P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E

Transcriptie

1 Een nieuw gewricht P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E

2 Inhoud Inleiding pag. 1. Algemene informatie 4 2. De gewrichtsvervangende operatie 7 - voor de opname 7 - de opnamedag 9 - de operatiedag 10 - na de operatie 10 - ontslag uit het ziekenhuis en de periode daarna Weer thuis: richtlijnen Meest gestelde vragen 18 Tot besluit 21 Bijlagen 22 2

3 Inleiding In overleg met uw behandelend specialist is besloten u op de opnamelijst te plaatsen voor een gewrichtsoperatie. In deze brochure willen wij u hierover informeren. Tijdens de operatie wordt uw knie- of heupgewricht vervangen door een kunstgewricht, een prothese. U ontvangt deze brochure geruime tijd voor de operatie, zodat u rustig de tijd heeft om de informatie thuis op uw gemak te lezen. Wij hopen u met deze brochure vooraf goed te informeren. Eventuele vragen of opmerkingen kunt u achterin noteren, zodat u die later met ons persoonlijk kunt bespreken. 3

4 1. Algemene informatie het heup- en kniegewricht Het heupgewricht is een kogelgewricht en de knie is een scharniergewricht. Het heupgewricht verbindt het bekken met het bovenbeen, het kniegewricht bevindt zich tussen het onder- en bovenbeen. Omdat het heupgewricht een kogelgewricht is, kan het naar alle kanten worden gedraaid. Het kniegewricht als scharniergewricht heeft voornamelijk een buig- en strekfunctie. Gewrichten worden actief door spieren en passief door kapsels en banden omgeven. Zij zorgen ervoor dat het gewricht beweegt en beschermen het gewricht. gewrichtsslijtage In een gewricht zijn de gewrichtsvlakken met kraakbeen bekleed. Als dit kraakbeen versleten is, spreken we van artrose, een aandoening die bij veel mensen voorkomt. Hierbij is de gladde kraakbeenlaag van de gewrichtsvlakken aangetast of zelfs helemaal verdwenen. Soepel langs elkaar heen glijden van de gewrichtsvlakken is dan niet of nauwelijks meer mogelijk. Bewegingen worden steeds moeilijker en pijnlijker. Tenslotte ontstaan ook in rust en tijdens het slapen pijnklachten. Artrose kan voorkomen in alle gewrichten, maar komt vooral veel voor in het heup- en kniegewricht. De volgende klachten zijn kenmerkend voor artrose: - stijfheid bij het opstaan ( startstijfheid ); - bewegingspijn, in een verder stadium ook rustpijn; - lopen, traplopen en fietsen gaan steeds moeilijker. Op de röntgenfoto is de gewrichtsslijtage vaak goed te zien. behandeling Allereerst kunnen pijnstillers de pijn verlichten. Ook kan fysiotherapie tijdelijk pijnverlichting geven. Hiermee blijft het gewricht zo lang mogelijk beweeglijk en blijven de spieren in conditie. 4

5 Als deze en andere maatregelen onvoldoende helpen en de klachten verder toenemen kan een operatie noodzakelijk zijn. operatieve behandeling Tijdens de operatie wordt het versleten gewricht vervangen door een kunstgewricht, ook wel prothese genoemd. De prothese wordt meestal met botcement vastgezet. Met de prothese zijn op den duur vrijwel dezelfde bewegingen te maken als met het oorspronkelijke gewricht maar meestal zijn deze bewegingen van geringere omvang. Als u hersteld bent van de operatie zult u de pijnklachten voor het grootste deel kwijt zijn. Wel moet u op 3 tot 6 maanden rekenen voordat het gewricht volledig hersteld is van de operatie. Het herstel van het kniegewricht duurt over het algemeen langer dan dat van het heupgewricht. De meest gebruikte soorten prothesen in ons ziekenhuis zijn de totale heupprothese, de totale knieprothese en de halfzijdige knieprothese, ook wel de Oxford-prothese genoemd. Deze laatste prothese vervangt alleen de versleten binnenkant van de knie. Oxford (halfzijdige) knieprothese Totale knieprothese Totale Heupprothese - operatierisico s Aan iedere operatie zijn risico s verbonden, ook aan deze gewrichtsoperaties. Daarbij gaat het om het risico van: - trombose - infectie - nabloeding - luxatie (= uit de kom schieten) - zenuwbeschadiging. 5

