Hoe blijf je in het tijdperk van informatieoverload fit en opgeladen aan het werk in het HBO?
|
|
- Adriana de Meyer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Expertise 2013, jaargang 7, nummer 3 Hoe blijf je in het tijdperk van informatieoverload fit en opgeladen aan het werk in het HBO? Ellen Darricarrère Hoe blijf je als docent en student energiek en met volle accu aan de slag, een heel schooljaar lang? Dat is een uitdaging in deze tijd van digitale informatieoverload, waar je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Het vraagt een andere organisatie van het brein om in de rijstebrij van mails, PowerPoints en overvolle agenda s zicht te houden op wat je inspireert. Er is iets raars gaande in het bewustzijn. Sinds de industriële revolutie heeft de mensheid nog nooit zoveel apparaten tot z n beschikking gehad om werk uit handen te nemen en tegelijkertijd hebben we het nog nooit zo druk gehad. Stress is enorm toegenomen en het lijkt wel of de 1
2 informatie ons bestuurt in plaats van andersom. En in deze informatieversnelling rennen we maar door. Graag maak ik even pas op de plaats om een ander perspectief te belichten. Dit is het eerste artikel van het drieluik over, in een cyclus van drie. Systeembeheer in de menselijke computer. Bij de geboorte krijgen wij alle een fantastische computer mee, die 400 miljard bits aan informatie per seconde verwerkt. De gemiddelde mens is zich daar 2000 bits van bewust (1). Ieder kind ontwikkelt zich doordat het nieuwsgierig is naar wat er om hem heen gebeurd. Zo leert het spelenderwijs lopen, praten en allerlei andere basisvaardigheden. Kenmerk hiervan is dat de focus van binnenuit aangestuurd wordt en het kind zelf bepaalt waar de aandacht naar uitgaat. Op het moment dat een kind naar de basisschool gaat komt er al snel een wending in dat proces en gaat er veel informatie van buiten naar binnen. Het is dan niet meer de innerlijke focus van het kind die de richting bepaalt maar het behalen van de doelen van de lesstof staat centraal. Informatieopname die niet verbonden is met een innerlijke focus of inspiratie is als een los blokje maar zonder het plaatje van wat er mee gebouwd kan worden. Het gaat makkelijk dwarrelen in het geheugen, is moeilijk reproduceerbaar en verstoort het zicht op hoofd- en bijzaken. En hier ligt een uitdaging om die koppeling weer te herstellen. Chaos in het geheugen. Deze losse blokjes informatie creëren gemakkelijk chaos in het geheugen en vragen allerlei strategieën en aanpassingen om toch maar een plek in het geheel te vinden. Dat levert spanning op in het zenuwstelsel hetgeen een slechte invloed heeft op het functioneren van het brein. Sommige kinderen vallen al jong uit de schoolboot, dat is de groep die primair in beelden informatie verwerkt. Omdat deze visuele benadering zo haaks staat op de reguliere onderwijs gedachte kunnen zij niet goed aanhaken in het lesprogramma. Het is de groep kinderen die labels als AD(H)D, autisme, dyslexie en dyscalculie krijgen. Maar ook docenten en studenten die in het schoolsysteem hun weg gevonden hebben, ervaren momenten waarin informatie overstroomt en er een innerlijke beeld van een digitale knoop is met allerlei to do lijstjes. De accu wordt leeg gezogen, het lontje wat korter en de spanning stijgt. Maar hoe dan wel? Informatie verwerken gaat in vier delen. Je hebt de start, het doen, de essentie en een moment van rust. Met de start is het belangrijk dat alle eerdere kennis die je al hebt over het onderwerp naar boven komt. In de binnenwereld vormt er zich een beeld waarop verder gebouwd kan gaan worden. Het visualiseren van dit beeld, waarbij zoveel mogelijk zintuigen actief zijn, is een belangrijk deel van het leerproces. Dit is de plek van waaruit de nieuwe