Agri & Food. Bijlagen

Transcriptie

1 Agri & Food Bijlagen

2 2

3 iv Samenvatting Businessplan Meeting Point Food Academy Amsterdam Food Academy Food Academy Amsterdam is de plaats waar de vraag naar en het aanbod van arbeid in de voedingssector bij elkaar komen en op elkaar worden afgestemd. De plaats waar bedrijven, opleiders en talenten elkaar treffen, samenwerken en versterken. Food Academy Amsterdam maakt deel uit van een sterk Food cluster in het Noord- Westelijk deel van de Randstad met een reeks van (gebundelde) activiteiten met een economisch, maatschappelijk en educatief karakter. Het is een stimulans om de relatie van het bedrijfsleven met het onderwijs, kennisinstellingen en overheden te optimaliseren. Regionale kleuring is hierbij cruciaal. De Food sector in de regio Zaanstreek is vooral een procesindustrie. De Food sector in Amsterdam richt zich naast de procesindustrie op retail, distributie, logistiek, marketing en (food- )management. Het onderwijs volgt de regionale indeling. Wellantcollege richt zich met de Food Academy op thema s rondom binnenstedelijke voedselvraagstukken. Het Clusius College richt zich op positionering op het terrein van procesoperating in Food, inclusief kwaliteitsmanagement. De arbeidsmarkt in de Food sector kent daarbij zijn eigen dynamiek en heeft met de afzonderlijke onderwijsinstellingen een eigen relatie. Om een inhoudelijke optimalisatie te maken, onder meer met landelijke en provinciale programma s en beleidslijnen, zien we in hoofdlijnen een verdeling op 4 thema s. Werken en leren & ontwikkelen staan centraal. Innoveren is nodig om doelbewuste veranderingen, gestuurd door overheden en bedrijfsleven, gezamenlijk op te kunnen pakken en te borgen in het kennissysteem. Tot slot betekent het thema Verbinden dat een intensieve ketensamenwerking tot stand wordt gebracht. 1. Profiel In verschillende regio s in het land waar de foodsector belangrijk is, zijn in de loop van de tijd sterke bedrijvenclusters gevormd. Voor het Noord- Westelijk deel van de Randstad geldt dat een regionaal cluster van bedrijven in de Food sector ontbreekt. Partijen (bedrijfsleven, onderwijs en overheid) in de regio hebben het vaste voornemen geformuleerd nu samen te gaan werken om ook in deze regio een dynamisch food- cluster te laten ontstaan. Wellantcollege, Clusius College en Hogeschool Inholland nemen daarbij het voortouw. Daarbinnen werken Wellantcollege en Clusius College samen aan de realisatie van het CiV- Meeting Point Food Academy. Een sterk Food cluster in het Noord- Westelijk deel van de Randstad bestaat uit een reeks van (gebundelde) activiteiten met een economisch, maatschappelijk en educatief karakter. Het moet een stimulans zijn om de relatie van het bedrijfsleven met het onderwijs, kennisinstellingen en overheden te optimaliseren. Regionale kleuring is hierbij cruciaal. De Food sector in de regio Zaanstreek is vooral een procesindustrie. De 29

