Rapport. Case Study Geluidisolatie Appartementencomplex met Wienerberger Porotherm woningscheidende wand. Opdrachtgever: Wienerberger BV

Transcriptie

1 Rapport Case Study Geluidisolatie Appartementencomplex met Wienerberger Porotherm woningscheidende wand Opdrachtgever: Wienerberger BV 4 mei 2011

2 Colofon Blad: 2 van 22 Plaats & Datum: Eindhoven, 4 mei 2011 Versie: 1 Opdrachtgever: Wienerberger BV Uitgevoerd door: Level Acoustics Auteur(s): R.H.C. Wenmaekers & Renz van Luxemburg r.h.c.wenmaekers@tue.nl Telefoon: (+31) Fax: (+31)

3 Inhoud Blad: 3 van 22 1 Inleiding 4 2 Uitgangspunten Plattegrond en doorsnede Opbouw constructies Interpretatie van constructies versus meetgegevens brochure Akoestische gegevens constructies 8 3 Rekenmodel NEN-EN-ISO Luchtgeluidisolatie Contactgeluidisolatie 11 4 Berekeningresultaten Luchtgeluidisolatie horizontaal Luchtgeluidisolatie verticaal Contactgeluidisolatie verticaal 19 5 Vergelijking berekening en meetresultaten 21

4 Blad: 4 van 22 1 Inleiding In een nieuwbouw appartementencomplex te Wageningen is in 2009 de keramische bouwsteen PL-25 van Wienerberger voor de woningscheidende wand toegepast. Het project dient daarmee als eerste voorbeeld voor de toepassing van PL-25 in een appartementengebouw in Nederland. Hierbij is het van essentieel belang dat de eisen voor de geluidisolatie van I lu;k > 0 db en I co >+5 db zoals gesteld in het Bouwbesluit gehaald worden. In deze case study zal worden beschreven hoe deze eisen gehaald zijn in dit appartementencomplex. In de praktijk is de luchtgeluidisolatie - en ook de contactgeluidisolatie - afhankelijk van de verschillende paden die het geluid in de constructie kan afleggen. Bij de flankerende geluidoverdrachtspaden zijn de aansluiting tussen vloeren en wanden van belang. Voor het bepalen van de luchtgeluidisolatie tussen de verschillende appartementen wordt in deze case study gebruik gemaakt van de rekenmethodes in NEN-EN Daarnaast is gebruik gemaakt van gemeten laboratorium waarden voor de luchtgeluidisolatie R en knooppuntoverdrachtverzwakking K ij uit de brochure van Wienerberger. Een belangrijk onderdeel van het Wienerberger lichte bouwsysteem is de toepassing van akoestische ontkoppelingen tussen de wanden en aansluitende constructiedelen. Deze ontkoppelingen zorgen voor een verzwakking van de flankerende geluidoverdracht. Hierdoor kan met een relatief licht bouwsysteem toch een hoge geluidisolatie behaald worden. In deze case study wordt de constructie van het appartementencomplex beschreven en vertaald naar de benodigde invoergegevens voor het rekenmodel. Vervolgens worden de gebruikte rekenmodellen uit NEN-EN kort toegelicht, waarna de berekening stap voor stap uitgewerkt wordt in het geval van enkele situaties. Tot slot worden de berekende waarden uit het model vergeleken met gemeten waarden. Hieruit blijkt dat het mogelijk is om aan de hand van de gegevens in de brochure en het rekenmodel voor deze situatie een juiste voorspelling te doen van de lucht- en contactgeluidisolatie voor een appartementengebouw met een Wienerberger licht keramisch bouwsysteem met akoestische ontkoppelingen.

5 Blad: 5 van 22 2 Uitgangspunten 2.1 Plattegrond Wk 2, 1e vd. WK 4, 2e vd. Opp= 17 m 2 V = 44 m 3 Wk 5, 2e vd. Opp= 18,5 m 2 V = 48 m 3 Opp = 13,4 m 2

6 Blad: 6 van Opbouw constructies - De woningscheidende wand heeft een opbouw van 140 mm keramische Porotherm Lijmblokken PL-25 aan weerszijden van een spouw van 30 mm, gevuld met minerale wol van een lage densiteit. De totale massa is ca. 322 kg/m². De spouwbladen zijn akoestisch ontkoppeld van de vloer en plafond middels sonic strips. - De begane grondvloer betreft een kanaalplaatvloer van 200 mm met een 50 mm dekvloer. Ter plaatse van de woningscheiding is de vloer koud opgelegd op een gezamenlijke 350 mm verdiepte fundering. - De verdiepingsvloer betreft een doorlopende breedplaatvloer met een dikte van 220 mm en is uitgevoerd met een zwevende dekvloer met L lin > 13 db volgens NPR 5070 van 50 mm anhydriet en een verende laag van 20 mm met een dynamische stijfheid van 18 MN/m³. De totale massa van de basisvloer is geschat op ca. 506 kg/m². - De binnenwanden zijn uitgevoerd met 70 mm gipsblokken met een massa van ca. 67 kg/m². De wanden zijn op de verende dekvloer geplaatst zodat akoestische ontkoppeling plaatsvindt naar de basisvloer. Ter plaatse van het plafond zijn de wanden akoestisch ontkoppeld middels veerankers en PUR naadvulling. - De voor- en achtergevels hebben een binnenspouwblad van 140 mm keramische Porotherm Lijmblokken PL-25, massa ca. 161 kg/m². De binnenspouwbladen zijn akoestisch ontkoppeld van de vloer en plafond middels sonic strips. Ter plaatse van de woningscheidende wand is geen akoestisch ontkoppeling in verband met de ankerloze spouwmuur. - De zijgevels hebben een binnenspouwblad van 200 mm keramische Porotherm Lijmblokken PL-25, massa 230 kg/m². - Het buitenspouwblad van de gevel bestaat uit een baksteen van 95 mm. - De dakconstructie is in het kader van deze case study niet van belang.

