Onze zorg voor schoon water. Jaarverslag 2012

Transcriptie

1 Onze zorg voor schoon water Jaarverslag 2012

2 Inhoud Onze zorg voor schoon water 3 In Memoriam Harmen Hoogeveen 6 Drinkwater 7 Industriewater 10 WLN 13 Samenwerking in de waterketen 17 Internationale samenwerking 19 Energie en Water 22 Water in een duurzame samenleving 25 Organisatie in ontwikkeling 29 Financiële resultaten 32 Bericht Raad van Commissarissen 37 Samenstelling RvC, Directie en Ondernemingsraad 39 Jaarrekening Overige gegevens 61 Controleverklaring van de onafhankelijk accountant 62 Aandelen, hoofdleidingen en aansluitingen 63 2

3 Henk de Kraa Met onze gedachten bij het verlies van onze bevlogen en inspirerende directeur Harmen Hoogeveen blikken we terug op een jaar dat verder is ingekleurd door tal van noemenswaardige gebeurtenissen en mijlpalen. Onze zorg voor schoon water Staan voor wat we beloven Waterbedrijf Groningen heeft zijn belofte -schoon, veilig en smaakvol water- voor zijn afnemers opnieuw waargemaakt. Met een 8,7 uit de Klantcontactmonitor zijn we ronduit tevreden. Het cijfer staat voor de klantvriendelijkheid waarmee we de levering van drinkwater omgeven. Met onze focus op onze kerntaak -een ongestoorde levering van drinkwater aan onze afnemers- positioneerden we ons ook in 2012 als een degelijk bedrijf dat staat voor wat het belooft. Waterbedrijf Groningen is continu bezig met ingrepen en verbeteringen in het systeem voor waterwinning, -zuivering en -distributie. Zo zijn in 2012 op de productielocatie De Punt twee nieuwe waterfabrieken, één oppervlaktewaterzuivering en één grondwaterzuivering in gebruik genomen. Daarnaast is op pompstation Onnen een volledig nieuw gesegmenteerd reinwaterreservoir gebouwd waardoor het mogelijk is om in twee productiestraten water te zuiveren, wat de leveringszekerheid ten goede komt. Om een ongestoorde levering van water te verzekeren stelden we een nieuw leveringsplan op en maakten we nieuwe afspraken met Groningse gemeenten over waterlevering bij calamiteiten: we laten niets aan het toeval over! Marktsegmentatie en innovatie Werkend vanuit onze kerntaak zijn we voortdurend op zoek naar mogelijkheden om onze positie als partner in de Noord-Nederlandse waterketen te versterken. Dit betekent naast een focus op ongestoorde levering van drinkwater aan huishoudens, aandacht voor andere afnemers en voor samenwerking met partners in de waterketen. 3

4 Sinds enkele jaren bedienen we daarom, met onze deelneming North Water, grootafnemers met diverse soorten industriewater. Voor verschillende industrieën is North Water inmiddels een gewaardeerd leverancier. Speciaal voor industriële watergebruikers in het Eemshavengebied heeft zij een ruim tien kilometer lange industriewaterleiding aangelegd. Hiermee creëren we een strategische positie als partner voor duurzame industriewatervoorziening, met in het verschiet een speciale multi-cliënt waterfabriek en de aanvoer van oppervlaktewater vanuit het Eemskanaal. We blijven ambitieus. Dat geldt ook voor WLN, het kenniscentrum voor watertechnologie dat we samen met het Drentse waterbedrijf WMD exploiteren. WLN heeft zich in 2012 verder ontwikkeld tot een toonaangevend centrum voor waterkwaliteit. In het oog springt het sensortestcentrum SenTec waar, gefaciliteerd door WLN en in samenwerking met kennisinstellingen, ontwikkelaars sensoren uittesten. WLN draagt zo, op het speelveld van een belangrijk noordelijk economisch speerpunt, bij aan het meten en monitoren van morgen. Samen, niet alleen Op tal van gebieden zoekt Waterbedrijf Groningen samenwerking met andere partijen in de waterketen. Met de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze & Aaʼs hebben we RioNoord opgezet, een servicebedrijf voor gemeenten op het gebied van riolering. In een samenwerkingsverband met drie gemeenten loopt een proef om samen het beheer en onderhoud van gemeentelijke rioolstelsels te verzorgen. Samen met deze waterschappen, WMD en dertig gemeenten uit Groningen en Noord-Drenthe vormen we de Waterketen Groningen/Noord- Drenthe. In 2013 moeten er acht regionale clusters komen om deze ketensamenwerking concreet vorm te geven. Parallel hieraan gaan we ons in opdracht van de Raad van Commissarissen en onze aandeelhouders oriënteren op een intensievere samenwerking met onze buurbedrijven. Duurzaam en maatschappelijk verantwoord Water leveren gebeurt vanuit een maatschappelijke betrokkenheid: het gaat immers om een nutsvoorziening. Staand midden in de samenleving geven we onze betrokkenheid vorm met verschillende initiatieven op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zo pleiten we consequent voor water als gezonde dorstlesser die, zeker in vergelijking met flessenwater, slechts een geringe CO₂-voetafdruk veroorzaakt. Of het nu is bij de 4 Mijl van Groningen of de Hunzeloop, de Facebook-campagne ʻLaat je niet flessen, drink Wotter uut Grunnʼ of de horeca-actie ʻWotter uut Grunn, natuurlijk ook bij u op tafelʼ, Waterbedrijf Groningen is altijd en overal present om het eerlijke en duurzame karakter van zijn product onder de aandacht te brengen. Duurzaamheid staat centraal op de agenda van onze jaarlijkse brainstorm over duurzame samenwerking via integrale gebiedsontwikkeling met verschillende partners in en buiten de provincie. Duurzaamheid ligt ook ten grondslag aan ons nieuw op te richten bedrijf Energie en Water dat zich richt op energievraagstukken waar water een rol speelt, bijvoorbeeld warmte-koudeopslag, en warmtenetten. Maatschappelijk verantwoord ondernemen krijgt ook gestalte buiten de landsgrenzen, op plekken waar een veilige drinkwatervoorziening en een deugdelijke riolering niet vanzelfsprekend zijn. Zo ondersteunt Waterbedrijf Groningen projecten in Bosnië, Roemenië en Zuid-Afrika. Financiën en tarieven Dat Waterbedrijf Groningen goed op koers ligt, blijkt uit de degelijke financiële resultaten. We investeren continu in onze waterproductie- en distributiesystemen om waar te maken wat we beloven: schoon, veilig en smaakvol water leveren. Daarbij hanteren we het laagste drinkwatertarief van ons land. Ook investeren we in nieuwe producten en diensten en in samenwerking in de waterketen. Ons financieel resultaat over 2012 is 4 miljoen positief. 4

5 Organisatie Water winnen, zuiveren en leveren: daar komt heel wat bij kijken. Het vraagt om een grote organisatiekracht en daarom hebben we onze organisatiestructuur en topstructuur aangepast. Strategie en operationele zaken worden meer gescheiden uitgevoerd. Met de introductie van het project Lean gaat Waterbedrijf Groningen meer doen met minder inspanningen. En zo richt Waterbedrijf Groningen zich op een duurzame winning, zuivering en distributie van schoon, veilig en smaakvol water. Dát is onze wereld, dat is onze zorg! Henk de Kraa Directeur a.i. Waterbedrijf Groningen wil als maatschappelijke onderneming de waterbelangen in de regio duurzaam veilig stellen. Wij willen deze missie realiseren door het leveren van producten, diensten en kennis op het gebied van water. Wij zijn niet alleen leverancier van verschillende soorten water, maar leveren ook een bijdrage aan volksgezondheid, natuurbehoud, het creëren van duurzame bronnen, bestuurlijke vraagstukken, ruimtelijke ordening, werkgelegenheid en innovatie. Voor nu en in de toekomst. RioNoord Drinkwater WLN Waterbedrijf Groningen Internationale Samenwerking North Water Energie en Water 5

6 In Memoriam Harmen Hoogeveen ʻWij moeten altijd op zoek zijn en blijven naar toegevoegde waarde als het gaat om de waterbelangen in deze mooie regioʼ. Zo luidde het credo van Harmen Hoogeveen, die acht jaar aan het roer stond van Waterbedrijf Groningen. Op 16 november 2012 moest hij op 56-jarige leeftijd capituleren in de niet te winnen strijd tegen een slopende ziekte. Met het overlijden van onze directeur hebben we een warm en bevlogen mens verloren. Hij inspireerde met grote creativiteit en een noordelijke eigenzinnigheid. Waterbedrijf Groningen is in zijn tijd gegroeid naar een moderne maatschappelijke onderneming met een breed aanbod aan watergerelateerde producten en diensten. Ook buiten het werk toonde Harmen zijn grote maatschappelijke betrokkenheid. Hij was bestuurslid, medeoprichter en een groot ambassadeur van de Basic Water Needs foundation, een stichting die de ontwikkeling van drinkwatertechnologie voor de allerarmsten in deze wereld succesvol stimuleert. 6

7 Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2012 Drinkwater Goed drinkwater is een eerste levensbehoefte; dat realiseert Waterbedrijf Groningen zich als geen ander. Onze eerste zorg is dan ook een gegarandeerde levering van drinkwater aan onze afnemers. Schoon, veilig en smaakvol water. Dat doen we al sinds We investeren voortdurend in productie- en distributiesystemen. Ook in 2012 verliep de levering weer naar wens. Er waren dan ook weinig storingen en weinig klachten. Extra aandacht besteedden we aan orde en netheid op onze locaties en werkplekken. Daarnaast stond kostenreductie continu op onze agenda. 7

