K3 in de Watertechnologie! Kosten - Kwaliteit - Kwetsbaarheid

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "K3 in de Watertechnologie! Kosten - Kwaliteit - Kwetsbaarheid"

Transcriptie

1 1

2 Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen 66 ste Vakantiecursus Drinkwater en Afvalwater K3 in de Watertechnologie! Kosten - Kwaliteit - Kwetsbaarheid Vrijdag 10 januari 2014 PROGRAMMA Ontvangstbalie begane grond Welkomstwoord Prof.dr.ir. Bert M. Geerken, Decaan Faculteit CiTG Parallelsessie Schoon water zaal A Inleiding schoon water Prof.dr.ir. Luuk Rietveld (TU Delft) Waterwinning zonder verspilling Prof.dr. Geert-Jan Witkamp (TU Delft) De Limburgse aanpak Ria Doedel (WML) Parallelsessie Vies water zaal B Inleiding vies water Prof.dr.ir. Jules van Lier (TU Delft/UNESCO-IHE) Klimaatverandering en riolering Prof.dr.ir. Patrick Willems (KU Leuven) Innovatie vraagt sterke stroom opdrachten Ir. Gerrit Jan van de Pol (GMB Beheer B.V.) Koffi epauze: begane grond en eerste verdieping We gaan weer geschiedenis schrijven! Ir. Fred de Bruijn (Witteveen+Bos) Flash presentaties Massive Open Online Course: CTB3365x Introduction to water treatment: Anke Grefte Application of Tight Ceramic UF (TCUF) and Ceramic NF (CNF) in Water Reuse: Ran Shang K3? K5! Klant, Kosten, Kwaliteit, Kwetsbaarheid, Kamerik: Harmen van der Laan Kwaliteit, kosten of kwetsbaarheid? De asset manager mag het zeggen.. Ing. René Hoeijmakers (ARCADIS) Flash presentaties De invloed van het type rioolstelsel op de faalkans van huisaansluitingen: Johan Post Potential role of thermophilic digestion in energy-neutral sewage treatment plants: Dara Ghasimi In zomer en winter stikstof verwijderen uit huishoudelijk afvalwater: Maaike Hoekstra Lunchpauze: begane grond en eerste verdieping Flash presentaties Operational excellence door SLIMM(e) sensoring: Doeke Schippers Oeverfi ltratie, membraanfi ltratie, actief kool: een absolute barrière voor organische microverontreinigingen? Cheryl Bertelkamp Lifetime prediction of PVC push-fi t joints: André Arsénio Flash presentaties Het meten van het onmeetbare: waarde van informatie in rioleringsbeheer: Wouter van Riel Development of fungal bioreactors to degrade recalcitrant compounds in wastewater: Mostafa Zahmatkesh Aerobic Granular Sludge: Mario Pronk Water in de Stad is een Uitdaging in Governance Prof.dr. Kees van Leeuwen (KWR) Flexibele productie van gezuiverd water kent geen grenzen Ing. Guus Pelzer MMO (WBL) Theepauze: begane grond en eerste verdieping Gezamenlijke slotsessie Uitreiking Gijs Oskam Prijs Uitreiking Jaap van der Graaf Prijs Bestuursakkoord Water Drs. Karla Peijs K3 & De Watertechnologie Nieuwjaarsborrel 2 KWR Watercycle Research Institute en Vewin zijn sponsors van de Vakantiecursus 2014

3 SAMENVATTINGEN VAN DE PRESENTATIES SCHOON WATER Inleiding schoon water Prof.dr.ir. Luuk Rietveld (TU Delft) Waterwinning zonder verspilling Geert-Jan Witkamp*, Bas Hofs**, Sara Salvador* * TU Delft Biotechnologie; Wetsus Leeuwarden; KWR Nieuwegein ** KWR Nieuwegein In een realistisch scenario zullen wij in de toekomst onze energie voornamelijk van de zon betrekken, onze organische grondstoffen uit biomassa, terwijl anorganische stoffen als metalen, zouten en water vooral door recycling beschikbaar blijven. Idealiter zullen wij in staat zijn om alle waterige processtromen te scheiden in zuivere componenten, met een energieverbruik dat dicht tegen het thermodynamische minimum aanligt. Voor water betekent dit Zero Liquid Discharge (ZLD) als streven. Daarbij worden naast water ook vaste stoffen geproduceerd zoals zouten van Ca, Ba, Sr, carbonaten, sulfaten, fosfaten en silicaten, gevolgd door Na, Li, K, Br, Cl houdende zouten bij de hoogste recoveries. Daarnaast zijn er humuszuren, biomassa door fouling, en sporen van organische stoffen en metalen. Dit geldt niet alleen voor zeewater, maar ook voor zoet- en brakwaterbronnen als grondwater, rioolwater, en industrieel water. In de presentatie wordt met voorbeelden ingegaan op mogelijkheden betaalbare ZLD te bereiken, zoals (combinaties van) i) het overbodig maken van water (bij het textielverven), ii) hoge recovery nanofi ltratie en omgekeerde osmose met ionenwisseling, eutectische vrieskristallisatie en fl uide bed kristallisatie, iii) ultra hoge druk fi ltratie, iv) combinaties met membraandestillatie v) microbiologische systemen. De Limburgse aanpak Ria Doedel (WML) Wat is het specifi eke in de Limburgse aanpak? Wat zijn de concrete resultaten tot nu toe? De resultaten worden afgezet tegen de uitkomsten van een evaluatie van bestaande initiatieven tot samenwerking in Nederland en België. Wat zijn de voorwaarden voor een succesvolle samenwerking in de watercyclus, welke kennis heeft een waterbedrijf nodig voor een productieve samenwerking in de watercyclus? We gaan weer geschiedenis schrijven! Ir. Fred de Bruijn (Witteveen+Bos) De VC 2014 staat in het teken van K3. Voor het Bestuursakkoord Water behelzen de 3 K s: kosten, kosten en kosten. Dat zint ons niet, en daar leggen we ons niet bij neer. Nee, onze kinderen en kindskinderen zullen met trots terugkijken op onze verrichtingen, op de visie die wij tot uitrol hebben gebracht en op de waarde die wij aan de (internationale) waterwereld hebben toegevoegd. Dáár gaan we het met elkaar over hebben, en dàt bepaalt onze agenda voor 2014 en verder! Water in de Stad is een Uitdaging in Governance Prof.dr. Kees van Leeuwen (KWR) Schieten we door in technologieontwikkeling? Het lijkt er op, want in de komende 20 jaar zal de nadruk veel meer moeten komen te liggen op het communiceren en implementeren van betaalbare, bestaande technieken om effi ciënter om te gaan met water in de landbouw, de industrie en de stad, want veel meer tijd hebben we niet. De focus moet ook op steden want daar kunnen proactieve burgers, bedrijven 3

