. Sarah: Veel komt ook voort uit traditie. Als er altijd al drank was op bivak en je schaft het af, dan krijg je reactie. Tijs: Wij hebben wel die traditie met keti s en aspi s, maar het wordt elk jaar opnieuw in vraag gesteld, zowel door leiding als door leden. We gaan er bewust mee om: het is niet omdat het vorig jaar kon, dat het dit jaar ook moet. 14 DUBBELPUNT MEI 2005

15 braak bal 0 Zweverige groetjes uit Sankt-Vith Chiro Sjampinjonneke past nogal zware censuur toe op de bivakkaartjes die leden naar hun ouders sturen, en ze hebben daar duidelijk hun redenen voor. Wij konden een aantal exemplaren onderscheppen die deze zomer verloren zijn gegaan bij De Post. Live moeke en papa, het regen hier heel de dach maar wij vinden dat niet erg want onse leider kan tooveren. smorgens krijgen we van hem een snoepje en dan zien we de hele dag sterretjes om ons heen! Groetjes Laura Mike denkt dat ik goeie longen heb en hij kan het weten, hij studeert voor dokter. Tof hé, k zal het eens tegen de voetbaltrainer zeggen. t Was deze voormiddag zintuigenspel en we moesten op een minuut zoveel mogelijk lijntjes snuiven. Ik was de absolute winnaar en dat hebben we gevierd, maar daar weet ik eerlijk gezegd niet meer zo veel van. Dat lijntjes snuiven is een goeie oefening, als ik dat vanaf nu elke dag doe geraak ik zeker aan de top, ik heb dat gezien, ik heb daarover gedroomd! Yeah! Kwinten Lieve Mama en Papa. Ik zoek thuis altijd spuitjes om Jelle in bad nat te spuiten en nu heb ik er gevonden! Mijn leidster heeft er veel zegt ze en ze heeft dat veel nodig en de naaldjes zijn er nog aan, tof hé! Daaaag! Mien Amai, ik leer hier veel op bivak. Gisteren speelden we spelletjes in het jaarthema NatuurLeuk! Eerst mochten we proeven van verschillende paddestoelen en daarna gingen we op uitstap naar een boerderij en die boer noemde Janus en hij had een plantage waar hij heel veel centen mee verdient en toen mochten onze leiders eens proberen of hij goeie groenten maakte en hij maakte goeie groenten want onze leiders werden er heel blij van. Ik heb veel geleerd en het is leuker dan de school. Daaag! Aaron Ik denk dat ik zeker in de leiding stap! t Is een supertof bivak! Gisteren mochten we eens een avondvergadering meemaken. Die leidingsploeg is wel erg volwassen, vind ik. Paps, jij beweert toch ook altijd dat een glaasje voor het slapengaan gezond is voor de innerlijke mens? Wel, ik denk dat onze leidingsploeg uit heel gezonde mensen bestaat. Ik kijk al uit naar volgend jaar! Doei! Virginie Geachte Dubbelpunt. Ik vind het niet serieus dat jullie mijn bijnaam zomaar gebruiken voor de titel van een rubriek, zonder me daarvan te verwittigen. In Chirokringen is het al jaren geweten dat ík de enige echte Braakbal ben, er is niemand die mijn echte naam nog gebruikt. Daarom had ik ook graag een copyrightvergoeding gewenst. U kan storten op het nummer Dank bij voorbaat, hoogachtend, De Braakbal Eindelijk een echte Chirodoop! Onze leider vond dat dat kon, we zitten nu in het middelbaar dus we kunnen al tegen een stootje. Het begon om acht uur s avonds, we kregen eerst een pilletje waardoor we nu allemaal blauw plassen. En daarna kregen we een pilletje om goed wakker te blijven, dat was welkom want we moesten de hele nacht door, hé! We zijn nu twee dagen laten en ik ben nog altijd wakker! Tot overmorgen! Matjas MEI 2005 DUBBELPUNT 15

16 INGEKADERD DE NACHTEGALEN VAN CHIRO DESSEL SPIEGELTJE, SPIEGELTJE AAN DE WAND Als we samen griezelen gaan met de heksen in het bos, gillen wij wel duizend keren, want de wolf loopt ook weer los! Refrein: Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, spiegeltje, zeg eens, zingen wij mooi? Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, spiegeltje zeg eens, zijn wij jouw idool? In de verkleedkoffer duiken is het liefste wat we doen. Roodkapje, grootmoe of prinses, zelfs een ezel, want die schijt poen! Peperkoeken huisjes maken, Koekjes bakken doen we graag. Knibbel, knabbel, smullen maar, want Holle Bolle Gijs is daar! In december werden de Chiromeisjes van Dessel uitgeroepen tot de meest muzikale jeugdbeweging van Vlaanderen. Goele Eyckmans legde graag uit hoe ze dat voor mekaar kregen. Goele: Enkele leidsters hadden in één of ander tijdschrift een oproep gelezen om mee te doen aan een wedstrijd en zo de meest muzikale jeugdbeweging van Vlaanderen te worden. We hadden het er dan even over op de LK en het leek ons wel tof om mee te doen. DP: Wat was precies de opdracht? Goele: We moesten een nieuwe liedjestekst maken op de kampvuurklassieker Vrolijke vrienden. Die tekst kwam er wel bijzonder vlot. Plots kregen we immers een mailtje van speelclubleidster Miete met een nieuwe tekst, die we allemaal meteen goed vonden. Er zaten enkele grapjes in, die niet alleen ons, maar later ook de jury konden overtuigen. De opname van het liedje gebeurde gewoon in ons Chirolokaal. We zijn samengekomen met enkele leidsters en een aspimeisje dat gitaar speelt en zo hebben we dat liedje dan gewoon op een cassette opgenomen. DP: Hoe hebben jullie uiteindelijk vernomen dat jullie de winnaars waren? Goele: De organisatoren hadden naast Miete ook meteen de pers verwittigd. Dat had een grappig effect, want Miete zat op kot en had nog niet meteen iedereen kunnen verwittigen. Mijn zus, die groepsleidster is, kreeg daardoor ineens een telefoontje van een journalist van een krant die haar enkele vraagjes wou stellen over de meest muzikale groep van Vlaanderen. DP: Wat was de prijs precies? Goele: We mochten met vijftig kinderen naar de Winterefteling. We zijn wel een vrij grote groep, we hebben honderdzeventig leden, dus jammer genoeg kon niet iedereen mee. We hebben dan beslist om enkel met onze pinkels en speelclubbers te gaan. Dat was uiteindelijk nog een groep van meer dan zestig kinderen, maar dat was gelukkig geen probleem. DP: Hoe is het dagje in de Efteling verlopen? Goele: Het was heel leuk natuurlijk. Hoewel het december was, viel het weer prima mee. In de voormiddag hebben we met de hele groep een aantal dingen gedaan. s Middags werden we dan verwend met een overheerlijk pannenkoekenbuffet en in de namiddag hebben we in kleinere groepjes nog wat in de Efteling rondgelopen. s Avonds werden we dan verwacht aan het kampvuur, waar we met de hele groep ons liedje nog eens mochten zingen voor alle bezoekers van de Efteling. Iedereen kreeg ook een exemplaar van onze tekst mee naar huis op mooi Eftelingpapier. DP: Jullie zijn nu de muzikaalste jeugdbeweging van Vlaanderen. Maken jullie die titel ook in jullie werking waar? Goele: Ik weet niet of we echt zo goed kunnen zingen, maar we zingen wel vrij veel. Op zondag zingen we altijd een liedje aan het begin en op het einde van de activiteiten. We doen ook regelmatig een zangstonde en op bivak in de refter wordt er natuurlijk ook vrolijk op los gezongen. In één krant was de journalist wel erg enthousiast over ons zangtalent. Hij had vernomen dat we deze zomer ook voor Axl Peleman in Aan tafel mochten zingen. En inderdaad, die is ons in Werchter komen opzoeken. Maar eigenlijk was dat weer hetzelfde. Dat leek ons tof en we wilden het wel eens proberen met het idee: Het moest maar eens lukken... Misschien zijn we gewoon de Chirogroep met het meeste lef én geluk van Vlaanderen! 16 DUBBELPUNT MEI 2005

