Een nieuw heup- of kniegewricht

Transcriptie

1 Een nieuw heup- of kniegewricht

2 Inhoud pag. Inleiding 3 1 Algemene informatie 4 2 De gewrichtsvervangende operatie Voor de opname De opnamedag De operatiedag Na de operatie Ontslag uit het ziekenhuis en de periode daarna 10 3 Weer thuis: richtlijnen Opstaan Langdurig staan Zitten Traplopen Bukken Aantrekken van de schoenen Wassen en kleden met een nieuwe heup Extra tips Hulpmiddelen Vragen 16 4 Meest gestelde vragen 16 5 Tot besluit 19 6 Belangrijke telefoonnummers en websites 19 2

3 Inleiding In overleg met uw behandelend specialist is besloten u op de opnamelijst te plaatsen voor een gewrichtsoperatie. In deze brochure willen wij u hierover informeren. Tijdens de operatie wordt uw knie- of heupgewricht vervangen door een kunstgewricht, een prothese. U ontvangt deze brochure geruime tijd voor de operatie, zodat u rustig de tijd heeft om de informatie thuis op uw gemak te lezen. Wij hopen u met deze brochure vooraf goed te informeren. Eventuele vragen of opmerkingen kunt u achterin noteren, zodat u die later met ons persoonlijk kunt bespreken. 3

4 1 Algemene informatie het heup- en kniegewricht Het heupgewricht is een kogelgewricht en de knie is een scharniergewricht. Het heupgewricht verbindt het bekken met het bovenbeen, het kniegewricht bevindt zich tussen het onder- en bovenbeen. Omdat het heupgewricht een kogelgewricht is, kan het naar alle kanten worden gedraaid. Het kniegewricht als scharniergewricht heeft voornamelijk een buig- en strekfunctie. Gewrichten worden actief door spieren en passief door kapsels en banden omgeven. Zij zorgen ervoor dat het gewricht beweegt en beschermen het gewricht. gewrichtsslijtage In een gewricht zijn de gewrichtsvlakken met kraakbeen bekleed. Als dit kraakbeen versleten is, spreken we van artrose, een aandoening die bij veel mensen voorkomt. Hierbij is de gladde kraakbeenlaag van de gewrichtsvlakken aangetast of zelfs helemaal verdwenen. Soepel langs elkaar heen glijden van de gewrichtsvlakken is dan niet of nauwelijks meer mogelijk. Bewegingen worden steeds moeilijker en pijnlijker. Tenslotte ontstaan ook in rust en tijdens het slapen pijnklachten. Artrose kan voorkomen in alle gewrichten, maar komt vooral veel voor in het heup- en kniegewricht. De volgende klachten zijn kenmerkend voor artrose: - stijfheid bij het opstaan ( startstijfheid ); - bewegingspijn, in een verder stadium ook rustpijn; - lopen, traplopen en fietsen gaan steeds moeilijker. Op de röntgenfoto is de gewrichtsslijtage vaak goed te zien. behandeling Allereerst kunnen pijnstillers de pijn verlichten. Ook kan fysiotherapie tijdelijk pijnverlichting geven. Hiermee blijft het gewricht zo lang mogelijk beweeglijk en blijven de spieren in conditie. 4

5 Als deze en andere maatregelen onvoldoende helpen en de klachten verder toenemen kan een operatie noodzakelijk zijn. operatieve behandeling Tijdens de operatie wordt het versleten gewricht vervangen door een kunstgewricht, ook wel prothese genoemd. De prothese wordt meestal met botcement vastgezet. Met de prothese zijn op den duur vrijwel dezelfde bewegingen te maken als met het oorspronkelijke gewricht maar meestal zijn deze bewegingen van geringere omvang. Als u hersteld bent van de operatie zult u de pijnklachten voor het grootste deel kwijt zijn. Wel moet u op 3 tot 6 maanden rekenen voordat het gewricht volledig hersteld is van de operatie. Het herstel van het kniegewricht duurt over het algemeen langer dan dat van het heupgewricht. De meest gebruikte soorten prothesen in ons ziekenhuis zijn de totale heupprothese, de totale knieprothese en de halfzijdige knieprothese, ook wel de Oxford-prothese genoemd. Deze laatste prothese vervangt alleen de versleten binnenkant van de knie. Oxford (halfzijdige) knieprothese Totale knieprothese Totale Heupprothese operatierisico s Aan iedere operatie zijn risico s verbonden, ook aan deze gewrichtsoperaties. Daarbij gaat het om het risico van: - trombose - infectie - nabloeding - luxatie (= uit de kom schieten) - zenuwbeschadiging. 5

