Woord vooraf Fasen in het toetsproces Stappen in het toetsproces 29 Voorbeeld van een toetsinstructie 38

Transcriptie

1 Inhoud Woord vooraf 13 1 toetsen in het hoger onderwijs Het belang van goede toetsen Definitie van toetsen Inhoud en opbouw van het boek Toetsen als deel van het onderwijs 22 2 het toetsproces ontleed Fasen in het toetsproces Stappen in het toetsproces 29 Voorbeeld van een toetsinstructie 38 3 toetsen: toetssteen of dobbelsteen Kwaliteitseisen aan toetsen Kwaliteit van toets en toetsvragen Rechtvaardigheidseisen Psychometrische analyse: het berekenen van indicatoren Vraagmoeilijkheid (p-waarde) en normwaarden Onderscheidingsvermogen (R it ) en normwaarden Betrouwbaarheid (coëfficiënt alfa) en normwaarden Reparatiemogelijkheden Veel vragen verwijderen verlaagt de representativiteit 55 Samenvatting 56 5

2 sprekende hoofdregel 4 het geven van cijfers 57 (Henk van Berkel en Wynand Wijnen) 4.1 Relatief en absoluut cijfergeven Absoluut cijfergeven Methoden van absoluut cijfergeven Relatief cijfergeven Methoden van relatief cijfergeven Compromismethoden Cijfergeven 65 Samenvatting 66 5 het afnemen van toetsen met de computer 69 (Silvester Draaijer, Janneke van der Hulst en Rick de Graaff) 5.1 Twee voorbeelden van toetsafname met de computer De computer als toetsmachine Afsluitende tentamens afnemen met de computer Formatieve toetsen afnemen met behulp van de computer Feedback Itembanken Goed gebruik van een itembank Itembanksystemen in soorten en maten Toetsprogramma s Stand van zaken en ontwikkelingen Mogelijkheden van de toetsprogramma s De keuze voor een toetsprogramma Nakijken van antwoorden in tekstvorm 86 Samenvatting 88 6 toetsen met gesloten vragen Meerkeuzevragen Juist/onjuistvragen Samenstellen en controleren van vragen Toetsen van hogere cognitieve vaardigheden met gesloten vragen Aanwijzingen en tips voor het construeren van gesloten vragen 102 Checklist voor het construeren van gesloten vragen 109 6

3 7 toetsen met open vragen 111 (Tom Erkens) 7.1 Vormen van open vragen Voor- en nadelen van open vragen Constructieregels Oorzaken voor verschillen in beoordeling Oplossingen voor beoordelaarsverschillen Modelantwoord 123 Checklist voor het samenstellen, beoordelen en redigeren van open vragen toetsen met korte casussen 127 (Lambert Schuwirth) 8.1 Korte casussen geschikter dan lange Construeren en beoordelen van een korte-casustoets Schrijven van casussen Tips en trucs bij het schrijven van casussen Casusbeschrijving De vragen 137 Ten slotte 141 Tips voor het toetsen met casussen toetsen met de overall-toets 145 (Mien Segers) 9.1 De OverAll-Toets meet probleemoplossende vaardigheden Voorbeelden van OverAll-Toetsvragen Kenmerken van een OverAll-Toets Constructieregels Toepasbaarheid Ervaringen Conclusies 155 Ten slotte 156 Checklist voor de constructie van een OverAll-Toets toetsen met een mondelinge toets Overwegingen voor mondeling toetsen Kwaliteitseisen voor de beoordeling en haalbaarheid 164 7

4 10.3 Tips voor het inrichten van een mondelinge toets Beoordeling van mondelinge presentaties toetsen met portfolio s 175 (Erik Driessen en Jan van Tartwijk) 11.1 Beoordelen en begeleiden Inhoud van een portfolio Ontwikkelen van een portfolio Het elektronische portfolio 186 Samenvatting 186 Beoordelingsformulier toetsen met voortgangstoetsen 189 (Arno Muijtjens en Wynand Wijnen) 12.1 De rol van de docent bij voortgangstoetsing Een voorbeeld: de interuniversitaire voortgangstoets Geneeskunde Maastricht Mogelijkheden van voortgangstoetsing Voordelen Nadelen Voorwaarden 201 Ten slotte 201 Samenvatting toetsen met vaardigheidstoetsen 205 (George Moerkerke, Fred de Roode en Monique Doorten) 13.1 Toetsspecificatieplan Het opdrachtontwerpschema Opdrachten Beoordelingsformulieren Scoren van prestaties 216 Samenvatting toetsen van academische vaardigheden 219 (Albert Pilot) 14.1 Professionele vorming Academische vorming 224

5 14.3 Werkwijze om geschikte toetsvormen te selecteren Twee voorbeelden van een toetsbeschrijving Competenties en toetsvormen Twee voorbeelden van selectie van een toetsvorm 231 Ten slotte toetsen van stages 235 (Klaes Eringa en Wichard Zwaal) 15.1 De begrippen stage en buitenschoolse activiteiten Soorten stages en verantwoordelijkheid Beoordeling en toetsing Stagebegeleiding als vorm van personeelsmanagement Beoordelingssystemen 244 Samenvatting 246 Voorbeeld van een beoordelingsprotocol van de stage 246 Voorbeeld van een beoordelingsprotocol van een schriftelijke afsluiting van een stageopdracht toetsen van groepsgedrag 253 (Henk van Berkel) 16.1 De procedure Ervaringen 258 Ten slotte 259 Samenvatting: de essentie van de fog-procedure 260 Formulier voor functioneren in onderwijsgroepen; fog-beoordeling toetsen van schriftelijke werkstukken; met een uitgewerkt voorbeeld uit de afstudeerkring 263 (Sjoerd Romme) 17.1 Onbetrouwbaarheid en terugkoppelingseffecten Beoordelingscriteria: wat wordt beoordeeld? Wie beoordeelt? Hoe wordt getoetst? De afstudeerkring als voorbeeld 272 Samenvatting 273 Spelregels en beoordelingsprocedure in afstudeerkring 274

6 18 toetsen van competenties 277 (Wichard Zwaal en Klaes Eringa) 18.1 Het begrip competentie De ontwikkeling van competenties Ontwikkelen en beoordelen met Assessment & Development Centers Ontwikkeling, uitvoering en onderhoud van een Assessment & Development Center Beginnen aan het eind: de toets als didactische werkvorm toetsen van actieve werkvormen 293 (Jurroen Cluitmans) 19.1 Eisen aan toetsen van actieve werkvormen Integratief toetsen Toetsen van hoofdlijnen Toetsen van individuen en groepen Toetsen van producten en processen Aansluiting van toetsvorm op leerproces Aansluiting van toetsen op het zelfstandigheidsniveau Geschikte toetsvormen Toetsbeleidsplan 303 Samenvatting toetsen van groepsproducten 305 (Anneke Bax en Jacob Perrenet) 20.1 Overwegingen voor een groepsproduct Beoordelen van groepsproducten Opzetten van een beoordelingssysteem Methoden voor beoordeling Uitwerking van enkele beoordelingsmethoden Kwaliteitseisen aan de beoordeling het opsporen van plagiaat: twee methoden nader uitgewerkt 323 (Henk van Berkel) 21.1 Inleiding Voorkomen is beter dan genezen Soms zijn studenten onwetend 327

7 21.4 Programma s voor het opsporen van plagiaat instructie voor Safe Assignment (Blackboard) Instructie voor WCopyfind (versie 2.6) Besluiten tot het oordeel plagiaat toetsen met evc: erkennen van verworven competenties 341 (Ruud Klarus) 22.1 Inleiding De plaats van evc Toetsmethoden voor een evc-procedure Veranderend toetsparadigma Het ontwikkelen van een evc-procedure Voorbeelden van evc-procedures Valkuilen Tot slot toetsen van vcm: vraaggestuurd competentiegericht maatwerkonderwijs 357 (Anneke Bax, Corine Castenmiller, Bert Kok en Renée Verwey) 23.1 Inleiding Andere organisatie Een kader voor competentietoetsing Methoden van toetsing Formatief en summatief toetsen Een methodemix van toetsing en assessment evc-metingen Beoordelen Diversiteit aan beoordelaars Drie voorbeelden van beoordelingsvormen De kwaliteit van toetsing Tot slot 375 Literatuur 377 Over de redacteuren 389 De auteurs 391