nr. 283 van STEFAAN SINTOBIN datum: 20 april 2015 aan ANNEMIE TURTELBOOM Distributienetbeheerders - Doorrekening vennootschapsbelasting

Transcriptie

1 SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 283 van STEFAAN SINTOBIN datum: 20 april 2015 aan ANNEMIE TURTELBOOM VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE Distributienetbeheerders - Doorrekening vennootschapsbelasting In de op 19 december 2014 goedgekeurde Programmawet (Belgisch Staatsblad van 29 december 2014), wordt voorzien in de principiële onderworpenheid van intercommunales, intergemeentelijk samenwerkingsverbanden en projectverenigingen aan de vennootschapsbelasting. Bedoeld worden, de samenwerkingsverbanden met rechtspersoonlijkheid, opgericht door twee of meer gemeenten met het oog op de gezamenlijke uitoefening van taken van gemeentelijk belang. Het organiek kader van deze samenwerkingsverbanden wordt bepaald door de drie gewesten. De eerder geciteerde Programmawet omvat bepalingen die de overgang van rechtspersonenbelasting naar vennootschapsbelasting vastleggen. Deze maatregel is bedoeld om het fiscale concurrentievoordeel van de intercommunales tegenover actoren uit de privésector te reduceren. In de federale begrotingstabel 2015 zouden er 200 miljoen euro extra inkomsten op vennootschapsbelasting worden verwacht via de intercommunales, een bedrag dat tegen 2018 zou oplopen tot 230 miljoen euro. De nieuwe fiscale bepalingen in de Programmawet van 19 december 2014 resulteren in een fiscale aardverschuiving voor intercommunale verenigingen. Vooreerst is de belastbare basis in vennootschapsbelasting aanzienlijk ruimer dan de limitatieve belastbare inkomsten in de rechtspersonenbelasting en omvat onder andere iedere aangroei van het netto-actief en een ruime rubriek van verworpen uitgaven. Daarnaast zijn er specifieke anti-misbruikbepalingen in de vennootschapsbelasting die er moeten op toezien dat alle transacties tussen belastingplichtigen in de vennootschapsbelasting en begunstigen die op enig voordeel niet worden belast o.a. belastingplichtigen in de rechtspersonenbelasting - gemeenten, steden en provincies - aan marktconforme voorwaarden voldoen. In afwezigheid van marktconforme transacties wordt de belastbare basis in de vennootschapsbelasting verhoogd met het niet-marktconforme gedeelte. Daarnaast resulteren de specifieke overgangsbepalingen in de onderworpenheid aan vennootschapsbelasting van 33,99 % van de onder het regime van de rechtspersonenbelasting opgebouwde latente meerwaarde die effectief worden gerealiseerd na 31 december 2014 en anderzijds van de gereserveerde winsten, overschatte provisies en waardevermindering die na 31 december 2014 nog aanwezig zijn in het vermogen de publiekrechtelijke entiteit.

2 Distributienetwerkbeheerder Eandis laat nu al weten dat deze vennootschapsbelasting zal worden doorgerekend in de distributienettarieven voor elektriciteit en aardgas. De distributienettarieven zijn een opbrengst voor de distributienetbeheerders (DNBs) maar worden via de factuur van de energieleverancier aan de klant aangerekend. De distributienettarieven zijn een deel van de factuur. Voor elektriciteit maken ze 38% uit van de totale factuur, voor aardgas 19% (voor een gemiddeld gezin met een verbruik van kwh elektriciteit en kwh aardgas). Vanzelfsprekend moeten gebeurlijke tariefverhogingen middels een aanvraag bij de VREG (Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt) passeren. Sinds 1 juli 2014 is de VREG bevoegd voor het bepalen van de tariefmethodologie en het nemen van tariefbeslissingen voor Vlaanderen. De VREG kiest voor inkomstenregulering als methodologie omdat het efficiënte bedrijfsvoering stimuleert. De VREG wil tarieven die de kosten van de netbeheerders zo goed mogelijk reflecteren. De VREG heeft vorig jaar een inkomen opgelegd aan de distributienetbeheerders die op basis hiervan tariefvoorstellen hebben ingediend. De VREG heeft na controle op 19 december 2014 de tarieven voor 2015 goedgekeurd. Gemiddeld stijgt de elektriciteitsfactuur voor een gezin met een doorsnee verbruik van kwh dit jaar met 8,4%. Voor een gezin met een aardgasverbruik van kwh daalt de aardgasfactuur met 3,06%. twee op drie gezinnen in Vlaanderen verbruiken zowel elektriciteit als aardgas. Voor hen zal de totale energiefactuur dit jaar gemiddeld stijgen met 0,54%. Volgens sommigen is de extra 104, 6 miljoen euro aan vennootschapsbelasting ongeveer hetzelfde bedrag als dat van de gratis stroom. Het schrappen van de gratis stroom betekende al een rekening van 100 euro per gezin, nu zou daar nog eens 100 euro bovenop komen. Door de historische impact van de groenestroomcertificaten zitten er trouwens meer dan waarschijnlijk de volgende jaren nog tariefverhogingen aan te komen. De Vlaamse Regering is via de VREG bevoegd voor het bepalen van de tariefmethodologie: met andere woorden op welke vergoeding hebben netbeheerders recht voor de door hen geleverde diensten? Per netbeheerder wordt een toegelaten inkomen bepaald op basis van de tariefmethodologie. De Vlaamse Regering is via de VREG ook bevoegd voor het bepalen van de tariefstructuur (aan welke klantengroepen en tariefdragers worden tarieven aangerekend) en het nemen van tariefbeslissingen. Er kan met andere woorden wel degelijk worden nagedacht over de doorrekening van de zogenaamde exogene kosten waar de netbeheerder geen impact op heeft en die niet worden beïnvloed door de efficiëntie van de netbeheerder maar volledig worden doorgerekend op basis van budget en saldi, met andere woorden het zogenaamde cost plus-model, waarbij de kosten als basis dienen voor de eindfactuur. 1. Wat is de reactie van de minister op deze mogelijk nieuwe verhoging van de distributienettarieven? 2. Denkt de Vlaamse Regering en de minister in het bijzonder na over de automatische doorrekening van deze exogene kosten?