6 Bedenkt u wel dat dit uitzonderingen zijn en dat alles gedaan wordt om ze te voorkomen! Naast deze risico s zijn er een aantal mogelijke gevolgen van de operatie waar u rekening mee moet houden: - beenlengteverschil van ½-1 cm; dit kan optreden bij een heupprothese; - tijdelijk verminderde beweeglijkheid van het gewricht en spierzwakte; - tijdelijke beperkingen in de ADL (Activiteiten van het Dagelijks Leven). Heup- en knievervangende operaties zijn grote ingrepen: houdt u rekening met een herstelproces van enkele maanden en verwacht u niet dat alles na de operatie direct weer 100% is. Op de langere termijn is het resultaat meestal goed. 2 De gewrichtsvervangende operatie 2.1 Vóór de opname De opname duurt gemiddeld 5 7 dagen. Wat er tijdens deze dagen gaat gebeuren kunt u hierna lezen. Daarnaast zult u tijdens de opname dagelijks informatie krijgen over de activiteiten die zijn gepland. de oproep Minimaal 2 weken van tevoren berichten wij u telefonisch wanneer u geopereerd kunt worden. Dit kan pas als de anesthesist (dit is de arts die verantwoordelijk is voor de narcose en de pijnbestrijding tijdens en na de operatie) zijn toestemming voor operatie heeft gegeven. Een week vóór de opname krijgt u thuis een brief waarin staat op welke afdeling u zich moet melden en hoe laat u daar wordt verwacht. Ook staat in deze brief welke voorbereidingen voor de operatie nodig zijn. infectierisico Wanneer u kort voor de operatie een infectie(ziekte) heeft gehad, vragen wij u om dit vóór uw opname door te geven via het secretariaat orthopedie. Een infectie(ziekte) kan extra risico s 6

7 inhouden voor uzelf, uw medepatiënten en het ziekenhuispersoneel. Ook wanneer u in de drie maanden voorafgaande aan de opname in de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht nog voor een consult of opname in een ziekenhuis in het buitenland bent geweest, vragen wij u ons dit zo spoedig mogelijk te laten weten. het Joint Care programma In ons ziekenhuis wordt u behandeld volgens de uitgangspunten van het zogenaamde Joint Care programma. Dit betekent o.a. dat u met 3 á 4 patiënten, die ook een nieuw gewricht krijgen, op één zaal ligt. Gedurende uw verblijf in het ziekenhuis wordt u als groep behandeld en trekt u veel met elkaar op. Overdag verblijft u niet in bed, maar brengt u de tijd door in een comfortabele stoel of rolstoel. Indien u niet kunt deelnemen aan het Joint Care programma wordt u in principe op dezelfde wijze behandeld, alleen niet in groepsverband maar individueel. Op dit moment hebben wij nog niet de faciliteiten om de Joint Care aan alle patiënten aan te bieden. Daarnaast is het Joint Care programma niet voor elke patiënt geschikt. Als u op maandag wordt geopereerd kunt u meestal op zaterdag weer naar huis. Ook is het mogelijk dat u op dinsdag wordt geopereerd. Als uw herstel vlot verloopt, kunt u dan soms ook zaterdags al naar huis. Als u wat meer tijd nodig heeft blijft u het weekend nog in het ziekenhuis en bekijkt de arts op maandag wanneer u met ontslag kunt. U zult tijdens de opname met veel mensen kennismaken, die u in het begin misschien moeilijk uit elkaar kunt houden. Aarzelt u niet om hen naar hun naam en functie te vragen. Als dingen onduidelijk zijn of als u zich ergens zorgen over maakt, kunt u altijd terecht bij een van de verpleegkundigen. Nadere informatie over Joint Care ontvangt u tijdens de voorlichtingsbijeenkomst, waarvoor u nog een uitnodiging ontvangt. 7

