Voorwoord. Dat het nog beter kan, willen we de komende periode laten zien.

Transcriptie

1 Jaarverslag

2 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van van het Regionaal Bureau Leerplicht en voortijdig schoolverlaten Brabant Noordoost (RBL BNO). Na een opstartperiode van twee jaar timmert het RBL BNO inmiddels stevig aan de weg. Vorig jaar was ons streven om binnen drie jaar de regio met de minst voortijdige schooluitval van Nederland te zijn. Veel eerder dan we hadden durven hopen hebben we dat doel bereikt. Een goede prestatie maar het kan én moet nog veel beter. Het hebben van minimaal een startkwalificatie is voor kinderen van het allergrootste belang. Een opleiding is een goede voorspeller voor het levensgeluk van veel mensen. Mensen met een startkwalificatie leven statistisch gezien langer, gezonder, onafhankelijker en gelukkiger dan mensen zonder startkwalificatie. Het is dus niet alleen ons werk maar ook onze missie en plicht ons echt in te zetten om zoveel mogelijk kinderen op school te houden. De afgelopen periode hebben we al veel bereikt. De contacten met scholen zijn nog intensiever geworden. Leerplichtambtenaren zijn nog meer dan voorheen aanwezig op scholen. We hebben een eenduidige verzuimregeling afgesproken met scholen. En scholen houden zich steeds beter aan deze regeling. Toch kan het nog beter. Tot voor kort werd de leerplichtambtenaar gezien als de probleemeigenaar van schoolverzuim. De verantwoordelijkheid moet veel nadrukkelijker bij de leerlingen en ouders liggen. De scholen kunnen hen daarbij begeleiden. En leerplichtambtenaren helpen de scholen bij het formuleren, uitrollen en handhaven van hun eigen verzuimbeleid. In samenwerking met de onderwijsinspectie pakken we die taak steeds serieuzer op. Dat het nog beter kan, willen we de komende periode laten zien. Drs. W.P.H.J. Peters Wethouder gemeente Oss en voorzitter van het dagelijks bestuur van het RBL BNO 2

3 Inleiding Terugblik Gebrek aan adequate informatie bij de start van het schooljaar Scholen melden via het verzuimloket Jongeren van jaar op het ROC de Leijgraaf Professionalisering Tevredenheidsonderzoek Website Voortzetten project: in beeld Klachtafhandeling Uitkomst beroepsprocedure bij de Raad van State Cijfers leer- en kwalificatieplicht Leer- en kwalificatieplichtigen Verzuimmeldingen Absoluut verzuim Relatief verzuim Luxe verzuim Vrijstelling van inschrijving Vrijstelling van geregeld schoolbezoek Cijfers RMC-functie Convenant landelijk en regionaal Cijfers voortijdig schoolverlaters op basis de definitie van DUO Begeleiding voortijdig schoolverlater door RBL BNO Resultaten begeleiding Schooljaar Wetswijzigingen Wet werk en Bijstand (Wwb) en de invulling van de RMC-verklaring Passend Onderwijs Transitie Jeugdzorg Andere ontwikkelingen Aanpak voortijdig schoolverlaten Vaststelling nieuw beleidskader meer gericht op preventie Professionalisering

4 Inleiding In dit jaarverslag wordt verslag gedaan over de wijze waarop door het RBL BNO invulling is gegeven aan de taken op het terrein van leerplicht en voortijdig schoolverlaten. Jaarlijks brengen burgemeester en wethouders voor 1 oktober verslag uit aan de gemeenteraad over het in het laatst afgesloten school- of cursusjaar in de gemeente gevoerde beleid inzake de handhaving van de leer- en kwalificatieplicht en de resultaten daarvan 1. Het dagelijks bestuur heeft besloten dat het leerplichtjaarverslag van het RBL BNO jaarlijks voor 1 december verschijnt en vervolgens ter kennisgeving wordt aangeboden aan de raden van de deelnemende gemeenten. Hierdoor kunnen ook de cijfers van voortijdig schoolverlaten worden meegenomen. Het college van Burgemeester en Wethouders is verantwoordelijk voor toezicht en naleving van de leer- en kwalificatieplicht en stelt hiervoor leerplichtambtenaren aan. In de regio Brabant Noordoost wordt deze wettelijke taak uitgevoerd door het RBL BNO. Daarnaast is de RMC-functie bij het RBL BNO belegd. Grofweg zijn de wettelijke taken onder te verdelen in 3 onderdelen. Leerplicht: Alle kinderen en jongeren van 5 tot 16 jaar worden door de leerplichtwet in staat gesteld zich optimaal te ontwikkelen en te ontplooien door middel van onderwijs. Alle kinderen en jongeren omdat hen deze kans geboden wordt ongeacht afkomst, religie of financiële positie. Kwalificatieplicht: Wanneer de leerplicht is geëindigd en de jongere nog geen startkwalificatie heeft behaald blijft een jongere verplicht om ingeschreven te staan bij een school of instelling en deze geregeld te bezoeken. Dit noemen we de kwalificatieplicht. De kwalificatieplicht eindigt zodra de jongere de leeftijd van 18 jaar bereikt of een startkwalificatie heeft behaald. Voortijdig Schoolverlaten: Jongeren kunnen met een startkwalificatie een waardevolle bijdrage leveren op de arbeidsmarkt. De gemeente moet dan ook in nauwe samenwerking met het onderwijs voorkomen dat jongeren voor hun 23 ste het onderwijs zonder startkwalificatie verlaten. Deze taak moet regionaal worden uitgevoerd en wordt de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC) genoemd en is vastgelegd in verschillende wetten. 1 Artikel 25 Leerplichtwet

