Security in vitale infrastructuur
|
|
- Emmanuel Brander
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Security in vitale infrastructuur Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 1
2 Uitgave Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Project Bescherming vitale infrastructuur Postbus EA Den Haag DTP en print Grafische en Multimediale Diensten BZK Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Vermenigvuldigen van informatie uit deze publicatie is toegestaan, mits deze uitgave als bron wordt vermeld. Juni /3122-GMD13 2
3 Bouwstenen voor beleid Inleiding In deze flyer worden de bouwstenen aangereikt voor het securitybeleid in de vitale infrastructuur. Deze bouwstenen fungeren als handreiking voor partijen, die werk willen maken van securitybeleid. Hiertoe rekenen we koepel- en branche - organisaties, vak departemen ten, beheerders en eigenaren van de vitale infrastructuur, maar ook alle voor security relevante stakeholders, waaronder kennisleveranciers, kennisinstellingen, onafhankelijke deskundigen uit de securitysector en/of crisispartners. Bescherming vitale infrastructuur De vitale infrastructuur bestaat uit al die processen, producten en diensten die essentieel zijn voor de Nederlandse samenleving. Deze vitale infrastructuur kan verstoord raken of uitvallen als gevolg van natuurrampen, technisch, organisatorisch of menselijk falen, maar ook als gevolg van moedwillig menselijk handelen, van vandalisme tot criminele handelingen en terrorisme. Het is in het belang van onze nationale veiligheid, dat de vitale infrastructuur weerbaar(der) wordt ten aanzien van dergelijke verstoringen. Extra inspanningen noodzakelijk Het effect van één moed willige verstoring kan dusdanig groot zijn, dat extra bescherming van de vitale infrastructuur nodig is. Zelfs als de kans dat een dergelijke verstoring zich voordoet laag is. De milleniumwisseling en de aanslagen in de Verenigde Staten in september 2001 hebben ons van dergelijke risico s bewust gemaakt. In 2004/2005 zijn in alle vitale sectoren risico-analyses uitgevoerd en als rapportage aangeboden aan de Tweede Kamer. De uitkomst van deze sectorale analyses is dat er op het gebied van security extra inspanningen noodzakelijk zijn. 3
4 Security verhoogt weerbaarheid Bij security gaat het om het (preventief) weerstand bieden aan moedwillige verstoring. Dit moedwillige of opzettelijke karakter is bepalend voor het onderscheid tussen security en safety. Bij safety gaat het om het (zoveel mogelijk) voorkomen van ongewenste gebeurtenissen als gevolg van natuurlijke anomalieën of rampen, technisch, organisatorisch of menselijk falen. Een structurele beheersing van risico s, security- danwel safety gerelateerd, draagt bij aan de continuïteit van de vitale infrastructuur. Méér dan bullen en spullen Bij moedwillige verstoring denken we vaak aan een kwaadwillende derde, die met goed hekwerk en sloten buiten de poort is te houden. Maar een verstoring kan ook van binnenuit komen of betrekking hebben op de ICT-infrastructuur; met ontwrichting als oogmerk, financieel gewin of bedrijfsspionage. De motieven en middelen kunnen per dader of delict verschillen. Daarnaast kan een verstoring beoogd zijn, maar ook het gevolg zijn van een ander incident. Denk aan een koperdiefstal met gevolgen voor de brand veiligheid. Dat maakt dat security méér is dan een goede beveiliging van de bullen en spullen. Bouwstenen Om een beleidscyclus voor security in te kunnen richten, zijn er vijf bouwstenen nodig: bewustwording, beeldvorming, analyse en beoordeling, planning en uitvoering, evaluatie en bijstelling. Elke bouwsteen vertegenwoordigt een stap in de ontwikkeling en uitvoering van securitybeleid. 4
5 Bewustwording Hoe worden we ons bewust van de mogelijke dreigingen en risico s voor de continuïteit van vitale objecttypen, netwerken of ketens? Via de media, via alertering of risico signalering, door informatiedeling, of op basis van onderzoek of incidentregistratie? risicobewustzijn vormt de basis voor de ontwikkeling van securitybeleid. Beeldvorming Welke interne en externe dreigingstypen zijn denkbaar, met welke motieven? In de fysieke omgeving of in de ICT-infra structuur? En wanneer kan een moedwillige verstoring van de vitale infra structuur gewonden of doden, economische, publieke of milieuschade tot gevolg hebben? de uitvoering van een dreigingsanalyse geeft inzicht in het dreigingsbeeld. scenario-ontwikkeling maakt gezamenlijke beeldvorming mogelijk. 5
6 Analyse en beoordeling Hoe groot is kans maal effect? Noodzaakt de aard van de dreigingen of de inschatting van de risico s tot een vergroting van de weerbaarheid? Welke maatregelen en -voorzieningen zijn reeds getroffen, om vitale objecttypen, netwerken of ketens te beschermen? De uitvoering van een risicobeoordeling geeft inzicht in de mate van weerbaarheid. Planvorming en uitvoering Wat kan meer, beter of anders? Welke extra maatregelen zouden aanvullend te nemen zijn? Wegen de kosten op tegen de baten? Een beleidsplan maakt het mogelijk om prioriteiten te stellen en de juiste maatregelen of voorzieningen te treffen. Evaluatie en bijstelling Hoe wordt getoetst of de getroffen maatregelen of voorzieningen daadwerkelijk doelmatig en effectief zijn? Hoe vaak wordt het securitybeleid geactualiseerd? Een (regelmatige) evaluatie maakt de bijstelling van beleid mogelijk. Sectorbeleid op maat Niet ieder dreigingstype is voor iedere sector even relevant. Per dreigingstype kan de risico-inschatting per sector een ander beeld opleveren of kan het belang van safety prevaleren boven security. Ook verschillen sectoren in de wijze van regulering. Daarom vraagt security om sectorbeleid op maat. De praktijk laat hier al goede voorbeelden van zien. In de sectoren nucleair, luchtvaart en havens ligt van oudsher een zwaar accent op wet- en regelgeving. In de telecomsector en in de financiële sector is er sprake van een combinatie van wet- en regelgeving en zelfregulering. In de drinkwatersector geven de waterbedrijven invulling aan het goed huisvaderschap. Dit securitybeleid houdt voor specifieke locaties in: beveiliging boven basisniveau. In de olie en (petro-) chemische industrie vormen convenantafspraken de basis voor een structurele publiek-private samenwerking. 6
7 Convenant Olie en (petro-)chemische industrie vitaal security De Olie en (petro-) chemische industrie en de overheid hebben op 27 mei 2008 in een convenant afspraken gemaakt over de bescherming van de sector tegen kwaadwillenden. De (petro-) chemische bedrijven kunnen een mogelijk doelwit van kwaadwillenden zijn om een incident te veroorzaken waardoor veel slachtoffers kunnen vallen of de leverings zekerheid van olie en olieproducten in gevaar komt. De belangrijkste afspraken in het convenant zijn: invoeren (binnen een jaar) of verder ontwikkelen van een Security Management Systeem bij de bedrijven met als onderdelen: een vastgesteld securitybeleid, risico-identificatie en - analyse, beveiligingsmaatregelen en - voorzieningen en afspraken over de interne en externe beveiligingsorganisatie; gezamenlijk opstellen van standaard scenario s die worden opgenomen in de Security Management Systemen en waar passende maatregelen op worden genomen; gezamenlijke stimulatie van bedrijven, die een A-locatie hebben of zijn, om zich aan te sluiten bij het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding (ATb) van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb); verdergaande informatie-uitwisseling tussen de sectoren en overheid. Winst van security management Op bedrijfsniveau is security een managementverantwoordelijkheid. Security management kan worden beschouwd als een integraal onderdeel van het continuïteits- of risico management van vitale organisaties. Een goed Security Management Systeem helpt schade voorkomen, beperkt de kosten van gehele of gedeeltelijke uitval, herstel en/of aansprakelijk heid en draagt bij aan het vertrouwen van de klant. Dit vraagt om een verankering van het securitybeleid op het hoogste managementniveau in de organisatie. Daarnaast is het kennen van de eigen crisispartners (publiek en privaat) essentieel. Ten tijde van een crisis kunnen goede beveiligingsafspraken het verschil uitmaken tussen winst en verlies. 7
8 Informatiedeling Elk moment kunnen zich nieuwe dreigingen aandienen, zoals bijvoorbeeld het risico van hacktivisme voor de continuïteit van bedrijfsprocessystemen. Daarom maakt de nationale overheid het delen van dreigingsinformatie met de vitale sectoren mogelijk, waarbij de vertrouwelijk heid van deze (wederzijdse) infor matie - deling op basis van protocolafspraken wordt geborgd. Voor terrorismegerelateerde dreigingen geschiedt dit via het Alerterings systeem Terrorisme bestrijding (ATb) en voor cybercrime binnen het Informatie knooppunt Cybercrime (IKC) en via GOVCERT.NL, de waarschuwingsdienst van het Computer Emergency Respons Team van en voor de Nederlandse overheid. Ook het Nationaal Adviescentrum Vitale Infrastructuur (NAVI) brengt partijen op reguliere basis bij elkaar om informatie en kennis over specifieke security thema s te delen. Ondersteuning Bij de implementatie van het securitybeleid kunnen de departementen, de beheerders van de vitale infrastructuur en de relevante kennispartners gebruik maken van de adviesfunctie van het NAVI. Het NAVI bundelt (internationale) kennis en expertise over security ten behoeve van de vitale infrastructuur, voert (sectorale) dreigings- en risico analyses uit, biedt beveiligings concepten voor bepaalde objecttypen aan, kan second opinions uitvoeren en stelt beheerders in samenwerking met de NCTb in staat om beveiligingsafspraken te maken met de decentrale overheden in de eigen regio. Daarnaast heeft het NAVI producten die de beheerders en eigenaren van de vitale infrastructuur kunnen helpen (onderdelen) van een Security Management Systeem te implementeren. Voor meer informatie: Juni
Olie en (petro-)chemische industrie vitaal security
CONVENANT Olie en (petro-)chemische industrie vitaal security 27 mei 2008 Pagina 1 van 11 1) Van de zijde van de overheid a. de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, hierna
Nadere informatieNationale evenementen congres. 26 november 2012
Nationale evenementen congres 26 november 2012 Inhoud Inleiding Actuele dreiging Prioriteiten De NCTV *Vitaal *ATb *NSCS Inleiding Actuele dreiging Nederlandse jihadisten en internationale terroristische
Nadere informatieRisico s kennen, weerbaarheid. vergroten
Risico s kennen, weerbaarheid vergroten Maaike van Tuyll Plv programmamanager Dreigingen en Capaciteiten, NCTV Maaike.Tuyll@dgv.minvenj.nl DNB Business Continuity Seminar 2011 Amsterdam - 9 november Strategie
Nadere informatieVoortgangsbrief Bescherming Vitale Infrastructuur
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Inlichtingen ir. A.E. Griffioen T 070-4267272 F 070-4267713 Uw kenmerk Onderwerp Voortgangsbrief Bescherming Vitale
Nadere informatieDe Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid
CTV NCTV De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) beschermt Nederland tegen bedreigingen die de maatschappij kunnen
Nadere informatieCommissie Bestuur & Organisatie. Ontwikkelingen Calamiteitenzorg. 6 november 2007 Margreeth Bosker
Commissie Bestuur & Organisatie Ontwikkelingen Calamiteitenzorg 6 november 2007 Margreeth Bosker Inhoud Terrorisme-dreiging Bescherming Vitale Infrastructuur (2001 en 2005) Strategie Nationale Veiligheid
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Netwerkkaart 21 Telecommunicatie & cybersecurity
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Netwerkkaart 21 Telecommunicatie & cybersecurity 21 Telecommunicatie en cybersecurity Voor media/omroepen, zie Bestuurlijke Netwerkkaart media versie 2018 Crisistypen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 499 Alerteringssysteem Terrorismebestrijding Nr. 2 RAPPORT Inhoud DEEL I: CONCLUSIES, AANBEVELINGEN EN BESTUURLIJKE REACTIES 5 1 Over dit onderzoek
Nadere informatieCBRN-security begint met een zelfanalyse
CBRN-security begint met een zelfanalyse Inleiding Betere beveiliging van chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) stoffen begint met een goede zelf-analyse. en beveiligingsmaatregelen
Nadere informatieIn het Algemeen Overleg met de Tweede Kamer op 11 december 2008 heb ik de Kamer een tweetal toezeggingen gedaan:
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Faciliteiten-, Huisvestingen Inkoopbeleid Rijk Schedeldoekshaven 200 2511 K Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag www.minbzk.nl Contactpersoon Hans
Nadere informatieNationaal Coördinator Terrorismebestrijding
α Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Postadres: Postbus 16950, 2500 BZ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Oranjebuitensingel
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Netwerkkaart 23 Onderwijs
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Netwerkkaart 23 Onderwijs 23 Onderwijs versie 2015 Crisistypen ongeval of ramp aantasting openbare orde geweldsincident zedenincident suïcide bedreiging continuïteit
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Kaart 21 - Telecommunicatie 21 Telecommunicatie Voor media/omroepen, zie bestuurlijke netwerkkaart media Versie april 2012 crisistypen (dreigende) uitval van
Nadere informatieNamens het Kabinet informeer ik u hierbij over de in 2012 ontwikkelde scenario s en de te versterken capaciteiten die daar uit voortvloeien.
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer Der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Aan de voorzitter van de Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301
Nadere informatieAlgemeen bestuur Veiligheidsregio Groningen
AGENDAPUNT 2 Algemeen bestuur Veiligheidsregio Groningen Vergadering 12 december 2014 Strategische Agenda Crisisbeheersing In Veiligheidsregio Groningen werken wij met acht crisispartners (Brandweer, Politie,
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 23 januari 2017 Beantwoording Kamervragen
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directie Democratie en Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA
Nadere informatie2 de inhoudelijke analyse bescherming vitale infrastructuur
2 de inhoudelijke analyse bescherming vitale infrastructuur Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aanpak 3 3. Wat is vitale infrastructuur (en welke partijen zijn daarbij betrokken)? 4 4. Relevante dreigingen
Nadere informatieDatum 19 april 2016 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de militaire beveiliging van Belgische kerncentrales
1 > Retouradres Postbus 16950 2500 BZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 16950 2500 BZ Den Haag www.nctv.nl
Nadere informatie3. Corendon Dutch Airlines, te dezen vertegenwoordigd door de Managing Director,
Convenant tussen de Staat der Nederlanden, KLM, Corendon Dutch Airlines en TUIfly en de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers inzake het nationaal borgen van het delen van dreigingsinformatie tussen
Nadere informatieBijlage 2 Beveiligingsplan. Informatiebeveiliging
Bijlage 2 Beveiligingsplan Informatiebeveiliging De verantwoordelijkheid voor informatiebeveiliging ligt bij het dagelijks bestuur. In de DB-vergadering van 31 augustus 2015 is stilgestaan bij een aantal
Nadere informatieBij Gasunie is Security een Boardroom Issue.
gaat verder in gastransport Bij Gasunie is Security een Boardroom Issue. Gastransport in Secure! Mr. Cees Pisuisse Directeur Juridische Zaken, Regulering en Communicatie Groningen, Inhoud Presentatie Gasunie;
Nadere informatieHandreiking Security Management. www.vrom.nl
Handreiking Security Management www.vrom.nl Handreiking Security Management Den Haag, juni 2008 02 03 Inhoudsopgave Voorwoord 05 Leeswijzer 07 Stappenplan 07 1. Inleiding Security Managementsysteem 09
Nadere informatieAfsprakenlijst behorende bij het Convenant voor samenwerkingsafspraken tussen Veiligheidsregio s, Politie en ProRail
Afsprakenlijst behorende bij het Convenant voor samenwerkingsafspraken tussen s, Politie en Art. 1 Doelen Partijen maken afspraken over: 1. organiseert bijeenkomsten voor de Doorlopend naar - Het vergroten
Nadere informatieVerantwoord beveiligen
Verantwoord beveiligen Verantwoord beveiligen De kerncentrale van EPZ is door de Nederlandse regering aangemerkt als vitaal object. De beveiliging van deze installatie is opgezet volgens nationale en internationale
Nadere informatieInformatiebeveiligingsbeleid
2-Control B.V. +31 (0)76 50 194 70 Haagse Markt 1 www.2-control.nl 4813 BA Breda info@2-control.nl The Netherlands Informatiebeveiligingsbeleid Concept Datum Versiebeheer Versie Datum Status Naam Toelichting
Nadere informatieVERSLAG Workshop Samen Werken aan Vitaal BZK Veiligheidscongres 13 november 2008
VERSLAG Workshop Samen Werken aan Vitaal BZK Veiligheidscongres 13 november 2008 Op donderdag 13 november 2008 vond het BZK Veiligheidscongres plaats met het thema Veiligheid een gedeelde verantwoordelijkheid.
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage
> Retouradres Postbus 20011 2500EA Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage DGOBR Directie Informatiseringsbeleid Rijk Turfmarkt 147 's-gravenhage
Nadere informatieIntegrale veiligheid als trend
Integrale veiligheid als trend ing. H.C.A. (Bert) Duijndam RSE Ambassadeur Corporate Security Nederland Nucleair Security Expert Ontwikkelaar en docent DHM Security Management Bestuurslid Stichting Security
Nadere informatieWelkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen.
Speech Erik Akerboom, Secretaris-generaal Ministerie van Defensie Symposium KVNRO Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen Donderdag 20 november, KMA te Breda Dames en heren, Welkom op dit symposium
Nadere informatieIncidentbestrijdingsplan Grootschalige Uitval Nutsvoorzieningen
Incidentbestrijdingsplan Grootschalige Uitval Nutsvoorzieningen themaweek oktober 2016 Nationale risicobeoordeling (Energievoorzieningszekerheid, o.a. Blackout, moedwillige verstoring) Regionaal Risicoprofiel
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Netwerkkaart 21b Cybersecurity
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Netwerkkaart 21b Cybersecurity 21b Cybersecurity Voor telecommunicatie (en providers), zie Bestuurlijke Netwerkkaart telecommunicatie Voor media/omroepen, zie
Nadere informatieWet gegevensverwerking. en meldplicht cybersecurity
Wet gegevensverwerking en meldplicht cybersecurity De Wet gegevensverwerking en meldplicht cybersecurity (hierna: Wgmc) treedt 1 oktober 2017 voor een belangrijk deel in werking. De Wgmc regelt het volgende:
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 26 956 Beleidsnota Rampenbestrijding 2000 2004 29 754 Terrorismebestrijding Nr. 63 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES
Nadere informatieSecurity Starts With Awareness
Security Starts With Awareness Think Secure Think Secure is in 2003 opgericht met het doel organisaties te ondersteunen met kennis en diensten die: 1.Het bewustzijn m.b.t. informatie- en ICT beveiliging
Nadere informatieetouradres Postbus EA Den Haag Directie Democratie en Burgerschap oorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Bij deze brief treft u, mede namens de minister van Veiligheid en Justitie, de antwoorden aan op de vragen die de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken op 22 december jl. heeft gesteld over het manipuleren
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Netwerkkaart 14 Elektriciteit en gas
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Netwerkkaart 14 Elektriciteit en gas 14 Elektriciteit en gas versie 2015 Crisistypen onderbreking levering elektriciteit onderbreking levering gas schaarste
Nadere informatieHandreiking Beveiligingsafstemming Vitaal en Overheid
Handreiking Beveiligingsafstemming Vitaal en Overheid (BAVO) Een handreiking waarmee bedrijven uit de vitale sectoren samen met de lokale en regionale overheidspartners afspraken kunnen maken over de afstemming
Nadere informatieScenariokaart Verstoring kritieke processen door uitval / verstoring ICT
Scenariokaart Verstoring kritieke processen door uitval / verstoring ICT Onderstaande scenariokaart is speciaal ontwikkeld voor gebruik tijdens de bijeenkomsten van een crisisteam 1 (crisis(beleidsteam)).
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 200 20 30 82 Nationale Veiligheid Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VEILIGHEID EN JUSTITIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 28 000 VII Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII)
Nadere informatieEvaluatie oefening Voyager
Aan de voorzitter van de Tweede Kamer Inlichtingen H.J. Albert T 070-4266028 F Uw kenmerk Onderwerp Evaluatie oefening Voyager 1 van 8 Aantal bijlagen 0 Als coördinerend minister voor crisisbeheersing
Nadere informatieGezamenlijke agenda op het gebied van ICT veiligheidsbeleid.
BIJLAGE Gezamenlijke agenda op het gebied van ICT veiligheidsbeleid. De gezamenlijke agenda is nooit af. Dit komt deels door het dynamische karakter van de ICT sector, waarin markt- en technologische ontwikkelingen
Nadere informatieBescherming vitale infrastructuur
Bescherming vitale infrastructuur Bescherming vitale infrastructuur September 2005 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 1 2 Inhoud 1 Introductie Vitaal 5 1.1 Doelstelling
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 2340 Vragen van de leden
Nadere informatieDHM Security Management
- 1 Introductie DHM Security Management DE HAAGSE METHODIEK INSPECTIE BODIES ADVISEUR/ CONSULTANT PART.RECH. BURO PAC ICT & INF SECURITY POLITIE GWT PBO FABRIKANT BOUWKUNDIG INSTALLATEUR ALARM INSTALLATEUR
Nadere informatieNr.: Renswoude, 31 maart 2015 Behandeld door: J. van Dijk Onderwerp: (concept) Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Utrecht 2014
Agendapuntnr.: 14 Nr.: 142585 Renswoude, 31 maart 2015 Behandeld door: J. van Dijk Onderwerp: (concept) Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Utrecht 2014 Geachte raad, Aan de gemeenteraad Samenvatting:
Nadere informatieCybersecuritybeeld Nederland 2016 Vier opvallende ontwikkelingen uit het CSBN 2016:
Cybersecuritybeeld Nederland 2016 Vier opvallende ontwikkelingen uit het CSBN 2016: /beroepscriminaliteit /spionage Beroepscriminelen voeren langdurige, hoogwaardige en geavanceerde operaties uit. Digitale
Nadere informatieSecurity Management Trendonderzoek. Chloë Hezemans
Security Management Trendonderzoek Chloë Hezemans Security Management Survey (5 e editie) Agenda Voorstellen Methode Trends Opvallende resultaten deze editie Security Management 2020? Voorstellen Chloë
Nadere informatieConclusies Inspectie De Inspectie heeft zich in haar onafhankelijke onderzoek gefocust op de lokale
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus20018 2500n EA DEN HAAG
1 > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus20018 2500n EA DEN HAAG Afdeling Ontwikkeling en Programma's Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directie nationale veiligheid NVROO Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den
Nadere informatieDatum 12 december 2017 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het bericht dat de bouwplaats moskee in Enschede is besmeurd met varkensbloed
1 > Retouradres Postbus 16950 2500 BZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 16950 2500 BZ Den Haag www.nctv.nl
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Netwerkkaart 10 Terrorisme
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Netwerkkaart 10 Terrorisme 10 Terrorisme Voor internetveiligheid: zie Bestuurlijke Netwerkkaart telecommunicatie en internet Versie 2017 Crisistypen terroristische
Nadere informatieDeltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Beslisboom waterrobuust (her)inrichten
Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Beslisboom waterrobuust (her)inrichten Beslisboom waterrobuust (her)inrichten Ontwikkeld door Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering - werkgroep Waterrobuust
Nadere informatieWebinar Cyber Security. Spreker: Barend Sluijter en Marco Rijkschroeff
Webinar Cyber Security Spreker: Barend Sluijter en Marco Rijkschroeff Inhoudsopgave NCTV - Cyber security is mainstream RWS Cyber in de keten Vragen en meer informatie Evaluatie Cybersecurity is mainstream
Nadere informatieConvenant voor samenwerkingsafspraken tussen Veiligheidsregio s, Politie en Openbaar Ministerie in Oost-Nederland
Convenant voor samenwerkingsafspraken tussen Veiligheidsregio s, Politie en Openbaar Ministerie in Oost-Nederland Partijen A. De Veiligheidsregio s Twente, IJsselland, Noord- en Oost-Gelderland, Gelderland
Nadere informatieNieuwe hoofdstructuur bestuursdepartement per 1 juli 2011
Nieuwe hoofdstructuur bestuursdepartement per 1 juli 2011 Nieuwe hoofdstructuur bestuursdepartement per 1 juli 2011 Minister Staatssecretaris Secretaris- Generaal plv Secretaris- Generaal Het nieuwe bestuursdepartement
Nadere informatieWet beveiliging netwerken informatiesystemen. Algemene informatie. Meer weten?
Wet beveiliging netwerken informatiesystemen Algemene informatie Meer weten? www.agentschaptelecom.nl/wbni Introductie Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend: er is elektriciteit, medewerkers reizen veilig
Nadere informatieWAAROM DOEN WE ONDERZOEK?
02 WIE ZIJN WE? De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid (Inspectie OOV) is onafhankelijk toezichthouder op het terrein van politie, brandweer, Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR),
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Netwerkkaart 21a Telecommunicatie
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Netwerkkaart 21a Telecommunicatie 21a Telecommunicatie Voor media/omroepen, zie Bestuurlijke Netwerkkaart media Voor cybersecurity, zie Bestuurlijke Netwerkkaart
Nadere informatieIs er een standaard oplossing voor Cyber Security?
Is er een standaard oplossing voor Cyber Security? Jaarcongres ECP 15 november 2012 Douwe Leguit Nationaal Cyber Security Centrum Wat staat u te wachten? Deagenda Trends Casuïstiek Uitdagingen Nationaal
Nadere informatieDrinkwater met natte voeten. Continuïteit van de Drinkwatervoorziening bij Rampen en grote Incidenten
Drinkwater met natte voeten. Continuïteit van de Drinkwatervoorziening bij Rampen en grote Incidenten Movaris Utrecht, 4 november 2013 Eric Adamse Vitens Water Security, Risk & Crisis Management Vitens
Nadere informatieHandreiking Risicoanalyse. 10 praktische modellen voor de risicoanalist
Handreiking Risicoanalyse 10 praktische modellen voor de risicoanalist Wat is het NAVI In het Nationaal Adviescentrum Vitale Infrastructuur (NAVI) werken overheid en bedrijfsleven samen aan de verbetering
Nadere informatieLandelijk Convenant voor Regionale Samenwerkingsafspraken tussen de Drinkwatersector, Veiligheids- en Politieregio s
Landelijk Convenant voor Regionale Samenwerkingsafspraken tussen de Drinkwatersector, Veiligheids- en Politieregio s Partijen A. De veiligheidsregio, vertegenwoordigd door de voorzitter van het bestuur
Nadere informatieCollegebesluit Collegevergadering: 20 november 2018
ONDERWERP Concept Beleidsplan Risico- en Crisisbeheersing 2019-2022 en Concept Regionaal Risicoprofiel SAMENVATTING De Wet veiligheidsregio s bepaalt op grond van artikel 14 en 15 dat het bestuur van de
Nadere informatieSamen werken aan succesvol beleid. Rijksbeleid met gevolgen voor decentrale overheden
Samen werken aan succesvol beleid Rijksbeleid met gevolgen voor decentrale overheden 2 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Samen werken aan succesvol beleid Rijksbeleid met gevolgen
Nadere informatieVOORWOORD. 1 Code voor informatiebeveiliging, Nederlands Normalisatie Instituut, Delft, 2007 : NEN-ISO.IEC 27002.
Gesloten openheid Beleid informatiebeveiliging gemeente Leeuwarden 2014-2015 VOORWOORD In januari 2003 is het eerste informatiebeveiligingsbeleid vastgesteld voor de gemeente Leeuwarden in de nota Gesloten
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieConvenant drinkwater tussen Evides, Brabant Water, Politie Zeeland en Veiligheidsregio Zeeland
Convenant drinkwater tussen Evides, Brabant Water, Politie Zeeland en Veiligheidsregio Zeeland Partijen A. De veiligheidsregio Zeeland, vertegenwoordigd door de voorzitter van het bestuur van de veiligheidsregio
Nadere informatiemêê^w9êêsěľb^ėě Brandweer
mêê^w9êêsěľb^ėě Brandweer veiligheidsregio Noord- en Oost- Gelderland Postbus 234 7300 AE Apeldoorn Colleges van Burgemeester en Wethouders van de gemeenten die T^^A^Apddoorn deel uitmaken van de Veiligheidsregio
Nadere informatieAnton Geurtsen. Adviseur Beveiliging Burgerluchtvaart. Afdeling Handhaving & Toezicht Beveiliging Burgerluchtvaart
Afdeling Handhaving & Toezicht Beveiliging Burgerluchtvaart Studiedag Integrale Veiligheid in Musea Anton Geurtsen 12 december 2013 Adviseur Beveiliging Burgerluchtvaart D.Bindinga Inspecteur BBLV 1. Introductie
Nadere informatiePlan van aanpak onderzoek externe beveiliging nucleaire inrichtingen. Onderzoek naar het plan Externe Beveiligingsorganisatie (EBO) van de politie
Plan van aanpak onderzoek externe beveiliging nucleaire inrichtingen Onderzoek naar het plan Externe Beveiligingsorganisatie (EBO) van de politie 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Afbakening 5 2 Doel-
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Bevoegdhedenschema 21 Cultureel erfgoed
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Bevoegdhedenschema 21 Cultureel erfgoed Bevoegdhedenschema cultureel erfgoed versie 2015 bescherming cultureel erfgoed maatregel instantie wettelijke basis
Nadere informatieBijlage: Typering en belangrijkste resultaten en vervolgacties per vitale sector.
Bijlage: Typering en belangrijkste resultaten en vervolgacties per vitale sector. 1. Energie: Typering: Zekerheid omtrent de voorziening van energie is voor de maatschappij van groot belang. Binnen de
Nadere informatieCode Interbestuurlijke Verhoudingen
CODE > Code Interbestuurlijke Verhoudingen Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen dragen samen de verantwoordelijkheid voor een goed bestuur van Nederland. De medeoverheden erkennen dat zij daarin
Nadere informatie111 e iii 0 Grootschalige publieksevenementen en Nationale Evenementen
Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Ministerie van Veiligheid en Justitie Dep. VERTROUWELIJK 111 e iii 0 Grootschalige publieksevenementen en Nationale Evenementen De NCTV ziet het
Nadere informatieVerbetertrajecten C2000
Verbetertrajecten C2000 Stand van zaken 2015, 3 e voortgangsrapportage 1 Inhoudsopgave 1 Aanleiding 3 2 Bevindingen 5 2.1 Sturing en regie op het beheer 5 2.2 Afronding en implementatie 5 3 Afsluiting
Nadere informatieRAPPORT BESCHERMING VITALE INFRASTRUCTUUR
RAPPORT BESCHERMING VITALE INFRASTRUCTUUR Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 16 september 2005 Inhoudopgave Hoofdstuk 1: Introductie Vitaal pag. 3 1.1 Doelstelling en aanpak Vitaal
Nadere informatieChiptechnologie toegangspassen
Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Inlichtingen David van Duren T 070-4266766 F 070-4267713 Uw kenmerk Onderwerp Chiptechnologie toegangspassen 1 van
Nadere informatieRisicomanagement en Weerstandsvermogen
Risicomanagement en Weerstandsvermogen Boxmeer, 28 september 2010 tbo . Inhoudsopgave Risicomanagement en weerstandsvermogen 1. Inleiding...3 1.1. Aanleiding... 3 1.2. Doelstelling en reikwijdte... 3 1.3.
Nadere informatieNieuwsbrief. Landelijk Implementatieteam Wet Tijdelijk Huisverbod. Inhoud
Nieuwsbrief Landelijk Implementatieteam Wet Tijdelijk Huisverbod Inhoud Waarom een landelijk implementatieteam 3 Samenstelling en rol implementatieteam 4 Voorlichting, opleiding en training 4 Instrumenten
Nadere informatieBestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing. Netwerkkaart 14 Elektriciteit en gas
Bestuurlijke Netwerkkaarten Crisisbeheersing Netwerkkaart 14 Elektriciteit en gas 14 Elektriciteit en gas versie 2018 Crisistypen onderbreking levering elektriciteit onderbreking levering gas schaarste
Nadere informatieNationale crisisbeheersing en CIMIC. Prof. dr. Rob de Wijk Directeur HCSS en HSD Hoogleraar IB Leiden
Nationale crisisbeheersing en CIMIC Prof. dr. Rob de Wijk Directeur HCSS en HSD Hoogleraar IB Leiden Van klassieke rampenbestrijding naar moderne crisisbeheersing Interne en externe veiligheid raken verweven
Nadere informatieSamenvatting Publiek-private samenwerking in tijden van diffuse dreiging
Samenvatting Publiek-private samenwerking in tijden van diffuse dreiging EEN ONDERZOEK NAAR DIVERSITEIT IN WERKWIJZEN EN KANSEN IN DE NEDERLANDSE EN VLAAMSE CONTEXT Dr. Ronald van Steden Rozetta Meijer,
Nadere informatieNaheffing. orm. Jaarreken. Vergunningen DUURZAAM ONDERNEMEN IN HET MKB DAAROM EEN ACCOUNTANT
Naheffing orm Jaarreken Vergunningen DUURZAAM ONDERNEMEN IN HET MKB DAAROM EEN ACCOUNTANT Duurzaam ondernemen in het mkb Duurzaam of maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) is niet alleen een thema
Nadere informatieProtocol beveiliging bestuurders gemeente Heeze-Leende
Protocol beveiliging bestuurders gemeente Heeze-Leende Toelichting Uit onderzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken in 2010 blijkt dat de helft van alle bestuurders wel eens te maken heeft gehad
Nadere informatieRoadmap Vitaal 2015. Financiële sector
Roadmap Vitaal 2015 Financiële sector Finale versie januari 2016 Samenvatting Platform BC VIF Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. VITALITEIT VAN DE FINANCIËLE SECTOR... 3 3. AFHANKELIJKHEDEN... 6 4. DREIGINGEN
Nadere informatieISMS BELEIDSVERKLARING. +31(0) Versie 1.0: 3/7/18
ISMS BELEIDSVERKLARING info@thepeoplegroup.nl +31(0) 73 523 67 78 www.thepeoplegroup.nl Versie 1.0: 3/7/18 INTRODUCTIE De directie van The People Group zal bij het voorbereiden en uitvoeren van het algemeen
Nadere informatiestaat is om de AVG na te komen.
Vragenlijst nulmeting AVG mét toelichting door Security & Privacy Officer Koos Wijdenes Met onderstaande vragenlijst kunt u een nulmeting uitvoeren voor uw organisatie. De antwoorden geven inzicht in wat
Nadere informatieT D R U R K 2. beveiliging en crisispreparatie in de drinkwaterbedrijven BELANGEN EN BELEID VAN DE DRINKWATERSECTOR
A W E T D R U R K 2 beveiliging en crisispreparatie in de drinkwaterbedrijven BELANGEN EN BELEID VAN DE DRINKWATERSECTOR Colofon Beveiliging en crisispreparatie in de drinkwaterbedrijven is een uitgave
Nadere informatieHandreiking Beveiligingsafstemming Vitaal en Overheid
Handreiking Beveiligingsafstemming Vitaal en Overheid (BAVO) Een handreiking waarmee bedrijven uit de vitale sectoren samen met de lokale en regionale overheidspartners afspraken kunnen maken over de afstemming
Nadere informatieInformatiebeveiliging aangepakt
Informatiebeveiliging aangepakt De beveiligingsarchitectuur ICT OOV Platformconferentie Integrale Publieke Veiligheid 8 mei 2007 in Utrecht Marc de Lignie Senior ICT onderzoeker Inhoud Informatie-uitwisseling
Nadere informatieOverlijden van een asielzoeker uit de EBTL Hoogeveen. Plan van aanpak incidentonderzoek
Overlijden van een asielzoeker uit de EBTL Hoogeveen Plan van aanpak incidentonderzoek 1 Inleiding 3 1.1 Introductie 3 1.2 Aanleiding 3 1.3 Afbakening 4 2 Doel- en probleemstelling 5 2.1 Doelstelling 5
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20011 2500EA Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag www.rijksoverheid.nl www.facebook.com/minbzk www.twitter.com/minbzk Kenmerk
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag www.rijksoverheid.nl www.facebook.com/minbzk www.twitter.com/minbzk Uw kenmerk 2016Z05065 Datum Betreft Beantwoording
Nadere informatieWat is Cyber Security Management? 3 oktober 2014. ISA / Hudson Cybertec Arjan Meijer Security Consultant
Wat is Cyber Security Management? 3 oktober 2014 ISA / Hudson Cybertec Arjan Meijer Security Consultant 1 Agenda Introductie spreker / ISA 3 pijlers van security IT versus OT Cyber Security Management
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
1 > Retouradres Postbus 16950 2500 BZ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 16950 2500 BZ Den Haag www.nctv.nl
Nadere informatieBijlage 2: Communicatie beveiligingsincidenten
Bijlage 2: Communicatie beveiligingsincidenten Veel beveiligingsincidenten zijn in te delen in één van onderstaande vijf categorieën. Openbaarmaking van niet-openbare informatie Het expres of onbedoeld
Nadere informatieHandreiking Alerteringssysteem Terrorismebestrijding (ATb)
Handreiking Alerteringssysteem Terrorismebestrijding (ATb) Publiek-Private Samenwerking bij een terroristische dreigingssituatie Update 2018 nctv Handreiking ATb 2 Handreiking ATb nctv Inhoudsopgave Een
Nadere informatie