8 voorlichtingsbijeenkomst Een keer per maand wordt op een maandagochtend een voorlichtingsbijeenkomst gehouden voor patiënten die op de wachtlijst staan. Wij raden u sterk aan hierbij uw partner of een familielid mee te nemen. U ontvangt hiervoor een schriftelijke uitnodiging. Tijdens deze bijeenkomst, die anderhalf uur duurt, krijgt u informatie over de operatie en alles wat daarmee samenhangt. Wij adviseren u om vooraf de informatie in dit boekje door te lezen zodat u goed bent voorbereid. Eventuele vragen kunt u tijdens deze bijeenkomst stellen. preoperatief spreekuur Voordat u geopereerd kunt worden, moet u voor een screening naar het preoperatieve spreekuur. Tijdens dit spreekuur inventariseert een verpleegkundige uw gezondheidstoestand. Ook spreekt u met een anesthesist, die uiteindelijk beoordeelt of u geopereerd kunt worden. Eventueel vraagt de anesthesist nog nader onderzoek aan of hij vraagt advies bij een andere specialist, dit alles om het operatierisico zo klein mogelijk te houden. transferverpleegkundige Nadat besloten is dat u geopereerd gaat worden, heeft u in het ziekenhuis een afspraak met de transferverpleegkundige of zal deze verpleegkundige u thuis bellen. Zij bespreekt vast samen met u welke hulp thuis nodig is na de operatie. 2.2 De opnamedag Op de dag waarop u wordt opgenomen, meldt u zich samen met uw begeleider bij de afdeling Inschrijving. Deze vindt u aan de balie in de centrale hal van het ziekenhuis. Vergeet u niet het loophulpmiddel dat u gebruikt/zult gaan gebruiken, mee te nemen! Ook de medicijnen die u thuis gebruikt graag in de verpakking van de apotheek meenemen. 8

9 2.3 De operatiedag De dag na de opname wordt u geopereerd. Ongeveer een half uur voor de operatie krijgt u een blaaskatheter en een tabletje waarvan u wat slaperig kunt worden. Op de operatiekamer krijgt u de anesthesie (= narcose en pijnbestrijding) toegediend. De operatie duurt ongeveer anderhalf uur. Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. In de loop van de dag brengt een verpleegkundige u terug naar uw kamer. Het is normaal dat u na de operatie enige pijn hebt. U kunt ook misselijk zijn. Voor beide klachten kunt u medicijnen krijgen. De anesthesist zal hierover vóór de operatie met u spreken. 2.4 Na de operatie Na de operatie heeft u: - een infuus in de arm; - een blaaskatheter om de urine af te voeren; - ijskoeling tegen de wond om zwelling te voorkomen; - als u een knieprothese heeft gekregen, een pompje dat is aangesloten op het infuus. Met dit pompje kunt u uzelf medicijnen tegen de pijn toedienen; - als u een heupprothese heeft gekregen, een spreidkussen tussen uw knieën. Dit is om te voorkomen dat u op de zij draait en waarbij in het begin de heupprothese uit de kom zou kunnen schieten; - een drain, die ervoor zorgt dat wondvocht afgevoerd wordt. De eerste dag na de operatie heeft u bij uw lichamelijke verzorging hulp nodig van een verpleegkundige. Het is echter de bedoeling dat u zo snel mogelijk eenvoudige dingen weer zelf gaat doen. medicijnen Vanaf de dag van de operatie krijgt u dagelijks bloedverdunnende medicijnen, te weten Fraxiparine. Dit is om trombose te voorkomen. Deze spuitjes moet u tot 6 weken na de operatie blijven gebruiken, tenzij u voordien al bloedverdunners gebruikte. In dat geval neemt u na ontslag uw eigen bloedverdunners weer. 9