7 Blad: 7 van Interpretatie van constructies versus meetgegevens brochure Bij voorkeur komen de toegepaste constructies in het appartementencomplex overeen met de constructies zoals gemeten in het laboratorium en vermeld in de brochure. Dit is echter op enkele punten niet het geval. Daarnaast is enige vertaling nodig voor het juist modelleren van de constructies. In deze paragraaf wordt deze interpretatie omschreven. Volgens de brochure is de luchtgeluidisolatie van de woningscheidende wand gemeten zonder minerale wol met een luchtspouw van 60 mm. Echter in dit project is geadviseerd om wel minerale wol als spouwvulling toe te passen in verband met het risico van vuil ed. in de spouw met het risico op ongewenste akoestische koppelingen. Daarnaast is de spouw verkleind naar 30 mm. Het verkleinen van de spouw zal vooral bij de lage frequenties effect hebben ( Hz). Het effect van het vullen en verkleinen van de spouw is berekend in het rekenprogramma BASlab. Ten eerste levert het vullen van de spouw van 60 mm met minerale wol een verbetering op in het betreffende frequentiegebied t.o.v. alleen een luchtspouw. Wanneer vervolgens de gevulde spouw verkleind wordt van 60 naar 30 mm treedt weer een kleine verslechtering op en wordt de geluidisolatie weer ongeveer gelijk aan de situatie met 60 mm luchtspouw. Daarom zijn in de berekeningen de gemeten waarden van de opbouw met 60 mm spouw zonder spouwvulling gehanteerd. De constructies waarvan de knooppuntoverdrachtverzwakking K ij is gemeten hebben eveneens een afwijking t.o.v. de opbouw in het appartementencomplex. In de appartementen is een breedplaatvloer gebruikt, terwijl in de woningscheidende bouwknoop in het laboratorium een kanaalplaatvloer is gebruikt. De massa van de toegepaste 220 mm breedplaatvloer (506 kg/m 2 ) is hoger dan van de gemeten 200 mm kanaalplaatvloer (ca. 350 kg/m 2 ). Verwacht mag worden dat de K ij van vloer naar wand hoger ligt dan de gemeten waarden in het geval van de zwaardere breedplaatvloer. De meetgegevens uit de brochure kunnen dan als een minimale prestatie geïnterpreteerd worden. Voor de K ij van vloer naar vloer vindt echter mogelijk een overschatting plaats. Daarom wordt de K ij voor de vloer vloer overdracht voor alle frequenties verlaagd van ca. 3 db naar 0 db. Voor de berekening van de flankerende geluidpaden ter plaatse van de woningscheidende wand en de gevel dient gerekend te worden met de geluidisolatie van het enkele spouwblad, zie toelichting in hoofdstuk 3. De geluidisolatie van 140 mm keramische Porotherm Lijmblokken PL-25 is niet beschikbaar. Als alternatief is de gemeten geluidisolatie gebruikt van de 140 mm keramische Porotherm Metselblokken PM-25. De luchtgeluidisolatie R en contactgeluidisolatie L n van de 220 mm breedplaatvloer en de luchtgeluidisolatie R van de 70 mm gipsblokken zijn uiteraard niet beschikbaar in de brochure. Daarom is middels een berekening met het rekenprogramma BASlab een voorspelling gedaan. In het geval van de breedplaatvloer is de zwevende dekvloer niet meegenomen in de berekening van de lucht- en contactgeluidisolatie.

