CURSUSWIJZER Leiderschap

Transcriptie

1 CURSUSWIJZER Leiderschap Gegevens: Titel cursus: Opleiding: Leiderschap 2 (MBME-LEID2-13) Bedrijfskunde MER Periode C Programmaleider: Michael Makowski, (michael.makowski@hu.nl) Datum: juli 2015

2 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK PAGINA 1. Formele gegevens Omschrijving van de cursus 1.2 Aantal studiepunten 1.3 Urenbesteding 1.4 Ingangsvoorwaarden 1.5 Vrijstellingen 2. Competenties en leerdoelen Compenties 2.2 Leerdoelen 2.3 Plaats in het curriculum 2.3 Inhoud 2.4 W erkvormen 2.5 Materiaal 2.6 Evaluatie 2.7 Aanwezigheid 3. Programma De begeleiding Toetsing en beoordeling van de cursus 14

3 1. Formele gegevens 1.1. Omschrijving van de cursus De cursus Leiderschap 2 is een gecombineerde materie-trainingsmodule. Binnen het trainingsgedeelte wordt gewerkt aan de ontwikkeling van persoonlijke leiderschapskwaliteiten en in het materiegedeelte wordt kennis gemaakt met de belangrijkste theorieën op het gebied van leiderschap. De cursus maakt deel uit van het 2 e -jaarsprogramma van bedrijfskunde MER en bouwt voort op de propedeusecursus leiderschap 1. Tevens bereidt deze cursus voor op de cursussen bedrijfsethiek en projectmanagement (periode D) en verandermanagement in het derde jaar. 1.2 Aantal studiepunten Voor deze cursus worden bij succesvolle afronding - 5 EC toegekend. 1.3 Urenbesteding Totale studiebelasting bestaande uit: Contacturen (instructiecollege, Trainingsbijeenkomsten en assessment) Onbegeleide leerkringbijeenkomsten Zelfstudie t.b.v. de online-colleges en trainingsbijeenkomsten Werken aan opdrachten-portfolio Werken aan persoonlijk reflectieverslag 21 uur 15 uur 32 uur 40 uur 32 uur 1.4 Ingangsvoorwaarden Geen 1.5 Vrijstellingen Geen

4 2. Competenties en leerdoelen 2.1. Competenties De competenties zijn afgeleid van de `regulatieve cyclus`. Dat is een veel voorkomende, praktijkgerichte, door Van Strien ontwikkelde onderzoeksmethode. Het woord "regulatief" houdt in dat de cyclus gericht is op ingrijpen in de praktijk. Onderstaande taakcompetenties zijn in het kader van leiderschap aan het persoonlijk functioneren van de professional gerelateerd. 1. Probleemherkenning De startende professional is in staat om persoonlijke problemen en tekorten m.b.t. persoonlijke kwaliteiten te signaleren, formuleren en consistent uit te werken tot een vraagstuk voor persoonlijke ontwikkeling. 2. Diagnosticeren De startende professional is door onderzoek in staat de persoonlijke effectiviteit te beoordelen en de achtergronden, oorzaken en samenhangen van het disfunctioneren te analyseren. 3. Ontwerpen De startende professional is in staat om zijn/haar persoonlijke effectiviteit te verbeteren door het ontwerpen van een persoonlijk ontwikkelplan (POP). 4. Veranderen De startende professional is in staat om binnen zijn/haar POP systematisch aan gedragsverandering en de ontwikkeling van vaardigheden te werken. 5. Evalueren en reflectie De startende professional is in staat om door onderzoek de effectiviteit van zijn/haar persoonlijke verbeteracties te beoordelen en hierop te reflecteren. Het competentieprofiel In het competentieprofiel voor de beginnende professional bedrijfskunde MER worden negen generieke competenties omschreven. De volgende vijf generieke competenties houden verband met het kennisdomein persoonlijk leiderschap :