4 en (strategisch denkende) bestuurders het verschil maken. Dit zal worden geïllustreerd aan de hand van drie jaar onderzoek bij KWR Watercycle Research Institute, o.a. in het kader van Watershare (sharing knowledge in the water sector) en de City Blueprint Action Group van het European Innovation Partnership on Water. FLASH PRESENTATIES SCHOON WATER Massive Open Online Course: CTB3365x Introduction to water treatment Anke Grefte (TU Delft) In het najaar van 2013 werd het bachelor vak CTB3365x Introduction to water treatment gratis online aangeboden als MOOC (Massive Open Online Course). Het vak gaat over conventionele drinkwater- en afvalwater zuiveringstechnologieën. Na het volgen van dit vak kan men processtappen herkennen, hun functie beschrijven en eenvoudige ontwerpberekeningen van drinken afvalwaterzuiveringsinstallaties maken. Voor dit vak hadden zich studenten van over de hele wereld aangemeld. De top drie van landen van herkomst was: Verenigde Staten, India, en Spanje. Iedereen mag de cursussen volgen, zonder vooropleiding of ingangstoets. De jongste inschrijver was 12 jaar, de oudste 63 jaar. Een MOOC wordt gegeven in een vaste periode van tien weken en met interactie-mogelijkheden tussen mede-cursisten. Deelnemers krijgen huiswerk en kunnen de cursus afsluiten met een certifi caat van deelname. De TU Delft biedt nu 4 MOOC s aan via het platform edx, een online platform voor onderwijs, waarmee onder andere MIT en Harvard sinds 2012 cursussen toegankelijk maken voor iedereen die toegang heeft tot Internet. Een van de redenen dat de TU Delft voor edx kiest, is dat het materiaal daar met een open licentie gepubliceerd kan worden. Daardoor kunnen ook anderen het materiaal gebruiken. Via de MOOC s heeft iedereen, waar ook ter wereld, gratis online toegang tot de kennis van de TU Delft. De MOOC geeft een voorzetje voor de MSc track Water management die, weliswaar betaald, ook online aangeboden wordt. Wil je de MOOC bekijken, schrijf je dan gratis in bij edx.org Application of Tight Ceramic UF (TCUF) and Ceramic NF (CNF) in Water Reuse Ran Shang (TU Delft) Severer fresh water shortage and stricter regulations on wastewater discharge arouse interest in wastewater reuse. To apply the innovative commercialized TCUF or CNF in water reuse offers new aspects on fouling control, nutrient recovery and energy saving. This fl ash presentation will reveal recent studies on the application of TCUF and CNF. Operational excellence door SLIMM(e) sensoring Doeke Schippers (Vitens/TU Delft) Normaliter wordt het drinkwater nadat het is gezuiverd niet gecontroleerd voordat het aan de klant wordt geleverd. Dit in tegenstelling tot andere voedingsmiddelen. Hierdoor zijn de meeste zuiveringsprocessen binnen de drinkwatersector behoorlijk redundant uitgevoerd. Met het project SLIMM (Self Learning Integrated Model) is een methode ontwikkeld om met behulp van modellen de zuiveringsprocessen te kunnen sturen op kwaliteit. Door bestaande white box (fysische/chemische) modellen voor grondwaterzuivering te combineren met data gedreven modellen (resultaten van real-time sensoren), kan de waterkwaliteit op elk punt van het zuiveringsproces worden voorspeld. De informatie uit de modellen kan de procesoperator helpen voor het besturen van het proces en het management voor verbetering van de productielocatie. Uiteindelijk leidt dit tot minder kwaliteitsoverschrijdingen, minder onderhoud, minder redundantie, lager energieverbruik en lager chemicaliënverbruik. 4

5 K3? K5! Klant, Kosten, Kwaliteit, Kwetsbaarheid, Kamerik Harmen van der Laan (OASEN) Oasen onderzoekt hoe zij voor de klant met membraanzuivering (volstroom RO) een forse stap voorwaarts kan maken in kosten, kwaliteit en kwetsbaarheid op de productielocatie Kamerik. Niet alleen onderzoeken we de technologie, we verkennen ook de synergie in de waterketen, de behoeftes van onze klant en zoeken de grenzen op van haalbare zuiverheid. We presenteren de eerste hobbels en ontdekkingen in onze voorlopige onderzoeksresultaten. Welke beloftes staan er nog overeind? Oeverfiltratie membraanfiltratie actief kool, een absolute barrière voor organische microverontreinigingen? Cheryl Bertelkamp (TU Delft) Lifetime prediction of PVC push-fit joints André Arsénio (KWR/TU Delft) Despite the role played by joints in the failures that occur in drinking water networks, the focus of scientifi c literature has been on barrel failure. Therefore, it can be assumed that the importance of these appurtenances has been overlooked. During his talk André Arsénio will present his four-step procedure to predict failures in PVC joints. The main steps of the procedure are inspection prioritization utilizing a risk-map; in-situ inspection of the joints with non-destructive evaluation equipment and, fi nally, characterization of the joints condition using the index for joint condition (IJC), a tool that was developed by André for this application. Oeverfi ltratie wordt van oudsher gebruikt voor de verwijdering van natuurlijk organisch materiaal, bacteriën, pathogenen, protozoa, etc.. Echter, sinds organische micro verontreinigingen (OMVs) (medicijnresten, pesticides, industriële afvalproducten, etc.) zijn aangetroffen in het Nederlandse oppervlaktewater, is de vraag ontstaan of oeverfi ltratie ook een barrière kan vormen tegen deze stoffen. Oeverfi ltratie blijkt goed te werken voor veel OMVs, maar met name ook voor lastig te verwijderen kleine polaire stoffen zoals NDMA. Desondanks is uit meerdere studies gebleken dat oeverfi ltratie alleen niet voldoende is, zo blijkt het stofje carbamazepine bijvoorbeeld zeer persistent te zijn gedurende bodempassage. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat membraanfi ltratie voornamelijk de grotere polaire OMVs (alsook carbamazepine) zal verwijderen en actief kool effectief de apolaire stoffen kan verwijderen. Uit experimenten met een cocktail van ongeveer 45 verschillende OMVs is gebleken dat alle stoffen verwijderd zullen worden met dit nieuwe zuiveringsconcept. 5

