Opleidingspakket. Opvoeding en Onderwijs Onderwijskunde. vanuit de praktijk. Twee nieuwe titels.

Transcriptie

1 Opleidingspakket Opvoeding en Onderwijs Onderwijskunde vanuit de praktijk Twee nieuwe titels

2 Onderwijskunde vanuit de praktijk Kenmerken Er is een serie boeken ontwikkeld voor de PABO met de volgende kenmerken: 2 Pedagogiek en onderwijskunde zijn functionele vakken in de opleidingen voor leraar in het basisonderwijs. Vanuit de praktijk van goed onderwijs wordt een serie boeken ontwikkeld, waarin deze vakken opnieuw doordacht, gepresenteerd en gebruikt worden. Kernpunt daarbij is het realistisch denken vanuit competenties van leraren. hoogwaardige inhoud; HBO-niveau; functioneel; competentiegericht; praktisch; boeiend; gericht op zelfstudie. Achtergrond Gerichtheid op de taken en competenties, dus vooral op de praktijk van het beroep, houdt niet in dat goede theorie niet van belang zou zijn. Juist wel. De theorie ondersteunt de taken in de praktijk. Niets is praktischer dan een goede theorie, schreef lang geleden de pedagoog M. Langeveld. Goede theorie is in dit geval theorie die inzicht in en overzicht van opvoeding en basisonderwijs versterkt. Heldere denkbeelden helpen in de dagelijkse praktijk. Ze zijn eigenlijk een voortdurende (bewegende) achtergrond van studie en werk. PABO-docenten bepalen de inhoud Studieteksten, schema s en modellen, zoekopdrachten, praktijkonderzoeken en discussietopics nodigen de studenten uit tot zelfstudie Een boek heeft zijn beperkingen, al is het alleen maar in de omvang. Het was daarom niet eenvoudig om een verantwoorde keuze te maken voor de inhoud van dit deel van het PABO-onderwijs. Om tot de keuze van de onderwerpen en de indeling te komen, is overleg geweest met veel docenten van verschillende PABO s. Op basis van dit overleg is de inhoud en structuur van de boeken vastgesteld. Na de ontwikkeling van deze blauwdruk is het stokje overgenomen door verschillende auteurs die één of meerdere hoofdstukken van de boeken hebben aangeleverd.

3 Het jonge kind Groei en ontwikkeling bij kinderen van 4 tot 8 jaar 3 Dit boek is bedoeld voor studenten in de eindfase van de PABO-opleiding. Het boek beschrijft de groei- en ontwikkelingsprocessen bij kinderen tussen het vierde en het achtste levensjaar en de factoren die deze processen beïnvloeden. De inhoud is verdeeld in 5 delen. In deel 1 komt een analyse van kindbeelden door de eeuwen heen aan de orde. Vervolgens wordt aan de hand van de meest recente resultaten van de neurowetenschap de ontwikkeling van de hersenen beschreven en de betekenis ervan voor het onderwijs. Dit deel wordt afgesloten met een beschrijving van de leefwereld van het jonge kind. Deel 2 beschrijft de ontwikkelingsaspecten zoals die in de ontwikkelingspsychologie worden onderscheiden en in deel 3 komen de verschillende leer- en ontwikkelingsprocessen aan de orde die van belang zijn bij het leren lezen, schrijven en rekenen. Het aanvankelijk schrijven, lezen en rekenen vormt de inhoud van deel 4 en in deel 5 wordt uitgebreid aandacht geschonken aan dyslexie, dyscalculie en enkele neurologische en psychiatrische problemen. Door de brede opzet kan dit boek worden gezien als een bijdrage aan de specialisatie jonge kind. 1 Faktoren die groei en ontwikkeling beïnvloeden Auteurs Ad Maas, Daphne Drost, Dick Kraaij en Ad Grootswagers 2 Ontwikkelingsaspecten Auteur Miriam Klamer 3 Voorwaardelijke leerprocessen Auteur Jan Sleegers 4 Aanvankelijke leerprocessen Auteur Jan Sleegers 5 Neurologische en psychiatrische problemen Auteur Loes Sleegers een bijdrage aan de specialisatie jonge kind

