tips voor de tennisvereniging en veilig tennis

Transcriptie

1 tips voor de tennisvereniging gezond en veilig tennis

2 Blessurepreventie en -zorg binnen de tennisvereniging Colofon Deze brochure is tot stand gekomen naar aanleiding van de campagne Tennis Blessure Vrij van de Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond (KNLTB). De campagne wordt mede mogelijk gemaakt door NOC*NSF en Consument en Veiligheid. Tekst: Projectgroep Tennis Blessure Vrij Vormgeving: studio Pietje Precies bno, Hilversum 1 e druk, januari 2003 KNLTB, Amersfoort 2003

3

4 Inhoudsopgave Inleiding 4 Tennis Blessure Vrij, ook voor mij! 6 Organisatie en uitvoering 7 1. Discussie- en/of thema-avond blessurepreventie 7 2. Blessurepreventie en -zorg op toernooien en tijdens de competitie 9 3. Controle van de EHBO-kist Analyse van de vereniging met betrekking tot informatievoorziening Controle en veiligheid op en rond het park 10 Bereikbaarheid tennispark 11 Onderhoud van de banen en het park Ondersteuning/ informatie bij aanschaf materialen en advisering Blessureregistratie Medische begeleiding, dekking en faciliteiten 14 Arbowet, controle door Arbeidsinspectie 25 Risico s en gevaren 15 Verzekeringen Regenlessen voor de tennisleraar en teamcaptains/begeleiders 16 Bijlage I stellingen tbv thema- en/of discussieavond 17 Bijlage II Inhoud EHBO-doos bij competitiewedstrijden 18 Bijlage III matrix informatievoorziening leden veilig tennissen 19 Bijlage IV suggesties voor clubblad en website 20 Bijlage V checklist veiligheid tennispark 21 Bijlage VI blessureregistratiekaart 23 Bijlage VII wat staat er op 24 Bijlage VIII adressen en instanties 25 3

5 Gezond en Veilig Tennis tips voor verenigingen Een ongeluk zit in een klein hoekje. Het thema gezond en veilig tennis verdient dan ook binnen iedere tennisvereniging aandacht. Met deze brochure hopen we een handvat voor de tennisbestuurder te bieden. Naast informatie over blessurepreventie in de tennisvereniging gaan we in op wat meer algemene veiligheidsmaatregelen, informatievoorziening en ARBO-wetgeving. Blessurepreventie Blessurepreventie zou eigenlijk een vanzelfsprekende zaak moeten zijn. Binnen de tennisvereniging betekent dat niet alleen minder blessures maar ook meer tennisplezier bij de leden en een positieve uitstraling naar de potentiële leden en externen (sponsors bijvoorbeeld). Toch krijgt blessurepreventie niet binnen elke vereniging structurele aandacht. Bij het thema blessurepreventie zijn naast de tennisser zelf ook anderen betrokken. Bijvoorbeeld de tennisleraar en competitie- en toernooileiders. De groundsman zorgt voor veilige en goed onderhouden tennisbanen. Wellicht dat een parkcommissie het onderhoud buiten de banen verzorgt. Jeugdteambegeleiders coachen de jeugdige leden. Elk sportbestuur zou alle aandacht aan blessurepreventie moeten stimuleren en ondersteunen. Redenen voldoende voor leden en bestuur om aandacht voor blessurepreventie te stimuleren en te ondersteunen. Veel factoren beïnvloeden het presteren en sportgedrag van de tennisser. De tennisser zelf staat centraal. 4

6 Sportgedrag Houding Sociale invloeden Woonomgeving Belasting Zwaarte competitie Stand in competitie Trainingen Toernooien Verenigingsactiviteiten Bescherming Schoeisel Kleding Tape/rekverband Ballen Rackets Omgeving Accommodatie Ondergrond Kantine Kleedkamers/douches Tribunes Bewegwijzering Weersgesteldheid Hygiëne Verzorging lichaam Verzorging kleding Slaap/rust Voeding/drinken Roken/alcohol Menselijke factoren Teamgenoten Tegenstanders Scheidsrechters Bestuursleden Tennisleraar/coaches Toeschouwers Pers Verzorgingsfactoren EHBO Medische begeleiding Nazorg/blessures Fysiotherapeut Psychologische factoren Motivatie/beleving Durven falen Stressbestendigheid Kennis van regels Gedragregels Factoren van de tennisser zelf Gezondheid Tennisvermogen Techniek/lichaamsbeheersing Inzicht Communicatie 5

