De hervorming van de Raad van State 2014: een eerste analyse van de voornaamste nieuwigheden

Transcriptie

1 De hervorming van de Raad van State 2014: een eerste analyse van de voornaamste nieuwigheden FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 34 A 2000 Antwerpen T F E info@forumadvocaten.be W

2 Inleiding Wet van 20 januari 2014 houdende hervorming van de bevoegdheid, de procedureregeling en de organisatie van de Raad van State De hervorming zet in op de kwalitatieve verbetering van de werking van de RvS o Het vergemakkelijken van de toegang tot de Raad staat centraal

3 Inleiding Maatregelen ten voordele van de rechtzoekende Voornaamste wijzigingen Maatregelen ten voordele van de administratieve afhandeling Maatregelen die het intern beheer van de RvS verbeteren

4 Reparaties inzake rechtsmacht van de RvS Subsidiaire karakter van de rechtsmacht van de afdeling bestuursrechtspraak RvS wordt bevestigd: Art. 14, 1 RvS-wet Deze afdeling doet enkel uitspraak indien het geschil niet door de wet aan een andere rechtscollege wordt toegekend De rechtsmacht strekt zich niet alleen uit tot akten en reglementen van administratieve overheden, maar ook tot bepaalde akte van en reglementen van wetgevende vergaderingen of hun organen

5 Fundamentele wijzigingen aan de bevoegdheden van de afdeling bestuursrechtspraak: A. Het administratief kort geding Art. 17, 1 RvS-wet: RvS is als enige bevoegd om de schorsing te bevelen van de tenuitvoerlegging van een akte of een reglement, vatbaar voor vernietiging + om alle maatregelen te bevelen die nodig zijn om de belangen veilig te stellen van de partijen of de personen die een belang hebben bij de beslechting van de zaak o Enkel indien de zaak dermate spoedeisend is dat ze niet met de vordering tot nietigverklaring kan worden behandeld o En indien minstens 1 ernstig middel wordt aangevoerd dat de nietigverklaring op het eerste zicht kan verantwoorden

6 A. Het administratief kort geding Moeilijk te herstellen ernstig nadeel vs. de eis van spoedeisendheid Volgens MvT was het begrip MTHEN moeilijk objectiveerbaar. Het onderzoek naar het MTHEN gebeurde ten nadele van het onderzoek naar de ernstige middelen Begrip spoedeisendheid o Duidelijkere voorwaarde o Waarbij rekening wordt gehouden met de gebruikelijke behandelingsduur van een beroep tot nietigverklaring o Aanknoping met het vereiste van spoedeisendheid zoals in het gewone KG. RvS moet zich bij de invulling van het begrip laten leiden door de rechtspraak van de gewone rechter

7 A. Het administratief kort geding Wanneer spoedeisendheid? MvT: o Wanneer de verzoeker het resultaat van een vernietigingsprocedure niet kan afwachten op straffe zich in een toestand te bevinden met onherroepelijke schadelijke gevolgen HvC: o Zodra de vrees voor schade van enig belang, of zelfs voor ernstige nadelen, een onmiddellijke beslissing wenselijk maakt, waardoor de schade enige omvang moet vertonen of het nadeel een zekere ernst o Rechter moet zich voor de beoordeling van de spoedeisendheid plaatsen op het moment van de uitspraak

8 A. Het administratief kort geding Spoedeisendheid gewone schorsingsprocedure vs. uiterst dringende noodzakelijkheid Art en 4 RvS-wet: UDN o Één ernstig middel dat nietigverklaring kan verantwoorden o UDN is voorhanden, die onverenigbaar is met de behandelingstermijn van de vordering tot schorsing UDN slorpt spoedeisendheidsvereiste op o Bij UDN beroep geen aparte uiteenzetting in het verzoekschrift

9 A. Het administratief kort geding De afschaffing van enige akte Wet van 20 januari 2014 verlaat het stelsel van het enig verzoekschrift o Het enig verzoekschrift moedigt de automatische indiening van een verzoek tot schorsing aan. Dit leidde tot een toename van het aantal verslagen en terechtzittingen Art lid 2 RvS-wet o De schorsing en de voorlopige maatregelen kunnen op elk moment worden bevolen

10 A. Het administratief kort geding De cumulatie van opeenvolgende vorderingen Art. 17, 2, lid 3, RvS-wet o Wanneer de RvS een vordering tot schorsing of voorlopige maatregelen verwerpt wegens gebrek aan spoedeisendheid, kan een nieuwe vordering slechts worden ingediend indien die gebaseerd is op nieuwe elementen die de spoedeisendheid rechtvaardigen o Verzoekeer kan op elk moment van de procedure ten gronde een verzoekschrift tot schorsing indienen

11 A. Het administratief kort geding In principe geen vordering tot schorsing meer mogelijk na de neerlegging van het auditoraatsverslag MAAR o Elke partij die er belang bij heeft kan aan de voorzitter een met reden omkleed verzoek richten om de spoedeisendheid van de zaak vast te stellen

12 A. Het administratief kort geding Belangenafweging in kort geding Art. 17, 2, lid 2 RvS-wet Op verzoek van de verwerende of de tussenkomende partij houdt de RvS rekening met de waarschijnlijke gevolgen van de schorsing van de tenuitvoerlegging of van de voorlopige maatregelen voor alle belangen die kunnen worden geschonden, alsook met het openbaar belang o Raad kan dan ook beslissen om de schorsing of voorlopige maatregelen niet te bevelen indien de nadelige gevolgen ervan op een kennelijke onevenredige wijze zwaarder wegen dan de voordelen Voordien al gekend bij overheidsopdrachten