6 Bedenkt u wel dat dit uitzonderingen zijn en dat alles gedaan wordt om ze te voorkomen! Naast deze risico s zijn er een aantal mogelijke gevolgen van de operatie waar u rekening mee moet houden: - beenlengteverschil van 1-1½ cm; dit kan optreden bij een heupprothese; - tijdelijk verminderde beweeglijkheid van het gewricht en spierzwakte; - tijdelijke beperkingen in de ADL (Activiteiten van het Dagelijks Leven). Heup- en knievervangende operaties zijn grote ingrepen: houdt u rekening met een herstelproces van enkele maanden en verwacht u niet dat alles na de operatie direct weer 100% is. Op de langere termijn is het resultaat meestal goed. 6

7 2. De gewrichtsvervangende operatie vóór de opname De opname duurt gemiddeld 5 7 dagen. Wat er tijdens deze dagen gaat gebeuren kunt u hierna lezen. Daarnaast zult u tijdens de opname dagelijks informatie krijgen over de activiteiten die zijn gepland.. de oproep Tijdens uw polikliniekbezoek krijgt u een voorlopige opnamedatum mee. Deze datum wordt in het algemeen 1 week van tevoren bevestigd. Tegelijkertijd krijgt u een uitnodiging voor de kennismakingsochtend. U zult tijdens de opname met veel mensen kennismaken, die in het begin misschien moeilijk uit elkaar te houden zijn. Aarzelt u niet om hen naar naam en functie te vragen. Als dingen onduidelijk zijn of als u zich ergens zorgen over maakt, kunt u altijd terecht bij de verpleegkundige die u verpleegt.. infectierisico Wanneer u kort voor de operatie een infectie(ziekte) heeft gehad, vragen wij u om dit vóór uw opname door te geven via het secretariaat orthopedie. Een infectie(ziekte) kan extra risico s inhouden voor uzelf, uw medepatiënten en het ziekenhuispersoneel. Ook wanneer u in de drie maanden voorafgaande aan de opname in de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht nog voor een consult of opname in een ziekenhuis in het buitenland bent geweest, vragen wij u ons dit zo spoedig mogelijk te laten weten.. het Joint Care programma In ons ziekenhuis wordt ongeveer 80% van alle heup- of kniepatiënten volgens het zogenaamde Joint Care programma behandeld. Dit betekent o.a. dat u in een groep van 4 patiënten wordt behandeld en met elkaar optrekt gedurende uw verblijf in het ziekenhuis. Ook ligt u met z n vieren op een aparte zaal. 7

8 Overdag verblijft u niet in bed, maar brengt u de tijd door in een comfortabele stoel. Nadere informatie over Joint Care ontvangt u tijdens de voorlichtingsbijeenkomst, waarvoor u nog een uitnodiging ontvangt. Indien u (om medische of andere reden) niet kunt deelnemen aan het Joint Care programma wordt u in principe op dezelfde wijze behandeld, alleen niet in groepsverband maar individueel. In Joint Care verband wordt u altijd op maandag geopereerd en gaat u normaliter op zaterdagochtend naar huis. Wordt u niet in Joint Care verband behandeld, dan vindt de operatie op een andere dag plaats.. voorlichtingsbijeenkomst Eens per maand wordt op een maandagochtend een voorlichtingsbijeenkomst gehouden voor patiënten die op de wachtlijst staan. U kunt hierbij een familielid / partner meenemen. U ontvangt hiervoor een schriftelijke uitnodiging. Tijdens deze bijeenkomst, die anderhalf uur duurt, krijgt u informatie over de operatie en alles wat daarmee samenhangt. Wij adviseren u om vooraf de informatie in dit boekje door te lezen zodat u goed bent voorbereid. Eventuele vragen kunt u tijdens deze bijeenkomst stellen.. kennismakingsochtend Als u in Joint Care verband geopereerd wordt, ontvangt u een week vóór uw opname een uitnodiging voor een kennismakingsochtend. Deze vindt plaats op de vrijdagochtend vóór de operatie. Wij raden u aan om samen met uw begeleider (partner of ander familielid) deze morgen bij te wonen. Neemt u dan ook de medicijnen mee die u thuis gebruikt, in de verpakking zoals u die van de apotheek heeft ontvangen. Tijdens deze kennismakingsochtend maakt u kennis met uw medepatiënten, waarmee u die week zult optrekken. Een verpleegkundige zal u een aantal vragen stellen (anamnese) en 8