5 2 Terugblik Gebrek aan adequate informatie bij de start van het schooljaar Scholen zijn verplicht om de in- en uitschrijvingen van leerplichtigen door te geven aan het RBL BNO binnen 7 dagen na de start van het schooljaar. Voor de bekostiging van leerplichtigen moeten dezelfde gegevens worden overlegd aan de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) voor 15 oktober. De consequentie van het verschil tussen deze twee data is dat scholen de in- en uitschrijvingen vaak pas net voor 15 oktober aan DUO melden waarna via een automatische koppeling de gegevens bij het RBL BNO binnenkomen. Wanneer het schooljaar half augustus start, is de leerplichtadministratie van het RBL BNO een aantal weken onvolledig. Het RBL BNO heeft daarom in het afgelopen schooljaar de volgende stappen ondernomen: - Alle scholen ontvingen een brief met hierin de afspraak om alle in- en uitschrijvingen voor 1 september door te geven aan DUO. - Bij de DUO is een signaal afgegeven met het verzoek in de communicatie naar scholen aandacht aan te besteden aan dit onderwerp. - Leerplichtambtenaren krijgen de taak om toe te zien op naleving van deze afspraak. Wanneer de school op 1 september de inschrijvingen niet heeft gemeld wordt de school hierop aangesproken. Mocht dit niet het gewenste effect hebben dan wordt dit gemeld bij de inspectie. 2.2 Scholen melden via het verzuimloket Scholen voor voortgezet onderwijs (VO scholen) en Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO) instellingen zijn bij wet verplicht om verzuim te melden via het digitale verzuimloket. Niet alle scholen meldden het verzuim via dit digitale loket. Het RBL BNO heeft daarom in het afgelopen schooljaar de volgende stappen ondernomen: - Brief naar alle scholen met hierin de prestatieafspraak dat in principe vanaf 1 januari 2012 alle wettelijke meldingen via het digitale verzuimloket bij het RBL BNO binnenkomen. - Vanaf 1 januari 2012 wordt een verzuimmelding die via een ander kanaal dan het verzuimloket ons bereikt, teruggemeld bij de school met het verzoek alsnog een melding te doen via het verzuimloket. - Leerplichtambtenaren hebben de taak om toe te zien op naleving van deze afspraak. - Wanneer de school weigert mee te werken meldt het RBL BNO dit bij de inspectie. 5

6 2.3 Jongeren van jaar op het ROC de Leijgraaf Bij het bereiken van de 18-jarige leeftijd vervalt de verplichting om een startkwalificatie te behalen. Veel jongeren verlaten vervolgens op 18- en 19 jarige leeftijd het MBO zonder startkwalificatie. Wanneer deze jongeren zich uitschrijven worden ze begeleid door RMC-trajectbegeleiders van het RBL BNO. Leerplichtambtenaren hebben in het schooljaar verzuim aangepakt van jongeren van 16- tot 23-jarigen op het ROC de Leijgraaf, dus voordat ze zich hebben uitgeschreven. Het RBL BNO beoogt hiermee de hoge uitval op 18- en 19- jarige leeftijd terug te dringen. In dit kader is er ook meer aandacht voor verzuim van 18+ leerlingen. 2.4 Professionalisering Het verdient sterke aanbeveling dat bij de uitoefening van de leerplichtfunctie de leerplichtambtenaar buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) is, zodat de processen-verbaal door de leerplichtambtenaar zelf opgesteld kunnen worden. Hierdoor hoeft een leerplichtambtenaar geen beroep te doen op een collega. In het schooljaar hebben zes leerplichtambtenaren hun BOA bevoegdheid behaald en twee leerplichtambtenaren hun bestaande akte verlengd. Daarnaast heeft één leerplichtambtenaar de vakopleiding gevolgd. 2.5 Tevredenheidsonderzoek Het RBL BNO is een partner voor velen in de regio Brabant Noordoost. In het schooljaar zijn deze partners benaderd om te onderzoeken of voldaan wordt aan de verwachtingen. Er zijn gesprekken gevoerd met: - Het onderwijs; - Beleidsmedewerkers van de deelnemende gemeenten; - GGD; - Het Openbaar Ministerie; - RMC jongeren. Het RBL BNO vond de gesprekken een waardevolle aanvulling op de reguliere overleggen die met deze partners plaatsvinden. De partners hebben allen aangegeven tevreden te zijn over de wijze waarop het RBL BNO invulling geeft aan haar taken. Het RBL BNO geeft een structureel vervolg aan deze gesprekken waarbij met name aandacht zal zijn voor wederzijdse verwachtingen. 6

7 2.6 Website Het RBL BNO heeft in het schooljaar een website ontwikkeld samen met een externe partner. Deze website voorziet in een informatiebehoefte van ketenpartners en ouders of verzorgers. Door de website kan het RBL BNO sneller op de actualiteit inspringen. 2.7 Voortzetten project: in beeld Een aantal voortijdig schoolverlaters reageert niet op onze pogingen om contact met hen op te nemen. Vanuit het project: In Beeld worden deze jongeren outreachend benaderd door een coach van het RBL BNO. Het blijkt dat veel van deze jongeren thuiszitten door problemen in diverse levensgebieden. Door ze in beeld te krijgen en van de bank te halen kan er een basis gelegd worden voor de toekomst. Gezien het succes van het project: in beeld is het afgelopen schooljaar het outreachend benaderen van jongeren voortgezet op basis van ESF-financiering. De werkzaamheden zijn inmiddels uitgebreid naar de regio s Veghel en Land van Cuijk. 2.8 Klachtafhandeling Het RBL BNO ontving het afgelopen schooljaar geen klachten. 2.9 Uitkomst beroepsprocedures bij de Raad van State Het afgelopen schooljaar zijn er twee hoger beroepszaken gevoerd tegen beslissingen van leerplichtambtenaren van het RBL BNO. In beide zaken is het RBL BNO in haar gelijkgesteld en werd het beroep ongegrond verklaard. 7