10 revalidatie Na de operatie krijgt u dagelijks fysiotherapie. De fysiotherapeut leert u oefeningen om de kracht van de spieren en de beweeglijkheid van het gewricht te vergroten. Zorgt u daarom dat u makkelijke, ruimzittende kleding meeneemt naar het ziekenhuis. De fysiotherapeut komt 2 x per dag op een vast tijdstip tussen uur en uur. Mocht het zo zijn dat u bezoek heeft als de fysiotherapeut komt, dan wordt gevraagd of men tijdens het oefenen elders even kan wachten. Als u niet in Joint Care verband geopereerd wordt, krijgt u ook 2 keer dag fysiotherapie, maar niet op vaste tijden. U krijgt een boekje met oefeningen die u tijdens uw verblijf in het ziekenhuis zelf kunt uitvoeren. Samen met de fysiotherapeut bekijkt u welk hulpmiddel voor u het meest geschikt is om mee te lopen: een rekje, rollator of twee krukken. Ook leert u in het ziekenhuis wat de juiste manier van lopen is na de operatie. Als u thuis moet traplopen, drempels heeft of op- en afstapjes, dan oefent u dit ook. Het is belangrijk dat u regelmatig loopt en zelf oefeningen doet, ook op de momenten dat de fysiotherapeut er niet is. Het is aan te bevelen om korte stukjes zelf te lopen, bijvoorbeeld in combinatie met een toiletbezoek. Een actieve bijdrage van uzelf zorgt ook voor een sneller herstel! Hoewel de prothese vanaf het begin vrijwel altijd volledige belasting verdraagt, zult u in ieder geval de eerste 6 weken na de operatie met krukken of met een rollator moeten lopen om de spieren rondom het gewricht nog enigszins te ontzien. 2.5 Ontslag uit het ziekenhuis en de periode daarna De tweede of derde dag na de operatie komt de transferverpleegkundige bij u langs. Zij bespreekt met u welke hulp u thuis nodig heeft en of er nog hulpmiddelen voor thuis moeten worden besteld. Als door omstandigheden de hulp thuis toch ontoereikend is of wanneer het herstel tegenvalt, bespreken de verpleegkundige 10

11 van de afdeling en de transferverpleegkundige met u de mogelijkheden voor een tijdelijke opvang in een verpleeg- of verzorgingshuis. Vlak voor uw ontslag neemt de fysiotherapeut uit het ziekenhuis contact op met de fysiotherapeut die u thuis gaat behandelen. Tijdens het revalidatieprogramma proberen wij u zo goed mogelijk voor te bereiden op de situatie thuis. Die situatie zal in het begin niet altijd even makkelijk zijn, omdat u nog niet alles zelf kunt doen. Tijdens uw verblijf op de afdeling oefenen we samen met u al allerlei dagelijkse handelingen zoals wassen, aankleden en het aantrekken van (steun)kousen. Het kan zijn dat u voor huishoudelijke klusjes zoals stofzuigen of ramen wassen de eerste drie maanden na de operatie hulp nodig heeft. De hechtingen worden 14 dagen na de operatie verwijderd, door de huisarts of de verpleegkundige van de thuiszorg. controleafspraak Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een controleafspraak mee voor zes en twaalf (of achttien) weken na ontslag op de polikliniek orthopedie. Ondanks een goede voorbereiding op het ontslag kunt u op onvoorziene problemen stuiten waar u thuis geen raad mee weet. U kunt in dat geval op werkdagen van 8.30 uur tot uur bellen naar het telefonisch spreekuur orthopedie, telefoonnummer U kunt ook contact opnemen met uw huisarts. 3 Weer thuis: enkele richtlijnen U kunt na de operatie tegen een aantal praktische problemen aanlopen. Er zijn verschillende hulpmiddelen en voorzieningen, die de verzorging en de zelfstandigheid de eerste zes weken na de operatie kunnen vergemakkelijken. Wij raden u aan om vóór de opname in het ziekenhuis al te bekijken welke hulpmiddelen voor u van belang zijn en om dit ook te regelen vóór de opname. 11

