L E Z E R S A A N H E T W O O R D

Transcriptie

1 L E Z E R S A A N H E T W O O R D 10 De Nederlandse Jager 2/2012

2 Samenstelling: Reinier Enzerink Foto: Michael Migos P R A K T I J K T I P S Lezers aan het woord Jagers beschikken over een schat aan informatie over de jachtpraktijk en alles wat daarmee samenhangt, zoals bijvoorbeeld levenswijze en gedrag van het wild, bejagingsmethoden, jachtuitrusting en biotoopverbetering. In deze rubriek nodigen we u uit om uw kennis, maar ook uw ervaringen, meningen en suggesties te delen met de andere lezers van dit blad. Regelmatig plaatsen we in De Nederlandse Jager een stelling of vraag waarop u via praktijktips@knjv.nl kunt reageren. De redactie schrijft vervolgens op basis van uw reacties een artikel. Vossenbeheer in de praktijk We vroegen u in het kerstnummer hoe de bejaging van de vos het beste kan worden aangepakt. In welk jaargetijde, op welke plek, met welke middelen en op welk moment van de dag? Uit de reacties kwam naar voren dat jagend Nederland het vossenbeheer zeer hoog op de prioriteitenlijst heeft staan. Na vier jaar bescherming heeft de vos een enorme populatiegroei doorgemaakt, waardoor schade aan landbouw en fauna in nagenoeg heel Nederland dreigt. Uit alle hoeken van het land kwamen reacties, waaruit duidelijk werd dat de beste bejagingsstrategie afhankelijk is van de biotoop van het jachtveld. Het beste moment om dieren te bejagen is het moment waarop ze de meeste activiteit vertonen, in het geval van een nachtdier als de vos is dit dus s nachts. Naast de beperkingen van het menselijk oog worden we op dit punt beperkt door de wet. Bejaging van de vos is alleen mogelijk tussen zonsopgang en zonsondergang, tenzij een ontheffing is verleend voor het gebruik van kunstlicht. Als we alle reacties achter elkaar zetten kunnen we vijf manieren van vossenbejaging onderscheiden: aanzit, drijfjacht, lichtbak, bouwjacht en de kastval. De Nederlandse Jager 2/

3 Aanzit De heer Snippert wijst op het gebruik van een strategisch geplaatste hoogzit, langs een bosrand, maaipad of graanperceel, om de vos te bejagen. Aan het eind van de zomer is het aan te bevelen om een verplaatsbaar ladderzitje bij pasgemaaide graspercelen te plaatsen. Deze percelen hebben dan een grote aantrekkingskracht op zowel jonge als oude vossen. Herman Simmelink wijst op de mogelijkheid om kleine voerputjes te maken in de buurt van een hoogzit waar je aas ingooit en op die manier de vos naar je toe lokt. Met de grondboor maak je een gat van 30 centimeter diep waar je het aas in begraaft, als het aas elke keer wordt weggehaald kan men gaan aanzitten. Het is uiteraard wel van belang dat het lokvoer afkomstig is uit het jachtveld in verband met de Destructiewet. Een bellenblaassetje is een handig hulpmiddel om de wisselende windrichting te bepalen als de hoogzit in het bos staat. In diverse reacties werd gewezen op de meerwaarde van het gezamenlijk aanzitten met de buurjagers, de kans dat er dan daadwerkelijk vossen worden geschoten neemt aanmerkelijk toe. Peter Philipsen schrijft: Probeer te denken als een vos. Waar zou jij rustig slapen en waar zou jij denken het snelst wat muizen, kikkers, wormen, gevogelte of ander wild te vinden? Er is niets mooier dan hem te observeren en hem op dat ene moment te slim af te zijn. Aan het eind van de zomer hebben pas gemaaide graspercelen grote aantrekkingskracht op vossen (foto: Klaus Schneider) De drijvers blijven zoveel mogelijk op linie, drijven met de windrichting mee en laten geen gaten vallen Foto: Ewout van Hasselt 12 De Nederlandse Jager 2/2012