6 VIES WATER Inleiding vies water Prof.dr.ir. Jules van Lier (TU Delft) Klimaatverandering en riolering Prof.dr.ir. Patrick Willems (KU Leuven) Hoe beïnvloedt de toekomstige klimaatverandering de extreme neerslag boven de stedelijke omgeving? En hoe verhoudt deze klimaatverandering zich ten opzichte van de natuurlijke klimaatschommelingen? Op basis van onderzoek naar deze klimaatvariaties werden recent de Vlaamse buien voor het ontwerp van rioleringen aangepast. Ook werd de invloed van deze aanpassing op rioleringsoverstromingen en riooloverstortfrequenties bestudeerd, en werden de richtlijnen voor kleinschalige buffering in de stedelijke omgeving aangepast. De zin en onzin van deze kleinschalige buffering wordt herzien, alsook de noodzaak voor een betere afstemming tussen stedelijk waterbeheer en ruimtelijke stadsplanning. Innovatie vraagt sterke stroom opdrachten Ir. Gerrit Jan van de Pol (GMB Beheer B.V.) PARTNERSCHAP wil GMB vernieuwen, maar dan wel op een betrouwbaar fundament. Wie innoveren louter ziet als avonturieren, zit snel met de fi nanciele brokstukken, waarschuwt bestuursvoorzitter Gerrit-Jan van de Pol. [...] Bron: Media Info Groep, Cobouw Special Datum: 30 november 2013 Kwaliteit, kosten of kwetsbaarheid? De asset manager mag het zeggen.. Ing. René Hoeijmakers (ARCADIS) Asset management is een verzamelnaam voor het pro-actiever omgaan met onze infrastructuur en het lijkt de manier om te zorgen voor de perfecte balans tussen kwaliteit, kosten en kwetsbaarheid. Tenminste, dat is het in potentie. Maar het is zeker geen vanzelfsprekend resultaat. Belangrijke randvoorwaarden zijn het stellen van de juiste doelen en het geven van prikkels die leiden tot die doelen. Alleen dan kunnen investeringen in infrastructuur veel gerichter gepland en uitgevoerd worden, waardoor op zijn minst het beschikbare geld goed wordt gespendeerd. De vraag is echter in hoeverre de juiste doelen momenteel gesteld worden? En is de watersector in staat om de juiste prikkels te geven naar de eigen organisaties én de beschikbare marktpartijen? En waarom vertoont het eten van een rijkelijk belegd broodje tijdens het autorijden sterke gelijkenissen met asset management? De presentatie toont ervaringen met asset management uit Nederland en het buitenland, en de impact daarvan op investeringsniveaus en de prestaties van infrastructuur. Het effect van sturen op kosten vs. het sturen op prestaties is interessant. En belangrijker: kunnen de prestaties van waterinfrastructuur verbeteren ondanks lagere budgetten? Tenslotte wordt ingegaan op welke activiteiten beter zelf uitgevoerd moeten worden door drinkwaterbedrijven en waterschappen, en welke activiteiten beter aan de markt overgelaten kunnen worden. Flexibele productie van gezuiverd water kent geen grenzen Ing. Guus Pelzer MMO (WBL) Veranderingen in demografi e, industrie, klimaat, regionale omgevingsfactoren, aanscherping van lozingsnormen alsook het snel kunnen inspelen op (open) innovaties en synergie-kansen binnen de gouden driehoek vragen om kleinschaligere, fl exibele en minder locatiegebonden zuiveringsinstallaties. Gezuiverd water zal in toekomst minder haar weg vinden naar oppervlaktewater. Een goedkoper concept voor de BV Nederland water(schappen) in (inter)nationaal perspectief. 6

7 FLASH PRESENTATIES VIES WATER De invloed van het type rioolstelsel op de faalkans van huisaansluitingen Johan Post (TU Delft) Het functioneren van huisaansluitingen heeft een directe invloed op hoe men de werking van het rioleringssysteem ervaren. Behalve dat bij het falen van huisaansluitingen de afvoer van afvalwater in het geding komt, kan er ook sprake zijn van materiele schade door inpandige overstromingen. Het is echter onbekend hoe keuzes tijdens het ontwerpproces van een rioleringsstelsel invloed hebben op de faalkans van huisaansluitingen. Deze kwantitatieve studie verkent, op basis van de database van een rioolreinigingsbedrijf, of er een significant verschil is tussen het stelsteltype en het voorkomen van defecten bij huisaansluitingen. Potential role of thermophilic digestion in energy-neutral sewage treatment plants Dara Ghasimi (TU Delft) Cellulose makes up about 30-50% of the suspended solids in the sewage of western countries. It mainly originates from the use of toilet paper which is estimated to be kg per year per average person. Treating this cellulosic waste aerobically causes significant costs to sewage treatment facilities due to energy input for aerobic degradation. In order to remove these particles despite their poor settling property in a pre-clarifi er, Waternet (The Netherlands) has established a fi ne sieve system ( 350μm) at the WWTP in Blaricum. It was found that the cellulose content of the FSF is approximately 80% per gram total solids (STOWA,2010 ) while the cellulose fraction of primary sludge only reaches a maximum of 30% cellulose. This FSF might be considered to be suitable for dry digestion in the scope to maximize energy generation at the WWTP, contribution to the aim to transform the WWTP into an Energy Factory. In this research attempt is made to study the potential of anaerobic degradation of the FSF under both mesophilic (35 C) and thermophilic condition (55 C ) in order to fi nd the optimum methane production. In zomer en winter stikstof verwijderen uit huishoudelijk afvalwater Maaike Hoekstra (TU Delft) Met behulp van ANaerobe AMMonium OXidatie kan stikstof met minder zuurstof en energieeffi ciënter verwijderd worden, ten opzichte van conventionele zuiveringstechnieken. Het Anammox proces wordt al succesvol toegepast op warme (30-35 oc) en geconcentreerde afvalwaterstromen. Het doel van het CENIRELTA project is te demonstreren dat de Anammox bacterie zijn werk ook kan doen bij lagere temperaturen (8-25 oc) en in huishoudelijk afvalwater met lagere stikstofconcentraties. Het meten van het onmeetbare: waarde van informatie in rioleringsbeheer Wouter van Riel (TU Delft) Besluitvorming binnen rioleringsbeheer is vaak een intuïtief proces zonder transparante onderbouwing. Daarnaast is het onbekend hoe rioleringsbeheerders de aangehaalde informatiebronnen beoordelen op waarde. In deze studie wordt daarom de relatieve waarde van informatie geanalyseerd voor een fictief rioolvervangingsproject. Deze subjectieve eigenschap, beoordeelde waarde van informatie, is gemeten met gepaarde vergelijkingen in een digitale enquête, waarna ook de consistentie van de beoordelingen is bepaald. Development of fungal bioreactors to degrade recalcitrant compounds in wastewater Mostafa Zahmatkesh (TU Delft) White rot fungi (WRF) constitute a physiological group comprising mostly of basidiomycetous, and to a lesser extent, litter-decomposing fungi. WRF are the most abundant wood degraders in nature, which possess the unique ability of efficiently 7