9 noteert uw medicijngebruik, u krijgt nadere informatie over de operatie en u kunt eventuele vragen hierover stellen. Ook wordt er bloed afgenomen voor onderzoek en wordt alles nog eens kort met u doorgesproken. Soms is het nodig nog een röntgenfoto te maken. Er zal u gevraagd worden welke fysiotherapeut u na ontslag thuis wilt hebben voor nabehandeling. Wij vragen u daar voor de opname vast over na te denken. Na de kennismakingsochtend bent u optimaal voorbereid op de operatie. U komt zondagavond op de afdeling en maandag vindt de operatie plaats.. preoperatief spreekuur Voordat u geopereerd kunt worden, moet u voor een screening naar het preoperatieve spreekuur. Tijdens dit spreekuur inventariseert een verpleegkundige uw gezondheidstoestand en spreekt u met een anesthesist. Dit is de arts die verantwoordelijk is voor de narcose en de pijnbestrijding. Hij beoordeelt ook uiteindelijk of u geopereerd kunt worden. Eventueel vraagt de anesthesist nog nader onderzoek aan of hij vraagt advies bij een andere specialist, dit alles om het operatierisico zo klein mogelijk te houden.. transferverpleegkundige Nadat besloten is dat u geopereerd gaat worden, gaat u naar de transferverpleegkundige. Zij bekijkt vast samen met u welke hulp thuis nodig is na de operatie. de opnamedag Op de dag waarop u wordt opgenomen, meldt u zich samen met uw begeleider bij de afdeling Inschrijving. Deze vindt u aan de balie in de centrale hal van het ziekenhuis. Vergeet u niet het loophulpmiddel dat u gebruikt / zult gaan gebruiken, mee te nemen! de operatiedag In het algemeen wordt u de dag na de opname geopereerd. Ongeveer een half uur voor de operatie krijgt u een blaaskatheter en een tabletje waarvan u wat slaperig kunt worden. Op de operatiekamer krijgt u de anesthesie (= narcose en pijnbestrijding) toegediend. 9

10 De operatie duurt ongeveer anderhalf uur. Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. In de loop van de dag brengt een verpleegkundige u terug naar uw kamer. Het is normaal dat u na de operatie enige pijn hebt. U kunt ook misselijk zijn. Voor beide klachten kunt u medicijnen krijgen. De anesthesist zal hierover vóór de operatie met u spreken. na de operatie Na de operatie heeft u: een infuus in de arm; een blaaskatheter om de urine af te voeren; ijskoeling tegen de wond om zwelling te voorkomen; als u een knieprothese heeft gekregen, een pompje dat is aangesloten op het infuus. Met dit pompje kunt u uzelf medicijnen tegen de pijn toedienen; als u een heupprothese heeft gekregen, een spreidkussen tussen uw knieën. Dit is om te voorkomen dat u op de zij draait en waarbij in het begin de heupprothese uit de kom zou kunnen schieten; een drain, die ervoor zorgt dat wondvocht afgevoerd wordt. De eerste dag na de operatie heeft u bij uw lichamelijke verzorging hulp nodig van een verpleegkundige. Het is echter de bedoeling dat u zo snel mogelijk eenvoudige dingen weer zelf gaat doen. - medicijnen Vanaf de dag van de operatie krijgt u dagelijks bloedverdunnende medicijnen, te weten Fraxiparine. Dit is om trombose te voorkomen. Deze spuitjes moet u tot 6 weken na de operatie blijven gebruiken, tenzij u voordien al bloedverdunners gebruikte. In dat geval neemt u na ontslag uw eigen bloedverdunners weer. - revalidatie Na de operatie krijgt u dagelijks fysiotherapie. De fysiotherapeut leert u oefeningen om de kracht van de spieren en de beweeglijkheid van het gewricht te vergroten. Ook wordt u geleerd wat de juiste manier van lopen is na de operatie. In Joint Care verband komt de fysiotherapeut op vaste tijden 10