12 U mag met uw nieuwe heup de eerste 6 weken niet verder dan 90 buigen. Ook met het naar binnen en naar buiten draaien van het been (roteren) moet u voorzichtig zijn! Besteedt u vóór de opname aandacht aan de volgende situaties: 3.1 Opstaan Bij zowel een heup- als een knieprothese is opstaan lastig, omdat u maar één been hebt om goed mee af te zetten. Wanneer de stoel, het bed of het toilet te laag is, kan dit moeilijkheden opleveren. Of dit bij u thuis het geval is, kunt u als volgt uitproberen: strek het been dat geopereerd gaat worden naar voren uit (met de hak op de grond) en probeer of u zo omhoog kan komen. Lukt dit, dan zal dit na de operatie ook lukken. Kost dit veel moeite, dan zult u de stoel, het bed en/of het toilet (tijdelijk) moeten verhogen. Besteedt u vóór opname aandacht aan de volgende situaties: - opstaan van het toilet Tegenwoordig zijn toiletten vaak standaard al wat hoger, maar het kan zijn dat voor u na de operatie de toilet nog hoger moet zijn. Ook als u thuis al een verhoogd toilet heeft, moet u dus uitproberen of deze hoogte voor u na de operatie voldoende is om makkelijk te kunnen opstaan. Als u moeilijk kunt opstaan van het toilet gebruikt u dan een toiletverhoger. *Let op: toiletverhogers zijn verkrijgbaar in verschillende hoogtematen! - opstaan vanuit bed Bekijkt u in de komende periode hoe het opstaan vanuit bed verloopt, ook als u een seniorenbed heeft. Blijkt dat het u veel moeite kost om vanuit het bed op te staan, dan moet u het bed (tijdelijk) verhogen. U kunt hiervoor bedklossen* gebruiken, maar u kunt ook een extra matras op het bed leggen of tegels of boeken onder de poten plaatsen of een extra latje onder de lattenbodem leggen. 3.2 Langdurig staan Langdurig staan kan de eerste tijd nog vermoeiend zijn. U zult daarom wat vaker willen zitten, ook tijdens activiteiten die u 12

13 normaal staand uitvoert. Besteedt u daarom vóór de opname aandacht aan de volgende situaties: - wassen en douchen Om te kunnen zitten tijdens het wassen of douchen kunt u een losse douchestoel* (met verstelbare poten) gebruiken. Deze stoel kunt u ook bij de wastafel neerzetten. Om de veiligheid tijdens het douchen te vergroten raden wij u aan op de grond een antislipmat of een handdoek neer te leggen. Let op: U zou ook een stevige tuinstoel in de badkamer kunnen gebruiken. Let u er dan wel goed op of deze hoog genoeg is. In ieder geval moet de tuinstoel armleuningen hebben om op te steunen bij het opstaan. - huishoudelijke taken Tijdens activiteiten zoals eten koken of afwassen is het handig om een stoel in de buurt te hebben of dit helemaal zittend te doen. Activiteiten waarbij u veel moet lopen zoals stofzuigen, kunnen in het begin vermoeiend zijn. De transferverpleegkundige bespreekt tijdens uw verblijf in het ziekenhuis met u of er tijdelijke ondersteuning in het huishouden nodig is. 3.3 Zitten Omdat u na de operatie in eerste instantie aan het herstellen bent, is het noodzakelijk dat u goed kunt zitten en zit in een stoel waaruit u veilig omhoog kunt komen. Zorgt u dat u een hoge stoel met armleuningen tot uw beschikking heeft na de operatie. Een lekkere zachte bank of stoel is namelijk na de operatie NIET zo comfortabel als voor de operatie. Let u bij deze hoge stoel in ieder geval op: - een flinke zithoogte (evenals bij bed en toilet); - armsteunen (deze zijn een makkelijk hulpmiddel bij het opstaan); - comfort, omdat u de stoel veel zult gebruiken. 13