13 Maatregelen ter finale geschillenbeslechting Instandhouden van de gevolgen Verduidelijkend arrest Bemiddeling Maatregelen ter finale geschillenbeslechting Bestuurlijke lus Dwangsom Injunctie

14 Handhaving van de gevolgen van de vernietigde akte of reglement Voor de wetswijziging Beperkt tot de gevolgen van de vernietigde verordeningsbepalingen en niet van individuele beslissingen Na de wetswijziging Handhaving wordt uitgebreid tot de individuele akte Enkel mogelijk om uitzonderlijke redenen, waarbij het beginsel van de rechtszekerheid primeert op de legaliteit Enkel mogelijk op verzoek van de verwerende of tussenkomende partij én als de Raad het nodig oordeelt

15 Verduidelijkend arrest Art. 35/1 RvS-wet: De RvS kan, op verzoek van een van de partijen, in de motieven van zijn arrest houdende nietigverklaring, de maatregelen verduidelijken die moeten worden genomen om de onwettigheid te verhelpen die tot de nietigverklaring heeft geleid

16 Injunctie Art. 36, 1, lid 1 RvS-wet: Wanneer de overheid een nieuwe beslissing moet nemen, kan de Raad in dat arrest bevelen dat die beslissing binnen een bepaalde termijn moet worden genomen Ook in een later arrest kan een injunctie worden opgelegd o De partij op wiens verzoek de nietigverklaring werd uitgesproken, voorafgaandelijk en via aangetekend schrijven de overheid die nog geen nieuwe beslissing heeft genomen in gebreke heeft gesteld én dat er ten minste drie maanden zijn verstreken sinds de kennisgeving van het vernietigingsarrest Als de te nemen nieuwe beslissing het gevolg is van een gebonden bevoegdheid van de verwerende partij, treedt het arrest in de plaats van die beslissing

17 Dwangsom Wanneer de verwerende partij de verplichting opgelegd op grond van art. 36, 1 RvS-wet niet nakomt, kan de RvS een dwangsom opleggen Op verzoek van de verzoekende partij Globaal bedrag of ene bedrag per tijdseenheid of per overtreding Partij die om dwangsom verzoekt kan vordering tot verhoging instellen of vordering tot het opleggen van bijkomende dwangsom 1/2 e komt toe aan het Fonds voor het beheer van de dwangsommen, 1/2 e komt toe aan de partij die om de dwangsom verzoekt

18 Bestuurlijke lus Probleem Nietigverklaring wegens schending van een vormvereiste betekent vaak een pyrrusoverwinning Bestuur kan zich beperken tot het rechtzetten van het formeel gebrek om dan opnieuw dezelfde inhoudelijke beslissing te nemen Oplossing Invoering bestuurlijke lus (art. 38, 1 lid 2 RvSwet) o RvS kan het bestuur bij tussenarrest opdragen een gebrek in het bestreden besluit te herstellen of te laten herstellen

19 Bestuurlijke lus Voorwaarden Enkel in het raam van een beroep tot nietigverklaring Enkel in een geding ten gronde o In KG wordt er immers nog geen definitief standpunt worden ingenomen over de middelen RvS bepaalt bij tussenarrest de wijze waarop en de termijn waarbinnen het herstel moet plaatsvinden Termijn kan worden verlengd op verzoek van bestuur

20 Bestuurlijke lus Art. 38, 1, lid 4 RvS-wet: Herstel kan alleen de gebreken betreffen die in het arrest werden aangeduid Herstel mag geen weerslag hebben op de inhoud van de beslissing Bestuurlijke lus kan niet worden gebruikt Het gebrek is niet herstelbaar binnen een termijn van drie maanden (behalve als wordt aangetoond dat het binnen redelijke termijn kan) De eigen beslissingsbevoegdheid van het bestuur volstaat niet om het gebrek te herstellen Het bestuur weigert uitdrukkelijk de toepassing van de herstelprocedure Het herstel van de onwettigheid kan niet leiden tot de definitieve beslechting van het geschil

21 Bestuurlijke lus Procedure Auditoraat besluit dat de zaak zich leunt tot de bestuurlijke lus Bestuurlijke lus wordt voorgesteld in het tussenarrest o Partijen hebben termijn van 15 dagen om hun standpunt mee te delen o Als tegenpartij hiervan geen gebruik wenst te maken dient zij dit te melden

22 De rechtsplegingsvergoeding Nieuw art. 30/1 RvS-wet RvS kan een rechtsplegingsvergoeding toekennen die een forfaitaire tegemoetkoming is in de kosten en honoraria van de advocaat van de in het gelijk gestelde partij De bedragen zijn afhankelijk van onder meer de aard van de zaak en het belang van het geschil RvS kan de vergoeding verlagen of verhogen zonder de minimum of maximum bedragen te overschrijden, rekening houdend met: o Financiële draagkracht van de verliezende partij o Complexiteit van de zaak o Kennelijk onredelijke aard van de situatie

23 Besluit Hoofddoel hervorming RvS Een verbetering van de werking van de Raad en dit rond de drie assen Verschillende instrumenten gericht op de finale geschillenbeslechting staan ter beschikking van de Raad

24 Meer weten? DEBERSAQUES, G. en EGGERMONT, F., De hervorming van de Raad van State 2014: een eerste analyse van de voornaamste nieuwigheden, RW ,

25 Contact Forum Advocaten: Altijd bereikbaar. FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 34 A 2000 Antwerpen T F E info@forumadvocaten.be W FORUM ADVOCATEN 03/ info@forumadvocaten.be