11 2x daags. Als u niet in Joint Care verband geopereerd wordt liggen deze tijden niet vast. Tevens krijgt u een boekje met oefeningen die u tussentijds zelf kunt uitvoeren. Samen met de fysiotherapeut bekijkt u welk hulpmiddel voor u het meest geschikt is om mee te lopen: een rekje, rollator of 2 krukken. Als u thuis moet traplopen, drempels heeft of op- en afstapjes, dan oefent u dit ook. Het is belangrijk dat u regelmatig loopt en zelf oefeningen doet, ook op de momenten dat de fysiotherapeut er niet is. Het is aan te bevelen om korte stukjes zelf te lopen, bijvoorbeeld in combinatie met een toiletbezoek. Een actieve bijdrage van uzelf zorgt voor een sneller herstel! Hoewel de prothese vanaf het begin vrijwel altijd volledige belasting verdraagt, zult u in ieder geval de eerste 6 weken na de operatie met krukken of met een rollator moeten lopen om de spieren rondom het gewricht nog enigszins te ontzien. ontslag uit het ziekenhuis en de periode daarna De derde dag na de operatie komt de transferverpleegkundige bij u langs. Zij bespreekt met u welke hulp u thuis nodig heeft en welke hulpmiddelen er voor thuis moeten worden besteld. Tijdens het revalidatieprogramma proberen wij u zo goed mogelijk voor te bereiden op de situatie thuis. Die situatie zal in het begin niet altijd even makkelijk zijn, omdat u nog niet alles zelf kunt doen. Tijdens uw verblijf op de afdeling oefenen we samen met u al allerlei dagelijkse handelingen zoals wassen, aankleden en aantrekken van (steun)kousen. Maar het kan zijn dat u voor huishoudelijke klusjes zoals stofzuigen of ramen wassen de eerste drie maanden na de operatie hulp nodig heeft. Eenmaal thuis zal een wijkverpleegkundige van een thuiszorgorganisatie u twee keer bezoeken. De eerste keer wordt wondcontrole gedaan en wordt nagegaan of u thuis nog tegen problemen bent aangelopen. De tweede keer (14 dagen na de operatie) worden de hechtingen verwijderd. 11

12 Als door omstandigheden de hulp thuis toch ontoereikend is of wanneer het herstel tegenvalt, bespreken de verpleegkundige van de afdeling en de transferverpleegkundige de mogelijkheden voor tijdelijke opvang in een verpleeg- of verzorgingshuis. - controleafspraak Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een controleafspraak mee voor zes en twaalf (of achttien) weken na ontslag op de polikliniek orthopedie. Ondanks een goede voorbereiding op het ontslag kunt u op onvoorziene problemen stuiten waar u thuis geen raad mee weet. U kunt in dat geval op werkdagen van 8.30 uur tot uur bellen naar het telefonisch spreekuur orthopedie, telefoonnummer U kunt ook contact opnemen met uw huisarts. 3. Weer thuis: enkele richtlijnen U kunt na de operatie tegen een aantal praktische problemen aanlopen. U mag namelijk met uw nieuwe heup niet verder dan 90 buigen. Ook met het naar binnen en naar buiten draaien van het been (roteren) moet u voorzichtig zijn. Om de verzorging en de zelfstandigheid tijdens de periode van zes weken na de operatie te vergemakkelijken bestaan er een aantal hulpmiddelen en voorzieningen. Het is verstandig dat u vóór opname bekijkt welke hulpmiddelen voor u van belang zijn en dat u deze regelt voor de opname in het ziekenhuis. Besteedt u vóór opname aandacht aan de volgende situaties: 1. Opstaan van het toilet Omdat ieder mens tijdens het opstaan van het toilet naar voren bukt om te gaan staan, kan dit in het geval van een heupoperatie moeilijkheden opleveren. Bekijkt u thuis eens goed hoe dit nu gaat. Mensen met een verhoogd toilet dienen hier ook aandacht aan te besteden. Tegenwoordig zijn toiletten vaak standaard al wat hoger, terwijl na de operatie nog meer hoogte gewenst wordt. Zet uw beide voeten plat op de grond en bekijk wat de maximale hoogte is waarbij u èn op het toilet kunt zitten èn uw voeten op de grond blijven staan. 12

