Adviezen na een totale heupprothese

Transcriptie

1 Adviezen na een totale heupprothese Informatie voor patiënten F juli 2014 Medisch Centrum Haaglanden MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag

2 Inleiding U heeft een totale heupprothese gekregen. In het ziekenhuis bent u zo goed mogelijk voorbereid op de situatie thuis. Toch moet u zich na de operatie aan een aantal adviezen houden. Met deze adviezen kunt u complicaties voorkomen. Uw behandelend arts bespreekt eventueel aanvullende adviezen met u. Bewegingsadviezen voor de eerste 6 weken na operatie Het uit de kom raken van de heup is een complicatie die zich kan voordoen. U kunt dit proberen te voorkomen door u de eerste zes weken na de operatie aan de volgende adviezen te houden: - U mag de geopereerde heup niet verder dan een hoek van 90 graden buigen in de eerste zes weken. Wij raden u daarom aan in een stoel te zitten met een zitting van minimaal 45 cm hoogte en met armleuningen. - U mag niet voorover bukken als u in een stoel zit (foto 1, 2 en 3). foto 1 foto 12 foto 3 FOUT FOUT FOUT foto 4 foto 5 foto 6 FOUT GOED FOUT - U mag niet bukken als u met de benen naast elkaar staat. Als u zelf iets van de grond wilt oprapen, dan doet u dit met het geopereerde been naar achteren uitgestrekt (foto 4 en 5). - U mag niet met de benen over elkaar zitten (foto 6). Adviezen na een totale heupprothese F juli

3 - Slaap als dat mogelijk is op uw rug. Als u op uw zij gaat liggen, gebruik dan een kussen tussen de knieën. - U mag niet (brom)fietsen of autorijden. Na 6 weken hoeft u deze bewegingsadviezen niet meer op te volgen. Revalidatie na de operatie Over het algemeen treedt er een natuurlijk herstel op na een heupoperatie. Uw fysiotherapeut bepaalt bij ontslag of fysiotherapie in de thuissituatie nodig is. Na de operatie loopt u ongeveer 3-4 weken met elleboogkrukken of een rollator. Algemene dagelijkse handelingen In en uit bed komen In en uit bed komen, doet u bij voorkeur aan de geopereerde zijde. De benen moet u hierbij zoveel mogelijk in het verlengde van uw bovenlichaam houden. Het geopereerde been mag u onder de enkel ondersteunen, met de voet van het niet geopereerde been (figuur 1). Figuur 1 Als u op uw zij gaat liggen, gebruik dan een kussen tussen de benen. Begin liggend op uw rug en plaats een kussen tussen de knieën en draai dan op de niet geopereerde zijde (foto 1 en 2). foto 1 foto 2 Adviezen na een totale heupprothese F juli

4 Zitten en opstaan Bij een zithoogte van minimaal 45 centimeter loopt u geen risico. Voor uw bed en uw toilet hanteren we een minimale hoogte van 50 cm. Dit komt doordat u hierin dieper met uw heup zakt. Hulpmiddelen voor het verhogen van bed of toilet kunt u bij de thuiszorgwinkel verkrijgen. Hou bij het opstaan of zitten het geopereerde been enigszins gestrekt, door de voet van het geopereerde been iets naar voren te zetten en maak gebruik van de armleuningen van de stoel (figuur 2). Figuur 2 Lopen met krukken Het geopereerde been mag volledig belast worden. U mag het geopereerde been belasten zo lang de pijn draaglijk is. Daarbij steunt u op de elleboogkrukken. Het kan zijn dat de orthopedisch chirurg iets anders adviseert, dan volgt u dit advies op. Bij het lopen met elleboogkrukken zet u eerst beide elleboogkrukken naar voren. Daarna plaatst u het geopereerde been tussen de elleboogkrukken. Als laatste stapt u met het niet geopereerde been voorbij het geopereerde been. Probeer uw voet en been in het verlengde van uw lichaam te houden. Dus probeer de voet en het onderbeen van het geopereerde been niet te draaien. Als u wilt omdraaien doe dit dan door kleine pasjes te nemen en uw voeten steeds bij te schuiven. Vermijd onverwachte draaibewegingen en zijwaartse stapbewegingen. Adviezen na een totale heupprothese F juli

