OPS Pro 2008 Versie 5.0.1

Transcriptie

1 OPS Pro 2008 Versie OPS Pro is het totaalpakket voor het gebruik van liederen in kerkdiensten en samenkomsten. OPS Pro biedt in een breed scala mogelijkheden om de dienst voor te bereiden en te ondersteunen. OPS Pro bestaat uit vier modules: OPS Concordantie OPS Projectie OPS Playlist Editor OPS Liedtekst Editor OPS Concordantie biedt de mogelijkheid om liederen op te zoeken via verschillende zoekingangen: op liednummer, titel, beginregel, categorie, bijbelverwijzing en uiteraard zoeken op vrije tekst. Vanuit dit programma kan een geselecteerd lied bewerkt worden door de Liedtekst Editor. Ook kan een lied alvast in een playlist worden geplaatst. OPS Concordantie is zo een goed hulpmiddel bij het voorbereiden van de te zingen liederen. Met de OPS Playlist Editor kan, onafhankelijk van de andere modules, een playlist worden samengesteld van de te zingen liederen in de dienst. Een playlist is een lijst met liederen die wordt gebruikt door het Projectie Systeem. De Playlist Editor biedt een zoekmogelijkheid op vrije tekst. Per lied kan eventueel alvast een achtergrond worden geselecteerd ten behoeve van de presentatie. Tevens kan een PowerPoint presentatie worden ingepland. OPS Projectie is het onderdeel dat tijdens de dienst wordt gebruikt om de liederen te projecteren met behulp van een videoprojector, beter bekend als beamer. Naast het projecteren van liederen vanuit een playlist, kan elk lied ook direct worden gekozen, kan een los tekstbestand worden geprojecteerd, een PowerPoint presentatie worden weergegeven, een foto of afbeelding (dia) worden getoond of een presentatie van foto s. Tijdens het tonen van de liederen kan per lied een andere achtergrond worden gekozen. Het projecteren van tweetalige liederen of canons, waarbij de andere taal of tweede stem in een andere letterkleur staat, is in de praktijk al bijzonder nuttig gebleken. Door de vele mogelijkheden is dit programma een aanwinst voor ondersteuning van de diensten en samenkomsten. Voorafgaand aan de dienst kan een agenda worden getoond. Tijdens de dienst kunnen (beperkt) teksten op het scherm worden geplaatst Stichting Opwekkingslectuur blad 1 van 56

2 Met de OPS Liedtekst Editor is het mogelijk om liederen toe te voegen, te bewerken of zelfs te verwijderen. Het bewerken van de op CD-Rom geleverde liederen is niet rechtstreeks mogelijk, zo n wijziging wordt apart opgeslagen als een OPS versie. Met de Liedtekst Editor is het ook mogelijk om liedbladen of zelfs een compleet boekje af te drukken. Aanwezigheid van MS Word is dan wel een vereiste. In deze module worden ook de aanwezige bundels (maximaal 15) beheerd. Importeren van eigen bundels uit voorgaande jaren is standaard aanwezig (indien uw reeds eerder gebruik heeft gemaakt van OPS programmatuur). Het is mogelijk eigen bundels en liederen in een z.g. transportbestand te plaatsen en over te brengen naar een andere pc. Systeemeisen Microsoft Windows XP of Microsoft Windows Vista Processor: minimaal Pentium 3 op 1 Ghz Vrije schijfruimte: minimaal 50 Mb, maximaal ongeveer 150 Mb (bij installatie) Videokaart met twee aansluitmogelijkheid voor twee beeldschermen of een notebook met tweede beeldscherm aansluiting. Beeldschermresolutie computer: minimaal 1024 x 768 pixels Videogeheugen: bij voorkeur 64Mb of meer Microsoft Word vanaf versie 2000 Microsoft PowerPoint vanaf versie 2000 Verantwoording In deze tekst is in de illustraties te zien dat er van Opwekkingsliederen, het Liedboek voor de Kerken (Psalmen en Gezangen) en de Evangelische Liedbundel gebruik wordt gemaakt. De gebruikte liederen dienen slechts als voorbeeld. Dit houdt tevens in dat de bundels in de geïnstalleerde versie kunnen afwijken van de getoonde voorbeelden. Aanwijzingen bij het lezen: De volgorde van deze tekst is zoals hierboven aangegeven, voorafgegaan door een inleiding. Als verwezen wordt naar een knop op een scherm, dan staat de naam van zo n knop tussen [ en ], bijvoorbeeld [Openen]. Verantwoording Hoewel de grootste aandacht is besteed aan software en handleiding, kunnen er fouten en verschillen voorkomen. We proberen dit echter zo beperkt mogelijk te houden Stichting Opwekkingslectuur blad 2 van 56

3 Inleiding Na installatie van OPS Pro 2007 zijn op het bureaublad 6 icoontjes geplaatst: Deze icoontjes geven toegang tot de verschillende programma s. OPS Concordantie zal voornamelijk worden gebruikt om het voorbereidende werk te doen, zoals zoeken in de liederen, het zoeken van toepasselijke liederen of liederen die bij een Bijbeltekst passen. OPS Projectie (Projectie Systeem) is het programma dat tijdens de dienst wordt gebruikt om de liedteksten te projecteren. Het programma heeft nog een aantal andere handige functies. Zie de beschrijving. OPS Playlist Editor wordt gebruikt om de lijst met te zingen liederen klaar te maken voor projectie in de dienst. Hierbij kan ook alvast een achtergrond worden uitgezocht. OPS Liedtekst Editor is, naast het kunnen invoeren van nieuwe liederen en aanpassen van bestaande, een programma waarmee beheer kan worden uitgevoerd, zoals het onderhoud (aanmaken, naamgeving, verwijderen) van de bundels, het afdrukken van liederen (of complete bundels) op liedbladen, afdrukken van overheadsheets en het aanmaken van een bestand (transportbundels) waarmee liederen en bundels naar een andere pc, waarop OPS Pro 2007 is geïnstalleerd, kunnen worden overgebracht. Het icoon Statistieken voor OPS Pro staat voor een bijzonder handig stuk software (indien geïnstalleerd) dat volautomatisch een overzicht aanmaakt ten behoeve van de Buma/Stemra en/of Stichting CCLicentie. Deze overzichten geven ook inzicht hoe vaak liederen worden gebruikt. CD Speler is een eenvoudig programmaatje, zonder toeters en bellen, om snel een track van een cd te laten afspelen en start vele malen sneller dan Windows Mediaspeler. Tussentijdse aanpassing van de programmatuur Tijdens het gebruik van de programma s kunnen onvolkomenheden worden ontdekt. Deze kunnen worden gemeld via de website van Stichting Opwekking (dat geldt vooralsnog ook voor gebruikers van de Boekencentrum versie). Ga daarvoor naar en klik in het menu op Producten & Diensten en kies vervolgens voor CD-ROM LIEDEREN. Kies vervolgens in het menu rechts (groene kleur) de keuze uw vraag over de CD-rom. Vul dan het formulier in met uw vragen of opmerkingen en verzend het tot slot via de knop Verzenden. Als service vindt u ook downloads met aanpassingen aan de software. Kies daarvoor in het al genoemde rechtermenu één van de opties (voornamelijk Downloads & Updates). De updates zijn altijd alleen geschikt voor de versie van dat jaar. Voor 2008/2009 is dat dus OPS Pro Het jaar loopt voor OPS Pro van Pinksteren tot Pinksteren Stichting Opwekkingslectuur blad 3 van 56

4 Waar begint u mee? Advies is om eerste bekend te raken met de verschillende programma s en onderdelen daarvan. OPS Concordantie is het zoekprogramma, waarmee al snel een beeld te vormen is van de inhoud van de database met liederen. Wilt u meteen aan de slag met OPS Projectie, dan is het van belang direct na het starten de juiste instellingen te maken (menu Extra Instellingen). Indien u een tweede scherm of beamer heeft aangesloten, geef dan aan bij Projectiescherm Scherm AAN. OPS Pro zoekt zelf de afmetingen van het tweede scherm voor u uit. Gebruikt u het programma zonder beamer of extra beeldscherm, maak dan de instelling zo dat er geen beamer wordt gebruikt (Scherm UIT). Toevoegen van liedteksten doet u met behulp van OPS Liedtekst Editor. Dit programma is hét centrale deel van het OPS Pro pakket: hiermee worden de bundels en liedteksten beheerd, kunt u liederen importeren (oudere OPS versies of een bundel van een andere computer), en kunt u liederen exporteren voor andere gebruikers of computers met OPS Pro. Verder heeft het programma een aantal afdrukmogelijkheden: klad, sheets (voor overheadprojectie) en liedbladen of liedboekjes (MS Word vereist). Liederen voor de dienst voorbereiden en in een playlist plaatsen doet u met OPS Playlist Editor. Met deze kleine applicatie zet u liederen klaar in een z.g. playlist, waarbij ook alvast per lied de achtergronden kunnen worden uitgezocht. Uiteraard kunnen de geselecteerde liederen op papier worden afgedrukt Stichting Opwekkingslectuur blad 4 van 56

5 OPS Concordantie Zodra het programma wordt gestart wordt een scherm getoond als hieronder (verkleind): Dit scherm is het eerste wat zichtbaar is. Het nog lege midden deel wordt gebruikt om bepaalde selecties aan te geven, bijvoorbeeld na het drukken op de knop [Categorie]: De afbeelding toont nu een scherm waarin een categorie (Aanbidding) is geselecteerd. In de linkerkolom verschijnen alle liederen die aan deze categorie voldoen. Bovenaan staat de 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 5 van 56

6 geselecteerde categorie (ook onderaan de middelste kolom) en het aantal gevonden liederen. Door daar vervolgens op een lied te klikken verschijnt de tekst in de rechter kolom. Bij de liedtekst staat bovenaan het nummer en de titel vermeld, onder de liedtekst de toonsoort(en) en daaronder o.a. de copyright en oorsprong informatie. Beschrijving van de onderdelen van het scherm: In de afbeelding hierboven staan de volgende elementen van links naar rechts: Vak waar een liednummer ingetoetst kan worden; dat mag afgesloten worden met Enter. De knop Openen Lied. Deze knop opent het gevraagde liednummer en toont de tekst in het rechter deel van het scherm. Dit is identiek aan het intoetsen van Enter na invullen van het liednummer in het eerste vak. Twee bladertoetsen, waarmee gebladerd kan worden door de liederen. Het lied wordt direct getoond in het rechter deel van het scherm. Bladeren kan vanaf het eerste tot en met het laatste lied in de geselecteerde bundel. Optie om te zoeken en tonen in alle bundels of alleen in de geselecteerde bundel. Onder het vak en de knoppen kan een bundel worden geselecteerd, dat is dan de bundel waarin wordt gezocht, of in alle bundels, afhankelijk van de optie Tonen alle bundels. Bovenin het midden van het scherm staan zeven knoppen ter beschikking, steeds geldt dat als één (1) bundel is geselecteerd, de resultaten alleen op die bundel betrekking hebben: Deze knoppen hebben de volgende functie: [Nummer]: toont een lijst van liederen. [Titel]: toont een lijst, alfabetisch op titel, van liederen. [Eerste regel]: toont een lijst, alfabetisch op de eerste regel, van liederen. [Bijbeltekst]: toont in het middendeel van het scherm alle verwijzingen naar Bijbelgedeelten. Door op één van de verwijzingen te klikken zal in de linker kolom een lijst van één of meerdere liederen worden getoond waarop de genoemde verwijzing slaat, dit kunnen uiteraard meerdere liederen zijn. [Categorie]: toont in het middendeel van het scherm alle categorieën. Door op één van de categorieën te klikken zal in de linker kolom een lijst van één of meerdere liederen worden getoond waarop de categorie van toepassing is. [Toonsoort]: toont in het middendeel van het scherm alle toonsoorten. Door op één van de toonsoorten te klikken zal in de linker kolom een lijst van één of meerdere liederen worden getoond waarop de geselecteerde toonsoort betrekking heeft. [Zoektekst]: deze knop laat een invoervak zien, waarin een zoektekst kan worden ingevoerd. Afhankelijk van de ingestelde optie wordt direct bij het intoetsen al gezocht of moet eerst de volledige zoektekst worden ingetoetst en worden afgesloten met Enter. Ten overvoede: dit heeft betrekking op alle bundels of slechts één (1) bundel, afhankelijk van de optie Tonen alle bundels. [Zoek oorspong]: via deze knop kan van een vertaald lied de oorspronkelijke titel worden opgezocht, uiteraard mits vermeld bij het lied Stichting Opwekkingslectuur blad 6 van 56

7 Onderaan het scherm staan de volgende knoppen: Handleiding OPS Pro 2008 [?] : de helptekst tonen [Instellingen ]: deze knop opent het instelscherm, waarmee een aantal instellingen kan worden gemaakt. Zie scherm Instellingen. [Afsluiten]: deze knop sluit het programma. Indien er nog een playlist is, die niet is opgeslagen, dan wordt gevraagd of die opgeslagen moet worden. [Bewerk lied]: deze knop start de Liedtekst Editor. Indien er een lied in de rechter kolom staat, dan wordt dat lied meteen door de editor geopend. Als er meerdere liederen bewerkt moeten worden, dan mag de Liedtekst Editor niet worden afgesloten, maar kan in het Concordantie programma een ander lied worden opgezocht en weer bewerkt worden via deze knop, waarbij de Liedtekst Editor het dan geselecteerde lied automatisch opent. In dat geval zijn beide programma s met elkaar verbonden. [Projecteren]: met deze knop wordt het Projectie Systeem programma gestart. [Naar playlist]: deze knop plaatst het actieve lied in de playlist. Is er geen lied actief, dan gebeurt er niets. [Playlist opslaan]: deze knop is alleen actief als er minstens één lied in de playlist is geplaatst. Dat is zichtbaar aan de tekst onder de knop, waar het aantal liederen staat vermeld dat in de lijst is geplaatst. Door op deze knop te drukken opent een venster om de naam van de playlist op te geven. Zie verder bij de Playlist Editor. [printer icoon]: de knop met de afbeelding van de printer, opent een klein schermpje waarin gekozen kan worden het actieve lied af te drukken of als tekstbestand op te slaan. Afdrukken geeft een nette layout weer op de printer. Het tekstbestand bevat liednummer, toonsoort, liedtekst copyright en oorsprong informatie. [luidspreker icoon]: de knop met het luidspreker icoon is alleen actief als er aan twee voorwaarden wordt voldaan: 1. in de opties moet een map worden opgegeven waarin de muziekbestaan zijn opgeslagen. 2. in de genoemde map staan één of meerdere een mp3, wav of wma bestanden, die voldoen aan de naamgeving: <prefix><liednummer>.mp3/wav/wma. Voorbeeld van lied 135 uit Opwekking: opw135.mp3 of Gezang 329: gez329.wma. De instellingen van prefix e.d. worden gemaakt in het Optiescherm van de Liedtekst Editor Stichting Opwekkingslectuur blad 7 van 56

8 Het scherm Instellingen: In dit scherm, dat verschijnt na het klikken op de knop [opties] in het hoofdscherm, kunnen enkele instellingen worden aangepast. Altijd in bundels zoeken : deze optie kan aan- of uitgevinkt worden. Bij installatie staat deze optie aan. De betekenis is dat bij het zoeken of weergeven van de overzichten wel of niet in alle of in de geselecteerde bundel wordt gezocht. Op het hoofdscherm correspondeert dit met tonen alle bundels. Voorbeeld: de optie staat uit, en in het hoofdscherm wordt op [titel] geklikt. De lijst in het linker vak bevat dan alleen de titels uit de geselecteerde bundel. Ook het zoeken via [Zoektekst] en [Zoek oorsprong] zal dan alleen in de geselecteerde bundel plaatsvinden. Selecteer de bundel waarmee standaard opgestart wordt : deze optie geldt voor alle OPS Pro programma s. Taal van OPS Pro: Hiermee wordt binnen het OPS Pro systeem de taal ingesteld. Bij levering is alleen Nederlands aanwezig, maar via de website zullen meerdere talen beschikbaar komen. Zoektekst afsluiten met Enter : deze optie staat na installatie op aan, maar kan ook worden uit gezet. Gevolg van uit is dat direct de zoekresultaten in het linkervak worden weergeven en steeds aangepast tijdens het typen. Bij aan moet na het intypen op Enter worden gedrukt, alvorens gezocht wordt. [muziekbestanden]: het klikken op deze knop geeft het volgende venster: Zoek hiermee de map op waar de (eventueel) aanwezige of gemaakte muziekbestanden zich bevinden. Dubbelklik in selecteer map op de betreffende map. Bij de beschrijving van het hoofdscherm is bij de knop met luidspreker al beschreven welke muziekbestanden gebruikt kunnen worden. Druk vervolgens op [Pad instellen]. [wis muziekpad]: hiermee wordt een eventueel ingesteld pad gewist. [vastleggen instellingen]: de wijzigingen in dit scherm worden opgeslagen. [annuleren]: scherm sluit zonder de wijzigingen op te slaan Stichting Opwekkingslectuur blad 8 van 56

9 OPS Playlist Editor Met behulp van de Playlist Editor kunnen z.g. playlists gemaakt worden. Een playlist is een lijst van te zingen liederen, die door het Projectie Systeem kan worden gebruikt. Na opstarten van het programma wordt onderstaand scherm getoond (verkleind): De elementen op dit scherm zijn: In dit deel worden de liederen geselecteerd en op de playlist geplaatst. Selecteren door eerst een bundel te kiezen, indien gewenst, en vervolgens het intoetsen van het liednummer of door gebruik van de bladertoetsen [<] en [>]. Na het intoetsen van het liednummer kan op Enter worden gedrukt, maar de knop [Naar playlist] geeft hetzelfde resultaat. Als gebladerd wordt, altijd de knop [Naar playlist] gebruiken om het lied in de lijst te plaatsen. Het vak Invoer zoektekst geeft de mogelijkheid om een lied te zoeken op vrije tekst. Er wordt alleen gezocht in de geselecteerde bundel. De resultaten worden in een vak eronder getoond: Door op één van de getoonde liederen te dubbelklikken, wordt het lied in de playlist geplaatst. Het resultaatvenster kan gesloten worden door op de knop [Zoek Res UIT] te drukken. De knop tekst verandert dan in Zoek Res AAN, waarmee de gevonden resultaten weer getoond kunnen worden Stichting Opwekkingslectuur blad 9 van 56

10 De optie Tonen liedtekst kan worden aangevinkt, waardoor de liedtekst in een vak wordt weergegeven. Wordt in de playlist op een lied geklikt dan wordt die tekst getoond, wordt er gebladerd, dan wordt de tekst van het lied in het liednummer vak getoond. De knop geeft na het drukken erop een overzicht van beschikbare achtergronden: Het eerste plaatje geeft de optie bewegende achtergrond weer: bij een klik hierop wordt het scherm om een videobestand te openen geopend. Kies daarin een video bestand. Er is een beperking: tweetalige/tweestemmige liederen kunnen niet voorzien worden van een bewegende achtergrond. Door op een plaatje te klikken, wordt dat toegevoegd aan het geselecteerde lied. Dat er een afbeelding bij een lied is geselecteerd is te zien aan de playlist door daar op een lied te klikken. Heeft het lied een afbeelding, dan wordt dat onderaan getoond, anders niet (zie plaatje hieronder). Een lied kan uit de playlist verwijderd worden door het te selecteren en op de knop [Verwijder uit playlist] te klikken. Als een lied op een andere plek in de lijst gezet moet worden, dan kan dat met behulp van de twee pijltjestoetsen, dus omhoog en omlaag Stichting Opwekkingslectuur blad 10 van 56

11 De vier knoppen onderaan hebben de functies die er op staan: o [Nieuw] wist alle selecties in de lijst en sluit een geopende playlist. o [Afdrukken] geeft de mogelijkheid om de lijst af te drukken. Als de playlist nog niet is opgeslagen, wordt dat gemeld en alsnog de mogelijkheid geboden om op te slaan. o [Open] is de knop waarmee een reeds opgeslagen playlist geopend kan worden, bijvoorbeeld om er nog iets aan te veranderen. o [Opslaan] geeft de mogelijk om de playlist op te slaan. Er verschijnt het standaard Windowsvenster (hier de Windows Vista uitvoering) om een bestand op te slaan. De standaardnaam is OPSjjjjmmdd.ops, waar jjjjmmdd staan voor jaar, maand en dag. Dit mag aangepast worden. Druk dan op [Opslaan] of selecteer eerst een (andere) locatie om de playlist op te slaan, bijvoorbeeld een USB-geheugenstick. (scherm van een Windows Vista systeem) Als een eerder geopende playlist wordt opgeslagen, dan is de naam daarvan alvast in het venster ingevuld. Met [Afsluiten] wordt het programma beëindigd. Is een playlist niet opgeslagen, dan wordt alsnog de kans geboden om deze op te slaan Stichting Opwekkingslectuur blad 11 van 56

12 OPS Projectie OPS Projectie is het programma dat het presenteren via een videoprojector, ofwel beamer, voor zijn rekening neemt. Na het starten staat het volgende scherm ter beschikking (verkleind): Een aantal knoppen en menukeuzes is dan nog niet beschikbaar, maar wordt geactiveerd als op de knop [Open beamer] (of menu Acties Open beamer) wordt geklikt. Het resultaat is dat het beamerscherm een achtergrond weergeeft en alle functies in het scherm beschikbaar zijn. Van links naar rechts bovenin zijn de belangrijkste elementen: Drie kleine knoppen voor veel voorkomende extra handelingen. Preview van wat er op het beamerscherm te zien is en daaronder selectie achtergronden, bundel en liedselectie, bladeren, twee kolommen die geopende liederen tonen met erboven enkele speciale functies. De onderste helft, van links naar rechts, bevat de bediening van playlist. De knop [Afsluiten] sluit het programma af. Het programma mag ook via het [X] rechtsboven in de Windows titelbalk worden afgesloten of via menu Bestand - Afsluiten Stichting Opwekkingslectuur blad 12 van 56

13 De menu balk De beschrijving hieronder gaat er van uit dat de beamer geopend is. Menu Bestand Open playlist: het openen van een bestaande playlist (gemaakt met de Playlist Editor). Een standaard Windows scherm om een bestand te openen verschijnt, waarin de keuze van de gewenste playlist kan worden gemaakt. Bij Openen wordt de playlist geladen in het vak Playlist op het bedienscherm. Open agenda: het openen van een andere agenda dan de laatst gebruikte agenda. Op deze wijze kunnen meerdere agenda s worden gebruikt. Open laatst gebruikte agenda <naam agenda>: hiermee wordt de agenda geopend die de vorige keer gebruikt is. Open PowerPoint presentatie: hiermee wordt een PowerPoint presentatie ingesteld, maar nog niet gestart. Knopje boven previewvenster wordt actief. Open Afbeelding: het gereedzetten van een afbeelding om later te worden getoond. Knopje [Afbeelding] boven het previewvenster wordt nu actief. Open tekstbestand: hiermee wordt een standaard tekstbestand (.txt) geopend en geladen in de geselecteerde kolom. Zorg er wel voor dat de regels niet te lang zijn in zo n bestand, dat kan problemen geven bij het vertonen. Hierbij gelden dezelfde uitgangspunten als bij de Liedtekst Editor (zie aldaar). Er gelden wel een aantal voorwaarden: Het inlezen van erg lange tekstbestanden is niet mogelijk. Er is een beperking op de lengte van een label, dat is waar de tekst op de beamer in wordt geplaatst. Deel de tekst op in blokken van bijvoorbeeld maximaal 10 tot 12 regels, de regels niet te lang. Controleer vooraf hoe het er op het scherm uit komt te zien. De tekst kan uit maximaal 255 blokken (of coupletten) bestaan, indien dat er meer zijn, wordt de tekst niet geladen. Afsluiten: beëindigen van het programma 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 13 van 56

14 Menu Bewerken Zoeken: dit opent een klein venstertje, waarin een zoekargument kan worden ingevoerd: Via de knoppen kan naar keuze worden gezocht op titels/beginregels of in de volledige liedtekst. Als het venster actief is kunnen de overige functies van Projectie gewoon worden bediend. Bewerk playlist (Playlist Editor): hiermee wordt de externe Playlist Editor gestart, waarmee een playlist kan worden aangemaakt of gewijzigd. Bewerk agenda: dit opent een bewerkingsscherm waarmee teksten kunnen worden ingevoerd, gewijzigd en bewaard worden. Zie bij Agendafuncties. (optie is actief als er een agenda is geopend) Bewerk diapresentatie: dit opent een scherm waarmee een z.g. diapresentatie kan worden beheerd. Er kunnen meerdere diapresentaties worden gemaakt en opgeslagen worden onder een eigen naam. Liedtekst Editor: hiermee wordt de OPS Liedtekst Editor gestart. Als een lied is geselecteerd en het nummer staat in het vakje Liednummer, dan opent de OPS Liedtekst Editor met dat lied. Cursor naar Liednummer: deze keuze is aanwezig om met functietoets F12 snel de cursor op het Liednummer te plaatsen, zonder de muis te gebruiken. Naar Bundelkeuze: via functietoets F11 kan direct naar de bundelselectie worden gesprongen, zonder gebruik van de muis Stichting Opwekkingslectuur blad 14 van 56

15 Menu Beeld Letterkleur: hiermee kan direct de kleur van het lettertype op de beamer worden gewijzigd. Let op: dit is een tijdelijke instelling die alleen geldt voor de huidige achtergrond, maar als daarna via het instellingenscherm de instellingen worden opgeslagen, dan wordt wel de instelling die hiermee is gemaakt, opgeslagen. Reset: dit brengt de originele instellingen terug van de kleur van het lettertype op het beamerscherm en de instelling van de schaduw die via dit menu met keuze Schaduw zijn gemaakt. Schaduw: bij deze keuze verschijnt hetzelfde scherm als via menu Extra Instellingen,tabblad Schaduw, echter zonder de mogelijkheid om de instellingen op te slaan. Zie verder de beschrijving bij het instellingenscherm. De optie is niet actief als Outline letters staan ingesteld. Standaard achtergrond: dit is identiek aan de knop [Std] op het bedienscherm en herstelt direct de standaard ingestelde achtergrond. Klok aan/klok uit: deze keuze geeft op de beamer een analoge klok weer. De positie van de klok kan via de instellingen worden ingesteld. De tekst verandert bij tonen van de klok in Klok uit. Op het previewvenster wordt echter een digitale klok in het midden weergegeven. Scherm leeg, Beeld zwart: aanwezig om zo met de sneltoetscombinaties CTRL+X en CTRL+Z te kunnen werken. Wissel kolom: doormiddel van de sneltoetscombinatie CTRL+M wordt de actieve kolom gewisseld van L in R of van R in L. Menu Acties Open/Sluit Beamer: deze keuze is identiek aan de knop Open/Sluit beamer op het bedienscherm. De tekst past zich aan wanneer de beamer open of gesloten is. Toon agenda: het tonen van de geopende agenda (standaard de laatste die gebruikt is). Nogmaals kiezen stopt het tonen. Het knopje op het bedienscherm kleurt licht roze als de agenda wordt getoond en de tekst past zich aan in Stop ag. Agendapunten: deze keuze opent een klein venster waarin de agendapunten staan vermeld. Klikken op een agendapunt toont deze op het beamerscherm. Wissel achtergrond : zie de beschrijving bij de knop [Wissel achtergrond ] Dia voorstelling starten : dit opent het speciale venster waarna een gemaakt diavoorstelling kan worden weergegeven. Zie verder bij Weergeven diavoorstelling. Tonen afbeelding: deze mogelijkheid is alleen actief als via menu Bestand - Open Afbeelding een afbeelding is gekozen. Indien actief: deze keuze laat de eerder geselecteerde afbeelding zien op het beamerscherm. Start PowerPoint presentatie: deze mogelijkheid is alleen actief als via menu Bestand - Open PowerPoint presentatie een PowerPoint bestand is gekozen. Indien actief: deze keuze start de 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 15 van 56

16 PowerPoint presentatie. Een opmerking is op zijn plaats: als gebruik wordt gemaakt van een computer/notebook/laptop met breedbeeld scherm en de beamer is in het oude formaat (bijv. 1024x768) dan zal deze optie niet goed werken. Als het computerscherm ook op die resolutie wordt ingesteld, werkt PowerPoint wel goed. CD Speler : deze actie start een eenvoudig programma om CD s af te spelen, CD Speler. Dit programma heeft alleen de meest eenvoudige opties om de CD te besturen: terug, vooruit, afspelen, pauze, stop, uitwerpen. Het programma is Engelstalig gemaakt. Presentatiescherm : hiermee opent een apart venster, het Presentatievenster, waarmee een aantal korte teksten op het beamerscherm kan worden geplaatst. Zie verder bij Presentatievenster. Mededelingen: dit opent een submenu: Welkom en Na de dienst: deze mededeling wordt bij instellingen ingesteld (tabblad Teksten). Kiezen toont de tekst op de beamer. Mededeling (of wissen): een klein venster opent zich, waarin een boodschap kan worden ingevoerd, getoond en gewist. Via F3 direct op te roepen. Herhaal mededeling: de eerder ingevoerde tekst (zie vorige optie) kan nogmaals worden getoond (niet als de knop [Wis mededeling] is gebruikt). Via CTRL+F3 direct oproepbaar. Oproep (of wissen): hiermee kan een in het beeld schuivende boodschap worden getoond, tijdens het vertonen van liedteksten om bijvoorbeeld iemand in de zaal te waarschuwen. Via F4 direct op te roepen. Herhaal oproep: hiermee wordt de oproep (zie vorige optie) herhaald. In dit geval heeft de knop [Wis oproep] alleen betrekking op het scherm. Via CTRL+F4 direct te herhalen. Elk subscherm ligt voor het hoofdscherm, maar alle functies van het hoofdscherm blijven te benaderen. De venstertjes voor Mededeling en Oproep kunnen ook gesloten worden met behulp van de ESC-toets. Zet MP3 aan/uit: deze optie is alleen actief als er in het instellingenscherm, tabblad Muziek een map voor muziekbestanden is ingesteld. Deze optie activeert de mogelijkheid om een muziekbestand bij een lied te kunnen afspelen. De tekst verandert bij activeren in Zet MP3 UIT. Zodra een lied in een kolom wordt geplaatst en er is van dat lied een muziekbestand aanwezig (mp3, wma of wav), dan verschijnt boven de kolom een knop met een driehoekje er in (zie ook bij Kolommen ). Als deze optie actief is, kan boven de kolom op deze knop worden geklikt en zal het muziekbestand worden afgespeeld. Het driehoekje verandert in een vierkantje. Daarop klikken stopt het afspelen van het muziekbestand Stichting Opwekkingslectuur blad 16 van 56

17 Menu Extra Dubbel video UIT: via deze optie is snel de enkelscherm/dubbelscherm mogelijk in te schakelen. Bij keuze veranderd de tekst in Dubbelscherm UIT. De beamer moet bij deze keuze niet geopend zijn of daarna gesloten en weer geopend worden om effect te hebben. Uitlijnen: hiermee verschijnt een submenu, waarmee de liedtekst op het scherm op vier manieren kan worden gepositioneerd. Dit zijn z.g. snelkeuzes, voor tijdelijke aanpassing. Deze instelling wordt niet vastgelegd. Het instellingenscherm biedt meer mogelijkheden: Links: de standaard instelling, de tekst wordt een klein stukje van de linkerzijde geplaatst en links uitgelijnd. Midden - tekst bovenaan: De tekst horizontaal gecentreerd weergegeven, vanaf de bovenzijde van het beamerscherm. Midden - volledig(horiz/vert): de tekst wordt zowel horizontaal als verticaal gecentreerd weergegeven op het beamerscherm. Rechts: de tekst wordt tegen de rechterzijkant uitgelijnd. Speciale regeloptie: een apart venster om de speciale regeloptie in te stellen wordt getoond. Zie voor de beschrijving het Instellingenscherm. Menu Help Help: deze keuze toont de helptekst in PDF formaat. Sneltoetsen overzicht: toont een scherm met alle sneltoetsen die Projectie kent. (zie schermafbeelding hieronder) Over OPS Pro: toont een informatiescherm Naar website start een eigen webvenster voor ondersteuning van OPS Pro. Sneltoetsen overzicht 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 17 van 56

18 De linker bovenhelft: Dit deel bestaat uit verschillende delen: actieknoppen previewvenster liedselectie door invoer en bladeren bundelkeuze Direct zoeken en selecteren: In dit deel kan, indien gewenst, een bundel worden geselecteerd en een liednummer worden ingetoetst. Afsluiten met Enter of een klik op de knop [Open] naast het intoetsvakje. De pijlen [<] en [>] geven de mogelijkheid door de liedteksten heen te bladeren. Bij Bundel kan (indien gewenst) een andere bundel worden geselecteerd. Als een andere bundel wordt gekozen, dan zal het vakje Liednr worden teruggezet op nul(len), waarmee voorkomen wordt dat een lied wordt gekozen dat niet in de geselecteerde bundel bestaat. Indien via functietoets F11 de bundelselectie wordt geactiveerd, kan met de eerste letter van een bundel direct de juiste bundel worden gekozen (voorwaardes: beamer moet geopend zijn en als er meerdere bundels met dezelfde beginletter zijn, wordt de eerste in de lijst geselecteerd), waarna direct het liednummer ingevoerd kan worden Stichting Opwekkingslectuur blad 18 van 56

19 Opzoeken op zoektekst: Via het menu Bewerken Zoeken kunnen liederen worden opgezocht. In het tekst vak kan een vrije zoektekst (dus één of meerdere woorden) worden ingevoerd. Komma s, punten, puntkomma s e.d. kunnen achterwege worden gelaten. Ook hoeven geen hoofdletters te worden gebruikt. Er kan met een Enter worden afgesloten, waarna gezocht wordt in de gehele tekst in de database. Knop [Zoek in titels/beginregels] zoekt in de database alle titels èn beginregels op waarin de ingetoetste tekst voorkomt. Knop [Zoek in volledige liedteksten] zoekt in de database door de gehele tekst van alle liederen. Hiernaast het resultaat van een zoekactie via Tekst op heer ik kom tot u, getoond op de plaats van het previewvenster. Met knopje [UIT] kunnen de zoekresultaten worden verborgen. De tekst van het knopje veranderd in AAN, waarmee dan de resultaten weer getoond kunnen worden. Previewvenster: In het previewvenster wordt een verkleinde weergave van het beamerscherm getoond. Zo kan de bediener van het programma altijd zien wat er op het beamerscherm staat. De weergave is iets minder strak dan het werkelijke beeld (zie verderop). Met behulp van de schuifbalken kan het volgende worden bereikt: met de onderste, horizontale schuifbalk, kan de tekst naar links worden geschoven, wat handig is als een achtergrond aan de linkerkant in beeld moet blijven. De instelling blijft van kracht zolang het programma actief is. Het beeld kan niet verder naar links dan de uitgangspositie. aan de rechterkant bevindt zich de verticale schuifbalk waarmee de tekst omhoog uit beeld gerold kan worden. Bij tonen van een volgende lied of couplet staat die weer normaal in beeld. Gebruik de schuifbalken bij voorkeur niet als de tekst, zoals in het voorbeeld, horizontaal en verticaal is gecentreerd Stichting Opwekkingslectuur blad 19 van 56

20 Beeldafhandeling: De knoppen hebben de volgende mogelijkheden: [Beeld zwart]: deze knop maakt het beamerbeeld donker. Dit kan op twee manieren: ineens zwart of langzaam donker worden, afhankelijk van wat in het optiescherm is ingesteld. Als het beeld donker is gemaakt verandert ook de mogelijkheid om de klok te activeren in inactief (menu Beeld Klok aan). [Scherm leeg] : deze knop verwijdert alle aanwezig tekst, klok en afbeeldingen van het beamerscherm, d.w.z. liedtekst, mededelingen, de eventueel vertoonde klok en getoonde afbeeldingen. Met de knop [Wissel achtergrond] is het mogelijk om: Een andere standaard achtergrond te selecteren (tijdelijk) voordat de beamer wordt geopend; Direct een achtergrond op de beamer te activeren; Voorselectie van een achtergrond bij een lied dat in een kolom staat; Een klik op de knop toont het volgende venstertje: U kunt hier ook kiezen voor een bewegende achtergrond. Klik hiervoor op de eerste afbeelding in het keuzescherm van de achtergronden. Er is een knop afgebeeld met een speciaal logo (zie hiernaast bij het eerste miniplaatje). Alleen bij geopende beamer kan een bewegende achtergrond worden geselecteerd. Met de schuifbalk en het scrollwiel is door de miniatuurafbeeldingen heen te scrollen. Een klik op een afbeelding geeft dan het volgende resultaat: Een klein miniatuurtje verschijnt, plus twee knoppen: [Activeer]: een klik hierop activeert direct de achtergrond op de beamer, ongeacht wat er op dat moment op de beamer staat. Aanwezig tekst blijft wel staan. [Kol L]: plaatst de afbeelding bij kolom L. [Kol R]: plaats de afbeelding bij kolom R Stichting Opwekkingslectuur blad 20 van 56

21 Indien de beamer nog niet geopend is, verschijnt bij een klik op een afbeelding in het venster Wisselachtergronden de volgende vraag: Hiermee kan dus tijdelijk een andere standaard achtergrond worden ingesteld. Overigens zal een klik op de knop [kolom leeg] boven de kolommen, voor de betreffende kolom wel weer de normale standaard achtergrond instellen. Bewegende achtergronden kunnen nooit als standaard worden ingesteld. De knop [Std] (naast [Wissel achtergrond] herstelt direct de standaard ingestelde achtergrond (via Opties, tabblad Achtergronden) De bedienknoppen De twee statussen van de knop Open Beamer of Sluit Beamer. geschakeld. Met deze knop wordt eigenlijk alleen allen het signaal van OPS Pro naar de beamer geactiveerd. De apparatuur kan niet daadwerkelijk aan of uit worden Deze knop sluit alle vensters en activiteiten van het programma af. Daarna beëindigt het programma. (zie volgende pagina) 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 21 van 56

22 Het volgende scherm toont een bedieningscherm in vol gebruik: De playlist is gevuld, de agenda geladen (standaard), er staan in beide kolommen liederen, waarvan het eerste couplet van de linker kolom op de beamer staat, met een eigen achtergrond. In het playlist vak is al een lied geselecteerd, maar er is nog niet op dubbel geklikt. Als in de kolommen de muisaanwijzer op een tekstblok komt, verandert de kleur in felgeel, als er op geklikt wordt gebeuren de volgende dingen: is er een andere achtergrond beschikbaar bij dit lied, te zien aan het kleine plaatje bovenaan de kolom, dan wordt die als achtergrond ingesteld; het lied wordt op de beamer getoond; het aangeklikte tekstvak wordt zachtgeel van kleur met rode letters; de preview wordt gemaakt, zodat op het bedienscherm een exacte verkleinde weergave van het beamerscherm komt te staan. (de lettertekens op die weergave kunnen wat rafelig overkomen, maar de beamer geeft echter wel een strak beeld, zie onder) door middel van de schuifregelaar Wijzig grootte letters op bewegende achtergrond kan direct de grootte van de letters op het beamerscherm direct worden aangepast Stichting Opwekkingslectuur blad 22 van 56

23 Kolommen De kolommen zijn het belangrijkste deel van het scherm: hiermee wordt bepaald hoe en wanneer de liedtekst op het beamerscherm verschijnt. In de afbeelding hierboven is in de linkerkolom een lied actief, met het bovenste deel van het eerste couplet, op de beamer, wat zichtbaar is door de zachtgele kleur met rode letters. De muisaanwijzer staat op het tweede deel van het couplet, dat daardoor felgeel kleurt. Zie bij Extra mogelijkheden ten behoeve van de projectie voor onder meer een beschrijving hoe lange coupletten te splitsen. In de rechterkolom is alvast een lied geselecteerd. Dit is lied dat in beurtzang gezongen wordt. Voor het programma is beurtzang, canon en tweetalig hetzelfde. Boven de kolom zijn nu speciale knoppen zichtbaar. Bij de Liedtekst Editor is de mogelijkheid om een lied tweetalig op te slaan. Het Projectie programma herkent dat, en zal het lied dan met afwissellende tekstkenmerken op het beamerscherm plaatsen: Boven elke kolom bevinden zich vier knopjes: Klikken op een knopje verandert nog niets op het beamerscherm. Pas na een klik op een couplet wordt de tekst op de gewenste wijze getoond. [2 talen] is de standaard toestand waarin een lied getoond wordt. [T1=T2] wisselt de twee talen om, bijvoorbeeld een lied dat in Nederlands / Engels wordt weergegeven, zal dan in Engels ] Nederlands worden weergegeven op de beamer. [Taal 1] toont de taal die als eerste in het lied staat opgeslagen. Het omwisselen van de talen heeft hier geen invloed op. [Taal 2] toont de taal die als tweede in liedtekst staat. Het begrip taal kan ook zijn: stem, tegenstem e.d., een lied in canon De knop maakt de kolom leeg, schakelt de taalknoppen uit en stelt de standaard achtergrond in voor deze kolom. Een klik met de rechter muistoets op een couplet geeft een klein submenu met twee mogelijkheden: Scherm leeg Beeld zwart Deze opties zijn identiek aan de knoppen onder het previewvenster. In het submenu verandert de tekst Beeld zwart in Beeld terug en vice-versa Stichting Opwekkingslectuur blad 23 van 56

24 Een extra voorziening is dat als een lied is voorzien van versnummers, d.w.z. dat elk couplet als eerste regel alleen een nummer heeft, er boven de kolom een klein uitrolmenu verschijnt, waarmee snel naar het gewenste couplet kan worden gesprongen: Met behulp van de schuifbalk of het muiswieltje kan de tekst in de kolom omhoog of omlaag worden verplaatst. Playlist Na openen van een playlist via menu bestand Open playlist, zal die in het vak Playlist worden weergegeven: Presentatievenster De menu keuze Acties Presentatiescherm opent het volgende scherm: Boven het vak staat de naam van de geopende lijst vermeld. Dubbelklikken op een regel in deze lijst zal de liedtekst in de geselecteerde kolom plaatsen, afhankelijk of er L of R is gekozen, waarbij de kleuren van deze knoppen dan omwisselen. Via instellingen kan het wisselen ook automatisch worden ingesteld Stichting Opwekkingslectuur blad 24 van 56

25 Met dit scherm kan tijdens de dienst een presentatie met korte tekst berichten worden gevolgd of begeleid. Bij Titel kan bijvoorbeeld een onderwerp of naam worden opgegeven. Bij de 20 Regel vakken kan een tekstregel worden ingevoerd, bijvoorbeeld met te behandelen punten. Zodra er een tekst in een vak wordt ingevoerd, komt het aanvinkvakje van die regel beschikbaar. Om een tekst te kunnen vertonen, moet de regel aangevinkt worden. Dat geldt ook voor Titel. Om alles in één keer te selecteren kan knop [Selecteer alles] gebruikt worden. De knop [Selecteer niets] doet het tegenovergestelde. Via knop [Toon geselecteerde regels] worden de aangevinkte regels op het beamerscherm geplaatst. Als ook Titel is aangevinkt, wordt de titelregel als eerste regel getoond en de overige regels worden met een z.g. bullet ervoor getoond. Voorbeeld: wordt: Als het vinkje bij titel wordt weggehaald, wijzigt (na [Toon geselecteerde regels], de weergave in: Via [Beeld zwart] kan het scherm donker worden gemaakt. Dit werkt identiek aan de knop op het hoofdscherm. [Scherm leeg] maakt het scherm leeg. Met [Bewaar regels] kunnen de teksten uit het scherm worden opgeslagen. Via een standaard Windows venster Opslaan kunnen de regels onder een eigen naam worden opgeslagen, in de map opspres. Laden van eerder opgeslagen regels kan via knop [Laden regels] worden uitgevoerd. Om alle regels in één keer te wissen wordt knop [Wis alle regels] gebruikt. Als de tekst van het scherm af dreigt te lopen, kan met de schuifregelaar (Scrollbar beamer) aan de rechterzijkant de tekst op de beamer omhoog gerold worden Stichting Opwekkingslectuur blad 25 van 56

26 Weergeven diavoorstelling Via de menu keuze Acties Dia voorstelling starten komt het volgende venster tevoorschijn: In dit scherm moet dan eerst nog een voorstelling geopend worden via de knop [Openen voorstelling]. Voorstelling staan standaard opgeslagen in de map pictureshow, maar elke andere map mag worden gebruikt bij het maken van de voorstelling. Na openen van een voorstelling en het drukken op [Autoplay] toont het venster als volgt: Het scherm, met van links naar recht de overige toetsen: [<] terug: is actief als er teruggebladerd kan worden [>] volgende: met deze knop wordt de volgende dia getoond, word inactief als de laatste dia is bereikt. [Auto play]: door deze knop te gebruiken zullen de afbeeldingen achter elkaar vertoond worden, met een vaste tijdsinterval. De tijd is instelbaar in het scherm Diavoorstelling maken. De tekst auto play knippert tijdens de voorstelling. [Pauze]: met deze knop wordt het automatisch afspelen gestopt. De knop werkt als pauzeknop. Als er daarna weer op [Auto play] wordt geklikt, loopt de voorstelling door vanaf dat punt. [Stop]: stopt het afspelen. [Beeld zwart]: deze knop maakt het beeld op de beamer donker. De tekst zwart wordt dan terug en de knop wordt geel. Het beeld zal in één keer zwart worden. Langzaam donker worden van het beeld is in dit geval niet mogelijk. [Afsluiten]: beëindigd de dia voorstelling Stichting Opwekkingslectuur blad 26 van 56

27 Agenda functies De agenda functie is een mogelijkheid om mededelingen of teksten automatisch via de beamer te tonen. In veel gevallen betreft dit een agenda van komende activiteiten, vandaar de naam Agenda. Menu Bewerken - Bewerk agenda : deze keuze toont het venster Bewerk Agenda. Menu Acties - Toon agenda : de agenda wordt op de beamer geplaatst en de punten worden roulerend getoond, met de in het bewerkingsscherm ingestelde tijdsinterval. Als achteraf een agendapunt apart getoond moet worden, dan kan via menu Acties Agendapunten in het getoonde venstertje via het klikken op één van de regels in het vak, het punt direct op het beamerscherm geplaatst worden. Als de agenda wordt getoond, veranderd de knop boven het previewvenster in: Door hierop te klikken wordt het beamerscherm gewist en stopt het tonen van de agendapunten. Het scherm Bewerk Agenda ziet er als volgt uit, hier met drie punten ingevuld: Van boven naar beneden: het vak met de agendapunten en de tijdsinstelling, het invoervak en de bedieningstoetsen. De tekst op de toetsen zijn zo goed als zelfverklarend: Er kan een andere agenda dan de actuel worden geladen via [Agenda openen]. Agendapunten kunnen worden toegevoegd, verwijderd en gewijzigd: TOEVOEGEN Voer de gewenste tekst in het invoervak linksonder in. Druk dan op de knop [Toevoegen agendapunt]. VERWIJDEREN Selecteer met de muis een agendapunt in het bovenste vak en klik daar éénmaal op. Druk dan op de knop [Verwijder agendapunt]. WIJZIGEN Selecteer met de muis een agendapunt in het bovenste vak en klik daar éénmaal op. De tekst verschijnt in het invoervak linksonder. De tekst kan nu gewijzigd worden. Moet er een andere tekst komen te staan, dan kan het vak in één keer leeg worden gemaakt door knop [wis tekst]. Als de tekst aangepast is, druk dan op [Wijzig agendapunt]. Kies eventueel een tijdsinstelling en sla de agenda op door op [Opslaan agenda] te klikken. Een agenda kan met een zelf te kiezen naam worden opgeslagen. Keer terug naar het bedieningsscherm door op [Terug naar hoofdscherm] te klikken Stichting Opwekkingslectuur blad 27 van 56

28 PowerPoint functie Indien in de playlist of gewoon los een PowerPoint presentatie is geselecteerd dan kan die worden gestart door: Klik op knop PowerPoint (bij losse selectie) Dubbelklik in playlist. In beide gevallen verschijnt het volgende venster: Om de presentatie te starten: klik op [Start]. Als het een zelf lopende presentatie is, niet aan de knoppen komen. Moet vooruit of achteruit gebladerd worden, gebruik dan de knoppen [>] en [<]. De knop met het blokje stopt de presentatie. Een presentatie kan in dit scherm ook weer opnieuw worden gestart. Als de presentatie loopt, is dat in het minischerm te volgen: 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 28 van 56

29 Instellingen Via het instellingenscherm zijn alle instellingen te maken die betrekking hebben op het projecteren van de liedteksten. Het scherm heeft 9 tabbladen: Tabblad Beeld (dit wordt altijd als eerste weergegeven): De instelmogelijkheden op dit tabblad Beeld zijn: Dubbel Scherm Hier kan één van de opties worden ingesteld Scherm AAN: dit is de standaard instelling, waarmee het programma een tweede aangesloten beeldscherm of beamer als uitvoerscherm gebruikt. Gebruiker moet wel zelf de nodige instellingen maken om het tweede scherm als zodanig aan te sturen. Zie bij Extra uitleg tweede beeldscherm. Dubbel beeldscherm UIT: deze instelling is alleen nuttig voor het uitproberen van het programma indien er geen tweede beeldscherm is aangesloten. Bepaalde functies, zoals klok en beeld zwart kunnen vreemde effecten opleveren. Ook zal de preview geen juist beeld laten zien. Extended Rechts / Extended Onder: deze beide opties zijn bestemd voor pc s en notebooks waar een specifieke videokaart in zit, die het tweede beeldscherm ziet als onderdeel van het hoofdscherm en het tweede scherm dan zowel rechts als onder het normale beeld kan plaatsen. De optie werkt daarna als Scherm AAN Stichting Opwekkingslectuur blad 29 van 56

30 Toon schuifregelaar schermhoogte Aanvinken van deze optie geeft een schuifregelaar links naast het previewvenster, waarmee de bovenkant van de tekst op het beamerscherm kan worden verlaagd. Deze instelling blijft na afsluiting van het programma bewaard. Deze voorziening is o.a. bedoeld voor ruimtes waar het projectiescherm hoog hangt en het beter is de tekst wat lager te plaatsen: Houd wel rekening met eventuele langere teksten. Uitschakelen van de optie zal de eventueel ingestelde hoogte weer terugzetten op de standaard hoogte. Scherm langzaam zwart Deze optie staat standaard ingeschakeld, waardoor bij gebruik van de knop [Beeld zwart] het beamerscherm langzaam donker wordt. Bij [Beeld terug] zal het scherm ook weer langzaam zichtbaar worden. Indien dit schokkerig werkt, bijvoorbeeld bij een wat oudere pc, dan kan deze optie worden uitgeschakeld, waardoor het beeld in één keer zwart zal worden en ook weer terugkomt. Op tabblad Overig kan via een schuifregelaar de dimsnelheid worden ingesteld, zie de uitleg bij tabblad Overig. Voorkom muisaanwijzer op Beamerscherm Schakel deze optie in als voorkomen moet worden dat de muisaanwijzer per ongeluk tijdens de dienst op de beamer kan komen. Liednummer op beamerscherm Er worden hier een paar instelmogelijkheden geboden: De mini schermafbeelding met daarop zes knopjes. De knopje [LB], RB],[LO], [RO] en [ro] duiden de positie van het liednummer aan. Het knopje [GEEN] stelt in dat er geen liednummer wordt getoond. Het verschil tussen [RO] en [ro] is dat [ro] op de hoogte van de copyrightregel komt. Extra te tonen bij liednummer Hier kan worden aangevinkt of wel of niet, bij het liednummer op het beamerscherm moet worden getoond: Bundelnaam Toonsoort Coupletnummer (indien lied van coupletnummers is voorzien) Deze opties werkt niet bij bewegende achtergronden. Alleen de liedtekst word getoond. Automatisch kolommen wisselen Door deze optie te activeren worden de liederen, bij het laden vanuit een playlist, afwisselend in de linker of rechter kolom geplaatst. Indien een kolom actief is, dus er staat een vers op de beamer, dan wordt de andere kolom gebruikt. Aan te bevelen is om dit uit te proberen. Standaard achtergrond Als er geen achtergrond in de playlist is opgegeven, dan de standaard achtergrond gebruiken Stichting Opwekkingslectuur blad 30 van 56

31 Uitlijning tekst beamerscherm Met de drie knoppen kan de tekst op het scherm worden uitgelijnd, respectievelijk Links uitlijnen (=standaard), Centreren en Rechts uitlijnen. Centreren heeft een extra optie, het aanvinkvakje Liedtekst verticaal centreren, dat, indien aangevinkt, de tekst ook verticaal op het scherm centreert: Speciale maximale regeloptie Deze optie is bedoeld als de liedtekst onderin of bovenaan het beeld geprojecteerd moet worden, bijvoorbeeld tegelijk met live-videobeeld (bij gebruik met een videomixer). Dit werkt, indien gewenst, samen met de schuifregelaar schermhoogte, deze dan ook activeren. Stel het aantal te tonen regels in (standaard 2, minimaal 1 en maximaal 8). Via de knop [Activeer maximaal te tonen regels] wordt de optie geactiveerd. Met dezelfde knop (tekst is dan [Deactiveer ]) kan de optie ook weer uitgeschakeld worden. Is het liednummer op het scherm gewenst, vink de optie Liednummer tonen op beamer dan aan. Moet ook het copyright vermeldt worden, vink dan de optie Copyright tonen op beamer aan. De opties Liednummer en Copyright tonen betreffen alleen de Speciale maximale regeloptie. Over bewegende achtergronden De op dit moment geïmplementeerde voorziening voor bewegende achtergronden geeft geen mogelijkheid om liednummer (evt. bundel etc.) te tonen. Ook het centreren op het scherm beperkt zich tot horizontaal centreren. Op de volgende pagina de extra uitleg over het tweede beeldscherm en hoe dat in te stellen Stichting Opwekkingslectuur blad 31 van 56

32 Extra uitleg tweede beeldscherm Instellen tweede beeldscherm Hier staat de algemene wijze beschreven hoe in Windows XP en Windows Vista het systeem zodanig in te stellen dat van twee beeldschermen gebruik gemaakt kan worden. Sluit een tweede beeldscherm of een beamer aan op de (tweede, bij een desktop pc) monitor uitgang van de notebook. Schakel beeldscherm of beamer aan. Start de pc en Windows op. Klik op het bureaublad met de rechter muistoets. XP: kies in het submenu voor Eigenschappen. Vista: kies in het submenu voor Aan persoonlijke voorkeur aanpassen en vervolgens in het getoonde scherm voor Beeldscherminstellingen. XP: Kies in het venster voor tabblad Instellingen. Klik op de grijze (Vista: zwarte) rechthoek 2 Bij Beeldscherm staat nu wat voor soort monitor is aangesloten. Windows kan even tijd nodig hebben voor herkenning als het de eerste keer is Stichting Opwekkingslectuur blad 32 van 56

33 Stel de Beeldschermresolutie in met de schuifregelaar en zet die bijvoorbeeld op 1024 bij 768 pixels, afhankelijk van de aangesloten monitor of beamer. Klik op het aanvinkvakje het vinkje aan bij Het Windows bureaublad uitbreiden naar deze monitor (Vista: Het bureaublad naar dit beeldscherm uitbreiden ): Klik op knop [Toepassen]. Het beeld kan even zwart worden en Windows kan vragen of de nieuwe instelling behouden moet worden. Bevestig dat in dat geval met Ja of OK. Alleen Vista: het beste kan hier ook de z.g. Presentatiemode aangezet worden, het voordeel is dat in die mode de screensaver niet actief wordt. Vista onthoud dit als de beamer weer aangesloten wordt: rechtsklik op bureaublad, kies in het submenu 'Aan persoonlijke voorkeur aanpassen', kies in het getoonde scherm links voor 'Verbinding met een projector of ander beeldscherm maken'. Er verschijnt nu een scherm met een aantal keuzes in vierkante vakjes. Eén van de vakjes is 'Presentatie'. Klik op de knop 'Inschakelen' (die verandert dan in 'Uitschakelen'). Sluit daarna de vensters. Over Windows Vista: sommige instellingen lijken verder weg te zitten, maar het grote voordeel in Vista is dat een instelling maar eenmalig gemaakt hoeft te worden, want Vista onthoudt elk extra aangesloten beeldscherm. Wordt de ene keer een beamer van type X aangesloten met specifieke instellingen en een andere keer een beeldscherm Z met totaal andere instellingen, dan weet Vista dit elke keer feilloos te onderscheiden Stichting Opwekkingslectuur blad 33 van 56

34 Tabblad Achtergronden : Via dit tabblad worden de achtergronden ingesteld. Er staan vier knoppen ter beschikking: [Kies standaard achtergrond] : Deze knop opent het standaard Windows venster om een bestand te openen, in de map backgrounds. Selecteer daar één van de achtergronden. [Kies alleen achtergrondkleur]: Deze knop opent het standaard Windows kleurkeuzevenster. Kies hier de gewenste kleur(combinatie). Let op: door een kleur als achtergrond te kiezen, wordt de standaard achtergrond uitgeschakeld. Deze kan later opnieuw via dit scherm worden ingesteld. De achtergrondkleur is o.a. te gebruiken met videomixers en chroma key effecten. [Beheer achtergronden]: deze knop opent een apart venster: En de optie Als geen achtergrond in playlist, standaard achtergrond gebruiken : spreekt voor zich. (zie volgende pagina) 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 34 van 56

35 In dit venster kunnen aan de linkerkant de afbeeldingen worden opgezocht. Door op [Toevoegen >>] te klikken wordt de afbeelding gekopieerd naar de lijst Geselecteerde achtergronden (is in feite de map backgrounds). Ook kunnen door het vasthouden van de CTRL toets en klikken op de bestandsnamen in het linkerdeel meerder afbeeldingen tegelijk worden geselecteerd. Ook kan een hele serie worden geselecteerd door het eerste bestand aan te klikken, dan SHIFT ingedrukt houden en het laatste bestand aan klikken. Dit heet multiselectie. Om geselecteerde bestanden weer te verwijderen uit het rechter deel, moet op de bestandsnaam worden geklikt en daarna klikken op [Verwijder >>]. Ook hier werkt de hiervoor genoemde multiselectie mogelijkheid. Indien gereed op [Terug naar optiescherm] klikken. Indien handmatig afbeeldingen zijn toegevoegd aan de map backgrounds moet de map thumbnails worden verwijderd. Bij opstarten van Projectie zal het programma automatisch een nieuwe map thumbnails aanmaken. Dit wordt gemeld als eenmalige actie, maar mag dus vaker worden uitgevoerd. [Tekstattributen per achtergrond]: achter deze knop zit een heel gewilde functie verborgen, nl. het instellen van tekstkenmerken per achtergrond. (zie volgende pagina) 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 35 van 56

36 In dit scherm zijn voor de te selecteren achtergrond de tekstkenmerken in te stellen. Het scherm wijst zichzelf en is qua werking te vergelijken met de instelmogelijkheden van tabblad Lettertypes. De outline-instellingen richten zich qua dikte van de outline-rand op de bij tabblad Lettertypes ingestelde dikte Stichting Opwekkingslectuur blad 36 van 56

37 Tabblad Muziek : Op dit tabblad kan het zoekpad naar muziekbestanden worden ingesteld. Dit is hetzelfde als het pad dat is in te stellen in OPS Concordantie en de Liedtekst Editor. Zie voor de werking van deze keuze bij de opties van OPS Concordantie. (het pad in dit voorbeeld is ter illustratie) 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 37 van 56

38 Tabblad Klok : Hier kan worden ingesteld hoe de analoge klok op het beamerscherm moet komen te staan. De kleuren van de klok, dus wijzers, 5-minuten streepjes en de achtergrond, worden ingesteld door de knoppen [Achtergrond] en [Voorgrond]. Klikken op deze knoppen geeft het standaard Windows scherm om kleuren te kiezen. Het instellen van een achtergrondkleur heeft alleen effect als de klok niet transparant wordt weergegeven. Standaard staat dit ingesteld op transparant. De positie van de klok kan in de vier hoeken of in het midden van het scherm. In die gevallen is de klok van klein formaat. Wordt de optie vol scherm gekozen, dan zal de klok op volledige schermgrootte worden getoond. Via deze instellingen kan worden ingesteld of OPS Pro PowerPoint gebruikt of niet. OPS Pro maakt vanaf de 2008 versie gebruik van het volledige PowerPoint programma. Aanwezigheid daarvan is vereist als PowerPoint presentaties weergegeven moeten worden. Kies voor de optie aan of uit Stichting Opwekkingslectuur blad 38 van 56

39 Tabblad Lettertypen : Via dit scherm kunnen de lettertypen, groottes en kleuren van de letters worden ingesteld. De knoppen om lettertypen in te stellen tonen een standaard Windows venster om lettertypes te selecteren en overige instellingen te maken. Op die vensters heeft de optie Schrift geen effect. De knoppen [Tekstkleur liedtekst / vertaling / mededeling] en [Kleur liednummer / oproeptekst] tonen een standaard Windows kleuren selectiescherm, waarin de gewenste kleur gekozen kan worden. Kleur liednummer Hiermee wordt de kleur van het liednummer op het beamerscherm ingesteld. Het liednummer wordt op een speciale wijze getoond, met schaduw. De schaduw instelling van het liednummer is niet aan te passen. Grootte cijfers liednummers Via het uitrol menu kan een andere grootte voor het liednummer worden ingesteld. Standaard is dat 20 punten. De grootte mag variëren tussen 16 en 36 punten. Kleur Oproeptekst De kleur van de oproeptekst kan hiermee worden ingesteld. Een oproep rolt altijd horizontaal in het scherm, dit is niet uit te schakelen. Knipperen oproep Om een oproep nog meer attentiewaarde te geven, kan die knipperend weer gegeven worden, door het aanvinken van deze instelling Stichting Opwekkingslectuur blad 39 van 56

40 Tabblad Schaduw : Schaduw In dit scherm kan de richting van de schaduw worden ingesteld met behulp van de verticale en horizontale schuifregelaars. Het effect van de verandering is direct zichtbaar als de schuifregelaar wordt losgelaten. De vakjes geven als ondersteuning de waarde aan van de instelling. Indien de blauwe achtergrond te donker is, kan via de knop [Achtergrond wit] de kleur van de achtergrond in wit worden veranderd. De knop toont dan de tekst [Achtergrond blauw], zodat de achtergrond weer blauw gemaakt kan worden. De knop [Schaduwkleur] toont een standaard Windows kleurkeuze scherm, waar de gewenste kleur van de schaduw kan worden ingesteld. Standaard is de kleur op zwart ingesteld. Om het schaduweffect uit te schakelen, moet de optie Geen schaduw gebruiken worden aangevinkt. Outline Het gebruik van outline letters vereist een iets andere denkwijze. Indien hiervoor wordt gekozen, zal onmiddellijk het beamerscherm gesloten worden. Dit is een softwarematige eis, het kan niet anders. Het effect bij instellen van outline is dat elke letter een randje van 1, 2 of 3 punten (=pixels) dikte (instelbaar bij Outline dikte) krijgt in de bij Schaduwkleur ingestelde kleur. De mooiste dikte is 2 punts (= 2 pixels). Bij het activeren of actief zijn van outline moeten altijd direct de instellingen worden opgeslagen. Het programma doet dit zelfs automatisch, maar meldt dit wel Stichting Opwekkingslectuur blad 40 van 56

41 Tabblad Teksten : Er zijn een tweetal vaste teksten die op het hoofdscherm via het uitrolmenu Mededelingkeuze gekozen kunnen worden. Deze kunnen hier aangepast worden. Standaard staan de in de afbeelding getoonde teksten ingesteld: Tabblad Overig : Op dit laatste tabblad kunnen de overige instellingen worden gemaakt: Wachtwoord optiescherm: het instellen van een wachtwoord om te voorkomen dat onbevoegde gebruikers de instellingen kunnen wijzigen. Voer ter controle tweemaal het wachtwoord in. Standaard is er geen wachtwoord ingesteld: De vorm van de cursor op het beamerscherm kan hier worden ingesteld: Om de dimsnelheid bij gebruik van Beeld zwart in te stellen wordt deze schuifregelaar gebruikt. Hoe hoger de waarde, hoe sneller het beeld donker wordt. Standaard is de instelling 15. Oudere pc s/laptops kunnen baat hebben bij een hogere waarde. BELANGRIJK Vergeet niet de instellingen op te slaan als deze gewijzigd zijn! Klik daarvoor op de knop [Vastleggen instellingen] Stichting Opwekkingslectuur blad 41 van 56

42 OPS Liedtekst Editor Met behulp van de OPS Liedtekst Editor kunnen nieuwe liedteksten worden toegevoegd en verwijderd in de eigen bundels; kunnen liederen van de geleverde bundels worden bewerkt en opgeslagen als versie voor Projectie Systeem, de OPS versie, of in een eigen bundel. Liederen kunnen worden afgedrukt, als klad, op liedbladen of een heel bundel als boekje. Een extra mogelijkheid is het importeren van bundels van voorgaande jaren. Op die wijze kunnen de eigen bundels met liederen weer in OPS Pro worden gebruikt. Ook is het mogelijk om de speciaal voor Projectie aangepast liederen te importeren. Een lied kan ook als tweetalig (of als Vertaling) worden opgeslagen. na het starten van de Editor staat het volgende scherm ter beschikking (verkleinde weergave): Het scherm is grofweg in twee delen te verdelen: Bewerken en Knoppen / menubalk. Bewerken Vóór het invoeren van een liednummer, nieuw of bestaand, moet eerst een bundel worden geselecteerd. Gebruik daarvoor het uitrolmenu bij Bundelkeuze. Kies vervolgens een liednummer door dit in te typen of via de bladertoetsen op te zoeken. Bij intoetsen kan op de eerste knop worden geklikt, waarna de liedgegevens en tekst in beeld komen in de velden. Verplichte velden zijn: Titel: voer hier de titel van het lied in, vaak gelijk aan (een deel van) de eerste regel. Er zijn hiervoor 75 posities beschikbaar. Beginregel: voer hier de eerste regel van het lied in. Dit wordt gebruikt om in OPS Concordantie snel te kunnen zoeken op eerste regel. Hiervoor zijn 75 posities beschikbaar. Tekst / Coupletten: hier moet de liedtekst worden ingevoerd. Let op om aan het eind van regels geen spaties extra te plaatsen. De lengte van een lied is in principe onbeperkt. Het aanvinkvakje Tweetalig moet bij een tweetalig lied, beurtzang lied of canon worden aangevinkt. De overige velden zijn optioneel: Bundel: hier mag een eigen naamgeving van de bundel worden ingevoerd. Maximaal mogen hier 50 posities gebruikt worden. Oorspronkelijke titel / Lied van herkomst: bij een lied dat uit een vreemde taal vertaald is naar het Nederlands, wordt hier de originele titel vermeld. Toonsoorten: er kunnen maximaal drie verschillende toonsoorten worden ingevuld Stichting Opwekkingslectuur blad 42 van 56

43 Categorieën: op het hoofdscherm kunnen maximaal drie categorie aanduidingen worden vermeld. Deze kunnen worden ingetypt of worden gekozen via een subschermpje: De tekst op deze afbeelding spreekt voor zich. Meer Categorieën kunnen worden ingevoerd, maximaal negen, door op knop [Meer Categorieën] te klikken. In het scherm wat dan verschijnt kunnen op gelijke wijze keuze worden gemaakt of tekst worden ingevoerd. Bijbelverwijzingen: op gelijke wijze als de categorieën kunnen hier de Bijbelverwijzingen worden ingevoerd. Ook hier een gelijksoortig minischerm om meer verwijzingen, maximaal vier, in te voeren. Copyrights: in dit veld worden de Copyrightgegevens vermeld. Om een copyrightsymbool te verkrijgen moeten drie tekens worden ingevoerd (zonder de spaties ertussen: ( c ), waarmee het teken verkregen wordt. In Windows XP werkt vaak ook: CTRL+ALT+ C. De velden Te vinden op cassette of CD, Jaar / Versie en Taal zijn alleen door Stichting Opwekking en Boekencentrum te vullen of te wijzigen. Knoppen en menubalk Het bovenste deel van het scherm bevat een menubalk en een knoppenbalk. De functies van de knoppenbalk zijn ook in de menu s van de menubalk terug te vinden. In de uitleg van de menu s wordt waar van toepassing vermeld wat de overeenkomstige knop op de knoppenbalk is. In de menu s staan ook de sneltoetscombinaties vermeld waarmee de actie kan worden uitgevoerd Stichting Opwekkingslectuur blad 43 van 56

44 Menu Bestand: Nieuw: hiermee wordt het scherm schoongemaakt, het liednummer wordt op 000 gezet. Er kan nu nieuwe tekst worden ingevoerd. Nieuw Volgend lied: van de geselecteerde bundel wordt bepaald wat het eerstvolgende vrije liednummer is. Er wordt vanuit gegaan dat dit het hoogste nummer plus één is. Deze keuze komt overeen met de derde knop op de knoppenbalk: Open: hiermee wordt het bij Liednummer ingevuld lied geopend in de bij Bundelkeuze geselecteerde bundel. Knop op knoppenbalk: Indien van een lied tevens een OPS versie (een aanpassing van een op cd-rom meegeleverd lied, zie ook bij [Opslaan]) aanwezig is, dan wordt dat gemeld als volgt: Maak hier de keuze om het originele lied te openen of de OPS versie. Tevens kan in dit scherm gekozen worden om de OPS versie te verwijderen. Wordt op [Annuleren] geklikt, dan wordt er geen lied geopend. Opslaan: het lied wordt hiermee opgeslagen in de geselecteerde bundel. Indien het een beschermde bundel is (dat zijn de op cd-rom geleverde bundels), dan wordt de tekst niet overschreven, maar opgeslagen als OPS versie. Deze tekstversie wordt dan gebruikt door het OPS Projectie programma, maar niet door het Concordantie programma. Indien bij Tweetalig het hokje is aangevinkt, dan wordt melding gemaakt dat het lied tweetalig wordt opgeslagen. Dit is altijd weer ongedaan te maken, mocht dat onjuist zijn. Er wordt altijd gewaarschuwd als een tekst overschreven gaat worden, waarbij gekozen kan worden dat niet te doen. Deze keuze komt overeen met knop: 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 44 van 56

45 Opslaan als : hier wordt de mogelijkheid geboden het lied onder een ander nummer op te slaan. Er verschijnt een schermpje waarin het liednummer kan worden ingevoerd en zo mogelijk nog een bundel kan worden gekozen.: Bij het klikken op [Opslaan] wordt het lied opgeslagen, indien het liednummer ongelijk nul is. [Annuleren] breekt de handeling af. Opslaan vertaling: het lied wordt hiermee als tweetalig lied opgeslagen. Het invoeren van tweetalige liedteksten of beurtzangliederen of canons wordt beschreven bij menu Bewerken, keuze Samenvoegen talen. Deze optie werkt identiek als keuze Opslaan èn het vinkje bij Tweetalig is geplaatst. Verwijder lied: deze mogelijkheid is alleen actief als een lied verwijderd mag worden. Komt overeen met knop: Import oude bundels: hiermee wordt een speciale functie van het programma gestart. Het importeren is een secuur werk, dat met enige voorzichtigheid uitgevoerd moet worden. Dit staat beschreven bij Importeren oude bundels. Import transportbundel: dit is de functie om liederen of bundels die op een andere computer zijn geplaatst in een z.g. transportbestand, te importeren in de OPS Pro database. Deze keuze toont eerst het standaard Windows venster om een bestand te selecteren. Zoek het bestand op dat geïmporteerd moet worden en klik op [Open]. Indien een bundel wordt geïmporteerd, wordt gecontroleerd of die bundel aanwezig is. Zo niet, dan wordt dat gemeld en verschijnt het Optiescherm om daarin de bundel aan te maken. Hier moeten exact dezelfde gegevens worden ingevoerd als in OPS installatie op de PC waarop de transportbundel is aangemaakt. Vergeet niet de instellingen op te slaan. Daarna worden de liederen geïmporteerd. Maak transportbundel : Deze keuze toont het volgende scherm: 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 45 van 56

46 Standaard staat bij Soort de keuzeoptie op Liederen. In dat geval kan door het invoeren van liednummers gekozen worden welke op de Transportlijst worden geplaatst via de knop [Naar transport]. Zoeken kan ook via het invoeren van een zoektekst en afsluiten met [Enter]. Wordt een lied uit een geleverde bundel gekozen, dan zal alleen de eventueel aanwezige OPS versie worden geplaatst in de lijst. Dit lied zal in het transportbestand gecodeerd worden opgeslagen. Wordt de Soort -optie op Bundel gezet, dan kunnen alleen de eigen bundels worden getransporteerd, de op cd-rom geleverde bundels kunnen niet worden getransporteerd. Na selectie en eventuele keuze van de liederen, wordt d.m.v. de knop [START aanmaken] de transportbundel aangemaakt. Een standaard Windows venster voor Opslaan verschijnt, waarin locatie en eventueel een naam ingevoerd kan worden. De optie OPS versies wordt gebruikt om alle aangepaste liederen in één keer in een transportbestand te plaatsen. De hierna volgende afdrukopties kunnen ook worden bereikt via Printerknop op de knoppenbalk: Kladafdruk: hiermee wordt een afdruk van het lied naar de printer gestuurd. Sheet afdrukken: hiermee wordt een sheet afgedrukt. Er wordt na bevestiging van de keuze van de printen gemeld hoeveel sheets in de printer geplaatst moeten worden. Liedbladen afdrukken : hiermee opent een apart scherm, waarin liederen kunnen worden geselecteerd of waarmee een boekje van een bundel kan worden aangemaakt. Deze functie vereist de aanwezigheid van MS Word (2000 of een nieuwere versie). Zie beschrijving Afdrukken liederen. Liedbladen via playlist : het standaard venster om een bestand te openen verschijnt, de map playlist is geselecteerd en er kan gekozen worden voor een playlist die als invoer dient om liedbladen af te drukken. Afsluiten: hiermee wordt het programma afgesloten Stichting Opwekkingslectuur blad 46 van 56

47 Menu Bewerken: De keuze Kopiëren en Plakken zijn de standaard functies binnen Windows om te kopiëren en plakken, ook wel plakken en knippen genoemd. De keuze Knippen via CTRL+X staat niet vermeld, maar werkt wel als zodanig. Samenvoegen talen: deze optie opent het volgende scherm (verkleinde weergave): Vak 1 Vak 2 Vak 3 Werkwijze, als voorbeeld een Nederlandse en Engelse tekst: kopieer de Nederlandse tekst in Vak 1 kopieer de Engels tekst in vak 2. druk op knop [Samenvoegen] de tekst wordt nu in Vak 3 geplaatst. Hier kunnen nog enkele bewerkingen op uitgevoerd worden, zoals het verwijderen van dubbele lege regels en het verwijderen van dubbele refrein: regels. plaats de tekst nu in het liedtekst vak op het hoofdscherm door op knop [Tekst naar lied] te drukken. vul vervolgens de overige gegevens op het scherm in en vink Tweetalig aan. sla het lied op Opmerking: in plaats van twee talen kunnen ook tweestemmige liederen op met deze manier worden bewerkt Stichting Opwekkingslectuur blad 47 van 56

48 Menu Extra: Dit menu heeft twee keuzes: Instellingen. Zie bij Instelscherm voor de beschrijving. De keuze Licentie invoeren start een dialoog waarmee een bundel met licentie wordt geïmporteerd. Dit wordt beschreven in de brief of wanneer een licentie op een bundel wordt aangeschaft. Globaal komt het er op neer dat een aangeschafte bundel kan worden ingevoerd in de database, na invoer van een aantal gegevens. De gebruiker moet geregistreerd zijn bij Boekencentrum. Bezitters van de Opwekking versie kunnen tot nadere aankondiging nog geen gebruik maken van deze optie. Menu Help: De eerste keuze, Help bij de OPS Pro Liedtekst Editor toont deze helptekst. Dat komt overeen met de knop op de knoppenbalk: Ga naar Over de Editor: geeft een informatie en copyright melding. Ga naar deze keuze opent het eigen browser scherm van de Editor met de genoemde website. Deze keuze komt overeen met knop Overige knoppen van de knoppenbalk: dit zijn de bladertoetsen, waarmee snel door de liederen gebladerd kan worden. Elk lied wordt geopend en getoond. Zie de opmerking bij Openen indien ook een OPS versie aanwezig is. met deze knop kan een lied uit de database verwijderd worden. Deze knop is alleen actief als een lied uit een eigen bundel komt of als het een OPS versie is Stichting Opwekkingslectuur blad 48 van 56

49 Extra mogelijkheden ten behoeve van de projectie Speciale opdrachten om het werken met tweetalige of beurtzang liederen te vereenvoudigen Bij tweetalige/beurtzang liederen staan de eerste taal/stem en tweede taal/stem om en om in de tekst. Het kan voorkomen dat een taal/stem in een couplet uitgeschakeld moet worden. Het commando daarvoor moet op een nieuwe regel worden geplaatst: [trans off] of [vertaal uit]. Vanaf dat moment toont het Projectieprogramma alle tekst na het commando als één taal/stem. Om in hetzelfde couplet weer van twee talen/stemmen gebruik te maken is het volgende commando beschikbaar: [trans on] of [vertaal aan]. Teksten niet tonen Tijdens het vertonen van de liederen is het mogelijk bepaalde teksten die op de eerste regel van een couplet staan, niet op de beamer te vertonen. Dat zijn de refrein aanduidingen of andere aanwijzingen die niet geprojecteerd behoeven te worden. In de map waar het programma staat geïnstalleerd, normaal is dat: C:\Program Files\Opwekking 2007\OPS, staat een tekstbestand dat alle teksten bevat die niet getoond hoeven worden. Dit is bestand opsskiplist.txt. Via Kladblok (of Notepad) is eventueel extra tekst toe te voegen. Houd rekening met de volgorde van tekst als de eerste tekens van verschillende regels overeenkomen. Zet dan altijd de langste tekst als eerste, gevolgd door de kortere tekst. Een goed voorbeeld zijn de verschillende refreinaanduidingen. Splitsen lange coupletten Via de Liedtekst Editor zijn in de tekst codes in te voeren om lange coupletten te splitsen of korte coupletten samen te voegen. Deze codes mogen zowel in het Nederlands al Engels worden ingevoerd: [splits] of [split] : wordt bijvoorbeeld midden in een lang couplet geplaatsts, op een aparte regel, zodat de twee delen van het couplet apart geprojecteerd kunnen worden, voorbeeld: Herder van mijn ziel, die het duister verlicht. Ik zoek uw aangezicht tot ik rust vind bij U. [splits] Hoe ik mij ook voel, U alleen bent mijn doel. Ik zoek uw aangezicht tot ik rust vind bij U. Het voordeel van het gebruik van deze code is dat op het bedienscherm het couplet als één geheel wordt weergegeven, maar de delen toch afzonderlijk geprojecteerd worden. Samenvoegen korte coupletten [verbind] of [join] : plaats dit op een aparte regel, dus de lege regel, tussen twee korte coupletten. De twee coupletten worden dan in één keer geprojecteerd. Voorbeeld: Mijn hulp is van U, Heer. [join] O, van U! Deze code heeft als voordeel dat de twee losse delen als één geheel geprojecteerd worden. Dit ziet er beter uit dan twee losse regels vlak achter elkaar projecteren Stichting Opwekkingslectuur blad 49 van 56

50 Importeren oude bundels Deze mogelijkheid is aanwezig om eigen bundels met liedteksten die in voorgaande jaren zijn gemaakt (alleen voor bundels van 2005 en eerder) voor gebruik in OPS, te kunnen importeren in de database van OPS Pro. Na activeren wordt, na een boodschap dat de functie start en dat het niet mogelijk is om de op cd-rom geleverde bundels te overschrijven, het volgende scherm getoond: Beslis hier of het een gewone bundel is die geïmporteerd gaat worden, of een bundel met OPS versies. Vink voor het laatste het hokje OPS versies importeren aan, waarna een extra knop verschijnt: De knop [Help bij OPS versie] geeft een korte uitleg hoe met OPS versies om te gaan. In het schermpje wordt als voorbeeld een map van 2005 genoemd, maar dat mag ook van een ander jaar zijn. Via de knop [Maak OPS bundel leeg] kunnen de eventueel aanwezige OPS versies gewist worden. Let op: Deze handeling is niet ongedaan te maken, hiervoor wordt gewaarschuwd. [Open invoer map]: er verschijnt een scherm waarin de map moet worden geselecteerd waarin de oude liedbestanden staan. Dubbelklik op de mapnaam en klik vervolgens in het scherm op [Pad instellen]: (het scherm hierboven toont wat er is te zien is als er nog geen map is geselecteerd) 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 50 van 56

51 Na keuze van de map, wordt de knop [Start conversie] actief. Klik daarop om de conversie te starten. Hierna verschijnt dit scherm: In dit scherm moet de doelbundel geselecteerd worden. Is er nog geen bundel aangemaakt, dan kan dat hier als nog gedaan worden via de knop [Opties]. Hiermee verschijnt het normale optiescherm van de Liedtekst Editor, waarin bundels aangemaakt kunnen worden. Let op: als er OPS versies verwerkt worden, dan nooit een bundel aanmaken, wel aangeven wat de oorspronkelijke bundel van de OPS versies is. Let op: het is niet mogelijk om de op cd-rom geleverde bundels te overschrijven. Deze controle kan pas hier plaatsvinden, omdat op dit punt de bundel gekozen moet worden waar de oude bundel in geplaatst moet worden. De knop [OK] is in zo n geval niet actief. Druk als alles in orde is op [OK] en de conversie zal starten, als de vraag of er daadwerkelijk geïmporteerd moet worden met Ja beantwoord. Zodra het importeren gereed is, wordt gevraagd of ook de Categorieën, Bijbelverwijzingen en Toonsoorten vanuit de geconverteerde bundel ingevoegd moeten worden in de database. Bij Ja zullen die verwijzingen, alleen als die nog niet bestaan, worden toegevoegd. Hierna meldt het programma dat het importeren gereed is. Overzetten bundels vanuit de OPS Pro database 2006 Om eigen bundels of losse liederen vanuit de database van 2006 over te brengen naar de 2007 database kan gebruik worden gemaakt van de twee opties in menu Bestand: Maak transportbundel en Importeer transportbundel. Zie voor de beschrijving bij Menu Bestand. (daartoe kan de Liedtekst Editor van 2006 worden gebruikt, na installatie van de laatste update 3.1.2) 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 51 van 56

52 Afdrukken liederen Het schermpje hieronder verschijnt bij een klik op de Printerknop: Klad afdruk: drukt de liedtekst af op een printer naar keuze. Sheet afdrukken: maakt met het ingestelde lettertype en grootte een afdruk van het lied. Hierbij wordt rekening gehouden met de bladovergang, om een couplet in zijn geheel op een blad te houden. Voordat het afdrukken start, wordt aangegeven hoeveel vellen (sheet)papier benodigd zijn. Sheet op scherm tonen: geeft een schermweergave van hoe de sheet er uit komt te zien. Bladovergangen worden aangegeven. Liedblad(en) of boekje: dit is een aparte functie, waarvoor ook de aanwezigheid op de computer van Microsoft Word vereist is, anders werkt deze functie niet. Liedbladen vanuit playlist: hierbij wordt een playlist als invoer gebruikt om de liedbladen (dit scherm verschijnt alleen na klikken op de Printerknop) aan te maken. Na de keuze van een afdrukmogelijkheid, druk op knop [Start]. Bij mogelijkheid Liedblad(en) of boekje verschijnt het volgende scherm (verkleind en reeds een actie uitgevoerd): In het scherm kan linksboven gekozen worden tussen het aanmaken van liedbladen (standaard) of een boekje van een geselecteerde bundel. Verder is er de keuze voor een Lijst Titel of een Lijst Beginregel. Bij de laatste twee worden dus geen liedteksten afgedrukt. In het kader op het scherm wordt uitgelegd hoe te handelen: 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 52 van 56

53 Selecteer altijd eerst een bundel, voordat er een nummer wordt ingetoetst of een zoekactie wordt uitgevoerd. Liedblad(en) Er kan gezocht worden met een zoektekst. Er wordt alleen in de geselecteerde bundel gezocht. Tijdens het typen verschijnen al zoekresultaten. Zodra de titel van het gezochte lied is gevonden, kan het op de lijst voor de liedbladen geplaatst worden door op de regel met het lied in Zoekresultaten te dubbelklikken. Let op: Bepaal van te voren de volgorde, er is geen mogelijkheid om in de lijst de volgorde van de liederen aan te passen. Een lied kan wel verwijderd worden van de lijst, door er eenmaal op te klikken en dan klikken op knop [Verwijder van liedblad]. Als de lijst klaar is, klik dan op [START aanmaken]. Er komt een melding dat MS Word wordt gestart. Klik dan op [OK]. Vervolgens start MS Word en worden de geselecteerde liederen op een liedblad geplaatst. Boekje Bij de keuze voor Boekje kan alleen nog een bundel geselecteerd worden en op [START aanmaken] worden geklikt. Na de keuze van de bundel op [START aanmaken] klikken. In dit geval wordt gevraag of er een index op beginregel aangemaakt moet worden. Kies dan voor Ja of Nee. Bij Ja zal aan het eind van het boekje een index aangemaakt worden op beginregel en liednummer. In beide gevallen (Liedbladen of Boekje) is het verstandig het Word document te controleren. Soms zijn regels te lang en komt dat niet netjes uit. In dat geval moeten regels in tweeën gesplitst worden. Verder kan een bladovergang wat ongelukkig uitkomen. Dat kan allemaal aangepast worden. Sla desgewenst het document op en/of druk het af met de afdrukfuncties van Word. Lijst Titel en Lijst Beginregel Deze opties maken, via MS Word, een alfabetische lijst aan van de liederen, of op volgorde van titel of op volgorde van beginregel Stichting Opwekkingslectuur blad 53 van 56

54 Instelscherm Het instellingenscherm is bij de Liedtekst Editor voornamelijk bestemd om de bundels in te stellen en diverse tabellen te beheren. Het scherm ziet er als volgt uit (verkleind): Het deel met Bundelnaam, Formaat, Prefix en Koptekst Sheet is het deel waar de bundels beheerd worden. Om een bundel toe te voegen moet op knop [Toevoegen bundels] worden geklikt. Het volgende scherm wordt dan zichtbaar: Vul bij Bundelnaam de naam in zoals de bundel naar de gebruiker toe moet worden genoemd. Vul bij Prefix een korte tekenreeks in, bijvoorbeeld een afkorting van de Bundelnaam. Bij Formaat wordt aangegeven uit hoeveel posities het liednummer zal bestaan. Goed gebruik is om dan in ieder geval drie posities te reserveren. Er kunnen dan maximaal 999 liederen in de bundel. Het is een goed gebruik als niet bekend is hoeveel liederen er in de bundel komen, om dit veld in ieder geval te vullen met 999. Minimaal moet er één 9 worden ingevuld. Het maximum is Koptekst sheet: dit mag leeg worden gelaten. Bij het afdrukken van een sheet wordt de hier opgegeven tekst dan in grote letters boven de sheet geplaatst. Indien aan de tekst een # vooraf gaat, zal het afdrukmechanisme van de sheets geen koptekst boven de sheet zetten Stichting Opwekkingslectuur blad 54 van 56

55 o Het wijzigen van bundelgegevens is bijna identiek aan het toevoegen van een bundel. Om een bundel te wijzigen moet worden dubbelgeklikt op de regel van de betreffende bundel, waarna het volgende scherm verschijnt (hier als voorbeeld de bundel Eigen Teksten): De velden zijn nu ingevuld met de gegevens uit de instellingen. Tevens is een extra knop beschikbaar, [Verwijder bundel]. Het gebruik van deze knop heeft enige risico s, want er kan een hele bundel mee verwijderd worden. Dit proces is niet omkeerbaar. De op cd-rom geleverde bundels zijn niet te verwijderen, de verwijderknop is dan niet beschikbaar. Cursor automatisch plaatsen via muisaanwijzer : door deze optie aan te vinken wordt bij plaatsen van de muisaanwijzer op een tekstveld direct de cursor in dat veld geplaatst, zodat direct tekst kan worden ingevoerd. Taal van OPS Pro: Hiermee wordt voor geheel OPS Pro de taal ingesteld. Zie onze website binnenkort- voor meerdere talen. Selecteer de bundel waarmee standaard opgestart wordt : deze optie geldt voor alle OPS Pro programma s. [Muziekbestanden]: met deze knop opent een venster waarin de map gekozen moet worden waar mp3, wma of wav bestanden staan. Zie verder het optiescherm van OPS Concordantie. [Wis muziekpad]: verwijdert het zoekpad voor muziekbestanden. Met de knop [Sheet font instellingen] kan via een standaard Windows scherm het lettertype worden gekozen dat wordt gebruikt voor het afdrukken van sheets. Alleen het lettertype en de grootte is instelbaar. De knop [Opschonen Tabellen] opent dit venster: 2008 Stichting Opwekkingslectuur blad 55 van 56

56 (deze afbeelding is ter illustratie, de tabelinhoud kan afwijken van de cd-rom versie) In de drie vakken staan alle Categorieën, Bijbelverwijzingen en Toonsoorten vermeld die in de liederen voorkomen. Door het invoeren van onjuiste verwijzingen kan in deze tabellen vervuiling ontstaan. Met behulp van dit scherm kunnen ongeldige verwijzingen (dus Categorieën, Bijbelverwijzingen, Toonsoorten) verwijderd worden. Zodra een verwijzing via de wis knop wordt verwijderd, is die niet meer terug te halen. Een nog meer rigoureuze manier is via knop [Tabellen vernieuwen]. Met die functie worden de tabellen opnieuw gevuld vanuit de informatie die in de liedbundels is opgeslagen. Na een klik op deze knop verschijnt: Vink aan welke tabellen vernieuwd moeten worden. Verstandig is om alles te selecteren. Door op [Start] te klikken wordt het proces gestart. Dit kan lang duren en is een bijzonder intensieve bewerking: Laat de computer met rust tot de volgende melding komt: BELANGRIJK Leg altijd de gewijzigde instellingen vast door in het Optiescherm op [Vastleggen instellingen] te klikken Stichting Opwekkingslectuur blad 56 van 56