4 Food sector in Amsterdam richt zich naast de procesindustrie op retail, distributie, logistiek, marketing en (food- )management. Het onderwijs volgt de regionale indeling. Wellantcollege richt zich binnen de Food Academy op thema s rondom binnenstedelijke voedselvraagstukken. Het Clusius College richt zich op positionering op het terrein van procesoperating in Food, inclusief kwaliteitsmanagement. De arbeidsmarkt in de Food sector kent daarbij zijn eigen dynamiek en heeft met de afzonderlijke onderwijsinstellingen een eigen relatie. Het kristallisatiepunt Food Academy kent het volgende profiel: Wellantcollege en Inholland bieden een specifiek opleidingenpakket MBO en HBO met een focus op binnenstedelijke vraagstukken met initieel onderwijs en innovatieve trajecten, en focus op kleinere bedrijven; binnen de Food Academy wordt een concreet arbeidsmarktinstrumentarium voor de food sector aangeboden waarvoor binnen de regio een samenwerkingsverband met de uitzendbranche is gevormd. (Clusius College). Om een inhoudelijke optimalisatie te maken, onder meer met landelijke en provinciale programma s en beleidslijnen, zien we in hoofdlijnen een verdeling op 4 thema s. Deze enten we op het topsectorenbeleid, dat breder insteekt dan de HCA alleen. Werken en leren & ontwikkelen staan centraal. De vraag naar voldoende en goed opgeleid personeel, nu en in de toekomst, is immers een leidend thema voor de sector. Innoveren is nodig om doelbewuste veranderingen, gestuurd door overheden en bedrijfsleven, gezamenlijk op te kunnen pakken en te borgen in het kennissysteem. Het HBO en het wetenschappelijk onderwijs spelen hierbij een zeer belangrijke rol. Tot slot betekent het thema Verbinden dat een intensieve ketensamenwerking tot stand wordt gebracht zodat kennisvalorisatie en een actieve rol van de overheden in de Food sector mogelijk wordt. 30

5 2. Bijdrage aan innovatie werkveld en onderwijs Optimaal aansluiten onderwijs - arbeidsmarkt Voedingsopleidingen hebben een focus op het grootbedrijf met specifieke meer technologisch georiënteerde functies. Food Academy biedt dit met een aanbod BBL en een makelaarsfunctie waardoor we razendsnel kunnen anticiperen op de behoefte van de arbeidsmarkt. Door de inrichting van een concreet brandpunt waar vraag naar en aanbod van arbeid in de sector bij elkaar komen is het onderwijs direct aangesloten op ontwikkelingen in de arbeidsmarkt. Zo kunnen die ontwikkelingen direct vertaald worden naar ontwikkelingen binnen het onderwijs. Optimaal aansluiten op nieuwe beroepen in een stedelijke context Food Academy gaat verder door met haar BOL opleidingen te anticiperen op nieuwe beroepen en ondernemerschap in het midden- en kleinbedrijf en oplossingen te bieden voor stedelijke vraagstukken. Dit betekent het betrekken van toegepast onderzoek in het onderwijs en het samenwerken met stedelijke initiatieven. Concreet krijgt deze innovatie gestalte in een groot aantal activiteiten die wij structureren binnen de genoemde thema s leren en ontwikkelen, werken, innoveren en verbinden. Het gaat hier onder meer om: creëren van een doorlopende leerlijn MBO4 HBO, Wellantcollege Inholland; creëren van gezamenlijke projecten MBO- HBO; Food Academy verwerft hoogwaardige stages die boeiend en bindend zijn voor deelnemers om in de sector aan de gang te gaan; in samenspraak met de bedrijven zet Food Academy een meerjarig opleidings- en trainingsprogramma op waarmee gewerkt wordt aan het up- to- date houden van kennis en kunde van de medewerkers; ontwikkelen van meer op de praktijk in de voedingsmiddelenindustrie ingerichte leer- werk trajecten op niveau 3 en 4; bij- en nascholingstrajecten, in de werksituatie, om zittend personeel aan te kunnen laten haken bij de ontwikkelingen binnen de sector; Food Academy zorgt voor de werving en eerste selectie van kandidaten, en in samenwerking met de partners, voor het opleiden en ontwikkelen van kandidaten; Food Academy ontwikkelt, in samenwerking met deelnemende partners, modules voor strategische HR planning; realiseren van een bedrijfsechte omgeving door betrokkenheid van (Amsterdamse) bedrijven; organiseren van cycli van gastlessen over binnenstedelijke voedselvraagstukken; bijdrage van bedrijven aan onderwijsontwikkeling; bijdrage leveren aan gezamenlijke projecten MBO- HBO (leveren van authentieke vragen); bijdrage aan symposia; deelname in verschillende wijkgerichte activiteiten (foodcourts) in Amsterdam op het snijvlak voeding en gezondheid in de stad; 31