7 Tennis Blessure Vrij, ook voor mij! Vaak wordt op spontane wijze gestart met het organiseren van activiteiten om blessures te voorkomen, waarna het onderwerp na verloop van tijd uit het zicht verdwijnt. Wanneer uw vereniging succesvol aandacht wil besteden aan blessurepreventie, betekent dit dat aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan. Het bestuur staat achter de campagne en het initiatief om meer aan blessurepreventie te doen. Er zijn financiële middelen vrijgemaakt op de begroting. De praktijk wijst uit dat met de uitvoering van ieder plan financiën zijn gemoeid. Afhankelijk van de plannen moet een budget beschikbaar worden gesteld. Blessurepreventieactiviteiten worden gecoördineerd door een bestuurslid of een commissie, bijvoorbeeld de technische commissie. Wellicht is het mogelijk om met meerdere verenigingen samen te werken. Bijvoorbeeld voor de controle van de accommodatie op veiligheid of door een gezamenlijk een fysiotherapeut aan te stellen die men kan raadplegen. 6

8 Organisatie en uitvoering De eerste stap is het maken van een jaarplanning. Welke blessurepreventie-activiteiten (kunnen) worden georganiseerd en op welk moment in het seizoen? In het pakket Tennis Blessure Vrij zijn materialen opgenomen die u kunt gebruiken. Ook is veel materiaal en kennis voorhanden bij uw tennisleraar. U hoeft het wiel dus niet opnieuw uit te vinden. Wel moet u plannen wanneer u wat wilt inzetten. Activiteiten die worden gekozen zijn natuurlijk per vereniging verschillend. Dit kan onder andere samenhangen met activiteiten die bij de club plaatsvinden of hebben plaatsgevonden of van de mogelijkheden op het park, met de financiën en met persoonlijke voorkeuren. Bij de planning is overleg met andere commissies en afstemming op andere activiteiten binnen de tennisclub van belang. De KNLTB biedt u graag suggesties voor activiteiten. 1. Discussie- en/of thema-avond blessurepreventie. 2. Blessurepreventie en zorg op toernooien en tijdens de competitie. 3. Controle van de EHBO-kist. 4. Analyse van de vereniging met betrekking tot informatievoorziening. 5. Controle van veiligheid op en rondom het park. 6. Ondersteuning/ informatie bij aanschaf materialen en advisering. 7. Blessureregistratie. 8. Medische begeleiding, dekking en faciliteiten. 9. Voor de tennisleraar en teamcaptains/begeleiders; regenlessen met het Kennis van tennisspel bij jeugd jarigen. Uiteraard kunnen deze mogelijkheden worden aangevuld met eigen activiteiten en ideeën. We bespreken de suggesties uitgebreider. 1. Discussie- en/of thema-avond blessurepreventie Een discussie- of thema-avond over blessurepreventie kan veel ideeën en meningen opleveren. Ook kan er voorlichting worden gegeven over blessurepreventie en de plannen van de vereniging op dit gebied. Dit is zinnig voor alle betrokkenen. Deze avond kan worden opgeluisterd door een publiekstrekker; bijvoorbeeld een bekende trainer, speler of fysiotherapeut. Voorbeelden van stellingen die besproken kunnen worden staan in bijlage I. 7

9 Geschikte thema s zijn: - Voor trainers en medische staf * Belasting versus belastbaarheid (duur, aantal en aard lessen versus leeftijd, conditie en geoefendheid). - Voor Jeugdteambegeleiders (JTBers), verenigingscompetitieleiders (VCL s), verenigingstoernooileiders (VTL s) en teamcaptains: * Kleding, schoeisel, drank, voedsel, alcohol, hygiëne, rust/belasting. * Wat te doen als een speler een blessure krijgt? * Herkennen van beginnende blessures, EHBO, doorverwijzen en herstel na blessure. - Voor jeugdleden kan een praktische dag in het kader van blessurepreventie worden georganiseerd. Onderdelen van deze dag kunnen zijn: * Uitreiking pechprijs voor het meest (langst) geblesseerde lid. * Uitreiking prijs voor het team met de minst geblesseerde tennissers. * Mogelijkheden voor hersteltrainingen na blessures (in combinatie met andere clubs). * Informatie over voeding, kleding in samenwerking met de plaatselijk sportzaak. * Aanwezigheid van een bekende speler die vertelt hoe hij zelf met blessure en preventie omgaat. * Demonstratietraining onder leiding van een bekende tennisser met accent op blessurepreventie. * Het Tennis Blessure Vrij Kennis van tennisspel spelen. * Het informatieboekje uitdelen en gebruiken tijdens een tenniskermis- of circuit. Verschillende instanties kunnen informatie aanleveren. Denk aan lokale Sportmedische Adviescentra (SMA), Nederlandse Genootschap voor Sportmassage (NGS), Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Sportgezondheidszorg (NVFS), Provinciale Sportraden en de KNLTB. Zie bijlage VIII voor de adressen van diverse instanties. 8

