JAARVERSLAG 1997 K E U R

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 1997 K E U R BF

2 Nederlandse Kankerbestrijding/ Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) is de naam van het samenwerkingsverband tussen Stichting en Vereniging KWF. Beide zijn in 1949 opgericht naar aanleiding van het besluit van Hare Majesteit Koningin Wilhelmina het Nationale Geschenk dat zij ontving bij gelegenheid van Haar Gouden Regeringsjubileum in 1948, een bedrag van ruim twee miljoen gulden, te bestemmen voor de bestrijding van kanker. De Nederlandse Kankerbestrijding is een particuliere organisatie. Als één van de eerste verkreeg het KWF het Keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving, garantie voor een verantwoorde fondsenwerving en besteding. De beschikbare gelden, in 1997 netto 130,1 miljoen, zijn volledig afkomstig van giften van de bevolking. Bij de fondsenwerving kan de Nederlandse Kankerbestrijding rekenen op de medewerking van meer dan vrijwilligers in ruim plaatselijke afdelingen en op de jaarlijkse financiële bijdrage van ruim relaties, waaronder een aantal bedrijven. Ongeveer 85% van de uitgaven van de Nederlandse Kankerbestrijding/KWF gaat naar wetenschappelijk kankeronderzoek: 80% naar onderzoek en 5% naar onderwijs en opleiding op dit terrein. Dankzij het onderzoek zijn de vooruitzichten voor de patiënt met kanker de laatste tientallen jaren geleidelijk verbeterd. Ook is er meer inzicht ontstaan in de mogelijkheden van preventie van kanker. Daarnaast geeft de Nederlandse Kankerbestrijding voorlichting over kankerpreventie, over vroege ontdekking van kanker en de behandeling daarvan.tevens is zij actief op het terrein van patiëntenbegeleiding. Ook op deze wijze wordt het probleem kanker beter beheersbaar gemaakt. Grote dank gaat uit naar allen die zich in 1997 op enigerlei wijze hebben ingezet voor de Nederlandse Kankerbestrijding. Dit jaarverslag is gedrukt op milieuvriendelijk papier.

3 Dit keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving staat voor verantwoorde fondsenwerving en -besteding JAARVERSLAG 1997

4 I N H O U D Jaarverslag Nederlandse Kankerbestrijding/ Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) 1997 De Nederlandse Kankerbestrijding in perspectief Algemeen 7 Maatschappelijke ontwikkelingen 7 Keurmerk 8 De Nederlandse Kankerbestrijding 9 Jubileumjaar Fondsenwerving 9 Onderzoek 9 Kinderoncologie 10 Voorlichting en begeleiding 10 Internationale samenwerking 10 Bestuur, Directie en Bureau 11 Algemene Ledenvergadering 11 Dagelijks Bestuur 11 Bureau 11 Ondernemingsraad 11 Financieel overzicht 12 Accountantsverklaring 19 KWF-onderscheidingen Fondsenwerving Algemeen 25 Professionalisering 25 De afdeling 25 Fondsenwerving 26 Leden/donateurs 26 Resultaten tot nu toe 27 Collecte 27 Giften 27 Fonds op naam 27 Loterijen 28 Bedrijfsdonaties 28 KWF-BedrijvenJournaal 29 Winkelbusjes 29 Samenwerking met NOC*NSF 29 Dam tot Dam Loop 29 Overige fondsenwerving 30 Voorbereidingen Jubileumjaar Kosten 31 Algemene Ledenvergadering 31 Buitendienst 32 Overzicht inkomsten en uitgaven 33 Voorlichting en PR Algemeen 37 Patiëntenvoorlichting 37 Voorlichtingscentrum 37 Voorlichtingsmaterialen 37 Voorlichtings- en PR-activiteiten 38 4

5 Uniek multimediaal project 38 Publicaties 39 Evaluatie voorlichtingsactiviteiten 39 Bevolkingsonderzoeken borst- en baarmoederhalskanker 40 Voorlichting door derden 40 Kankerpreventie en Europese actie 40 Voeding en kanker 40 Verstandig zonnen 41 Steun aan patiëntenverenigingen 41 Nieuw beleid 42 Overzicht bestedingen 42 Wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en opleiding Algemeen 47 Wetenschappelijk onderzoek 48 Projectfinanciering 48 Aandachtsplaatsen voor psycho-sociaal kankeronderzoek 53 Basisfinanciering NKI en DDHK 53 Datamanagement voor het klinisch vergelijkend onderzoek 53 Kinderoncologie 54 Werkgemeenschappen van de Nederlandse Kankerbestrijding 54 Platform Alternatieven voor Dierproeven 55 EORTC en UICC 55 Onderwijs en opleiding 55 Stagebeurzen voor doctoraal studenten 55 Onderzoeksjaar voor arts-assistenten 55 Fellowships 58 Stagebeurzen voor academici 58 Bezoekersbeurzen voor gerenommeerde buitenlandse onderzoekers 59 Sabbatical leave 59 Reisbeurzen 59 Bijzondere Leerstoelen 60 Garantstelling voor wetenschappelijke bijeenkomsten 60 Overzicht bestedingen 61 Samenstelling Besturen, Raden en Commissies Samenstelling Bestuur Vereniging 65 Samenstelling Bestuur Stichting 65 Samenstelling van Adviesraden en Commissies 66 Overzichten subsidies en beurzen Gesubsidieerde projecten in Gesubsidieerde sociaal-oncologische projecten in Lopende klinische trials in KWF-fellowships in KWF-onderzoeksjaar voor arts-assistenten Lijst van afkortingen 86 Als u de Nederlandse Kankerbestrijding wilt steunen 87 5

6 J A A R V E R S L A G Organisatieschema van de Nederlandse Kankerbestrijding/KWF per 31 december 1997 Nederlandse Kankerbestrijding/KWF Adviesraden Algemene Ledenvergadering Bestuur Stichting KWF Bestuur Vereniging KWF Dagelijks Bestuur Nederlandse Kankerbestrijding/KWF Algemeen Directeur directeur Voorlichting en PR afdeling Voorlichting en PR afdeling Research Coördinatie afdeling Financiën en Algemene Zaken afdeling Fondsenwerving 6