8 Oefening Nooddrinkwater i.s.m. gemeente Groningen 'Eerste watertje' nieuwe waterzuivering De Punt Met een samengesteld cijfer van 8,7 scoort Waterbedrijf Groningen bovengemiddeld goed Tevreden klanten Hoe beter Waterbedrijf Groningen erin slaagt om zijn afnemers te garanderen dat die -als ze de kraan open draaien- schoon, veilig en smaakvol drinkwater krijgen, hoe tevredener zijn klanten. Met de kwaliteit van het drinkwater gaat het eigenlijk nooit mis, terwijl de prijs de laagste is van ons land. Onze robuuste technische installaties en voorzieningen in het productie- en distributieproces staan daar borg voor. De klant beoordeelt ons echter niet alleen op basis van de leveringszekerheid, maar ook op zaken als klantencontact en -bejegening. Hoe tevreden klanten zijn over Waterbedrijf Groningen op het gebied van onder meer bereikbaarheid en bejegening blijkt uit onze Klantcontactmonitor die sinds eind 2011 operationeel is. Gedurende de maanden oktober tot en met januari worden klanten, die telefonisch of via contact met ons hebben gehad, gevraagd naar hun oordeel over onze dienstverlening. De vragen gaan over zaken als bereikbaarheid, vriendelijkheid, inhoudelijke vakkennis, snelheid van afhandelen en volledigheid van beantwoorden. Met een samengesteld cijfer van 8,7 scoort Waterbedrijf Groningen bovengemiddeld goed. Vooral het telefonische contact met de klant valt in positieve zin op. Investeren in water Om de levering van goed drinkwater te kunnen garanderen is Waterbedrijf Groningen continu bezig met ingrepen en verbeteringen in het systeem voor waterwinning, -zuivering en -distributie. Zo zijn in 2012 op de productielocatie De Punt twee nieuwe waterfabrieken, één oppervlaktewaterzuivering en één grondwaterzuivering, in gebruik genomen. Hiermee is het grootschalige renovatie- en nieuwbouwproject qua waterproductie afgerond. Het project bij De Punt begon in De oude oppervlaktewaterzuiveringsinstallatie uit 1930 is vervangen door een nieuwe. Daarnaast zijn de energievoorziening vernieuwd, het reinwaterreservoir uitgebreid en de terreinleidingen gerenoveerd. Met deze renovatie is tevens de leveringszekerheid vergroot. Natuur en milieu spelen een belangrijke rol in het project. Er wordt voortaan minder grondwater opgepompt omdat er meer oppervlaktewater van de Drentsche Aa wordt ingezet. Gedurende de bouwwerkzaamheden is de drinkwaterproductie gewoon doorgegaan; klanten hebben er niets van gemerkt. De Onnerpolder is al sinds jaar en dag waterwingebied. Omdat de polder is aangewezen als noodwaterbergingsgebied moesten we de drinkwaterproductielocatie aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. In 2012 hebben we flinke vorderingen gemaakt. Zo is er een volledig nieuw gesegmenteerd reinwaterreservoir gebouwd. Hierdoor is het mogelijk om in twee productiestraten water te zuiveren, wat de leveringszekerheid ten goede komt. In Onnen zijn ook nieuwe noodstroomaggregaten geplaatst en is een nieuwe meet- en regelkamer ingericht. 8

9 Nachtelijke werkzaamheden Altijd water In het kader van de nieuwe Drinkwaterwet hebben we in 2012 een nieuw leveringsplan opgesteld. Hierin staat hoe we de drinkwatervoorziening garanderen en borgen en hoe we zijn voorbereid op storingen. Daarnaast hebben we vorig jaar een nieuwe hygiënecode ontwikkeld. Hiermee willen we de kans op afwijkingen van de waterkwaliteit verder beperken. Verder is een proef gestart waarbij we met drie in plaats van vier distributiemonteurs in de wachtdienst tóch de storingsdienst adequaat kunnen bezetten en zo de levering van drinkwater kunnen garanderen. Ondanks al onze inspanningen heeft af en toe klein ongemak plaatsgevonden. Bijvoorbeeld vlak na de periode van strenge vorst in februari, toen we te maken hadden met ongebruikelijk veel lekkages in de waterleidingen. Ook bij calamiteiten De levering van drinkwater moet zijn gegarandeerd. Altijd en overal, ook in geval van calamiteiten. Daarom hebben de verschillende partijen op het gebied van drinkwatervoorziening en veiligheid in het kader van een convenant met de Veiligheidsregio afspraken gemaakt. Zo is er een nooddrinkwaterplan ontwikkeld voor calamiteiten waarbij meer dan 24 uur lang geen drinkwater kan worden geleverd. Begin 2012 zijn hierover nieuwe afspraken gemaakt met de Groningse gemeenten. Hierin zijn verantwoordelijkheden en taken vastgelegd en zijn de locaties aangewezen voor nooddrinkwatervoorziening. Om er zeker van te zijn dat het nooddrinkwaterplan goed functioneert, dat wil zeggen dat iedereen verzekerd kan zijn van dagelijks minimaal drie liter drinkwater, heeft in de gemeente Groningen een oefening plaatsgevonden. Met goed gevolg hebben we de procedures en de samenwerking uitgetest. Met betrekking tot de productielocatie Nietap vond een oefening plaats met het crisisteam van Waterbedrijf Groningen en WLN, met als casus problemen met de kwaliteit van het drinkwater. Het team functioneerde goed in relatie met partijen als de lokale overheid en de GGD. Met andere waterbedrijven hebben we afspraken gemaakt om elkaar te hulp te schieten als een van de partners te maken krijgt met een grote verstoring van de drinkwatervoorziening. 9

