School. & Ziekzijn. Informatiebrochure voor de vrijwilliger-lesgever. afdeling Oost-Vlaanderen

Transcriptie

1 School & Ziekzijn Informatiebrochure voor de vrijwilliger-lesgever afdeling Oost-Vlaanderen

2 School & Ziekzijn Informatiebrochure voor de vrijwilliger-lesgever afdeling Oost-Vlaanderen

3 Inhoud Historiek 6 Wat is School & Ziekzijn? 7 Verloop van de begeleiding 8 Rol van de dossierverantwoordelijke bij de opstart 8 Rol van de vrijwilliger-lesgever 9 Rol van de organisatie S&Z 11 Initiatieven van de overheid 12 Ziekenhuisonderwijs 12 TOAH 12 Bednet 13 K-diensten 13 Indeling van de ziektebeelden 14 Mogelijke indeling van een aantal ziektebeelden volgens hun verschijningsvorm 14 Evolutie van de ziektebeelden 15 Praktische informatie 17 Contactgegevens S&Z 17 Contactgegevens bestuursleden 17 Website 18 Beste vrijwilliger-lesgever, Tijdens het kennismakingsgesprek kreeg je heel wat nieuwe informatie te verwerken over de organisatie School&Ziekzijn. Om alles nog eens rustig te kunnen nalezen en praktische gegevens steeds te kunnen raadplegen, hebben we een informatiebrochure ontwikkeld waarin alles stap voor stap wordt uitgelegd. Zo heb je een houvast voor de studiebegeleiding. Indien je nog vragen hebt, kan je ons steeds contacteren. Je vindt onze contactgegevens terug in deze informatiebrochure. Met vriendelijke groeten, Het bestuur van School & Ziekzijn Notities 16 & 18

4 Historiek Wat is School & Ziekzijn? School in & na Ziekenhuis (SINZ), de voorloper van School & Ziekzijn, werd in Oost-Vlaanderen opgericht in Aanvankelijk werd in twee algemene ziekenhuizen van Gent onderwijs voorzien voor zieke leerlingen op de kinderafdeling. Zwaartepunt van de werking ligt nu bij onderwijs aan huis voor kinderen en jongeren die omwille van gezondheid tijdelijk niet naar school kunnen. Sedert januari 2006 is School in & na Ziekenhuis een vzw, met alle rechten en plichten verbonden aan dit juridisch statuut. In de vijf Vlaamse provincies bestaat er een gelijkaardige, maar autonome werking voor het zieke kind. Op 25 maart 2011 werd de Koepel School & Ziekzijn Vlaanderen opgericht. De 5 provincies traden toen voor het eerst naar buiten onder dezelfde naam School & Ziekzijn, met één folder, één website, één logo, één huisstijl, en dit zonder afstand te doen van de eigen autonomie wat de provinciale werking betreft. Gaandeweg gingen de vrijwilligersvereniging een grotere rol spelen in het onderwijslandschap rond het zieke kind. De Koepel S&Z maakt thans deel uit van het Platform voor Onderwijs aan zieke leerlingen in Vlaanderen (POZILIV) *. De vzw School & Ziekzijn, afgekort S&Z, is een vrijwilligersorganisatie die tot doel heeft leerachterstand beperken en overzitten vermijden bij kinderen die door ziekte, heelkundige ingreep of ongeval tijdelijk niet naar school kunnen. S&Z beschikt over een team vrijwlligers-lesgevers met pedagogische vaardigheden die langdurig zieke kinderen gratis begeleiden. S&Z is erkend door de Koning Boudewijnstichting en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, de provincie Oost-Vlaanderen en de stad Gent. Begeleiding door S&Z is mogelijk vanaf de derde kleuterklas tot en met het laatste jaar van het secundair onderwijs. De vrijwilliger-lesgever werkt gedurende het schooljaar. Uitzonderlijk is een begeleiding mogelijk tijdens de grote vakantie in het vooruitzicht van een examen dat door de zieke leerling dient afgelegd te worden eind augustus. S&Z werkt samen met het gewoon onderwijs van alle netten. Omwille van de specificiteit van het onderwijstype behoren leerlingen uit het buitengewoon onderwijs niet tot de doelgroep van S&Z. S&Z geeft studieondersteuning aan langdurig zieke kinderen op voorwaarde dat een medisch attest voorhanden is de leerling ingeschreven is in een erkende school. * Alle organisaties die ondersteuning bieden aan zieke leerlingen worden binnen POZILIV vertegenwoordigd: Type 5 ziekenhuisscholen, Type 5 andere scholen, K-diensten, vrijwilligersorganisaties, Bednet, Vlaamse Liga tegen Kanker en Externe experts. Poziliv wordt erkend door het Ministerie van Onderwijs. S&Z werkt samen met zowel de thuisschool, als de ziekenhuisscholen, de K-diensten en Bednet. S&Z werkt gratis. Verplaatsings- en eventueel werkingskosten worden door de organisatie gedragen. Het staat de ouders vrij een financiële bijdrage te leveren via de Koning Boudewijnstichting op naam van S&Z. 6 7