7 DE NEDERLANDSE KANKERBESTRIJDING IN PERSPECTIEF Algemeen Nederland kent - net als vrijwel alle andere landen in de wereld - een groot aantal organisaties voor het goede doel. Deze organisaties richten zich op alle sectoren van onze maatschappij waar volgens de bevolking extra inspanningen nodig zijn. Kenmerk is het ontbreken van winstoogmerk of verlangen van een tegenprestatie bij hun activiteiten, vandaar de naam nonprofit organisaties. De belangrijkste aandachtsgebieden zijn gezondheid, natuur en milieu, derde wereld, welzijn en cultuur. Gezien het universele karakter van dit soort organisaties voorzien zij kennelijk in een algemeen gevoelde behoefte iets extra s te doen voor het goede doel. De Nederlandse Kankerbestrijding/KWF richt zich op de bestrijding van kanker, de tweede doodsoorzaak in Nederland, maar in de ogen van het publiek het eerste aandachtsgebied in de volksgezondheid. Maatschappelijke ontwikkelingen Al meer dan tien jaar is er sprake van een terugtreden van de overheid in vele sectoren van onze samenleving. Bezuinigen en privatiseren zijn sleutelwoorden geworden van deze ontwikkeling. Dat wil niet zeggen dat er in die sectoren minder behoefte is aan financiële middelen. Het tegendeel is eerder waar. Maar het geld dat vroeger door de overheid beschikbaar werd gesteld, moet nu van elders komen. Het bedrijfsleven haakte alert in op deze ontwikkelingen, maar er zijn nu eenmaal terreinen in onze samenleving waar slechts maatschappelijke winst valt te behalen.vanouds spelen de goede doelen-organisaties daar een belangrijke rol. Het hoeft niemand te verbazen dat zij zich gedwongen zagen hun activiteiten - met name op fondsenwervend gebied - te intensiveren, nu zij een veel zwaardere taak op zich af zagen komen. Organisaties voor het goede doel vervullen nu essentiële taken in onze maatschappij. Het element van vrijblijvendheid, dat besloten ligt in het woord liefdadigheid, is hiermee grotendeels verdwenen. Het woord charitas is ouderwets geworden.toch hebben deze organisaties voor een deel hun oude karakter behouden. Dat betreft dan de inzet van zoveel moge- foto: Nederlandse Kankerbestrijding Een feestelijk moment: de ondertekening van de eerste samenwerkingsovereenkomst in het kader van het jubileum van het KWF tussen het 75-jarig Rotary Nederland en het 50-jarig Koningin Wilhelmina Fonds. Dat schept een band die in vele acties door plaatselijke Rotary-afdelingen tot uitdrukking zal worden gebracht. De letter of intent werd op 14 oktober 1997 in het KWFgebouw te Amsterdam ondertekend door de zeven Rotary-Gouverneurs Van links naar rechts (staand): de heren P. van Maanen, J. de Bonth, A. Leenders, D.Vrolijk, E. van den Ouwelant en J. Kremers. De brief wordt getekend door de heer E. Beers, naast hem mw. Monda Heshusius, die als directielid en jubileum-coördinator het Koningin Wilhelmina Fonds vertegenwoordigt. 7

8 D E N E D E R L A N D S E K A N K E R B E S T R I J D lijk vrijwilligers en in zijn algemeenheid een kosten-bewuste manier van werken. Er moet immers zoveel mogelijk geld beschikbaar komen voor de doelstelling! Zo is de moderne organisatie voor het goede doel ontstaan: een interessante combinatie van motivatie en professionaliteit. De hier geschetste ontwikkeling heeft zeker voordelen: iedereen kan bepalen hoeveel hij geeft en ook waaraan het geld moet worden besteed. Zo is een veel grotere betrokkenheid mogelijk bij die aandachtsgebieden in onze maatschappij waar de goede doelen zich op richten. Deze organisaties leveren daarmee een belangrijke bijdrage aan onze democratie. De hierboven beschreven ontwikkelingen hebben de laatste jaren geleid tot een toenemende behoefte aan ordening van het veld en samenwerking tussen de fondsen. Deze hebben zich verenigd in de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI), met als doel het vertrouwen van het publiek in de organisaties te behouden en te vergroten. De fondsenwervers zelf hebben het Nederlands Genootschap van Fondsenwervers (NGF) opgericht, met als doel het vakmanschap van de leden te verbeteren. Op het gebied van de gezondheidszorg hebben de betreffende fondsen, waaronder het KWF, de Stichting Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SSG) opgericht, met als doel de activiteiten op het gebied van de voorlichting te coördineren. Op deze wijze wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan een verdere ordening en professionalisering van het veld en aan een verdere verhoging van de efficiency. Keurmerk Als onderdeel van de wens tot een betere ordening, onderwerpen de erkende, landelijk werkende fondsen in Nederland zich vrijwillig aan de controle van een onafhankelijk instituut, het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). Dit bureau ziet er op toe dat het duidelijk is aan welk doel men geeft, dat werving plaatsvindt zonder dwang of intimidatie, en dat het geld met zo min mogelijk kosten ook werkelijk aan dat doel wordt besteed. Fondsen die aan deze criteria voldoen krijgen het Keurmerk van het CBF. Het KWF behoort De Nederlandse Kankerbestrijding was één van de eerste organisaties aan wie het CBF-keurmerk werd uitgereikt. Als gevers zien dat een Goed Doel voorzien is van het CBF-keurmerk, weten zij dat hun geld verantwoord wordt besteed en dat het goede doel hun steun waardig is. Deze Amsterdamse straatcollectant Paul Könst heeft in 8 jaar tijd opgehaald. tot de eerste groep fondsen die hiervoor in aanmerking kwam. VFI en NGF zijn beide bezig met ontwikkeling en implementatie van een gedragscode gekoppeld aan het lidmaatschap. De hierin opgenomen regelgeving gaat verder dan de voorschriften van het Keurmerk en moet beschouwd worden als een aanvulling hierop. Het is duidelijk dat er sprake is van een belangrijke ontwikkeling in Nederland om het imago van de organisaties voor het goede doel verder te verbeteren. Terecht wordt er in de media veel aandacht besteed aan het feit of de houders van het Keurmerk de regels ook daadwerkelijk naleven. Daarmee echter bestaat het risico dat de zwakke kanten van het systeem wat minder aandacht krijgen. Dat geldt met name voor het aspect van de vrijwilligheid van deze controle. Momenteel zijn er in Nederland meerdere fondsen actief, veelal van Amerikaanse origine, die geen of onvoldoende pogingen doen het Keurmerk aan te vragen en zich zo te houden aan deze algemeen geaccepteerde regelgeving. Daarmee komt de garantie van betrouwbaarheid van fondsen onder druk te staan. Een wettelijke regeling past niet in de huidige politiek van de overheid. Het is aan de VFI en het CBF het Keurmerk verder te profileren zodat het voor het gevende publiek gemakkelijker is om onderscheid te maken tussen erkende fondsen en organisaties waarvan niet is vast te stellen of zij betrouwbaar zijn. foto: Nederlandse Kankerbestrijding 8

9 I N G I N P E R S P E C T I E F De Nederlandse Kankerbestrijding Nederlandse Kankerbestrijding/Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) is de naam van het samenwerkingsverband tussen Stichting en Vereniging KWF. De Vereniging is verantwoordelijk voor de fondsenwerving. De bijeengebrachte middelen worden door de Vereniging ter beschikking gesteld aan de Stichting, die op haar beurt verantwoordelijk is voor het beheer en de besteding van de gelden. Ongeveer 85 procent van de gelden wordt besteed aan onderzoek en opleiding op het gebied van de kankerbestrijding in de breedste zin van het woord.voor voorlichting over preventie, vroege ontdekking en de behandeling van kanker wordt ongeveer 13 procent van de beschikbare gelden aangewend. Daarnaast behoort de begeleiding van de patiënt tot het aandachtsgebied van de Nederlandse Kankerbestrijding/ KWF. Het KWF speelt in Nederland een niet meer weg te denken rol in het beheersbaar maken van de problemen die samenhangen met de ziekte kanker. Willen we met de kankerbestrijding iets bereiken, dan moeten we op alle fronten actief zijn, aldus de voorzitter van het KWF, mr. J.J.C. Alberdingk Thijm. Jubileumjaar 1999 In 1999 zal het KWF het 50-jarig bestaan gedenken. Intussen zijn de eerste stappen gezet om dit op gepaste wijze te kunnen doen. De directeur Voorlichting en PR, mw. E.J.M. Heshusius, is door het Bestuur benoemd tot jubileum-coördinator. Er is een voorlopig programma opgesteld, waarmee alle verschillende doelgroepen betrokken zullen worden bij de viering. Doel is om verantwoording af te leggen over 50 jaar kankerbestrijding en vooruit te blikken naar de toekomst. De noodzaak een verhoogde inspanning op het gebied van onderwijs en onderzoek te leveren in het begin van het volgende millennium, is onderdeel van de toekomstvisie. Om dit veilig te kunnen stellen, is de werving van extra middelen een essentieel onderdeel van de geplande jubileumactiviteiten. Een eerste aanzet daartoe is gegeven door het starten van In 1997 is het KWF begonnen met de verkoop van kunstwerken, door de makers beschikbaar gesteld voor de kankerbestrijding. een kunstlijn: de verkoop van kunstwerken van vijf bekende Nederlandse beeldende kunstenaars. Fondsenwerving De inkomsten van het KWF hebben de neiging zich te stabiliseren, niet omdat er minder geld beschikbaar is, maar veeleer vanwege het groeiende beroep dat van vele kanten op het publiek wordt gedaan. Zo ondervinden de gezondheidsfondsen meer en meer concurrentie van zorg-instellingen die zich op de fondsenwervende markt begeven. Loco-regionaal kunnen dit aansprekende doelen zijn, al geldt hier dat er (nog) geen sprake is van een Keurmerk of vergelijkbare controle. Behoud en beheer van de donateurs zal de komende jaren steeds meer aandacht vergen, met name door specifieke wensen te inventariseren en daar zo mogelijk aan tegemoet te komen. Projectadoptie, waarbij de donateur bepaalde aandachtsgebieden binnen de kankerbestrijding uit kan kiezen om zijn bijdrage aan te laten besteden, is daar een voorbeeld van. Ook de productie van het KWF-Journaal, met veel interessante actuele informatie voor de donateur, past in dit streven. Het zal duidelijk zijn dat goede samenwerking tussen alle afdelingen van het bureau van het KWF voor deze nieuwe initiatieven een voorwaarde is. Overigens is het vertrouwen in het KWF overweldigend te noemen, hetgeen mag blijken uit de nog immer groeiende stroom van nalatenschappen, waaronder dit jaar een uitzonderlijk grote erfenis van netto ruim 28 miljoen. Onderzoek Onderzoek is de enige mogelijkheid om de vooruitzichten voor de patiënt met kanker werkelijk te verbeteren, zowel in therapeutisch opzicht als op het gebied van begeleiding van patiënten. Daarnaast levert het een essentiële bijdrage aan de verbetering van de mogelijkheden van preventie. Om die reden wordt sinds de oprichting van het KWF een belangrijk deel van het beschikbare budget aan research besteed. Een uitgebreid programma van beurzen staat daarbij garant voor de instroom van jonge gemotiveerde en talentvolle onderzoekers. Samen met de overheid is het KWF veruit de belangrijkste financier van kankeronderzoek. Het betreft onderzoek dat wordt uitgevoerd in beide categoriale instituten (het Nederlands Kanker Instituut en de Daniel den Hoed Kliniek), en onderzoek dat binnen de Nederlandse universiteiten en enkele andere instituten plaatsvindt. Door meevallende inkomsten heeft zich de laatste jaren een vrij besteedbaar vermogen ontwikkeld van circa 23 miljoen. Daar gelden reserveren geen doelstelling is van de organisatie, zal een aanzienlijk deel 9

10 D E N E D E R L A N D S E K A N K E R B E S T R I J D Op 4 september 1997 overhandigde Monda Heshusius, directeur Voorlichting en PR van het KWF, een cheque van ,- aan prof.dr. P. Borst, wetenschappelijk directeur van het Nederlands Kanker Instituut te Amsterdam, voor de financiering van een voorlichtingscentrum in het in kanker gespecialiseerde Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis te Amsterdam. foto: Dijkstra van deze middelen de komende twee jaar ingezet worden om het kankeronderzoek verder te versterken. Hopelijk zal deze extra inspanning voortgezet kunnen worden met behulp van de nog te werven jubileum-gelden. De eerder genoemde bijzondere erfenis zal in zijn geheel ingezet worden om het klinische kankeronderzoek een extra impuls te geven. De verwachting is dat de enorme hoeveelheid kennis opgedaan in het meer fundamentele onderzoek, de komende jaren zal kunnen doorstromen naar de kliniek. Dan mag de financiering uiteraard geen beperkende factor zijn. Het KWF staat in ieder geval niet alleen in deze tamelijk optimistische verwachting. Zeer recent heeft de federale overheid van de Verenigde Staten van Amerika besloten het National Cancer Program de komende vijf jaar zeer aanzienlijk te versterken. Een goed voorbeeld voor de overheid in Nederland! Kinderoncologie Een deel van de bovengenoemde reserves zal ingezet worden voor een verdere versterking van het onderzoek op het gebied van de kinderoncologie, voor een periode van vier jaar. Op basis van een grondige evaluatie zal het beleid voor de verdere toekomst worden vastgesteld.voor een tussentijdse versterking van de positie kwamen die centra in aanmerking waar sprake was van een duidelijke discrepantie tussen de omvang van het centrum enerzijds, en de bestaande financiering van het KWF anderzijds. Voorlichting en begeleiding In het jaarverslag over 1996 werd al aangegeven dat het medium televisie een steeds belangrijker rol is gaan spelen in de contacten met het publiek. Onderzoek heeft uitgewezen dat ook het publiek voorlichting via de televisie op prijs stelt. Met name zijn op deze wijze speciale doelgroepen te bereiken die moeilijk benaderbaar zijn. Het samen met de publieksomroepen geproduceerde en zeer succesvolle programma Kanker in de familie?!, en de serie Diagnose Kanker zijn hier goede voorbeelden van. Met het jubileum in zicht, zal deze ontwikkeling zich zeker in versterkte mate voortzetten. In de strijd tegen het roken deed zich een belangrijke ontwikkeling voor. Ons land staakte zijn verzet tegen een Europese richtlijn ten aanzien van beperking van de tabaksreclame. Daardoor kon de Ministerraad van de EU een voorstel daartoe goedkeuren. Hoewel er nog diverse stappen genomen moeten worden, ziet het er naar uit dat reclame voor een zeer riskante en ongezonde leefstijl de komende jaren aanzienlijk beperkt zal worden. Internationale samenwerking Het Bestuur heeft besloten ook een selectieve samenwerking met ontwikkelingslanden als onderdeel van het pakket van taken van het KWF te zien. Na een grondige discussie is besloten in dat kader in

11 I N G I N P E R S P E C T I E F een samenwerkingsverband met Indonesië aan te gaan. Het programma zal zich in eerste instantie richten op bij- en nascholing van alle categorieën hulpverleners op oncologisch gebied, met name op de universiteiten. Op deze wijze kunnen ook de studenten profiteren van de kennisverruiming, waardoor het programma een bredere uitstraling verkrijgt. Een uitgebreid stelsel van beurzen moet het bovenstaande mogelijk maken. Bij de uitvoering hiervan wordt samengewerkt met bestaande organisaties met overlappende doelstellingen, zoals het Forum Nederland Indonesië en diens zusterorganisatie in Jakarta. Het KWF levert een financiële bijdrage aan de fellowship-programma s van de European Organisation for Research and Treatment of Cancer (EORTC) en van de Union Internationale Contre le Cancer (UICC). In het kader van de samenwerking met Indonesië werd het programma van deze laatste organisatie aanzienlijk versterkt. Ook aan de overige activiteiten van de EORTC leveren de Nederlandse oncologen traditioneel een belangrijke bijdrage. De Association of European Cancer Leagues (ECL) en het programma Europa tegen Kanker van de EU leveren traditioneel belangrijke impulsen voor samenwerking op Europees niveau op het gebied van de voorlichting over kanker. Bestuur, Directie en Bureau Uit de Besturen van Stichting en Vereniging van de Nederlandse Kankerbestrijding/KWF is een Dagelijks Bestuur samengesteld. De drie Besturen worden in hun werkzaamheden bijgestaan door adviesraden, adviseurs en door het Bureau van de organisatie. Algemene Ledenvergadering De Algemene Ledenvergadering is het hoogste orgaan van de Vereniging KWF. De 48e Algemene Ledenvergadering werd gehouden te Arnhem. In het huishoudelijke gedeelte werden de jaarstukken goedgekeurd. In het middaggedeelte werd aandacht besteed aan de voorlichtingscampagne van het KWF Bordje Gezond, minder kanker. De Muntendamprijs 1997 werd toegekend aan mw.dr.ir. F.E. van Leeuwen, vanwege haar belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de kankerepidemiologie. Grote dank gaat uit naar allen die zich in 1997 op enigerlei wijze hebben ingezet voor de Nederlandse Kankerbestrijding. Dagelijks Bestuur en Algemeen Directeur Bestuur, Directie en Bureau Het Dagelijks Bestuur was in het verslagjaar als volgt samengesteld: voorzitter: Mr. J.J.C. Alberdingk Thijm vice-voorzitter: Prof.dr. H.M. Pinedo secretaris: Mr. H.W. Wefers Bettink penningmeester: Drs. J. Koning lid: Mw.drs. E.Tamboezer Het Bureau, dat onder leiding staat van een Algemeen Directeur, kent vier afdelingen. De afdeling Voorlichting en PR staat onder leiding van een directeur, de overige afdelingen worden aangestuurd door een hoofd. Directie en afdelingshoofden vormen samen de staf, die regelmatig bijeenkomt om beleidsmatige en managementzaken te bespreken. Aan het eind van de verslagjaar was de staf als volgt samengesteld: Algemeen Directeur: Dr. K.W. van de Poll Directeur Voorlichting en PR: Mw. E.J.M. Heshusius Hoofd Fondsenwerving: R. van Haeften Hoofd Research Coördinatie: Dr. G.H. Boerrigter Hoofd Financiën en Algemene Zaken: R.M. Kamphuis Uit het personeel is een Ondernemingsraad gekozen, bestaande uit: voorzitter Mw. S. Boere vice-voorzitter H. van Bommel secretaris R. Knipping leden O. Hoogeveen Mw. M. Moussa. In het verslagjaar werd veel aandacht besteed aan de wettelijke verplichtingen op het gebied van de arbeidsomstandigheden. OR en Algemeen Directeur vergaderden in het totaal zesmaal, waarvan eenmaal met de voorzitter en eenmaal met de penningmeester. 11

12 D E N E D E R L A N D S E K A N K E R B E S T R I J D Financieel overzicht Toelichting op de balans Algemeen De Nederlandse Kankerbestrijding is een samenwerkingsverband tussen de Vereniging en de Stichting KWF. De hier gepresenteerde gecombineerde cijfers geven een beeld van het totaal van de financiën van dat samenwerkingsverband. Bij de verslagen van Fondsenwerving, Research Coördinatie en Voorlichting & PR zijn gedetailleerde overzichten van inkomsten en bestedingen van de genoemde sectoren opgenomen. De afzonderlijke jaarrekeningen van de beide organisaties liggen ter inzage bij het Bureau en worden op verzoek toegestuurd. De taakverdeling tussen de Vereniging en de Stichting brengt met zich mee dat de Vereniging is belast met de werving van de middelen, die zij overdraagt aan de Stichting. Als gevolg van deze taakverdeling heeft uitsluitend de Stichting een besteedbaar vermogen. Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen Het verslag is ingericht volgens de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen, zoals gepubliceerd door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Doel van de richtlijn is het publiek duidelijkheid te verschaffen over het kostenpercentage van de fondsenwerving, de besteding van de gelden en over de vraag of de gelden zijn besteed voor het doel waarvoor deze zijn geworven. Het inrichten van de verslaggeving volgens de richtlijn is tevens een belangrijke voorwaarde voor het verkrijgen van het Keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwervende Instellingen. Waarderingsgrondslagen Balans Voorzover niet anders vermeld, zijn de posten in de balans opgenomen voor hun nominale waarde. Het kantoorpand is gewaardeerd tegen taxatiewaarde. De aandelen worden gewaardeerd tegen beurskoers ultimo boekjaar. Gerealiseerde waardeverschillen bij verkoop worden verantwoord onder de opbrengst beleggingen op de staat van baten en lasten. Niet gerealiseerde waardeverschillen op aandelen in porte- Gecombineerde Balans Nederlandse Kankerbestrijding/Koningin Wilhelmina Fonds ACTIVA in miljoen Vastgelegde middelen Kantoorpand Computerconfiguraties Transportmiddelen Lening verstrekt in het kader van de doelstelling Beleggingen Effecten Deposito's Leningen Onroerende goederen Egalisatierekening obligaties Rechten op met vruchtgebruik belast kapitaal Rechten op kapitaal Voorraden en vooruitbetaalde kosten jubileum Vorderingen Afdelingen en contactpersonen Overige vorderingen 31 DECEMBER ,5 0,3 0,0 252,1 12,5 0,3 0,2 0,5 9,9 5, ,1 1,9 p.m. p.m. 0,7 10,4 31 DECEMBER ,6 0,2 0,0 224,9 14,7 0,3 0,2 0,5 8,3 5, ,1 0,5 p.m. p.m. - 8,8 Geldmiddelen 40,5 6,0 324,7 261,5 12

13 I N G I N P E R S P E C T I E F feuille worden ten gunste of ten laste van de reserve niet gerealiseerde waardeverschillen gebracht. Indien deze reserve ontoereikend is, worden niet gerealiseerde verliezen die de reserve overschrijden als last verantwoord in de staat van baten en lasten. De obligaties worden tegen aflossingswaarde gewaardeerd. Voor deze waardering is gekozen, omdat het beleid in beginsel erop is gericht de obligaties aan te houden tot het moment van aflossing/uitloting. Het verschil tussen kostprijs en aflossingswaarde wordt ten gunste dan wel ten laste van de egalisatierekening obligaties gebracht. De vrijval uit de egalisatierekening welke gebaseerd is op de resterende looptijd van de desbetreffende obligaties, wordt, evenals het gerealiseerde resultaat bij uitloting/verkoop, verantwoord onder de opbrengst beleggingen op de staat van baten en lasten. De voorraad zeefdrukken, die is aangeschaft in het kader van het jubileum in 1999, is gewaardeerd tegen kostprijs. Activa PASSIVA in miljoen Besteedbaar vermogen Aangewend in het kader van de bedrijfsvoering Bestemmingsreserve door Bestuur bepaald Overig besteedbaar vermogen waaronder continuïteitsreserve Vastgelegd vermogen Aangewend in het kader van de doelstelling Reserve niet-gerealiseerde waardeverschillen Totaal vermogen Voorzieningen Schulden op lange termijn Uitkeringsverplichtingen Schulden op korte termijn Uitkeringsverplichtingen Inzake projectsubsidies Overige schulden 31 DECEMBER ,8 50,8 25,5 0,3 41,2 83,1 22,1 7,7 82,1 41,5 123,6 0,5 87,7 112,9 324,7 31 DECEMBER ,8 8,1 39,8 0,3 28,0 75,3 17,1 6,0 53,7 28,3 82,0 0,5 80,6 98,4 261,5 Vastgelegde middelen Het kantoorpand is gewaardeerd tegen taxatiewaarde per 20 april De totale onderhandse verkoopwaarde, vrij van huur en gebruik, komt volgens het taxatierapport uit op Met ingang van 1995 wordt op de waarde van de opstallen ad % per jaar afgeschreven. De economische levensduur is op 40 jaar gesteld, rekening houdend met een restwaarde van 20%. Daarnaast zal met tussenpozen van tien jaar een hertaxatie plaatsvinden. De computerconfiguraties en de transportmiddelen worden in 4 jaar afgeschreven. Lening verstrekt in het kader van de doelstelling Aan de Stichting Cel Scheidings Technologie/Cell Separation Technology Foundation te Leeuwarden is per 1 juni 1993 een 7% achtergestelde lening verstrekt. De lening had een looptijd tot 1 juni In 1997 is besloten de looptijd te verlengen tot 1 juni De lening is verstrekt ter bevordering van de technologische ontwikkeling van een op het Nederlands Kanker Instituut ontwikkeld systeem voor automatische bloedcomponentenscheiding. De rente zal worden betaald op het moment van aflossing van de lening. 13

14 D E N E D E R L A N D S E K A N K E R B E S T R I J D Beleggingen Het beleid met betrekking tot de beleggingen in effecten is gericht op een aandeel van zakelijke waarden van maximaal 20%. De beleggingen in zakelijke waarden beperken zich tot aandelen van grote beursgenoteerde ondernemingen en beleggingsfondsen in aandelen en onroerend goed. Voor het overige wordt in vastrentende waarden belegd, hoofdzakelijk Nederlandse Staatsobligaties. De looptijdsamenstelling van de obligatieportefeuille is gericht op een gelijkmatige cashflow uit hoofde van rente en aflossingen. In het kader van het lopende kasbeheer wordt daarnaast belegd in termijndeposito's. Aandelen Als gevolg van de waarderingsmethode is een positief niet gerealiseerd waardeverschil ontstaan van (vorig jaar ), welk bedrag ten gunste is gebracht van de reserve niet gerealiseerde waardeverschillen. Deze reserve is opgenomen als onderdeel van het vastgelegd vermogen. De samenstelling van de effectenportefeuille ultimo het boekjaar, totaal 252,1 miljoen, is als volgt (in miljoen): Obligaties lagere overheden 2,0 Ondernemingen 51,9 Nederlandse Staatsobligaties 180,2 Beleggingsinstellingen aandelen 5,3 Beleggingsinstellingen obligaties 12,7 Egalisatierekening obligaties De verschillen tussen de kostprijs en de aflossingswaarde van obligaties worden opgenomen in de egalisatierekening obligaties. Het verloop van de egalisatierekening in 1997 is als volgt (in duizenden): Saldo per 1 januari Mutatie wegens uitbreiding portefeuille Vrijval ten laste van de staat van baten en lasten 435 Saldo per 31 december Rechten op met vruchtgebruik belast kapitaal en rechten op kapitaal De verworven kapitalen belast met vruchtgebruik en de nalatenschappen welke ultimo het boekjaar nog niet tot uitkering zijn gekomen, worden niet opgenomen in de staat van baten en lasten, maar in de balans pro memorie verantwoord. Vorderingen In de overige vorderingen is begrepen een bedrag groot nog te ontvangen intrest op beleggingen. Geldmiddelen Dit betreft direct opeisbare tegoeden bij banken alsmede een gering bedrag aan kasgeld. Het hoge saldo wordt veroorzaakt door de ontvangst van een grote erfenis aan het einde van In 1998 is dit bedrag grotendeels omgezet in beleggingen. Passiva De beurswaarde van de obligatieportefeuille per 31 december 1997 bedraagt Deposito s Dit betreffen bij banken uitstaande depositoleningen. Leningen Het betreft hier grotendeels hypothecaire leningen aan niet aan de organisatie verbonden derden. Onroerende goederen Het betreft hier een drietal woonhuizen, alsmede een tweetal landerijen verkregen uit nalatenschappen. Vermogen Een deel van het vermogen wordt opgenomen als bestemmingsreserve teneinde de financiering van bepaalde in de toekomst voorgenomen uitgaven tot uitdrukking te brengen. Gekozen is voor een systematiek waarbij alle uitgaven worden verantwoord in de staat van baten en lasten.voor zover deze uitgaven zijn gedaan ten laste speciaal daartoe gevormde bestemmingsreserves, vindt overheveling plaats vanuit deze bestemmingsreserve naar het overig besteedbaar vermogen. 14

15 I N G I N P E R S P E C T I E F RECAPTULATIE VERMOGENSMUTATIES Het totale vermogen heeft zich als volgt ontwikkeld (in miljoen): Besteedbaar vermogen Vastgelegd vermogen Totaal vermogen Stand per 1 januari Mutatie reserve niet-gerealiseerde waardeverschillen 53,7-28,3 13,2 82,0 13,2 Voordelig saldo 28,4-28,4 Stand per 31 december 82,1 41,5 123,6 Vermogen aangewend in het kader van de bedrijfsvoering Dit deel van het vermogen is vastgelegd in bedrijfsmiddelen die noodzakelijk zijn voor de bedrijfsvoering. Deze reserve muteert met de aanschaf en afschrijvingen van de vastgelegde middelen. Bestemmingsreserve door bestuur bepaald De bestemmingsreserve is gevormd teneinde tot uitdrukking te brengen welk deel van het besteedbaar vermogen reeds bestemd is voor bijzondere bestedingsdoeleinden. In 1997 is besloten om uit het overig besteedbaar vermogen, zoals dit in achterliggende jaren door meevallende inkomsten is ontstaan, een bedrag van 30 miljoen te bestemmen voor de versterking van het wetenschappelijk onderzoek in algemene zin. Daarnaast is besloten om de extra bestedingsruimte ad 23 miljoen, ontstaan door een onverwachte ontvangst in 1997 bij de Vereniging KWF van een bijzondere grote nalatenschap, te bestemmen voor de versterking van het klinisch onderzoek. Het verloop van de bestemmingsreserve is als volgt (in miljoen): Stand per 1 januari ,1 Vorming inzake boekjaar 1997 uit overig besteedbaar vermogen 53,0 61,1 Toevoeging uitkeringsverplichtingen inzake exploitatie-subsidies kinderoncologie - 7,2 Beschikbaar voor financiering projecten ,5 Voorlichting, onderwijs en opleidingen - 0,7 Stand per 31 december ,7 De over het boekjaar 1997 gevormde reserve ad 53 miljoen heeft de volgende bestemming (in miljoen): extra projectfinanciering WRK en WRSO 23,5 exploitatiesubsidie (4 jaar) t.b.v. kinderoncologische centra 7,2 programma 'Survivorship bij kanker' 2,8 stimuleringsprogramma WRSO 1,7 programmafinanciering WRK 8,8 persoonsgebondenfinanciering WRK 6,0 versterking klinisch vergelijkend onderzoek 3,0 53,0 Overig besteedbaar vermogen waaronder continuïteitsreserve Het verloop van de reserve in 1997 was als volgt (in miljoen): Stand per 1 januari ,8 Door bestuursbesluit naar bestemmingsreserve -53,0-13,2 Toevoeging uit overschot ,7 Stand per 31 december ,5 Reserve niet-gerealiseerde waardeverschillen Het verloop van de reserve in 1997 was als volgt (in miljoen): Stand per 1 januari ,0 mutatie ,2 Stand per 31 december ,2 De reserve heeft per 31december 1997 uitsluitend betrekking op aandelen. 15

16 D E N E D E R L A N D S E K A N K E R B E S T R I J D Voorzieningen Het betreft hier uitkeringsverplichtingen aan derden (privé personen) niet in het kader van de doelstelling, voortvloeiend uit verplichtingen bij verkrijging van nalatenschappen. Schulden op lange en korte termijn Hieronder worden onder meer verantwoord de uitkeringsverplichtingen. Dit betreft gegarandeerde toezeggingen inzake project- en basisfinancieringen, betrekking hebbende op de jaren na balansdatum. De organisatie bestemt een percentage van de reguliere inkomsten voor basisfinanciering ten behoeve van het Nederlands Kanker Instituut (NKI) en de Daniel den Hoed Kliniek (DDHK). In de berekening van de uitkeringsverplichtingen uit hoofde van de toegezegde basisfinanciering zijn betrokken die boekjaren waarvan de inkomsten definitief bekend zijn. In totaal zijn de uitkeringsverplichtingen met 14,9 miljoen toegenomen tot 170,8 miljoen. Deze toename wordt als volgt becijferd (in miljoen): Toename inzake projectfinanciering 1,4 Toename inzake basisfinancieringen 6,3 Toename inzake kinderoncologische centra 7,2 14,9 in miljoen ONTWIKKELING EIGEN VERMOGEN De ontwikkeling van het eigen vermogen over de laatste vijf jaren is als volgt weer te geven (in miljoen): Stand per 1 januari Invloed stelselwijziging obligaties, per saldo Exploitatiesaldo Niet-gerealiseerde waardeverschillen Stand per 31 december ,0 Gecombineerde Staat van Baten en Lasten FONDSENWERVING Baten uit eigen fondsenwerving: Collecte Mailingacties particulieren Mailingacties bedrijven Nationale KWF-loterijen Nalatenschappen Overige fondsenwerving Reguliere opbrengsten Bijzondere nalatenschap Totale baten eigen fondsenwerving Kosten eigen fondsenwerving: (In)directe wervingskosten Uitvoeringskosten eigen organisatie Totaal kosten eigen fondsenwerving (kosten als percentage reguliere baten) (kosten als percentage van baten uit eigen fondsenwerving) Nettoresultaat eigen fondsenwerving Verkopen Opbrengst Kosten Nettoresultaat verkopen Totaal inkomsten eigen activiteiten Aandeel opbrengst acties van derden Beschikbaar uit fondsenwerving Bijdragen en subsidies Opbrengst beleggingen Interest banksaldi en overige - 82,0 28,4 13,2 123, ,5-61,5 5,8 14,7 82, realisatie 14,6 23,8 2,1 5,0 40,6 0,8 86,9 28,6 115,5 7,4 4,0 11,4 (13,1) (9,8) 104,1 0,1 0,0 0,1 104,2 2,3 106,5 1,4 22,0 0, ,9-0,6 49,3 5,3 6,9 61, ,3-68,3-1,8-16,6 49, begroting 14,0 23,0 2,0 6,6 36,0 0,4 82,0-82,0 8,5 3,6 12,1 (14,8) 69, ,9 2,1 72,0 1,0 12,5 0, ,5-45,5 4,3 18,5 68, realisatie 14,0 23,2 2,0 6,1 40,8 0,6 86,7-86,7 6,7 3,6 10,3 (11,9) 76, ,4 2,2 78,6 1,1 14,8 0,2 Totaal beschikbaar voor doelstelling 130,1 85,7 94,7 16

17 I N G I N P E R S P E C T I E F De toename voor de basisfinancieringen vindt onder meer zijn oorsprong in de hogere verplichtingen als gevolg van de ontvangst in 1997 van een grote nalatenschap. Daarnaast heeft het bestuur in 1997 besloten gedurende een periode van vier jaar een bijdrage te geven in de exploitatie van de Kinderoncologische Centra aan de Vrije Universiteit en het Academisch Medisch Centrum tot een bedrag van 1,8 miljoen per jaar. Naast die lasten die betrekking hebben op het boekjaar worden ook de toe- en afname van de verplichtingen verantwoord.toegekende subsidies worden verantwoord in het jaar waarin de subsidie-ontvanger schriftelijk van de subsidietoekenning op de hoogte is gesteld. In afwijking hierop worden de baten en lasten van de Nationale KWF-loterijen verantwoord in het jaar waarop deze betrekking hebben. Staat van baten en lasten Baten Waarderingsgrondslagen In de staat van baten en lasten worden de baten verantwoord in het jaar waarin deze zijn ontvangen. Nederlandse Kankerbestrijding/KWF over 1997 in miljoen 1997 realisatie Collecte De bruto collecte opbrengst is ten opzichte van vorig jaar met ofwel 4,8% toegenomen. Het totale bedrag van 1997 begroting 1996 realisatie is de hoogste collecte-opbrengst door het KWF in enig jaar bijeen gebracht. BESTEDINGEN Wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en opleidingen Verstrekte subsidies Uitvoeringskosten eigen organisatie 87,8 2,3 72,7 2,1 76,5 1,8 Particulieren De bruto-opbrengst uit giften van particulieren is ten opzichte van vorig jaar met ofwel 2,6% toegenomen. Totaal Voorlichting en PR Eigen activiteiten Verstrekte subsidies Uitvoeringskosten eigen organisatie Totaal Totaal besteed aan de doelstelling Overschot (+)/tekort (-) Totaal Het saldo is als volgt toegevoegd c.q. onttrokken aan het vermogen: Onttrokken aan de bestemmingsreserves 90,1 5,3 3,4 2,9 11,6 101,7 +28,4 130,1-10,4 74,8 6,1 4,3 2,7 13,1 87,9-2,2 85,7-3,8 78,3 4,2 3,9 2,5 10,6 88,9 +5,8 94,7-8,2 Nationale KWF-loterijen In vergelijking met 1996 zijn de bruto-opbrengsten met ofwel 18% gedaald.ten opzichte van de begroting zijn de brutoopbrengsten met achtergebleven. Een geplande actie om het aantal deelnemers via telemarketing uit te breiden is, wegens negatieve publiciteit in algemene zin rond telemarketing, komen te vervallen. De nettoopbrengsten zijn, mede onder invloed van kostenbesparende maatregelen, met minder sterk gedaald dan de bruto-opbrengsten. Toegevoegd aan het besteedbaar vermogen +38,8 +1,6 +14,0 Saldo +28,4-2,2 +5,8 17

18 D E N E D E R L A N D S E K A N K E R B E S T R I J D Nalatenschappen Door een eenmalige ontvangst in 1997 uit een bijzonder grote nalatenschap van zijn de inkomsten gestegen tot een recordbedrag van 69 miljoen. Deze ontvangst verklaart de toename ad ten opzichte van vorig jaar. Gecorrigeerd voor die ontvangst bedragen de inkomsten uit nalatenschappen over 1997 circa 40,6 miljoen ten opzichte van 40,8 miljoen voor Bijdragen en subsidies De specificatie voor 1997 is als volgt (in duizend): Harmannus Ehrhard Stichting 75 Stichting Nico Binnendijk Fonds 240 Stichting Spiering Fonds 66 Ministerie van Volksgezondheid,Welzijn & Sport 993 Overige 45 Aandeel in acties van derden Uit diverse nationale acties ontvangt de Nederlandse Kankerbestrijding een aandeel in de opbrengst. De opbrengst 1997 is als volgt gespecificeerd (in duizend): Stichting Nationale Instant Loterij 309 Stichting De Nationale Sporttotalisator 409 Stichting Fondsenwervingsacties Volksgezondheid 125 Stichting Algemene Loterij Nederland 1393 Overige Opbrengst beleggingen De opbrengst beleggingen laat zich specificeren als volgt (in duizend): Dividenden Interest obligaties Interest deposito s 109 Interest leningen 117 Huren beleggingspanden 7 Bruto opbrengst beleggingen Gerealiseerd koersresultaat aandelen Herwaardering grasland Toevoeging egalisatierekening obligaties -436 Kosten effecten 197 Kosten beleggingspanden Opbrengst beleggingen Het beleid om het aandeel van de zakelijke waarden in de beleggingen in effecten maximaal 20% te laten zijn, heeft ertoe geleid dat door de sterk gestegen koersen van aandelen in 1997 delen van de portefeuille zijn verkocht. Door deze verkopen zijn koersresultaten gerealiseerd tot een bedrag van (vorig jaar ). Meer gedetailleerde overzichten van inkomsten en uitgaven zijn opgenomen bij de verslagen van Fondsenwerving, Research Coördinatie en Voorlichting & PR. ONTWIKKELING INKOMSTEN EN UITGAVEN Deze tabel geeft de ontwikkeling weer van inkomsten en uitgaven over de laatste vijf jaren (in miljoen). Netto-opbrengst fondsenwerving (incl. bijdragen en subsidies) Opbrengst beleggingen ,9 22, ,7 15, ,1 12, ,1 11,2 1993* 72,3 11,0 Beschikbaar voor doelstelling 130,1 94,7 88,8 87,3 83,3 Besteed aan doelstelling 101,7 88,9 83,5 89,1 79,0 *Voor vergelijkingsdoeleinden aangepast. Saldo 28,4 5,8 5,3-1,8 4,3 18

19 I N G I N P E R S P E C T I E F Uitvoeringskosten eigen organisatie Binnen de organisatie van de Nederlandse Kankerbestrijding worden een drietal hoofdactiviteiten onderscheiden, te weten: Fondsenwerving (FW),Wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en opleidingen (RC) en Voorlichting & PR (VL/PR).Ten behoeve van deze activiteiten heeft de organisatie kosten van uitvoering en beheer. In onderstaand overzicht wordt inzicht gegeven in de opbouw van deze kosten voor ieder van de afzonderlijke hoofdactiviteiten en voor de organisatie als geheel. Kosten rechtstreeks verbandhoudend met één der hoofdactiviteiten worden direct toegerekend aan die activiteit. De indirecte kosten worden verantwoord als algemene kosten (FAZ) en doorbelast op basis van de verdeelsleutel 35% Fondsenwerving, 35% Voorlichting & PR en 30% Wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en opleidingen. De uitvoeringskosten eigen organisatie laten zich, in duizenden, specificeren als volgt: Salarissen (incl. sociale lasten) Pensioenlasten Overige personeelskosten Reis- en verblijfkosten Huisvestingskosten Bestuurskosten Administratiekosten Totaal voor doorbelasting algemene kosten Doorbelasting algemene kosten Totaal na doorbelasting algemene kosten Gemiddeld aantal personeelsleden (in voltijd formatieplaatsen) FW RC realisatie VL/PR FAZ begroting 1996 realisatie Totaal Totaal Totaal Aan bestuurders wordt geen bezoldiging toegekend noch zijn aan bestuurders en/of de directie leningen verstrekt Accountantsverklaring Opdracht Wij hebben de jaarrekeningen 1997 van de Vereniging en de Stichting Koningin Wilhelmina Fonds voor de Nederlandse Kankerbestrijding, alsmede de aan de hand daarvan opgestelde gecombineerde jaarrekening 1997, zoals opgenomen in dit jaarverslag gecontroleerd. De jaarrekeningen zijn opgesteld onder verantwoordelijkheid van de Besturen van de beide organisaties. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de gecombineerde jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controle-opdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden ingepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiele verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die door de Besturen van de beide organisaties daarbij zijn gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de gecombineerde jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 1997 en van het batig saldo over 1997 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voorts in overeenstemming met de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen van oktober 1994, zoals opgesteld door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Amstelveen, 19 juni 1998 KPMG Accountants N.V. 19

20 D E N E D E R L A N D S E K A N K E R B E S T R I J D Muntendamprijs 97 In 1976 heeft de Stichting Koningin Wilhelmina Fonds de Prof.dr. P. Muntendamprijs ingesteld. Deze onderscheiding wordt toegekend aan personen met bij- KWF-ONDER 20 foto: Audio Visuele Dienst AvL zondere verdiensten voor de kankerbestrijding in Nederland. De onderscheiding bestaat uit een oorkonde en een bronzen legpenning. In 1991 is hier een bedrag van ,- aan toegevoegd, te besteden in overleg met de Nederlandse Kankerbestrijding/KWF ten behoeve van het werkterrein van de winnaar. Prof.dr. P. Muntendam was van 1968 tot 1975 voorzitter van de Stichting Koningin Wilhelmina Fonds. De 22e Prof.dr. P. Muntendamprijs is op voordracht van de jury uitgereikt aan mw.dr.ir. F.E. van Leeuwen. Zij is als epidemiologe verbonden aan het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis en hoofd van de afdeling Epidemiologie in dat Instituut in Amsterdam. Floor van Leeuwen werd onderscheiden vanwege de creatieve en actieve wijze waarop zij het voortouw heeft genomen bij het verder ontwikkelen van de kanker-epidemiologie in ons land. afd. Aarle-Rixtel Mw. M.J. Heyl-Hoenselaar afd. Amersfoort Mw. E. Beekes-Wijsenbek Mw. E. Bloklandvan Schoonhoven Mw. Abbing-Rood Mw. C.M.N. Staal-Meulhof afd. Beilen Mw. H. de Vries-Weening Mw. J.Vos-Wilting afd. Brakel Mw. J. van Dalen afd. Bourtange Mw. A. Geukes-Velema afd. Deventer Mw. Fridrichs Mw.T.J. Meybergvan Doesen Op de Algemene Ledenvergadering op 7 juni 1997 in Arnhem is de 22e Prof.dr.P.Muntendamprijs uitgereikt aan mw.dr.ir. F.E. van Leeuwen. Zij is als epidemiologe verbonden aan het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis. De onderscheiding werd overhandigd door KWF-voorzitter mr. J.J.C. Alberdingk Thijm. Zilveren Krab Mw. J. Pols-Jonkman Mw. G. de Vries-de Jeger afd. Duizel Mw. A.J.M. Hakkens- Kuijken afd. Eestrum Mw.T. Broersma-Bosma Mw. A. Dijkstra-Miedema Mw.W. Allema-v.d. Bij afd. Enschede Mw. I. Luckman-Kuipers afd. Erica Mw. H.Veenstra-Lok Mw. F. Oostingh-van Dijk afd. Grootegast Mw. A. Jellema-Riedstra Mw. H.J.M. Feenstra-Klein