10 2. Blessurepreventie en zorg op toernooien en tijdens de competitie Ook tijdens toernooien en de competitie kan gewerkt worden aan blessurepreventie. Voor iedere wedstrijd wordt een warming-up gedaan. Na de wedstrijd een cooling down. De toernooicommissie moet vooraf rekening houden met maatregelen op gebied van blessurepreventie en zorg. Te denken valt aan: - Voldoende schone kleedkamers/douches. - Bereikbaarheid tijdens het toernooi voor ambulance/brandweer/politie. - Goede banen. - EHBO-voorzieningen en personeel. - Gevulde EHBO-kist op een centrale, bereikbare plaats. - Controle tijdens het toernooi op toegangspoort/kleedkamers etc. - Goede geluidsinstallatie die overal verstaanbaar is. - Speaker/organisatie die weet wat er moet gebeuren bij calamiteiten. - Toernooi en wedstrijdregels afstemmen op doelgroep (belasting/belastbaarheid van spelers). - Zorgen voor voldoende mogelijkheid tot voeding/drinken, in samenwerking met de medewerkers van de kantine. - Zorgen voor voldoende afvalbakken op en rond het park. - Zorgen voor voldoende parkeergelegenheid. - Zorgen voor voldoende ijsblokjes in de vriezer. - Voldoende vluchtwegen (geen hekken op slot). - Bij grotere evenementen (met veel toeschouwers) meerdere verkooppunten voor eten en drinken. - Toiletten regelmatig controleren (verstoppingen en voldoende toiletpapier etc). - Geen gooibare materialen op het park (losse stenen, houten palen etc.). - Vluchtwegen vrijhouden. - Controleren of er brandblusmiddelen hangen en of deze regelmatig getest worden. EHBO-er Tijdens toernooien en de competitie, maar ook tijdens normale speelgelegenheden, dienen er een of meerdere verenigingsleden aanwezig te zijn die beschikken over een EHBOdiploma. 9

11 3. Controle van de EHBO-kist Elke vereniging behoort over een EHBO-kist te beschikken. De KNLTB schrijft de inhoud voor. De voorschriften staan in bijlage II vermeld. Iedereen moet toegang hebben tot de EHBO-kist. Op een lijst kan worden bijgehouden wat er gebruikt wordt, zodat controle op de inhoud en tegelijk aanvulling mogelijk is. Het is te overwegen om onder alle tennisleraren, teamcaptains en teambegeleiders een kleine EHBO-kist te verstrekken. Zij kunnen die dan gebruiken tijdens trainingen voor kleine blessures. 4. Analyse van de vereniging met betrekking tot informatievoorziening Om een goed beeld te krijgen of je alle leden voldoende informeert en attendeert op blessurepreventie en -zorg kun je een communicatiematrix gebruiken. In bijlage III is een voorbeeld opgenomen om in te vullen. De witte vlekken worden snel zichtbaar. Veel informatie rondom veilig tennissen is beschikbaar via de KNLTB. Ook is veel kennis op dit gebied aanwezig bij bijvoorbeeld de tennisleraar op dit gebied. Als je diverse bronnen gebruikt, blijkt dat het eigenlijk niet zo moeilijk is om alle leden binnen de vereniging goed te informeren over veilig tennissen. De analyse is natuurlijk een momentopname. Door jaarlijks de matrix in te vullen kun je zien of er nog steeds voldoende en actuele informatie voorhanden is voor de leden. De analyse kan ook aanleiding zijn voor de jaarplanning; plan in wanneer je wat aan welke leden communiceert. Het clubblad blijft natuurlijk een waardevol instrument om de leden van informatie te voorzien. In bijlage IV is een aantal ideeën onder elkaar gezet, te gebruiken voor op de website of voor in het clubblad. 5. Controle en veiligheid op en rond het park Activiteiten om de veiligheid op en rond de banen te vergroten zijn belangrijk. - In het clubhuis dient een telefoon aanwezig te zijn, die altijd door iedereen gebruikt kan worden. - Bij de telefoon moet een lijst hangen met telefoonnummers van de alarmcentrale (112) en dienstdoende artsen evt. de ambulancedienst, tandartsen, brandweer, politie etc. - Is er niemand aanwezig, dan afspraken maken waar de sleutel van de EHBO-ruimte of het materiaal is. - Iemand in de vereniging kan worden aangewezen om de telefoonlijst en afspraken en de inhoud van de EHBO-kist bij te houden en te actualiseren. 10