17 WANTED Dead or alive (liefst alive) Jongeren met goesting om Bert Anciaux, Yves Leterme of Inge Vervotte (en andere Vlaamse ministers) te vertellen wie jongeren in Vlaanderen zijn en wat zij belangrijk vinden. En by the way ook vragen daar rekening mee te houden als ze minister aan het spelen zijn. Reward: Een zitje in de Vlaamse Jeugdraad*. WAT BIEDEN WIJ? x een kans om met andere jeugdig gepassioneerden te discussiëren over wat kinderen, jongeren & jeugdwerk nu juist belangrijk vinden; x de dankbaarheid van alle kinderen, jongeren en het jeugdwerk in Vlaanderen omdat JIJ er mee voor zorgt dat het Vlaamse beleid meer en meer op hun maat geschreven én uitgevoerd wordt! Op 12 november 2005 wordt een nieuwe Vlaamse Jeugdraad verkozen. Alle jongeren in Vlaanderen kunnen zich kandidaat stellen om deel uit te maken van die jeugdraad. Jij dus ook! Stel: je bent kandidaat Wat haal je je dan op de hals? De Vlaamse Jeugdraad is een club van jonge mensen die vanuit hun jong zijn advies geven aan de Vlaamse regering over alles waar kinderen, jongeren en het jeugdwerk belang aan hechten. Alle Vlaamse ministers zijn verplicht om, als zij iets willen doen dat effect heeft op kinderen en jongeren, hierover een advies te vragen aan de Vlaamse Jeugdraad. Om dit goed voor te bereiden heeft de Vlaamse Jeugdraad enkele werkgroepen die in één bepaald thema gespecialiseerd zijn. De overkoepelende club van de Vlaamse Jeugdraad is de Algemene Vergadering waarin 24 verkozen mensen een zeteltje hebben. De termijn van de huidige ploeg loopt eind 2005 af. Daarom zijn we nu op zoek naar mensen die zin hebben om vanaf volgend jaar in onze Algemene Vergadering hun stem te laten horen. WIE ZOEKEN WIJ? x iemand die met hart en ziel de stem van kinderen en jongen wil laten horen; x iemand die er niet voor terugschrikt om één keer per maand naar Brussel af te zakken om zijn of haar mening te komen geven op onze vergadering. WIE KIEST JOU? Op 12 november organiseert de Vlaamse Jeugdraad haar groot congres: Klets! De bedoeling is dat de jongeren die op het congres aanwezig zijn een nieuwe jeugdraad kiezen. Op het Klets!- congres zelf is er naast de verkiezingen nog heel wat te doen: leuke theatervoorstellingen, muziek, dans, film, debatten met politici, fun & action shops, Met andere woorden: een niet te missen evenement!! Alsof dat alles nog niet genoeg is, vindt tegelijkertijd met Klets! ook Go Strange! plaats. Dit evenement van Jint vzw biedt een non-tourist reismarkt: een markt vol organisaties en experts die je op weg helpen om je buitenlandse plannen of dromen waar te maken. INTERESSE OM JE KANDIDAAT TE STELLEN? Kom naar een infodag We organiseren verschillende infodagen over die verkiezingen. Op maandag 6/9 doen we Hasselt aan, dinsdag 7/9 Antwerpen, woensdag 8/9 Gent en donderdag 9/9 Oostende. Dat is telkens s avonds, van 19 tot 21 uur. Kun je je niet zo gemakkelijk vrijmaken op een avond, dan organiseren we speciaal voor jou nog een infosessie op zaterdagnamiddag 11 september, in Brussel. Surf naar Op die pagina vind je meer info over de verkiezingen van de Vlaamse Jeugdraad, achtergrondinfo, het reglement, de procedure en ook heel wat achtergrondinformatie over het congres Klets!. Mail of bel naar Klaas Fonck, klaas.fonck@vlaamsejeugdraad.be of MEI 2005 DUBBELPUNT 17

18 AFDELINGEN De Snoepjesmaffia EEN NIEUWE WET Wanneer de kinderen net binnen zijn in het lokaal wordt er aangeklopt. Agent Zuurpruim komt een zopas in het parlement goedgekeurde wet voorlezen: Het Ministerie van Volksgezondheid verbiedt vanaf nu alle suiker in het eten, omdat studies hebben aangetoond dat suiker niet alleen suikerziekte en overgewicht veroorzaakt, maar ook slecht is voor de tanden, het hart, de bloedvaten en de ontwikkeling van het staartbeentje. Voor hij weggaat, kijkt de agent nog eens goed rond of er geen snoepzakjes rondslingeren. Er komt een sympathiek maar duidelijk bezorgd vrouwtje binnengestormd. Zij is de Suikertante en moet door de nieuwe wet haar winkeltje sluiten of het in een café veranderen, waar ze enkel nog in het geheim snoep kan verkopen. De Suikertante vraagt aan de kinderen of ze haar willen helpen: de speelclubbers zouden ervoor moeten zorgen dat de Suikertante voldoende suiker heeft om snoep te maken, want die kan ze nu niet langer in de winkel kopen. Als hen dat lukt, krijgen ze een deel van de lekkere snoepjes die de Suikertante in het geheim heeft gemaakt! OP ZOEK NAAR SUIKER Wat volgt, is een smokkelspel (laat de speelclubbers een ander woord voor suiker verzinnen, want als je dat woord nog eens gebruikt, word je natuurlijk meteen bij de kraag gevat). Enkele figuren die daarnet al rondhingen in het café van de Suikertante zijn de leveranciers van de zakjes. Agent Zuurpruim en zijn collega s hebben de Suikerbrigade opgericht en proberen uit alle macht het dealen te verijdelen. Wie opgepakt wordt met het witte goedje op zak wordt vastgehouden en de suiker wordt in beslag genomen. De gevangenis heeft echter maar een beperkte capaciteit: wanneer de gevangenis overvol dreigt te geraken, wordt wie al het langst vastzit, vrijgelaten. De politie vormt niet het enige probleem voor de speelclubbers. Hun louche dealers zijn al even oneerlijk als ze eruitzien, want sommigen geven zout mee in plaats van suiker. Daarom wordt elk zakje eerst geproefd door de Suikertante voor ze ervoor betaalt. Gelukkig is het startkapitaal van de speelclubbers groot genoeg om verschillende dealers te proberen. ZIJN JULLIE WEL GESCHIKT? De dealers willen natuurlijk allemaal zeker zijn dat hun koeriers betrouwbaar zijn en hebben daarvoor een aantal proeven ontwikkeld. x Je mag niet verslaafd zijn aan suiker: je moet onder een touw kruipen dat laag bij de grond hangt om aan te tonen dat je niet te dik bent geworden. Aan een groepje speelclubbers kan ook de opdracht gegeven worden om door een gat in een web te kruipen dat met touw tussen twee bomen is gespannen. x Om te bewijzen dat je je niet door de politie zou laten oppakken, moet je als moordenaar een tijdje overleven in het gelijknamige spelletje. x Je moet gevoelige informatie correct kunnen doorspelen zonder dat anderen het horen: een zin moet door een groepje speelclubbers worden doorgezegd zonder al te veel vervormingen. x Het overbrengen is niet altijd even eenvoudig, ook in de moeilijkste situaties moet je het hoofd koel houden: aan een tak hangt een touw met een lus erin, de lus hangt ongeveer 40 centimeter boven de grond. Een speelclubber steekt zijn of haar voeten door de lus. Iets naar achteren ligt een snoepje dat hij of zij met de mond moet oprapen door achteruit te kruipen zonder zich om te draaien. Hoe verder het snoepje ligt, hoe moeilijker de opdracht is. EEN SUIKERVRIJ VIERUURTJE De Suikerbrigade heeft ervoor gezorgd dat er deze week ongesuikerd fruitsap of stukken fruit zijn als vieruurtje, in plaats van die mierzoete limonade en half gesmolten chocoladerepen. Speelclubbers die een vieruurtje met suiker bij hebben van thuis mogen dit natuurlijk opeten, maar wel op 18 DUBBELPUNT MEI 2005

19 Speelclub een beschutte plaats bij de Suikertante. De Suikertante kan ook allerlei zoetigheden uitdelen, die wel direct worden afgepakt door de Suikerbrigade als ze die zien. Je kunt de speelclubbers ook vooraf een uitnodiging meegeven waarin je hen vraagt om een suikervrij vieruurtje mee te nemen. AAN DE SLAG MET DE GESMOKKELDE SUIKER Je kunt na het vieruurtje met je speelclubbers de keuken inpalmen en met de gesmokkelde suiker zelf snoep gaan maken. Hier zijn enkele recepten... Schuimpjes Begin met eiwit in een grote kom stijf te kloppen. Dat kan natuurlijk met de mixer. Doe er lepel voor lepel de helft van de suiker bij, terwijl je blijft kloppen. Schep daarna de rest van de suiker door het eiwitmengsel. Vet een bakblik in met olie en strooi er wat bloem over. Schep op 2 à 3 cm van elkaar een lepel van het mengsel op een bakplaat. Bak vervolgens de schuimpjes in een voorverwarmde oven (110 C) tot ze stevig zijn en een lichte honingkleur hebben. Laat ze op een rooster afkoelen, en tast toe. Kletskoppen Maak een grote bol van de volgende ingrediënten: x 250 gram basterdsuiker, x 75 gram gehakte amandelen, x 125 gram bloem, x 75 gram boter, x 1/2 theelepel kaneel x 1 gram zout Verdeel de grote bol in kleine bolletjes, leg ze op een bakplaat in een voorverwarmde oven (200 C) en bak ze totdat ze dun uitgelopen zijn. Dan heb je kletskoppen. Karamel Laat suiker smelten in een pan. De suiker loopt dan uit zodat je allerlei figuurtjes krijgt. Pas hier wel mee op want de suiker bakt snel aan en zorgt voor veel afwas. Snoephuisjes Om het nog iets makkelijker te maken, kun je met snoep dat je op voorhand gekocht hebt snoepsatés maken of een snoephuisje bouwen. Marsepein is dan weer ideaal om te mengen met voedingsmiddelenkleurstof en figuurtjes in te kneden. Rozijnen of gekonfijt fruit kunnen bijvoorbeeld als ogen dienst doen en amandelen als oren. SLOT Op het einde van de zondag komt de suikerbrigade binnengestormd in de keuken. Ze wil al het pasgemaakte snoep in beslag nemen! Gelukkig klinkt dan net op de radio een dringende nieuwsflash: de regering heeft door algemeen protest van de jeugd en de snoepindustrie haar wet moeten intrekken! De speelclub krijgt haar snoep dus toch mee naar huis, of mag het ter plekke nog opeten! From: Mazzel@chiro.be To: Kunstige speelclubbers Subject: Hier in Picassissi zijn er mooie kunstwerken Date: mei 2005 Wauw! Tof al die kunst maar ze geven er hier ook veel geld voor. En soms wordt het over het land gesmokkeld. Eigenlijk kunnen jullie dat ook eens doen maar dan wel als spelletje. Zorg voor een speelterrein dat in twee landen wordt verdeeld, met daartussen een grens met wachters. Het enige wat je verder nog nodig hebt, is een betaalmiddel en knutselgerief. In het ene land is er een winkel waar je zoveel knutselmateriaal kunt kopen als je wil, op voorwaarde dat je geld hebt (iedereen start met een gelijk beginkapitaal). In het andere land woont een kunstopkoper. Hij verzamelt kunstwerken en is bereid er veel geld voor te geven als het kunstwerk goed is. De speelclubbers maken een kunstwerk met het gekochte knutselgerief en smokkelen dit over de grens om het te proberen te verkopen aan de kunstopkoper. Nu kunnen ze opnieuw naar de winkel om nieuw materiaal te kopen en grotere kunstwerken te maken. Natuurlijk moeten ze altijd oppassen aan de grens, want de grenswachters willen maar wat graag gesmokkelde kunst in beslag nemen. Zo, dat is mijn verhaal van deze maand! Tot in juni! Nog veel smokkelgenot Mazzel Wil je met je speelclubbers eens contact opnemen met Mazzel? Mail dan mazzel@chiro.be! MEI 2005 DUBBELPUNT 19