8 degrading lignin to CO2. Thanks to WRF nonspecific enzymes, they can degrade lignin and other recalcitrant compounds with molecular structure similar to lignin, like azo dyes, poly aromatic hydrocarbons, some aromatic pharmaceuticals, and humics. This project is focused on cultivating White Rot Fungi under non-sterile conditions in bioreactors to degrade lignin and humics. Aerobic Granular Sludge Mario Pronk (TU Delft) Aerobic granular sludge technology uses specifi c environmental pressures to coerce bacteria, normally present in activated sludge fl ocs, into dense bio-granules. This reduces the footprint of municipal wastewater treatment plants by a factor 4 and the energy requirement by 30%, while reaching higher effl uent qualities at lower costs. GEZAMENLIJKE SLOTSESSIE Uitreiking Gijs Oskam Prijs Op vrijdag 10 januari 2014 zal voor de achtste keer de Gijs Oskam prijs uitgereikt worden. Voor deze prijs komen jonge en/of aankomende academici in aanmerking die in 2012 of 2013 zijn afgestudeerd. De prijs die om de twee jaar wordt uitgereikt, wordt gesponsord door Evers & Manders subsidieadviseurs. De organisatie is in handen van de Commissie van Voorbereiding van de Vakantiecursus. De aanmoedigingsprijs van 2500,= moet jonge onderzoekers in de Stedelijke Watercylus een extra stimulans geven. De belangrijkste criteria voor het winnen van de prijs zijn originaliteit en kwaliteit van onderzoek in de Stedelijke Watercyclus. Het selectiecomité onder leiding van Prof.dr.ir. Luuk Rietveld zal kandidaten nomineren. Deze kandidaten krijgen het verzoek om voor 1 december een korte samenvatting aan te leveren voor vermelding in de congresbundel van de Vakantiecursus. Voor meer informatie: l.c.rietveld@tudelft.nl of secr-gez-citg@tudelft.nl Uitreiking Jaap van der Graaf Prijs 8 Op 10 januari 2014 zal voor de vijfde keer de Jaap van der Graaf-prijs worden uitgereikt. De prijs wordt toegekend aan een student of onderzoeker die in 2013 het beste Engelstalige artikel over de behandeling van afvalwater heeft geschreven.de onderscheiding bestaat uit een geldbedrag van euro en een glasobject en zal jaarlijks worden toegekend. Prof.ir. Jaap van der Graaf was vanaf 1989 hoogleraar in de Behandeling van Afvalwater aan de Faculteit Civiele Techniek van de Technische Universiteit Delft en van 1988 tot 2003 algemeen directeur van Witteveen+Bos. Op 13 mei 2009 heeft Van der Graaf afscheid genomen als hoogleraar. Ter ere hiervan is door Witteveen+Bos besloten de Jaap van der Graaf-prijs in te stellen.de doelstelling is om de Nederlandse expertise

9 op het gebied van behandeling van afvalwater verder te profi leren. Het geldbedrag dient in het kader hiervan te worden aangewend. Dit kan zijn in de vorm van een studiereis of promotionele activiteiten. Artikelen dienen te voldoen aan de volgende voorwaarden: 1. het onderwerp heeft betrekking op de inzameling of behandeling van afvalwater; 2. de auteur dient universitair student te zijn of werkzaam te zijn binnen de Nederlandse beroepspraktijk; 3. het Engelstalige artikel moet gepubliceerd zijn in een vaktijdschrift uit 2012; 4. het onderwerp moet in de praktijk toepasbaar zijn. De deelname staat open voor auteurs van alle nationaliteiten. Een onafhankelijke jury zal bepalen aan wie de prijs wordt toegekend. Bestuursakkoord Water Drs. Karla Peijs K3 & De Watertechnologie CURSUSINHOUD De cursus is bedoeld als postacademische scholing voor een ieder die bij het drinkwater- en afvalwatervak betrokken is. Hoewel het niveau van de cursus aansluit op een academische opleiding kunnen ook andere belangstellenden de cursus bijwonen. AANMELDING U kunt zich aanmelden door online inschrijving via de website: nl of Voor vragen kunt u altijd contact opnemen met het secretariaat. Telefoon: secr-gez-citg@tudelft.nl Wij maken u erop attent dat sommige bedrijven geen betaling verrichten zonder inkoop-/ opdrachtnr. Het is aan u om ervoor te zorgen dat dit nummer bij aanmelding vermeld staat, zodat wij deze kunnen vermelden op de factuur. COMMISSIE VAN VOORBEREIDING Prof.dr.ir. J.B. van Lier, TU Delft/UNESCO-IHE Prof.dr.ir. L.C. Rietveld, TU Delft Drs. M.M. Bekkenutte, Waternetwerk Drs. T.T.J. Schmitz, Vewin Ir. J.F.M. Versteegh, RIVM Prof.dr. W. van Vierssen, KWR/TU Delft Drs. H.J. Gastkemper, RIONED Ir. J.M.J. Leenen, STOWA Dr.ir. A.J.M. Nelen, Waternetwerk Secretariaat Vakantiecursus Jennifer Duiverman / Anouk van de Flier CURSUSGELD Deelname per persoon 175 het bedrag dient van te voren betaald te worden. Inbegrepen: deelname aan de cursus, de lunch, één exemplaar van de cursusbundel (digitaal, op verzoek analoog) en de Nieuwjaarsborrel. TU Delft medewerkers, studenten en gepensioneerden betalen een gereduceerd tarief van 20. REGISTRATIE Na uw online aanmelding ontvangt u binnen 14 dagen een factuur die betaald dient te worden op bankrekening t.n.v. TU Delft Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen Delft met vermelding van VC2014, factuurnummer en eventueel het referentie/inkoopnummer van uw bedrijf. 9

10 ANNULERING Volledige restitutie is alleen mogelijk tot 10 december Na deze datum kunt u iemand anders in uw plaats laten deelnemen. Het secretariaat dient te allen tijde op de hoogte gebracht worden van deze veranderingen. INFORMATIE Het secretariaat van de Vakantiecursus Faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen Sectie Gezondheidstechniek, kamer 4.55 Postbus 5048, 2600 GA Delft Telefoon secretariaat: secr-gez-citg@tudelft.nl CURSUSBUNDEL De lezingen zullen in een bundel worden gepubliceerd en op de cursusdag worden uitgereikt. De prijs van de bundel voor niet deelnemers is 50 per exemplaar. Bundels van vorige Vakantiecursussen zijn te bestellen via het secretariaat van de Vakantiecursus. Telefoon: secr-gez-citg@tudelft.nl CURSUSDAG U ontvangt bij de ontvangstbalie een programma, deelnemerslijst en een badge, die tevens dienst doet als bewijs van toegang. LUNCH In de middagpauze luncht u in het gebouw van de Faculteit Civiele Techniek. De kosten voor deze lunch zijn bij het cursusgeld inbegrepen. NIEUWJAARSBORREL SPONSOREN KWR Watercycle Research Institute en Vewin zijn sponsors van de Vakantieucursus 2014! 10

69e vakantiecursus Nieuwjaarscongres

69e vakantiecursus Nieuwjaarscongres 69e vakantiecursus Nieuwjaarscongres 69: OVER WATER LUST EN OVERLAST 09.30 10.00 ONTVANGST WELKOMSTWOORD Tim van der Hagen, CvB Zaal A Voorzitter: Luuk Rietveld 10.20 FACING THE CHALLENGE: ARE SLUMS FOREVER?