8 3. Cijfers leer- en kwalificatieplicht In dit hoofdstuk worden de cijfers gepresenteerd die betrekking hebben op de leer- en kwalificatieplicht. Cijfers met betrekking tot de RMC-functie worden gepresenteerd in hoofdstuk Leer- en kwalificatieplichtigen In de regio Brabant Noordoost zijn leer- en kwalificatieplichtigen (zie tabel 1). Ter verduidelijking: dit zijn kinderen in de leeftijdscategorie van 5-18 jaar. In oktober 2012 is het aantal leer- en kwalificatieplichtigen met 2,7 % gedaald ten opzichte van de telling in oktober Op basis Tabel 1 Gemeente Oktober 2011 Oktober 2012 Verschil t.o.v Bernheze Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd Maasdonk Mill en Sint Hubert Oss Sint Anthonis Sint-Oedenrode Uden Veghel Totaal van CBS prognoses verwacht het RBL BNO dat deze daling zich in de komende jaren doorzet. Bij de invulling van vacatures bij het RBL BNO zal rekening worden gehouden met deze trend. In grafiek 1 is de verdeling van de leer- en kwalificatieplichtigen per MBO 6% (V)SO 4% Grafiek 1 onderwijssoort weergegeven VO 39% PO 51% 8

9 3.2 Verzuimmeldingen We onderscheiden drie categorieën van verzuim met elk hun eigen definitie en wijze van afhandeling: Meldingen van absoluut verzuim Absoluut verzuim houdt in dat de leerplichtige niet staat ingeschreven op een school of bij een onderwijsinstelling en dus geen onderwijs volgt. De ouders/verzorgers zijn verantwoordelijk voor aanmelding van hun leerplichtige kind bij een school of onderwijsinstelling. Meldingen van relatief verzuim Relatief verzuim houdt in dat leer- en kwalificatieplichtige leerlingen de school of instelling waar zij staan ingeschreven niet geregeld bezoeken. Het grote verschil met absoluut verzuim is dat bij deze categorie van verzuimmeldingen leerlingen wel staan ingeschreven op een school of instelling. De ouders/verzorgers en, indien het verzuim van een leerkwalificatieplichtige van 12 jaar of ouder betreft, ook de leerling zelf zijn verantwoordelijk voor geregeld schoolbezoek. Meldingen van luxe verzuim Luxe verzuim is een vorm van relatief verzuim waarbij zonder toestemming van het hoofd van de school (bij tien schooldagen of minder) dan wel zonder toestemming van de leerplichtambtenaar (bij elf dagen of meer) buiten de vastgestelde schoolvakanties om van school wordt verzuimd, waarbij het eigen belang (vaak ten behoeve van een vakantie) van ouder(s)/verzorger(s) of jongere prevaleert op dat van het schoolbezoek 2. In de volgende paragrafen wordt het aantal verzuimmeldingen per categorie getoond. Vervolgens wordt ingegaan op de wijze waarop deze meldingen zijn afgehandeld. 2 Definitie uit de handleiding strafrechtelijke aanpak schoolverzuim 9

10 3.2.1 Absoluut verzuim Het RBL BNO onderzocht dit schooljaar 424 meldingen van absoluut verzuim (zie tabel 2). De meldingen van absoluut verzuim zijn zoals verwacht gedaald ten opzichte van het schooljaar Voor het komende jaar verwacht het RBL BNO opnieuw tussen de 400 en 500 meldingen van absoluut verzuim te onderzoeken. Aangezien er bij veel meldingen sprake is van een administratieve onvolkomenheid wordt door het RBL BNO gewerkt aan een realtime geautomatiseerde verbinding met het GBA in plaats van een twee wekelijkse gegevensuitwisseling. Hierdoor zou het aantal onterechte meldingen sterk af kunnen nemen en wordt de kans op fouten vele malen kleiner. Tabel 2 Gemeente Verschil Bernheze Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd Maasdonk Mill en Sint Hubert Oss Sint Anthonis Sint-Oedenrode Uden Veghel Totaal Hoe komt een melding van absoluut verzuim tot stand? In de gemeentelijke basisadministratie (GBA) staan alle leer- en kwalificatieplichtigen ingeschreven. Bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) zijn alle inschrijvingen op door het Rijk bekostigd onderwijs bekend. Het leerlingvolgsysteem van het RBL BNO (JVS) is gekoppeld met de GBA en de DUO en vergelijkt beide bestanden. Wanneer een leer- of kwalificatieplichtige niet staat ingeschreven, volgt er een melding van absoluut verzuim in JVS. JVS GBA DUO 3 Cijfers van het schooljaar wijken sterk af. Het RBL BNO is in dit schooljaar opgestart. Vanaf het schooljaar zijn de werkprocessen beter beschreven en wordt er meer eenduidig gewerkt en geregistreerd. 10