10 Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2012 Industriewater Voor North Water was 2012 het jaar van versnellen en vertragen. In een hoog tempo werd een ruim tien kilometer lange industriewaterleiding in het Eemshavengebied aangelegd. Tegelijkertijd gaf het bedrijf een trap op de rem van het plan voor een multi-cliënt waterfabriek voor de productie van industriewater uit oppervlaktewater in het Eemskanaal; het wachten is op meer afnamecontracten. Voor verschillende industrieën was North Water ook in 2012, naast innemer en zuiveraar van industrieel afvalwater, een gewaardeerd leverancier van industriewater. 10

11 Aanleg industriewaterleiding Eemshaven De ZAWZI in Oosterhorn Voor de levering van water aan grootverbruikers, vooral industrieën, heeft Waterbedrijf Groningen samen met Evides Industriewater, North Water opgericht. North Water levert verschillende soorten industriewater, bijvoorbeeld proceswater, koelwater, spoelwater, demiwater en bluswater. Daarnaast oplossingen voor vraagstukken op het gebied van waterbehandeling en afvalwaterzuivering voor bedrijven en industriële complexen. North Water zorgt voor het ontwerp, de bouw en het beheer van installaties, en de financiering ervan. Vooralsnog is de industriewaterleiding aangesloten op het drinkwaternet. In 2013 start de bouw van een pompstation met een waterbufferbassin dat een capaciteit heeft van tot m³ water, met aansluiting op het drinkwaternet. Zo kunnen de aangesloten bedrijven in het Eemshavengebied grote hoeveelheden water onder hoge druk afnemen en voldoen ze aan de eisen van de brandweer. Door de inzet van het bufferbassin worden pieken in de waterafname afgevlakt, wat voorkomt dat er grote investeringen in het drinkwaternet nodig zijn. North Water heeft zich zo een strategische positie gecreëerd voor een verdere groei als partner voor duurzame industriewatervoorziening in het Eemshavengebied. Het plan is om, zodra er zicht is op voldoende afname, tussen het bufferbassin en het Eemskanaal een leiding aan te leggen voor de aanvoer van oppervlaktewater. In een speciale multi-cliënt waterfabriek vinden de zuivering plaats en de opwerking naar de gewenste soorten industriewater. Duurzame industriewatervoorziening in het Eemshavengebied In de Eemshaven bestaat een grote vraag naar industriewater. In wat wel wordt genoemd ʻde grootste bouwplaats van Noord-Nederlandʼ hebben bestaande en nieuwe bedrijven, waaronder twee elektriciteitscentrales, behoefte aan verschillende soorten industriewater. Dit stelt hoge eisen aan capaciteit en leveringszekerheid. In samenwerking met Groningen Seaports heeft North Water een plan ontwikkeld om, gelijk met de aanleg van een rioolleiding van het havenbedrijf, een ruim tien kilometer lange industriewaterleiding aan te leggen. Afgelopen jaar is deze leiding gerealiseerd, waarbij onder meer een spoor en een dijk werden gekruist. Meer zout industrieel afvalwater over de weg voor ZAWZI Op het bedrijvenpark in Oosterhorn staat sinds enkele jaren een Zout Afvalwater Zuiveringsinstallatie (ZAWZI). In 2012 nam het aanbod van zout industrieel afvalwater toe met 25%. Ondanks deze groei en de enorme fluctuatie in het aanbod kon alles goed worden gezuiverd en binnen de gestelde normen worden geloosd. Met enkele simpele ingrepen werd de ZAWZI verder geoptimaliseerd. Dankzij een verruimde vergunning kan de ZAWZI sinds augustus 2012 meer zout afvalwater via wegtransport ontvangen. Zowel voor de leverancier als voor North Water als voor het milieu betekent dit vooruitgang. 11

12 North Water en WLN op de Eemsdelta Expo Reparatie leidingbreuk AKZO Verduurzaming productieproces Avebe Ter Apelkanaal Voor de aardappelzetmeelfabriek van Avebe in Ter Apelkanaal heeft North Water in 2012 een nieuwe slibverwerking in gebruik genomen, samen met nieuwe tanks voor de opslag van water en slib. Ook zijn er zuurstofreactoren geplaatst en is de procesautomatisering uitgebreid. Met deze aanpassingen is de bedrijfsvoering van Avebe weer toekomstbestendig. Er zijn alweer plannen gemaakt voor een verdere optimalisering en verduurzaming van het productieproces, waaronder een plan voor hergebruik van slib. Leidingbreuk in acceptabele banen geleid De zoutwinning van AKZO in Heiligerlee neemt anoxisch water af van de waterfabriek van North Water in Veendam. Vijftien jaar lang ging dit probleemloos, totdat in de herfst van 2012 een aannemer op twee plaatsen de waterleiding met aardpennen trof. Met als gevolg meerdere dagen geen water omdat de schade zich op grote diepte en op een lastige locatie bevond. Voor het klaren van de klus was alle inventiviteit en creativiteit nodig. In goede afstemming met AKZO is het ongemak adequaat en naar ieders tevredenheid opgelost. Eemshaven Expo Samen met WLN presenteerde North Water zich op de Eemshaven Expo, een vakbeurs voor bedrijven in het Eemshavengebied. Onder het motto ʻBlauwe vragen, groene oplossingenʼ presenteerden beide bedrijven zich als hét duurzame antwoord op watergerelateerde vraagstukken bij bedrijven in deze regio, door de inzet van gebundelde kennis en ervaring. Nieuwe werkvelden Als waterspecialist wil North Water ondernemend partner zijn voor (industriële) grootverbruikers. Dat wil zeggen: water leveren met de juiste specificaties in de juiste hoeveelheid op het juiste tijdstip. Het bedrijf wil bijdragen aan de verduurzaming van bedrijfsprocessen voor wat betreft waterzaken. Met één van haar klanten is overleg gaande over de mogelijke realisatie van een grootschalig vergistingsproject. Hiermee betreedt North Water -uiteraard met een duidelijke link naar water- nieuwe werkvelden die perspectief bieden. Ook met andere industrieën lopen gesprekken over nieuwe ontwikkelingen. 12

13 Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2012 WLN WLN heeft in 2012 met de invoering van een nieuwe organisatiestructuur de omvorming tot een markt- en klantgericht adviesbureau afgerond. Als kennisexpert op het gebied van waterkwaliteit en watertechnologie en in een sterker wordende rol als trusted advisor speelt WLN een belangrijke rol bij de kwaliteitscontrole tijdens de winning, zuivering en distributie van water. Daarnaast werkt WLN samen met partners in onderzoek en advies op het gebied van bijvoorbeeld afvalwater en stelt het ontwikkelaars faciliteiten ter beschikking voor het testen van sensoren. Bij verschillende projecten van Waterbedrijf Groningen hebben experts van WLN een bijdrage geleverd, van het opleiden van operators tot het ontwikkelen van nieuwe fosfaatanalyses. 13

14 WLN controleert en beheert voor Waterbedrijf Groningen en WMD de kwaliteit van het drink- en industriewater. Daarnaast is het de vraagbaak en partner voor toegepast (wetenschappelijk) onderzoek naar water in al haar verschijningsvormen. WLN adviseert en ondersteunt de beide drinkwaterbedrijven en hun dochters bovendien bij het ontwikkelen, inrichten en verbeteren van waterzuiveringsinstallaties en bij vraagstukken rondom waterkwaliteit. Een voorbeeld van de nieuwe klantenfocus is de klantendag die in september plaatsvond voor de belangrijkste relaties. Hierbij werd de samenwerking met de drinkwaterbedrijven in Groningen en Drenthe benadrukt. Ook werd de samenwerking met het Centre of Expertise Watertechnology officieel ondertekend. Deze samenwerking is erop gericht om toekomstige collegaʼs te interesseren voor de watersector via onder meer onderzoeksopdrachten voor studenten en gastcolleges bij opleidingen. Marktontwikkeling WLN legt verbindingen tussen water en de praktijk van alledag. Dat doet WLN voor waterbedrijven, overheden, waterschappen, industrieën zoals food, chemie en energie, ziekenhuizen en zorginstellingen, recreatiebedrijven en zwembaden. WLN ent zijn dienstverlening op de huidige en latente vragen van zijn klanten, waarbij uiteraard goede afstemming plaatsvindt met North Water. De benadering van de markt en de klanten is in 2012 verder geprofessionaliseerd. Er wordt gestuurd op relaties, zowel bestaande als nieuwe. Hiervoor is een instrumentarium ontwikkeld aan de hand waarvan de adviseurs op professionele wijze hun klanten de aandacht kunnen geven die ze verdienen. Zo kan WLN zijn rol als trusted advisor een steeds betere invulling geven. Organisatieontwikkeling Het aantal klanten, de omzet en het aantal medewerkers van WLN is het afgelopen decennium pakweg verdubbeld. Deze kwantitatieve groei was, samen met de kwalitatieve groei als gevolg van meer markt- en klantgerichtheid, aanleiding voor het transitieproject ʻWLN in Bewegingʼ, een organisatorische invulling van de nieuwe fase waarin WLN zich bevindt. De belofte van WLN wordt waargemaakt door drie afdelingen. Op de eerste plaats het Kennislaboratorium. Daarnaast de afdeling Technologie, Waterkwaliteit en Advies. En als derde de ondersteunende afdeling Bedrijfsvoering, Financiën en Ondersteuning. De directeur van WLN vormt samen met de managers van deze drie afdelingen het managementteam. Als verbindende schakel tussen de vraag naar en het aanbod van kennis is het Strategisch Centrum opgezet. Dit platform zorgt voor de vertaling van vragen naar diensten en van diensten naar oplossingen. Ook zorgt het voor de kwaliteitsborging binnen WLN. In 2012 is een Raad van Commissarissen benoemd. 14