Nadere informatie

Professional Doctorate in Engineering. PDEng. Amir Haidari Challenge the future

Professional Doctorate in Engineering. PDEng. Amir Haidari Challenge the future Professional Doctorate in Engineering PDEng Amir Haidari a.h.haidari@tudelft.nl 1 Karl Duncker: 1945 - Taak: hang de Kaars aan de muur zodat kaarsvet niet op de tafel druppelt - Groep 01: Gebruikt punaises

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

Naar energie neutrale waterzuivering, Bert Blom, MARS en Kris Lambert, Veolia

Naar energie neutrale waterzuivering, Bert Blom, MARS en Kris Lambert, Veolia Water op Mars Naar energie neutrale waterzuivering, Bert Blom, MARS en Kris Lambert, Veolia A diverse, global business Mars objective is to manufacture and distribute food products a manner that promotes

Nadere informatie

Graag willen wij u alvast bedanken voor uw medewerking en wij hopen met alle deelnemers op een succesvolle en inspirerende

Graag willen wij u alvast bedanken voor uw medewerking en wij hopen met alle deelnemers op een succesvolle en inspirerende Datum Oktober 2012 Ons kenmerk JvL/MH/2012-10-28 Telefoon +31 (0)15 27 83347 E. mai i m.a.1.hubert@tudelft.nl onderwerp Vakantiecursus 2013 2012.22266 TU Delft Technische Universiteit Delft Faculteit Civiele

Nadere informatie

Trendbreuk door datamanagement

Trendbreuk door datamanagement Assetmanagement drinkwaterleidingen en riolering Trendbreuk door datamanagement 17 september 2014 Kees van der Lugt Sjaak van Popering kees.van.der.lugt@waternet.nl sjaak.van.popering@kylbv.nl www.waternet.nl

Nadere informatie

De Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten. een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te.

De Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten. een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te. De Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te Stoppen The Influence of the Innovation Characteristics on the Intention of

Nadere informatie

Inleiding nieuwe ontwikkelingen

Inleiding nieuwe ontwikkelingen Inleiding nieuwe ontwikkelingen Voor de drink- en industriewaterbehandeling Uitdagingen in de grondwaterzuivering Weren de Vet Paramaribo, 10 februari 2011 Nieuwe bedreigingen en kansen Bedreigingen: Verontreiniging

Nadere informatie

Brochure. 64ste Vakantiecursus Drinkwater en Afvalwater Vrijdag 13 Januari 2012. Programma. Slotsessie

Brochure. 64ste Vakantiecursus Drinkwater en Afvalwater Vrijdag 13 Januari 2012. Programma. Slotsessie Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen Vakantiecursus Congres 64ste Vakantiecursus Drinkwater en Afvalwater Vrijdag 13 januari 2012 64ste Vakantiecursus Drinkwater en Afvalwater Vrijdag 13 Januari

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Contact opleiding: Marc Spiller (marc.spiller@wur.nl) Integrale

Nadere informatie

MOOCs, ondernemend naar de toekomst!

MOOCs, ondernemend naar de toekomst! MOOCs, ondernemend naar de toekomst! Janine Kiers Foto CC BY NC SA: http://www.flickr.com/photos/tanzict/ Unless indicated otherwise, this presentation is Nuffic Jaarcongres, 11 maart 2014 1 Janine Kiers

Nadere informatie

Educational Technology Expertise Centre OTEC Open University of the Netherlands. Masterclass Peer-to-peer technology

Educational Technology Expertise Centre OTEC Open University of the Netherlands. Masterclass Peer-to-peer technology Educational Technology Expertise Centre OTEC Open University of the Netherlands Masterclass Peer-to-peer technology COLOPHON Title: Author(s): Masterclass Peer-to-peer technology Wim van der Vegt en Hubert

Nadere informatie

Verkennend onderzoek mogelijkheden en kansen hergebruik nutriënten (anders dan fosfor) Nutriënten Platform 7 december 2017

Verkennend onderzoek mogelijkheden en kansen hergebruik nutriënten (anders dan fosfor) Nutriënten Platform 7 december 2017 Verkennend onderzoek mogelijkheden en kansen hergebruik nutriënten (anders dan fosfor) Nutriënten Platform 7 december 2017 Inhoud Uitvoerders en begeleidingcommissie Prioritering Nutriënten Onderzochte

Nadere informatie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie

Nadere informatie

Gebruik van de kostenstandaard in R&D. Jan Post, Emile Cornelissen en Hans Huiting 9 september 2010

Gebruik van de kostenstandaard in R&D. Jan Post, Emile Cornelissen en Hans Huiting 9 september 2010 Gebruik van de kostenstandaard in R&D Jan Post, Emile Cornelissen en Hans Huiting 9 september 2010 Inhoud 1. Plaats van kostenstandaard in R&D 2. Voorbeeldprojecten AiRO Sewer Mining High Recovery SWRO

Nadere informatie

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-

Nadere informatie

JOB OPENING OPS ENGINEER

JOB OPENING OPS ENGINEER 2016 DatacenterNext All rights reserved Our Mission Wij zijn een On-Demand Technology Office die bedrijven helpt technologie te organiseren, zekeren en innoveren. Dit stelt onze klanten in staat, vertrouwende

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

RATIONEEL WATERBEHEER IN DE INDUSTRIE: TWEE CASE STUDIES ROND BRONGERICHTE AANPAK

RATIONEEL WATERBEHEER IN DE INDUSTRIE: TWEE CASE STUDIES ROND BRONGERICHTE AANPAK RATIONEEL WATERBEHEER IN DE INDUSTRIE: TWEE CASE STUDIES ROND BRONGERICHTE AANPAK AQUARAMA 25 OKTOBER 2018 Sara Vander Beken Sr. Consultant Water Sweco Belgium SWECO Divisions in Belgium Grootste studie-

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen?

Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen? Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen? De Universiteit van Luik is betrokken geweest bij vele jaren in Europese projecten op het vlak van het milieu en energie. Dit jaar zijn we op zoek naar partners

Nadere informatie

De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent?