6 acquireren van authentieke vragen bij Amsterdamse binnenstedelijke ondernemers; De ervaring die we hier hebben opgedaan is dat hier creatieve innovatieve vraagstukken leven waar Food Academy een antwoord op kan geven. integratie ontwikkelde lessencyclus in de MBO- 4 opleiding. Wageningen UR, DLO LEI heeft een lessencyclus ontwikkeld met vier lessen: o Thema 1: Gezondheid en de stad o Thema 2: Etniciteit en de stad o Thema 3: Duurzaamheid en de stad o Thema 4: Multifunctionele verbindingen en de stad en vermarkting imago- campagne, cursussen, syllabi, games en andere (online- )manieren om kennis en informatie over relevante innovaties toegankelijk te maken voor studenten en kandidaten (zie ook werken); regierol nemen waar het gaat om de kennisontwikkeling van binnenstedelijke voedselvraagstukken, via ketenmakelaar (KIGO stadlandbouw) en lectorenkring verbeteren van de samenwerking met niet- groene opleidingen in het VO en MBO teneinde rechtstreeks te werven voor Foodopleidingen (BOL/BBL); verbinding leggen met andere sectoren om (mobiliteits)kandidaten te plaatsen over te nemen. 3. Landelijke samenwerking Food Academy richt zich op BOL, BBL en cursorisch onderwijs (Leven Lang Leren). Het BOL- onderwijs wordt geconcentreerd bij Wellantcollege, en de BBL en cursorisch onderwijs bij Clusius College. Het aanbod dat ontwikkeld is en wordt, zal waar relevant ook toegankelijk zijn voor deelnemers uit andere regio s. In samenhang met de afspraken rondom innovatie van onderwijs, die tussen de kristallisatiepunten worden gemaakt, worden ook afspraken over de toegankelijkheid gemaakt. De Food Academy kan activiteiten toegankelijk maken door masterclasses te ontwikkelen en toegepast onderzoek te ontsluiten. 4. Sectorvisie en arbeidsmarkt Topsector Agro en Food De topsector Agro en Food heeft zich ten doel gesteld de sterke internationale positie van de sector te bestendigen. Hiertoe wil de topsector investeren in excellente kennis en innovatie. De voedings- en genotmiddelenindustrie is een belangrijke sector en verschaft mensen werk. De overheid heeft de voedings- en genotmiddelen industrie als belangrijk sleutelgebied aangewezen, om internationaal te kunnen blijven concurreren. Toename van resource efficiency in de keten, het verlagen van footprints, duurzaamheid van importstromen maximaliseren, zorg om humane gezondheid zijn thema s waar Food Academy op inspeelt. Naast de aansluiting op de voedingsmiddelenindustrie maken de partners ook de keuze om te investeren in 32

7 stedelijke Amsterdamse vraagstukken waar onder regie van de gemeente Amsterdam een aantal jaar aan gewerkt wordt. Tabel 1: Wervingsbehoefte voedingsmiddelen technologie Opleidingsniveau Wervingsbehoefte starters per jaar (0-3 jaar werkervaring) Aanbod starters per jaar (0-3 jaar werkervaring) Verschil MBO Voedingsmiddelentechnologie 600* ** HBO Voedingsmiddelentechnologie 176*** 95- >55*** 81- >121 WO Voedingsmiddelentechnologie 40-50**** 40-50**** 0 * afgeleid van totale wervingsbehoefte Voedingsmiddelenindustrie, SEOR, Vervangingsvraag Maakindustrie 2006 ** Ministerie LNV 2007 *** inschatting HAS Den Bosch & Nutri- akt 2007 **** WUR 2007, buitenlandse studenten zijn in deze gegevens niet opgenomen. De behoefte aan goed opgeleid personeel dat in staat is de technologische en innovatieve ambities van de sector te realiseren, is hoog. De afgestudeerden van deze opleiding kunnen uitstekend functioneren in de gehele keten van voedingsmiddelen en de periferie rondom de keten. Veranderingen in het werkveld Onderzoek en interviews met bedrijven in het voedingsdomein (AH, Friesland Campina, EM- TE) geven aan dat er meer vraag komt naar afgestudeerden met kennis van Food. Onderzoek van Friesland Campina en van EIM toont aan dat enerzijds het aanbod onvoldoende is om de vraag op te kunnen vangen en anderzijds dat de gewenste vaardigheden (ondernemerschap en technische kennis) ontbreken. Het bijbrengen van een ondernemende en onderzoekende houding is van groot belang. Albert Heijn 1 geeft aan dat de dienstverleningsconcepten in supermarkten veranderen, volledig gericht op services. Waar het om gaat is de vraag van Albert Heijn aan de toeleverende bedrijven. Deze vraag naar halffabricaten wordt gedifferentieerder, afgestemd op de doelgroep en hoogwaardiger. Voor juist deze toeleverende bedrijven wordt de kennis van groen belangrijker. In de komende jaren is sprake van een mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt voor voedingsmiddelenbedrijven en de keten waarin voedingsmiddelenbedrijven actief zijn. Voor specifieke functies zijn nu al te weinig mensen: bijvoorbeeld operators, medewerkers technische dienst, logistieke medewerkers en gekwalificeerd personeel op het gebied van kwaliteit en laboratoria. Dan gaat het niet om tekorten van een individueel (uitzend)bedrijf, maar functies waarin breed onvoldoende kan worden 1 interviews manager Albert Heijn P&O, EMTE, Friesland Campina (ter voorbereiding op Food Academy),