4 Foto: Werner Nagel Een goede hond geeft aan of er een vos in de bouw zit en zal soms dus geen interesse tonen voor sterk naar vos geurende bouwen Drijfjacht Marco Witteveen put duidelijk uit eigen ervaring als hij stelt: Een drijfjacht kan de meest frustrerende vorm van vossenjacht zijn als de organisatie niet goed verloopt of de deelnemers de ernst van vossenschade niet serieus nemen. De drijvers blijven zoveel mogelijk op linie, drijven met de windrichting mee en laten geen gaten vallen. Een tak afbreken, even hoesten en af en toe even stilstaan, verontrust de vos meer dan luid geschreeuw. Wanneer je honden meeneemt de drift in en deze lopen een vos voorbij, houd er dan rekening mee dat de vos in veruit de meeste gevallen terug zal slaan. Het advies is dan ook om een of meerdere geweren aan het begin van de drift op te stellen. Wiel Peeters geeft aan dat in akkerbouwgebieden de herfst een goede periode is om met andere jachtcombinaties de groenbemester uit te drijven. We zetten het perceel rondom af met geweren, meestal 10 tot 12. In grote percelen worden in overleg met de agrariërs banen platgereden om de jagers gelegenheid te bieden om de vos te schieten. Als de geweren op post staan, wordt het perceel uitgedreven door drijvers, hondenmensen en geweren. De drie keer dat we tot nu toe zo n dag hebben gehouden, leverde in totaal 12 vossen op. Ook kan gepost worden bij de oogst van gewassen. Ad Jansen geeft aan dat de postende geweren strategisch neergezet dienen te worden. Als de gelegenheid het toelaat kunnen de geweren het best tegen de dichtstbijzijnde dekking aan worden gezet, rekening houdend met de bekende wissels en de windrichting. Dit heeft als groot voordeel, naast de aanzienlijk betere kans van slagen, een hogere veiligheid en een zeer beperkte verstoring van het overige wild. Marco Witteveen: Vossen kennen hun huiskamer goed en vluchten niet graag door het water als er alternatieven zijn. Peter Philipsen geeft aan dat de ranstijd, van eind december tot en met februari, de geëigende periode is om in bosgebieden drijfjachten op de vos te organiseren. Het gaat dan om WBEgrensoverschrijdende drijfjachten zoals deze al enige jaren worden georganiseerd rond het Brabantse Overloon. In het vossennummer van afgelopen jaar werd verslag gedaan van een dergelijke jacht, waarbij de drijverslinie door het bos gaat en stilhoudt bij iedere mogelijke vossenbouw. In deze periode liggen vossen veelal gepaard in de bouw, afschot van vossen in deze tijd van het jaar werkt enige tijd door omdat het relatief lang duurt totdat er weer (jonge) dieren gaan struinen op zoek naar een territorium. Iedere bouw wordt geïnspecteerd door een van de diverse aardhondenteams, Philipsen: Sterk naar vos geurende bouwen geven geen garantie dat er een vos op zit, de rekels urineren namelijk veel op de bouwen om deze te markeren voor rivalen. Een goede hond geeft aan of er een vos in de bouw zit en zal soms dus geen interesse tonen voor sterk naar vos geurende bouwen. Lichtbak Een geëigende manier om een nachtdier als de vos te beheren is s nachts met de lichtbak. Mark Bijkerk geeft aan dat hij - vanwege de aanloop van vossen vanuit natuurgebieden waar geen beheer plaatsvindt - in zijn 1400 hectare grote jachtveld in Drenthe afhankelijk is van het gebruik van de lichtbak om enige invloed op de vossenstand te hebben. Bijkerk: In de periode van september t/m februari lichtbakken wij zeer regelmatig met een vast team van drie jagers (chauffeur, lampenier en schutter). Voor het lichtbakken gebruiken wij een dubbele Lightforce van 100 Watt en een buks in kaliber In de eerste jaren na het jachtverbod op vossen schoten wij jaarlijks meer dan 50 stuks; momenteel is het resultaat van vijf keer lichtbakken 11 vossen. De Nederlandse Jager 2/