11 Afhandeling van een melding van absoluut verzuim (zie grafiek 2) Afhankelijk van de achtergronden van het absoluut verzuim wordt de melding als volgt afgehandeld: - Administratief; Veelal berust een melding van absoluut verzuim op een administratieve onvolkomenheid en blijkt er na nader onderzoek door de administratie geen sprake te zijn van verzuim. - Actieve bemiddeling; Een derde van de meldingen wordt door middel van actieve bemiddeling door een leerplichtambtenaar beëindigd. Achter het absoluut verzuim kan een diversiteit aan problemen bij leerling en/of gezin schuilen en/of de mogelijkheid dat scholen een leerling niet willen plaatsen. De leerplichtambtenaar kan er in een dergelijke situatie voor kiezen om het verzuim vooralsnog niet af te doen met een proces-verbaal. Voorwaarde is dat ouders meewerken aan een oplossing in het bewerkstelligen van de schoolinschrijving. - Proces-verbaal; Wanneer blijkt dat ouders weigeren mee te werken aan opheffing van het verzuim, kan de leerplichtambtenaar proces-verbaal opmaken. Deze vorm van afdoening is slechts een enkele keer noodzakelijk. Afhandeling absoluut verzuim Grafiek 2 0% 34% Administratief Actieve bemiddeling Proces Verbaal 66% 11

12 3.2.2 Relatief verzuim Het RBL BNO onderzocht dit schooljaar 1597 meldingen van relatief verzuim (zie tabel 3). Na een forse stijging in het vorige schooljaar zien we dat het aantal meldingen zich dit schooljaar stabiliseert 4. In het jaarverslag van viel op dat de gemeenten Boxmeer en Sint-Oedenrode afweken ten opzichte van de stijgende trend. In het schooljaar blijkt dat deze gemeenten niet structureel afwijken. Tabel 3 Gemeente Verschil Bernheze Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd Maasdonk Mill en Sint Hubert Oss Sint Anthonis Sint-Oedenrode Uden Veghel Totaal Dit schooljaar valt met name de daling van het aantal meldingen in de gemeente Grave op. Het RBL BNO heeft deze daling nader onderzocht en bespreekt de daling met het onderwijs in de gemeente Grave. In het jaarverslag van het schooljaar zal bekeken worden of de daling van het aantal meldingen in deze gemeente structureel afwijken. Afhandeling van een melding van relatief verzuim Leerplichtambtenaren van het RBL BNO maken bij de afhandeling van het relatief verzuim de afweging of het verzuim een signaal is van achterliggende problematiek en passen hun aanpak hierop aan. Indien noodzakelijk wordt er een huisbezoek afgelegd. 4 Cijfers van het schooljaar wijken sterk af. Het RBL BNO is in dit schooljaar opgestart. Vanaf het schooljaar zijn de werkprocessen beter beschreven en wordt er meer eenduidig gewerkt en geregistreerd. 12

13 Opties bij afhandeling van een melding van relatief verzuim: Afhandeling Wel achterliggende problematiek Geen sprake van achterliggende problematiek Waarschuwingsbrief zonder gesprek Nee Ja Waarschuwingsbrief na gesprek Ja Ja Halt Nee Ja Zorgmelding bij Bureau Jeugdzorg Ja Nee Justitieel Casusoverleg Jeugd Ja Ja, bij negatieve Halt afdoening of herhalend verzuim Proces Verbaal Ja Ja Parallel aan bovenstaande wijzen van afhandeling kan de leerplichtambtenaar verwijzen naar het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) of andere hulpverlenende instanties. Bemiddeling naar een alternatief traject in samenwerking met het onderwijs behoort ook tot de mogelijkheden. In grafiek 3 is de verdeling van de wijze waarop het relatief verzuim is afgehandeld weergegeven. Bij 90 procent van de meldingen is een interventie door middel van een schriftelijke waarschuwing of een gesprek voldoende om het verzuim te stoppen. Een vroege interventie vanuit leerplicht om het verzuim te stoppen ontslaat het onderwijs niet van de verplichting om ook zelf tegen het verzuim op te treden. Door vroegtijdig leerplicht in te schakelen worden de mogelijkheden om het verzuim te stoppen vergroot doordat bijvoorbeeld Halt ingezet kan worden. Afhandeling Relatief Verzuim Grafiek 3 5% 3% 2% Proces Verbaal 42% Melding Justitieel Casus Overleg Melding Halt 48% Schriftelijke waarschuwing Middels een gesprek of administratief afgedaan 13

14 3.2.3 Luxe verzuim Het RBL BNO onderzocht dit schooljaar 110 meldingen van luxe verzuim (zie tabel 4). De stijging van het aantal onderzochte meldingen van luxe verzuim in het schooljaar is toe te schrijven aan de prikactie 5 rondom de carnavalsvakantie van Met deze actie heeft het RBL BNO een signaal afgegeven dat ook dit verzuim niet getolereerd wordt en dat het RBL BNO hierop controleert. Tabel 4 Gemeente Verschil Bernheze Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd Maasdonk Mill en Sint Hubert Oss Sint Anthonis Sint-Oedenrode Uden Veghel Totaal Afhandeling van een melding van luxe verzuim Aangezien bij luxe verzuim een school ook ziekteverzuim meldt op de dag voorafgaand aan de vakantie komt het voor meldingen bij nader inzien niet verwijtbaar zijn. Met andere woorden, de leerling was wel afwezig op de dag voor of na een vakantie maar had hiervoor een geldige reden of verklaring. Bij 65 procent van de meldingen blijkt echter dat ouders hun kind onterecht hebben thuisgehouden. In grafiek 4 is de afhandeling van het luxe verzuim weergegeven. 5 Op de donderdag en vrijdag voor de voorjaarsvakantie van 2011 heeft het RBL BNO op een aantal scholen in de regio een controle uitgevoerd. 14