leervraag of inspiratie geformuleerd kan worden. Daarna volgt het doen. Je gaat ervaren, oefenen, detailleren met betrekking tot de lesstof en de leervraag die er is. Het brein houdt van associëren en vanuit alle zintuigen komt er informatie binnen. Je bent binnen bepaalde kaders vrij om je eigen weg te zoeken. Het deel dat daar op volgt gaat over de essentie en het opslaan van informatie. Wat onthoud je van deze les, wat is de essentie, hoe sla je het op? Ook hier spelen de zintuigen weer een essentiële rol. De een ziet de essentie, de ander hoort of voelt hem. Allemaal prima, maar wel anders. Weten wat jouw vorm is helpt enorm met informatie ordenen. En het laatste deel is het moment van rust. Je hebt geleerd, informatie tot je genomen en opgeborgen op de plek waar je het terug kan vinden. Je mag uitrusten en de accu opladen. 2
3 Geheugenkastelen mindmappen Geheugen mindmappen is een manier om een visuele koppeling te maken naar het leerproces van een individu(2). Je maakt een innerlijk beeld en geeft categorieën informatie een plek in een kamer, kast of laatje dat verbonden is met het lichaam. Voor de mensen die sterk visueel zijn ingesteld is het wenselijk om informatie in deel 3 van het informatie verwerkingsproces ook in beeld op te slaan. In plaats van een Word document maak je er een afbeelding (.jpg) van en kan je het veel beter onthouden dan de woorden in de zee van grijze letters De tuin van het geheugenkasteel van Amy 11jaar. Ervaring van Jill 20 jaar, met geheugenkastelen mindmappen. Voor mensen die visueel ingesteld zijn is het leren vanuit een boek vaak heel moeilijk zoals voor mij. De letters, zinnen en woorden neem ik wel in me op waardoor ik de stof uiteindelijk van haver tot gort ken, maar als ik dan een proefwerk moet maken, dan kan ik de informatie niet meer terug vinden. De letters vliegen als een zwerm bijen door mijn hoofd. Ik ben eerst een half uur bezig met het samenstellen van woorden voordat ik überhaupt zinnen heb gevormd die ik zou kunnen gebruiken. Toen ik samen met Ellen mijn geheugenkasteel had gebouwd ging er letterlijk een wereld voor mij open omdat ik voor het eerst echt precies wist waar ik bepaalde informatie had opgeslagen. Het belangrijkste voor mij was dat ik de informatie had omgezet in tekeningen want door middel van deze beelden kon ik dingen veel gedetailleerder onthouden. Ik hoef alleen maar een deur, kamer of lade te openen om weer precies te weten wat een bepaald begrip inhoudt en hoe ik dat het beste kan opschrijven. Door mijn geheugenkasteel heb ik zelfs voor het eerst, zonder dat ik echt heb moeten zwoegen op het vinden van de informatie in mijn hoofd, een mooie voldoende gehaald voor aardrijkskunde! Kortom ik kan iedereen (visueel ingesteld of niet) aanraden om een geheugenkasteel te gaan gebruiken, het heeft mij in ieder geval echt heel erg geholpen met leren. 3
4 En jouw kasteel, waar staat dat? Is het onderdeel van een straat, of heb je een vrijstaand kasteel? Een voorbeeld, hoe lees je een (studie)boek? Stel je gaat een studieboek lezen, dan kan je op bladzijde 1 beginnen en tot het einde doorlezen. En na pakweg 200 bladzijdes is het uit. Wat heb je er dan van onthouden? Je kan ook eerst de samenvatting, hoofdstukindeling en inleiding bekijken. En dan je afvragen wat je met de inhoud van dit boek wilt gaan doen. Wat is de leervraag of inspiratie die dit boek gaat beantwoorden? Misschien begin je wel bij hoofdstuk 4 te lezen en vind je daar het antwoord dat je zoekt. Of snap je doordat de structuur van het boek helder is, beter hoe de informatie wordt opgebouwd. En tegenwoordig misschien adequater, welke informatie op het internet voegt iets toe aan jouw vraag en inspiratie over dit onderwerp? Als je zelf een duidelijk plaatje