4 4 Het oudere kind Groei en ontwikkeling bij leerlingen van 8 tot 14 jaar Dit boek is gericht op studenten in de eindfase van de PABO-opleiding, tevens op studenten van de Lerarenopleidingen Voortgezet Onderwijs die zich bekwamen voor een functie in de onderbouw van het Voortgezet Onderwijs. 1 Inleiding: zicht op dit boek 2 Primair onderwijs en opvoeding 3 De ontwikkeling van de hersenen en leermogelijkheden van het oudere kind Auteurs Daphne Drost en Dick Kraaij 4 De leefwereld van het oudere kind Auteur Ad Grootswagers 5 Ontwikkelingspsychologische inzichten Auteur Miriam Klamer 6 Pedagogische en didactische uitgangspunten Auteur Natasja Choinowski 7 Overgang naar het Voortgezet Onderwijs Auteur GertJan Boog en Wenja Heusdens 8 Besluit: leraar en opvoeder Dit opleidingsboek belicht overzichtelijk de groei- en ontwikkelingsprocessen gedurende deze jeugdjaren. Accenten worden gelegd op allerlei overgangssituaties die in pedagogisch en onderwijskundig opzicht alle aandacht verdienen. De relatie met de ontwikkeling van de hersenen, evenals de grote veranderingen in de leefomgeving van de leerlingen komen intensief aan de orde, maar het boek is ook een rijke bron voor pedagogische en didaktische inzichten en praktijksuggesties. Een team van deskundige auteurs tekent voor kwaliteit en daagt de studenten en leraren uit tot reflectie op eigen bekwaamheid en motiveert tot groei en ontwikkeling als professional (competenties en bekwaamheden). Het boek kan gezien worden als een bijdrage aan een specialisatie. een rijke bron voor pedagogische en didaktische inzichten en praktijksuggesties Het boek bevat tal van inzichten en ideeën voor leraren die werkzaam zijn in de bovenbouw van het Basisonderwijs en in de Onderbouw van het Voortgezet Onderwijs.

5 Leraar worden Een competentiegerichte aanpak 5 Het boek Leraar worden: een competentiegerichte aanpak is bedoeld voor het eerste jaar van de PABO. In het boek Leraar worden hebben de auteurs door middel van de volgende onderwerpen gekozen voor een praktijkgerichte aanpak. De onderwerpen van de verschillende hoofdstukken zijn gekozen omdat het veel voorkomende taken zijn, die de leraar in de praktijk tegenkomt. Functionele structuur l Yvonne Visser leidt het boek in hoofdstuk 1 in en zet de student op het spoor om het op de juiste manier te gebruiken. Tevens geeft zij aan het eind in hoofdstuk 10 de relatie aan met de SBL-competenties op beginniveau. l Elk hoofdstuk is voorzien van verschillende opdrachten om de studenten te helpen bij de verwerking van de stof of voor praktijkgerichte stageopdrachten. l Aan het eind van elk hoofdstuk wordt in Verder zoeken en lezen literatuur aangereikt ter verdieping of verdere uitwerking naar eigen interesse. l Na het laatste hoofdstuk zijn Bijlagen toegevoegd met Vragenlijsten, Lesvoorbereidingsmodellen en Kijkwijzers. 1 Zicht op het beroep en dit boek Auteur Yvonne Visser 2 Kijken naar kinderen Auteur Hanne Touw 3 Gesprekken voeren met leerlingen Auteur Wilma Willems 4 Ontwerpen van onderwijsactiviteiten Auteur Wilma Willems 5 Instructie geven Auteur Jimke Nicolaï 6 Managen van onderwijs Auteur Marianne de Vos 7 Leiding geven aan een groep Auteur Marianne de Vos 8 Orde houden Auteur Harrie Velderman 9 Vieren in de school Auteur Peter van Hasselt 10 Ten slotte Auteur Yvonne Visser de onderwerpen zijn gebaseerd op de taken die de leraar in de praktijk tegenkomt

