Beoordelingsrapport van lectoraat Innovatief Ondernemen en Risicomanagement. Hogeschool Zuyd

Transcriptie

1 Beoordelingsrapport van lectoraat Innovatief Ondernemen en Risicomanagement Hogeschool Zuyd Visitatiedatum 10 november 2010 Visitatiepanel Ir. H. Vrehen (voorzitter) Ing. W. Brouwer Prof. Dr.ir. O.A.M. Fisscher Drs. G.P.M.G. Kamps (panelsecretaris) Pagina 1 van 14

2 Inhoudsopgave. SAMENVATTING EN AANBEVELINGEN PROCESINFORMATIE KENNISDOMEIN BIJDRAGEN AAN DE KWALITEITSVERHOGING VAN HET ONDERWIJS ONDERZOEK PROFESSIONALISERING DIENSTVERLENING AAN DE MAATSCHAPPELIJKE OMGEVING EXTERNE ORIËNTATIE EN NETWERKEN STRATEGIE EN BELEID PERSONEEL, ORGANISATIE EN COMMUNICATIE ORGANISATIEONDERSTEUNING KWALITEITSZORG BIJLAGEN Datum en locatie visitatie: Woensdag 10 november 2010 Hogeschool Zuyd Nieuw Eyckholt 300 te Heerlen Pagina 2 van 14

3 1. Samenvatting en aanbevelingen 1.1. Inleiding Voor u ligt het beoordelingsrapport van het visitatiepanel van het lectoraat Innovatief Ondernemen en Risicomanagement van Hogeschool Zuyd. Het proces van visitatie bestaat uit vier fasen: een interne positiebepaling van het lectoraat, het bestuderen van documentatie door een panel van drie onafhankelijke externe deskundigen, de visitatie zelf en een bestuurlijk besluit van het College van Bestuur ten aanzien van voortzetting van het lectoraat naar aanleiding van de visitatie 1. Het visitatiepanel bestond uit de heren ir. H. Vrehen voorzitter, Ing. W. Brouwer en Prof.dr.ir O.A.M. Fisscher. De visitatie omvatte kennisneming van uitvoerige documentatie, een voorbereidingsmiddag van het panel en een bezoek van het visitatiepanel, waarbij achtereenvolgens gesproken is met de leden van de kenniskring, de lector, een lid van het College van Bestuur (CvB) en interne en externe stakeholders. Dit alles heeft geresulteerd in het voorliggende beoordelingsrapport Beschrijving van de bevindingen Algemene indruk Het panel spreekt zijn waardering uit voor het lectoraat. De lector heeft een goede band weten op te bouwen met diverse externe stakeholders die als adviseurs van het MKB aan te duiden zijn. Ze zien in hem een goede sparringpartner en bruggenbouwer van bedrijven naar de hogeschool. De leden van de kenniskring zijn minder bekend bij de externe omgeving. De directe aansluiting met het MKB blijft moeilijk, evenals de directe betrokkenheid van de studenten. Illustratief is in dit verband dat het visitatiepanel noch een student, noch een echte MKB-ondernemer te spreken heeft gekregen. Wellicht dat het expertisecentrum beter een rol naar de individuele ondernemer kan vervullen. Het panel is positief over de kenniskringleden. Ze zijn enthousiast en getuige de vier (beoogde) promovendi hebben ze een stevige ambitie m.b.t. onderzoek. Het aantal publicaties is nog beperkt. Daarbij dient wel de bestaansduur van het lectoraat te worden meegenomen. Het panel constateert dat Hogeschool Zuyd het lectoraat op het gebied van beleid, visie en randvoorwaarden goed faciliteert en stimuleert. M.n. de recent uitgezette lijn in de notitie Versterken van de onderzoeksfunctie spreekt het panel aan gelet op de vergroting van de middelen voor het verrichten van onderzoek. De verhoging van de tijdsomvang van de aanstelling van de leden van de kenniskring acht het panel een krachtige stimulans. Het panel wil wel een waarschuwing uitspreken m.b.t. de nieuwe organisatorische onderbrenging van lectoraten bij faculteiten. Dit zou tot verzuiling kunnen leiden. Positief is de beoogde versterking van de relatie met faculteiten. De laatste zijn zich ervan bewust dat er nog een inhaalslag te plegen is v.w.b. de relatie van onderzoek en onderwijs. Alles overziende constateert het panel met de kenniskring dat er een groot aantal aandachtspunten en uitdagingen voor de kenniskring ligt. Tegen deze achtergrond adviseert het panel om tot een nadere prioriteitsstelling te komen. Kennisdomein en onderzoek Het lectoraat speelt in op een zeer belangrijk kennisdomein, dat van grote betekenis voor de sociaaleconomische infrastructuur van (Zuid-)Limburg is en ook aanhaakt aan landelijke zwaartepunten. De lector heeft adequate aandacht voor het goed funderen van onderzoek en dit methodologisch goed te laten aanpakken. Het aantal publicaties is nog beperkt. Daarbij dient wel de bestaansduur van het lectoraat te worden meegenomen. Het subdomein Risicomanagement dient nadrukkelijker zowel in- als extern gepositioneerd te worden. Professionalisering De professionalisering van leden van het lectoraat krijgt nadrukkelijk gestalte via de vier promovendi en de aandacht voor het goed opzetten van onderzoek. De betrokken leden van de kenniskring geven aan wel nog 1 Hogeschool Zuyd, Positiebepaling en Visitatie Lectoraten, d.d. 3 oktober Pagina 3 van 14