20 AFDELINGEN Drugs en alcohol bij rakwi s??? Hopelijk zijn drugs en alcohol voor jouw rakwiploeg een ver-van-mijn-bed-show. Maar dat wil niet zeggen dat je er geen leuke spelletjes over kan verzinnen. Combineer dit thema dan nog eens met het uitdagen van de andere afdelingen en je namiddag is geslaagd, of toch alleszins spannend! De rakwi s zijn toch immers de beste, en ze zien dat ook graag bewezen. Als je met andere afdelingen wil spelen, zijn afspraken op voorhand met de leiding in kwestie natuurlijk belangrijk. Misschien kun je de uitdagingen wel spreiden over verschillende weken? Vergeet niet telkens je rakwi s mentaal voor te bereiden. Er is wel altijd een eigenschap waarin rakwi s beter zijn dan de keti s of de tito s. Ze zijn alleszins keiharde spelers; enthousiast en onvermoeibaar! NIET TEGEN, MAAR SAMEN MÉT DE SPEELCLUB... De speelclubbers zijn natuurlijk kleiner en weerlozer dan de rakwi s, die toch groot en stoer zijn, en al Frans leren op school. Speelclubbers hebben daarom bescherming nodig, vooral in de harde drugswereld, want daar is niemand veilig. Op wie kunnen ze daarvoor beter een beroep doen dan op de rakwi s? Vergeet hen niet op hun verantwoordelijkheid te wijzen en ze zullen hun zorgende taak met zeer veel overtuiging uitvoeren... Misschien ken je wel een leuk (bos)spel waarbij je moet sluipen en iets moet overbrengen van punt A naar B om punten te verdienen? Zo n spel waarbij er liefst nog enkele angstaanjagende boemannen of andere ploegen rondlopen, die azen op je levens, kaarten of verfspuitjes... Vorm het om tot een drugsspel, met drughandelaars, drugstrafieken en iets wat voor drugs kan doorgaan, zoals bloem. Enkel de speelclubbers mogen de drugs vasthouden. Het is de taak van de heldhaftige rakwi om de speelclubbers van zijn of haar groep te bewaken: als een speelclubber geraakt wordt door bijvoorbeeld een sok of een waterspuitje moet hij of zij alles afgeven. Dus... de rakwi is levend schild. TEGEN DE TITO S: VOLLE KRACHT VOORUIT! De tito s zijn de ideale afdeling om tegen te strijden. Ze waren nog maar pas zelf rakwi s en beginnen wat rustiger en vooral wat stoerder te worden. Ze zijn ook al wat groter, dus kunnen ze zich minder goed verstoppen dan de rakwi s en net daarin gaan de rakwi s de tito s uitdagen! Vergeet niet even aan teambuilding te doen met je rakwi s zodat ze klaar zijn voor de strijd. Ga daarin niet te ver: de andere afdelingen zijn tegenstanders, geen vijanden. Kies een strook begroeid terrein uit waar een pad doorheen loopt. We spelen een groot drugsspel waarbij de narcoticabrigade (de tito s) de drugsbaronnen (de rakwi s) moeten gaan zoeken. De drugsbaronnen krijgen voor de aanvang van het spel een tiental minuten de tijd om zichzelf onherkenbaar te maken. De rakwi s gaan er natuurlijk volledig voor, met stro in het haar, legerschmink en veel verkleedkleren. De rakwi s verstoppen zich in de stroken links en rechts van het pad. Dan kan het uitkammen beginnen. De narcoticabrigade mag echter niet onbeperkt blijven zoeken. x Ze moeten de weg afleggen binnen een bepaalde tijd, zodat ze niet overal kunnen blijven treuzelen. De tijdsduur is afhankelijk van het gebied dat je koos, maar geef ze niet te veel; zo vergroot je de kansen voor de rakwi s. x Ze moeten ondertussen ook uitkijken naar opdrachten die langs de weg hangen: vragen of raadsels, of letters die een woord vormen. De antwoorden moeten ze kunnen geven als ze hun eindpunt bereikt hebben. Zo vermijd je dat ze een beetje té geconcentreerd zullen zoeken... x De narcoticabrigade mag alleen vooruit lopen, dus nooit op haar stappen terugkeren. Een rakwi is dood wanneer een tito hem of haar heeft gezien én bij naam heeft kunnen noemen. Vandaar dat het belangrijk is je goed te camoufleren. Een tito is dood 20 DUBBELPUNT MEI 2005