6 Leraar worden 2 Op weg naar startbekwaamheid 6 Het boek Leraar worden 2: op weg naar startbekwaamheid is bedoeld voor het tweede jaar van de PABO. In dit tweede boek worden de volgende taken en competenties behandeld in vervolg van en als aanvulling op het eerste boek. De auteurs blijven dicht bij de taken die de leraar in en met een groep kinderen heeft, maar breiden de gezichtskring wel uit tot de taken en competenties die een leraar heeft als lid van een team. De activiteiten in verband met leerlingen staan wederom centraal, maar er is nu ook aandacht voor het feit dat de leraar werkt met collega s en dat naast het onderwijs, ouders en andere verzorgers grote invloed hebben op de ontwikkeling van de leerlingen. Vergeleken met het eerste boek krijgen de competenties 5 en 6 in dit boek wat meer aandacht. Functionele structuur l Ad Maas kijkt in de inleiding samen met de student terug naar het eerste boek en geeft aan op welke manier optimaal gebruik kan worden gemaakt van dit tweede boek. Tevens maakt hij aan het eind in hoofdstuk 11 samen met de studenten de balans op voor wat betreft de startbekwaamheid. l Elk hoofdstuk is weer voorzien van verschillende opdrachten om de studenten te helpen bij de verwerking van de stof of voor praktijkgerichte stageopdrachten. l Aan het eind van elk hoofdstuk wordt ook weer in Verder zoeken en lezen literatuur aangereikt ter verdieping of verdere uitwerking naar eigen interesse. Ouders en andere verzorgers hebben grote invloed, daarnaast werkt de leraar in een team. Inleiding 1 Zicht krijgen op leerprocessen Auteurs Theo Lamers en Ida Oosterheert 2 Kinderen leren leren Auteur Ida Oosterheert 3 Zelfsturen en werkvormen Auteur Marianne de Vos 4 Leren via leergebieden Auteur Jan Sleegers 5 Werken volgens leerlijnen Auteur Koen Verwold 6 Invloed op groepsprocessen Auteur Harrie Velderman 7 Een motiverende leeromgeving Auteur Jimke Nicolaï 8 Evalueren en toetsen Auteurs Peggy van der Aa en Claudia Kemps i.s.m. Gerard Melis 9 Opvoeden en ontwikkelen Auteur Marianne van der Velden 10 Samenwerken in de school Auteurs Marianne van der Velden en HeideMarie Fischer 11 Alles op een rij

7 Leerlingenzorg in de basisschool Het Overzicht van competenties, waarmee dit boek besluit, geeft aan waarop dit boek mikt. Allereerst is een overzicht opgenomen van competenties dat gebaseerd is op de zogenaamde SBL-competenties. Een Lerarenopleiding (HAN) heeft deze voor de PABO uitgewerkt in 3 niveaus en het derde niveau van deze bewerking is opgenomen. 7 Het boek Leerlingenzorg in de basisschool is bedoeld voor de gevorderde PABO-student. Maar tevens is het zeer geschikt voor teams die de kwaliteit van de leerlingenzorg willen verbeteren. Visie op leerlingenzorg De visie op leerlingenzorg in dit boek zet zich enigszins af tegen leerlingenzorg als reparatie van tekorten bij de leerlingen en wil meer uitgaan van kansen van leerlingen en in de begeleiding minder nadruk leggen op defecten en meer op ontwikkelingsmogelijkheden. De visie is concreet uitgeschreven. Studenten en leerkrachten krijgen dus alle kans om hun eigen visie op leerlingenzorg aan de hand van dit boek te ontwikkelen. In dit boek is ook een belangrijke aanname dat de leerlingenzorg vanaf de vroegschoolse periode tot en met het voortgezet onderwijs een afgestemd geheel moet zijn. De volgende niveaus in het basisonderwijs worden aangegeven: Groepsniveau Schoolniveau Bovenschools niveau (regio) Deze niveaus worden respectievelijk in de hoofdstukken 2, 3 en 4 uitgewerkt. Met betrekking tot leerlingen met bepaalde problemen in hun ontwikkeling zijn doordachte overgangssituaties en overdrachtssituaties erg belangrijk. In hoofdstuk 5 komt de kwaliteit en de kwaliteitsverbetering daarvan aan de orde. In de teksten van de hoofdstukken 1 tot en met 6 zijn enkele tientallen opdrachten opgenomen die vooral gericht zijn op het verwerven van inzicht in handelingsgerichte leerlingenzorg. Wilma van den Berg is de auteur van deze opdrachten. Het boek is tot stand gekomen onder supervisie van en in samenwerking met Gea Spaans. opdrachten individueel, in duo s of kleine groepjes en tenslotte discussie thema s die in de vaste groep aan de orde komen. Inleiding 1-1 zorgroute Auteur Arjan Clijsen 2 Leerlingenzorg op groepsniveau Auteurs Arjan Clijsen en Yvonne Leenders 3 Leerlingenzorg op schoolniveau Auteurs Sonja de Lange en Nico van der Meer 4 Schoolinterne en externe zorg: het belang van een constructieve samenwerking Auteurs Tanja Beukering en Noëlle Pameijer 5 Overgangsmomenten in 1 zorgroute Auteur Yvonne Leenders 6 Constructief communiceren met ouders Auteurs Sonja de Lange en Noëlle Pameijer 7 Leerlingenzorg in het basisonderwijs Auteur Thoni Houtveen Overzicht relevante competenties Begrippen

8 8 Pedagogiek en onderwijskunde Verleden - heden en toekomst Het is de bedoeling de serie voorlopig af te ronden met het boek Pedagogiek en onderwijskunde. Verleden - heden en toekomst. Dit boek is bedoeld voor studenten in de eindfase van Opleidingen voor Leraar Basisonderwijs. Het boek is een bijdrage aan een verdiepende en integrale afronding van de initiële opleiding. Opvoeding Denkbeelden Praktijk en theorie (Omslagontwerp nog niet bekend) Dit boek heeft als onderwerp: opvoeding en onderwijs. Het verschijnt in Het boek stelt drie thema s aan de orde, die op uiterst gevarieerde manieren aan bod komen (o.a. door middel van studieteksten, schema s en modellen, zoekopdrachten, praktijkonderzoeken, discussietopics). De drie thema s zijn: Opvoeding gezien als geheel van communicatiemogelijkheden; Denkbeelden en praktijken uit het verleden en van vandaag en morgen; Praktijk en theorie: praktische betekenis van studie en onderzoek. Binnen elk thema worden lijnen doorgetrokken naar mogelijke ontwikkelingen in de toekomst. Aanvragen De serie zal voorlopig bestaan uit zes delen. Tot dusver zijn er drie boeken verschenen in deze serie. Twee delen verschijnen in het najaar van Het zesde deel verschijnt in Docenten aan de PABO kunnen van deze boeken een beoordelingsexemplaar aanvragen. Bent u geïnteresseerd? Mail naar esstede@home.nl en vraag naar de titel(s) waar uw interesse naar uitgaat. U kunt ook schrijven naar: Uitgeverij Esstede bv Antwoordnummer WE Heeswijk-Dinther Tel.: Het Opleidingspakket Opvoeding en Onderwijs Leraar worden 144 pag. 24, Leraar worden pag. 29, Leerlingenzorg in de basisschool 138 pag. 22, Het jonge kind ± 325 pag. ± 39, Het oudere kind ± 275 pag. ± 36,-- Pedagogiek en onderwijskunde Verschijnt in 2010