5 Een half schotje verwijderd van een dammetje/plankje/bruggetje zijn vaak ideale posten Bouwjacht Henk Kerstjens geeft aan dat de bouwjacht met de aardhond (toegestaan van 1 september tot in maart) in de winter het meeste effect sorteert van alle middelen die de Nederlandse jager bij het vossenbeheer voorhanden heeft. De belangrijkste reden is al uitgelegd bij de WBE-grensover- schrijdende drijfjachten: de vossen zijn in deze periode gepaard. Peter Philipsen vult aan: De moeren zijn het zat dat ze steeds lastig worden gevallen door de rekel en verschansen zich dan vaak in een bouw, zodat ze kunnen rusten. Vaak zijn dit niet de bekende grote bouwen waar zij later zal gaan jongen, die wel al vaak worden opgepoetst en gemarkeerd worden met een geurvlag, maar kleinere in de buurt zijnde bijbouwtjes en ruime konijnenbouwen. Vindt u een moer in een bouw dan zitten er vaak een of meerdere rekels Foto: Marco Witteveen in de buurt, vaak zitten de vossen ook samen op een bouw, drie tot zelfs vijf vossen is hier in oostelijk Noord-Brabant geen zeldzaamheid. Het nalopen van droge waterloopbuizen is ook zinvol, zo kwam uit veel reacties naar voren. In gebieden waar natuurlijke bouwen zeldzaam zijn, zoals poldergebieden en andere gebieden met een hoge waterstand, is het aanleggen van een kunstbouw op een strategische plek ook aanbevelenswaardig. Cor van der Kuil geeft aan dat kleine bosperceeltjes, singels en beekjes die vanaf een brede sloot het land in lopen ook goede plaatsen zijn, het liefst kiest men een plaats waar men ooit een vossenbouw heeft gevonden of een vos heeft gespeurd. Kunstbouwen mogen zeker niet te kort zijn, zeker tien tot twaalf meter of langer. De beste resultaten heeft men met betonpijpen van 20 cm binnenwerkdoorsnede. De eerste drie meter dient in ieder geval te bestaan uit 20 cm pijpen, daarna kan men eventueel een iets grotere diameter aanhouden. Het werken met een broekstuk verdient aanbeveling, zodat de vos middels een andere pijp kan springen. Een goede kunstbouw moet met de in- en uitgang richting het zuiden liggen, en moet voor de vos aangenaam en voor de hond gemakkelijk zijn. Herman Simmelink adviseert om bij controle van de kunstbouw op 100 meter afstand te blijven bij het speuren naar sporen. Kastval en vangkooi De vangkooi als middel om vossen te vangen kreeg relatief weinig aandacht. De vangkooi of kastval is een toegestaan middel om vossen te vangen. Voor het plaatsen en onderhouden van een kastval of vangkooi is een schriftelijke toestemming van de grondgebruiker nodig voor beheer en schadebestrijding, de 40 ha-regeling is echter niet van toepassing. Let hierbij wel op dat de Destructiewet het gebruik van aas, dat niet uit het jachtveld afkomstig is, verbiedt. Harry Enzerink geeft bij het gebruik van de vangkooi de suggestie om deze, indien mogelijk, te combineren met een vogelren; vossen hebben een bijzondere voorkeur voor eenden. Alle lezers die hebben gereageerd worden hartelijk bedankt! 14 De Nederlandse Jager 2/2012

6 De jachtkalender Na de lezerstips voor de verschillende bejagingsstrategieën volgt hierbij nog de kalender voor de bejaging van de vos. Januari en februari (ranstijd) Hoewel de vos er de meeste tijd van het jaar de voorkeur aan geeft om boven de grond te leven en de bouwen meestal alleen gebruikt als vluchtoord bij onraad kan men hem in deze periode het meest in de bouwen aantreffen, met uitzondering van de poldergebieden. Het zwaartepunt van de vossenbejaging dient in deze periode te liggen. Maart en april Peter Philipsen: Hoewel ik zeer actief ben in het beheren van de vos, bejaag ik hem in deze periode op geen enkele manier, tenzij het echt noodzakelijk is vanwege schade aan wild, weidevogels of gehouden pluim- en kleinvee. Hans Kalter geeft aan dat de vos niet alleen in heel Nederland bejaagbaar moet worden - dus ook in de gebieden van de grote terreinbeherende organisaties die nu nog vaak als kraamkamer fungeren - maar ook het hele jaar door, met name met gebruik van de lichtbak. Mei, juni en juli Aanzitten met de kogelbuks bij gemaaid grasland, zowel jonge als oude vossen komen hier muizen en mollen vangen. Tevens aanzit bij de bouw, alleen jonge vossen schieten en als laatste de ouderdieren. Vroege ochtenduren en avonduren, bij rustige omstandigheden de hele dag (houd wel rekening met de wind). Peter Philipsen adviseert na het schieten te blijven zitten, want vaak komen de overgebleven jongen er na een tijdje weer uit. Breekt men de aanzitsessie af en heeft men niet alle jongen kunnen bemachtigen, dan worden deze meestal dezelfde dag naar een andere plek versleept, los elkaar indien mogelijk na een paar uur af. Juni, juli, augustus en september Versgemaaide graan- en grasvelden hebben ongeveer een week een hoge aantrekkingskracht, vooral aan de randen kan men succes hebben. Men kan kleine stukjes aas strooien op de plekken waar de jonge vossen achterblijven, zodat men ze goed kan aanspreken. Peter Philipsen: Maak de stukjes zo klein mogelijk, omdat de vos een groter stuk aas meestal direct meeneemt naar dichte dekking. Schiet u een vos, voer dan door en ga na een á twee dagen weer aanzitten. Oktober, november en december Peter Philipsen: In deze periode kan men de vos in alle dekking van minimaal 25 centimeter hoog verwachten, vooral de groenbemester is in trek. In deze maanden kan men hem bejagen zoals hazen en fazanten bij de voor-de-voet- of drijfjacht. Gebruik kop-, flank- en achtergeweren en laat deze, indien men een vos wil schieten, niet op ander wild schieten. Indien mogelijk kan men met loonwerkers afspreken dat zij een seintje geven als zij gaan oogsten, zodat met een aantal geweren gepost kan worden. In het oogstseizoen zoeken vossen ook vaak droge, nabijgelegen duikers op, omdat ze deze maanden nagenoeg voortdurend in het veld leven. Men dient op te passen met het te vroeg in het seizoen controleren van de (kunst) bouwen met aardhonden, omdat je daarmee de vossen verdrijft naar onbekende verblijfplaatsen in het veld. Foto: Bas Worm Handboek vossendrijfjachten Aangezien een vos zich niets aantrekt van menselijke grenzen dient bij de bejaging voorbij jachtveld- en WBE-grenzen gekeken te worden. Bij de redactie is een draaiboek voor het organiseren van jachtveldoverschrijdende vossendrijfjachten van de hand van initiatiefnemer Peter Philipsen op te vragen. Stuur uw mail naar redactie@knjv.nl. Lezerstips gevraagd Om u van goede tips te kunnen voorzien beroept de redactie zich graag op de praktijkervaring van de leden. In de rubriek Lezers aan het woord vindt u artikelen naar aanleiding van uw inzendingen. Hierboven heeft u het eerste artikel kunnen lezen dat we hebben geschreven aan de hand van uw inzendingen. Graag willen we u een volgende vraag voorleggen voor de rubriek Lezers aan het woord : hoe kunnen we als jagers in landbouwgebieden waar alles om agrarische productie draait op een slimme manier iets doen aan biotoopverbetering? Heeft u tips voor andere jagers om in intensief benutte landbouwgebieden met relatief bescheiden middelen toch resultaat te boeken voor het wild? Mail uw tips (liefst voorzien van foto s) uiterlijk 13 februari naar praktijktips@knjv.nl De Nederlandse Jager 2/