Inhoud. Desirée Joosten-ten Brinke. Henk van Berkel, Anneke Bax en Desirée Joosten-ten Brinke. Henk van Berkel en Anneke Bax

Transcriptie

1 1 Kwaliteitspiramide voor toetsen en beoordelen Desirée Joosten-ten Brinke 1.1 Inleiding De kwaliteitspiramide Randvoorwaarden voor de ontwikkeling van kwaliteit van toetsing Kwaliteitsborging Het toetsproces ontleed Henk van Berkel, Anneke Bax en Desirée Joosten-ten Brinke 2.1 Inleiding Fasen in het toetsproces Het meten van toetskwaliteit Henk van Berkel en Anneke Bax 3.1 Inleiding Kwaliteitseisen aan toetsen Kwaliteit van toets en toetsvragen Rechtvaardigheidseisen Psychometrische analyse: het berekenen van indicatoren Reparatiemogelijkheden Kwaliteit van toetsprogramma s Liesbeth Baartman, Raymond Kloppenburg en Frans Prins 4.1 Inleiding Wat is een toetsprogramma? Waarom toetsprogramma s? Ontwerp van een toetsprogramma De kwaliteit van toetsprogramma s Zelfevaluatie-instrument KIT Ten slotte Ontwikkelen van toetsbeleid Riet Martens en George Moerkerke 5.1 Inleiding De aandacht voor toetsbeleid Integraal toetsbeleid: een samenhangend stelsel Toetsbeleid en kwaliteit van toetsing op de verschillende organisatieniveaus Borging van kwaliteit van tentamens en examens door de examencommissie De docent en het toetsbeleid Ten slotte...63

2 XI 6 Samenwerken bij toetsontwikkeling...65 Arnoud van Leuven, Wim Lansu, Arno Muijtjens en Desirée Joosten-ten Brinke 6.1 Inleiding De landelijke kennistoets lerarenopleidingen: de gemeenschappelijke kennisbasis De interuniversitaire Voortgangstoets Geneeskunde De rol van de docent Samenwerking Draagvlak Kanttekeningen Voorwaarden voor een succesvolle toepassing Normeren en cijfergeven Henk van Berkel en Wynand Wijnen 7.1 Inleiding Twee methoden van normeren: relatief en absoluut Relatief normeren Absoluut normeren De relatieve en absolute methode vergeleken Compromismethoden Het proces van cijfergeven Formatief toetsen Desirée Joosten-ten Brinke en Dominique Sluijsmans 8.1 Inleiding Wat is formatief toetsen? Waarom is formatief toetsen belangrijk? Effectieve methoden van formatief toetsen De rol van docenten bij formatief toetsen Evaluatiepunten voor docenten Toetsen en valideren van leeruitkomsten in flexibel onderwijs Ruud Klarus, Annemieke Peeters en Desirée Joosten-ten Brinke 9.1 Inleiding EVC en valideren in de lerende driehoek Uitgaan van leeruitkomsten Leerwegonafhankelijk toetsen in flexibel onderwijs Valideren voor een leven lang leren Het ontwikkelen van een procedure voor validering Instrumenten voor leerwegonafhankelijk toetsen Voorbeeld flexibilisering en validering in het deeltijdonderwijs Knelpunten

3 XII Inhoud 10 Technologieondersteund toetsen Silvester Draaijer, Patris van Boxel en Jesse Bruins 10.1 Inleiding De toetscyclus als uitgangspunt Fase 1: toetsvragen ontwikkelen Fase 2: toetsafname Fasen 3 en 4: nakijken, verwerken en beoordelen Digitalisering van formatieve toetsing Toekomstige ontwikkelingen Toetsen met gesloten vragen Henk van Berkel en Anneke Bax 11.1 Inleiding Meerkeuzevragen Juist/onjuist- en ja/nee-vragen Andere gesloten vraagvormen Samenstellen van de toets en controleren van vragen Toetsen van hogere cognitieve vaardigheden met gesloten vragen Aanwijzingen en tips voor het construeren van gesloten vragen Checklist Toetsen met open vragen Tom Erkens 12.1 Inleiding Vormen van open vragen Voor- en nadelen van open vragen Correctievoorschrift Constructieregels Oorzaken voor verschillen in beoordeling Checklist Kader beoordelaarseffecten Toetsen met korte casussen Lambert Schuwirth 13.1 Inleiding Korte casussen geschikter dan lange Construeren en beoordelen van een korte-casustoets Schrijven van casussen Tips bij het schrijven van casussen Ten slotte

4 XIII 14 Toetsen met een mondelinge toets Henk van Berkel en Anneke Bax 14.1 Inleiding Overwegingen voor mondeling toetsen Voordelen Kwaliteitseisen voor de beoordeling en haalbaarheid Beroepsmogelijkheden Toetsen met performance assessmentmethodieken Gerard Straetmans 15.1 Inleiding Performance assessment: het begrip Argumenten voor de inzet Knelpunten bij het gebruik Enkele cruciale ontwerpvragen Ten slotte Toetsen met rubrics Paul van den Bos, Carel Burghout en Desirée Joosten-ten Brinke 16.1 Inleiding Definities en soorten Rubrics voor formatief én summatief toetsen Curriculumbrede inzet Het beoordelen van de kwaliteit van rubrics Alternatieve toetsvormen Titus Geerligs, Henk Schmidt, Irma Kokx, Erik de Graaff en Henk van Berkel 17.1 Inleiding Alternatieve toetsvormen Toetsen van competenties Judith Gulikers en Niek van Benthum 18.1 Inleiding Wat is competentietoetsing? De meerwaarde van competentietoetsing Competentietoetsing vraagt andersom denken Het wat en hoe van competentietoetsing Wat wordt getoetst? Hoe wordt getoetst?

5 XIV Inhoud 19 Toetsen van werkplekleren Marcel van der Klink en Jo Boon 19.1 Inleiding Vormen van leren op de werkplek Dilemma s en problemen in werkplekleren Instrumenten voor het beoordelen van werkplekleren Ten slotte Toetsen van academische- en onderzoekvaardigheden Quinta Kools en Ilona Mathijsen 20.1 Inleiding Wat is onderzoekvaardigheid? Aandachtspunten bij het beoordelen van onderzoeksvaardigheid Academische vaardigheden en de toetsing ervan Instrumenten voor beoordeling van onderzoekvaardigheid Kwaliteit van beoordeling Formatieve toetsing: de rol van feedback Toetsen van schriftelijke werkstukken Sjoerd Romme 21.1 Inleiding Onbetrouwbaarheid en terugkoppelingseffecten Beoordelingscriteria: wat wordt beoordeeld? Wie beoordeelt? Hoe wordt getoetst? De afstudeerkring als voorbeeld Toetsen van groepswerk Anneke Bax, Jacob Perrenet en Henk van Berkel 22.1 Inleiding Overwegingen voor een groepsproduct Beoordelen van groepsproducten Toetsen van creativiteit Peter Hermans, Marjanne Knüppe-Hüsken en Diederik Schönau 23.1 Inleiding Creativiteit als begrip Creativiteit als competentie Beoordeling van creativiteit Eisen aan een creatieve opdracht Het formuleren van een opdracht Procesbeoordeling De feilbare beoordelaar Beoordelen van creatieve producten in het kunstonderwijs

6 XV 24 Toetsen zonder plagiëren Henk van Berkel en Ludo van Meeuwen 24.1 Inleiding Geïnformeerd of onwetend Voorkomen is beter dan genezen Opsporen van plagiaat Sancties Toetsen en de rechtsbescherming van examinandi Henk van Berkel 25.1 Inleiding De rechtsbescherming Waartegen gaan studenten in beroep? Bijlagen Lexicon Literatuur en websites Register

7