12 Bereikbaarheid tennispark - Het verdient aanbeveling om de ligging van het park en de bereikbaarheid van de banen na te gaan voor het geval de ambulance moet komen. - Wellicht in het mogelijk om in samenwerking met de gemeente routebordjes naar het tennispark te plaatsen. - Eventuele hekken moeten makkelijk geopend kunnen worden. - Fietsen en geparkeerde auto s mogen niet in de weg staan. - Het is verstandig om bij een ongeval iemand naar de weg of de ingang van het park te sturen om de ambulance op te vangen. - Regelmatige controle tijdens trainingen en wedstrijden van onder andere de toegangspoort/hek zijn belangrijk in verband met de bereikbaarheid. Bordjes met verboden te parkeren blijken vaak niet voldoende te zijn. Onderhoud van de banen en het park Ook het onderhoud van de banen en het park verdient aandacht; zaken die regelmatig door de groundsman gecontroleerd moeten worden. Controle heeft bij voorkeur plaats aan de hand van een checklist, zodat deze taak ook door een invaller gedaan kan worden. Zie checklist veiligheid tennispark, bijlage V. De eisen ten aanzien van tennisbanen staan verwoord in het KNLTB-competitiereglement. Wanneer een vereniging competitie speelt moet zij hieraan voldoen (bijlage F in het competitiereglement van de KNLTB). Ook de eventuele speeltoestellen op het park dienen gekeurd te zijn door een erkend keuringsinstituut. 11

13 6. Ondersteuning/ informatie bij aanschaf materialen en advisering Ook de keuze van je tennismateriaal kan blessures voorkomen. Denk dan aan zaken als je tennisracket, tennisschoenen en sportkleding. Belangrijk is het om je goed te laten voorlichten door de (sportzaak)specialist. Welke tennisschoenen zijn geschikt voor jou? En welk racket past het beste bij jouw tennisspel? Kijk eens naar je sportkleding, is deze wel functioneel, geeft het genoeg bewegingsvrijheid? Blessures ontstaan doordat de belasting op een bepaald lichaamsdeel de belastbaarheid van dat lichaamsdeel gedurende kortere of langere tijd overschrijdt. De balans is verstoord, met een blessure (bijvoorbeeld spierscheur, peesontsteking, enkelbandletsel of breuk) tot gevolg. Een dergelijke blessure is te voorkomen c.q. te minimaliseren door de belastbaarheid te vergroten, of de belasting te verlagen. Het racket, de bespanning en de ballen die bij het spelen gebruikt worden, kunnen een belangrijke rol spelen bij het voorkomen c.q. reduceren van armblessures, omdat ze de belasting op de pols, onderarm en elleboog kunnen verlagen. Wanneer u de diverse kenmerken van rackets, snaren en ballen kent en daarmee ook de facetten begrijpt die van invloed zijn op blessures, kunt u een prima keuze maken bij de aanschaf van bijvoorbeeld een racket. Zoals het tennisspel een evolutie heeft doorgemaakt, zo heeft ook het tennisracket een ontwikkeling doorgemaakt. Bij de keuze van een racket voor een kind is het niet verstandig om leeftijd te hanteren als maatstaf, maar dat wordt uitgegaan van de lichamelijke eigenschappen en vaardigheden van het kind. Niet alleen de keuze van je tennisracket kan blessures voorkomen. Er zijn nog meer zaken 12