8 Blad: 8 van Akoestische gegevens constructies In de vorige paragrafen zijn de opbouw en interpretatie van de constructie beschreven. De uitgangspunten kunnen nu kort samengevat worden in de vorm van waarden voor de luchtgeluidisolatie R, knooppuntoverdrachtverzwakking K ij en contactgeluidisolatie L n. In tabel 1 zijn deze waarden weergegeven voor de octaafbanden met middenfrequenties 125 t/m 2000 Hz en de betreffende ééngetalswaarden. Tabel 1: samenvatting van akoestische gegevens R Product Opbouw k 2k R w (C;C tr ) Spouwblad gevel en woningscheidende wand PM25* 140 enkel 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 45 (-1;-4) Dubbel blad woningscheidende wand PL lu ,8 51,8 58,9 75,6 85,8 64 (-1;-4) Breedplaatvloer (excl dekvloer) geen** 220 enkel 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 59(-1;-6) Gipsblokken geen** 70 enkel 29,0 27,0 26,0 33,0 42,0 33(-1;-3) K ij Knoop Overdrachtspad k 2k Hz Gevel - Vloer*** T - verticaal wand+ontk - wand+ontk vloer - wand+ontk Gevel - Woningscheidende wand T - horizontaal wand;gevel - wand;gevel wand;gevel - wand;spouwmuur Woningscheidende wand - Vloer*** + verticaal wand+ontk - wand+ontk vloer - wand+ontk vloer - vloer**** Binnenwand - Vloer*** T - verticaal wand;binnen+ontk - vloer L n Product Opbouw k 2k L nw (C I ) Breedplaatvloer (excl dekvloer) geen** 220 enkel 59,0 63,0 65,0 66,0 67,0 69(-11) Zwevende dekvloer L lin > 13 db (verbetering) geen** 20mw-50-3,0 4,0 6,0 19,0 31,0 * PL25 is toegepast, maar gegevens PM25 gebruikt ** Waarden berekend met rekenprogramma BASlab *** De toegepaste breedplaatvloer is zwaarder dan de gemeten vloer, waarden gelden als minimale prestatie m.u.v. vloer-vloer**** **** De toegepaste breedplaatvloer is zwaarder dan de gemeten vloer, waarden zijn gereduceerd van ca. 3 db naar 0 db

9 Blad: 9 van 22 3 Rekenmodel NEN-EN Voor de berekening van de lucht- en contactgeluidisolatie is gebruik gemaakt van de rekenmodellen zoals beschreven in NEN-EN-ISO deel 1 respectievelijk deel 2. In deze rekenmodellen worden zowel de directe- als flankerende overdrachtspaden meegenomen. In dit hoofdstuk zal een vereenvoudiging van het rekenmodel toegepast op woningen kort samengevat worden. Echter voor de volledige beschrijving wordt verwezen naar de normtekst. De vereenvoudiging betreft dat de gemeten (of berekende) laboratoriumwaarden van de R, K ij en L n direct gebruikt worden in het rekenmodel, zonder correctie voor de afwijkende uitklinktijd van de constructiedelen in het laboratorium en in de praktijk. Deze methode wordt in de norm beschreven als een goede eerste benadering en geeft een goed inzicht in de werking van de geluidoverdracht. Ter verduidelijking van het model zijn de correcties voor een voorzetwand en verlaagd plafond niet meegenomen. 3.1 Luchtgeluidisolatie De praktijk luchtgeluidisolatie wordt beschreven middels het genormeerde geluidniveauverschil D nt, welke wordt berekend uit een optelsom van de geluidoverdracht via de direct scheidingsconstructie en de geluidoverdracht via de flankerende overdrachtspaden. In het geval van twee rechthoekige volledig aan elkaar grenzende ruimtes betreft dit 1 direct overdrachtspad en 12 flankerende overdrachtspaden. Het genormeerde geluidniveauverschil D nt;direct via de scheidingswand s wordt berekend volgens vergelijking 1. D = R 0,32V + 10lg Ss nt ; direct s (1) Hierin wordt de directe geluidoverdracht bepaald door: - de laboratorium luchtgeluidisolatie van het directe scheidingsvlak R s in db; - het volume van de ontvangvertrek V in m 3 ; - het oppervlak S s van het scheidingsvlak in m 2. De flankerende geluidisolatie per overdrachtspad D nt;ij wordt berekend uit vergelijking 2. D = R 2 + R + K 0,32V + 10lg lij i j nt ; ij ij (2) 2 Hierin wordt de flankerende geluidoverdracht bepaald door: - de laboratorium luchtgeluidisolatie van het aangestoten flankerende vlak R i in db; - de laboratorium luchtgeluidisolatie van het afstralende flankerende vlak R j in db; - de laboratorium knooppuntoverdrachtverzwakking K ij van het pad ij in db; - het volume van de ontvangvertrek V in m 3 ; - de koppellengte van de twee flankerende vlakken l ij in m.