13 Als u moeilijk op kunt staan van het toilet gebruik dan een toiletverhoger. Let op: toiletverhogers zijn verkrijgbaar in verschillende hoogtematen! 2. Opstaan vanuit bed Hetzelfde principe rondom opstaan vanaf het toilet is ook toepasbaar op opstaan vanuit bed. Bekijkt u in de komende periode hoe het opstaan vanuit bed verloopt, ook als u een seniorenbed heeft. Blijkt dat het u veel moeite kost om op te staan vanaf het bed en dat u ver naar voren moet bukken om te gaan staan dan is het noodzakelijk om het bed (tijdelijk) op te hogen. Te denken valt aan het gebruik van bedklossen. Echter bedklossen brengen het bed vaak direct al tientallen centimeters omhoog terwijl met een kleinere verhoging het probleem soms ook al opgelost kan worden. In dit geval valt te denken aan het gebruik van een extra matras, tegels of boeken onder de poten plaatsen of gebruik van een extra latje onder de reeds aanwezige latenbodems. Kortom er zijn allerlei manieren om uw bed omhoog te brengen. 3. Wassen en douchen Langdurig staan tijdens het wassen of douchen kan de eerste tijd nog vermoeiend zijn. Bovendien moet u uitglijden in de douche voorkomen. Daarom kunt u tijdens het douchen het beste gaan zitten. Om te kunnen zitten tijdens het wassen of douchen kunt u gebruik maken van een losse douchestoel* (met verstelbare poten). Deze kunt u onder de douche gebruiken maar ook aan de wastafel plaatsen. Om de veiligheid te vergroten tijdens het douchen is voor op de grond een antislipmat of een handdoek aan te bevelen. in de bijlage kunt u lezen waar u deze kunt halen / lenen. in de bijlage kunt u lezen waar u deze kunt halen / lenen. 13

14 Let op: er wordt ook wel gebruik gemaakt van een stevige tuinstoel in de badkamer, echter let goed op of deze hoog genoeg is. In ieder geval zijn armleuningen dan noodzakelijk om op te staan. 4. Postoel In sommige gevallen is het wenselijk om tijdelijk een postoel te gebruiken. Het kan zijn dat uw slaapkamer zich op de bovenverdieping bevindt en uw toilet beneden is of andersom, waardoor u s nachts moet traplopen. In principe leert u hoe u kunt traplopen met de nieuwe heup. Het kan zijn dat u in sommige omstandigheden een postoel of urinaal op de slaapkamer nodig hebt. 5. Zitten Omdat u na de operatie in eerste instantie aan het herstellen bent, is het noodzakelijk dat u goed kunt zitten en vanuit een stoel veilig omhoog kunt komen. Let op dat u een hoge stoel met armleuningen tot uw beschikking heeft na de operatie. Een lekkere zachte bank of stoel is namelijk na de operatie NIET zo comfortabel als voor de operatie. Let u bij de stoel in ieder geval op: - een flinke zithoogte (evenals bij bed en toilet); - armsteunen (deze zijn een makkelijk hulpmiddel bij het opstaan); - comfort, omdat u hier veelvuldig gebruik van maakt. 6. Helping Hand (HH) De Helping Hand (HH) is eigenlijk een grijper en opraper tegelijk. De HH biedt u de mogelijkheid om dingen van de vloer op te rapen, bijv. de post, een spons, uw pen. Daarnaast kunt u ook dingen die ver voor u op tafel liggen naar u toe halen, bijvoorbeeld uw boek, de krant, uw bril. Ook wordt de HH ook vaak gebruikt bij de verzorging van u zelf. Zo kan deze hulp bieden bij het wassen van de voeten met een natte handdoek en tijdens het aankleden. Als u nog niet in het bezit bent van een HH, kunt u deze het beste aanschaffen vóór opname en meenemen naar het 14