5 Verloop van de begeleiding Rol van de dossierverantwoordelijke bij de opstart deze manier kan de vrijwilliger-lesgever zelf afspraken maken met de ouders en eventueel met de leerkracht. Heel deze procedure neemt ongeveer één week in beslag. De school van de zieke leerling, een CLB-medewerker, het ziekenhuis, een arts of een ouder neemt contact op met S&Z. De aanvraag komt terecht bij een dossierverantwoordelijke. Deze legt eerst een huisbezoek af. Het huisbezoek levert heel wat informatie op met betrekking tot de leefwereld en het ziektebeeld van de leerling. Verder wordt aan de ouders en de leerling informatie verstrekt over werkwijze, voorwaarden en wederzijdse afspraken. De ouders dienen twee formulieren in te vullen: een formulier aanvraag en een formulier overeenkomst. In het aanvraagformulier wordt alle informatie over de leerling opgenomen. In het overeenkomstformulier staan de afspraken voor de ouders en S&Z. Daar staat onder meer in dat er tijdens het lesgeven steeds een volwassen verantwoordelijke in huis aanwezig moet zijn. De dossierverantwoordelijke neemt ook contact op met de thuisschool o.a. om informatie in te winnen i.v.m. de te begeleiden vakken en de betrokken vakleerkrachten. Het engagement van S&Z beperkt zich meestal tot twee vakken. Aan de thuisschool wordt ook gevraagd ervoor te zorgen dat het lesmateriaal ter beschikking is. De ouders zorgen dat dit materiaal thuis aanwezig is bij de opstart van de lessen, zodat de vrijwilliger-lesgever geen extra kopieën hoeft te maken. Soms wordt ook informatie over de zieke leerling via het CLB ingewonnen. Vervolgens wordt gezocht naar (een) geschikte vrijwilliger-lesgever(s) zo mogelijk binnen een straal van 25 km rondom de woonplaats van de leerling. Hij/ zij ontvangt via de dossierverantwoordelijke alle nodige gegevens van de leerling, de ouders en de school. Op Rol van de vrijwilliger-lesgever Wanneer je via de dossierverantwoordelijke een opdracht hebt aanvaard, neem je telefonisch contact op met de ouders en maak je een afspraak voor een eerste kennismaking. Tijdens deze ontmoeting krijg je de kans om voeling te krijgen met de leerling en kunnen een aantal thema s aan bod komen zoals bv. datum, duur, tijd en frequentie van de lessen, beschikbaarheid van de handboeken en/of nota s, samenwerking met de thuisschool, motivatie van de leerling Na de eerste kennismaking kan je starten. Je komt in de eerste plaats om studiebegeleiding te geven. Anderen zijn verantwoordelijk voor de begeleiding en de opvolging van het medisch proces. De verleiding om te helpen is groter wanneer een leerling psychische problemen heeft. Hoe goed de bedoeling ook is, je bent geen hulpverlener of persoonlijke vriend van de leerling. Je wordt meestal met open armen ontvangen, zowel de ouders als het kind appreciëren enorm wat er voor hen gedaan wordt. In veel gevallen is het wenselijk dat je contact opneemt met de vakleerkracht om een duidelijker inzicht te krijgen in wat de vakleerkracht verwacht van het kennisniveau van de begeleide leerling. Veel vakleerkrachten stellen dit contact op prijs, want daardoor voelen ze zich natuurlijk gewaardeerd en ook dicht betrokken bij het leerproces van de afwezige leerling. Als je als vrijwilliger een duidelijke omschrijving van de te kennen leerstof/vaardigheden van de vakleerkracht krijgt, kan je ook veel gerichter werken. En de leerling zelf voelt zich ook veiliger in het besef dat de eigen vakleerkracht betrokken wordt bij het begeleidingsproces. Er kunnen eventueel ook afspraken worden gemaakt over mogelijke toetsmomenten, hoe het examen voor de leerling zal verlopen enz. Heel uitzonderlijk en enkel op vraag van de thuisschool, kan de vrijwilliger ingeschakeld worden voor 8 9

6 het afnemen van toetsen. De verantwoordelijkheid voor het opstellen en verbeteren van die toetsen ligt bij de thuisschool. overheid. Het cijfermateriaal is belangrijk voor het jaaroverzicht en nodig voor de jaarlijkse algemene vergadering van de vzw. Meer en meer scholen in Vlaanderen gebruiken een elektronische leeromgeving zoals bijvoorbeeld Smartschool. Dit is een online platform waarmee leerlingen en leerkrachten met elkaar kunnen communiceren en o.a. digitaal lesmateriaal kunnen uitwisselen. Voor zieke leerlingen is het een middel om in contact te blijven met hun leerkrachten van de thuisschool, lesmateriaal op te halen en, indien nodig, gemaakte taken in te dienen **. Op deze manier kan de vrijwilliger-lesgever taken, toetsen en notities van de digitale leeromgeving ophalen. Ook kan er contact gelegd worden met de school. Een andere veelgebruikte ICT-tool is het en. Dit is een goedkope en snelle manier om contact te houden met de zieke leerling, de school, de ouders Het is belangrijk te weten dat sommige scholen zeer goed meewerken, andere minder. Bij problemen kan je steeds terecht bij de dossierverantwoordelijke. Er wordt samen naar een oplossing gezocht. Je staat er niet alleen voor. De dossierverantwoordelijke volgt het dossier op tot het einde van de begeleiding en neemt tussendoor regelmatig contact met je op. Bij lange begeleidingen krijg je elke drie maand de kans om de begeleiding al dan niet te beëindigen. Documenten en formulieren kunnen van de website gedownload worden en ingevuld doorgestuurd worden naar de dossierverantwoordelijke. Rol van de organisatie S&Z In de loop van het schooljaar worden er twee bijeenkomsten georganiseerd zodat de vrijwilligers van S&Z elkaar beter kunnen leren kennen. Zo is er jaarlijks een vorming en een ontspannende activiteit. De vrijwilligers bij S&Z zijn verzekerd voor burgerlijke aansprakelijkheid en lichamelijke schade (zie organisatienota, rechten en plichten van de organisatie en de vrijwilliger, p 2). De wagen waarmee je naar de leerling rijdt is omnium verzekerd. Vergeet niet de instructies i.v.m. de omniumverzekering te lezen! Trimestrieel of op het einde van de begeleiding word je gevraagd twee formulieren in te vullen: een formulier kostennota en een formulier verslag vrijwilligersprestatie. In de kostennota worden je gemaakte kosten vermeld. Dit zijn vooral de verplaatsingskosten. Aan de hand van dit document zal S&Z de gemaakte kosten vergoeden. Het formulier verslag vrijwilligersprestatie is bedoeld als evaluatie van de opdracht. Het dient eveneens ter verantwoording van de gemaakte kosten door de organisatie aan de subsidiërende ** Govaerts, L., & Smeyers, A. (2010). Geef me veerkracht: Over onderwijs aan langdurig zieke kinderen. Leuven: Davidsfonds

7 Initiatieven van de overheid Bednet Ziekenhuisonderwijs De vzw Ik leer in het ziekenhuis overkoepelt alle Belgische ziekenhuisscholen die voorzien in buitengewoon onderwijs van het type 5. Voor Vlaanderen gaat het om de universitaire ziekenhuisscholen in Gent, Leuven en Antwerpen. Daarnaast verschaffen het revalidatiecentrum Pulderbos in Zandhoven, de ziekenhuisscholen Inkendaal in Vlezenbeek en La Ruche, t Zeegat en het Zeelyceum in De Haan onderwijs in een gespecialiseerd ziekenhuis. Meer info: TOAH Tijdelijk Onderwijs Aan Huis (TOAH) is een initiatief van de overheid waardoor studiebegeleiding aan huis kan gegeven worden door leerkrachten van de thuisschool aan langdurig zieke leerlingen en dit vanaf de derde kleuterklas. Wanneer een leerling wegens ziekte of ongeval gedurende meer dan 21 kalenderdagen ononderbroken afwezig is, heeft hij/zij recht op vier uur onderwijs aan huis per week. TOAH wordt pas na een wachttijd van 21 dagen opgestart. Ook chronisch zieke leerlingen hebben recht op vier uur onderwijs aan huis na negen halve dagen afwezigheid. De afstand tussen de school en de woonplaats van de leerling mag niet meer dan 10 km bedragen. Kinderen die verder wonen mogen geholpen worden door de thuisschool maar dit is geen verplichting. Een zieke leerling kan tegelijkertijd genieten van TOAH en van S&Z. Deze twee initiatieven zijn complementair en kunnen elkaar aanvullen. Bednet is ook een initiatief gesteund door het Ministerie van Onderwijs en Vorming. Het biedt gratis hulp aan zieke leerlingen tussen zes en achttien jaar die omwille van medische redenen minstens twee maanden niet of slechts gedeeltelijk naar school kunnen gaan. Via een computer en een webcam in de klas kan de zieke leerling van thuis uit actief deelnemen aan de les, het bordschema zien, vragen stellen, contact houden met klasgenoten Zoals voor TOAH kunnen Bednet en de begeleiding door S&Z elkaar aanvullen. K-diensten Een K-dienst is een dienst voor kinder- en jeugdpsychiatrie in ziekenhuizen. Kinderen met een psychische problematiek worden hier opgevangen. Een K-dienst met minstens 15 erkende bedden krijgt op jaarbasis een enveloppe om zelf onderwijs te organiseren. De K-dienst werft eigen onderwijzend personeel aan dat voorziet in onderwijs op maat van de specifieke doelgroep. K-diensten hebben niet alle vakken of onderwijsniveaus in huis. Aanvullend kan studiebegeleiding ingeroepen worden van S&Z. De vrijwilliger-lesgever gaat dan lesgeven in een K-dienst

8 Psychische aandoeningen en gedragsstoornissen Indeling van de ziektebeelden Mogelijke indeling van een aantal ziektebeelden volgens hun verschijningsvorm Dit zijn aandoeningen of stoornissen zoals anorexia, zelfmoordpoging, depressie, schoolweigering, autisme, Asperger, Tourette, automutilatie Sommige van bovengenoemde ziekten zijn langdurig, andere chronisch van aard. Bij langdurig zieke leerlingen is er sprake van ziekteperiodes uitgedrukt in weken, maanden of zelfs jaren. Toch zijn langdurige ziekten niet blijvend, de nadruk ligt hier op de grote kansen tot genezing. Bij chronisch zieke leerlingen is er sprake van levenslang. De oorzaken van chronische ziekten zijn niet wegneembaar. De nadruk ligt hier op zo optimaal mogelijk leren leven met de ziekte. Interne aandoeningen Ongevallen Kanker Aandoeningen van het bewegingsstelsel Aandoeningen van het zenuwstelsel Dit zijn alle aandoeningen van inwendige organen en bloed zoals stoornissen van hart, ademhaling, nier, darm, lever, infecties, diabetes, astma en mucoviscidose. Dit zijn stoornissen veroorzaakt door externe factoren zoals een verkeersongeval, maar ook verbranding en vergiftiging. De meest voorkomende kankers zijn hersentumoren, botkanker, maar ook alle vormen van leukemie en Hodgkin. Deze worden ook wel bot- of spieraandoeningen genoemd. Enkele voorbeelden zijn scoliose, klompvoeten, fracturen, artritis, reuma maar ook bindweefselziekten en auto-immuunziekten. Het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS), epilepsie en chronische hoofdpijn zijn de meest gekende aandoeningen van het zenuwstelsel. Evolutie van de ziektebeelden Toen S&Z van start ging werd er voornamelijk les gegeven aan lichamelijk zieke kinderen en was er weinig sprake van biopsychosociale aandoeningen. Kinderen met ziekten als astma, mucoviscidose, reuma, ADHD behoorden vaak tot onze doelgroep, maar door de vooruitgang van de geneeskunde en dankzij aangepaste medicatie, vermindert het aantal aanvragen voor begeleiding van leerlingen met dergelijke ziekten. Nu is er een toename merkbaar van het aantal leerlingen met biopsychosociale aandoeningen als autisme, anorexia, CVS Meer informatie over autisme, CVS, depressie, eetstoornissen en schoolweigering is terug te vinden in het steunpakket biopsychosociale aandoeningen dat door S&Z Oost-Vlaanderen werd ontwikkeld (2010). Naast info over de aandoening zelf, worden tips gegeven voor studiebegeleiding. Het steunpakket is terug te vinden op de website van S&Z Oost-Vlaanderen. Indien je de begeleiding toegewezen krijgt van een leerling met één van deze aandoeningen kan je het specifieke onderdeel van het steunpakket downloaden. Andere Er zijn ook nog andere aandoeningen die bij geen van bovenstaande groepen horen zoals bijvoorbeeld oogaandoeningen, huidaandoeningen en aangeboren afwijkingen 14 15

9 Praktische informatie Contactgegevens S&Z S&Z Oost-Vlaanderen Poolse-Winglaan Sint-Denijs-Westrem notities Contactgegevens bestuursleden Voorzitter Miriam Tratsaert Dossierverantwoordelijken Irène Vossen Isabelle Steyaert Lucienne Langé Overige bestuursleden Annie Vanden Abeele Brigitte De Craene Magda Fostie Sandra Garré

10 Website Informatie over de organisatie kan je vinden op de website van S&Z: Om naar de website van S&Z Oost-Vlaanderen te gaan klik je op praktische info (rechter bovenhoek) en vervolgens op Oost-Vlaanderen. Met de volgende link kom je rechtstreeks op de website van S&Z Oost-Vlaanderen. Op de website vind je o.a. de missie, de historiek en een organigram van de organisatie. Je kan hier ook de contactgegevens en de nieuwsbrieven van S&Z nalezen. Ook documenten en formulieren kunnen van de website gedownload worden. notities 18

11 vormgeving en zetwerk: