Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek 19 juni 2013

Transcriptie

1 Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek 19 juni 2013 Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 1

2 Inhoud 1. Inleiding Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek... 5 BIJLAGE 1 Indicatoren referenties basisondersteuning... 7 BIJLAGE 2 Begripsbepaling Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 2

3 1. Inleiding Met de invoering van passend onderwijs krijgen schoolbesturen de plicht om iedere leerling het onderwijs en de ondersteuning te bieden waar hij of zij recht op heeft. In het nieuwe stelsel staan de onderwijsbehoefte en het ontwikkelingsperspectief centraal: wat heeft een leerling nodig, hoe kan de gewenste ondersteuning worden georganiseerd en wie zijn daarvoor nodig? Goed onderwijs is de basis voor passende ondersteuning. Goed onderwijs betekent leraren met didactische kwaliteiten, een pedagogisch klimaat van hoge verwachtingen, aandacht voor talentontwikkeling en een cultuur waarin resultaten op alle niveaus zichtbaar worden gemaakt. Een doorlopende leer- en ondersteuningslijn en planmatig werken zijn eveneens voorwaarden voor goed onderwijs. De invoering van passend onderwijs is nauw verbonden met de decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten. De omslag die met beide verandertrajecten wordt beoogd komt inhoudelijk sterk overeen: positief opvoeden, meer aandacht voor preventie, uitgaan van eigen kracht, gewone ondersteuning waar het kan, speciaal waar het moet. Leidend principe is één kind, één gezin, één plan, één casemanager. Om beide grote veranderopgaven te laten slagen is een samenhangende aanpak nodig. In de wet passend onderwijs komt het begrip basiszorg of basisondersteuning niet voor. Om passend onderwijs te kunnen bieden is het echter noodzakelijk dat leerlingen en ouders weten wat zij van een school mogen verwachten als het om onderwijsondersteuning gaat, dat leraren weten wat de school kan bieden, dat ondersteuners in en om de school weten hoe zij de leerling en de school hierin zo goed mogelijk kunnen begeleiden en dat bestuurders hiervoor ruimte bieden. Binnen het nieuwe samenwerkingsverband 2705, dat op uiterlijk 1 augustus 2014 operationeel is, worden hierover bindende en bestuurlijke afspraken gemaakt. In deze standaard werken we in de vorm van zeven referenties uit wat we onder een sterke basis in het primair onderwijs in de Zaanstreek verstaan. In de uitwerking sluiten we aan bij de omschrijving van basisondersteuning die in het referentiekader van de sectororganisaties is opgenomen: Basisondersteuning Het door het samenwerkingsverband afgesproken geheel van preventieve en licht curatieve interventies die: a. binnen de onderwijsondersteuningsstructuur van de school, b. onder regie en verantwoordelijkheid van de school, c. waar nodig met inzet van expertise van andere scholen en ketenpartners, d. zonder indicatiestelling, e. planmatig en op een overeengekomen kwaliteitsniveau worden uitgevoerd. Bij de basisondersteuning gaat het om de volgende vier aspecten: Basiskwaliteit Planmatig werken Preventieve en licht curatieve interventies Onderwijsondersteuningsstructuur Deze vier aspecten van de basisondersteuning zijn verwerkt in de zeven geformuleerde referenties die samen de standaard voor de basisondersteuning van het SWV 2705 PO De Zaanstreek vormen. Deze standaard voor de basisondersteuning van het SWV 2705 PO De Zaanstreek is vastgesteld door de besturen van het SWV 2705 i.o. op 19 juni Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 3

4 Opbouw In hoofdstuk 3 staan zeven referenties te lezen. Deze referenties geven het ambitieniveau aan welk kwaliteitsniveau van passend onderwijs de besturen binnen het samenwerkingsverband Primair Onderwijs Zaanstreek willen bereiken. Er is gewerkt met referenties, omdat het hier gaat om bindende afspraken met betrekking tot een streefniveau van basisondersteuning; niet alle basisscholen in de Zaanstreek zullen op dit moment aan dit niveau kunnen voldoen. Dit sluit aan bij de ambitie van de besturen om de lat hoog te leggen en brengt een duidelijke scheiding aan tussen de verantwoordelijkheid van de verschillende schoolbesturen versus die van het nieuw op te richten samenwerkingsverband. De schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor de basisondersteuning, het samenwerkingsverband voor de extra ondersteuning. Deze standaard basisondersteuning markeert dat alle schoolbesturen in de Zaanstreek zich zullen inspannen om in hun schoolbeleid het streefniveau van de standaard binnen enkele jaren te halen en duurzaam zo hoog te houden. In bijlage 1 wordt een checklist van referenties met indicatoren beschreven. De indicatoren zijn richtinggevend en dienen ter ondersteuning van de school. Aan de hand van deze indicatoren kan de school nagaan of, en zo ja in hoeverre, de school voldoet aan de basisondersteuning zoals is afgesproken binnen het primair onderwijs in de Zaanstreek. De indicatoren zijn tot stand gekomen op basis van de volgende uitgangspunten: De school heeft, binnen de door het samenwerkingsverband gestelde marge, een aanbod voor preventieve en (licht) curatieve (onderwijs)ondersteuning. De school hanteert voor haar onderwijsondersteuning de eisen die het toezichtkader van de onderwijsinspectie stelt aan zorg en begeleiding. Het onderwijspersoneel voldoet aan de professionele eisen zoals vastgelegd in het Besluit bekwaamheidseisen (Staatsblad, 23 augustus 2005). Bij het opstellen van de referenties en de indicatoren hebben wij ons gebaseerd op De IJkpunten voor basiszorg in het primair onderwijs, het Referentiekader Passend Onderwijs, de Wetsvoorstellen in het kader van Passend Onderwijs, het toezichtskader van d e inspectie en voorbeelden uit het land. In bijlage 2 worden de gebruikte begrippen nader toegelicht. Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 4

5 2. Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek De schoolbesturen van het SWV 2705 spreken in het kader van een gezamenlijke standaard voor de basisondersteuning middels zeven referenties het volgende streefniveau af: 1. De school voert een helder beleid op het terrein van leerlingondersteuning dat gebaseerd is op de zeven uitgangspunten van afstemming en de cyclus van handelingsgericht werken (HGW) (Planmatig werken) De school werkt volgens de zeven uitgangspunten van afstemming bij het bieden van onderwijs en ondersteuning aan leerlingen en heeft de leerlingondersteuning ingericht volgens de cyclus van handelingsgericht werken (HGW) 2. De school heeft in haar schoolondersteuningsprofiel vastgesteld hoe zij tegemoet komt aan kinderen met specifieke onderwijsbehoeften. (Preventieve en licht curatieve interventies) De school heeft beschreven hoe zij haar aanbod afstemt op kinderen met specifieke onderwijsbehoeften. Er zijn afspraken gemaakt over het aanbod voor leerlingen met dyslexie of dyscalculie, die conform de protocollen Leesproblemen en Dyslexie en Protocol Ernstige Reken/Wiskundeproblemen en Dyscalculie begeleid worden. De school beschrijft hoe onderwijsprogramma s en leerlijnen afgestemd zijn op leerlingen met een meer of minder dan gemiddelde intelligentie. De begrenzing van ondersteuning voor leerlingen op basis van IQ alleen wordt vermeden. Voor leerlingen die op een of meerdere punten een afwijkend onderwijsprogramma volgen dat de basisondersteuning overstijgt, stelt de school een ontwikkelingsperspectief op. Dit beschrijft hoe dicht de leerling de gestelde doelen kan benaderen en welke extra ondersteuning daarvoor nodig is. 3. De school heeft een effectieve interne ondersteuningsstructuur. (Onderwijsondersteuningsstructuur) De school zorgt voor de interne begeleiding van zowel de leraren als de leerlingen. De school heeft zicht op de ontwikkeling van leerlingen en volgt systematisch de vorderingen en ontwikkelingen van de leerlingen. De uitkomsten worden vastgelegd in een digitaal leerlingvolgsysteem. De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van de leerlingondersteuning en past het beleid zo nodig aan. Daarbij beoogt de school dat kinderen zich optimaal en aantoonbaar ontwikkelen. Hetgeen betekent dat de tussen- en eindopbrengsten op de toetsresultaten tenminste zijn wat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. (Basiskwaliteit) 4. De school heeft een goed pedagogisch klimaat en is fysiek en sociaal gezien veilig. (Preventieve en licht curatieve interventies). De school heeft een adequate aanpak ten behoeve van het voorkomen van gedragsproblemen, zij hanteert een anti-pestbeleid, zij werkt volgens het handelingsprotocol kindermishandeling en zij heeft een protocol voor medische handelingen. Er zijn afspraken gemaakt over de fysieke toegankelijkheid van het schoolgebouw, (een) aangepaste werk- en instructieruimte(s) en de beschikbaarheid van hulpmiddelen voor kinderen die dit nodig hebben De school kent een hoge leerling-/ouder-/leerkrachttevredenheid en hoge veiligheidsscores op de enquêtes. Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 5

6 5. De school hanteert effectieve (ortho)pedagogische en (ortho)didactische methoden en aanpakken. Het team werkt gericht aan haar handelingsbekwaamheid en competenties. (Basiskwaliteit) De school biedt een uitdagende leeromgeving, hanteert effectieve instructiemethoden en hanteert bewezen (ortho)pedagogische en (ortho)didactische programma s en methodieken die gericht zijn op sociale veiligheid en het voorkomen van gedragsproblemen. 6. De school heeft een ondersteuningsteam en werkt effectief samen met ketenpartners en het speciaal (basis)onderwijs. (Onderwijsondersteuningsstructuur) De school heeft een effectief ondersteuningsteam, waarbij leerproblemen en opgroei- en opvoedproblemen tijdig worden gesignaleerd in samenwerking met ketenpartners, zoals jeugdzorgpartners en het Centrum Jong. De curatieve zorg en ondersteuning die de school samen met ketenpartners kan bieden is beschreven in het schoolondersteuningsprofiel. De school neemt leerlingen zorgvuldig aan en draagt leerlingen zorgvuldig over volgens vastgesteld beleid op school-, bestuurs- en stedelijk niveau. 7. De school zet in op een goede samenwerking met ouders conform de visie afstemming en handelingsgericht werken. (Onderwijsondersteuningsstructuur) Ouders kunnen samen met de school en ieder met een eigen verantwoordelijkheid werken aan de ontwikkeling van het individuele kind. Ouders mogen verwachten dat scholen zorgen voor deskundig personeel. Dat geeft vertrouwen in de kwaliteit van de uitvoering van het schoolondersteuningsprofiel. Omgekeerd mag van ouders worden verwacht dat zij de school en de leerkracht steunen in de gekozen aanpak en dat zij thuis zo veel als mogelijk complementair handelen. De rol van ouders en de school bij onderwijs en opvoeding is dus niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de opvoeding en de keuze van het type onderwijs van hun kind. Scholen voeren het gekozen onderwijs uit en zijn hier primair verantwoordelijk voor. Onderwijs en opvoeding zijn zo nauw verbonden dat scholen en ouders als partners moeten optrekken om de gezamenlijke doelstelling: kinderen maximale kansen bieden, te bereiken. Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 6

7 BIJLAGE 1 Indicatoren referenties basisondersteuning In deze bijlage worden de referenties aan de hand van indicatoren geconcretiseerd. De basisondersteuning bestaat uit een zevental in criteria uitgewerkte referenties. Over deze referenties zijn binnen de besturen van het samenwerkingsverband bindende afspraken gemaakt. Op deze wijze bepalen zij aan welk niveau van ondersteuning elke school binnen het samenwerkingsverband dient te voldoen. De indicatoren zijn richtinggevend en dienen ter ondersteuning van de school. Aan de hand van onderstaande indicatoren kan de school nagaan of zij voldoet aan de vastgelegde referenties van de basisondersteuning. 1. De school voert een helder beleid op het terrein van leerlingondersteuning. Dit beleid is gebaseerd op de zeven uitgangspunten van afstemming en de cyclus van handelingsgericht werken. (HGW) (Planmatig werken) Inspectie-eisen - De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie (9.1) 1. - Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden (1.4). 1.1 De school werkt volgens de zeven uitgangspunten van afstemming bij het bieden van onderwijs en ondersteuning aan leerlingen: Denken, kijken, praten en handelen we in termen van onderwijsbehoeften Gaan we uit van een voortdurende samenwerking tussen leerkracht, leerling, ouders en begeleiders Richten we ons op het benutten van kansen en positieve factoren en het zoeken naar mogelijkheden Werken we vanuit een kader dat gebaseerd is op het systeemdenken: het een heeft invloed op het ander Werken we handelingsgericht: gericht op het geven van haalbare en bruikbare adviezen Werken we systematisch en transparant Staat de leerkracht van de leerling centraal en is de leerkracht de sleutelfiguur. 1.2 De school heeft de leerlingondersteuning ingericht volgens de 12 standaarden en de cyclus van handelingsgericht werken: Leraren verkennen en benoemen de onderwijsbehoeften van leerlingen o.a. door observatie, gesprekken en het analyseren van toetsen Leraren bekijken en bespreken de wisselwerking tussen de leerling, de leerkracht, de groep en de leerstof om de onderwijsbehoeften te begrijpen en daarop af te stemmen Leraren reflecteren op hun eigen rol en het effect van hun gedrag op het gedrag van leerlingen, ouders, collega s Leraren zijn zich bewust van de grote invloed die zij op de ontwikkeling van hun leerlingen hebben. 1 De nummers verwijzen naar de indicatoren van de inspectie. De normindicatoren in het kernkader zijn gemarkeerd met een asterisk (*). Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 7

8 1.2.5 Alle teamleden zoeken, benoemen en benutten de sterke kanten en interesses van de leerlingen, de leraren, de ouders en het schoolteam Leraren werken samen met hun leerlingen. Ze betrekken hen bij de analyse, formuleren samen doelen en benutten de ideeën en oplossingen van leerlingen Leraren werken samen met ouders. Ze betrekken hen als ervaringsdeskundige en partner bij de analyse van de situatie en het bedenken en uitvoeren van de aanpak Leraren benoemen hoge, concrete en reële doelen voor de lange (einde schooljaar) en voor de korte (tussendoelen) termijn. Deze doelen worden gecommuniceerd en geëvalueerd met leerlingen, ouders en collega s Leraren werken met een groepsplan waarin ze de doelen en de aanpak voor de groep, niveaugroepen en mogelijk een individuele leerling beschrijven Leraren bespreken binnen een vaste structuur regelmatig hun vragen betreffende het opstellen, uitvoeren en realiseren van hun groepsplannen met de intern begeleider en/of betreffende specialist De onderwijs- en begeleidingsstructuur is voor eenieder duidelijk. Er zijn heldere afspraken over wie wat doet, waarom, waar, hoe en wanneer Alle teamleden zijn open naar collega s, leerlingen en ouders over het werk dat gedaan wordt of is. Motieven en opvattingen worden daarbij inzichtelijk gemaakt. 1.3 De school heeft een expliciete door het team gedragen visie op leerlingondersteuning. 1.4 De procedures en afspraken over leerlingondersteuning zijn duidelijk. 1.5 De inzet van ondersteuningsmiddelen is duidelijk. 2. De school heeft in haar schoolondersteuningsprofiel vastgesteld hoe zij tegemoet komt aan kinderen met specifieke onderwijsbehoeften. (Preventieve en licht curatieve interventies) Inspectie-eisen - De school heeft een schoolondersteuningsprofiel opgesteld. - De school stelt bij plaatsing zo nodig een ontwikkelingsperspectief vast. - De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. 2.1 De school heeft in haar schoolondersteuningsprofiel vastgesteld hoe zij tegemoet komt aan de specifieke onderwijsbehoeften van kinderen. Te denken valt aan: De leerontwikkeling - specifieke aandacht en begeleiding bij (begrijpend) lezen, rekenen, taal/ spelling, leerstrategieën of problemen op het gebied van plannen en organiseren. De taal- en/of spraakontwikkeling - specifieke aandacht en begeleiding bij toepassen van taalvaardigheden in relatie tot het leren op school. Een gerichte aanpak voor leesproblemen en dyslexie conform de protocollen Leesproblemen en Dyslexie van het Expertisecentrum Nederlands. Een gerichte aanpak voor (ernstige) reken-wiskunde problemen en dyscalculie conform het Protocol Ernstige Reken Wiskunde-problemen en Dyscalculie (het protocol ERWD). Een gerichte aanpak voor leerlingen met een meer of minder dan gemiddelde intelligentie. De begrenzing van ondersteuning van leerlingen op basis van IQ alleen wordt vermeden. Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 8

9 Extra uitdaging - specifieke aandacht en begeleiding bij het compacten en verrijken van de leerstof, plusactiviteiten en leerstrategieën. Het sociaal emotioneel functioneren - specifieke aandacht en begeleiding bij het goed kunnen omgaan met en het hanteren van eigen gevoelens en gedrag in relatie met het leren en de sociale omgang met andere leerlingen op school. De motorische ontwikkeling - specifieke aandacht en begeleiding bij het toepassen van fijnen/of grof motorische vaardigheden, sensomotorische vaardigheden of vaardigheden die de aandacht/concentratie ondersteunen. 2.2 Het ondersteuningsprofiel is de bestuurlijk vastgestelde omschrijving van de basisondersteuning en de eventuele extra ondersteuning die een individuele school biedt. 2.3 Het schoolondersteuningsprofiel bevat een oordeel over de kwaliteit van de basisondersteuning. 2.4 De extra ondersteuning wordt georganiseerd in de vorm van arrangementen. Deze arrangementen kunnen variëren van licht curatief en tijdelijk van aard tot intensief en langdurend of structureel van aard. 2.5 Voor leerlingen die op een of meerdere punten een afwijkend onderwijsprogramma volgen dat de basisondersteuning overstijgt, stelt de school een ontwikkelingsperspectief op. 2.6 Voor lichtere arrangementen stelt de leerkracht met ondersteuning van disciplines in het (bovenschools) ondersteuningsteam een plan op. 2.7 Het schoolondersteuningsprofiel bevat een beschrijving van het aanbod van de school aan onderwijs, begeleiding, expertise en voorzieningen. 2.8 Het schoolondersteuningsprofiel biedt aanknopingspunten voor verdere ontwikkeling van de leerlingondersteuning. 2.9 Het schoolondersteuningsprofiel is onderdeel van het schoolplan en de schoolgids Het schoolondersteuningsprofiel is na overleg met het team vastgelegd De (G)MR stemt in met het schoolondersteuningsprofiel. 3. De school heeft een effectieve interne ondersteuningsstructuur. (Onderwijsondersteuningsstructuur) Inspectie-eisen - De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht (1.1*). - De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht (1.2*). - Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen (2.1*). - De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8 (2.2*). - De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand (2.4). - De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen (7.1*). - De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen (7.2). - De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen ondersteuning nodig hebben (8.1). - Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de ondersteuning voor de leerlingen (8.2). Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 9

10 - De school voert de ondersteuning planmatig uit (8.3*). - De school evalueert regelmatig de effecten van de ondersteuning (8.4). - De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen (9.2). - De school evalueert jaarlijks het onderwijsleerproces (9.3). - De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten (9.4). - De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces (9.5). - De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit (9.6). 3.1 Het ondersteuningsprofiel bevat een overzicht van: De functies en taakprofielen (verantwoordelijkheden en bevoegdheden) binnen de school, die een beeld geven van de ondersteuningsstructuur. De gemiddelde groepsgrootte en beschikbare personeelsformatie per groep. Gecertificeerde expertise binnen de school. Aanwezige voorzieningen/aanpakken binnen de school, het bestuur of op samenwerkingsverbandniveau. De mogelijkheden van de ruimtelijke omgeving/het gebouw Externe samenwerkingsrelaties van de school. 3.2 De directie is er voor verantwoordelijk dat coaching en begeleiding van leraren plaatsvindt. 3.3 Leraren worden ondersteund bij het opstellen en uitvoeren van de arrangementen. 3.4 De school kan snel voldoende deskundigheid inschakelen voor hulp. 3.5 De school grijpt bij ernstige problemen snel in. 3.6 De interne ondersteuning is afgestemd op de bovenschoolse ondersteuningsstructuur. 3.7 De school heeft normen vastgesteld voor de resultaten die zij met de leerlingen nastreeft. 3.8 De normen bevatten in elk geval de referentieniveaus taal en rekenen. 3.9 Tenminste twee maal per jaar worden de resultaten van de leerlingen geanalyseerd op school-, groeps- en individueel niveau De school past op grond van verzamelde toetsgegevens minimaal twee maal per jaar de groepsplannen en de plannen voor individuele leerlingen (zo nodig) aan De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van de ingezette ondersteuningsmiddelen Een arrangement kan variëren van licht curatief en tijdelijk van aard tot intensief en langdurend of structureel van aard. Het arrangement: Heeft een vaste structuur. Bevat een omschrijving van het eind- en ontwikkelingsperspectief van de leerling. Bevat tussen- en einddoelen. Bevat een leerlijn die gekoppeld is aan de referentieniveaus taal en rekenen. Bevat de inzet van middelen en extra menskracht. Is handelingsgericht opgesteld. Bevat evaluatiemomenten. Maakt deel uit van het leerling dossier. Heeft een integraal karakter (één kind, één gezin, één plan, één contactpersoon). Is leidend voor het personeel en eventuele externe begeleiders. Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 10

11 4 De school heeft een goed pedagogisch klimaat en is fysiek en sociaal gezien veilig. (preventieve en licht curatieve interventies) Inspectie-eisen - De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school (4.2). - De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich voordoen (4.4). - De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen en afhandelen van incidenten (4.5/4.6). - Het personeel zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan (4.7). 4.1 De school heeft een adequate aanpak ten behoeve van het voorkomen en hanteren van gedragsproblemen. 4.2 De school hanteert regels voor veiligheid en omgangsvormen. 4.3 De school hanteert een anti-pestbeleid. 4.4 De school heeft een protocol voor medische handelingen. 4.5 De school werkt volgens het handelingsprotocol kindermishandeling. 4.6 De school is bekend met Matchpoint en maakt hier zo nodig gebruik van. 4.7 Er zijn afspraken gemaakt over de fysieke toegankelijkheid van het schoolgebouw, (een aangepaste werk- en instructieruimte(s) en de beschikbaarheid van hulpmiddelen voor kinderen die dit nodig hebben. 4.8 De school kent een hoge leerling-/ouder-/leerkrachttevredenheid en hoge veiligheidsscores op de enquêtes. 4.9 Voor het kunnen volgen van het sociaal-emotioneel functioneren van kinderen heeft de school een helder leerlingvolgsysteem. Hierdoor is de school in staat om op een genuanceerde manier aan te geven wat bevorderende en belemmerende factoren zijn bij resultaten die onder of boven het verwachte niveau van een leerling liggen en welke stappen de school neemt om aan deze specifieke onderwijsbehoefte tegemoet te komen De school hanteert een heldere definitie van het begrip pedagogische kwaliteit. Deze visie is tot stand gekomen in overleg met de leerlingen, het team en de (G)MR/ouderraad Het personeel gaat vertrouwelijk om met informatie over leerlingen. 5 De school hanteert effectieve (ortho)pedagogische en (ortho)didactische methoden en aanpakken. Het team werkt gericht aan haar handelingsbekwaamheid en competenties. (Basiskwaliteit) Inspectie-eisen - De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof (5.1*). - De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer (5.2*). - De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten (5.3*). - De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen (6.1). - De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen (6.2). - De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen (6.3). - De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen (6.4). Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 11

12 5.1 De school heeft extra (orthodidactische) materialen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. 5.2 Leraren stemmen de werkvormen af op verschillen tussen de leerlingen. 5.3 Leraren geven leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften extra en directe feedback. 5.4 De school gebruikt materialen en methoden die differentiatie mogelijk maken. 5.5 Leraren beschikken over didactische competenties voor de begeleiding van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. 5.6 Leraren beschikken over organisatorische competenties voor de begeleiding van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. 5.7 Leraren beschikken over pedagogische competenties voor de begeleiding van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. 5.8 Leraren staan open voor reflectie en voor ondersteuning bij hun handelen. 5.9 Leraren werken bewust en planmatig aan hun handelingsgerichte vaardigheden Leraren krijgen de mogelijkheid om van en met elkaar te leren en te werken Leraren worden gestimuleerd en gefaciliteerd voor deelname aan lerende netwerken over de leerlingondersteuning. 6 De school heeft een ondersteuningsteam en werkt effectief samen met ketenpartners en het speciaal (basis) onderwijs. (Preventieve en licht curatieve interventies). Inspectie-eisen - De school zoekt structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerling-niveau haar eigen kerntaak overschrijden (8.5). - De school hanteert de wettelijke voorschriften rondom toelating en verwijdering van leerlingen. - Toelating van leerlingen afkomstig van het SBO, SO of VSO alsmede overgang van de leerling naar het SBO of SO vindt slechts plaats in overeenstemming met de ouders De school heeft een effectief ondersteuningsteam, dat effectief en efficiënt kan reageren op hulpvragen van leraren. 6.2 Er is bovenschoolse expertise beschikbaar voor vragen m.b.t. het inrichten van de basisondersteuning en voor vragen m.b.t. het arrangeren van extra ondersteuning. 6.3 Er is samenwerking met jeugdzorgpartners en het Centrum Jong. 6.4 In het ondersteuningsprofiel van de school wordt aangegeven: Wat de expertise is van het ondersteuningsteam voor wat betreft preventieve en (licht) curatieve interventies. Hoe deze zichtbaar worden in de onderwijsorganisatie van de school. Met welke onderwijs- en ketenpartners wordt samengewerkt. 6.5 De schoolleider of intern begeleider leidt het ondersteuningsteam in de school. 6.6 Taken van het ondersteuningsteam zijn vastgelegd. 6.7 Het ondersteuningsteam bereidt de verwijzing van leerlingen, alsmede de bespreking van leerlingen, op bovenschools niveau voor. 6.8 Het ondersteuningsteam draagt zorg voor het organiseren van de hulp om de school. 6.9 Het ondersteuningsteam onderhoudt de loketfunctie voor ouders/verzorgers Bij leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften vindt warme overdracht plaats met de voorschoolse voorziening of de vorige school Het arrangement van een leerling sluit aan bij het arrangement van de voorschoolse voorziening of de vorige school van de leerling. 2 Waar ouders staat wordt ook bedoeld verzorgers en/of andere gezaghebbenden Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 12

13 6.12 Het arrangement van leerlingen wordt binnen de school warm overgedragen bij de overgang naar een volgende groep of een volgende leerkracht Het arrangement van leerlingen wordt warm overgedragen bij de overgang naar een andere school De school draagt leerlingen zorgvuldig over naar het voortgezet onderwijs volgens de vastgestelde POVO-procedure De school koppelt in het eerste jaar de ontwikkeling van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften terug aan de voorschoolse voorziening of de vorige school De school volgt de leerlingen die de school hebben verlaten ten minste gedurende één jaar. 7. De school zet in op een goede samenwerking met ouders conform de visie afstemming en handelingsgericht werken. 3 (Onderwijsondersteuningsstructuur) Inspectie-eisen - De school verantwoordt zich bij belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit (9.6). 7.1 De school voert met ouders een intakegesprek bij aanmelding waarin verantwoordelijkheden over en weer geduid worden. 7.2 Schriftelijke aanmelding. Op de school waar de ouders hun kind schriftelijk aanmelden zal de school na overleg met ouders beoordelen of de school eventueel samen met ketenpartners de noodzakelijke zorg en ondersteuning kan bieden Informatieplicht ouders. Ouders informeren de school bij de aanmelding en gedurende de gehele schoolloopbaan over alle relevante zaken die de zorg en ondersteuning rond hun kind betreft. 7.4 Van ouders mag worden verwacht dat zij de school en de leerkracht steunen in de gekozen aanpak en dat zij thuis zo veel als mogelijk complementair handelen. 7.5 De school spreekt regelmatig met ouders over de wensen en verwachtingen bij de begeleiding van hun kind(eren). 7.6 De school spreekt ouders regelmatig over hun ervaringen met hun kind thuis en hun kennis van de ontwikkeling van hun kind op school en thuis. 7.7 De school informeert ouders tijdig en regelmatig over de voortgang in de ontwikkeling van hun kind(eren). 7.8 De school betrekt ouders bij het opstellen en evalueren van het arrangement. 7.9 De school maakt samen met de leerling en de ouders afspraken over de begeleiding en wie waarvoor verantwoordelijk is Als een leerling de school verlaat, stelt de school in overleg met de ouders en de leerling een (onderwijskundig) rapport op. Ouders ontvangen een kopie Ondersteuning: Als de school geen passend aanbod kan bieden, is de school c.q. het schoolbestuur ervoor verantwoordelijk dat de leerling elders een passende plek krijgt. Ouders worden in dit proces betrokken en desgewenst ondersteund (door de school zelf, of vanuit het samenwerkingsverband). De school ondersteunt ouders en leerlingen bij de overgang naar een andere school. 3 Waar ouders staat wordt ook bedoeld verzorgers en/of andere gezaghebbenden 4 Het proces van aanmelden en toelaten wordt in de wet geregeld. De school moet binnen 6 weken beslissen tot toelating of een alternatief bieden. Als de school dit besluit niet binnen 6 weken kan nemen, deelt zij dit schriftelijk aan de ouders mee en geeft aan op welke termijn de beslissing wel kan worden genomen. De verlengingstermijn is 4 weken. Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 13

14 BIJLAGE 2 Begripsbepaling Arrangement Extra onderwijsondersteuning op maat, met inzet van (bovenschoolse) voorzieningen, expertise en financiën. Een arrangement kan variëren van licht curatief en tijdelijk van aard tot intensief en langdurend of structureel van aard. Een compleet arrangement bestaat uit vijf aspecten: - Expertise - de aanwezige deskundigheid binnen het team van leraren. - Aandacht en tijd - de aandacht en tijd die het team kan vrijmaken voor een leerling. - Voorzieningen - de protocollen, aanpakken en methodieken en materialen die de school heeft. - Gebouw - de mogelijkheden van een schoolgebouw. - Samenwerking - de samenwerkingsrelaties met onderwijs- en ketenpartners. Een onderwijs- en zorgarrangement betreft altijd een samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg. Basiskwaliteit Inspectienorm: leerprestaties zijn ten minste voldoende en het onderwijsleerproces of de zorg en begeleiding voldoet op de kernindicatoren. Basisondersteuning Het door het samenwerkingsverband afgesproken geheel van preventieve en licht curatieve interventies die binnen de onderwijsondersteuningsstructuur van de school eventueel samen met ketenpartners planmatig en op een overeengekomen kwaliteitsniveau worden uitgevoerd. Extra ondersteuning Alle vormen van onderwijsondersteuning die de basisondersteuning overstijgen. De extra ondersteuning wordt georganiseerd in de vorm van arrangementen. Gelijke behandeling Ongeacht de afspraken die er binnen een samenwerkingsverband worden gemaakt over de uitvoering van de zorgplicht is voor alle individuele schoolbesturen in alle sectoren de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) van kracht. Artikel 2 van deze wet bepaalt dat individuele schoolbesturen ertoe verplicht zijn doeltreffende aanpassingen te verrichten voor een leerling met een beperking (zoals bedoeld in de Wgbh/cz), tenzij deze een onevenredige belasting voor de school vormen. Inspectietoezicht Het toezichtkader van de inspectie bevat een groot aantal indicatoren op het terrein van de zorg en begeleiding. Deze indicatoren dienen onderdeel te zijn van de basisondersteuning. Ketenpartners Lokale/regionale instanties die een bijdrage (kunnen) leveren aan een sluitende keten jeugd en onderwijs, zoals bijvoorbeeld: scholen, (bureau) jeugdzorg, peuterspeelzalen/kinderdagverblijven, (school)maatschappelijk werk, politie, justitie, jeugdgezondheidszorg/ggd, Jeugd-ggz, advies- en meldpunt kindermishandeling (AMK), (sport)verenigingen, leerplicht, regionaal meld- en coördinatie (RMC)-functie, verslavingszorg, buitenschoolse opvang, welzijnswerk en zorgaanbieders in het kader van de algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ). Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 14

15 Ondersteuningsplan samenwerkingsverband Het dekkend regionaal aanbod is de optelsom van basisondersteuning, extra ondersteuning en de bovenschoolse voorzieningen en/of arrangementen, inclusief de bijdragen die ketenpartners daaraan kunnen leveren. Dit wordt in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband beschreven. Hierin wordt tevens beschreven hoe de toewijzing van extra ondersteuning plaatsvindt. Referentiekader Het geheel van werkwijzen en afspraken waarnaar schoolbesturen en samenwerkingsverbanden zich richten bij de vormgeving van passend onderwijs. Schoolondersteuningsprofiel De door het samenwerkingsverband vastgestelde omschrijving van de basisondersteuning en de eventuele extra ondersteuning die een individuele school eventueel samen met ketenpartners biedt. Standaard Letterlijk: Een norm of standaard is een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode. Voorliggende standaard bevat bindende afspraken tussen de schoolbesturen van het Primair Onderwijs in de Zaanstreek over de basisondersteuning. Zorgplicht Het geheel van maatregelen dat betrekking heeft op de onderwijsondersteuning van zittende en nieuwe leerlingen (aanmelding, inschrijving en toelating) vat de wetgever samen in het juridisch begrip zorgplicht. In het kader van passend onderwijs ligt de zorgplicht bij het bevoegd gezag van de school en is van toepassing op leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben en die niet zonder meer het onderwijs kunnen doorlopen. Standaard voor de basisondersteuning van SWV 2705 PO De Zaanstreek Pagina 15