15 Plaatsing container met sensoren in Bedum Waterkwaliteit De bewaking van de kwaliteit van drink- en industriewater heeft Waterbedrijf Groningen voor een belangrijk deel neergelegd bij WLN. Ervoor zorgen dat de klanten van het waterbedrijf schoon, veilig en smaakvol drinkwater krijgen, is daarom de belangrijkste taak van WLN. Het bedrijf zorgt ervoor dat het drinkwater voldoet aan de wettelijke eisen en dat de klant het ervaart als een kwalitatief perfect product. WLN meet en monitort continu tijdens de winning, zuivering en distributie en voorziet het waterbedrijf voortdurend van alle informatie die nodig is voor de beheersing van de waterkwaliteit. Hierdoor krijgt het waterbedrijf een goed inzicht in de grondstof, een goed beheerste zuivering en distributie en een adequate kwaliteitscontrole. Zeven dagen in de week, de klok rond, is WLN beschikbaar voor calamiteiten en worden experts van WLN benaderd voor allerlei vragen op het gebied van waterkwaliteit en watertechnologie. WLN is voor Waterbedrijf Groningen de verbinder tussen praktijk en onderzoek; medewerkers van WLN verstaan zowel de taal uit de praktijk als de taal vanuit het (wetenschappelijk) onderzoek. Waterketen WLN hecht groot belang aan duurzame relaties en strategische samenwerking met partijen in de waterketen. In 2012 heeft WLN de mogelijkheden verkend om tot nauwere samenwerking met de noordelijke waterschappen te komen. Zo is onderzocht op welke wijze waterschap Noorderzijlvest en waterschap Hunze & Aaʼs hun laboratoriumactiviteiten kunnen bundelen met WLN. Als gevolg van een intensief traject van onderzoek en reflectie is ook technologische samenwerking besproken. Verregaande samenwerking is mogelijk en levert verschillende voordelen. In 2013 zal de nadere uitwerking plaatsvinden. Daarnaast is, samen met de Wageningen University & Research en KWR, een project op het gebied van organische microverontreiniging in de duurzame waterketen gestart. Samen met STOWA en waterschap Hunze en Aaʼs is onderzoek gedaan naar grondstoffen in de rioolwaterzuiveringsinstallatie. In samenwerking met UMCG, Martini Ziekenhuis, de gemeente Groningen en zorginstelling Innersdijk is een project van start gegaan dat is gericht op medicijnresten in afvalwater van ziekenhuizen. In 2012 vond ook de start plaats van de participatie in drie themaʼs bij Wetsus: Advanced Waste Water Treatment, en Resources Recovery. Het gaat hierbij om langetermijnontwikkelingen, die relevant zijn in de gehele watercyclus. 15

16 Interieur container in Bedum Sensoren Het project SAWA, dat is gericht op de ontwikkeling van sensoren voor het meten van de drinkwaterkwaliteit, wordt in 2013 afgerond. In 2012 heeft WLN veel energie gestoken in de inzet van sensoren bij de waterwinning in de Drentsche Aa, de waterdistributie en de nagroeiproblematiek. In het sensorentestcentrum SenTec zijn verschillende sensoren getest. In het voorzieningsgebied Bedum van Waterbedrijf Groningen heeft de Aquascope van Aqua Explorer nuttige metingen uitgevoerd. Daarvoor zijn grote zeecontainers geplaatst en is de datacommunicatie via GPRS uitgetest. Ontwikkelaars van sensoren hebben in 2012 bij het testen van hun sensoren een beroep gedaan op de expertise en faciliteiten van SenTec, onder meer in de speciale GGO-ruimte (genetische gemodificeerde organismen). Waterkwaliteits en -technologische inbreng in projecten In 2012 hebben technologen en waterkwaliteitsexperts van WLN in verschillende projecten van Waterbedrijf Groningen een bijdrage geleverd. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van procesmanuels en opleidingen voor operators van North Water, bij de opstart van de zuiveringsonderdelen van productielocatie De Punt en bij de verbouwing van de productielocatie in Onnen. Ook had WLN inbreng bij het onderzoek op de productielocatie Sellingen naar een alternatief, maar vooral duurzamer, vlokmiddel en bij een test naar de maximale capaciteit van de productielocatie Nietap. Verder nam WLN deel in het slibteam, om de slibproblematiek beter te kunnen managen tegen lagere kosten. Van Evides werd de technologische ondersteuning van de ZAWZI van North Water overgenomen en samen met WMD deed WLN onderzoek naar de nagroeiproblematiek in reinwater en in de distributie. WLN was ook betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe, zeer gevoelige, fosfaatanalyses die worden ingezet bij nagroei en biofouling, en bij de ontwikkeling van een kalkmonitor om meer inzicht te krijgen in de werkelijke klantbeleving bij de consument thuis. Ten slotte adviseerde het bedrijf op het gebied van waterkwaliteit en -technologie bij het project over gescheiden sanitatie in de wijk Drielanden van de gemeente Groningen. 16

17 Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2012 Samenwerking in de waterketen Sinds 2008 werken Waterbedrijf Groningen en de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aaʼs samen in RioNoord BV. Met het oog op de stijgende kosten en de toenemende personele kwetsbaarheid binnen de gemeentelijke rioleringszorg biedt RioNoord gemeenten de mogelijkheid om in partnerschap tegen zo laag mogelijke kosten te voldoen aan hun wettelijke taken. Daarbij behoudt de gemeente haar eigen regierol en kiest zij zelf hoever zij in de samenwerking met RioNoord wil gaan. De eerste drie gemeenten die op deze manier met RioNoord samenwerken zijn Appingedam, Delfzijl en Loppersum. 17

18 IBA-systemen Drie gemeenten lopen voorop In 2011 startten de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum met een proefproject van twee jaar binnen twee werkvelden: naast beheer en onderhoud van de riolen, het gegevensbeheer en de informatievoorziening. Voor Appingedam en Loppersum verzorgt RioNoord ook het beheer en onderhoud van rioolgemalen, inclusief de 24-uursstoringsdienst. Alle partners hebben de samenwerking in het eerste proefjaar positief beoordeeld. Door de managementrapportages van RioNoord krijgt de kwaliteit van het beheer en onderhoud van het rioleringssysteem een positieve impuls. Bovendien kunnen de gemeenten hun begrotingen realistischer en nauwkeuriger opstellen. Capaciteitsproblemen bij de voorbereiding en begeleiding van de werkzaamheden behoren tot het verleden. De samenwerkingspartners verwachten dat binnen enkele jaren voor de gemeenten een besparing mogelijk is van circa 10 %, wat overeenkomt met percentages uit landelijke studies. Waterketen Groningen/Noord-Drenthe is een initiatief van de Vereniging van Groninger Gemeenten (VGG) en de Vereniging van Drentse Gemeenten (VDG), als noordelijk antwoord op het landelijke Bestuursakkoord Water. Dertig gemeenten, de waterschappen Hunze en Aaʼs en Noorderzijlvest, Waterbedrijf Groningen en WMD hebben besloten om Haagse wetgeving niet af te wachten, maar gezamenlijk te onderzoeken welke voordelen samenwerking biedt binnen de waterketen. Deze omvat het drieluik riolering, afvalwaterzuivering en drinkwatervoorziening. Het gezamenlijke motto luidt: eerst zien en dan geloven. Behalve kostenvoordelen worden nadrukkelijk ook de continuïteit van kennis en ervaring, de kwaliteit van de dienstverlening en het verminderen van de personele kwetsbaarheid onderzocht. IBA-systemen Sinds 2010 verzorgt RioNoord het onderhoud van systemen voor Individuele Behandeling van Afvalwater (IBA-systemen) in Groningen en Drenthe. Dit gebeurt in opdracht van waterschap Noorderzijlvest. Deze kleine waterzuiveringsinstallaties worden geplaatst bij woningen en bedrijven in het buitengebied, die niet zijn aangesloten op de riolering. RioNoord verzorgt ook de 24-uursstoringsdienst voor deze systemen. In 2012 is deze samenwerking goed verlopen. Waterketen: samen doen! In 2012 hebben alle deelnemers van Waterketen Groningen/Noord- Drenthe besloten door te gaan met hun initiatief, dat zij in 2011 startten als antwoord op het landelijke Bestuursakkoord Water. De dertig Groninger en Noord-Drentse gemeenten, de waterschappen Hunze en Aaʼs en Noorderzijlvest en de waterbedrijven WMD en Waterbedrijf Groningen concludeerden dat het na de fase van ʻEerst zien en dan gelovenʼ tijd is voor ʻSamen Doenʼ. Verschillende werkgroepen hebben zich gebogen over de vraag of er op korte termijn mogelijkheden voor samenwerking zijn op het gebied van meten en monitoren. Daarnaast met betrekking tot aanbesteding, beleidsontwikkeling en asset management. Waterbedrijf Groningen levert in al deze werkgroepen zijn bijdrage. De gedachte is om in 2013 in acht regionale clusters de samenwerking vorm te geven. Eind 2012 heeft de directie van RioNoord het samenwerkingsverband gevraagd te onderzoeken of, en in welke vorm, de activiteiten van Rio- Noord kunnen worden ondergebracht in de ketensamenwerking. Hierop heeft de stuurgroep positief gereageerd. Voor RioNoord was dit aanleiding om te besluiten geen aquisitiegesprekken meer te voeren met gemeenten. RioNoord concentreert zich nu op de verkenningen over de haalbaarheid van meer samenwerking binnen het initiatief. Naar verwachting wordt in de loop van 2013 duidelijk of RioNoord, al dan niet onder een andere vlag, zal kunnen worden ingezet als uitvoeringsorganisatie binnen Waterketen Groningen/Noord-Drenthe. 18