15 Grafiek 4 Afhandeling Luxe Verzuim 26% 35% Niet verwijtbaar Proces Verbaal Schriftelijke Waarschuwing 39% 15

16 3.3 Vrijstelling van inschrijving Het RBL BNO behandelde dit schooljaar 275 verzoeken om vrijstelling van inschrijving (zie tabel en grafiek 5). Wanneer vrijstelling van inschrijving wordt verleend, is de ouder of verzorger ontheven van de verplichting om een jongere in te schrijven als leerling of deelnemer bij een school of instelling. Vrijstelling van inschrijving is van toepassing wanneer: - de jongere op lichamelijke of psychologische gronden niet geschikt is om tot een school of instelling te worden toegelaten. Artikel 5 sub a. - de ouders/verzorgers tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning - of, indien zij geen vaste verblijfplaats hebben, op alle binnen Nederland - gelegen scholen onderscheidenlijk instellingen waarop de jongere geplaatst zou kunnen worden, overwegende bedenkingen hebben. Artikel 5 sub b. - de jongere als leerling van een inrichting van onderwijs buiten Nederland staat ingeschreven en deze inrichting geregeld bezoekt. Artikel 5 sub c. - de ouders of verzorgers een trekkend bestaan leiden, waarbij de jongere hen vergezelt. De leeftijd van de jongere en de bereikbaarheid van scholen worden hierbij meegewogen. Artikel 5a. - Bij bijzondere omstandigheden kan een vrijstelling worden gegeven aan kwalificatieplichtigen, indien wordt aangetoond dat de jongere op andere wijze voldoende onderwijs geniet. Artikel 15. Tabel 5 Gemeente Verschil Bernheze Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd Maasdonk Mill en Sint Hubert Oss Sint Anthonis Sint-Oedenrode Uden Veghel Totaal

17 Grafiek 5 Uitkomsten verzoeken vrijstelling van inschrijving Afgewezen Gedogen Ingetrokken Toekenning artikel 15 8 Toekenning artikel 5 sub a 3 Toekenning artikel 5 sub b Toekenning artikel 5 sub c 0 Toekenning artikel 5a 4 2 Toekenning artikel 3a Toekenning artikel 3b 17

18 3.4 Vrijstelling van geregeld schoolbezoek Het RBL BNO behandelde dit schooljaar 30 verzoeken om vrijstelling van geregeld schoolbezoek (zie tabel en grafiek 6). Wanneer vrijstelling van geregeld schoolbezoek wordt verleend is de ouder of verzorger ontheven van de verplichting om te zorgen dat de jongere de school waarop hij staat ingeschreven, geregeld bezoekt. Vrijstelling van geregeld schoolbezoek is van toepassing wanneer: - de school onderscheidenlijk de instelling is gesloten of het onderwijs is geschorst; - bij of op grond van algemeen verbindende voorschriften het bezoeken van de school onderscheidenlijk de instelling is verboden. - de jongere bij wijze van tuchtmaatregel tijdelijk de toegang tot de school onderscheidenlijk instelling is ontzegd. - de jongere wegens ziekte verhinderd is de school onderscheidenlijk instelling te bezoeken. - de jongere wegens vervulling van plichten voortvloeiend uit godsdienst of levensovertuiging verhinderd is de school of instelling te bezoeken. - de jongere vanwege de specifieke aard van het beroep van de ouders/verzorgers slechts buiten de schoolvakanties met hen op vakantie kan gaan. - de jongere door andere gewichtige omstandigheden verhinderd is de school onderscheidenlijk instelling te bezoeken. - De jongere die nog niet de leeftijd van zes jaar heeft bereikt, voor ten hoogste vijf uren per week vrijgesteld van de verplichting tot geregeld schoolbezoek. De bevoegdheid om te beslissen over vrijstelling van schoolbezoek ligt in alle gevallen bij het hoofd van de school met uitzondering van een verzoek om verlof op grond van gewichtige omstandigheden voor een periode van meer dan 10 dagen. Het RBL BNO controleert en adviseert het onderwijs door middel van een verlofprotocol, adviesgesprekken en schoolcontroles. Ten aanzien van vrijstelling van geregeld schoolbezoek op grond van ziekte werkt het RBL BNO nauw samen met de GGD. In het schooljaar ontvangt het onderwijs een gezamenlijk advies over hoe te handelen bij frequent en langdurig ziekteverzuim. 18

19 Tabel 6 Gemeente Verschil Bernheze Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd Maasdonk Mill en Sint Hubert Oss Sint Anthonis Sint-Oedenrode Uden Veghel Totaal Uitkomsten verzoeken vrijstelling geregeld schoolbezoek Grafiek Afgewezen Toegekend 19

20 4. Cijfers RMC-functie De inspanningen van het RBL BNO zijn met name gericht op het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Uitval is echter niet te voorkomen. Wanneer een jongere toch het onderwijs verlaat zonder startkwalificatie registreert het RBL BNO deze jongeren en probeert hen via een passend traject (onderwijs, baan of een combinatie daarvan) alsnog te begeleiden naar een startkwalificatie. In dit hoofdstuk worden de cijfers ten aanzien van voortijdig schoolverlaten getoond. Om een goed beeld te krijgen maken we gebruik van de cijfers van DUO en de cijfers van het RBL BNO. 4.1 Convenant landelijk en regionaal Het aantal VSV ers is in het afgelopen schooljaar landelijk gedaald tot Dit is een minder scherpe daling dan de afgelopen schooljaren. Voor de schooljaren 2012 tot en met 2015 heeft het ministerie opnieuw extra middelen beschikbaar gesteld om het aantal voortijdig schoolverlaters landelijk verder terug te dringen naar per schooljaar in Iedere RMC-regio heeft hiertoe concrete projectplannen opgesteld waarin acties worden geformuleerd om regionaal het aantal voortijdig schoolverlaters verder terug te dringen. Het convenant is opgesteld door het ROC Koning Willem 1 College, het ROC de Leijgraaf en de centrumgemeenten s Hertogenbosch en Oss. De monitoring van de plannen ligt bij de partners en de RMC-coördinator voor regio 36. Voor onze regio blijft er inzet plaatsvinden op het monitoren van de jongeren vanaf het behalen van hun diploma op het VO naar een geschikte vervolgopleiding in het MBO. Daarnaast krijgt het RBL BNO in de komende jaren extra middelen voor: - het aanpakken van verzuim van jongeren die op het ROC de Leijgraaf naar school gaan - outreachend werken voor jongeren die op basis van de definitie van DUO nieuwe VSV-ers zijn. 4.2 Cijfers voortijdig schoolverlaters op basis de definitie van DUO Om landelijk goed te kunnen vergelijken maakt DUO bij het bepalen van het aantal vsv`ers per schooljaar gebruik van een definitie en aanvullende rekenregels. 20

21 Definitie DUO Wanneer een leerling van 12 tot 23 jaar gedurende een schooljaar het onderwijs verlaat zonder startkwalificatie (diploma op havo, vwo of mbo 2, 3 of 4 niveau ), dan wordt deze leerling gerekend tot voortijdig schoolverlater (vsv er). Jaarlijks wordt er op 1 oktober (T) gekeken welke leerlingen het voorgaande jaar (T-1) stonden ingeschreven. Wanneer een leerling op 1 oktober (T) niet meer ingeschreven staat en nog niet in het bezit is van een startkwalificatie, dan is dit volgens de definitie een voortijdig schoolverlater. Leerlingen die gedurende het schooljaar uitvallen, maar op 1 oktober ook weer zijn ingeschreven worden niet beschouwd als voortijdig schoolverlater. Op basis van deze definitie ontstaat het volgende beeld waarbij regio 36 met 2,5% het laagste percentage voortijdig schoolverlaters kent van Nederland (zie tabel 7). Wanneer we kijken naar de VSV-cijfers van de 13 gemeenten in de RBL BNO regio dan is het percentage met 2,2% nog lager. Tabel 7 RMC Regio Percentage VSV RMC-regio 36b: RBL BNO 2,2 RMC-regio 02: Noord-Groningen-Eemsmond 2,5 RMC-regio 05: Zuid-West Friesland 2,5 RMC-regio 10: IJssel-Vecht 2,5 RMC-regio 36: Noord-Oost-Brabant 2,5 RMC-regio 09: Zuid-West Drenthe 2,7 RMC-regio 06: Friesland-Oost 'De Friese Wouden' 2,8 RMC-regio 17: Noordwest-Veluwe 2,8 RMC-regio 31: Oosterschelde regio 2,8 RMC-regio 07: Noord- en Midden Drenthe 2,9 RMC-regio 13: Achterhoek 2,9 RMC-regio 15: Rivierenland 2,9 RMC-regio 26: Zuid-Holland-Noord 2,9 RMC-regio 27: Zuid-Holland-Oost 2,9 RMC-regio 08: Zuid-Oost Drenthe 3 RMC-regio 12: Twente 3 RMC-regio 22: West-Friesland 3 RMC-regio 38: Gewest Limburg-Noord 3 RMC-regio 04: Friesland Noord 3,1 RMC-regio 16: Eem en Vallei 3,1 RMC-regio 23: Kop van Noord-Holland 3,2 RMC-regio 24: Noord-Kennemerland 3,2 RMC-regio 30: Zuid-Holland-Zuid 3,2 RMC-regio 34: West-Brabant 3,2 RMC-regio 11: Stedendriehoek 3,3 RMC-regio 33: Zeeuwsch-Vlaanderen 3,3 RMC-regio 14: Arnhem/Nijmegen 3,4 RMC-regio 20: Gooi en Vechtstreek 3,4 21

22 RMC-regio 37: Zuidoost-Brabant 3,4 RMC-regio 03: Centraal en Westelijk Groningen 3,5 RMC-regio 32: Walcheren 3,5 RMC-regio 35: Midden-Brabant 3,7 RMC-regio 19: Utrecht 3,8 RMC-regio 25: West-Kennemerland 3,8 RMC-regio 01: Oost-Groningen 3,9 RMC-regio 39: Gewest Zuid-Limburg 4 RMC-regio 18: Flevoland 4,1 RMC-regio 21: Agglomeratie Amsterdam 4,3 RMC-regio 28: Haaglanden/Westlanden 4,3 RMC-regio 29: Rijnmond 4,8 In tabel 8 is voor onze regio per gemeente het aantal VSV ers weergegeven daarnaast de reductie of toename van het aantal VSV ers ten opzichte van het schooljaar Al deze jongeren zijn of waren in beeld bij het RBL BNO. In tabel 9 is per gemeente aangegeven wat de uitkomsten van de begeleiding is geweest. Tabel 8 Gemeente Verschil tov Bernheze 64(2,4%) 58(2,2%) 47(1,7%) -11 Boekel 12(1,3%) 16(1,7%) 25(2,5%) 9 Boxmeer 49(1,8%) 46(1,7%) 35(1,3%) -11 Cuijk 44(2,2%) 59(2,8%) 51(2,4%) -8 Grave 35(3,2%) 39(3,5%) 27(2,4%) -12 Landerd 26(2,0%) 29(2,1%) 28(2,0%) -1 Maasdonk 15(1,3%) 19(1,6%) 15(1,3%) -4 Mill en Sint Hubert 15(1,5%) 18(1,8%) 14(1,4%) -4 Oss 232(3,3%) 229(3,3%) 188(2,7%) -41 Sint Anthonis 7(0,6%) 14(1,2%) 16(1,3%) 2 Sint-Oedenrode 39(2,5%) 19(1,2%) 37(2,3%) 18 Uden 106(3,2%) 99(2,9%) 106(3,1%) 7 Veghel 85(2,6%) 84(2,6%) 68(2,1%) -16 Totaal (2,2%)

23 Tabel 9 Gemeente Heeft nu startkwalificatie Volgt nu opleiding Is nu 23+ of verhuisd Wajong Nog in begeleiding Totaal Bernheze Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd Maasdonk Mill en Sint Hubert Oss Sint Anthonis Sint- Oedenrode Uden Veghel Totaal Begeleiding voortijdig schoolverlater door RBL BNO Iedere jongere tussen de 12 en 23 jaar die het onderwijs verlaat zonder startkwalificatie is een voortijdig schoolverlater 6. Deze definitie is ruimer dan de definitie van DUO zodat alle jongeren in onze regio in beeld zijn en blijven. Tot 18 jaar worden deze jongeren opgepakt door leerplichtambtenaren en daarom niet meegenomen in dit hoofdstuk. Vanaf 18 tot 23 jaar worden deze jongeren begeleid door trajectbegeleiders van het RMC. Het RMC begeleidt geen jongeren die nog staan ingeschreven op een school of onderwijsinstelling. Voortijdig schoolverlaters tussen de 18 en 23 jaar zijn niet verplicht om een startkwalificatie te behalen. RMC-trajectbegeleiders benaderen voortijdig schoolverlaters in deze leeftijdsgroep. In nauwe samenwerking met het onderwijs en de arbeidsmarkt onderzoeken zij op welke wijze alsnog een startkwalificatie kan worden behaald. 6 Met uitzondering van jongeren die niet in staat worden geacht een startkwalificatie te behalen 23

24 4.4 Resultaten begeleiding Het RBL BNO begeleidde dit schooljaar 1685 voortijdig schoolverlaters. Dit is het totaal van 916 nieuwe en 769 oude. Van deze groep werd ruim 32% begeleid naar een opleiding of een combinatie van werken en leren. Grafiek 7 toont de resultaten van de begeleidingsactiviteiten aan nieuwe VSV ers. Nieuwe VSV ers zijn jongeren die in het schooljaar zijn uitgevallen. Resultaten nieuwe VSV'ers Grafiek Terug naar opleiding Terug naar werk en opleiding Werk Wil geen bemiddeling Nog in begeleiding Verhuisd Hoogst haalbare * * De term hoogst haalbaar is van toepassing op jongeren die het niveau van een startkwalificatie niet kunnen behalen. Grafiek 8 toont de resultaten van de begeleidingsactiviteiten aan oude VSV ers. Oude VSV ers zijn jongeren die in de voorgaande schooljaren zijn uitgevallen. 24

25 Grafiek 8 Resultaten oude VSV'ers Terug naar opleiding Terug naar werk en opleiding Werk Wil geen begeleiding Nog in begeleiding Verhuisd Hoogst haalbare 25

26 5. Schooljaar Wetswijzigingen Wet werk en Bijstand (Wwb) en de invulling van de RMC-verklaring Met ingang van 2012 zijn jongeren tot 27 uitgesloten van het recht op bijstand wanneer er mogelijkheden voor deze jongere zijn binnen het onderwijs. Voor het vaststellen van de mogelijkheden binnen het onderwijs kan onder andere gebruik worden gemaakt van de expertise van het RMC. In de gemeente Oss is in oktober 2012 een pilot gestart waarbij een jongere tijdens de 4-weekse zoektermijn contact legt met de RMC-trajectbegeleider. Dit geldt voor alle jongeren tot 27 jaar die een MBO-opleiding zouden kunnen volgen. De gemeente Oss heeft hiervoor extra middelen beschikbaar gesteld. In de komende maanden zal de werkwijze worden geëvalueerd en wordt met de andere subregio s besproken of deze werkwijze ook daar ingevoerd kan worden Passend Onderwijs Door de invoering van Passend Onderwijs krijgen schoolbesturen zorgplicht voor hun leerlingen. Dat betekent dat schoolbesturen verplicht worden te zorgen voor een passende onderwijsplek voor leerlingen in hun regio. Scholen richten samenwerkingsverbanden in de regio op. Alle scholen in het samenwerkingsverband zijn verplicht een zorgprofiel op te stellen. Hierdoor kunnen de scholen in het samenwerkingsverband ervoor zorgen dat de leerlingen in hun samenwerkingsverband altijd een passende school met het juiste zorgprofiel kunnen vinden. Het RBL BNO hoopt dat de wetswijziging rondom passend onderwijs leidt tot minder thuiszitters in onze regio. Risico s zijn er echter ook. Zo leidt de invoering mogelijk tot meer kinderen die van leerlingenvervoer gebruik moeten maken. Ook de verdeling van de scholen in twee samenwerkingsverbanden in onze regio is niet ideaal Transitie Jeugdzorg Gemeenten worden verantwoordelijk voor de uitvoering van de gehele zorg voor kinderen, jongeren en hun opvoeders. Doel is om de ondersteuning makkelijker tot stand te brengen door ze daar te plaatsen waar gezinnen en jeugdigen toch al komen. Voor het RBL BNO biedt dit mogelijkheden omdat de jeugdzorg nu geplaatst wordt binnen dezelfde organisatie waarin het RBL BNO werkzaam is. De verwachting is dat dit kortere lijnen oplevert en er sneller en makkelijker een integrale werkwijze mogelijk is. De versnelling in de regio Brabant Noordoost zal door het RBL BNO worden gevolgd. 26