4 hun competenties m.b.t. maatschappelijke dienstverlening te willen verbeteren. De recent ingezette ontwikkeling om iets te beteken voor de tweede cirkel van docenten die niet lid zijn van de kenniskring maar wel onderzoek verrichten c.q. begeleiden, verdient bekrachtiging. Relatie met het onderwijs Het lectoraat heeft een bescheiden aantal bijdragen aan het curriculum (o.a. aan ondernemerschapsonderwijs) geleverd en onderkent dit. Positief is dat er diverse voornemens zijn om de inbreng van het lectoraat m.b.t. de bijdragen aan de curriculumontwikkeling beter te borgen. Dit mag niet afhankelijk zijn van de toevallige positie van het lid van de kenniskring. De positieve attitude van leden van de kenniskring om niet alleen studenten maar ook medewerkers een ondernemende houding bij te brengen dient voldoende door het management ondersteund te worden om succesvol te zijn. Dienstverlening aan de maatschappelijke omgeving De externe stakeholders waarderen de lector waar het betreft het genereren van ideeën en het sparren om ondernemerschap op de agenda te krijgen bij het bedrijfsleven en de overheid en zien een loketfunctie weggelegd voor het lectoraat zowel om kennis van buiten naar binnen te brengen als ook de kennis van de hogeschool te ontsluiten voor haar externe omgeving. De externe stakeholders die nog enigszins bekend zijn met de hogeschool ervaren het als moeilijk om te duiden welke kennis binnen de hogeschool aanwezig is en hoe deze aangeboord kan worden. Daarmee wordt duidelijk dat het voor individuele bedrijven nog moeilijker is. De loketfunctie verdient derhalve verbetering en versterking. In samenwerking met andere geledingen binnen de hogeschool zou dit vorm dienen te krijgen. Externe oriëntatie en netwerken Via de vier promovendi zijn er contacten met andere instellingen voor hoger onderwijs, maar deze lijken veelal beperkt tot de persoon van de promotor. De lector heeft goede contacten naar de externe stakeholders, zijnde de adviseurs van de ondernemer. Contacten met individuele bedrijven in het MKB blijven hierbij enigszins achter. De expertisemanager Entrepreneurship zou deze loketfunctie naar individuele bedrijven wellicht beter kunnen vervullen. Er is groeiende aandacht om de resultaten van de kenniskring op diverse wijze en via verschillende media naar specifieke en brede doelgroepen te communiceren. Het panel acht dit een positieve ontwikkeling. 1.3 Oordelen per onderwerp en aspect Onderwerpen / aspecten Oordeel 1. Het kennisdomein van het lectoraat: Is duidelijk en herkenbaar Goed Is relevant voor de maatschappelijke omgeving Goed Sluit aan bij de kennisvragen van een of meer faculteiten. Goed 2. Bijdragen aan de kwaliteitsverhoging van het onderwijs. Werkt het onderzoek voldoende door in (verbetering en vernieuwing) van: curricula Voldoende werkvormen en onderwijsmateriaal Voldoende niveau van afstuderen Voldoende 3. Onderzoek Is het onderzoek voldoende methodologisch verantwoord? Excellent Levert het onderzoek voldoende en traceerbare bijdragen aan kennisontwikkeling, -circulatie en/of Goed de wetenschap? Vindt publicatie van onderzoek voldoende plaats en via uiteenlopende kanalen en aan diverse Voldoende doelgroepen? 4. Professionalisering Werkt het onderzoek voldoende door in (verbetering en vernieuwing) van professionalisering van Goed docenten? 5. Dienstverlening aan de maatschappelijke omgeving Draagt het onderzoek voldoende bij aan ontwikkeling en toepassing in de beroepspraktijk en het Voldoende oplossen van problemen? Is het onderzoek voldoende maatschappelijk relevant en robuust? Goed 6. Externe oriëntatie en netwerken. Bestaan er ten behoeve van het onderzoek intensieve en doeltreffende relaties met: andere instellingen voor onderwijs en onderzoek Goed Pagina 4 van 14

