Biodentine TM. deel 6. Het onvolgroeide wortelkanaal. We worden vaak geconfronteerd met een totale pulpanecrose van een definitieve jonge

Transcriptie

1 Dr Rita Cauwels Prof dr Luc Martens Afdeling Kindertandheelkunde - UZGent Biodentine TM deel 6 Het onvolgroeide wortelkanaal We worden vaak geconfronteerd met een totale pulpanecrose van een definitieve jonge snijtand als gevolg van een trauma. Op dat ogenblik worden we genoodzaakt om een endodontische behandeling uit te voeren. Bij een onvolgroeide tand, met open apex, blijft een klassieke behandeling echter niet mogelijk omwille van het ontbreken van een apicale stop. De eerste stap tot het behandelen van onvolgroeide tanden is het vormen van een apicale barrière, apexificatie genoemd. Deze behandeling werd gedurende jaren uitgevoerd met behulp van een vaak maandenlange behandeling met calciumhydroxide (CH). Ondertussen werden we vertrouwd gemaakt met het creëren van een apicale stop in één zittijd met behulp van mineral trioxide aggregate (MTA). Om dit te bereiken wordt een apicale plug geplaatst waarna de rest van het kanaal ongevuld blijft. Eens de apicale MTA plug voldoende uitgehard is (minstens 4 uur) wordt tijdens een volgende zittijd het overige deel van het kanaal gevuld met gutta percha en sealer. Biodentine, een gelijkaardig tricalcium silicaat cement als MTA, kan ook hier gebruikt worden om een apicale afsluiting te creëren in één enkele zittijd. Dank zij de specifieke samenstelling van Biodentine hardt het cement in droog milieu in enkele minuten uit. Studies hebben aangetoond dat Biodentine dezelfde mechanische eigenschappen bezit als humaan dentine (zie DN april 2013 en mei 2013), en men zou ter vervanging van het radiculaire dentine, het wortelkanaal volledig kunnen opvullen. Uit ervaring hebben we ook geleerd dat Biodentine bij het aanbrengen in een holte, door zijn plasticiteit, als het ware openvloeit en de ruimte volledig opvult. In de literatuur wordt het huidig desinfectieprotocol van kanalen in necrotische immature tanden verdedigd als overvloedig irrigeren met 2,5 tot 5,25% natrium hypochlorite (NaOCl) (Iwaya et al., 2011). Dit voor- komt dat men onnodig de reeds dunne dentinewanden moet verzwakken door mechanische preparatie van het wortelkanaal. In vitro studies hebben echter aangetoond dat, in een periode van 3 maand, tricalcium silicaat cementen zoals MTA en Biodentine, net zoals CH, door hun hoge ph een verzwakkend effect uitoefenen op dentine (Leiendecker et al., 2012; Sawyer et al., 2012). Tegenstrijdige resultaten werden bekomen in een in vitro studie waar men aantoonde dat CH en MTA in een tijdspanne van 2 weken tot 2 maanden inderdaad progressief het dentine erg verzwakten, maar de resultaten na 1 jaar echter toonden een herstel van de mechanische eigenschappen onder de vorm van herstelde breukweerstand voor die monsters die gevuld waren met MTA, dit in tegenstelling met de CH gevulde monsters (Hatibović-Kofman et al., 2008). In alle betrokken 4

2 studies besluit men dat er op dit vlak nog meer long-term onderzoek moet gebeuren om hier een uitspraak te kunnen over maken. Het voordeel van Biodentine (ook reeds beklemtoond in DN april 2013 en mei 2013) blijft dat er geen kroonverkleuring komt zoals men steeds ziet na het gebruik van MTA in de cervicale zone. Klinische voorbeelden lijk tekens van externe resorptie vertoont (Fig. 1.2). CH heeft hier een dubbele functie, enerzijds als voorlopig cement in afwachting van een definitieve vulling en anderzijds heeft het door de hoge antibacteriële werking de eigenschap om infectieuze wortelresorpties in te dijken (Mohammadi & Dummer, 2011). Na 1 maand wordt onder rubberdam CH vervangen en het kanaal volledig gevuld met Biodentine. Een weinig materiaal werd doorheen Een 10 jarige jongen meldt zich aan naar aanleiding van een schoolongeval waarbij 21 uitgeslagen werd, 11 en 22 ondergingen een subluxatie. De 11 en 21 vertonen bovendien inciso-mesiaal glazuur/dentine breuken. De leraar had zelf reeds element 21 terug in zijn alveole geplaatst. Aangezien 21 bijna onmiddellijk teruggeplaatst werd verwachten we een goede prognose voor dit element. Als therapie werd een flexiebele spalk geplaatst (metaaldraad en composiet) en de vrijliggende dentine bedekt met glasionomeer cement (Fig. 1.1). Een volgende zittijd wordt gepland 3 weken later waarbij de spalk wordt verwijderd en 21 een voorlopige endodontische behandeling ondergaat waarbij het kanaal gevuld wordt met CH. Het is opmerkelijk dat de distale zijde van de wortel duidede apex geëxtrudeerd (Fig. 1.3). In een volgende zittijd worden de kronen van 11 en 21 definitief gerestaureerd met composiet (Fig. 1.4). Tijdens de verdere opvolging worden geen subjectieve klachten geregistreerd. De radiografische opnames respectievelijk na 9 en 15 maand opvolging tonen geen enkel teken van pathologie. De externe resorptie is gestopt en de laesie bedekt met een gezond nieuw parodontaal ligament (Fig. 1.5a). Het apicaal Casus 1 Fig. 1.1: Flexiebele spalk na repositioneren van 21. Fig. 1.2: Drie weken na het trauma werd het kanaal gevuld met CH en de spalk verwijderd. De pijlen geven de zone met externe resorptie aan. Fig. 1.4: Klinisch beeld tijdens de opvolging na restauratie van 11 en 21. Fig. 1.3: 7 weken na het trauma werd het kanaal van 21 volledig gevuld met Biodentine. Apicaal is extrusie van een weinig Biodentine te zien. 6

3 geëxtrudeerde Biodentine is ondertussen volledig geresorbeerd (Fig. 1.5b). Casus 2 Een meisje van 9 jaar wordt verwezen wegens complicaties na een trauma ter hoogte van 11. Ruim één jaar voordien had zij door trauma een ongecompliceerde mesiale hoekbreuk gehad dat door de tandarts met composiet hersteld werd. Recent klaagde ze van tandpijn ter hoogte van een oedeem buccaal van 11. Radiografische September 2014 Mis de tweejaarlijkse ontmoeting voor de tandartsenwereld in België niet Fig. 1.5 a,b: Radiografische opvolging van 21 behandeld met Biodentine na respectievelijk 9 en 15 maanden. De pijlen tonen een gezond parodontaal ligament omheen de gestopte externe resorptie. Een progressieve resorptie van het geëxtrudeerde Biodentine is eveneens waar te nemen. Fig. 2: (a) De gestopte maturatie van 11 is het gevolg van pulpanecrose. (b) Na 1 week CH werd het kanaal van 11 volledig gevuld met Biodentine. (c) Radiografische opvolging van 11 na 6 maand Biodentine. (d) Radiografische opvolging na 1 jaar Biodentine. De apex wordt mooi omlijnd door een gezond PDL. dentex de SALON voor Dentale Uitrusting september HEIZEL paleis 7 ORGANISATIE : DENTEX INTERNATIONAL Oktober

4 controle toont een gestopte ontwikkeling van 11 ten gevolge van pulpanecrose (Fig. 2.a). Onder rubberdam werd de pulpakamer geopend met ettervloed. Het kanaal werd goed gespoeld met NaOCl gedroogd en gevuld met CH (Mohammadi & Dummer, 2011). De CH als interim dressing zal de zure ph door infectie neutraliseren om een ideaal milieu te creëren voor de definitieve vulling (Iwaya et al., 2011). Na 1 week werd CH vervangen door Biodentine (Fig. 2.b).Tijdens deze zittijd konden we reeds vaststellen dat het oedeem verdwenen was en de patiënt geen klachten meer had. In een verdere opvolging zien we radiografisch dat de open apex afgesloten werd door de werking van Biodentine namelijk het vormen van een harde barrière (Fig. 2.c). De genezing werd verder bevestigd in een radiografische opname 1 jaar na het plaatsen van Biodentine (Fig 2.d). Casus 3 Een 10 jarig meisje wordt s avonds laat op de wachtdienst gezien voor een lichte extrusieve luxatie van 11 en 12, met een kleine glazuurbreuk ter hoogte van 11 incisaal. Het trauma gebeurde in de namiddag op sportkamp. De tandarts van wacht repositioneerde de elementen en bracht een flexibele spalk aan. Radiografisch zien we dat beide elementen zich in het laatste stadium van maturatie bevinden (Fig 3.1). Na 2 weken werd de spalk verwijderd en de Fig. 3.1: Flexiebele spalk van na extrusieve luxatie. Fig. 3.2: 11 gevuld met CH. elementen getest op sensitiviteit. De testen waren positief, er was geen pathologie waar te nemen en de patiënt had ook geen klachten. Drie maanden later zien we tijdens de opvolging dat de sensitiviteit van 11 duidelijk vermindert en er palataal een licht grijze verkleuring merkbaar is ter hoogte van het cingulum. Deze symptomen wijzen op een pulpanecrose maar aangezien het kind geen klachten heeft wensen de ouders nog even te wachten vooraleer de stap te zetten tot een endodontische behandeling. In een volgende zittijd merken we dat de Fig. 3.3: Radiografische controle na 9 maanden opvolging van 11 gevuld met Biodentine. Fig. 3.4 a,b: Klinisch beeld buccaal en palataal van 11 na 9 maand opvolging. 8

5 G E E N B A T T E R I J E N De revolutionaire U-40 Ultracapacitor heeft maar 40 seconden nodig om weer volledig G E E N S N O E R opgeladen te worden. Onvergelijkbaar gemak! Onze C.U.R.E. technologie O N V E R G E L I J K B A A R zorgt voor een uniforme uithardingsdiepte met ongekend lage temperaturen voor een optimaal klinisch resultaat. Vervang geen batterijen, vervang polymerisatielampen! Demi Ultra LED Ultracapacitor lichtpolymerisatiesysteem Nr. Art Contains: 1 handstuk, 1 lichtgeleider 8 mm, 1 oplaad standaard met lichtme- ter, 1 voeding, 1 beschermend lichtschild, 1 set hardheids tester, 1 verp. à 5 disposable beschermingszakjes, 1 gebruiksaanwijzing 2013 Kerr Corporation verkleuring nu ook van buccaal zichtbaar is en wordt in overleg met de ouders dan toch besloten om het element te openen. Onder rubberdam wordt aan de hand van NaOCl irrigatie alle necrotische pulpa verwijderd. Het kanaal wordt gedroogd en gevuld met CH om dezelfde reden als in vorige casus (Fig 3.2). Na 1 week wordt CH vervangen door Biodentine als definitieve kanaalvulling. In een volgende zittijd wordt de glazuurbreuk incisaal definitief gerestaureerd na klinische en radiografische controle. Figuur 3.3 toont radiografisch een perfecte apexificatie na 9 maand. De klinische beelden na 9 maanden behandeling geven nogmaals aan dat volledige kanaalvulling met Biodentine geen aanleiding geeft tot kroonverkleuring (Fig. 3.4 a,b). Conclusie De klinische gevallen tonen dat Biodentine kan gebruikt worden in de endodontie als apicale afsluiting in immature tanden met open apex en meteen ook het volledige kanaal mag innemen. Ervaring tot meer dan 3 jaar gebruik van Biodentine in de cervicale zone leert ons dat er geen kroonverkleuringen waargenomen worden. We kunnen hier dus spreken van een apexificatie in 1 zittijd gezien simultaan het volledig kanaal gevuld wordt. Veder bootst het cement het humane dentine na waardoor we durven geloven dat in jonge elementen met brede kanalen en dus verzwakte dentinewanden, Biodentine een bijkomende versterking levert. Referenties: 1. Hatibović-Kofman Š, Raimundo L, Zheng L, Chong L, Friedman M, Andreasen JO. Fracture resistance and histological findings of immature teeth treated with mineral trioxide aggregate. Dent Traumatol 2008;24: Iwaya SI, Ikawa M, Kubota M. Revascularisation of an immature permanent tooth with periradicular abscess after luxation. Case report. Dent Traumatol 2011;27: Leiendecker AP, Qi Y-P, Sawyer AN, Niu L-N, Agee KA, Loushine RJ, Weller RN, Pashley DH, Tay FR. Effects of calcium silicate-based materials on collagen matrix integrity of mineralized dentin. J Endod 2012;38: Mohammadi Z, Dummer PMH. Properties and applications of calcium hydroxide in endodontics and dental traumatology. Review. Int Endod J 2011;44: Sawyer AN, Nikonov SY, Pancio AK, Niu L-N, Agee KA, Loushine RJ, Weller RN, Pashley DH, Tay FR. Effects of calcium silicate-based materials on the flexural properties of dentin. J Endod 2012;38: Vervolg in editie november Oktober