14 die veel leed kunnen besparen. Denk maar eens aan tennisschoenen. Schoenen die bij de ene tennisser prima zitten, kunnen voor de ander totaal niet geschikt zijn. Ook nu blijft het van belang je door een deskundige te laten informeren. Een tennisschoen moet zorgen voor stabiliteit, schokdemping, grip, compensatie van een afwijkend voetafwikkelpatroon, bescherming, feeling met de ondergrond en optimaal draagcomfort. Kleding is niet alleen maar functioneel, het moet ook enigszins modieus zijn. Voor tennissers geldt hetzelfde, maar het modieuze mag niet de overhand nemen. De functie van tenniskleding is het opnemen van transpiratievocht, zodat het lichaam bij inspanning zijn overtollige warmte kwijt kan. Lukt dit niet, bijvoorbeeld bij afsluitende nylonkleding, dan kan de tennisser last krijgen van de warmte. De huid wordt meer doorbloed in een poging de extra warmte af te geven en de spieren worden relatief minder doorbloed; de prestaties kunnen dan ook duidelijk achteruit gaan. Door de extra zweetproductie wordt bovendien de kan op uitdroging en kramp verhoogd. Op de website van de KNLTB staat veel informatie over de tennisuitrusting. Adviezen voor aanschaf van materiaal staan ook opgenomen. 7. Blessureregistratie Het opzetten van een blessureregistratiesysteem is handig om inzicht te krijgen in het aantal en soort blessures dat jaarlijks binnen de club ontstaat. Duidelijk kan worden nagegaan hoe de blessure is ontstaan, wat voor blessure het is (chronisch of kortdurend), hoeveel blessures er per seizoen voorkomen en wat de herstelduur is. Ook kan bekeken worden of het juist bepaalde teams of doelgroepen treft, beginnende of ervaren tennissers. En of blessures bij hogere of lagere teams meer voorkomen. In overleg met de tennisleraar en/of spelers kan vrij snel bekeken worden hoe blessures in de toekomst voorkomen kunnen worden. Zie bijlage VI voor een blessureregistratiekaart. De registratie moet desgewenst anoniem gebeuren. Wil je de blessures consequent registreren dan dient aan een aantal praktische punten gedacht te worden: - waar liggen de formulieren; - waar blijven de ingevulde formulieren; - wie regelt de nazorg voor geblesseerde leden; - wat doen we met alle gegevens; - wie maakt een samenvatting en verbindt conclusies. 13

15 8. Medische begeleiding, dekking en faciliteiten Het is beslist niet zo dat medische begeleiding alleen voor topteams en topclubs is weggelegd. Het zal echter niet mogelijk zijn om met elk team een fysiotherapeut of sportverzorger mee te sturen. Verschillende vormen van medische begeleiding behoren wellicht toch tot de mogelijkheden. Bijvoorbeeld een vast spreekuur of een maal per week voor de leden (tegen betaling) een sportverzorger laten komen of voor geblesseerde tennissers revalidatietrainingen organiseren. Arbowet, controle door Arbeidsinspectie Ook vrijwilligers in de sport lopen risico s voor hun veiligheid en gezondheid bij hun werk. Velen beseffen dat, anderen maar nauwelijks. De sportorganisaties zijn echter wel verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van deze vrijwilligers. Sinds 1998 zijn sportverenigingen wettelijk verplicht zorg te dragen voor veilige omstandigheden op de vereniging. Doel van de Arbowet is het garanderen van een acceptabel niveau van veiligheid en gezondheid voor werknemers. De Arbowet geldt voor iedere organisatie, dus ook voor sportorganisaties. De WA-verzekering heeft in sommige gevallen - als het arbobeleid faalt- een achtervang-functie. Als er een ongeluk gebeurt en de club heeft zich niet ingespannen voor goede arbeidsomstandigheden, dan is de kans echter groot dat de club civielrechtelijk wordt aangeklaagd en de geleden schade moet vergoeden. De wetgever heeft in de Arbowet bepaald dat alle organisaties een risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E) moeten opstellen als eerste stap naar goede arbeidsomstandigheden. De Arbocheck voor sportorganisaties is zo'n risico-inventarisatie en -evaluatie en is speciaal ontwikkeld voor vrijwilligers in alle soorten sportorganisaties. In tegenstelling tot het bedrijfsleven hoeft u zich voor het maken van de RI&E niet te laten bijstaan door een Arbodienst. Daarvoor hebben vrijwilligersorganisaties, met minder dan 40 uur betaalde arbeid per week, tijdelijk (voorlopig tot 1 januari 2004) vrijstelling gekregen. De RI&E moet dus wel door alle sportverenigingen worden gemaakt. De Arbeidsinspectie kan dat ook controleren. Goede arbeidsomstandigheden bieden betekent veel. De Arbocheck raakt veel zaken die in de tennisvereniging voorkomen, bijvoorbeeld: - Het verven van het clubhuis: verfdampen, gebruik ladders, elektriciteit en gereedschap. - De bemensing van promotiestand: lang staan van vrijwilligers. - Bij de kantinedienst; harde muziek, biervaten, koolzuurgas, kratten, keukenapparatuur etc. 14