5 Onderwerpen / aspecten Oordeel de regionale en landelijke beroepspraktijk Voldoende de internationale omgeving? Voldoende 7. Strategie en beleid Is er sprake van effectieve inbedding binnen de hogeschool van het onderzoek en de onderzoekseenheid (mede in relatie tot het onderwijs), voor wat betreft: missie/strategie; Goed organisatie; Voldoende (personeels)beleid Voldoende 8. Personeel, organisatie en communicatie Is het personeelsbeleid van de kenniskring gericht op de doelstellingen van de kenniskring: door Goed onderzoek en kennisontwikkeling bijdragen aan onderwijs, professionalisering en maatschappelijke dienstverlening? 9. Organisatieondersteuning Beschikt de kenniskring over adequate ondersteuning t.a.v.: secretariaat Voldoende administratieve ondersteuning Voldoende informatiebronnen Voldoende ICT-tools Voldoende werkruimten Voldoende 10. Kwaliteitszorg Besteedt de kenniskring voldoende aandacht aan kwaliteitszorg: Zijn er voldoende evaluaties? Worden interne en externe betrokkenen geraadpleegd? Leiden de evaluaties tot verbeteracties? Is er sprake van een verantwoorde besteding van overheidsgelden? Voldoende Voldoende Voldoende Goed 2. Procesinformatie 2.1. Aanleiding Tot einde 2008 speelde de Stichting Kennisontwikkeling (SKO) een belangrijke rol bij het toezicht op de kwaliteit van lectoraten. Vanaf 2009 dragen de hogescholen zelf verantwoordelijkheid voor zowel de interne als de externe kwaliteitszorg. Dit betekent niet dat er binnen Hogeschool Zuyd een volledig nieuw kwaliteitssysteem voor lectoraten werd opgebouwd. Er bestond al een kwaliteitssysteem, ook al was dit nog niet volledig uitgegroeid. Een belangrijk onderdeel van dit kwaliteitssysteem is de aansturing van de lectoraten binnen de Planning & Control-cyclus (P&C-cyclus) van de hogeschool. Binnen Hogeschool Zuyd zijn de lectoraten namelijk zelfstandige organisatie-eenheden; zij vallen rechtstreeks onder het CvB. De P&C-cyclus bestaat uit het jaarplan, inclusief meerjarenbegroting, het jaarverslag en het jaarlijks bilateraal overleg met het CvB. Daarnaast formuleren de lectoren eens per vier jaar een Strategisch Plan. De hogeschool beschikte tot 2008 echter nog niet over een vorm van evaluatie waarin het lectoraat terugblikt op de processen en resultaten in de voorafgaande periode van vier jaar die aan het nieuwe Strategisch Plan en aan de besluitvorming over eventuele continuering voorafgaat. Het nieuwe systeem van interne positiebepaling en visitatie door externe deskundigen completeert nu de kwaliteitscyclus voor onderzoek binnen de hogeschool. Het beoordelingsrapport van de visitatiecommissie en het nieuwe Strategisch Plan van het Lectoraat bieden het college een hechte basis voor besluitvorming over continuering voor de komende periode van vier jaar. De externe kwaliteitszorg van onderzoek binnen hogescholen wordt landelijk gecoördineerd door de HBO-Raad en niet door de NVAO. De uitgangspunten van deze externe kwaliteitszorg zijn vastgelegd in het Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek (HBO-Raad, 2007). De externe kwaliteitszorg voor onderzoek binnen de hogeschool is gericht op ontwikkeling en niet op accreditatie. De hogescholen organiseren zelf de kwaliteitszorg van hun eigen onderzoekseenheden. Daarnaast heeft de HBO-Raad een Validatiecommissie Kwaliteitszorg Onderzoek in het leven geroepen. De taak daarvan is het valideren van het kwaliteitszorgsysteem van de hogeschool. Dit gebeurt tenminste eenmaal in de zes jaar. De validatiecommissie beoordeelt niet de kwaliteit van de onderzoekseenheden dat doen de visitatiecommissies - maar de mate waarin de hogeschool haar onderzoekskwaliteit, onder meer door middel van de externe visitaties van Pagina 5 van 14