3 ANNEMIE TURTELBOOM VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE ANTWOORD op vraag nr. 283 van 20 april 2015 van STEFAAN SINTOBIN 1. Hoewel niet verbatim voorgeschreven door de Derde Elektriciteits- en Gasrichtlijn, wordt algemeen aanvaard dat kostenreflectiviteit één van de voornaamste beginselen inzake nettarieven is. In dit verband stellen overwegingen 36 respectievelijk 32 van de Derde Elektriciteits- en Gasrichtlijn dat de regulatoren erover dienen te waken dat de tarieven een weerspiegeling vormen van de kosten en rekening houden met de op lange termijn, marginale vermeden netkosten van gedistribueerde productie en vraagzijdebeheersmaatregelen. De vennootschapsbelasting vormt een kost voor de distributienetbeheerders en dient aldus in de distributienettarieven te worden verrekend. Ook andere Europese regulatoren rekenen trouwens de vennootschapsbelasting door in de distributienettarieven (bv. ACM in Nederland, Ofgem in V.K., ). Graag vestig ik uw aandacht op het feit dat de vennootschapsbelasting niet opgelegd werd door de Vlaamse regering, wel door de federale regering. 2. De VREG heeft bij zijn beslissing van 30 september 2014 m.b.t. het vaststellen van de methode ter vaststelling van de distributienettarieven voor elektriciteit en aardgas voor de eerste reguleringsperiode , per distributienetbeheerder een kapitaalkostvergoeding voorzien die de distributienetbeheerders moet toelaten om hun verschaffers van kapitaal jaarlijks te vergoeden. Deze kapitaalkostenvergoeding wordt berekend door middel van een door de VREG vastgelegd percentage (of WACC, of Weighted Average Cost of Capital) op de relevante delen van de activa van iedere distributienetbeheerder. De kapitaalkostenvergoeding wordt, na benchmarking, doorgerekend in de distributienettarieven van de netbeheerder. Onder verschaffers van kapitaal wordt vnl. gedoeld op de aandeelhouders enerzijds (eigen vermogen) en de obligatiehouders en commerciële banken anderzijds (vreemd vermogen). Aldus wordt de WACC uitgesplitst in een kapitaalkostvergoeding voor het eigen vermogen (dividenden) en een kapitaalkostvergoeding voor het vreemd vermogen (rentes). Bij de vaststelling van de WACC is de VREG uitgegaan van een efficiënt gefinancierde distributienetbeheerder en heeft hij zich niet gebaseerd op de werkelijke vermogenskosten van de distributienetbeheerder. De WACC is m.a.w. normatief. In de tariefmethodologie wenst de VREG namelijk de distributienetbeheerders een efficiëntieprikkel te geven, waarbij de VREG ook voor de kapitaalkostvergoeding wenst na te streven dat de kost realistisch en efficiënt is. Een belangrijke voorwaarde voor de WACC is dat hij in overeenstemming is met de rendementseisen van de investeerders voor het risico dat ze lopen met hun investering in de distributienetten, dus met de eisen die ze stellen wat betreft de vergoeding voor hun ingebracht kapitaal. Een te hoge WACC zou aanleiding kunnen geven tot overinvesteringen, een te lage WACC tot onderinvesteringen. Om die reden heeft de VREG aldus een WACC vastgesteld op basis van marktwaarnemingen voor dit type van investering. De WACC vormt een onderdeel van de niet-exogene kosten omdat de winstmarge, in tegenstelling tot het recente verleden, omwille van de

4 kostenefficiëntieprikkel aan de netbeheerders, niet meer exogeen wordt gegarandeerd. Bij de vaststelling van de tariefmethodologie voor de reguleringsperiode per 30 september 2014, waren de distributienetbeheerders nog vrijgesteld van vennootschapsbelasting 1 waardoor er in de kapitaalkostvergoeding voor de investeerders ook nog geen tarief voor vennootschapsbelasting werd voorzien. Toch heeft de VREG in zijn tariefmethodologie geanticipeerd op een mogelijke wijziging van de vennootschapsbelasting in de loop van de reguleringsperiode Indien de distributienetbeheerders werkelijk zouden onderworpen worden aan de vennootschapsbelasting, heeft de VREG in zijn tariefmethodologie voorzien dat de vennootschapsbelasting deel uitmaakt van de WACC en aldus behandeld wordt als een niet-exogene kost voor de distributienetbeheerder. Hierbij is het rendement op het eigen vermogen een vergoeding voor de aandeelhouders na toepassing van de vennootschapsbelasting op de winst van de onderneming. Vandaag voorziet de VREG dus nog een kapitaalkostvergoeding voor de aandeelhouders op basis van marktwaarnemingen en met een vennootschapsbelasting gelijk aan nul. Als nu een vennootschapsbelasting van toepassing is, daalt de potentiële winstmarge voor de aandeelhouder. Hij ontvangt zijn dividend na aftrek van de vennootschapsbelasting van de winst van het boekjaar. Na de introductie van de vennootschapsbelasting dient de VREG dus te voorzien in een rendement op het geïnvesteerde kapitaal van de aandeelhouderhouders dat vergelijkbaar is met het rendement zoals de VREG dit had vastgesteld vóór de introductie van de vennootschapsbelasting. In het geval de VREG de vennootschapsbelasting niet zou doorrekenen in de nettarieven, zal door de invoering van de vennootschapsbelasting de door de VREG voorziene billijke winstmarge plots dalen voor de aandeelhouder en bijgevolg niet langer billijk zijn voor het risico waaraan de aandeelhouder met zijn investering wordt blootgesteld. Hierdoor ontstaat een risico dat de dividenduitkering dermate beperkt wordt dat het niet langer interessant wordt voor de huidige en toekomstige aandeelhouders om nog te investeren in de Vlaamse distributienetten. Omdat de toekomst van de netten dan in vraag staan, zullen de commerciële banken een verhoogde risico zien en verhoogde rentevoeten aanrekenen voor hun leningen op lange termijn. Dit zal de winstmarge nog verder verlagen zodat het nog minder interessant wordt te investeren voor aandeelhouders, enzovoort. In de hypothese dat de vennootschapsbelasting zou behandeld worden als een exogene kost, zal dit een wijziging van de tariefmethodologie voor de reguleringsperiode , zoals door de VREG beslist op 30 september 2014, vereisen. Het lijkt echter weinig opportuun om de vennootschapsbelasting als een exogene kost te behandelen, terwijl de kapitaalvergoeding voor de aandeelhouders als een niet-exogene kost wordt behandeld. Ten eerste omdat zo het risico ontstaat dat een distributienetbeheerder een deel van de efficiëntieprikkel verliest wanneer hij er niet toe wordt aangezet om ook zijn kosten m.b.t. de vennootschapsbelasting te minimaliseren. Efficiënte ondernemingen trachten immers het beschikbare kapitaal maximaal voor de interne groei te benutten en zullen daarom de belastingverlagende elementen wensen uit te putten. Ten tweede zou het exogeen doorrekenen van de vennootschapsbelasting kunnen aanleiding geven tot de opbouw van onregelmatige saldi en bijgevolg ook tot onregelmatige distributienettarieven tussen distributienetbeheerders. Één bedrijf kan op een bepaald moment veel winst maken waardoor er een groot exogeen saldo voor vennootschapsbelasting in de volgende distributienettarieven moet doorgerekend worden, terwijl een ander net weinig winst heeft en er daar geen saldo zou volgen. De ondernemingen bevinden zich niet allemaal op elk moment op dezelfde positie in de investeringscyclus. Door het 1 Art. 180, 1 WIB 1992 (opgeheven door art. 17 Programmawet van 19 december 2014). 2 Bijlage 2 Rapport Kapitaalkostenvergoeding reguleringsperiode , par

5 inbouwen van de vennootschapsbelasting in de WACC wordt dit op lange termijn uitgemiddeld en is er een grotere prijsstabiliteit.