Exit de crisis? Brugge, 21 februari N. De Batselier Directeur

Transcriptie

1 Exit de crisis? Brugge, 2 februari 20 N. De Batselier Directeur

2 Internationaal Europees België Conclusies 2

3 Bbp-groei in de voornaamste economieën (veranderingspercentages naar volume t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) p.m. 2009, aandeel van het mondiale bbp p.m. 200, bijdrage tot de groei van het mondiale bbp Verenigde Staten 0,0-2,6 2,8 20,7 0,58 Japan -,2-6,3 4,3 6,0 0,26 Eurogebied 2 0,3-4,,7 5,2 0,26 Denemarken, Verenigd Koninkrijk en Zweden -0,3-5,0 2,2 3,7 0,08 Andere lidstaten van de EU 3 3,8-3,7,7,5 0,03 Andere geavanceerde lidstaten van de OESO 4, -0,7 2,9 3,8 0, China 9,6 9,2 0,3 2,7,3 India 6,3 5,7 9,7 5, 0,49 Andere opkomende landen van Azië 5 3, 0,2 7,3 7,0 0,5 Latijns-Amerika 6 4,2 -,8 5,9 8, 0,48 Voornaamste olie-exporterende landen 7 4,7-2,6 3,4 7,9 0,27 Wereld 2,6-0,6 5,0 00,0 5,0 p.m. Wereldhandel 8 3, -0,7 2,0 Bronnen: EC, IMF, OESO. De bijdrage, in procentpunt, van de beschouwde landen of groepen van Staten tot de groei van het mondiale bbp en hun procentuele aandeel in dit laatste zijn, net als de mondiale groei, berekend op basis van de koopkrachtpariteiten. 2 Met uitzondering van Cyprus en Malta. 3 Bulgarije, Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Roemenië en Tsjechië. 4 Australië, Canada, IJsland, Nieuw-Zeeland en Zwitserland. 5 Filippijnen, Hongkong, Indonesië, Maleisië, Singapore, Taiwan, Thailand en Zuid-Korea. 6 Met uitzondering van Venezuela. 7 Het betreft de olie-exporterende landen die over de periode een overschot van meer van $40 miljard op hun lopende rekening optekenden (Algerije, Angola, Irak, Iran, Koeweit, Libië, Nigeria, Noorwegen, Qatar, Russische Federatie, Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten en Venezuela). 8 Gemiddelde van de in- en uitvoer van goederen en diensten. 3

4 Internationaal goederenverkeer (seizoengezuiverde maandgegevens, gemiddelde van uitvoer- en invoervolumes, indexcijfers 2005 = 00) Bron: CPB. 4

5 Saldi op de lopende rekening van de betalingsbalans in de voornaamste economieën (in % van het mondiale bbp) Bron: IMF. Filippijnen, Hongkong, Indonesië, Maleisië, Singapore, Taiwan, Thailand, Zuid-Korea. 2 Algerije, Angola, Azerbeidzjan, Bahrein, Ecuador, Equatoriaal-Guinea, Gabon, Iran, Jemen, Koeweit, Libië, Nigeria, Noorwegen, Oman, Qatar, Republiek Congo, Rusland, Saoedi-Arabië, Syrië, Turkmenistan, Venezuela en Verenigde Arabische Emiraten. 5

6 Prijzen van basisproducten (maandgegevens, VS-dollar, indexcijfers 2005 = 00) Bron: HWWI. 6

7 Leidinggevende tarieven en activa op de balans van de belangrijkste centrale banken 7 Bronnen: IMF, Bank of England, Bank of Japan, Federal Reserve, People s Bank of China, ECB. Voor de leidinggevende rentetarieven wordt de lijn gesplitst als de centrale bank zich een vork tot doel heeft gesteld; het plafond van die vork wordt daarbij aangeduid door een fijnere lijn in dezelfde kleur.

8 Internationaal Europees België Conclusies 8

9 Bbp-groei in de landen van het eurogebied (niet voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens naar volume, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) p.m. 2009, aandeel van het bbp van het eurogebied Duitsland,0-4,7 3,7 26,8 Frankrijk 0,2-2,6,6 2,3 Italië -,3-5,0, 7,0 Spanje 0,9-3,7-0,2,8 Nederland,9-3,9,7 6,4 België,0-2,8 2,0 3,8 Oostenrijk 2,2-3,9 2,0 3, Griekenland,3-2,3-4,2 2,6 Finland 0,9-8,0 2,9,9 Portugal 0,0-2,6,3,9 Ierland -3,5-7,6-0,2,8 Slowakije 5,8-4,8 4, 0,7 Luxemburg,4-3,7 3,2 0,4 Slovenië 3,7-8,, 0,4 Cyprus 3,6 -,7 0,5 0,2 Malta 2,6-2, 3, 0, Eurogebied 2 0,3-4,,7 00,0 Bronnen: EC, OESO. De landen van het eurogebied zijn gerangschikt volgens de omvang van hun bbp in Met uitzondering van Cyprus en Malta, voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens. 9

10 Verloop van het bbp: een Europese vergelijking (veranderingspercentages van het bbp naar volume t.o.v. het voorgaande jaar) r België Eurogebied Duitsland Frankrijk Nederland Bronnen: EC, OESO, INR, NBB. 0

11 Overheidsfinanciën in de voornaamste economieën van 2007 tot 200 Financieringssaldo (in %bbp) Verenigde Staten Eurogebied Japan Verenigd Koninkrijk China Bronnen: EC, IMF, OESO. Voor het eurogebied en het Verenigd Koninkrijk, overeenkomstig de regels die werden vastgesteld voor de procedure bij buitensporige overheidstekorten (EDP), met inbegrip van de nettorentewinsten van bepaalde financiële transacties, zoals swaps.

12 Bbp en voornaamste bestedingscategorieën in het eurogebied (voor kalenderinvloeden gezuiverde volumegegevens, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) Finale consumptieve bestedingen van de particulieren 0,3 -, 0,6 Finale consumptieve bestedingen van de overheid 2,3 2,4,0 Bruto-investeringen in vaste activa -,0 -,3 -,0 Woningen -5,3-0,7-3,6 Ondernemingen 0,3-4,9 0,7 Overheid,6 5, -3,4 Totaal van de finale binnenlandse bestedingen 0,4-2,6 0,3 Voorraadwijziging2-0,2-0,7 0,6 Netto-uitvoer van goederen en diensten2 0, -0,8 0,8 Uitvoer van goederen en diensten3,0-3,2 0,7 Invoer van goederen en diensten3 0,8 -,9 8,7 Bbp 0,3-4,,7 Bronnen: EC, OESO. Ongerekend Cyprus en Malta, behalve voor de uitvoer en de invoer. 2 Bijdrage tot de verandering van het bbp, in procentpunt. 3 Niet voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens. 2

13 Rendementsecarts van de staatsleningen op tien jaar t.o.v. de Duitse Bund in de landen van het eurogebied (daggegevens, basispunten) 3 Bron: Thomson Reuters Datastream.

14 Overheidsfinanciën in het eurogebied van 2008 tot 200 Financieringssaldo (in % bbp) LU FI DE MT AT BE IT NL SI CY PT FR SK ES EL IE Gemiddelde 2008: -2,0 % Gemiddelde 2009: -6,3 % Gemiddelde 200: -6,3 % -32,3 Bronnen: EC, NBB. 4

15 De crisis in België in historisch en internationaal perspectief: verloop van het bbp naar volume In vergelijking met vorige periodes van crisis (indexcijfers, hoogtepunten = 00) In vergelijking met de rest van Europa (indexcijfers, e kwartaal van 2008 = 00) e kwartaal van 980 e kwartaal van 992 4e kwartaal van e kwartaal van 2008 België Eurogebied EU 3 belangrijkste buurlanden¹ Bronnen: EC, INR. Gewogen gemiddelde van Duitsland, Frankrijk en Nederland. 5

16 Internationale vergelijking van het saldo van de lopende rekening met de rest van de wereld (in % bbp) Bronnen: EC, INR. De gegevens zijn afkomstig van de nationale rekeningen. 6

17 Netto financiële positie van de overheid en van de private sector in de landen van het eurogebied (gegevens eind 2009, tenzij anders vermeld; in % bbp) Bronnen: EC, NBB. Verschillen tussen de uitstaande bedragen aan financiële activa en passiva. Er zijn geen gegevens beschikbaar voor Luxemburg en Malta. Gegevens van 2005 voor Cyprus. 7

18 Internationaal Europees België Conclusies 8

19 Bbp en conjunctuurindicator (voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde gegevens, tenzij anders vermeld) Bronnen: INR, NBB. Saldo van de antwoorden op de maandelijkse enquête, niet voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens. 9

20 Bbp en voornaamste bestedingscategorieën in België (kwartaalgegevens; bijdragen tot de verandering op jaarbasis van het bbp naar volume, in procentpunt, tenzij anders vermeld) Bronnen: INR, NBB. Voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde volumegegevens. 2 Jaarlijkse veranderingspercentages. 20

21 Werkloosheid in België en in de gewesten (veranderingspercentages van het aantal niet-werkende werkzoekenden t.o.v. de overeenstemmende maand van het voorgaande jaar) 2 Bron: RVA.

22 Werkloosheid volgens de werkloosheidsduur in België en in de EU (gegevens voor de ste jaarhelft van de beschouwde jaren, in % van de bevolking op arbeidsleeftijd) 8 België 8 p.m. EU ,, ,5 0,7 0,7,5,5,7 0,8,0 0,8, 2,, , 0,8 0,8 2,2 0,9,4,2,5 3, 2, Minder dan 6 maanden Tussen 6 en maanden Tussen 2 en 23 maanden 2 jaar en langer Bron: EC. 22

23 Werkloosheid volgens de werkloosheidsduur in België en in de EU (procenten van de beroepsbevolking, jaargemiddelden) 20 België 20 EU Brussel 20 Vlaanderen 20 Wallonië Minder dan jaar Bron: EC. 23

24 Arbeidsmarkt Bbp, binnenlandse werkgelegenheid en arbeidsvolume (voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde gegevens, indexcijfers 2de kwartaal 2008 = 00) 02 Geharmoniseerde werkloosheidsgraad (voor seizoen- en kalenderinvloeden gezuiverde gegevens) Bbp België Werkgelegenheid in aantal personen Eurogebied Arbeidsvolume Vereingde Staten Jaargemiddelde voor België Jaargemiddelde voor het eurogebied Jaargemiddelde voor de Verenigde Staten Bronnen: EC (februari 20), INR, NBB. 24

25 Geharmoniseerde werkgelegenheidsgraden in België en de EU (%van de overeenstemmende bevolking op arbeidsleeftijd) r België Van 5 tot 64 jaar 6,0 62,0 62,4 6,6 6,9 Van 20 tot 64 jaar 2 66,5 67,7 68,0 67, 67,4 Brussel 2 57,9 59,4 60,2 59,5 58,8 Vlaanderen 2 70,6 7,9 72,3 7,5 7,9 Wallonië 2 6,6 62,6 62,8 6,7 6,9 Europese Unie Van 5 tot 64 jaar 3 64,5 65,4 65,9 64,6 64,2 Van 20 tot 64 jaar 4 69, 70,0 70,4 69, 68,6 Bronnen: ADSEI, EC, NBB. Volgens de arbeidskrachtentelling, in % van de bevolking van 5 tot 64 jaar. 2 Volgens de arbeidskrachtentelling, in % van de bevolking van 20 tot 64 jaar. Voor de gewesten in 200 gaat het om het gemiddelde van de eerste drie kwartalen. 3 Volgens de arbeidskrachtentelling, in % van de bevolking van 5 tot 64 jaar. Voor 200 gaat het om het gemiddelde van de eerste drie kwartalen. 4 Volgens de arbeidskrachtentelling, in % van de bevolking van 20 tot 64 jaar. Voor 200 gaat het om het gemiddelde van de eerste drie kwartalen. 25

26 Werkgelegenheidsgraden van personen van 20 tot 64 jaar (% van de overeenstemmende bevolking) België Totaal 66,5 67,7 68,0 67, 67,3 Mannen 74,0 75,0 74,7 73,2 73,4 Vrouwen 58,8 60,3 6,3 6,0 6,3 Brussel Totaal 57,9 59,4 60,2 59,5 58,8 Mannen 65,7 66,7 68,2 66,0 66,3 Vrouwen 50,3 52,3 52,3 53,2 5,4 Vlaanderen Totaal 70,6 7,9 72,3 7,5 7,9 Mannen 77,7 78,8 78,3 77,2 77, Vrouwen 63,4 64,9 66, 65,7 66,6 Wallonië Totaal 6,6 62,6 62,8 6,7 6,9 Mannen 69,9 70,6 70,2 68,3 68,9 Vrouwen 53,5 54,6 55,4 55,2 54,9 EU Totaal 69, 70,0 70,4 69, 68,6 Mannen 77,8 78,0 75,8 6,3 75, Vrouwen 6,3 62,2 63,0 62,5 62,2 Bronnen: ADSEI, EC. Gemiddelde van de eerste drie kwartalen. 26