6 onderzoekseenheden, bewaakt en verbetert. Het kwaliteitszorgsysteem is in 2009 positief gevalideerd. Het landelijke systeem is verder uitgewerkt in de notitie Kwaliteitszorgstelsel ten aanzien van het onderzoek aan Hogescholen en in de Validatieprocedure VKO (HBO-Raad, juni 2009) Doel Het eerste doel van dit beoordelingsrapport is dat het visitatiepanel een oordeel geeft over de kwaliteit van de activiteiten van het lectoraat in de afgelopen vier jaren, in de verwachting dat de lector en de kenniskring de adviezen betrekken bij het formuleren van verbetervoornemens in het Strategisch Plan en in het jaarplan. Daartoe heeft het visitatiepanel de beschikking gekregen over de resultaten van een interne positiebepaling door de lector en de leden van de kenniskring en over bestaande documentatie zoals: jaarplannen en jaarverslagen, onderzoeksrapporten, projectverslagen en documentatie over onderwijs dat door de kenniskring is ontwikkeld en het jaarplan / meerjarenbeleid Het tweede doel van het beoordelingsrapport is het CvB een basis te bieden voor besluitvorming over het continueren van het lectoraat Werkwijze Voorbereiding De notitie Positiebepaling en visitatie Lectoraten Hogeschool Zuyd, werkwijze (23 maart 2008) beschrijft de gehanteerde werkwijze. De samenstelling van het visitatiepanel vindt u in bijlage 2. Bijlage 3 geeft weer met welke personen binnen en buiten de kenniskring het visitatiepanel heeft gesproken. Bijlage 4 vermeldt de documenten waarop het panel zijn oordelen mede heeft gebaseerd. De visitatie is zowel door het lectoraat als door de beleidsadviseur onderzoek van de hogeschool goed voorbereid. De documentatie was voldoende voor het verkrijgen van een beeld van het lectoraat en was voorzien van een duidelijke leeswijzer Beoordelingskader en opbouw rapportage Het visitatiepanel heeft zijn beoordelingskader ontleend aan de conceptnotitie Kwaliteitszorg van onderzoek, handreiking voor Hogescholen, (HBO-Raad, 30 mei ). Daarnaast zijn aan dit kader enkele elementen uit de vragenlijst ten behoeve van de positiebepaling toegevoegd. Het beoordelingskader bestaat uit de tien onderwerpen die in de werkwijze en het beoordelingsprotocol van de hogeschool worden beschreven. Elk hoofdstuk is gericht op één onderwerp en besteedt aandacht aan de criteria in het beoordelingsprotocol en aan het oordeel, de bevindingen en de overwegingen van het visitatiepanel. De onderwerpen zijn: 1. Kennisdomein 2. Bijdragen aan de kwaliteitsverhoging van het onderwijs 3. Onderzoek 4. Professionalisering 5. Dienstverlening aan de maatschappelijke omgeving 6. Externe oriëntatie en netwerken (maatschappelijke en wetenschappelijke instellingen) 7. Strategie en beleid 8. Personeel, organisatie en communicatie 9. Organisatieondersteuning 10. Kwaliteitszorg De onderwerpen 2 (bijdragen aan onderwijs), 4 (professionalisering), 5 (dienstverlening aan de maatschappelijke omgeving) en 6 (externe oriëntatie en netwerken) vormen de kerndoelstellingen van het lectoraat. Onderzoek binnen het kennisdomein is het belangrijkste middel om deze doelen te realiseren. De overige onderwerpen hebben een randvoorwaardelijk karakter Normering De beoordeling vindt plaats in de termen: goed, excellent, voldoende en onvoldoende: 2 Het volledig overzicht is te vinden in Leeswijzer Visitatiedocumenten d.d. 25 maart Deze Handreiking is per december 2008 bijgesteld. De handreiking heeft geen prescriptief karakter. Pagina 6 van 14