5 Innovatievermogen en creativiteit De startende professional is in staat met een onderzoekende, nieuwsgierige en creatieve geest nieuwe mogelijkheden voor persoonlijk gedrag te signaleren, genereren en uit te voeren gericht op persoonlijke ontwikkeling en persoonlijk leiderschap (zelfsturing). Samenwerken/netwerken De startende professional kan samenwerkingscontacten in teamverband - aangaan gericht op het behalen van gemeenschappelijke doelstellingen en profileert en legitimeert zich binnen die contacten. Hij kan relaties, allianties en coalities binnen en buiten de eigen teamcontext ontwikkelen en bestendigen en deze benutten voor het verkrijgen van informatie, steun en medewerking. Communiceren De startende professional kan, zowel in de Nederlandse als Engelse taal, ideeën, meningen, standpunten en besluiten begrijpelijk aan anderen duidelijk maken en afstemmen op de toehoorder en/of in begrijpelijke en correcte taal op schrift stellen en afstemmen op de lezer. Verantwoord handelen De startende professional is zich bewust van de ethische aspecten van de sociale context waarin hij opereert, en signaleert maatschappelijk, cultureel en moreel gevoelige punten en past zijn gedrag en/of zijn adviezen hierop aan. Professionaliseren De startende professional is in staat via de weg van reflectie zich professioneel te blijven ontwikkelen en een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de organisatie en de beroepsgroep door opgedane kennis te borgen, over te dragen en te verspreiden. De gedegen theoretische basis van de BKM-er wordt in eerste instantie bepaald door op basisniveau aan te sluiten bij kernvakgebieden uit de BBA-standaard. Voor persoonlijk leiderschap is organizational behavior het relevante kennisdomein. Daarin staat de sociale functie binnen het bedrijfskundig kader centraal.

6 2.2. Leerdoelen Vanuit het beschreven competentieprofiel zijn er binnen de cursus leiderschap 2 zijn de volgende leerdoelen geformuleerd: Inzicht en overzicht verwerven van relevante leiderschapstheorieën Theoretische inzichten kunnen koppelen aan praktijksituaties Bewust zijn van ethische aspecten bij leiderschap Herkennen van relevante leiderschapsaspecten binnen projectmanagement Het vermogen om te kunnen reflecteren op de eigen leiderschapskwaliteiten Het leerpotentieel van de eigen leiderschapskwaliteiten kunnen benoemen Zicht hebben op de dynamiek binnen een team en de eigen rol daarin Bewust zijn van de wederzijdse afhankelijkheid in teamcontext Deze leerdoelen dragen binnen het BBA-profiel bij aan: - Een gedegen theoretische basis - Professioneel vakmanschap - Beroepsethiek en maatschappelijke oriëntatie Verder sluiten deze leerdoelen aan bij het kennisgebieden Organizational behaviour en Business Ethics, waarbij de nadruk ligt op de volgende onderwerpen: - Gelijkheid en diversiteit - Communicatie en werksfeer - Participatie - Rechtmatig, rechtvaardig en moreel verantwoord kunnen handelen - Integriteit - Ethische dilemma s 2.3. Plaats in het curriculum De opleiding bedrifskunde MER is inhoudelijk gebaseerd op het Business Model Canvas Een business model beschrijft de wijze waarop een organisatie haar geld verdient, het is dus een verdienmodel. Een verdienmodel geeft aan welke waarde een organisatie toevoegt, en voor wie, op welke wijze zij die waarde creëert en, wie en wat zij daarvoor nodig heeft. En uiteindelijk wat al deze activiteiten kosten en opbrengen. Daarbij worden alle relevante aspecten van de bedrijfsvoering in kaart gebracht. Zie onderstaand schema:

7 KLANT SEGMENTEN KLANT RELATIES DISTRIBUTIE KANALEN WAARDE PROPOSITIES KEY ACTIVITIES KEY PARTNERS RESOURCES Cursuswijzer Leiderschap 2 Business Model Canvas Business Model Generation Canvas INFRASTRUCTUUR AANBOD KLANT KOSTEN STRUCTUUR FINANCE INKOMSTEN BRONNEN Je zou kunnen zeggen dat het model beschrijft wat de strategie is van een organisatie. Daarom zie je in het model hieronder Strategie als kopje boven het model staan. Behalve de 9 elementen van het Canvas model, zijn er uiteraard nog andere aspecten die een grote rol spelen in c.q. invloed hebben op strategische beslissingen en de vormgeving van de organisatie.dat zijn Ethiek/Duurzaamheid/MVO, juridische aspecten en economische aspecten. Ook deze zijn in het model hieronder toegevoegd. Tot slot heb je als bedrijfskundige een aantal vaardigheden nodig om in een organisatie goed te kunnen functioneren en om de organisatie te helpen haar bedrijfsvoering te optimaliseren. Deze zijn daarom als ondersteunende aspecten onder het kopje Professioneel vakmanschap onder het model toegevoegd.

8 KLANT SEGMENTEN KLANT RELATIES DISTRIBUTIE KANALEN WAARDE PROPOSITIES KEY ACTIVITIES KEY PARTNERS RESOURCES Cursuswijzer Leiderschap 2 Strategie Ethiek/Duurzaamheid/MVO INFRASTRUCTUUR AANBOD KLANT KOSTEN STRUCTUUR Juridis che aspecten FINANCE INKOMSTEN BRONNEN Economische aspecte n Professioneel vakmanschap - Onderzoek (probleemherkenning, ontwerpen, veranderen, evalueren) - Projectmanagement - Communicatie - Business English - Persoonlijk leiderschap en samenwerken Behalve als beschrijvend model, is het Canvas-model ook te gebruiken om vast te stellen hoe alle elementen ingevuld zouden moeten worden als je een nieuwe waardepropositie zou willen aanbieden. Tot slot kan het model ook gebruikt worden om verbeteringen en veranderingen in de organisatie aan te brengen op één of meerdere aspecten van het model. Met name in jaar 2 en jaar 3 zijn de cursussen aan dit model gerelateerd. In jaar 2 wordt dit model gebruikt om de bestaande situatie in organisaties in kaart te brengen en te kunnen analyseren. Vervolgens wordt dit model in jaar 3 ingezet als verander-

9 KLANT SEGMENTEN KLANT RELATIES DISTRIBUTIE KANALEN WAARDE PROPOSITIES KEY ACTIVITIES KEY PARTNERS RESOURCES Cursuswijzer Leiderschap 2 en verbeterinstrument. Dat betekent dat er in jaar 3 ook aandacht wordt besteed aan externe ontwikkelingen die invloed kunnen hebben op de strategievorming, ofwel een andere invulling van het verdienmodel. De cursussen uit jaar 2 en hun positie in het Business Model Canvas: Integratie (stage) Ethiek (onderdeel van leiderschap 2) INFRASTRUCTUUR AANBOD KLANT (MIS*/BPM*/HRM*) (Marketing 2) KOSTEN STRUCTUUR FINANCE INKOMSTEN BRONNEN (Financieel Management) Juridische aspecten (onderdeel van HRM) Economische aspecten (algemene Economie) Professioneel vakmanschap - Onderzoek (Onderzoek 2) - Projectmanagement (onderdeel van Leiderschap 2) - Communicatie (onderdeel van SLB, HRM) - Business English (Business English 2) - Persoonlijk leiderschap en samenwerken (Leiderschap 2) *MIS = Management Informatiesystemen, BPM= Business Proces Management, HRM= Onderdeel van HRM

10 2.4. Inhoud De cursus Leiderschap 2 is dus onderdeel van professioneel vakmanschap binnen het Business Model Canvas. De cursus bestaat uit een instructiecollege, 7 onlinemodules en 7 trainingsbijeenkomsten. In het instructiecollege wordt een overzicht gegeven over de volgende thema s: - Introductie en overzicht over leiderschapstheorieën - Situationeel leiderschap - Ethisch leiderschap - Ethische dilemma s en leiderschap - Leiderschap bij projectmanagement - Gedeeld leiderschap - Trends in leiderschap Voor deze thema worden online-modules aangeboden die de studenten zelfstandig kunnen volgen om zich de onderwerpen eigen te maken. Tijdens de trainingsbijeenkomsten worden gewerkt aan de volgende onderwerpen resp. eigenschappen van effectief leiderschap (Covey) - Terugkijken naar de eerste drie eigenschappen (proactief zijn, persoonlijke visie, prioriteiten stellen) - Het win-win-principe en conflicthantering - Empathisch luisteren en feedback/kritiek - Synergie en creatieve samenwerking - Synergie en complementaire kwaliteiten - Synergie en beïnvloeding/besluitvorming 2.5 Werkvormen De cursus bestaat uit 1 instructiecollege 7 online-modules 7 trainingsbijeenkomsten en 6 onbegeleide bijeenkomsten waarin 4-5 studenten zelfstandig in een leerkring samenwerken om de volgende trainingsbijeenkomst voor te bereiden. In de laatste trainingsbijeenkomst vindt een teamassessment plaats om het geleerde in een gesimuleerde praktijksituatie toe te passen.

11 2.5 Materiaal Verplicht: S. R. Covey De 7 eigenschappen van effectief leiderschap Business Contact, 2010 M. Makowski (red). Reader leiderschap, 2013 Sharepoint-pagina met een werkboek, een handleiding voor de onlinemodules en diverse handouts Optioneel: B. Damen Het Berenschot Leiderschapsboek Academic Service, Den Haag, 2012 S. R. Covey De achste eigenschap Business Contact, 2007 M. Lanting Iedereen CEO Business Contact, 2011 J. P. van Oudenhoven Vaardigheden voor het samenwerken in en H. Grutterink teams Uitgeverij Coutinho, Bussum Evaluatie Gedurende de laatste trainingsbijeenkomst wordt deze cursus in de klas geëvalueerd. 2.7 Aanwezigheid Bij het instructiecollege, de trainingsbijeenkomsten en de onbegeleide leerkringbijeenkomsten is aanwezigheid verplicht. In geval van ziekte of andere redenen van afwezigheid dient de student vooraf de docent te informeren. Het missen van meer dan twee trainingsbijeenkomsten kan tot uitsluiting van de cursus leiden. In dit geval moet de cursus in het volgende studiejaar opnieuw gevolgd worden.

12 3. Het studieprogramma Leiderschap 2 Week Type bijeenkomst Thema en opdrachten 1 Instructiecollege Toelichting cursusprogramma - regels en procedures - overzicht over de online-modules - toetsing - HUBL en sharepoint Trainingsbijeenkomst (begeleid) Leerkringbijeenkomst (onbegeleid) Kennismaking, Terugkijken naar de cursus leiderschap 1 en de eerste 3 eigenschappen van leiderschap, Instructie voor de leerkringbijeenkomsten Het thema win-win en conflicthantering voorbereiden Producten: Leerverslag en presentatie 2 Online-module Overzicht leiderschapstheorieën Huiswerk: Bijbehorende artikelen uit de reader lezen Opdracht 1 voor portfolio maken Inleverdatum: 14 februari (inleverbieb) Trainingsbijeenkomst Terugkoppeling uit de leerkringen Thema: Win-win en conflicthantering Leerkringbijeenkomst Het thema empathische communicatie en feedback/kritiek voorbereiden Producten: Leerverslag en presentatie 3 Online-module Situationeel leiderschap Huiswerk: Bijbehorend artikel uit de reader lezen Trainingsbijeenkomst Opdracht 2 (casussen) voor portfolio maken Inleverdatum: 21 februari (inleverbieb) Terugkoppeling uit de leerkringen Thema: Empathische communicatie en feedback/kritiek Leerkringbijeenkomst Het thema synergie en creatieve samenwerking voorbereiden Producten: Leerverslag en presentatie

13 4 Online-module Ethisch Leiderschap Huiswerk: Bijbehorende artikelen uit de reader lezen Opdracht 3 voor portfolio maken Trainingsbijeenkomst Terugkoppeling uit de leerkringen Thema: Synergie en creatieve samenwerking Leerkringbijeenkomst Het thema synergie en complementaire kwaliteiten voorbereiden Producten: Leerverslag en presentatie 5 Online-module Ethische dilemma s en leiderschap Huiswerk: Bijbehorend artikel uit de reader lezen Trainingsbijeenkomst Opdracht 4 voor portfolio maken Opdracht 3+4 in je leerteam bespreken in inleveren voor 13 maart (inleverbieb) Terugkoppeling uit de leerkringen Thema: Synergie en complementaire kwaliteiten Leerkringbijeenkomst Het thema synergie en beïnvloeding/besluitvorming Producten: leerverslag en presentatie 6 Online-module Leiderschap bij projectmanagement Huiswerk: Bijbehorend artikel uit de reader lezen Opdracht 5 voor portfolio maken Trainingsbijeenkomst Terugkoppeling uit de leerkringen Thema: Synergie en beïnvloeding/besluitvorming Leerkringbijeenkomst Voorbereiden op assessment 7 Online-module Gedeeld leiderschap Huiswerk: Bijbehorende artikelen uit de reader lezen Opdracht 6 voor portfolio maken Trainingsbijeenkomst Assessment teamsamenwerking (integratie van de behandelde thema s) Afronding en evaluatie 8 Online-module Inleveren persoonlijke reflectieverslag (vrijdag 1 april) Trends in leiderschap Huiswerk: Bijbehorende artikelen uit de reader lezen Opdracht 7 voor portfolio maken

14 9/10 Afronden portfolio (opdrachten 5-7) Inleveren aan het eind van week 9 / 10 april (inleverbieb) 4. De begeleiding De docent heeft een stimulerende, activerende en controlerende rol. De student heeft in deze cursus een grote eigen verantwoordelijkheid voor de voortgang van zijn eigen leerproces en het leerproces van het team. 5. Toetsing en beoordeling van de cursus Toetsmatrijs kennis vaardigheden Toetstermen/leerdoelen feitenkennis inzicht reproductief productief Leiderschapstheorieen Portfolio LT koppelen aan praktijksituaties Ethische aspecten Portfolio Portfolio Leiderschap binnen projectmanagement Portfolio Reflectie op Reflectieverslag Reflectieverslag leiderschapskwaliteiten Leerpotentieel eigen Reflectieverslag leiderschapskwaliteiten Teamdynamiek Reflectieverslag Reflectieverslag Wederzijdse afhankelijkheid Reflectieverslag Reflectieverslag De cursus wordt afgesloten met de volgende beroepsproducten: - Een reflectieverslag over de eigen leiderschapskwalteiten (60% weging) - Een portfolio met diverse opdrachten over inzicht en overzicht mbt. leiderschapstheorieën, ethiek en projectmanagement (40%) Aan de aanwezigheidsplicht moet zijn voldaan.

15 Beoordelingscriteria Beoordelingscriteria voor het reflectieverslag zijn: - De student is een staat over zijn leiderschapskwaliteiten te reflecteren (door concrete kritische incidenten te kunnen beschrijven, hierop te reflecteren en relevante inzichten uit de theorie van persoonlijk leiderschap/leiderschapskwaliteiten te kunnen koppelen). - De student kan het leerpotentieel vanuit de reflectie op de kritische incidenten benoemen (door concrete leerdelen dan wel handelingsalternatieven voor de toekomst in vergelijkbaar situaties te kunnen formuleren) - De student kan relevante fenomenen in de teamdynamiek benoemen en analyseren - De studenten is zich bewust van de wederzijds afhankelijkheid in een teamcontext Voor een voldoende is het noodzakelijk dat in het reflectieverslag alle 5 onderwerpen uit de training aan bod komen en per onderwerp concrete situaties geschetst zijn, hierop gereflecteerd worden, de bijbehorende theorie hieraan gekoppeld word en expliciete leerdoelen per onderwerp geformuleerd zijn. Beoordelingscriteria voor de portfolio-opdrachten zijn: - De student kan op basis van casuïstiek gangbare leiderschapstheorieën herkennen en onderlinge verschillen benoemden - De student is in staat om inzichten uit leiderschapstheorieën te koppelen aan eenvoudige praktijksituaties - De student herkent ethische aspecten binnen het leiderschapsvraagstuk - De student is in staat relevante leiderschapsaspecten binnen projectmanagement te benoemen Het portfolio word met een voldoende beoordeeld, als de opdrachten 1 t/m 4 op de genoemde inleverdata zijn ingeleverd en deze opdrachten aan de eisen voldoen, die in het werkboek bij de opdrachten zijn genoemd. De opdrachten 5 t/m 7 mogen alleen ingeleverd te worden als de opdrachten 1 t/m 4 voldaan zijn Het persoonlijke reflectieverslag uiterlijk op de vrijdag in week 8 van het lesblok waarin de cursus word gegeven inleveren (1 april 2016). Het portfolio behorend bij de onlinemodules dient uiterlijk op zondag 10 april 2016 ingeleverde worden. Zowel het reflectieverslag als ook het portfolio moeten minimaal met een 5,5 afgesloten worden. Herkansing Als niet is voldaan aan de aanwezigheid moet de cursus in het volgende studiejaar opnieuw gevolgd worden. Mits het reflectieverslag en/of het portfolio met een onvoldoende is beoordeeld kan een verbeterde versie uiterlijk op vrijdag van week 8 in het volgende lesblok - ingeleverd word.

16