10 Blad: 10 van 22 In het geval van een spouwmuur, geldt bij het berekenen van het flankerende pad de geluidisolatie R i en/of R j van een enkel spouwblad; de gegevens in de tabel sluiten hierop aan. O.a. hierdoor kan de geluidisolatie van het flankerend geluidpad maatgevend worden voor de totale geluidisolatie. De flankerende geluidisolatie kan echter sterk verbeterd worden door het aanbrengen van een of meerdere akoestische ontkoppelingen. Dit uit zich in de berekening als een toename van de overdrachtverzwakking bij het knooppunt K ij. Daarnaast wordt er een extra flankerend geluidoverdrachtspad geïntroduceerd van het binnenspouwblad naar buitenspouwblad via de aansluitende constructie. In deze berekening is ervan uitgegaan dat dit geluidpad is meegenomen in de meting van de directe geluidisolatie in het laboratorium en wordt daarom niet apart berekend. Het totale genormeerde geluidniveauverschil D nt wordt vervolgens berekend uit het energetische optelsom van de directe en flankerende geluidoverdracht volgens vergelijking 3. Aangezien het de optelsom van geluidniveauverschillen betreft, is de totale geluidisolatie altijd lager dan geluidisolatie van de afzonderlijke geluidpaden! = 10lg 10 DnT ; direct DnT ; flank ;1 DnT ; flank ;2 DnT ; flank ; n D nt (3) Bovenstaande berekening wordt uitgevoerd voor de 5 octaafbanden met middenfrequenties 125 Hz t/m 2000 Hz. Vervolgens kunnen uit deze waarden de ééngetalsaanduidingen D nt;a;k en I lu;k berekend worden. Voor de berekening van deze grootheden wordt verwezen naar betreffende normen NEN-EN-ISO & NEN De relatie tussen beide grootheden is: I lu;k D nt;a;k - 52 db. In deze case study is het vooral van belang om inzicht te geven in de invloed van de afzonderlijke overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht. Daarom worden alle waarden uitgedrukt in de frequentieafhankelijke aanduiding van D nt (f). Pas aan het einde van de berekening zijn de ééngetalsaanduidingen D nt;a;k en I lu;k weergegeven.

11 Blad: 11 van Contactgeluidisolatie De praktijk contactgeluidisolatie wordt beschreven middels het genormeerde contactgeluidniveau L nt, welke eveneens wordt berekend uit een optelsom van de geluidoverdracht via de direct scheidingsconstructie en de geluidoverdracht via de flankerende overdrachtspaden. In het geval van twee rechthoekige volledig aan elkaar grenzende ruimtes betreft dit 1 direct overdrachtspad en 4 flankerende overdrachtspaden. Het aantal flankerende overdrachtspaden is beperkt, omdat in de zendruimte slechts de vloer wordt aangestoten. Het genormeerde contactgeluidniveau L nt;direct direct via de vloer wordt berekend volgens vergelijking 4. ( 0, V ) LnT ; direct Ln L 10 lg 032 = (4) Hierin wordt de flankerende geluidoverdracht bepaald door: - het laboratorium genormeerde contactgeluidniveau L n in db van de basisvloer; - de laboratorium contactgeluidisolatieverbetering L in db van de dekvloer; - het volume van de ontvangvertrek V in m 3. Het flankerende genormeerde contactgeluidniveau per overdrachtspad L nt;ij wordt berekend uit vergelijking 5. L = L L + ( R R ) K 0,032SiV 10lg lij i j nt ; ij n ij (5) 2 Hierin wordt de flankerende geluidoverdracht bepaald door: - het laboratorium genormeerde contactgeluidniveau L n in db van de basisvloer; - de laboratorium contactgeluidisolatieverbetering L in db van de dekvloer; - de laboratorium luchtgeluidisolatie van het aangestoten flankerende vlak R i in db; - de laboratorium luchtgeluidisolatie van het afstralende flankerende vlak R j in db; - de laboratorium knooppuntoverdrachtverzwakking K ij van het pad in db; - het oppervlak S i van de vloer in m 2. - het volume van de ontvangvertrek V in m 3 ; - de koppellengte van de twee flankerende vlakken l ij in m. In het geval van een spouwmuur, geldt bij het berekenen van het flankerende pad eveneens de geluidisolatie R i en/of R j van een enkel spouwblad; de gegevens in de tabel sluiten hierop aan. O.a. hierdoor kan de geluidisolatie van het flankerend geluidpad maatgevend worden voor de totale geluidisolatie. De flankerende geluidoverdracht kan echter sterk verminderd worden door het aanbrengen van een of meerdere akoestische ontkoppelingen. Dit uit zich in de berekening als een toename van de overdrachtverzwakking bij het knooppunt K ij.

12 Blad: 12 van 22 Het totale praktijk genormeerde contactgeluidniveau L nt wordt vervolgens berekend uit een energetische optelsom van de directe en flankerende geluidoverdracht volgens vergelijking 6. Aangezien het de optelsom van geluidniveaus betreft, is het totale contactgeluidniveau altijd hoger dan het contactgeluidniveau van de afzonderlijke geluidpaden! L nt LnT ; direct LnT ; flank ;1 LnT ; flank ;2 LnT ; = 10lg flank ; n (6) Bovenstaande berekening wordt eveneens uitgevoerd voor de 5 octaafbanden met middenfrequenties 125 Hz t/m 2000 Hz. Vervolgens kunnen uit deze waarden de ééngetalsaanduidingen L nt;a en I co berekend worden. Voor de berekening van deze grootheden wordt verwezen naar betreffende normen NEN-EN-ISO & NEN De relatie tussen beide grootheden is: I co 59 - L nt;a db. In deze case study is het vooral van belang om inzicht te geven in de invloed van de afzonderlijke overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht. Daarom worden alle waarden uitgedrukt in de frequentieafhankelijke aanduiding L nt (f). Pas aan het einde van de berekening worden de ééngetalsaanduidingen L nt;a en I co gegeven.