7 Excellent: Het lectoraat voldoet volledig aan de criteria (aspecten) bij dit onderwerp of aspect en is een voorbeeld voor andere lectoraten. Het aspect heeft tevens aantoonbare positieve invloed op de kwaliteit van andere onderwerpen of aspecten. Goed: Het lectoraat voldoet volledig aan de criteria (aspecten) bij dit onderwerp of aspect. Dit neemt niet weg dat het lectoraat ook hier wenselijke (niet noodzakelijke) verbeteringen in de kwaliteit kan formuleren. Voldoende: Het lectoraat voldoet aan nagenoeg alle criteria (aspecten) die bij dit onderwerp of aspect worden genoemd maar er zijn enkele verbeteringen nodig. Het lectoraat heeft zich deze verbeteringen voorgenomen en deze zijn op korte termijn realiseerbaar. Onvoldoende: Het lectoraat voldoet niet aan de criteria (aspecten) die bij dit onderwerp of aspect worden genoemd. Noodzakelijke verbeteringen zijn niet op korte termijn te realiseren. 3. Kennisdomein 1. Het kennisdomein van het lectoraat: a. Is duidelijk en herkenbaar b. Is relevant voor de maatschappelijke omgeving c. Sluit aan bij de kennisvragen van een of meer faculteiten. 1a G 1b G 1c G Het kennisdomein is duidelijk v.w.b. innovatief ondernemen, maar de uitwerking van risicomanagement is beperkt en krijgt weinig kleur beleidsmatig. Er zijn wel hogeschoolintern enkele activiteiten m.b.t. risicomanagement geweest maar extern heeft risicomanagement nog weinig smoel. De leden van de kenniskring proberen risicomanagement wel aan de verschillende courseleaders van minoren op het gebied van ondernemerschap als inhoudelijke aanvulling mee te geven, maar nog niet duidelijk is in hoeverre dit ook wordt opgepakt. Medewerkers met een idee om te promoveren zoeken een lectoraat wat bij hun belangstelling aansluit. Gelet op deze omstandigheid is er een zeer grote breedte van de thema s en is voor de toekomst enige focus gewenst. De leden van de kenniskring ervaren dat de lector inmiddels kritischer en stringenter de bandbreedte van de thema s bewaakt. Uit de zelfreflectie blijkt dat de leden aanvankelijk niet goed op de hoogte waren van elkaars onderzoeksthema s. Dit gold met name voor recentelijk tot de kenniskring toegetreden leden. Door diverse besprekingen is hierin gaandeweg verbetering opgetreden. De relevantie voor de externe omgeving staat buiten kijf. Een duidelijke keuze voor bepaalde doelgroepen is wel gewenst. Het lijkt erop dat het lectoraat erin geslaagd is een goede relatie op te bouwen met de adviseurs van de ondernemers. De aansluiting met individuele midden- en kleinbedrijven is voor verbetering vatbaar. Er is aandacht om de resultaten die geboekt worden bij opdrachten voor individuele bedrijven ook geschikt te maken voor andere bedrijven. Dit heeft in de praktijk echter nog geen vorm gekregen. Het kennisdomein sluit nauw aan bij de kennisvragen van de faculteiten gelet op de diverse ondernemerschapsmodules binnen het platform ETR en ook van andere platforms. Faculteiten erkennen dat de samenwerking met lectoraten v.w.b. de bijdragen aan de curriculumontwikkeling nog te vrijblijvend zijn en streven door afspraken met de lector om hieraan in de toekomst verandering te brengen. Als voorbeeld kan gelden het thema bedrijfsopvolging voor de faculteit HHM. Aanbevelingen: Breng focus aan m.b.t. de thema s van het lectoraat. Werk in ieder geval risicomanagement nader uit Maak het agenda building proces met faculteiten inzichtelijker en maak afspraken over wat het lectoraat voor de faculteiten ontwikkelt en welke deskundigheidsbevordering geleverd wordt. Dit laatste geldt zowel voor interne leden als de overige docenten (de zogenaamde tweede cirkel) Pagina 7 van 14

8 Maak duidelijke keuzes m.b.t. de externe doelgroepen v.w.b. maatschappelijke dienstverlening en communiceer goed de mogelijkheden en de expertise die de kenniskring te bieden heeft. 4. Bijdragen aan de kwaliteitsverhoging van het onderwijs 2. Werkt het onderzoek voldoende door in (verbetering en vernieuwing) van: a. curricula; b. werkvormen en onderwijsmateriaal; c. niveau van afstuderen. Het panel vindt dat de bijdrage aan onderwijs te sterk afhankelijk is van de toevallige positie van de docent binnen de betrokken faculteit, gelet op de opmerkingen in de zelfevaluatie dat dit sterk afhankelijk is van de vraag of een kenniskring-lid in de curriculumcommissie zitting heeft. Zoals ook al bij 1 aanbevolen dient het proces van agendabuilding voor alle interne stakeholders duidelijk te zijn. De faculteitsdirecteuren geven aan in de toekomst nadrukkelijker afspraken te willen maken m.b.t. thema s en bijdragen aan de curriculumontwikkeling. Het onderwijsmateriaal is beperkt. Het is wel duidelijk dat er onderwijsproducten gefabriceerd zijn maar er is geen evaluatie waaruit blijkt wat de opleiding en de studenten van deze producten vinden. Het is niet duidelijk wat de precieze bijdrage van het lectoraat aan het majordeel van de verschillende relevante opleidingen is. De leden van de kenniskring geven aan dat het werken aan een externe opdracht niet altijd valt te synchroniseren met de afstudeertrajecten. Ook is er niet altijd een match met de interesses van studenten. De flexibiliteit van onderwijstrajecten verschilt ook nog per opleiding. Bij het management is deze relatieve inflexibiliteit bekend c.q. wordt onderkend maar dit leidt nog niet adequate oplossingen in de breedte. Wel is er de opvatting dat het afstuderen zich niet tot theoretische reflecties over bepaalde onderwerpen zou moeten beperken maar dat er ook ruimte is om de ideeën te implementeren. Aanbevelingen: Maak aan alle in- en externe stakeholders duidelijk welke bijdragen het lectoraat kan leveren aan een ondernemende houding van studenten en medewerkers en welke ondersteuning van het lijnmanagement verwacht wordt. Werk tezamen met faculteitsdirecties uit hoe studenten in hun afstudeerfase bij het onderzoek van de kenniskring betrokken kunnen worden. Werk gezamenlijk aan de totstandkoming van een ondernemende cultuur van zowel medewerkers als studenten en bekijk welke werkvormen hiervoor geschikt zijn. 2a V 2b V 2c V 5 Onderzoek 3. Is het onderzoek voldoende methodologisch verantwoord? 4. Levert het onderzoek voldoende en traceerbare bijdragen aan kennisontwikkeling, -circulatie en/of de wetenschap? 5. Vindt publicatie van onderzoek voldoende plaats en via uiteenlopende kanalen en aan diverse doelgroepen? 3. E 4. G 5. V Het panel acht het onderzoek methodologisch uitstekend verantwoord. Er zijn diverse resultaten van onderzoeksopdrachten en ontwikkeld onderwijsmateriaal beschikbaar. Pagina 8 van 14