8 voorzien. Dit type betreft niet de bulk van de mensen die werkzaam zijn in de sector. Dat zijn vaak nog mensen op niveau 1 of 2 die veelal eenvoudige en repeterende werkzaamheden verrichten. Dit type functies zal echter onder invloed van productie- automatisering ingeruild gaan worden voor minder, maar hoger gekwalificeerd personeel. Er wordt daardoor een flinke mobiliteits- en opleidingsvraag vanuit de sector verwacht. De frictie is er dus op kwalitatief en kwantitatief gebied: zittend personeel en nieuwe instromers passen niet in bestaande of wijzigende functieprofielen, en bedrijven krijgen te maken met een krimpende arbeidsmarkt bij een groeiende behoefte aan goed gekwalificeerd personeel. Metropoolregio Amsterdam De context waarin Amsterdam opereert, is een context van verjonging. De demografische ontwikkeling in Amsterdam is gunstiger dan het landelijk gemiddelde. Waar landelijk de groep 0-20 de komende 20 jaar afneemt met 8% stijgt deze in Amsterdam met 2% (bron: CBS). (Groen) onderwijs op het gebied van Food ontbrak echter in de Amsterdamse context. Een aantal jaren geleden is voeding een thema geworden op de bestuurlijke agenda in Amsterdam. Met de start van proeftuin Amsterdam werd een stimulans gegeven aan gezondere eetgewoonten, bekendheid van streekproducten en duurzame dier- en milieuvriendelijke productie. Hiermee sluit Amsterdam aan op (inter)nationale en regionale doelstellingen op het gebied van duurzame ontwikkeling en geeft ze hier concreet invulling aan. Ook binnenstedelijk ontstonden allerlei kleinschalige initiatieven op het gebied van voeding, zoals 'gezonde schoolkantines', 'boerderij- educatie', 'ontwikkeling van het Foodcenter als kenniscluster' en 'bevorderen stadslandbouw'. Het doel is om een duurzame verandering teweeg te brengen in de voedselketen. Vooral bij de stedelijke consument die daar een centrale plaats in neemt. Economische motieven en afbakening regio Samenvattend zijn er economische en maatschappelijke motieven om te investeren in Food. Bedrijven in het Noord- Westelijk deel van de Randstad kampen met een tekort aan geschoold personeel. Bovendien ontbreekt het in de regio aan opleidingen in de Food- sector. 5. Ambitie en missie Partijen kunnen ieder voor zich geen oplossing voor deze fricties bieden. Daarom werken in de Metropool Regio Amsterdam en Noord- Holland Noord (samen het Noord- Westelijk deel van de Randstad) bedrijven, uitzendorganisaties, onderwijsinstellingen en overheden samen om invulling te geven aan arbeidsmarktvraagstukken voor de voedingssector. Food Academy Amsterdam neemt hierin het voortouw. 34