16 - De hinder van rokers. - Ongevallen registratie (wie en hoe melding, registratie en rapportage van ongevallen: registreer de ongevallen waarbij sprake is van ziekteverzuim (binnen 24 uur naar het ziekenhuis) - Calamiteitenplan (brand/ongeval) - Vluchtroutes, stroomuitval - Coaching, training en arbitrage: agressie en geweld, werktijden, etc. Het maken van een Risico Inventarisatie & Evaluatie is verplicht om te onderzoeken of het werk gevaar kan opleveren of schade kan veroorzaken voor de gezondheid van de werknemers (zie arbocheck voor clubs). Het bestuur is hiervoor verantwoordelijk. De check dient eens in de vier jaar of bij belangrijke veranderingen en bij (bijna)ongevallen opnieuw te worden uitgevoerd. Verenigingen die ten hoogste veertig uur per week betaalde arbeid laten verrichten zijn tot vrijgesteld van de verplichte Risico Inventarisatie & Evaluatie. Risico's en gevaren Dat er op de tennisbaan wel eens iemand een zweepslag krijgt of een hoofd geraakt wordt door een bal, is een aanvaard risico. Buiten de tennisbaan spelen ook tal van bedreigingen en risico's waar clubs zich tegen kunnen beschermen. Denk maar aan brand, een ernstig ongeval, overmatig drank- of drugsgebruik, agressie, fraude, seksuele intimidatie etc. Zaken waar het bestuur zich liever niet mee bezig houd, maar die toch belangrijk zijn. Er moet een bewustzijn ontstaan dat er risico's zijn. Verzekeringen De hierboven aangegeven gevaren en risico's voor een vereniging, haar vrijwilligers en haar leden vormen ook een financieel risico. Uit KNLTB-onderzoek in 2002 blijkt dat 25% 15

17 van de verenigingen een ongevallenverzekering voor de leden heeft afgesloten. De aansprakelijkheidsverzekering kwam al even ter sprake. Deze verzekering is voor elke vereniging een must en dekt de belangrijkste financiële risico's voor de vereniging. Te denken valt voorts aan een ongevallenverzekering die uitkeert bij invaliditeit of overlijden van leden of vrijwilligers. Belangrijk is dat de verzekering die de vereniging afsluit voorwaarden heeft die specifiek zijn toegespitst op een sportvereniging. Uit KNLTB-onderzoek (2002) blijkt dat 87% van de tennisverenigingen in Nederland gedekt is voor wettelijke aansprakelijkheid. De standaardvoorwaarden van de NOC*NSF sportverzekering zijn sterk te adviseren. Meer informatie is bij de afdeling juridische zaken van NOC*NSF te verkrijgen. 9. Regenlessen voor de tennisleraar en teamcaptains/begeleiders Iedere tennisleraar besteedt aandacht aan de aspecten van veiligheid op de baan zodat er zoveel mogelijk voorkomen wordt dat er ongelukken ontstaan. Alleen al dat de ballen uit het veld worden verwijderd of met minitennis wordt begonnen bijvoorbeeld. De leraar kan met de aangereikte materialen uit het pakket Tennis Blessure Vrij de jeugd voorlichting geven over veilig tennissen. De lesstof is bedoeld voor de lessen met jeugd tussen 10 en 12 jaar. Jeugdteambegeleiders of de jeugdcommissie kunnen met het tennisspel of de informatieboekjes ook met de jeugd actief zijn met dit thema; jong geleerd is tenslotte oud gedaan. 16