13 Blad: 13 van 22 4 Berekeningresultaten 4.1 Luchtgeluidisolatie horizontaal In onderstaande tabel 2 is de berekening voor de horizontale luchtgeluidisolatie van woonkamer naar woonkamer stap voor stap weergegeven. Per overdrachtspad is het genormeerde geluidniveauverschil D nt bepaald uit de akoestische eigenschappen middels het rekenmodel zoals beschreven in paragraaf 3.1. Tabel 2: berekening D nt woonkamer naar woonkamer horizontaal DnT;direct Rs Spouwmuur 57,8 51,8 58,9 75,6 85,8 10*lg(0,32*V/Ss) 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 DnT;direct 58,4 52,4 59,5 76,2 86,4 DnT;1S Ri Spouwblad flankerend zendzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Spouwblad ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij T knoop vergelijkbaar met gevel lij 2,6 10*lg(0,32V/*lij) 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 DnT;ij 66,0 63,0 77,3 89,9 96,2 DnT;2S Ri Gevelblad flankerend zendzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Spouwblad ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij T knoop gevel lij 2,6 10*lg(0,32V/*lij) 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 DnT;ij 66,0 63,0 77,3 89,9 96,2 DnT;3S Ri Vloer betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Spouwblad ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij + knoop woningscheidend lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,7 4,7 4,7 4,7 4,7 DnT;ij 70,4 72,9 83,5 93,3 102,0 DnT;4S Ri Plafond betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Spouwblad ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij + knoop woningscheidend lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,7 4,7 4,7 4,7 4,7 DnT;ij 70,4 72,9 83,5 93,3 102,0 DnT;S1 Ri Spouwblad zendzijde Rj Deur Kij lij 2,6 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij verwaarloosbaar

14 Blad: 14 van 22 DnT;S2 Ri Spouwblad zendzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Gevelblad flankerend ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij T knoop gevel lij 2,6 10*lg(0,32V/*lij) 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 DnT;ij 66,0 63,0 77,3 89,9 96,2 DnT;S3 Ri Spouwblad zendzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Vloer betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Kij + knoop woningscheidend lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,7 4,7 4,7 4,7 4,7 DnT;ij 70,4 72,9 83,5 93,3 102,0 DnT;S4 Ri Spouwblad zendzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Plafond betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Kij + knoop woningscheidend lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,7 4,7 4,7 4,7 4,7 DnT;ij 70,4 72,9 83,5 93,3 102,0 DnT;11 Ri Spouwblad zendzijde Rj Deur Kij lij 2,6 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij verwaarloosbaar DnT;22 Ri Gevelblad flankerend zendzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Gevelblad flankerend ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij T knoop gevel lij 2,6 10*lg(0,32V/*lij) 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 DnT;ij 61,0 63,0 74,3 87,9 100,2 DnT;33 Ri Vloer betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Vloer betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Kij + knoop woningscheidend lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,7 4,7 4,7 4,7 4,7 DnT;ij 45,8 53,8 61,8 68,8 75,8 DnT;44 Ri Plafond betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Plafond betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Kij + knoop woningscheidend lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,7 4,7 4,7 4,7 4,7 DnT;ij 45,8 53,8 61,8 68,8 75,8

15 Blad: 15 van 22 Vervolgens is voor elke overdrachtspad de waarde D nt per frequentieband samengevat in tabel 3. Hierbij is met kleuren aangegeven hoe sterk de bijdrage is van de flankerend overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht volgens drie categorieën: 1) D nt;ij > D nt;direct +10 db verwaarloosbare bijdrage 2) D nt;ij > D nt;direct db kleine bijdrage 3) D nt;ij < D nt;direct +6 db aanzienlijke bijdrage Tevens zijn in een grafiek de verschillende overdrachten weergeven in D nt per frequentie. Uit de totale berekening volgt een D nt;a;k = 56,2 db en een I lu;k = +6 db. Uit de berekening blijkt dat de geluidoverdracht van het flankerende pad vloer-vloer en plafond-plafond samen met de direct geluidoverdracht maatgevend zijn. Daarnaast blijkt dat de overige flankerende overdrachtspaden door de akoestische ontkoppeling een verwaarloosbare bijdrage hebben op de totale geluidoverdracht. Uit de berekening blijkt daarnaast dat door het toepassen van de akoestische ontkoppelingen ruim voldaan kan worden aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit. Tabel 3: berekening D nt woonkamer naar woonkamer horizontaal DnT;direct Spouwmuur 58,4 52,4 59,5 76,2 86,4 DnT;1S Spouwblad flankerend zendzijde Spouwblad ontvangzijde 66,0 63,0 77,3 89,9 96,2 DnT;2S Gevelblad flankerend zendzijde Spouwblad ontvangzijde 66,0 63,0 77,3 89,9 96,2 DnT;3S Vloer betonnen basisvloer Spouwblad ontvangzijde 70,4 72,9 83,5 93,3 102,0 DnT;4S Plafond betonnen basisvloer Spouwblad ontvangzijde 70,4 72,9 83,5 93,3 102,0 DnT;S1 Spouwblad zendzijde Deur DnT;S2 Spouwblad zendzijde Gevelblad flankerend ontvangzijde 66,0 63,0 77,3 89,9 96,2 DnT;S3 Spouwblad zendzijde Vloer betonnen basisvloer 70,4 72,9 83,5 93,3 102,0 DnT;S4 Spouwblad zendzijde Plafond betonnen basisvloer 70,4 72,9 83,5 93,3 102,0 DnT;11 Spouwblad zendzijde Deur DnT;22 Gevelblad flankerend zendzijde Gevelblad flankerend ontvangzijde 61,0 63,0 74,3 87,9 100,2 DnT;33 Vloer betonnen basisvloer Vloer betonnen basisvloer 45,8 53,8 61,8 68,8 75,8 DnT;44 Plafond betonnen basisvloer Plafond betonnen basisvloer 45,8 53,8 61,8 68,8 75,8 DnT Woonkamer-Woonkamer horizontaal 42,5 47,9 55,9 65,3 72,5 Genormeerd geluidniveauverschil DnT (db) Frequentie (Hz) DnT;direct DnT;1S DnT;2S DnT;S2 DnT;3S DnT;4S DnT;S3 DnT;S4 DnT;22 DnT;33 DnT;44 DnT Ilu Ilu;k DnT;A DnT;A;k 57,9 56,2