27 Waar mogelijk zullen we onze kennis en ervaringen delen zodat voor onze regio een zo efficiënt en effectief mogelijke organisatie wordt vormgegeven. 5.2 Andere ontwikkelingen Aanpak voortijdig schoolverlaten Specifieke aanpak ministerie Het ministerie van Onderwijs gaat de aanpak voor de 15 ROC s die op het gebied van voortijdig schoolverlaten slecht scoren aanscherpen. Een van deze instellingen is het ROC Nijmegen. Het ROC Nijmegen is voor onze regio het ROC met procentueel de meeste uitval. Een aangescherpte aanpak door het ministerie kan er dus voor zorgen dat het aantal VSV-ers in onze regio verder zal dalen. Terugloop aantal BBL-plekken Door de economische crisis daalt de werkgelegenheid, ook in onze regio. Het RBL BNO signaleert dat ook het aantal BBL-werkplekken in de regio daalt. Dit zou kunnen leiden tot een toename van het aantal VSV-ers. Het blijkt namelijk dat voor veel jongeren die opteren voor een BBL-plek, een BOL-opleiding geen uitkomst is. Sterker nog: veel jongeren die bij gebrek aan een BBL-plek zich aanmelden voor een BOL-opleiding worden door de ROC s in de regio niet toegelaten. Voortgang kwalificatieambtenaren In het schooljaar is het RBL BNO gestart met het aanstellen van kwalificatieambtenaren op het ROC de Leijgraaf. Deze hebben als taak jongeren van 16 tot 23 jaar op het ROC de Leijgraaf aan te spreken op hun verzuim. Het doel is hierdoor vroegtijdig problemen bij een reguliere schoolgang te onderkennen waardoor voortijdig schoolverlaten wordt voorkomen. Door extra middelen uit het VSV-convenant is het aantal kwalificatieambtenaren met ingang van het schooljaar verdubbeld. Mede door deze fysieke aanwezigheid van medewerkers op het ROC de Leijgraaf is ons zicht op het verzuimbeleid van het ROC verbeterd. Wij denken mee bij het opzetten van nieuw beleid en blijven hen kritisch volgen bij de uitvoering hiervan. 27

28 5.2.2 Vaststelling nieuw beleidskader meer gericht op preventie Het RBL BNO heeft een nieuw beleidskader geformuleerd voor de periode Dit beleidskader wordt ter vaststelling aan de gemeenteraden voorgelegd in de eerste maanden van Met dit beleidskader wat leidend is voor onze activiteiten in de komende jaren wordt de ingezette koers, namelijk inzetten op preventie, voortgezet Professionalisering BOA opleidingen In onze regio werd tot voor kort gewerkt met een justitieel casusoverleg waarbij een melding gedaan kon worden. Deze melding was een soort klein Proces Verbaal die niet door een Buitengewoon Opsporing Ambtenaar (BOA) hoeft te worden opgesteld. Vanaf de zomer 2012 is deze werkwijze niet meer mogelijk. Ook voor een melding moet een officieel Proces Verbaal worden opgemaakt. Hierdoor is het noodzakelijk dat alle leerplichtambtenaren ook BOA zijn. In de afgelopen jaren hebben we ons hierop voorbereid waardoor het aantal BOA s nu is uitgebreid tot 11. Er zijn nu nog 3 leerplichtambtenaren zonder BOA bevoegdheid. Deze zullen de opleiding in 2013 gaan volgen. Verbeteren gespreksvoering Bij de start van het schooljaar hebben alle leerplichtambtenaren en RMCmedewerkers een tweedaagse cursus gevolgd over de P3 gespreksmethodiek, Peoples, Places en Properties. Door deze gesprekstechniek toe te passen hebben medewerkers van het RBL BNO sneller inzicht op de problematiek van de jongeren en wordt de intake verbeterd. Er wordt aandacht besteed aan het communiceren op het juiste niveau en met de juiste terminologie die aansluit bij de sociale intelligentie van de jongere. Op deze manier wordt de kans op het plaatsen van een juiste interventie vergroot. Controlerende schoolbezoeken in het Voortgezet Onderwijs Het RBL BNO legt dit schooljaar controlerende schoolbezoeken af bij een aantal scholen voor Voortgezet Onderwijs in onze regio. Uiteindelijk zullen in de beleidsperiode alle scholen en instellingen worden bezocht. Als er tijdens deze bezoeken hiaten in het verzuimbeleid worden geconstateerd dan zal het RBL BNO de school hierop aanspreken en hen de ruimte geven om de tekortkomingen te herstellen. Mochten na deze periode de verbeterpunten niet zijn doorgevoerd zullen wij hiervan melding doen bij de inspectie voor het onderwijs. 28