hebt over iets waar je een vraag over stelt, dan is het brein gericht op het vinden van het antwoord. Daarbij kan de groep mensen met een goede woord beeldkoppeling, en een getraind oog, snel teksten scannen waardoor ze vier keer zo snel kunnen lezen. En dat is dan wel weer erg handig in deze tijd van informatie overload. De essentie Het wordt hoog tijd om meer bewust de kwaliteiten van de zintuigen te gaan gebruiken en de koppeling tussen het visuele geheugen en het woord te benutten. De didactiek sluit daardoor beter aan bij de studenten en het helpt ook de docenten om vanuit inspiratie het vakgebied vorm te geven. Het talent en de kernkwaliteiten van zowel docent als student staan dan centraal. Samenwerken waarbij deadlines weer in lifelines veranderen. Samen op zoek naar nieuwe mogelijkheden soms nog verpakt in een oud jasje. Maar als er weer verse energie door dit oude proces kan stromen dan ontstaan er geheel andere gelegenheden 4
5 waarbij docent en student de accu kunnen opladen, nieuwe ontdekkingen doen en samen leren. Leren door in je element te zijn, voor alle partijen. Bronvermelding 1. What the bleep do we know. 2. Joshua Four Het geheugenpaleis. Wat voeg ik toe? Mijn naam is Ellen Darricarrère en ik ben systemisch leercoach met divers lerende mensen. In mijn werk ga ik op een creatieve manier natuurlijk informatie ordenen. Hierbij wordt het geheugen opgeruimd en woord en beeld bij elkaar gevoegd. Ik werk graag met dit plaatje van de 4 windrichtingen. Een plattegrond die ik bij het mindmappen gebruik. Een symbool dat helpt met natuurlijk ordenen. Als jij als docent de lesstof dusdanig wil ordenen zodat het jou energie geeft en kloppend is voor de student, dan ben je bij mij aan het goede adres. Ik coach docenten en studenten door het bouwen en inrichten van het eigen geheugenkasteel. Daarnaast geef ik training aan groepen die een gezamenlijke focus hebben zoals docenten. Ik ben de uitdaging aan gegaan met een docent uit het hbo om de principes van natuurlijk ordenen in de les te integreren. De eerste bevindingen hiervan in het volgende nummer. Ik ben in co-creatie met het stromende onderwijs collectief en HartverwarmendWijs regio Zuid Holland. info@houtvanzuid.nl 5
Informatieoverload buitenspel: hoe creëer je breinvriendelijke lessen?
Expertise 2013, jaargang 7, nummer 4 Informatieoverload buitenspel: hoe creëer je breinvriendelijke lessen? Ellen Darricarrère In het tweede deel van deze cyclus ben ik in gesprek en aan het werk met Chantal
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieLeren (g)een probleem! Een lezing over Beelddenkers
Leren (g)een probleem! Een lezing over Beelddenkers Houd rekening met het innerlijk verwerken in filmpjes en beelden. Gebruik ook gebaren of tekeningen/ picto s om opdrachten te geven. Structuur en duidelijkheid
Nadere informatieWerkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST
Werkboek MEER MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST MANIER! Hoofdstuk 1 Nieuwe klanten nodig? Marketing is een vakgebied waar veel om te doen is.
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het
Nadere informatieFebruari 2012 Workshop Eviont
Het Brein heeft een doel nodig! Februari 2012 Workshop Eviont Het Brein heeft een doel nodig! Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE...2 LEESWIJZER...3 INLEIDING...4 STAP 1: HET KADER...5 STAP 2: STATE, GEDRAG EN
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN
ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN De meeste mensen, en dus ook leerlingen, praten niet alleen met anderen, maar voeren ook gesprekken met en in zichzelf. De manier waarop leerlingen over, tegen en in zichzelf
Nadere informatieWij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.
Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekreclame
Uitleg boekverslag en boekreclame groep 7 schooljaar 2015-2016 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave Stap 4: Inhoud boekverslag
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieJe gedachten gestructureerd op papier
Online training: Je gedachten gestructureerd op papier Start: 14 september 2015 Een online programma, mét coaching, voor ondernemers en werknemers Voor als je logisch opgebouwde teksten wil leren schrijven,
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieVoorwoord. Inhoud : 1. Wat is dyslexie 2. Onderzoek 3. Hulp middelen 4. Logopedie 5. Mijn dyslexie 6. Nawoord
Voorwoord Ik hou mijn spreekbeurt over Dyslexie. Zelf heb ik ook dyslexie. Ik hoop dat jullie mij beter begrijpen wat dyslexie is en wat het betekent om dyslexie te hebben. Ook waarom ik een laptop en
Nadere informatieVragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012
Vragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012 Toelichting Beste leerling, Jij zit in de Eureka!-klas. We zijn benieuwd naar jouw mening. Die kun je geven in deze vragenlijst. Die bestaat
Nadere informatieVoor een groep. Korte Workshop Time-management. Slim Werken + Creatief Werken
Voor een groep Korte Workshop Time-management Slim Werken + Creatief Werken edere dag een SlimWerken.COM Julianapark 48-5 5046 GB Tilburg T 013-5770495 M 06-27326562 E contact@slimwerken.com W www.slimwerken.com
Nadere informatieJaar Werkboek 4 weken Challenge
Coach jezelf naar succes Jaar Werkboek 4 weken Challenge 10 Focus Sociaal zijn, jezelf kunnen wegcijferen en altijd klaar staan voor anderen zijn mooie eigenschappen, en... Jij bent ook belangrijk Hij
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieDag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping
Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping Zodra je er op gaat letten zie je dat veel toespraken eigenlijk heel onnatuurlijk overkomen. De spreker staat kaarsrecht achter zijn spreekgestoelte. Hij duikt
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieSnellezen. Ter illustratie
Snellezen De minor Media en Cultuur die ik aan de UvA ga volgen vanaf 2 februari vraagt nogal wat leeswerk. Sterker nog een cursus snellezen werd ons sterk aangeraden om te volgen voordat je naar de UvA
Nadere informatie30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN. Wijs ze op. www.lereniseenmakkie.nl. en de online coach.
30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Wijs ze op en de online coach. Vermijd stressverhoging: dat blokkeert het leren nog meer. Wijs je kind steeds weer op wat het al wel
Nadere informatieStudievaardigheden van A tot Z
Geschreven door Patricia Hendrikx Studievaardigheden van A tot Z Actief leren Actief leren is het tegenovergestelde van passief leren. Bij actief leren doe je meer dan alleen de leerstof doorlezen. Je
Nadere informatieVoor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.
Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je
Nadere informatieOuderavond Bataafs Lyceum 4H/V. Executieve vaardigheden. Welkom! Nancy Lussing
Ouderavond Bataafs Lyceum 4H/V Executieve vaardigheden Welkom! Nancy Lussing Even voorstellen 25 jaar voor de klas (speciaal en regulier) 10 jaar achterin de klas Ondersteuning algemeen Coördinator masterclass
Nadere informatieInleiding. 1.1 Wat is leren en coachen?
Inleiding 1 1.1 Wat is leren en coachen? Jij gaat leren, jouw coach gaat je coachen. Je gebruikt hiervoor dit boek met cd-rom. Jouw coach gaat je helpen om te leren. Net zoals de coach (zie figuur 1.1)
Nadere informatieActielessen. Lesbrief 3. Leren in de bibliotheek. Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl
http://www.edusom.nl Actielessen Lesbrief 3. Leren in de bibliotheek Wat leert u in deze les? Hoe je kunt leren in de bibliotheek en op het internet Grammatica: voltooide tijd Veel succes! Deze les is
Nadere informatieLuisteren: muziek (A2 nr. 3)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Inleiding en leerdoelen Leren en studeren is een belangrijk onderdeel in je opleiding tot verpleegkundige. Om beter te leren studeren is het belangrijk niet
Nadere informatieDe Inner Child meditatie
De Inner Child meditatie copyright Indra T. Preiss volgens Indra Torsten Preiss copyright Indra T. Preiss Het innerlijke kind Veel mensen zitten met onvervulde verlangens die hun oorsprong hebben in hun
Nadere informatie30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN
30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Alle kinderen die wij gevraagd hebben om een tip voor jullie hebben gezegd: blijf je vertrouwen in mij tonen, behandel me niet als een
Nadere informatieK e r n v i s i e m e t h o d e
Kinderen met leerproblemen werkelijk kunnen helpen Leerkrachten en kinderhulpverleners hebben er dagelijks mee te maken. Leerlingen die na grondige uitleg, extra persoonlijke aandacht en grote inspanningen
Nadere informatieTest: Je ouders als studie oriëntatiecoach
Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw
Nadere informatieLees Zoek op Om over na te denken
Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in
Nadere informatieDoel A bestaat uit vier inhoudelijke elementen waar we bij stil zullen staan in deze studie:
Doel A: Geboren in het Koninkrijk : studenten zowel kerkelijk als niet-kerkelijk komen tot persoonlijke geloofsovergave aan Jezus en leren dit proces voor zichzelf verwoorden. Doel A bestaat uit vier inhoudelijke
Nadere informatieWelkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel
Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Pen en papier? Wat is een businessmodel? Jouw businessmodel is de manier waarop jij in business bent Twee
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieDeze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.
Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP
Nadere informatieleer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1
leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1 actief leren WWW.leer-actief.nl Dit is Wybo. Wybo was vroeger een heel gewoon jongetje, maar hij was wel erg lui. En dat...werd zijn redding. Hij had nooit
Nadere informatieHUISWERKTIPS. Hoe kan ik mijn kind begeleiden bij het maken van huiswerk?
HUISWERKTIPS Hoe kan ik mijn kind begeleiden bij het maken van huiswerk? Baken Trinitas Gymnasium 27 september 2011 1. Inleiding De overstap naar de middelbare school is voor veel van onze leerlingen een
Nadere informatieINTRODUCTIE PERSOONLIJKE GEGEVENS. Naam: Leeftijd: Geslacht: m / v. Begindatum:
Naam Datum: INHOUDSOPGAVE 1. Introductie 2. Persoonlijke gegevens 3. Rapportage kwaliteit van leven 4. Persoonlijke ontwikkeling plan (POP) 5. Competenties waar nu aan wordt gewerkt 6. Binnen de stichting
Nadere informatieActielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl
http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente
Nadere informatieSnellees tip #2: Bepaal vooraf wat je zoekt, en ga dan pas snel lezen
Dit is de tweede van drie gouden snellees tips Drie krachtige tips met uitleg waardoor je meteen slimmer, sneller en met verhoogde concentratie kan gaan lezen. Snellees tip #2: Bepaal vooraf wat je zoekt,
Nadere informatieIn 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt
In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieDit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.
Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor
Nadere informatieHoe moet je een prachtige presentatie maken?
Hoe moet je een prachtige presentatie maken? www.meestermichael.nl Geef de presentatie een titel. Klik dit vak aan om jouw presentatie een ondertitel te geven. Hier kun je je presentatie een titel geven
Nadere informatiea. Een zin lees je van links naar rechts. Waarom eigenlijk? Wat denk jij?
5. Woordplaatjes Bijzondere woorden Woorden maken samen zinnen. Zinnen maken samen tekst. Een zin begint met een hoofdletter. Hij eindigt met een punt. Zo weet je hoe je moet lezen. De woorden staan netjes
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke
Nadere informatieThema In en om het huis.
http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!
Nadere informatie!!!!!!!WERKMAP!VAN:!!!! Huiswerk)Bikkels)) versie)2015)
WERKMAPVAN: HuiswerkBikkels versie2015 Inhoudsopgave Inleiding 7 Deel 1 Motivatie concentratie 9 1.Ikhebhiergeenzinin 9 2.Goedvoorlater 13 3.Hierdoeikhetvoor 17 4.Dealtjessluiten 21 5.Voorwathoortwat 24
Nadere informatieBonus: Hoe goed ben jij momenteel?
Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Blad 1 van 20 Hoe goed ben jij momenteel? Iedereen kan zijn leiderschapsvaardigheden aanzienlijk verbeteren met een beetje denkwerk en oefening. Met deze test krijg je
Nadere informatiecentrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie SAMEN ZORGEN DAT HET BETER GAAT!
centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie SAMEN ZORGEN DAT HET BETER GAAT! De Swaai is een samenwerking tussen GGZ Friesland en Talant en biedt jongeren met zowel een verstandelijke beperking
Nadere informatie1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule
Werkboek Inhoudsopgave: 1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule 2. Het H.A.R.T. model 2.1. H.A.R.T. staat voor: 2.1.1. Mijn verhaal over oprechte communicatie 2.1.1: Hoofd Gebruik de rest van deze
Nadere informatieExecutieve functies in de klas: interventies
Executieve functies in de klas: interventies Door Wijnand Dekker, gezondheidszorgpsycholoog Anneke Dooyeweerd, pedagoog/coach Inleiding In de vorige nieuwsbrief omschreven we wat er wordt verstaan onder
Nadere informatieFormeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.
Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieZelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W
Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument
Nadere informatieJONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren
Ellen van den Ende in samenwerking met Mariëtte Verschure JONG EN HOOGGEVOELIG HOEZO ANDERS?! Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Uitgeverij Akasha Inhoud Hooggevoelig, hoezo anders?!
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatie2010 Marco Honkoop NLP coaching & training
2010 Marco Honkoop NLP coaching & training Introductie Dit ebook is gemaakt voor mensen die meer geluk in hun leven kunnen gebruiken. We kennen allemaal wel van die momenten dat het even tegen zit. Voor
Nadere informatieBescherm je foto s met een watermerk
Bescherm je foto s met een watermerk Het is vervelend wanneer een ander met je foto's aan de haal gaat. Je steekt er niet alleen tijd en moeite in maar ook wettelijk heb je rechten over je eigen foto's.
Nadere informatieE.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7
E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....
Nadere informatieHandleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar
Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 5 Verantwoording methodiek 6 Doorgaande lijn Po en Vo 7 Preventief en curatief 8 Organiseer je les 9 Praktische
Nadere informatie[DE 3 MAGISCHE SMSSEN]
2012 Life Coach Désirée Desiree [DE 3 MAGISCHE SMSSEN] Hoe je op een subtiele en liefdevolle manier je man kunt manipuleren zodat hij zich realiseert hoe blij hij mag zijn met jou. De 3 magische smssen
Nadere informatieHEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN
E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te
Nadere informatiede plek van de leider
Wat komt er kijken bij succesvol leiderschap? Deze en andere vragen stellen wij tijdens de Leergang Leiderschap. We gaan samen op zoek naar de essentie van leiderschap. Zo ontwikkel je een geoefend oog
Nadere informatiecopyright www.candocoaching.nl 1
1 De Gids voor jouw succes en jouw uniekheid door Margje van der Lei CanDo Coaching www.candocoaching.nl Door het zetten van specifieke intenties wordt je geholpen op de weg waar je naar toe wilt. Wanneer
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatie3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?
Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat
Nadere informatieLes 3: Het maken van pagina s, het menu en het schrijven van een blogpost Pagina s
Les 3: Het maken van pagina s, het menu en het schrijven van een blogpost Bij het maken van een blog is het belangrijk dat je er inhoud op plaatst. Dit noemen we content. Alles wat je openbaar op je blog
Nadere informatieGESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een
Nadere informatieOver dit e-bookje. Dit is versie 1.0 van 14 waardevolle studietips die echt werken
Over dit e-bookje Dit is versie 1.0 van 14 waardevolle studietips die echt werken Fijn dat je dit e-bookje leest! Ik hoop dat het je zal inspireren, inzichten zal geven en bovenal dat het je helpt succesvoller
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieOp basis van onderstaande items kan je nagaan welke toegevoegde waarde de trainingen
Beste webbezoeker, Op basis van onderstaande items kan je nagaan welke toegevoegde waarde de trainingen Selfcoaching for business Selfcoaching voor privé gebruik Slaapschool voor jou kunnen hebben. Per
Nadere informatieRelaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.
Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan
Nadere informatieSociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving
Sociale leeromgeving Bij sociale leeromgeving gaat het om de mensen die jij kent en hoe je je bij hen voelt. Hoe voel je je in de klas?, kun je goed omgaan met je klasgenoten?, hoe zijn de docenten op
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieWerken met het portfolio in itslearning bij het vak CKV
Werken met het portfolio in itslearning bij het vak CKV In het leerplatform van itslearning zit een portfoliofunctie. Dit portfolio kan je gebruiken om jouw persoonlijke ontwikkeling te laten zien door
Nadere informatieLééf je dag. Prikkelende workshops om samen te leren
Lééf je dag Prikkelende workshops om samen te leren Vier je dag, vier het moment Wilt u een personeelsbijeenkomst organiseren waarbij u ontspanning combineert met leren? Kies dan voor de workshops van
Nadere informatie9 Communicatie-tools. voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie
9 Communicatie-tools voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie Maar één persoon Je hebt maar een persoon nodig om nieuwe ervaringen te introduceren VOORWOORD Geen enkel
Nadere informatieNatuurlijk Leren, het ei van Columbus
Expertise 2013, jaargang 7, nummer 5 Natuurlijk Leren, het ei van Columbus Ellen Darricarrère Natuurlijk Leren is een inspiratiebron voor het fysieke lichaam van de mens. Alle zintuigen en waarnemingen
Nadere informatieBegrijpend Lezen moet je Lezen Denken Begrijpen!