18 Bijlage I Stellingen ten behoeve van een thema- en/of discussiebijeenkomst Tennis Blessure Vrij in de vereniging Blessurepreventie is alleen voor topsport niet voor jeugd en recreatieteams. Blessurepreventie is niet de verantwoording van de vereniging. Afhankelijk van de tegenstander moet je een warming-up of cooling-down doen. Een warming-up is overdreven; na vijf minuten in de wedstrijd ben je op temperatuur. Winnen is belangrijker dan gezondheid. Hoe meer je eet, hoe meer energie je krijgt. Controle op het gebruik van juiste schoenen is noodzakelijk en dient door de leraar gedaan te worden. Tennis en pijn gaan niet samen. De ICE-regel moet worden toegepast voor verzwikkingen en kneuzingen. Tennissen met koorts is gevaarlijk. Iedere tennisser moet zich jaarlijks laten keuren. Geblesseerde leden is een probleem van de vereniging. Als het bestuur alle verzekeringen maar in orde heeft, dan is het preventiebeleid geregeld. Voor die ene blessure per jaar hoef je niet alles te regelen. Het bestuur kan er niets aan doen dat er blessures ontstaan. De trainer is verantwoordelijk voor blessurebehandeling (EHBSO). Veilig tennissen bestaat niet. De vereniging heeft geen last van blessures. Blessures kosten veel geld. Blessurepreventie is zaak van de tennisser. Bezoekers op het park zijn niet de doelgroep voor blessurepreventiebeleid van de vereniging. 17

19 Bijlage II Inhoud EHBO-doos bij competitiewedstrijden Conform CR art. III-03 lid 5 heeft de WCT bepaald dat bij competitiewedstrijden een EHBO-doos in ieder geval de volgende inhoud moet hebben: Maat Aantal Ontsmettingsmiddel 10 ml 1 flesje Steriele gazen 5 x 5 cm 10 st Steriele gazen 10 x 10 cm 5 st Witte watten 25 g Vette gazen 3 stuks Snelverband nr. 1 2 st Snelverband nr. 2 2 st Snelverband nr. 3 2 st Wondsnelverband 6 x 8 cm 3 st Ideaal zwachtel 6 cm 2 st Ideaal zwachtel 8 cm 1 st Mitella (driekante doek) 1 st Pleisters 1 doosje Sporttape 3.75 cm 3 st Splinterpincet 1 st (Verband)schaar 1 st Veiligheidsspelden 6 st Blarenprikkers 10 st Wegwerphandschoenen 2 paar Aanbevolen: Elastische fixatiezwachtel 6 cm 1 st Elastische fixatiezwachtel 8 cm 1 st Second skin 1 pakje Zwaluwstaartjes 1 setje Re-usable coldpacks 2 st Paracetamol 500 mg 1 doosje Beademingsmasker 1 st Isoleerdeken 1 st 18

20 Bijlage III Matrix informatievoorziening leden Veilig Tennissen Informatievoorziening aan JEUGD - voorbeeld OOK te maken voor SENIOREN prestatief/ recreatief of per leeftijdsdoelgroep. Hoe communiceren Mini s tot 10 jaar jarigen jarigen jarigen jarigen we over veilig tennissen? Prikbord kantine April t/m juni April t/m juni Rubriek in Mei Mei Clubblad Website Hele jaar Hele jaar Hele jaar Informatieboekje Lessen in maart Tennis Blessure Vrij Kennis van Lessen in maart Tennis Spel + jeugdtoernooi juni Via competitie- April April mappen Via JTB Bijeenkomst in maart Via VCL April/Mei April/Mei Via VTL 19

21 Bijlage IV Suggesties voor clubblad en website Rubrieken: Kneus van de maand. Een interview met een lid dat geblesseerd is geweest. Hoe ben je aan je blessure gekomen, wanneer en wat? Hoe had je het kunnen voorkomen en wanneer ben je weer op de tennisbaan te vinden? Blessure van de maand. Informatie over een blessure: verschijnselen, oorzaken, eerste hulp en preventie (te downloaden van Stellingen of een poll. Lok een discussie uit of peil de meningen (eens/oneens) bijv. op de stelling "Vrouwen krijgen meer blessures omdat ze minder conditie hebben". Zie ook bijlage I voor stellingen. Quizvragen. Maak er eventueel een prijsvraag van. Wat is de meest voorkomende tennisblessure? Fysiotherapeut of de trainer geeft advies over veilig tennissen. Groundsman tipt de baangebruiker op veilig tennissen. Op is kant-en-klare clubbladkopij en informatie beschikbaar, zie bijlage VII voor een opsomming. 20