15 ziekenhuis. U kunt de HH dan in het ziekenhuis al gebruiken en uitproberen. 7. Aantrekken van de schoenen De eerste periode na de operatie zijn stevige instapschoenen het meest gemakkelijk om te dragen. Heeft u LAGE schoenen met veters dan kan het gebruik van elastische veters ervoor zorgen dat u niet hoeft te bukken om veters te strikken. Deze veters zorgen er als het ware voor dat uw veterschoen een instapschoen wordt. Tevens zorgt een lange schoenlepel ervoor dat u zittend, zonder voorover te buigen uw schoenen kunt aantrekken.. extra tips Zorgt u dat u de spullen die u veel moet gebruiken, wat hoger neerzet (denk bijvoorbeeld aan pannen in het keukenkastje). Dit voorkomt dat u moet buigen. - in en uit de auto stappen Zet u de auto niet te dicht naast de stoeprand. U moet niet vanaf de stoeprand in de auto stappen vanwege het hoogteverschil, de zitting is dan namelijk te laag en u moet dan te diep buigen. Zet de stoel in zijn geheel naar achteren en de rugleuning ook. Ga dan voorzichtig zitten (eventueel met een plastic tas en / of extra kussen op de zitting), leun achterover en draai met twee benen tegelijk in de auto. Zorg ervoor dat u naar alle bovengenoemde punten gekeken heeft en beoordeel wat voor u noodzakelijk is vóór de opname. Belangrijk is dat u er voor zorgt dat wanneer u terugkeert naar huis, alles geregeld is. in de bijlage kunt u lezen waar u deze kunt halen / lenen. 15

16 Vragen Het besluit om te opereren is in overleg met u genomen. Het is belangrijk dat u in grote lijnen weet wat er gedaan wordt rondom de operatie en waar u na de ingreep rekening mee moet houden. Wij hebben geprobeerd in deze brochure u hierover uitleg te geven. Mocht u na het lezen van deze brochure toch nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u deze stellen tijdens de voorlichtings- of kennismakingsochtend. 16

17 4. Meest gestelde vragen 1. Hoe moet ik lopen? Probeert u te lopen op de manier die u door de fysiotherapeut is geleerd. Loopt u tot het eerste controlebezoek wel steeds met de geadviseerde loophulpmiddelen. 2. Mag ik traplopen? Het is belangrijk dat de verpleegkundigen en de fysiotherapeut weten dat u trappen moet lopen wanneer u weer thuis bent. Tijdens de opname in het ziekenhuis zal het traplopen voldoende met u worden geoefend, zodat dit thuis geen problemen oplevert. Als traplopen niet lukt en u slaapt boven, dan kunt u tijdelijk een bed beneden plaatsen. 3. Hoe lang zal mijn nieuwe gewricht pijnlijk blijven? De eerste weken na de operatie zult u nog wel wat pijn hebben rond het geopereerde gebied. Deze wondpijn is normaal. Het betekent dus niet dat de prothese loszit of niet goed werkt. De wondpijn wordt vanzelf minder en na een maand of drie zult u er weinig last meer van hebben. Het eerste jaar kunt u nog wel pijn hebben als u bijvoorbeeld een lange wandeling heeft gemaakt. Ook kunt u een tijdje last houden van een pijnlijk gevoel bij het lopen als u net bent opgestaan (zogenoemde startpijn ). 4. Hoe lang blijft mijn been dik? U zult merken dat uw been in de eerste weken dat u weer thuis bent geleidelijk minder dik wordt. s Avonds is uw been meestal het dikst. Om de zwelling te verminderen, is het verstandig om geregeld overdag de benen hoog te leggen. Ook is het belangrijk dat u regelmatig de oefeningen doet die de fysiotherapeut u heeft geleerd. 5. Hoe vaak moet ik oefenen? De fysiotherapeut die bij u thuis komt, geeft aan hoe vaak en hoe lang u moet oefenen. 6. Moet ik thuis ook koelen? Als eenmaal thuis na het plaatsen van een knieprothese de knie weer dik wordt, is het verstandig om na het oefenen de knie te blijven koelen (in het begin 4 tot 6 keer per dag). 17

18 7. Wanneer mag ik weer in bad of douchen? De dag na de operatie kunt u weer douchen. Tot het eerste controlebezoek op de polikliniek mag u niet in bad in verband met het risico te diep te bukken. Wanneer u 6 weken na de operatie voor een controle komt, overlegt de specialist met u wanneer u weer in bad kunt. Wij raden u aan zoveel mogelijk zittend te douchen of te wassen. Om uitglijden te voorkomen zijn in de douche een antislip mat op de vloer, een stabiele stoel (of een tuinstoel) met leuningen en eventueel handgrepen aan de wand aan te raden. Gebruikt u zeep aan een koord, dit voorkomt dat de zeep valt. 8. Hoe moet ik mijn wond verzorgen? De operatiewond moet schoon en droog blijven. U kunt de wond het beste van boven naar beneden wassen en niet van links naar rechts. Ook kunt u de wond het beste met uw handen wassen, in plaats van met een washandje, en daarna deppend in plaats van wrijvend drogen. Tevens is het belangrijk dat u rond het wondgebied geen crème of lotion gebruikt. De huid rondom de hechtingen zal er de eerste twee weken wat geïrriteerd en rood uitzien. Over het algemeen komt een verpleegkundige van de thuiszorg in de eerste week na de operatie bij u thuis voor wondcontrole. Het verwijderen van de hechtingen gebeurt twee weken na de operatie, eveneens door een verpleegkundige van een thuiszorgorganisatie. Als de hechtingen zijn verwijderd, zal de roodheid minder worden. Als het wondgebied rood blijft, erg gezwollen is of er blijft vocht uitkomen, dan moet u bellen tijdens het telefonisch spreekuur orthopedie. 9. Wat is de beste houding om te liggen in bed? U kunt de eerste zes weken beter niet op uw geopereerde kant slapen. U kunt wel op uw andere zij liggen, maar legt u dan wel een kussen tussen uw knieën. 18

19 10. Wanneer mag ik weer autorijden? Als u weer voldoende controle heeft over uw geopereerde been kunt u weer autorijden, over het algemeen wordt dit tijdens de eerste controleafspraak (zes weken na de operatie) met u besproken. In verband met het voorkómen van eventuele problemen met uw verzekeringsmaatschappij, kan het verstandig zijn om met het autorijden te wachten tot u geen krukken meer nodig heeft. 11. Wanneer mag ik weer fietsen? Zolang u nog loophulpmiddelen gebruikt raden wij u aan nog niet te gaan fietsen. De fysiotherapeut die bij u thuis komt, kunt u vragen wanneer u eventueel op een hometrainer kunt fietsen. Als u weer mag fietsen, kunt u het beste eerst een damesfiets gebruiken vanwege de lage instap. Zorgt u ervoor dat het zadel hoog genoeg staat, dit voorkomt dat u uw gewricht te veel moet buigen. 12. Wanneer mag ik weer gaan sporten? Als u weer een sport wilt gaan beoefenen, is het verstandig om dit eerst met de orthopedisch chirurg of met uw huisarts te bespreken. 19

20 Tot besluit Gewrichtsprothesen zijn gevoelig voor infecties! Wanneer u in het lichaam een ontsteking heeft met pus (bijvoorbeeld een abces, steenpuist, ontstoken nagelriem etc.) maar ook bij een blaasontsteking of bijvoorbeeld een ontstoken tandwortel, neemt u dan contact op met uw huisarts. De prothese moet dan worden beschermd met een antibioticum. Dit blijft levenslang gelden! 20

21 Bijlagen. hulpmiddelen te leen/ te koop Hulpmiddel Waar te koop / te leen? - toiletverhoger Al deze middelen kunt u lenen - bedklossen via de Thuiszorg. U kunt deze - losse douchestoel met uw identiteitsbewijs - postoel afhalen bij een van de depots. Geeft ophalen een probleem dan kunt u de middelen ook laten bezorgen, bel dan met Helping Hand (HH) Deze kunt u kopen via de thuiszorg (tussen 15,- en 20,- ) Ook is de HH soms verkrijgbaar bij tuincentra of huishoudwinkels. - elastische veters Deze kunt u kopen bij de - lange schoenlepel meeste schoenenwinkels of de schoenmaker. belangrijke adressen en telefoonnummers Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht Jachtlaan JD Delfzijl Postbus RA Delfzijl (receptie) (orthopedie verpleegafdeling) (orthopedie telefonisch spreekuur) 21

22 . interessante internetsites over een heup- of knieoperatie

23 Ruimte voor noteren van vragen: 23

24 Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht Jachtlaan JD Delfzijl Postbus RA Delfzijl Telefoon Web: ( ) OZG, locatie Delfzicht 24