14 3.4 Traplopen De fysiotherapie oefent met u het traplopen, wanneer dit nodig is of wanneer u aan geeft dit prettig te vinden, bijvoorbeeld omdat uw slaapkamer boven is. In sommige gevallen, wanneer u alleen een toilet beneden heeft of juist andersom de slaapkamer beneden en het toilet boven, kan het zijn dat u s nachts moet traplopen. Het kan dan wenselijk zijn om tijdelijk een postoel* te gebruiken of een urinaal in de slaapkamer te hebben staan. 3.5 Bukken Net zoals dit al voor de operatie het geval kan zijn, is bukken na de operatie lastig omdat u maar één been goed kan belasten. Met een Helping Hand (HH)* kunt u makkelijker dingen zoals de post, een spons, uw pen, van de vloer op te rapen. Een Helping Hand is een opraper en grijpertje tegelijk. U kunt hiermee ook dingen die ver voor u op tafel liggen zoals uw boek, de krant, uw bril naar u toe halen. Als u nog niet in het bezit bent van een HH, kunt u deze het beste aanschaffen vóór opname en meenemen naar het ziekenhuis. U kunt de HH dan in het ziekenhuis al gebruiken en uitproberen. 3.6 Aantrekken van de schoenen De eerste periode na de operatie zijn stevige instapschoenen het meest gemakkelijk om te dragen. Heeft u LAGE schoenen met veters dan kan het gebruik van elastische veters* ervoor zorgen dat u niet hoeft te bukken om veters te strikken. Door deze veters wordt uw veterschoen als het ware een instapschoen. Tevens zorgt een instapschoen er voor dat u zittend, zonder voorover te buigen, uw schoenen aantrekken. 3.7 Wassen en kleden met een nieuwe heup Doordat u uw nieuwe heup niet verder dan 90 0 mag buigen en u de heup niet mag draaien, kunt u de eerste 6 weken niet verder dan uw knie reiken. U kunt uw voet dan ook niet wassen, drogen of een sok, kous of panty aantrekken zonder hulp of een hulpmiddel. Om uw tenen goed te kunnen wassen en drogen kunt u gebruik maken van een lange schoenlepel* waaraan u met behulp van een elastiekje een washandje kunt vastmaken. 14

15 Het aantrekken van uw ondergoed en een broek lukt meestal wel met een Helping Hand (HH)*, waarmee u de boord vasthoudt en hem zo bij uw voeten krijgt. Voor het aantrekken van sokken, panty s en kousen bestaat een speciaal hulpmiddel, een sokaantrekker*, die het elastiek van de boord ver genoeg openhoudt om uw voet erin te krijgen en die de sok over de hak heentrekt. Wij raden u aan om deze hulpmiddelen tijdens opname uit te proberen, zodat u weet hoe u ze moet gebruiken. 3.8 Extra tips Zorgt u dat spullen die u veel moet gebruiken, wat hoger neerzet (denk bijvoorbeeld aan pannen in het keukenkastje). Dit voorkomt dat u moet bukken. in en uit de auto stappen Zet u de auto niet te dicht naast de stoeprand. U moet niet vanaf de stoeprand in de auto stappen vanwege het hoogteverschil, de zitting is dan namelijk te laag en u moet dan te diep buigen. Zet de stoel en de rugleuning helemaal naar achteren. Ga dan voorzichtig zitten (leg eventueel een plastic tas en/of een extra kussen op de stoelzitting), leun achterover en draai met twee benen tegelijk in de auto. Zorg ervoor dat u vóór de opname naar al deze punten heeft gekeken en heeft beoordeeld wat voor u noodzakelijk is. Belangrijk is dat u er voor zorgt dat wanneer u terugkeert naar huis, alles geregeld is. 3.9 Hulpmiddelen In het overzicht staat waar u de hiervoor genoemde hulpmiddelen kunt halen of lenen. Hulpmiddel - toiletverhoger - bedklossen - losse douchestoel - postoel Waar te koop / te leen? Al deze middelen kunt u lenen via de Thuiszorg. U kunt deze met uw identiteitsbewijs afhalen bij een van de depots. Geeft ophalen een probleem dan kunt u de middelen ook 15