De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent? De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent? Symposium Energie en Water schrijven toekomst 20 juni 2012 Jan Peter van der Hoek Focus Drinkwatervoorziening NL: dichtbevolkt gebied (16,7

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

Energy Balance Assessment Tool

Energy Balance Assessment Tool Energy Balance Assessment Tool Energy Balance Assessment Tool (EBAT) Verbruik van verschillende soorten energie in de waterkringloop: een Excel tool Energy Balance Assessment Tool (EBAT) Waarom is EBAT

Nadere informatie

Workshop ICT Innovatie Platform Duurzame ICT. 18 januari 2008. Grand Hotel Karel V. Utrecht. 18 januari 2008 2008 Stichting GreenICT 1

Workshop ICT Innovatie Platform Duurzame ICT. 18 januari 2008. Grand Hotel Karel V. Utrecht. 18 januari 2008 2008 Stichting GreenICT 1 Workshop ICT Innovatie Platform Duurzame ICT 18 januari 2008 Grand Hotel Karel V Utrecht 18 januari 2008 2008 Stichting GreenICT 1 introductie Mr. Roel L. Croes Mede-oprichter / bestuurslid Stichting GreenICT

Nadere informatie

Ir. Annette Ottolini OP DE TOEKOMST VOORBEREID. WATER IN DE STAD 68 e vakantiecursus TU Delft 8 januari 2016

Ir. Annette Ottolini OP DE TOEKOMST VOORBEREID. WATER IN DE STAD 68 e vakantiecursus TU Delft 8 januari 2016 Ir. Annette Ottolini OP DE TOEKOMST VOORBEREID WATER IN DE STAD 68 e vakantiecursus TU Delft 8 januari 2016 AFVALWATER ZUIVERING INDUSTRIEWATER geïnfiltreerd DUINWATER OPPERVLAKTEWATER SPAARBEKKENS BIESBOSCH

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

Business Architectuur vanuit de Business

Business Architectuur vanuit de Business Business Architectuur vanuit de Business CGI GROUP INC. All rights reserved Jaap Schekkerman _experience the commitment TM Organization Facilities Processes Business & Informatie Architectuur, kun je vanuit

Nadere informatie

Investment Management. De COO-agenda

Investment Management. De COO-agenda Investment Management De COO-agenda Vijf thema s 1) Markt 2) Wet- en regelgeving 3 5) Rol van de COO 5 3) Operations 4) Technologie 2012 KPMG Accountants N.V., registered with the trade register in the

Nadere informatie

Zoektocht optimale remineralisatie technologie

Zoektocht optimale remineralisatie technologie Zoektocht optimale remineralisatie technologie Onderzoeksprogramma Remineralisatie 2014-2016 Harmen van der Laan MSc. Onderzoeksprogramma 100% RO + Remin harmen.van.der.laan@oasen.nl +31(0)654704632 Onze

Nadere informatie

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- Vallei & Eem Veluwe Oost Veluwe Noord WELL DRA Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- februari 2015 concept De aanpak handelingsperspectieven Ontwikkelingen maatschappij

Nadere informatie

Ondersteuning van impact door Hogescholen

Ondersteuning van impact door Hogescholen Ondersteuning van impact door Hogescholen Ronald Mooijer 27 juni 2017 Agenda IXA Impact Het belang van netwerken Directe ondersteuning aan onderzoekers driehoek Probleem Stakeholders Product Financiering

Nadere informatie

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg Afvalwater: een bron van mogelijkheden 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg 1 Jouw poep is goud waard! 2 Rotterdam Innovative Nutrients, Energy & Watermanagement (RINEW) Doel: Het realiseren van een innovatieve

Nadere informatie

I.S.T.C. Intelligent Saving Temperature Controler

I.S.T.C. Intelligent Saving Temperature Controler MATEN & INFORMATIE I.S.T.C. Intelligent Saving Temperature Controler Deze unieke modulerende zender, als enige ter wereld, verlaagt het energieverbruik aanzienlijk. Het werkt in combinatie met de energy

Nadere informatie

Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning

Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning 1 Introduction drs.ing. J.N. (Jaap) de Koning: Consultant contracting and procurement at Witteveen+Bos; Manager Almere office; Chair Platform

Nadere informatie

Water, wij halen eruit wat erin zit

Water, wij halen eruit wat erin zit Water, wij halen eruit wat erin zit U ziet papier......wij zien water Samen met u... Als uw afvalwaterzuiveringsinstallatie aan vernieuwing toe is, staat u voor belangrijke keuzes. Strategische, operationele

Nadere informatie

Press release Statistics Netherlands

Press release Statistics Netherlands Press release PR00-277 8-12-2000 9:30 AM Inflation rate in November levelling out Consumer prices in November were up 3.0% on November last year. The inflation rate is therefore 0.1% lower than last month,

Nadere informatie

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency NETWORK CHARTER 1 WHAT IS THE EREK NETWORK? EREK stands for the European Resource Efficiency Knowledge Centre, a vibrant platform to enable and reinforce businesses and especially small and medium sized

Nadere informatie

Mentaal Weerbaar Blauw

Mentaal Weerbaar Blauw Mentaal Weerbaar Blauw de invloed van stereotypen over etnische minderheden cynisme en negatieve emoties op de mentale weerbaarheid van politieagenten begeleiders: dr. Anita Eerland & dr. Arjan Bos dr.

Nadere informatie

Nieuwjaarscongres. Vrijdag 8 januari 2016 Technische Universiteit Delft

Nieuwjaarscongres. Vrijdag 8 januari 2016 Technische Universiteit Delft 68 e vakantiecursus Nieuwjaarscongres Vrijdag 8 januari 2016 Technische Universiteit Delft 68: Water in de Stad 09.30 Ontvangstbalie op eerste verdieping 10.00 Welkomstwoord Drs. Anka Mulder, CvB zaal

Nadere informatie

International Leiden Leadership Programme

International Leiden Leadership Programme International Leiden Leadership Programme Information Evening 1 November 2016 Universiteit Leiden.. LLP Programme team Menno Mennes Lucille Brakefield Janna van Helden Ratna Lachmansingh Programme Bij

Nadere informatie

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene Chemie is overal Chemie in Nederland enabler voor de energie transitie Elke ton CO2 uitstoot bespaart elders ~ 2 ton CO2 Landen 2016 DE 28,7% FR 13,9%

Nadere informatie

Evaluatie van afgeronde projecten TKI Watertechnologie in de periode

Evaluatie van afgeronde projecten TKI Watertechnologie in de periode Evaluatie van afgeronde projecten TKI Watertechnologie in de periode 2013 2016 Stijn Brouwer, KWR TKI Watertechnologie 28 september 2017 TOPSECTORENAANPAK IN BEELD (DIALOGIC, 2017) UITBREIDING VAN NETWERKEN

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7 Media en creativiteit Winter jaar vier Werkcollege 7 Kwartaaloverzicht winter Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Les 5 Les 6 Les 7 Les 8 Opbouw scriptie Keuze onderwerp Onderzoeksvraag en deelvragen Bespreken onderzoeksvragen

Nadere informatie

INNOVATIE & VALORISATIE

INNOVATIE & VALORISATIE INNOVATIE & VALORISATIE WETENSCHAP EN SAMENLEVING VERBINDEN Prof. Hugo THIENPONT Vicerector Innovatie en Valorisatiebeleid VUB LIGT IN HET CENTRUM VAN EUROPA Titel van de presentatie 22-1-2018 3 Titel

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

Talentmanagement in tijden van crisis

Talentmanagement in tijden van crisis Talentmanagement in tijden van crisis Drs. Bas Puts Page 1 Copyright Siemens 2009. All rights reserved Mission: Achieving the perfect fit Organisatie Finance Sales Customer Engineering Project management

Nadere informatie

DE IMPACT VAN SAMENWERKING

DE IMPACT VAN SAMENWERKING DE IMPACT VAN SAMENWERKING Ir. Marcel Kloosterman 16 mei 2017 Programma Ontwikkelingen Voorbeelden van samenwerking IXA Polifysiek Amsterdam Data Science Playgrounds Projectaanvraag Smart Culture Leerpunten

Nadere informatie

How will be the journey from corrective maintenance to preventive or even predictive maintenance?

How will be the journey from corrective maintenance to preventive or even predictive maintenance? How will be the journey from corrective maintenance to preventive or even predictive maintenance? Corporate movie Bakker Repair.mp4 Ton Klinkenberg Managing Director ton.klinkenberg@bakker-repair.nl Introduction

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) VR as innovation in dental education de Boer, I.R. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) VR as innovation in dental education de Boer, I.R. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) VR as innovation in dental education de Boer, I.R. Link to publication Citation for published version (APA): de Boer, I. R. (2017). VR as innovation in dental education:

Nadere informatie

Geneesmiddelen uit afvalwater halen: is het praktisch haalbaar?

Geneesmiddelen uit afvalwater halen: is het praktisch haalbaar? Geneesmiddelen uit afvalwater halen: is het praktisch haalbaar? Roberta Hofman-Caris, Wolter Siegers (KWR Watercycle Research Institute), Kevin van de Merlen (AWWS), Ad de Man (WBL) Geneesmiddelen die

Nadere informatie

Digestaatbehandeling en recirculatie: invloed op de anaerobie

Digestaatbehandeling en recirculatie: invloed op de anaerobie Digestaatbehandeling en recirculatie: invloed op de anaerobie Tetraproject N 150156 5 e Vlaams Vergistingsforum 14 december 2017 KU Leuven Campus De Nayer Inhoud van de presentatie Inleiding Doel van het

Nadere informatie

Energie uit drinkwater en afvalwater

Energie uit drinkwater en afvalwater Energie uit drinkwater en afvalwater Inhoud 1. De cyclus van de stedelijke drinkwatervoorziening en afvalwater 2. Installeren van een turbine in het drinkwaternet 2.1. De druk in drinkwaternetten 2.2.

Nadere informatie

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Vlaams afval- en materialencongres 6 april

Vlaams afval- en materialencongres 6 april Vlaams afval- en materialencongres 6 april Erik de Baedts Directeur NVRD President MWE Board member ISWA Strategisch omgaan met grondstoffen Nederlandse vereniging van gemeenten ogv afvalbeheer & reiniging

Nadere informatie

LinkedIn Live Nieuwe Medewerkers Vinden

LinkedIn Live Nieuwe Medewerkers Vinden LinkedIn Live Nieuwe Medewerkers Vinden Voor wie Recruiters, HR Managers, Hiring Managers (= managers met vacatures in hun team), HR Business Partners en alle anderen die in het recruteringsproces van

Nadere informatie

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM 5 maart 2014 De Beukenhof Terweeweg 2-4 2341 CR Oegstgeest 071-517 31 88 Security Intelligence Bijeenkomst Corporate IAM On the Internet,

Nadere informatie

VAN BEDRIJFSDOELSTELLING TOT DE WERKVLOER: CUSTOMIZED INNOVATIVE SUSTAINABLITY VAKGROEP OPERATIONS INNOFOOD

VAN BEDRIJFSDOELSTELLING TOT DE WERKVLOER: CUSTOMIZED INNOVATIVE SUSTAINABLITY VAKGROEP OPERATIONS INNOFOOD VAN BEDRIJFSDOELSTELLING TOT DE WERKVLOER: CUSTOMIZED INNOVATIVE SUSTAINABLITY VAKGROEP OPERATIONS INNOFOOD 3-12-2014 Content 2 Duurzaamheid Innoveren. Bedrijfspecifiek Toolbox Terugkoppeling bijeenkomst

Nadere informatie

Waar blijven de innovatieve weerproducten? KNMI en Open Data biedt volop kansen! Frits Brouwer Hoofddirecteur KNMI

Waar blijven de innovatieve weerproducten? KNMI en Open Data biedt volop kansen! Frits Brouwer Hoofddirecteur KNMI Waar blijven de innovatieve weerproducten? KNMI en Open Data biedt volop kansen! Frits Brouwer Hoofddirecteur KNMI Samenvatting Het KNMI, meer dan weer Open Data en economische waardecreatie, een goudmijn?

Nadere informatie

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar

Nadere informatie

Water, energie en grondstoffen. We kunnen geen dag zonder. Ze zijn een bron van leven en welzijn. Een bron van nijverheid en welvaart.

Water, energie en grondstoffen. We kunnen geen dag zonder. Ze zijn een bron van leven en welzijn. Een bron van nijverheid en welvaart. 3 Water, energie en grondstoffen. We kunnen geen dag zonder. Ze zijn een bron van leven en welzijn. Een bron van nijverheid en welvaart. Een bron van inspiratie voor iedereen die wil bouwen aan een betere

Nadere informatie

Leer ze omgaan met onzekerheid. Nils de Witte - StudentsInc

Leer ze omgaan met onzekerheid. Nils de Witte - StudentsInc Leer ze omgaan met onzekerheid Nils de Witte - StudentsInc Programma en introductie Leer ze omgaan met onzekerheid verkennende discussie en ideeën nils de witte wat bedoel ik met onzekerheid waarom is

Nadere informatie

Uitvoeringskader Watertechnologie 2014-2020. Bijlage Succesvolle watertechnologieprojecten

Uitvoeringskader Watertechnologie 2014-2020. Bijlage Succesvolle watertechnologieprojecten Uitvoeringskader Watertechnologie 2014-2020 Bijlage Succesvolle watertechnologieprojecten Overzicht succesvolle waterprojecten Vanaf 2000 wordt in Fryslân gewerkt aan de ontwikkeling van het watertechnologiecluster

Nadere informatie

Samen naar een robuuste zoetwatervoorziening

Samen naar een robuuste zoetwatervoorziening Ruud Bartholomeus, 21 maart 2019, Utrecht 1 Samen naar een robuuste zoetwatervoorziening Balans tussen watervraag en wateraanbod Ruud Bartholomeus, namens collega s 2 Balans tussen watervraag en wateraanbod

Nadere informatie

Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive

Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender, Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive 1 Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender Effect on the Relationship between Personality Traits and Sex Drive

Nadere informatie

HPLC- UV- screening: geharmoniseerde analysemethode voor efficiënte waterkwaliteitsbewaking

HPLC- UV- screening: geharmoniseerde analysemethode voor efficiënte waterkwaliteitsbewaking HPLC- UV- screening: geharmoniseerde analysemethode voor efficiënte waterkwaliteitsbewaking Annemieke Kolkman (KWR), Erik Emke (KWR), Gerard Stroomberg (Rijkswaterstaat), Henk Ketelaars (Evides) Bij een