27 Werkgelegenheidsgraden van personen van 5 tot 64 jaar (% van de overeenstemmende bevolking) België Totaal 6,0 62,0 62,4 6,6 6, jaar 27,6 27,5 27,4 25,3 25, jaar 32,0 34,4 34,5 35,3 37,2 Mannen 67,9 68,7 68,6 67,2 67,3 Vrouwen 54,0 55,3 56,2 56,0 56,2 Brussel Totaal 53,4 54,8 55,6 55, 54, jaar 20,7 9,6 2,0 9, 6, jaar 36,9 38,3 39,7 42,3 39,2 Mannen 60,5 6,4 62,9 6,0 6,2 Vrouwen 46,6 48,3 48,4 49,3 47,7 Vlaanderen Totaal 65,0 66, 66,5 65,8 66, 5-24 jaar 32,0 3,5 3,7 28,6 28, jaar 3,4 34,2 34,3 35,8 37,9 Mannen 7,5 72,3 72,0 70,9 70,8 Vrouwen 58,3 59,8 60,8 60,5 6,2 Wallonië Totaal 56, 57,0 57,2 56,2 56, jaar 22,2 23, 22,3 2,8 2, jaar 3,9 33,6 33,6 32,7 35,3 Mannen 63,6 64,3 64,0 62,3 62,8 Vrouwen 48,6 49,6 50,4 50,2 50, EU Totaal 64,5 65,4 65,9 64,6 64, jaar 36,6 37,4 37,5 35, 34, jaar 43,5 44,6 45,6 46,0 46,3 Mannen 7,6 72,5 72,8 70,7 70, Vrouwen 57,3 58,3 59, 58,6 58,3 Bronnen: ADSEI, EC. Gemiddelde van de eerste drie kwartalen.

28 Vermogen van de huishoudens (uitstaande bedragen per einde kwartaal, in miljard) 28 Bronnen: ADSEI, NBB. Som van het financieel en onroerend vermogen van de huishoudens, waarvan de waarde van hun verplichtingen is afgetrokken. 2 Raming op basis van het aantal door het Kadaster geregistreerde huizen en appartementen, in de drie gewesten van het land. De voorraad woningen wordt gewaardeerd op basis van de gemiddelde prijzen van de vastgoedtransacties (huizen en appartementen) en per gewest. De waarde van de bouwgronden en van het andere vastgoed (kastelen, huurpanden, enz.) wordt bij de raming niet betrokken, evenmin als die van eventuele onroerende eigendommen in het buitenland. De raming berust daarentegen op de hypothese dat alle op het nationale grondgebied geregistreerde woningen toebehoren aan de ingezeten huishoudens.

29 Schulden van de particulieren (eindekwartaalgegevens, in % bbp) Bronnen: ECB, NBB. Totaal van de kredietverlening aan particulieren. 29

30 Schulden van de niet-financiële vennootschappen (eindekwartaalgegevens, in % bbp) Bronnen: ECB, NBB. Door kredietinstellingen van het eurogebied verstrekte kredieten en vastrentende effecten. Voor België, voor effectiseringsinvloeden gezuiverde gegevens betreffende de bankkredieten; voor het eurogebied wordt deze correctie niet toegepast, aangezien de daarvoor benodigde gegevens niet beschikbaar zijn (aan het einde van het derde kwartaal van 200 bedroegen de sinds februari 2009 gecumuleerde effectiseringen van bankkredieten omgerekend 0,3% van het bbp, tegen 3,6% in België). 2 De kortetermijnschuld heeft een looptijd van ten hoogste een jaar, die op lange termijn een looptijd van meer dan een jaar. 30

31 Inflatieverschil tussen België, de drie belangrijkste buurlanden en het eurogebied (HICP) (veranderingspercentages t.o.v. de overeenstemmende maand van het voorgaande jaar) Bronnen: EC, NBB. 3

32 Totale inflatie in 200 in de landen van het eurogebied (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) Jaar 200 December 200 Griekenland 4,7 Griekenland 5,2 Luxemburg 2,8 Malta 4,0 Cyprus 2,6 België 3,4 België 2,3 Luxemburg 3, Slovenië 2, Spanje 2,9 Malta 2,0 Finland 2,8 Spanje,8 Portugal 2,4 Frankrijk,7 Slovenië 2,2 Oostenrijk,7 Oostenrijk 2,2 Finland,7 Italië 2, Italië,6 Frankrijk 2,0 Portugal,4 Cyprus,9 Duitsland,2 Duitsland,9 Nederland 0,9 Nederland,8 Slowakije 0,7 Slowakije,3 Ierland -,6 Ierland -0,2 Eurogebied,6 Eurogebied 2,2 32 Bron: EC.

33 Inflatie in 200: vergelijking tussen België en de drie belangrijkste buurlanden (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) Totale inflatie Jaar Jan. Feb. Maart Apr. Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. België 2,3 0,8 0,8,9 2, 2,5 2,7 2,4 2,4 2,9 3, 3,0 3,4 Drie belangrijkste buurlanden,4 0,9 0,8,4,3,4,,5,3,5,5,7,9 Duitsland,2 0,8 0,5,2,0,2 0,8,2,0,3,3,6,9 Frankrijk,7,2,4,7,9,9,7,9,6,8,8,8 2,0 Nederland 0,9 0,4 0,3 0,7 0,6 0,4 0,2,3,2,4,4,4,8 Energiedragers Jaar Jan. Feb. Maart Apr. Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. België 0,0-2,9 -,9 7,0 9,8 2,5 3,7 3,7 9,7 4,0 5,3 3,4 7, Drie belangrijkste buurlanden 5,4 2,0,2 5,0 6,6 6,5 3,8 6,4 4,4 6,2 6,8 6,5 9,3 Duitsland 3,9,0 0, 4,0 5, 4,9 2,8 4,6 2,5 4,5 5,0 5,0 8, Frankrijk 9,7 5,9 5,3 9,5 2,4 3,2 9,2 0,2 8,2 9,5 0,7 9,7 2,2 Nederland 0,5-4, -4,9-2,9-2, -3,9-5,6 5, 3,8 5,5 5, 4,8 7, Olieproducten Jaar Jan. Feb. Maart Apr. Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. België 8, 7,5 4,6 24,4 25, 24,8 6,6 6,7,5 5, 7,8 4,0 20,9 Drie belangrijkste buurlanden 3,7 3,3,6 20,6 9,2 8,5,7 3,5 8,0,5,5 0,3 5,6 Duitsland 3,3 2,9,0 2,5 9,2 7,8,3 4,0 7,2,5 0,2 9,4 5,4 Frankrijk 4,8 3,3 2,0 20, 9,8 2, 3,3 3,9 9,8 2,0 4,2 2,3 6,7 Nederland,6 6,4 3,2 7,5 7, 3, 8,4 9,9 5,8 9,5 8,9 7,9 3,4 Gas Jaar Jan. Feb. Maart Apr. Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. België -,7-29,5-26,2-6, -5,2-0,6 9, 0,7 8,3 20,8 9,5 20, 20,4 Drie belangrijkste buurlanden -4,4-7,5-7,0-6,5-7,2-7,0-6,7 2, 3,0 3,4 5,8 6,0 6,6 Duitsland -8,6-20,2-9,6-9, -9,8-9,2-8,9-5,4-4, -3,5 0,8,3 2,5 Frankrijk 6,0-9,7-9,4-8,9 7,9 8, 8,4 3, 3,3 3,2 3,7 3,7 3,8 Nederland -8,6-2,0-20,7-20,2-9,2-9,7-9,5 4,9 5,9 6,2 6,2 6,3 6, Elektriciteit Jaar Jan. Feb. Maart Apr. Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. België 4, -8,7-4, -0,7 4,3 8,2 9,7 9, 6,2 7,2 7,6 7, 6,0 Drie belangrijkste buurlanden 2,2 2,2,9,8,5,7,7 2,0 2,6 2,6 2,6 2,7 2,7 Duitsland 3,2 3,9 3,4 3, 2,5 3,0 3,0 3,0 3,3 3,2 3,3 3,3 3,4 Frankrijk 2,4,9,9,9,9,9,9,9 2,8 3, 3, 3, 3, Nederland -6,7-9, -9,0-8,7-7,7-8,6-8,8-5,2-4,0-4,4-4,9-4,7-5,2 33 Bronnen: EC, NBB.