5 Traplopen met krukken De kruk die zich aan de kant van de leuning bevindt, neemt u in uw andere hand. Trap oplopen: eerst zet u het niet geopereerde been op de volgende trede. Daarna zet u de kruk op de volgende trede. Tegelijk zet u het geopereerde been erbij (figuur 3). Trap aflopen: eerst plaatst u de kruk samen met het geopereerde been een trede lager. Dan stapt u bij met het niet geopereerde been (figuur 4). Als u het niet vertrouwt, kunt u achteruit de trap aflopen. Figuur 3 Figuur 4 Sokken en schoenen aantrekken U mag de eerste 6 weken niet bukken. Dit betekent dat u niet zelf uw sokken en schoenen kunt aantrekken. Een lange schoenlepel en instapschoenen voorkomen dat u moet bukken. GOED Voorwerpen van de vloer oprapen De eerste 6 weken mag u niet bukken. U kunt het beste een helping hand hiervoor gebruiken. Als u toch zelf iets van de grond wilt oprapen, dan doet u dit met het geopereerde been naar achteren uitgestrekt. Adviezen na een totale heupprothese F juli

6 Baden en douchen U mag de eerste twee weken niet in bad vanwege de wond. Omdat de instap hoog is, is het verstandig om de eerste 6 weken niet in bad te gaan. U kunt uw fysiotherapeut vragen wanneer u weer in bad mag. U mag wel douchen. Wij raden u aan om dit zittend te doen. Autorijden U mag de eerste 6 weken niet zelf autorijden. Dit kan gevaar opleveren in het verkeer omdat de reactie van het geopereerde been nog sterk vertraagd is. Zodra de reactiesnelheid en de coördinatie van het geopereerde been hersteld zijn, kunt u na overleg met uw specialist weer autorijden. Wij adviseren u dringend om in de polis van uw autoverzekering na te lezen onder welke voorwaarden u verzekerd bent. Het kan zijn dat u tot drie maanden na de operatie niet verzekerd bent. In en uit de auto stappen Parkeer de auto zodat deze niet tegen de stoeprand staat. Stap vanaf de straat in de auto en niet vanaf de stoep. Zorg er voor dat de deur volledig geopend wordt. Plaats de stoel zover mogelijk naar achteren. Een plastic zak op de zitting van de autostoel maakt het draaien op de zitting makkelijker. Wij raden het gebruik van een kussen op de stoel aan om de stoel te verhogen. U mag uw benen niet te hoog tillen om in de auto te komen. Vraag hulp. De benen verplaatst u samen (bij elkaar) in en uit de auto. Bij het in- of uitstappen geldt ook dat de heup niet verder mag buigen dan een hoek van 90 graden. Verder moeten de benen in het verlengde van het lichaam blijven. Fietsen en sporten Wij raden u af om de eerste 6 weken te fietsen. Het gevaar zit niet zozeer in het fietsen, maar in het plotseling moeten afstappen. U mag eventueel wel al eerder op een hometrainer met hoog zadel fietsen. Dit is zelfs goed voor het herstel Adviezen na een totale heupprothese F juli

7 van uw spierkracht. Let goed op de techniek van op- en afstappen. Overlegt u met de fysiotherapeut wanneer u weer mag fietsen. De meeste sporten zijn een aantal maanden na de operatie weer mogelijk. We raden u aan goed op te letten dat u niet valt. Verder worden sporten met veel piekbelasting op het heupgewricht, zoals hardlopen en springen, ontraden. De orthopedisch chirurg kan u vertellen wanneer u weer mag sporten. De genoemde adviezen zijn een algemene richtlijn. De orthopedisch chirurg of de fysiotherapeut kan aangeven dat er voor u andere adviezen gelden. Oefeningen voor de eerste 6 weken na de operatie Na de operatie is het belangrijk dat u met het geopereerde been oefent. Hierdoor zullen de spieren sterker worden en het bewegen zal steeds makkelijker gaan. Het maken van bewegingen in de heup kan de eerste paar dagen gevoelig zijn, dit is normaal. U zult merken dat de oefeningen steeds makkelijker gaan. De oefeningen kunt u staand doen. Gebruik als steun de rugleuning van een stoel, het aanrecht of de eettafel. Als u wilt zien hoe u de oefeningen precies moet doen, bekijkt u dan de instructiefilm Bewegen na een heupoperatie. U vindt deze op de website van het MCH onder Orthopedie en Voorlichtingsfilms ( Adviezen na een totale heupprothese F juli