22 Bijlage V Checklist veiligheid tennispark Met deze checklist kunt u onveilige situaties op en rondom het tennispark in kaart brengen. Vul de lijst in, bij voorkeur regelmatig. Kopieer de checklist zodat u (bijvoorbeeld elke maand) een nieuwe checklist kunt invullen. De ingevulde checklist geeft aan waar u als vereniging maatregelen kunt treffen om sportblessures te voorkomen en welke maatregelen al zijn getroffen. JA NEE A. Telefoon en lijst 1. Is er een bruikbare telefoon beschikbaar? 2. Heeft er iemand toegang tot de telefoon? 3. Hangt er een lijst met belangrijke telefoonnummers van dienst doende artsen en het landelijk alarmnummer? 4. Houdt iemand deze lijst regelmatig bij? B. Bereikbaarheid tennispark en EHBO-voorzieningen 5. Is het park bereikbaar voor de ambulance? 6. Is de ligging van het park aangegeven met routebordjes? 7. Zijn de toegangshekken makkelijk te openen? 8. Is er voldoende parkeergelegenheid? 9. Is er een compleet gevulde EHBO-koffer aanwezig? 10. Is er iemand aanwezig die een EHBO-diploma heeft? 11. Zijn er ijsblokjes/coldpacks aanwezig op het tennispark en is bekend waar deze te vinden zijn? C. Onderhoud tennisbaan 12. Zijn de sleepnetten opgehangen? Hangen ze niet op gevaarlijke hoogte (denk aan kinderen). 13. Zijn de enkelspelplaatjes opgeborgen? 14. Zijn de gravelbanen goed geëgaliseerd? 15. Zijn de banen vrij van mos of algen? 16. Liggen de lijnen in de baan en steken ze niet uit? 17. Zijn de hekken rondom de baan veilig en steken er geen ijzerdraden etc. uit? 18. Liggen er geen rondslingerende ballen op de baan? 19. Zijn de sproeislangen netjes opgerold? 21

23 20. Staan er geen bankjes, scheidsrechterstoel binnen de uitlopen? D. Onderhoud kleedaccommodaties 21. Zijn de kleedkamers en sanitaire voorzieningen schoon? 22. Zijn erg geen gevaarlijke situaties in de kleedkamer, zoals kapotte kledinghaken? 23. Is er gebruik gemaakt van een stroeve ondergrond? 24. Functioneren douches en toiletten? 25. Zijn de kleedaccommodaties toegankelijk voor rolstoelen? E. Slechte weersomstandigheid 26. Is er een bliksembeveiliging? Vervolgactiviteiten n.a.v. controle Actie Naam Datum gereed Ingevuld door: 22

24 Bijlage VI Blessureregistratiekaart Seizoen : Naam tennisleraar : Geblesseerde, naam : (wel om toestemming vragen, anders anoniem registreren) Geboortedatum : Tel. : Aard blessure : Oorzaak blessure : Waar opgelopen : training wedstrijd niet op de baan Wanneer opgelopen : Oude blessure : ja nee Wanneer ontstaan : Datum van weer spelen/trainen : Duur van de blessure (in weken) : Behandeling blessure : Geneeskundige hulp : ja nee Zo ja, oordeel arts : Ingevuld door + datum : Opmerkingen : 23

25 Bijlage VII Wat staat er op www. knltb.nl Warming-up en cooling-down Warming-up Inlopen Rekoefeningen Inspelen Cooling-down Tennisuitrusting Tennisracket Tennisschoenen Tenniskleding Trainingsopbouw/techniek EHBSO EHBSO incl. ICE-regel Checklist EHBO-doos Veel voorkomende blessures Knieblessures Tenniselleboog Verstuikte enkel (enkelverzwikking) Zweepslag Blessurepreventiecampagne Tennis Blessure Vrij Veilige accommodatie Checklist accommodatie Clubbladartikelen 24

26 Bijlage VIII Adressen en instanties KNLTB Postbus BP Amersfoort Tel NOC*NSF Breedtesport Postbus AH Arnhem Tel Consument en Veiligheid Postbus AD Amsterdam Tel Federatie Sport Medische Instellingen (FSMI)/ Vereniging voor Sportgeneeskunde (VSG) Postbus AB Bilthoven Nederlands Genootschap voor Sportmassage (NGS) Postbus AE Arnhem Tel

27 Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Sportgezondheidszorg (NVFS) Postbus AH Arnhem Tel Interprovinciale Organisatie Sport (IOS) Postbus AH Arnhem Tel

28 Notities 27

29 Notities 28

30 KNLTB Postbus BP Amersfoort Telefoon: Telefax: