Sondevoeding in de thuissituatie

Transcriptie

1 Sondevoeding in de thuissituatie Dit is uw boekje betreffende enterale sondevoeding. Het bevat belangrijke informatie. Overhandig dit boekje aan uw arts en verpleegkundige opdat het geraadpleegd en vervolledigd kan worden. Gelieve dit boekje mee te brengen bij consultaties of opnames in het ziekenhuis.

2

3 INHOUDSTABEL Persoonlijk dossier Praktische gids Dit boekje werd gegeven op.

4 PERSOONLIJK DOSSIER INHOUDSTABEL 1. Algemene patiëntengegevens 2. Contactenlijst 3. Voedingssonde bij het verlaten van het ziekenhuis 4. Voedingsschema bij het verlaten van het ziekenhuis 5. Geneesmiddelen toe te dienen via sonde 6. Gewichtsevaluatie en -opvolging 7. Checklist bij ontslag 8. Thuisevaluatie

5 Algemene patiëntengegevens 1 Datum van ontslag uit ziekenhuis : Naam : Geboortedatum :.. Adres :... Postcode :.. Tel :..

6 2 Contactenlijst Huisarts :. Tel :... Ziekenhuis : Tel :.. Specialist :... Tel :. Arts(voeding) :... Tel :. Diëtiste :... Tel :. Voedingsverpleegkundige :.... Tel :. Apotheker:... Tel :. Thuisverpleegkundige : Tel :. Home Care leverancier : Tel :. Contactpersoon familie: Tel :.

7 Voedingssonde bij het verlaten van het ziekenhuis 3 Datum van de plaatsing Firma... Type van sonde O Naso-gastrisch O Gastrostomie met fixatieschijf O Gastrostomie met ballon O Chirurgische gastrostomie O Jejunostomie Diameter van de sonde (CH) Bijzondere zorg voor de sonde :.... Datum van de volgende controle voor eventuele vervanging van de sonde :.

8 4 Voedingsschema bij het verlaten van het ziekenhuis Benaming van de voeding.. CNK code:...cnk code:. Aantal calorieën per dag :.. hetzij : Hydratatie (spoelen van de sonde inbegrepen) :.ml/24u Totaal dagelijks volume vocht : ml/24u Toedieningswijze : O Zwaartekracht O Pomp Benaming van de trousse :..... CNK code: Aanbevolen debiet : ml/u druppels/minuut Toediening van medicatie via de sonde : O Ja O Neen

9 Geneesmiddel Naam + dosis Vorm Dosering Instructies Geneesmiddelen toe te dienen via sonde (medisch voorschrift) advies van de apotheker 5

10 Datum Gewicht (kg) Plaats van het wegen Isocalorische oplossing/ volume Energierijke oplossing/ volume Water/ volume Orale voeding Observaties 6 Gewichtsevaluatie en -opvolging Gewicht bij het verlaten van het ziekenhuis :... kg Lengte : cm BMI : kg/m²

11 Checklist bij ontslag 7 Patiënt /familie ingelicht (basisregels) O Ja O Neen In staat om de sondevoeding toe te dienen O Ja O Neen Indien niet, sociaal assistente contacteren O Ja O Neen Persfusie voet O Ja O Neen Voeding en materiaal geleverd door: O Remedus:. O Andere: Documenten : Aanvraag voor interventie mutualiteit : duur.. Specifieke handleiding voor opvolging van de sonde: O Ja O Neen Voorschrift enterale voeding en materiaal O Ja O Neen Voorschrift verpleegkundige zorgen O Ja O Neen

12 8 Thuisevaluatie Datum Commentaar Handtekening Diëtiste/ Verpleging/Huisarts/Verzorgende

13 Datum Handtekening Diëtiste/ Verpleging/Huisarts/Verzorgende Commentaar

14 PRAKTISCHE GIDS INHOUDSTABEL 1. Wat is enterale voeding? 2. Toedieningsaanbevelingen 3. Toedienen van de voeding 4. Vervangen van de voedingszak 5. Hoe water toedienen via sonde? 6. Hoe geneesmiddelen toedienen via sonde? 7. Wat doen in geval van complicaties? 8. Andere

15 1. Wat is enterale voeding? 1 Dit is een homogene voeding met een vloeibare consistentie, die uw traditionele maaltijden vervangt of aanvult, wanneer u zich niet meer kan voeden via de mond. De voeding wordt toegediend via een voedingssonde.