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent

Nadere informatie

Effectieve beleidsontwikkeling met data science

Effectieve beleidsontwikkeling met data science Driedaagse Training Course Programma Effectieve beleidsontwikkeling met data science Vrijdagen 18, 25 mei en 1 juni Centraal Museum, Utrecht Doelgroepen: Beleidsmakers Beleidsonderzoekers en data-analisten

Nadere informatie

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master

Nadere informatie

Christmas Lecture Welkom

Christmas Lecture Welkom Christmas Lecture 2015 Welkom Programma deel 1 Openingstoespraak door prof. dr. Peter Lievens, decaan Introductie van de spreker door prof. dr. Christoffel Waelkens, promotor Christmas Lecture Getting

Nadere informatie

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen

Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Sociale Cognitie bij Psychisch Gezonde Volwassenen Onderzoek met het Virtuele Lab Social Cognition in Psychologically Healthy Adults Research with the Virtual Laboratory Anja I. Rebber Studentnummer: 838902147

Nadere informatie

Europese en landelijke ontwikkelingen ter verbetering van medicijnonderzoek bij kinderen. Jos Gilissen. DCRF Jaarcongres-26Sep2018

Europese en landelijke ontwikkelingen ter verbetering van medicijnonderzoek bij kinderen. Jos Gilissen. DCRF Jaarcongres-26Sep2018 Europese en landelijke ontwikkelingen ter verbetering van medicijnonderzoek bij kinderen. Jos Gilissen DCRF Jaarcongres-26Sep2018 This project has received funding from the Innovative Medicines Initiative

Nadere informatie

1.1 ORGANIZATION INFORMATION 1.2 CONTACT INFORMATION 2.1 SCOPE OF CERTIFICATION 2.2 AUDITOR INFORMATION 3.1 AUDIT CONCLUSIONS 3.2 MANAGEMENT SYSTEM EFFECTIVENESS 3.3 OBSERVATIONS Organization Address Name

Nadere informatie

Beta s rol in toekomstige PhD programma s

Beta s rol in toekomstige PhD programma s Sessie Lunteren, over Verleden, heden en toekomst van het PhD onderwijs Beta s rol in toekomstige PhD programma s Geert-Jan van Houtum Wetenschappelijk directeur van Onderzoeksschool Beta voor Operations

Nadere informatie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal

Nadere informatie

Determinantenonderzoek naar Factoren waarmee een Actief Stoppen-met-Roken Beleid op Cardiologieverpleegafdelingen kan worden bevorderd

Determinantenonderzoek naar Factoren waarmee een Actief Stoppen-met-Roken Beleid op Cardiologieverpleegafdelingen kan worden bevorderd Determinantenonderzoek naar Factoren waarmee een Actief Stoppen-met-Roken Beleid op Cardiologieverpleegafdelingen kan worden bevorderd Determinant Study in to Factors that Facilitate a Active Smoking-cessation

Nadere informatie

LEAN KENT VEEL TOOLS EN TECHNIEKEN, ORGANISATIES EN WETENSCHAPPERS KIJKEN VOORAL NAAR DE METHODEN

LEAN KENT VEEL TOOLS EN TECHNIEKEN, ORGANISATIES EN WETENSCHAPPERS KIJKEN VOORAL NAAR DE METHODEN LEAN KENT VEEL TOOLS EN TECHNIEKEN, ORGANISATIES EN WETENSCHAPPERS KIJKEN VOORAL NAAR DE METHODEN TOOLS EN TECHNIEKEN LEIDEN NAAR HETZELFDE ANDERE FOCUS, MAAR ZELFDE DOEL: CONTINU VERBETEREN afgebakend

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Doelstelling thema bijeenkomst: Inzicht in ontwikkelingen bij overheid, industrie en agrarische sector Inzicht in kansen voor synergie

Nadere informatie

Stichting Socionext te Amsterdam. Jaarverslag 2013. Toelichting

Stichting Socionext te Amsterdam. Jaarverslag 2013. Toelichting Stichting Socionext te Amsterdam Jaarverslag 2013 Toelichting 1. Bestuursverslag 1.1 Doelstellingen, strategie en beleid 1.2 De Challenges 1.3 Organisatie en Bestuur 1.4 Fondsenwerving 1.5 Bestedingsverslag

Nadere informatie

KWR Watercycle Research Institute

KWR Watercycle Research Institute KWR Watercycle Research Institute Introductie KWR en activiteit team IAH Danny Traksel 1 1 Historie KWR Watercycle Research Institute 1948 Keurings Instituut Waterleiding Artikelen (Rijswijk) o Certificering

Nadere informatie

Technologie inzetten voor duurzaam watergebruik

Technologie inzetten voor duurzaam watergebruik Kennisgroep Watertechnologie Evides Industriewater heeft een Demi Water Plant (DWP) ontworpen en gerealiseerd bij de Botlek in Rotterdam en daarbij de AiRO-technologie toegepast die ontwikkeld is door

Nadere informatie

Briefing document. Finance on a Mission A Digital Mindset. 4 oktober 2018 B. Building Amsterdam. Johan Huizingalaan 763a 1066 VH Amsterdam

Briefing document. Finance on a Mission A Digital Mindset. 4 oktober 2018 B. Building Amsterdam. Johan Huizingalaan 763a 1066 VH Amsterdam Briefing document Finance on a Mission A Digital Mindset 4 oktober 2018 B. Building Amsterdam Johan Huizingalaan 763a 1066 VH Amsterdam Programma Blok: Duur: Onderdeel: 09:00-09:30 Ontvangst 09:30-09:40

Nadere informatie

Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie

Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie 11 december 2014 Het project EUregio Life Cycle Costing (EULC2) is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van

Nadere informatie

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Afvalwater zuiveren 1970-2030 Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Even voorstellen: Mathijs Oosterhuis (T32, 1993) Specialisatie: milieutechnologie 1999-2003 TNO-MEP 2003-heden Waterschap

Nadere informatie

De Economische Impact van Onderhoud Wat kunnen we leren van de MORE4CORE benchmarkstudie?

De Economische Impact van Onderhoud Wat kunnen we leren van de MORE4CORE benchmarkstudie? De Economische Impact van Onderhoud Wat kunnen we leren van de MORE4CORE benchmarkstudie? Rob van Dongen Executive Consultant, Mainnovation 1 Agenda 1: Introductie More4Core benchmark studie 2: Voorlopige

Nadere informatie

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LM2GS4PWIR3FKEP-58-WWET11-PDF File Size 6,444 KB 117 Pages 27 Aug, 2016 TABLE OF CONTENT

Nadere informatie

Risk & Requirements Based Testing

Risk & Requirements Based Testing Risk & Requirements Based Testing Tycho Schmidt PreSales Consultant, HP 2006 Hewlett-Packard Development Company, L.P. The information contained herein is subject to change without notice Agenda Introductie

Nadere informatie

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 7-0 6 7 Rapenburg 70 Postbus 9500 2300 RA Leiden T 071 527 81 18 van het van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam], appellant tegen het Bestuur van de Faculteit der Wiskunde

Nadere informatie