9 De Food Academy (waarin eerdere initiatieven Food Academy en Food Learning & Employability Centrum zijn samengegaan) vormt een kristallisatiepunt met de volgende ambitie: De Food Academy is de plaats waar (de kwaliteit van) de vraag naar en het aanbod van arbeid in de voedingssector bij elkaar komen en op elkaar worden afgestemd. De plaats waar bedrijven, opleiders en talenten elkaar treffen, samenwerken en versterken. 6. Organisatie Als vorm kiezen wij voor een netwerkstructuur, zonder zwaar aangezette organisatievorm. De structuur is bewust dynamisch ingericht, om zoveel mogelijk andere geïnteresseerde partijen deel te laten nemen. In eerste instantie geldt dat voor (flex)bedrijven. We denken daarnaast bijvoorbeeld voor de onderwijs- en onderzoeks- kant aan ROC s en universiteiten, en aan de bedrijvenkant aan partners uit gerelateerde sectoren binnen de keten. De keuze voor een niet te zwaar aangezette organisatie betreft vooral de juridische vorm, die geen beletselen mag opwerpen voor nieuwe toetreders. Anderzijds zijn de geformuleerde ambities fors, en moet er nog veel werk worden verzet om die ook daadwerkelijk te realiseren. Om het handelen daarin te sturen kiest het samenwerkingsverband voor het door het Platform Bèta Techniek gehanteerde vijf fases model: Starten, Testen, Lanceren, Uitbreiden en Onderhouden. 7. Partners De voorbereidingen voor het Meeting Point Food Academy Amsterdam zijn begin 2012 van start gegaan met het uitwerken van het concept en het vormen van een netwerk van bedrijven. De Founding Fathers zijn: Bedrijven Grown Down Town Brouwerij de 7 Deugden Puur Chocolade ManpowerGroup Adecco PDZ Uitzendbureaus AOC s Wellantcollege Clusius College HBO, WO, kennisinstellingen Hogeschool InHolland 35

10 We streven naar verbreding door samenwerking met: Food productie bedrijven uitzendbureaus brancheorganisaties Amsterdam Economic Board Provincie Noord- Holland / Gemeente Zaanstad ROC s 8. Doelstellingen Food Academy streeft vanuit het CIV Agri & Food het volgende na: bijdragen aan maatschappelijke vraagstukken gerelateerd aan de foodsector in het Noord- Westelijk deel van de Randstad; jongeren uitdagen om voor Food (onderwijs) te kiezen; bijdragen aan de arbeidsmarktvraag van voedingstechnologische bedrijven; ondersteunen van de arbeidsmarkt door in samenwerking met het bedrijfsleven bieden van moderne arbeidsmarktinstrumenten; een doorlopende leerlijn creëren met het HBO; hoogwaardige onderzoekskennis en bedrijven integreren in het onderwijs om zo modern en hoogstaand MBO4 onderwijs te bieden. 9. Uitvoeringslocaties Wellantcollege en Clusius College gebruiken de locatie Boelelaan in Amsterdam als centrale locatie. In deze locatie verzorgen Wellantcollege en Inholland het onderwijs. Zoals aangegeven vindt veel van de ontwikkeling zelf plaats in samenwerking met partners als foodbedrijven en uitzendorganisaties, en dus ook binnen die bedrijven. Uitschenkpunten: Locatie Wellantcollege, Boelelaan, Amsterdam Locatie Wellantcollege, Rijswijk Locatie Clusius College, Alkmaar (en binnen de bedrijven zelf) 10. Deelnemersaantallen groen BOL master BBL AOC in uit in uit omvang 20 uur 36

11 11. Samenvatting begroting Meeting Point Food Academy Amsterdam Uitgaven totaal Menskracht (in kind) Menskracht (in geld) Huur (in geld) Innovatieprojecten Ontwikkeling, toegepast onderzoek/masterclasses Marketing Algemene kosten Totaal geld Totaal in kind Totaal geld+kind Inkomsten totaal Bijdrage bedrijven in kind Bijdrage onderwijs in kind Bijdrage overheid e.a. in geld Inkomsten kwantitatief aanbod Inkomsten kwalitatief aanbod Overige inkomsten, abonnementen Bijdrage landelijk CIV Totaal geld Totaal in kind Totaal geld + kind Saldo geld