16 Blad: 16 van Luchtgeluidisolatie verticaal In onderstaande tabel 4 is de berekening voor de verticale luchtgeluidisolatie van woonkamer naar woonkamer stap voor stap weergegeven op dezelfde manier als in de vorige paragraaf. Per overdrachtspad is het genormeerde geluidniveauverschil D nt bepaald uit de akoestische eigenschappen middels het rekenmodel zoals beschreven in paragraaf 3.1. Tabel 4: berekening D nt woonkamer naar woonkamer verticaal DnT;direct Rs Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 10*lg(0,32*V/Ss) -0,8-0,8-0,8-0,8-0,8 DnT;direct 40,2 48,2 56,2 63,2 70,2 DnT;1S Ri Binnenspouwblad gevel 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Kij T knoop gevel lij 3,3 10*lg(0,32V/*lij) 6,3 6,3 6,3 6,3 6,3 DnT;ij 63,0 69,5 78,1 88,9 99,6 DnT;2S Ri Lichte scheidingswand 29,0 27,0 26,0 33,0 42,0 Rj Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Kij + knoop binnenwand (schatting) lij 6,2 10*lg(0,32V/*lij) 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 DnT;ij 56,6 59,6 63,1 73,1 86,1 DnT;3S Ri Spouwblad flankerend zendzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Kij + knoop woningscheidend lij 6,2 10*lg(0,32V/*lij) 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 DnT;ij 69,2 71,7 82,4 92,2 100,8 DnT;4S Ri Deur Rj Betonnen basisvloer Kij lij 1,3 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij verwaarloosbaar DnT;S1 Ri Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Binnenspouwblad gevel 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij T knoop gevel lij 3,3 10*lg(0,32V/*lij) 6,3 6,3 6,3 6,3 6,3 DnT;ij 63,0 69,5 78,1 88,9 99,6

17 Blad: 17 van 22 DnT;S2 Ri Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Lichte scheidingswand 29,0 27,0 26,0 33,0 42,0 Kij + knoop binnenwand (schatting) lij 6,2 10*lg(0,32V/*lij) 3,6 3,6 3,6 3,6 3,6 DnT;ij 56,6 59,6 63,1 73,1 86,1 DnT;S3 Ri Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Spouwblad flankerend ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij + knoop woningscheidend lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,3 4,3 4,3 4,3 4,3 DnT;ij 70,0 72,5 83,1 92,9 101,6 DnT;S4 Ri Betonnen basisvloer Rj Deur Kij lij 1,3 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij verwaarloosbaar DnT;11 Ri Binnenspouwblad gevel 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Binnenspouwblad gevel 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij T knoop gevel lij 3,3 10*lg(0,32V/*lij) 6,3 6,3 6,3 6,3 6,3 DnT;ij 66,6 75,6 83,9 103,5 115,8 DnT;22 Ri Lichte scheidingswand 29,0 27,0 26,0 33,0 42,0 Rj Lichte scheidingswand 29,0 27,0 26,0 33,0 42,0 Kij + knoop binnenwand (schatting) lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,3 4,3 4,3 4,3 4,3 DnT;ij 70,3 74,3 77,3 93,3 104,3 DnT;33 Ri Spouwblad flankerend zendzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Rj Spouwblad flankerend ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij + knoop woningscheidend lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) 4,3 4,3 4,3 4,3 4,3 DnT;ij 77,6 80,6 91,9 107,5 115,8 DnT;44 Ri Deur Rj Deur Kij lij 5,2 10*lg(0,32V/*lij) DnT;ij verwaarloosbaar

18 Blad: 18 van 22 Vervolgens is voor elke overdrachtspad de waarde D nt per frequentieband samengevat in tabel 5. Hierbij is met kleuren aangegeven hoe sterk de bijdrage is van de flankerend overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht volgens drie categorieën: 1) D nt;ij > D nt;direct +10 db verwaarloosbare bijdrage 2) D nt;ij > D nt;direct db kleine bijdrage 3) D nt;ij < D nt;direct +6 db aanzienlijke bijdrage Tevens zijn in een grafiek de verschillende overdrachten weergeven in D nt per frequentie. Uit de totale berekening volgt een D nt;a;k = 56,0 db en een I lu;k = +6 db. Uit de berekening blijkt dat de direct geluidoverdracht maatgevend is. Bijna alle flankerende paden presteren ruim 20 db beter dan het directe pad door de toepassing van de akoestische ontkoppelingen. Alleen de lichte scheidingswand heeft nog enige invloed op de totale geluidisolatie. Uit de berekening blijkt daarnaast dat door het toepassen van de akoestische ontkoppelingen ruim voldaan kan worden aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit. Tabel 5: berekening D nt woonkamer naar woonkamer verticaal DnT;direct Betonnen basisvloer 40,2 48,2 56,2 63,2 70,2 DnT;1S Binnenspouwblad gevel Betonnen basisvloer 63,0 69,5 78,1 88,9 99,6 DnT;2S Lichte scheidingswand Betonnen basisvloer 56,6 59,6 63,1 73,1 86,1 DnT;3S Spouwblad flankerend zendzijde Betonnen basisvloer 69,2 71,7 82,4 92,2 100,8 DnT;4S Deur Betonnen basisvloer DnT;S1 Betonnen basisvloer Binnenspouwblad gevel 63,0 69,5 78,1 88,9 99,6 DnT;S2 Betonnen basisvloer Lichte scheidingswand 56,6 59,6 63,1 73,1 86,1 DnT;S3 Betonnen basisvloer Spouwblad flankerend ontvangzijde 70,0 72,5 83,1 92,9 101,6 DnT;S4 Betonnen basisvloer Deur DnT;11 Binnenspouwblad gevel Binnenspouwblad gevel 66,6 75,6 83,9 103,5 115,8 DnT;22 Lichte scheidingswand Lichte scheidingswand 70,3 74,3 77,3 93,3 104,3 DnT;33 Spouwblad flankerend zendzijde Spouwblad flankerend ontvangzijde 77,6 80,6 91,9 107,5 115,8 DnT;44 Deur Deur DnT Woonkamer-Woonkamer verticaal 39,9 47,5 54,6 62,3 69,9 Genormeerd geluidniveauverschil DnT (db) Frequentie (Hz) DnT;direct DnT;1S DnT;S1 DnT;2S DnT;S2 DnT;3S DnT;S3 DnT;11 DnT;22 DnT;33 DnT Ilu Ilu;k DnT;A DnT;A;k 56,4 56,0

19 Blad: 19 van Contactgeluidisolatie verticaal In onderstaande tabel 6 is de berekening voor de verticale contactgeluidisolatie van woonkamer naar woonkamer stap voor stap weergegeven. Per overdrachtspad is het genormeerde contactgeluidniveau L nt bepaald uit de akoestische eigenschappen middels het rekenmodel zoals beschreven in paragraaf 3.2. Tabel 6: berekening L nt woonkamer naar woonkamer verticaal LnT;direct Ln Betonnen basisvloer 59,0 63,0 65,0 66,0 67,0 L Zwevende dekvloer *lg(0,032V) 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 LnT;direct 60,5 57,5 57,5 45,5 34,5 LnT;S1 Ln Betonnen basisvloer 59,0 63,0 65,0 66,0 67,0 L Zwevende dekvloer -3,0 4,0 6,0 19,0 31,0 Ri Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Binnenspouwblad gevel 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij T knoop gevel lij 3,3 10*lg(0,032SV/lij) 8,6 8,6 8,6 8,6 8,6 LnT;ij 37,7 36,2 35,6 19,8 5,1 LnT;S2 Ln Betonnen basisvloer 59,0 63,0 65,0 66,0 67,0 L Zwevende dekvloer -3,0 4,0 6,0 19,0 31,0 Ri Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Lichte scheidingswand 29,0 27,0 26,0 33,0 42,0 Kij + knoop binnenwand (schatting) lij 6,2 10*lg(0,032SV/lij) 5,9 5,9 5,9 5,9 5,9 LnT;ij 44,1 46,1 50,6 35,6 18,6 LnT;S3 Ln Betonnen basisvloer 59,0 63,0 65,0 66,0 67,0 L Zwevende dekvloer -3,0 4,0 6,0 19,0 31,0 Ri Betonnen basisvloer 41,0 49,0 57,0 64,0 71,0 Rj Spouwblad flankerend ontvangzijde 36,3 33,3 40,6 47,2 53,5 Kij + knoop woningscheidend lij 6,2 10*lg(0,032SV/lij) 5,9 5,9 5,9 5,9 5,9 LnT;ij 31,5 34,0 31,3 16,5 3,9 LnT;S4 Ln Betonnen basisvloer 59,0 63,0 65,0 66,0 67,0 L Zwevende dekvloer -3,0 4,0 6,0 19,0 31,0 Ri Deur Rj Deur Kij T knoop gevel verwaarloosbaar lij 1,3 10*lg(0,032SV/lij) LnT;ij

20 Blad: 20 van 22 Vervolgens is voor elke overdrachtspad de waarde L nt per frequentieband samengevat in tabel 7. Hierbij is met kleuren aangegeven hoe sterk de bijdrage is van de flankerend overdrachtspaden op de totale geluidoverdracht volgens drie categorieën: 1) L nt;ij < L nt;direct - 10 db verwaarloosbare bijdrage 2) L nt;ij < L nt;direct - 6 à 10 db kleine bijdrage 3) L nt;ij > L nt;direct - 6 db aanzienlijke bijdrage Uit de berekening blijkt dat wederom de direct geluidoverdracht maatgevend is. Bijna alle flankerende paden zijn ruim 20 db beter dan het directe pad door de toepassing van de akoestische ontkoppelingen. Alleen de lichte scheidingswand heeft nog een zeer geringe invloed op de totale contactgeluidisolatie. Uit de berekening blijkt daarnaast dat mede door het toepassen van de akoestische ontkoppelingen ruim voldaan kan worden aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit. Tevens zijn in een grafiek de verschillende overdrachten weergeven in L nt per frequentie. Uit de totale berekening volgt een L nt;a = 49,0 db en een I co = +10 db. Tabel 7: berekening L nt woonkamer naar woonkamer verticaal LnT;Lirect Betonnen basisvloer 60,5 57,5 57,5 45,5 34,5 LnT;1S Betonnen basisvloer Binnenspouwblad gevel 37,7 36,2 35,6 19,8 5,1 LnT;2S Betonnen basisvloer Lichte scheidingswand 44,1 46,1 50,6 35,6 18,6 LnT;3S Betonnen basisvloer Spouwblad flankerend ontvangzijde 31,5 34,0 31,3 16,5 3,9 LnT;4S Deur Deur LnT Woonkamer-Woonkamer horizontaal 60,6 57,9 58,4 46,0 34,6 Genormeerd contactgeluidniveau LnT (db) Frequentie (Hz) LnT;Lirect LnT;1S LnT;2S LnT;3S LnT Ico +10 LnT;A 49,0

21 Blad: 21 van 22 5 Vergelijking berekening en meetresultaten In onderstaande grafieken en tabellen is een vergelijking gemaakt tussen de resultaten van de berekeningen en meetresultaten van geluidmetingen uitgevoerd door Woningborg Advies, zoals vastgelegd in verslag , d.d. 14 december Genormeerd geluidniveauverschil DnT (db) Frequentie (Hz) Berekening Meting w k4 - w k DnT;A;k Ilu;k DnT; hor Berekening 42,5 47,9 55,9 65,3 72,5 56,2 +6 Meting wk4 - wk5 47,6 47,3 56,0 64,8 74,9 58,6 +5 Genormeerd geluidniveauverschil DnT (db) Berekening Meting w k4 - w k Frequentie (Hz) DnT;A;k Ilu;k DnT; vert Berekening 39,9 47,5 54,6 62,3 69,9 56,0 +6 Meting wk4 - wk2 49,1 44,3 52,9 60,8 68,2 55,7 +4

22 Blad: 22 van 22 Genormeerd contactgeluidniveau LnT (db) Berekening Meting sk4 - sk Frequentie (Hz) LnT;A Ico LnT;vert Berekening 60,6 57,9 58,4 46,0 34,6 49,0 +10 Meting sk4 - sk2 55,8 55,4 53,0 45,7 39,9 45,0 +14 Er kan geconcludeerd worden dat de resultaten van de berekeningen voor de luchtgeluidisolatie goed overeenkomen met de resultaten van de metingen. Er is een maximale afwijking tussen D nt;a;k van 2,4 db en I lu;k van 2 db. Zowel de resultaten van de berekening alswel de meting geven aan dat de horizontale en verticale luchtgeluidisolatie ruim voldoet aan de eis van I lu;k 0 db, zoals gesteld door het Bouwbesluit. Ook kan geconcludeerd worden dat de resultaten van de berekeningen voor de contactgeluidisolatie redelijk goed overeenkomen met de resultaten van de metingen. Er is een maximale afwijking tussen L nt;a;k van 4,0 db en I co van 4 db. Per frequentie zijn de afwijkingen groter, tot 5,4 db. Zowel de resultaten van de berekening alswel de meting geven aan dat de horizontale en verticale luchtgeluidisolatie ruim voldoet aan de eis van I co +5 db, zoals gesteld door het Bouwbesluit. Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat middels de berekening volgens NEN- EN-ISO in combinatie met de gegevens uit de brochure een goede voorspelling gedaan kan worden van de lucht- en contactgeluidisolatie van een appartementencomplex met Wienerberger Porotherm keramische stenen met toepassing van akoestische ontkoppelingen.