16 laten bezorgen, bel dan met Helping Hand (HH) Deze kunt u kopen via de thuiszorg (tussen 15,- en 20,- ) Ook is de HH soms verkrijgbaar bij tuincentra of huishoudwinkels. - elastische veters - lange schoenlepel Deze kunt u kopen bij de meeste schoenenwinkels of de schoenmaker. Een lange schoenlepel is soms ook verkrijgbaar in huishoudwinkels. - sokaantrekker Deze kunt u kopen via de thuiszorg (zo rond de 20,- ) 3.10 Vragen Het besluit om te opereren is in overleg met u genomen. Het is belangrijk dat u in grote lijnen weet wat er gedaan wordt rondom de operatie en waarmee u na de ingreep rekening moet houden. Wij hebben geprobeerd om u in deze brochure hierover uitleg te geven. Mocht u na het lezen van de brochure toch nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u deze stellen tijdens de voorlichtingsochtend waarvoor u nog een schriftelijke uitnodiging krijgt. 4 Meest gestelde vragen Hoe moet ik lopen? Probeert u te lopen op de manier die u door de fysiotherapeut is geleerd. Loopt u tot het eerste controlebezoek wel steeds met de geadviseerde loophulpmiddelen. Mag ik traplopen? Het is belangrijk dat de verpleegkundigen en de fysiotherapeut weten dat u trappen moet lopen wanneer u weer thuis bent. Tijdens de opname in het ziekenhuis zal het traplopen voldoende met u worden geoefend, zodat dit thuis geen problemen oplevert. 16

17 Als traplopen niet lukt en u slaapt boven, dan kunt u tijdelijk een bed beneden plaatsen. Hoe lang zal mijn nieuwe gewricht pijnlijk blijven? De eerste weken na de operatie zult u nog wel wat pijn hebben rond het geopereerde gebied. Deze wondpijn is normaal. Het betekent dus niet dat de prothese loszit of niet goed werkt. De wondpijn wordt vanzelf minder en na een maand of drie zult u er weinig last meer van hebben. Het eerste jaar kunt u nog wel pijn hebben als u bijvoorbeeld een lange wandeling heeft gemaakt. Ook kunt u een tijdje last houden van een pijnlijk gevoel bij het lopen als u net bent opgestaan (zogenoemde startpijn ). Thuis kunt u in het begin paracetamol gebruiken om de ergste pijn te verlichten. Probeert u dit wel zo snel mogelijk af te bouwen. Hoe lang blijft mijn been dik? U zult merken dat uw been in de eerste weken dat u weer thuis bent geleidelijk minder dik wordt. s Avonds is uw been meestal het dikst. Om de zwelling te verminderen, is het verstandig om geregeld overdag de benen hoog te leggen. Ook is het belangrijk dat u regelmatig de oefeningen doet die de fysiotherapeut u heeft geleerd. Hoe vaak moet ik oefenen? De fysiotherapeut die bij u thuis komt, geeft aan hoe vaak en hoe lang u moet oefenen. Moet ik thuis ook koelen? Als eenmaal thuis na het plaatsen van een knieprothese de knie weer dik wordt, is het verstandig om na het oefenen de knie te blijven koelen (in het begin 4 tot 6 keer per dag). Ook een heupwond kunt u regelmatig koelen; zorgt u wel voor een handdoek tussen de huid en de koeling. Wanneer mag ik weer in bad of douchen? De dag na de operatie kunt u weer douchen. Tot het eerste controlebezoek op de polikliniek mag u niet in bad in verband met het risico te diep te bukken. 17