34 Inflatie in 200: vergelijking tussen België en de drie belangrijkste buurlanden (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) Totale inflatie Jaar Jan. Feb. Maart Apr. Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. België 2,3 0,8 0,8,9 2, 2,5 2,7 2,4 2,4 2,9 3, 3,0 3,4 Drie belangrijkste buurlanden,4 0,9 0,8,4,3,4,,5,3,5,5,7,9 Duitsland,2 0,8 0,5,2,0,2 0,8,2,0,3,3,6,9 Frankrijk,7,2,4,7,9,9,7,9,6,8,8,8 2,0 Nederland 0,9 0,4 0,3 0,7 0,6 0,4 0,2,3,2,4,4,4,8 Bewerkte levensmiddelen Jaar Jan. Feb. Maart Apr. Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. België,0 0,5 0,5 0,5 0,5 0,8 0,8,,2,5,7,8,8 Drie belangrijkste buurlanden 0,7 0,7 0,7 0,8 0,7 0,8 0,5 0,6 0,6 0,6 0,7 0,8 0,8 Duitsland 0,8 0,7 0,7 0,9 0,8,0 0,4 0,6 0,6 0,7 0,8 0,9 0,9 Frankrijk 0,7 0,8 0,9 0,8 0,8 0,8 0,7 0,6 0,6 0,4 0,5 0,8 0,8 Nederland 0,3-0,3 0,2-0, -0,2 0, 0,6 0,9, 0,5 0,5 0,6 0,3 Horeca Jaar Jan. Feb. Maart Apr. Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. België,9 2,7 2,5 2,4,8 2,8,6, 0,9,3 2,0 2,2 2,0 Drie belangrijkste buurlanden,0 0,9 0,6,2 0,5 0,8 0,7 0,9,,3,3,2,3 Duitsland,,4 0,8 2,0 0,8,,,0,3,,2 0,9 0,8 Frankrijk 0,7 0,0 0, 0,2 0, 0, 0,,0,2,3,3,2,3 Nederland 2, 3,4 2,5 3,,6 2,5 2,0 0,5 0,4 2,,9 2,6 2,9 Bronnen: EC, NBB. 34

35 Inflatieverschil tussen België en de drie belangrijkste buurlanden: bijdrage van de belangrijkste componenten tot het inflatieverschil (in procentpunt) Bronnen: EC, NBB. 35

36 Loonhandicap in de private sector volgens de CRB (verschillen in % t.o.v. het indexcijfer met betrekking tot de drie belangrijkste buurlanden, gecumuleerd vanaf 996) 36 Bron: CRB.

37 Loonkosten per eenheid product in de landen van het eurogebied (gecumuleerd verschil t.o.v. het eurogebied sedert 2000, seizoengezuiverde gegevens ) Bronnen: EC, NBB. Voor de loonkosten per eenheid product in Portugal, eigen berekeningen voor de seizoenzuivering. 2 Gemiddelde van de eerste drie kwartalen van

38 Determinanten van het bruto-exploitatieoverschot van de vennootschappen, tegen lopende prijzen (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) r Bruto-exploitatiemarge per verkochte eenheid,2 4,0-2,0 0,9 2,6 Verkoopprijs per eenheid 2,8 2,0 4, -3,8 4,7 Op de binnenlandse markt 2,9,8 4, -2,3 3,4 Voor de uitvoer 2,7 2,2 4, -5,3 6,2 Kosten per verkochte eenheid 3,0,7 5,2-4,6 5, Ingevoerde goederen en diensten 3,4 2,0 6,6-8,5 8,3 Kosten van binnenlandse oorsprong per geproduceerde eenheid 2 2,2,0 2,6 2,4 0,2 waarvan : loonkosten per eenheid product 2,0 2,3 4,5 3,7-0,3 Eindverkopen tegen vaste prijzen 3,7 4,0,9-7,3 4,8 Op de binnenlandse markt 2,2 3,5 2,2-2,6-0,4 Voor de uitvoer 5, 4,4,7 -,6 0,0 Bruto-exploitatieoverschot van de vennootschappen 5,0 8,2-0, -6,5 7,5 Bronnen: INR, NBB. Met inbegrip van de voorraadwijziging. 2 Deze post omvat, naast de lonen, de indirecte belastingen min de subsidies, en het bruto gemengd inkomen van de zelfstandigen. 38

39 Financieringssaldo van de overheid (procenten bbp) r 20r 202r Entiteit I Federale overheid -,6-4,2-3,3-3,4-2,4 Sociale zekerheid 0,5-0,8-0,2-0,3 -, Entiteit II Gemeenschappen en gewesten 0,0-0,8-0,8-0,3-0,3 Lokale overheid -0, -0,2-0,4-0,7-0,7 Gezamenlijke overheid -,3-6,0-4,6-4,6-4,5 Bronnen: INR, FPB, NBB. Voor 200 en 202: Federaal Planbureau (Medium-term Outlook , update van eind oktober 200 in het kader van het Draft National Reform Programme). 39

40 Normen inzake het financieringssaldo van de Belgische overheid (in % bbp) Stabiliteitsprogramma s April ,2 0,0 0,3 0,7,0 April ,2-3,4-4,0-3,4-2,6 -,5-0,7 0,0 September 2009 (aanvulling) -5,9-6,0-5,5-4,4-2,8 -,3 0,0 Januari 200-5,9-4,8-4, -3,0-2,0 -,0 0,0 Realisaties -0,3 -,3-6,0-4,6 r p.m. Structureel financieringssaldo Volgens de EC-methode -,6-2,2-4,0-3,8 Volgens de ESCB-methode 2-0,8 -,8-5,0-4,2 Bronnen: FOD Financiën, INR, NBB. Net als in de andere tabellen en grafieken van dit hoofdstuk, en overeenkomstig de regels van de procedure bij buitensporige overheidstekorten (EDP), met inbegrip van de nettorentewinsten van financiële transacties, zoals swaps. 2 Volgens de methodologie beschreven in Bouthevillain C., Ph. Cour-Thimann, G. van den Dool, P. Hernández de Cos, G. Langenus, M. Mohr, S. Momigliano en M. Tujula (200), Cyclically adjusted budget balances: An alternative approach, ECB, Working Paper

41 Rendementsecarts van de staatsleningen op tien jaar t.o.v. de Duitse Bund in de landen van het eurogebied (daggegevens, basispunten) 4 Bron: Thomson Reuters Datastream.

42 Overheidsuitgaven voor gezondheidszorg (gedefleerd aan de hand van de HICP, veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar) Bronnen: INR, NBB. Overheidsuitgaven voor gezondheidszorg, met uitzondering van de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen, de uitkeringen aan gehandicapten, de overdrachten aan de instellingen voor gehandicaptenzorg, alsook de zorgverzekeringsuitgaven. 2 De verzekering tegen «kleine risico's» inzake gezondheidszorg voor zelfstandigen is in 2008 verplicht geworden en heeft zowel de door de sociale zekerheid geïnde bijdragen als haar uitgaven verhoogd. 42

43 Budgettaire kosten van de vergrijzing (verandering in procentpunten bbp t.o.v. 2009) Pensioenen Gezondheidszorg Werkloosheid Kinderbijslag Brugpensioen Overige¹ Totaal Bon: Studiecommissie voor de Vergrijzing (SCvV) Arbeidsongeschiktheid, arbeidsongevallen, beroepsziekten, fondsen voor bestaanszekerheid en leefloon. 43

44 Geconsolideerde brutoschuld van de gezamenlijke overheid in België en in het eurogebied (in % bbp) 44 Bronnen: EC, INR, NBB.

45 Internationaal Europees België Conclusies 45

46 Prioriteiten voor het economisch beleid in België Sanering van de overheidsfinanciën Maatregelen om de doelstellingen van het stabiliteitsprogramma te halen: vooral via een selectieve vermindering van de uitgaven, gelet op omvang van de te realiseren aanpassing ook supplementaire ontvangsten (niet op inkomens uit arbeid) Structureel beteugelen van de uitgaven (bv. effectieve pensioenleeftijd) Solide institutionele structuur: meerjarenplannen, deelname van alle beleidsniveaus aan de saneringsinspanning Versteviging van het kosten-concurrentievermogen Hervormingen van de mechanismen inzake prijszetting en inkomensvorming Verhoging van de werkgelegenheidsgraad Opleiding, mobiliteit, inschakeling van jongeren in het arbeidscircuit Innovatiebeleid Nieuwe producten, efficiëntere productieprocessen, nieuwe markten Economische en ecologische duurzaamheid 46