Begrijpend Lezen moet je Lezen Denken Begrijpen! Drie soorten strategieën: Sturingsstrategieën: Leesdoel bepalen Oriënteren op de tekst Actualiseren van kennis en woordenschat Actief lezen door toepassen
Nadere informatieVragenlijst Prettig Schoolgaan versie voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs
Vragenlijst Prettig Schoolgaan versie voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs Inleiding Hieronder staan een aantal vragen. De vragen gaan allemaal over de middelbare school. Jij gaat de vragen beantwoorden.
Nadere informatieVoorwoord 9. Inleiding: Hello 12. Hoofdstuk 1: Mindmap de Mind-app 20
Inhoud Voorwoord 9 Inleiding: Hello 12 Hoofdstuk 1: Mindmap de Mind-app 20 Mind-app 21 De kracht van de mindmap 22 Overzicht en inzicht 22 Ordenen, onthouden en bedenken 23 Een mindmap voor alles! 24 Gebruik
Nadere informatieAllereerst moeten we de letters kunnen zien
Leren lezen doe je met je lijf We hebben vroeger allemaal met meer of minder moeite leren lezen. We gaan ervan uit dat ieder mens met een normale intelligentie kan leren lezen. Toch zijn er in ons land
Nadere informatieOrganiseren. werkt! Krijg meer overzicht,, structuur en (tijd) winst! Germo Bekendam Karlijn L Ortye
Organiseren werkt! Krijg meer overzicht,, structuur en (tijd) winst! Germo Bekendam Karlijn L Ortye Inhoud 1. Organiseren is keuzes maken 6. Planning en digitaal organiseren 7. E-mail organiseren Pagina
Nadere informatieMEDIATOR IN DE MARKT: ONDERNEMEN MET HART EN ZIEL. Vaardigheidstraining
MEDIATOR IN DE MARKT: ONDERNEMEN MET HART EN ZIEL Vaardigheidstraining Mediator in de Markt: Ondernemen met hart en ziel Introductie Je bent mediator. Je bent enthousiast, gemotiveerd en kundig. Maar nu?
Nadere informatieWat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?
Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid
Nadere informatieSpiritueel dagboek. Met teksten en inzichten van MORYA zoals opgetekend door Geert Crevits
Spiritueel dagboek Met teksten en inzichten van MORYA zoals opgetekend door Geert Crevits Voorwoord: Een spiritueel dagboek 5 Waarom een spiritueel dagboek? 7 Om bewuster te leven en te handelen Aandachtspunten
Nadere informatieAnne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Lisa: Onderwijsassistent (MBO niveau 4)
Anne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Ik kreeg vanaf de eerste dag een fijn gevoel bij deze school. Er hangt een gezellige sfeer. Je wordt goed opgevangen door de docenten. Als je ergens mee zit kan
Nadere informatieSamen rekenen... alleen!
veel Inside 2-99 Samen rekenen... leuker dan alleen! Rekenen met een tutor: wat wil je nog meer? Agnes Vosse Dit artikel is eerder gepubliceerd in Willem Bartjens, jaargang 17, januari 1998 1. Inleiding
Nadere informatie10 SUCCESFACTOREN VAN VIP-DAGEN
10 SUCCESFACTOREN VAN VIP-DAGEN SNEL GOED VERDIENEN MET WERK DAT JE LEUK VINDT DOOR LAURA BABELIOWSKY WWW.BOUWEENBLOEIENDBEDRIJF.NL WAT IS EEN VIP-DAG PRECIES? Je gaat een dag met de klant aan het werk
Nadere informatieAls je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.
Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen
Nadere informatieSpoorboekje. Als je het mij vraagt. Onderwijs Vanuit autisme bekeken
Spoorboekje Als je het mij vraagt Onderwijs Vanuit autisme bekeken 1 Start Wat vinden kinderen en jongeren met autisme eigenlijk van het onderwijs? Vanuit autisme bekeken vroeg hen wat zij willen vertellen
Nadere informatie