8 Oefening 1 Houding: Staand Aantal keren per dag: 3 keer Aantal herhalingen: 10 keer Beweeg het geopereerde been zijwaarts. Let op dat u uw bekken niet optrekt. Probeer uw been recht te houden. Oefening 2 Houding: Staand Aantal keren per dag: 3 keer Aantal herhalingen: 10 keer Beweeg het geopereerde been op dezelfde wijze achterwaarts. Oefening 3 Houding: Staand Aantal keren per dag: 3 keer Aantal herhalingen: 10 keer U gaat rechtop staan en houdt zich vast aan de stoel. U heft het geopereerde been met een gebogen knie naar voren. Ga hierbij niet hoger dan een hoek van 90 graden. Wandelen Door te wandelen kunt u ook oefenen met de heup. Maak dagelijks één à twee wandelingen. Wandel bij voorkeur buiten. U mag net zolang lopen als u wilt en kunt. Als u meer pijn krijgt, ligt dat meestal aan datgene wat u de dag ervoor hebt gedaan. U kunt het dan beter één of twee dagen iets rustiger aan doen. Bloedverdunners Ter voorkoming van trombose (een propje bloed in een bloedvat) gebruikt u dagelijks één spuitje antistollingsmiddel. Doe dit totdat de voorraad die u van de apotheek heeft gekregen op is. Wanneer u bloedverdunners gebruikt zoals Sintrom (acenocoumarol) of Marcoumar (fenprocoumon), moet u hier na de operatie op ingesteld worden. Als dit gebeurd is, hoeft u daarnaast geen antistollingsmiddel meer te gebruiken. Dit wordt tijdens uw verblijf op de Adviezen na een totale heupprothese F juli

9 afdeling geregeld. Of de trombosedienst informeert u hierover wanneer u weer thuis bent. Als u Ascal (carbasalaatcalcium) gebruikt moet u het antistollingsmiddel wel blijven gebruiken. Belasten van de heup U mag uw heup volledig belasten, maar gebruik ter ondersteuning uw krukken of uw rollator. Door het oefenen is het mogelijk dat uw geopereerde been vocht vasthoudt en dikker wordt. Dit is een normale reactie. Het is verstandig om de voeten kuitspieren te blijven bewegen om trombose en vocht in het been te voorkomen. In rust kunt u het been het beste hoog leggen. De wond Het is gebruikelijk dat u nog één tot twee maanden last hebt van pijn en zwelling. De wond kan dan warm aanvoelen. U kunt de heup koelen met een ijspakking. De wond mag wel nat worden maar niet verweken. Daarom mag u de eerste 2 weken niet in bad. Het is niet nodig om de wond thuis te verbinden. Als u het prettig vindt kunt u een pleister op de wond plakken. Infectie Een prothese is lichaamsvreemd materiaal waardoor er een kans op een infectie bestaat. Deze kans blijft aanwezig, maar neemt wel af. U moet andere zorgverleners, zoals uw huisarts, tandarts of een andere specialist, altijd vertellen dat u een prothese heeft als u een ingreep moet ondergaan. Zij kunnen u ter voorkoming van een infectie eenmalig antibiotica geven. Pijnmedicatie Wij adviseren u twee weken paracetamol te gebruiken. U mag drie keer per dag 1000 mg paracetamol slikken. Soms heeft uw behandelend arts u nog extra medicijnen tegen de pijn voorgeschreven. U krijgt hiervoor dan een recept mee. U kunt de pijnstilling afbouwen afhankelijk van de pijn. Complicaties Adviezen na een totale heupprothese F juli

10 Als u thuis last krijgt van onderstaande klachten, dan adviseren wij u contact op te nemen met uw behandelend arts: Uw wond gaat bloeden. Uw heup wordt dikker of roder. Uw heup gaat steeds meer pijn doen, ook al bent u minder gaan oefenen en bewegen. U kunt niet meer op het been staan, terwijl dit van tevoren goed mogelijk was. U heeft hoge koorts, boven de 38,5ºC. Telefoonnummers MCH Westeinde MCH Antoniushove Maandag t/m vrijdag uur Polikliniek Orthopedie (070) (070) Afdeling Fysiotherapie (070) (070) Buiten kantooruren: Spoedeisende Hulp (070) (070) Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Orthopedie. Adviezen na een totale heupprothese F juli