18 Wanneer u 6 weken na de operatie voor een controle komt, overlegt de specialist met u wanneer u weer in bad kunt. Wij raden u aan zoveel mogelijk zittend te douchen of te wassen. Om uitglijden te voorkomen zijn in de douche een antislip mat op de vloer, een stabiele stoel (of een tuinstoel) met leuningen en eventueel handgrepen aan de wand aan te raden. Gebruikt u zeep aan een koord, dit voorkomt dat de zeep valt. Hoe moet ik mijn wond verzorgen? De operatiewond moet schoon en droog blijven. U kunt de wond het beste van boven naar beneden wassen en niet van links naar rechts. Ook kunt u de wond het beste met uw handen wassen, in plaats van met een washandje, en daarna deppend in plaats van wrijvend drogen. Tevens is het belangrijk dat u rond het wondgebied geen crème of lotion gebruikt. De huid rondom de hechtingen zal er de eerste twee weken wat geïrriteerd en rood uitzien. Als de hechtingen zijn verwijderd, zal de roodheid minder worden. Als het wondgebied rood blijft, erg gezwollen is of er blijft vocht uitkomen, dan moet u bellen tijdens het telefonisch spreekuur orthopedie. Wat is de beste houding om te liggen in bed? U kunt de eerste zes weken beter niet op uw geopereerde zijde slapen, de wond verdraagt dit nog niet. Zowel na een heup- als na een knieoperatie kunt u het beste de eerste 6 weken op uw rug slapen, dit is de veiligste houding na de operatie. Lukt dit absoluut niet, dan kunt u op uw niet-geopereerde zijde liggen maar doet u dan altijd een kussen tussen de knieën. Wanneer mag ik weer autorijden? Als u weer voldoende controle heeft over uw geopereerde been kunt u weer autorijden, over het algemeen wordt dit tijdens de eerste controleafspraak (zes weken na de operatie) met u besproken. In verband met het voorkómen van eventuele problemen met uw verzekeringsmaatschappij, kan het verstandig zijn om met het autorijden te wachten tot u geen krukken meer nodig heeft. 18

19 Wanneer mag ik weer fietsen? Zolang u nog loophulpmiddelen gebruikt, raden wij u af buiten te gaan fietsen. De fysiotherapeut die bij u thuis komt, kunt u vragen wanneer u eventueel op een hometrainer kunt fietsen. Als u weer buiten mag fietsen, kunt u het beste eerst een damesfiets gebruiken vanwege de lage instap. Zorgt u ervoor dat het zadel hoog genoeg staat, dit voorkomt dat u uw gewricht te veel moet buigen. Wanneer mag ik weer gaan sporten? Als u weer een sport wilt gaan beoefenen, is het verstandig om dit eerst met de orthopedisch chirurg of met uw huisarts te bespreken. 5 Tot besluit Gewrichtsprothesen zijn gevoelig voor infecties! Wanneer u in het lichaam een ontsteking heeft met pus (bijvoorbeeld een abces, steenpuist, ontstoken nagelriem etc.) maar ook bij een blaasontsteking of bijvoorbeeld een ontstoken tandwortel, neemt u dan contact op met uw huisarts. De prothese moet dan eventueel worden beschermd met een antibioticum. Dit blijft levenslang gelden! 6 Belangrijke adressen en telefoonnummers - Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht Jachtlaan JD Delfzijl Postbus RA Delfzijl - receptie verpleegafdeling B2/Orthopedie polikliniek Orthopedie bij geen gehoor internetsites over een heup- of knieoperatie

20 Ruimte voor opschrijven van vragen: Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht Jachtlaan JD Delfzijl Postbus RA Delfzijl Telefoon Web: ( ) OZG, locatie Delfzicht 20