19 Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2012 Internationale samenwerking In 2012 heeft Waterbedrijf Groningen opnieuw zijn bijdrage geleverd aan de Millenniumdoelen van de Verenigde Naties. De projecten in Bosnië, Roemenië en Zuid-Afrika zijn voortgezet. Zo krijgt maatschappelijk verantwoord ondernemen bij Waterbedrijf Groningen internationaal gestalte. 19

20 Srebrenica Roemenië In 2007 hebben de Nederlandse waterbedrijven het zogenoemde ʻSchokland-akkoordʼ ondertekend. Hiermee willen zij een bijdrage leveren aan het behalen van de Millenniumdoelen van de Verenigde Naties. Deze bijdrage richt zich in het bijzonder op het zevende doel: ʻHalvering van het aandeel van de bevolking zonder duurzame toegang tot veilig drinkwater en sanitaire basisvoorzieningen in 2015.ʼ Waterbedrijf Groningen reserveert 0,5% van zijn drinkwateromzet voor internationale projecten. Voor de ontwikkeling, planning en uitvoering van activiteiten is de afdeling Internationale Samenwerking opgezet. Uitbreiding in Srebrenica? In 2009 heeft Waterbedrijf Groningen een jaarlijkse bijdrage van gedurende de periode toegezegd aan de gemeente Srebrenica in Bosnië. De bijdrage is bedoeld voor de verbetering van de drinkwatervoorziening in de roemruchte stad. In 2012 heeft dit geresulteerd in de renovatie van een van de belangrijkste transportwaterleidingen. Hierdoor is de watervoorziening in de regio verbeterd. In maart waren collega's uit Srebrenica op bezoek in Groningen. Vertegenwoordigers van het United Nations Development Programme in het gebied rond Srebrenica en de bestuurders van de drie waterbedrijven in Srebrenica, Bratunac en Milici waren te gast op zowel drinkwater- als afvalwaterlocaties. In oktober vond een bezoek aan Srebrenica plaats om het project voor de komende jaren te definiëren. Om te komen tot een verdieping van het project is het Water Agentschap voor het Sava River District benaderd om als partner betrokken te zijn. Deze organisatie houdt zich bezig met het waterbeheer in het gebied. Waterbedrijf Groningen heeft een ontwerpmemorandum van overeenstemming gemaakt voor de drie waterbedrijven van de gemeenten Srebrenica, Bratunac en Milici, onder de paraplu van het Water Agentschap. In het kader van de samenwerking zetten de partners zich in het bijzonder in voor de overdracht van kennis en ervaring. Besluitvorming over het al dan niet voortzetten van de samenwerking verwachten we in de eerste helft van Roemenen op bezoek Net als in Srebrenica is in de Roemeense provincie Galati toegang tot schoon en gezond leidingwater en een degelijke riolering het doel van een samenwerkingsproject. Samen met waterschap Hunze en Aaʼs ondersteunt Waterbedrijf Groningen in een Water Partnership Apa Canal, het regionale drink- en afvalwaterbedrijf in Galati. In 2012 zijn acht teams begonnen met het uitwisselen van informatie over vraagstukken rond evenzoveel verschillende onderwerpen. 20