16 De sondes : 1. Nasale sondes: NASO-GASTRISCH Sonde gaat het lichaam binnen via de neus en daalt naar de maag. NASO-DUODENAAL OF NASO-JEJUNAAL Sonde gaat het lichaam binnen via de neus en daalt naar de darmen. 2. Stomies GASTROSTOMIE (chirurgisch of PEG) Sonde gaat het lichaam binnen via een gaatje in de buik en gaat naar de maag. JEJUNOSTOMIE Sonde gaat het lichaam binnen via een gaatje in de buik en gaat rechtstreeks naar de darmen.

17 Het nodige materiaal : A De enterale voeding D A B De trousse aangepast aan de verpakking C van het product Een voedingspomp wanneer voorgeschreven E B D door de arts Een perfusievoet F C E Een antisepticum G F Kompressen H G Een spuit H Een lege zak Applix Hydrobag

18 2 2. Toedieningsaanbevelingen Strenge hygiëne : Was zorgvuldig de handen voor elke manipulatie. Bereid het nodige materiaal voor op een proper werkblad. Voorzorgsmaatregelen bij het gebruik : De voedingszakken bewaren tussen +4 en +25 C. De voeding toedienen op kamertemperatuur Controleer voor gebruik de integriteit van de verpakking en bekijk het product. Schud de voedingszak zorgvuldig. Respecteer de hygiëneregels tijdens het manipuleren. Meng nooit geneesmiddelen of andere voedingsstoffen met de enterale voeding. Nooit intraveneus toedienen.

19 Toedieningsnelheid: Respecteer de voorgeschreven inloopsnelheid. Een te hoog debiet verhoogt het risico op diarree of oprispingen. Bij het ontbreken van een precies voorschrift, dient u ongeveer 500 ml in 4 uur toe (125 ml/u). Houding tijdens het toedienen van de voeding : U mag rechtstaan, zitten of neerliggen, maar met het bovenlichaam rechtop. U moet niet volledig plat liggen.

20 3 3. Toediening van de voeding 1. Was uw handen. 2. Schud de zak. 3. Plaats deze rechtop op de tafel. 4. Verwijder de afsluiting door druk uit te oefenen op de vleugels, zoals om los te draaien. 5. Neem de trousse, sluit de klem of de rolregelklem en verwijder de adaptor voor flessenhalzen van de spike, indien er één is. 6. Doorprik en schroef de trousse vast. 7. Draai de zak om en hang deze aan de perfusievoet. 8. Open het stopje van de sonde. 9. Reinig de opening van de sonde met water. 10. Spoel de sonde met behulp van een spuit gevuld met lauw water op kamertemperatuur(ongeveer 20 ml)

21 Wanneer u voeding toedient via zwaartekracht : Hang de voeding op 90 cm van uw sonde opdat de voeding goed zou doorlopen. Druk op de druppelkamer om ze half te vullen. Purgeer de trousse met behulp van de rolregelklem : open het draaiwieltje, laat de voeding lopen tot het einde van de trousse en sluit dan de rolregelklem om het doorlopen te stoppen. Reinig de opening van de sonde. Verbind de trousse met de opening van de sonde. Indien het gaat om een Button gastrostomie, gebruik dan een verbindingsstuk. Berekening debiet Open de rolregelklem en regel het debiet volgens het medisch voorschrift. ml/uur = aantal druppels/minuut 3 voorbeelden : 100 ml / u = 33 druppels/ minuut 120 ml /u = 40 druppels/minuut Advies: Controleer regelmatig het debiet en pas dit terug aan indien nodig. Het is normaal dat bij toediening via zwaartekracht, het debiet niet tijdens de hele toediening constant is.

22 Wanneer u de voeding toedient met behulp van de voedingspomp APPLIX Opstarten Druk gedurende 1 seconde op de toets - Er klinkt een geluidssignaal. De pomp voert een automatische controle uit. - De cijfers 1-4 en alle symbolen verschijnen. - De laatst geprogrammeerde parameters verschijnen. Programmeren van de pomp - Regel het debiet : Druk op de toetsen tot de gewenste waarde getoond wordt. - Eventueel programmeren van het doelvolume : druk gelijktijdig de 2 toetsen in, het symbool verschijnt. - Druk op de toetsen tot u het gewenste volume bekomt.

23 Plaatsen van de trousse - Ontgrendel de deur van de pomp door middel van de hendel. - Open de pompdeur. - Plaats de veiligheidsklem op zijn plaats en respecteer hierbij de juiste pijlrichting. - Plaats de trousse op het aandrijfmechanisme, in de geleider en zorg ervoor dat ze niet kan loskomen. - Vergrendel de pompdeur terug. - Let erop dat de pomp goed opstart. Purgeren van de trousse Starten Pauzeren - Hou de toets ingedrukt. - Purgeer heel de trousse. - Laat de toets los zodra de verrichting ten einde is. - Druk op de START toets. - De knipperende band en de druppels geven het starten van de toediening aan. - Druk op de STOP toets.

24 Stoppen - Hou de toets gedurende 1 seconde ingedrukt - Indien de pomp aangesloten is op netstroom, wordt het symbool zichtbaar op het display - De geprogrammeerde parameters blijven in het geheugen bewaard na het afsluiten van de pomp. Stop het alarm door op de toets START/STOP te drukken. Verhelp de oorzaak van het alarm. Herstart de voeding door op de toets START/STOP te drukken. 4. Vervangen van de voedingszak 4

25 Continue voeding U gebruikt de ene na de andere Easybag, zonder te pauzeren tussen 2 voedingszakken. Was uw handen Sluit de rolregelklem van de graviteitstrousse of stop de pomp. Koppel de trousse los van de lege zak. Koppel de trousse aan op de de nieuwe zak. Spoel de sonde via het Y-stuk of op een andere manier met 20 ml water op kamertemperatuur Herstart de voeding. Controleer het debiet Het is af te raden om het doorlopen van een voedingszak te onderbreken. Een geopende zak moet binnen 24u volledig opgebruikt worden.

26 Discontinue voeding U gebruikt de ene na de andere Easybag met een variabele pauze afhankelijk van de patiënt. - Was uw handen - Sluit de rolregelklem van de graviteitstrousse of stop de pomp - Vervang de voedingszak door de Hydrobag ( zak voor water) - Spoel de trousse en de sonde met 100 ml water op kamertemperatuur met behulp van de hydrobag ( zie punt 5 hoe water toedienen via sonde) - Sluit de rolregelklem van de trousse en de klem van de sonde - Ontkoppel de trousse - Reinig de opening van de sonde met water - Sluit de sonde af met het stopje Het spoelen van de sonde is heel belangrijk om te voorkomen dat deze verstopt geraakt. Spoelen van de trousse : - ofwel met een spuit met water, - ofwel door gebruik te maken van een Applix Hydrobag verbonden aan een voedingstrousse. Bewaar de trousse in een droge en propere omgeving (bijvoorbeeld : een handdoek). Een trousse mag maximum 24u gebruikt worden. Denk eveneens aan het spoelen van het verbindingsstuk van de gastrostomie button indien u er één gebruikt.

27 5. Hoe water toedienen via de sonde? U gebruikt een Hydrobag, dus een trousse om vast te draaien : 5 Sluit de klem van de Hydrobag. Open de vulstop. Vul de zak met het voor-geschreven volume. Hang de zak met water aan de perfusievoet. Hersluit de vulstop.

28 1. Kies de trousse afhankelijk van de manier van toedienen: -zwaartekracht -Applix Smart pomp 2. Draai de trousse vast op de Hydrobag. 3. Open de klem van de Hydrobag en de rolregelklem van de trousse. 4. Purgeer de trousse. 5. Sluit de klem van de trousse 6. Open het stopje van de sonde. 7. Koppel de trousse aan de opening van de sonde. 8. Open de klemmen van de trousse en van de sonde 9. Regel het debiet U kunt ook water rechtstreeks in de sonde toedienen met behulp van een spuit Maar deze techniek is enkel mogelijk voor kleine hoeveelheden water.

29 6. Hoe medicatie toedienen via de sonde? Type medicatie 6 Tabletten - Gewone tabletten (sommige hiervan kunnen omhuld zijn met suiker of met een beschermingslaag). - Bruistabletten en dispergeerbare tabletten die volledig oplossen in water. - Orodispergeerbare tabletten die in enkele seconden op de tong smelten. - Retard tabletten die voor een vertraagde afgifte van medicatie zorgen. - Enterisch gecoate tabletten die het geneesmiddel pas vrijgeven in de darm. - Tabletten met gereguleerde afgifte, die de vrijgifte van de medicatie over een langere periode laten verlopen. Capsules De meeste capsules bestaan uit gelatine en bevatten een poeder dat opgelost mag worden in water. Sommige capsules bevatten korreltjes en andere zijn gevuld met een vloeistof. Vloeistoffen Medicatie in vloeibare vorm kan een oplossing, een siroop of een suspensie zijn. Sommige vloeistoffen zijn redelijk dik. Daarom is het aan te raden om deze vloeistoffen te mengen met 10 ml water alvorens ze toe te dienen via de sonde. Het mengen moet vlak voor de toediening gebeuren.

30 Hoe moet ik mijn medicatie innemen? Indien u de medicatie kan inslikken, neemt u ze op deze wijze. Indien u de medicatie via uw sonde dient te nemen, volg dan de volgende instructies: 1. Stop de sondevoeding. 2. Vul een groot glas met water. 3. Spoel de sonde met 20 ml water. 4. Bereid de medicatie voor volgens de instructies (deze moeten één voor één opgelost worden) : - Capsules : open de capsule. De korreltjes niet verpulveren. - Tabletten : niet alle tabletten kunnen verpulverd worden. Alvorens ze te verpulveren dient u advies te vragen aan uw arts en/of apotheker. Retard tabletten, enterisch gecoate tabletten, tablet met gereguleerde afgifte Gewone tabletten Orodispergeerbare tablettenles Bruis- of dispergeerbare tabletten Risico op ernstige bijwerkingen of overdosering. Mag niet verpulverd worden. Mogen verpulverd worden. Verpulveren tot u een fijn poeder bekomt Op de tong laten smelten Laten oplossen in een weinig water - Vloeistoffen : oplossen in een beetje water 5. Spoelen met 10 ml water tussen elke medicatie. 6. Spoel de sonde met 20 ml water wanneer alle medicatie toegediend werd. 7. Herstart de sondevoeding. Toedienen van medicatie via de sonde Om ongewenste effecten en massale vrijgifte van medicatie te vermijden, is het belangrijk om advies te vragen bij uw arts of apotheker alvorens een tablet fijn te malen, of de inhoud van een capsule of een vloeibaar geneesmiddel toe te dienen via uw sonde.

31 7. Wat te doen bij complicaties? EVENTUELE COMPLICATIES Mogelijke oorzaken Wat te doen? Maagpijn, misselijkheid, overgeven, oprispingen 7 U ligt helemaal plat. Het product wordt te snel toegediend. Zet u in halfzittende positie. Verminder het debiet. U bent te angstig. Ontspan u. - Stel eventueel de voeding een uurtje uit. - Wanneer het toegestaan is, kunt u een beetje rondstappen na de voeding, dit vergemakkelijkt de vertering. Vermijd om u neer te leggen vlak na de voeding. De sonde is verplaatst. (te controleren met de markering op de sonde en de uitwendige lengte van de sonde) Stop de voeding en contacteer uw arts of verpleegkundige. Opgeblazen gevoel De voeding wordt te snel toegediend. Verminder het debiet. U bent te angstig. Ontspan u. Om de druk op de maag te verminderen (wanneer er geen voeding wordt toegediend), kunt u het stopje van de sonde openen en een deel van de maag leegzuigen met behulp van een spuit. Hersluit nadien het stopje zorgvuldig anders kan er maagzuur uit de sonde lopen.

32 Wat te doen? Mogelijke oorzaken Diarree possibles (ongeveer 4 waterige ontlastingen per dag) De voeding wordt te snel toegediend. De voeding of het water heeft een te lage temperatuur. Sommige medicatie kan diarree veroorzaken. De sonde is verplaatst. (te controleren met de markering op de sonde en de uitwendige lengte van de sonde) Hyponatriëmie (laag zoutgehalte in het bloed). OORZAAK : - onvoldoende inname van natrium, bijvoorbeeld een energie-inname van 1000 kcal per dag. - Verlies van natrium door diarree, hoge koorts... Microbiologische besmetting. Constipatie De voeding is niet aangepast. U bent niet voldoende gehydrateerd. Immobiliteit. Sommige medicatie kan constipatie veroorzaken. Verminder het debiet. Wanneer de diarree meer dan 2 dagen aanhoudt, contacteer uw arts. Dien de voeding en het water toe op kamertemperatuur. Raadpleeg uw arts. Stop de voeding en contacteer uw arts of verpleegkundige. Uw arts kan het zoutgehalte in het bloed controleren en beslissen of er een supplement nodig is. Respecteer de hygiëneregels tijdens het hanteren van de voeding. Praat hierover met uw arts. (er bestaan producten met voedingsvezels) Verhoog de hoeveelheid water indien mogelijk. Doe, indien mogelijk, iets van fysieke activiteit. Raadpleeg uw arts. om de darmtransit te verbeteren kunt u ook 2 à 3 keer/dag vóór het voeden met een spuit 100 ml appelsien-, druiven- of pruimensap toedienen.

33 Mogelijke oorzaken Wat te doen? Dehydratie: dorst, droge huid, donkere urine U hebt niet de voorgeschreven hoeveelheid water toegediend. Koorts, diarree. Respecteer de voorgeschreven hoeveelheden water. Indien u toch de voorgeschreven hoeveelheid water had toegediend, neem dan contact met uw arts. Verhoog de watertoediening en contacteer uw arts. Gewichtsverlies (2 à 4 kg op 1 maand) Het voorschrift is niet Raadpleeg uw arts. aangepast aan uw behoeften. Connector van de sonde is stuk Slechte manipulatie of simpelweg slijtage. Verstopte sonde Onvoldoende verpulverde medicatie. Onvoldoende gespoeld. Contacteer uw arts of verpleegkundige. - die kan de sonde vervangen (nasogastrische), - of die kan enkel de connector vervangen (gastrostomie). Indien u tabletten heeft om te pletten, vraag aan uw arts of dat medicament ook in vloeibare vorm bestaat. Spoel uw sonde goed voor en na elke toediening van voeding of medicatie en in geval van continue voeding, ongeveer elke 4 uur. Hoe de sonde ontstoppen? Masseer de sonde tussen de vingers (dit kan helpen om de verstopping te verwijderen) en spoel deze met lauw water, indien nodig wegzuigen met een spuit. Probeer nooit een metalen draad in de sonde te steken om deze te ontstoppen. Indien het ontstoppen niet lukt, contacteer uw arts.

34 Mogelijke oorzaken Wat te doen? Nasale sonde Gastrostomie Losgerukte sonde Contacteer uw arts of verpleegkundige om een nieuwe sonde te plaatsen. Wees niet ongerust, bel onmiddellijk uw arts want het kanaal sluit heel snel (in enkele uren). Plaats in afwachting een verband op de opening van de stomie

35 8. Andere 8 Mondhygiëne Zelfs indien u enkel via sonde gevoed wordt, is het toch belangrijk om uw tanden 2 à 3 keer per dag te poetsen. Bad / douche Zelfs wanneer u een gastrostomie of jejunostomie sonde heeft, mag u een douche nemen. Wanneer de wonde is genezen (na 1 maand) en wanneer de uitwendige fixatieplaat netjes op zijn plaats zit, mag u met toestemming van de arts of verpleegkundige een bad nemen. Stockeren van de voeding Let op de vervaldatum. Gebruik eerst de voedingen die snel vervallen. Stockeer de producten in een droge en propere omgeving op kamertemperatuur (tussen 4 en 25 C). Vermijd : kelders waar de producten kunnen bevriezen, de nabijheid van radiatoren en blootstelling aan de zon.

36 Notities Dit boekje werd geproduceerd met de medewerking van I.S.P.P.C. Update: 02/08/2011