9 Kennisontwikkeling krijgt nadrukkelijk aandacht in de promotietrajecten van diverse kenniskring-leden. Met uitzondering van een promotietraject dat zich in een afrondend stadium (mevrouw Twardy-Duisters) bevindt heeft dit nog niet geleid tot wetenschappelijke artikelen. Door de opstart van de promovendi zijn er in deze fase nog nauwelijks wetenschappelijke publicaties voorhanden Er liggen wel diverse resultaten van onderzoeksopdrachten voor maar niet duidelijk is of dit tot publicatie en in welke media heeft geleid. Het onderzoek gaat over het MKB maar de vraag is of het ook het MKB direct bereikt (gelet op de gerichtheid op de MKB-adviseur). De MKB-adviseurs zijn doorgaans positief over de rol en het onderzoek van het lectoraat. Positief is dat via een verscheidenheid aan media aan uiteenlopende doelgroepen getracht wordt de onderzoeksresultaten te communiceren. Voorbeeld hiervan is o.a. de BEL-monitor. Aanbevelingen: Concretiseer de verbetermaatregel m.b.t. het verhogen van het aantal publicaties. Werk het beleid via welke media welke doelgroepen bereikt zullen/kunnen worden, verder uit. 6 Professionalisering 6. Werkt het onderzoek voldoende door in (verbetering en vernieuwing) van professionalisering van docenten? G Het panel is van mening dat de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden goed aandacht krijgt via de promotieonderzoeken en de interne scholing en begeleiding door de lector. De leden geven zelf aan dat de vaardigheden m.b.t. externe dienstverlening nog verbetering behoeven. De leden geven aan dat de faciliteiten om deel uit te maken van een (internationale) onderzoekscommunity beperkt zijn. Dit geldt zowel voor financiële middelen als voor de beschikbare tijd. Docenten die niet lid zijn van de kenniskring maar tot de zogenaamde tweede cirkel behoren krijgen ondersteuning bij het verwerven van basale onderzoeksvaardigheden. Aanbevelingen: Bereid i.s.m. overige lectoraten het aanbod voor bijscholing m.b.t. onderzoeksvaardigheden voor de tweede cirkel c.q. de niet-kenniskringleden uit. Ga na welke bijdragen de kenniskring kan leveren aan de totstandkoming van een ondernemende attitude. Evalueer regelmatig de vorderingen m.b.t. de te verwerven competenties. 7 Dienstverlening aan de maatschappelijke omgeving 7. Draagt het onderzoek voldoende bij aan ontwikkeling en toepassing in de beroepspraktijk en het oplossen van problemen? 8. Is het onderzoek voldoende maatschappelijk relevant en robuust? 7. V 8. G De producten en dienstverlening van het lectoraat dragen bij aan een betere informatievoorziening op het gebied van Ondernemerschap en Risicomanagement. Er is een beperkt aantal producten dat bijdraagt aan concrete oplossingen voor bedrijven en maatschappelijke organisaties. Het panel is van mening dat de verwerving van externe financiële middelen nog niet echt succesvol lijkt. Pagina 9 van 14

10 Gelet op het belang dat zowel regionaal als landelijk wordt gehecht aan ondernemerschap en innovatie staat de maatschappelijke relevantie van het onderzoek buiten kijf. Wel is het de vraag of de beoogde doelgroep, het MKB voldoende bereikt wordt. Blijkens het gesprek met de externe stakeholders (de adviseurs van het MKB) is de dienstverlening voor deze doelgroep aan de maat. Aanbevelingen: Geef invulling aan de rol van innovation-officer door als service-provider te fungeren voor het innovatieproces in relatie tot ondernemend Limburg. Help de ondernemer bij het maken van de vertaalslag van idee naar businessplan. Operationaliseer de ambitie om de onderzoeksresultaten voor grotere groepen bruikbaar te maken. 8 Externe oriëntatie en netwerken 9. Bestaan er ten behoeve van het onderzoek intensieve en doeltreffende relaties met: a. andere instellingen voor onderwijs en onderzoek; b. de regionale en landelijke beroepspraktijk; c. de internationale omgeving? 9a. G 9b. V 9c. V De lector heeft een goed netwerk v.w.b. de adviseurs van het MKB en wordt door deze positief gewaardeerd in zijn rol van sparringpartner. De overige leden van de kenniskring hebben beperkte contacten met het MKB. Recentelijk is er een versterkte oriëntatie om de resultaten van onderzoek via diverse media bekendheid te geven. Een grotere bekendheid kan op haar beurt leiden tot een betere ingang in de relevante netwerken. Het lectoraat heeft wel via het platform een oriëntatie op de Euregio Maas Rijn, maar concrete contacten met instellingen zoals Fraunhofer en RWTH, organisaties met een sterke reputatie ontbreken. Via de promotieplaatsen is er contact met andere wetenschappelijke instellingen, maar deze contacten lijken niet verder te gaan dan de concrete promotieopdrachten en daarbij horende promotoren. Aanbevelingen: Maak meer werk van de Euregio, bekijk of het lectoraat kan bijdragen om de kennis van internationale instituten te ontsluiten voor de Hogeschool Zuyd. Draag bij aan het organiseren van innovatief vermogen (kennis, kunde en kassa) Bekijk in hoeverre de netwerken van andere relevante lectoraten, CvB en faculteitsdirecteuren toegang tot andere relevante personen en organisaties kunnen bieden. 9 Strategie en beleid 10. Is er sprake van effectieve inbedding binnen de hogeschool van het onderzoek en de onderzoekseenheid (mede in relatie tot het onderwijs), voor wat betreft: a. missie/strategie; b. organisatie; c. (personeels)beleid? 10a. G 10b. V 10c. V Het lectoraat straalt een grote mate van eensgezindheid uit bij dit thema met een hoge score. Het is de vraag of het lectoraat erin slaagt om de strategie in beleid c.q. activiteiten om te zetten. Pagina 10 van 14

11 De inbedding binnen de organisatie lijkt nog niet optimaal, gelet ook op de reacties in de Delphibespreking. Er zijn vrijwel geen docenten buiten de kenniskring bij het functioneren van de kenniskring in brede zin betrokken. De invloed is sterk afhankelijk van de individuele positie van docenten. Gelet op het onderzoekszwaartepunt Toekomstgericht Ondernemen sluit het lectoraat inhoudelijk goed aan bij de strategie van de hogeschool. Het lectoraat lijkt nog geen visie te hebben hoe de curricula m.b.t. ondernemerschap ingericht moeten worden. Het zou een belangrijke rol binnen de hogeschool moeten c.q. kunnen vervullen De gecumuleerde ondersteuning voor promovendi (0,6 fte) lijkt adequaat. Er is een goede ondersteuning van de lector. De leden lijken minder tevreden over de hoeveelheid tijd die hen ter beschikking staat indien ze geen promovendus zijn. Het panel acht de ambities van de hogeschool zoals verwoord in de notie Versterken van de onderzoeksfunctie van de Hogeschool Zuyd zeer ambitieus en een behoorlijke versterking inhoudend van de positie van de lectoraten door de grotere personele inzet die ten goede komt aan een uitbreiding van de aanstelling van de huidige leden van de kenniskring. Het panel oordeelt positiever hierover dan over een inzet van meer medewerkers in de kenniskring met een kleine aanstellingsomvang. Aanbeveling Het verwerken van verbeterpunten uit evaluaties in de strategie verdient aandacht. De grote hoeveelheid voorgenomen verbeterpunten noopt tot een prioritering. Probeer bij het werven van leden voor de kenniskring met promotieambities nadrukkelijk ook het kennisdomein van het lectoraat onder de aandacht te brengen zodat een betere aansluiting met huidige onderzoeken ontstaat. Verbind het personeelsbeleid van het lectoraat nadrukkelijk met dat van de betrokken faculteiten waar het de werving van nieuwe medewerkers betreft. 10 Personeel, organisatie en communicatie 11. Is het personeelsbeleid van de kenniskring gericht op de doelstellingen van de kenniskring: door onderzoek en kennisontwikkeling bijdragen aan onderwijs, professionalisering en maatschappelijke dienstverlening? 11. G Het panel gaat deels af op de oordelen van de leden van de kenniskring. Die lijken tevreden over de faciliteiten m.b.t. promoveren, maar minder over het perspectief na promotie. De door het CvB geschetste mogelijkheid dat gepromoveerden een eigen onderzoekslijn binnen het lectoraat zouden kunnen krijgen lijkt het perspectief voor deze groep aantrekkelijker te maken. De beoogde verhoging van de taakomvang van leden van de kenniskring biedt de mogelijkheid om de kwaliteit en kwantiteit van het onderzoek en de professionalisering van medewerkers te vergroten. Het personeelsbeleid m.b.t. het verkrijgen van onderzoeksvaardigheden lijkt adequaat geborgd. Minder duidelijk is dat t.a.v. maatschappelijke dienstverlening. Aanbevelingen: Implementeer waar mogelijk de aanbevelingen en uitgangspunten van de notitie Versterken van de onderzoeksfunctie. Ontwikkel mogelijkheden om de competenties m.b.t. maatschappelijke dienstverlening te verbeteren. 11 Organisatieondersteuning 12. Beschikt de kenniskring over adequate ondersteuning t.a.v.: Pagina 11 van 14

12 * a. secretariaat b. financieel-administratieve ondersteuning c. informatiebronnen d. ICT-tools e. Werkruimten 12a. V 12b. V 12c. G 12d. V 12e. V Het panel acht de aansluiting op wetenschappelijke bronnen goed. Het lijkt erop dat er weinig ervaring is met moderne technologieën en social media terwijl deze een belangrijke rol spelen in contact leggen met en toegankelijkheid voor MKB-ers. Aanbeveling Ga na of een virtueel business meeting point kan worden ingericht. 12 Kwaliteitszorg 13. Besteedt de kenniskring voldoende aandacht aan kwaliteitszorg: Zijn er voldoende evaluaties? Worden interne en externe betrokkenen geraadpleegd? Leiden de evaluaties tot verbeteracties? 14. Is er sprake van een verantwoorde besteding van overheidsgelden? 13 a V 13 b V 13 c V 14 G Er is geen interne structurele en systematische kwaliteitszorg binnen de kenniskring, maar er zijn wel interne evaluaties, die zijn echter niet gedocumenteerd. Er is geen documentatie gevonden waaruit blijkt dat interne stakeholders betrokken worden bij evaluaties. De externe adviesraad is pas zeer recent ingesteld. Het panel ziet geen systematische interne kwaliteitszorg. Gezien de fase waarin het lectoraat nu staat is het wel belangrijk dat hierin in de nabije toekomst voorzien wordt. De besteding van de middelen lijkt verantwoord. Aanbeveling: Zorg voor een adequaat (dus ook hanteerbaar) intern systeem van kwaliteitszorg met voldoende aandacht voor het documenteren van de PDCA-cyclus. Documenteer de door de adviesraad verstrekte adviezen en geef aan hoe het lectoraat met deze adviezen omgaat. Pagina 12 van 14

13 13 Bijlagen Lijst van afkortingen CvB MKB PCDA TGO College van Bestuur Midden- en Kleinbedrijf Plan Do Check Act Toekomstgericht Ondernemen Samenstelling visitatiepanel Ir. H. Vrehen, Algemeen directeur LICOM (voorzitter) Ing. W. Brouwer, lector Ondernemen en Innoveren Hogeschool Zeeland Prof. Dr. Ir. O.A.M. Fisscher, hoogleraar Organisation Studies and Business Ethics Universiteit Twente Drs. G.P.M.G. Kamps, panelsecretaris Gespreksdeelnemers tijdens de visitatie (10 november 2010) Lector en College van Bestuur Dr. J.M.H.M. Willems, portefeuillehouder Onderzoek College van Bestuur Dr. J.A. Keizer lector innovatief ondernemen & risicomanagement Medewerkers Kenniskring Mr. M.J.C. Heckman, hoofddocent Hoge Hotelschool Drs. R.F.L. Heine, senior docent People and Business Management Drs. W.A.M.A. Hotterbeekx, senior docent Commercieel Management Mr. Y.H.J.M. Slots, docent Financieel Management/Commercieel management J.L.E. Swelsen, senior docent Commercieel Management Drs. M.P.J.J. Zotti, senior docent Financieel Management Interne stakeholders Drs. A.W.M. van der Klauw, tot faculteitsdirecteur Commercieel Management Mr. Ing. C.M.J.M. van Aken, expertisemanager platform Economie, Talen en Recht Prof. Dr. J.M.M. Bloemer, lector International Business and Communication Drs. A.M.G. Smits, faculteitsdirecteur Hoge Hotelschool Externe stakeholders Drs. Y. Bemelmans, senior programmamedewerker Parkstad Limburg Dr. L.L.M. Frederix, directeur Frederix Advies BV Munstergeleen Drs. S. de Lange, innovatieadviseur Syntens Roermond Drs. H. Ras-Kluitenberg, projectleider Ondernemershuis en beleidsmedewerker Economie gemeente Sittard-Geleen. Geraadpleegde documenten De volgende documenten zijn geraadpleegd: Procesdocumenten Beleidsdocumenten Inhoudelijke documenten Zie voor concrete verwijzing naar de documenten: Leeswijzer Visitatiedocumenten lectoraat IORM d.d. 18 september Het panel heeft verder nog desgevraagd de volgende aanvullende documentatie ontvangen: Pagina 13 van 14

14 Lectoraat Innovatief Ondernemen en Risicomanagement: Strategisch document d.d. 25 oktober 2010 Lectorenberaad: Het Versterken van de Onderzoeksfunctie van de Hogeschool Zuyd d.d. oktober 2010 Pagina 14 van 14