Landschapsontwikkelingsplan

Transcriptie

1 Landschapsontwikkelingsplan Schouwen-Duiveland Evaluatie en vervolg

2

3 Inhoud 1. Inleiding 5 2. Verantwoording TOP-projecten De TOP-projecten De resultaten De nog te behalen resultaten De uitgaven Het gemeentelijke projectteam Onze buitengebiedpartners De externe communicatie Nieuwe ontwikkelingen: een doorkijk Vervolgstrategie TOP-projecten Budget 15

4

5 Inleiding 1 Het LOP onderdeel van het buitengebied in beweging Het buitengebied is belangrijk voor Schouwen-Duiveland. Het buitengebied is productiegebied voor de landbouwsector en beeldbepalend voor het landschap en de cultuurhistorie van ons eiland. Ook komen in het buitengebied, in veel gevallen unieke planten en diersoorten voor. Het buitengebied is hiermee een belangrijke attractie en bestemming voor inwoners en toeristen. Het buitengebied is multifunctioneel. Een gebied met grote economische, ecologische, en landschappelijke waarden en daarmee ook grote belevingswaarden. Onder het buitengebied verstaan we het eiland Schouwen-Duiveland zonder de Kop van Schouwen en zonder de woonkernen. Onder het motto het buitengebied in beweging, ontwikkelen met kwaliteit is in 1997 een nieuw beleidskader voor het buitengebied van Schouwen-Duiveland vastgesteld. Met dit beleidskader in de hand werkt Schouwen-Duiveland op vernieuwende en moderne wijze aan het versterken van het multifunctionele karakter van het buitengebied. Inzet is dat we werk maken van ons buitengebied en actief aan de slag gaan met onze ambities. De landbouw is en blijft hierbij een belangrijke speler. De agrarische sector krijgt de ruimte om haar marktpositie te verstevigen en beeldbepalend te blijven voor het landschap. Daarnaast staat het buitengebied open voor allerhande andere functies die passen in buitengebied. Functies op het gebied van zorg en recreatie, passende bedrijvigheid of woonvormen. Hieraan is verbonden dat we ons laten inspireren door het landschap. We gaan met zorg om met de kwaliteiten van ons landschap en investeren hierin bewust en blijvend. De filosofie ten aanzien van het buitengebied is in 2011 opgenomen in de strategische visie Tij van de Toekomst. Het buitengebied in beweging is daarmee niet zomaar beleid maar meer een strategie. Een strategie waar wij dagelijks, samen met initiatiefnemers en andere overheden, aan werken. Met behulp van diverse instrumenten geven we invulling aan onze ambities. In de structuurvisie Buitengebied (globaal) en het bestemmingsplan Buitengebied (gedetailleerd) zijn de ruimtelijke en planologische kaders voor de ontwikkeling van het buitengebied vastgelegd. In het Landschappelijk Raamwerk zijn de landschappelijke kwaliteiten van het buitengebied benoemd. Kwaliteiten die leidraad en bron van inspiratie vormen voor nieuwe ontwikkelingen maar daarnaast ook duidelijk aangeven wat het behouden en versterken waard is. Tot slot is in dit kader ook een Landschapsontwikkelingsplan (LOP) op- en vastgesteld. Via het LOP werken we aan concrete projecten die gericht zijn op: het vergroten van de kwaliteiten van het landschap; het bevorderen van het gebruik en de toegankelijkheid van het landschap; het vergroten van de belevingswaarde van het landschap. De projecten uit het LOP worden gefinancierd uit het vereveningsfonds. Na drie jaar werken met het LOP is het tijd voor een evaluatie en het uitzetten van een vervolgstrategie. 5

6 6

7 Verantwoording TOP-projecten Bij de vaststelling van het LOP in december 2010, zijn voor de periode twaalf TOP-projecten benoemd waar we in de periode uitvoering aan hebben gegeven. Nu de periode verstreken is, is het tijd om terug te kijken en de invulling van het vervolg van het uitvoeringsprogramma te bepalen. Hierna inzicht in de TOP-projecten : de resultaten, de uitgaven, de organisatie en de betrokken en het vervolg. 2.1 De TOP-projecten In 2011 is de gemeente aan de slag gegaan met de volgende TOP-projecten uit het Landschapsontwikkelingplan van Schouwen-Duiveland: 1. Organiseren van blijvende promotie van het buitengebied; 2. Inventariseren en in kaart brengen van cultuurhistorische elementen; 3. Verzamelen van verhalen over het landschap; 4. Herstellen en beleefbaar maken van het haventje De Staart bij Sirjansland; 5. Realiseren van rustplekken bij de overgang land - water; 6. Ondersteunen herinrichting van een duiklocatie; 7. Verbeteren van de beleving van de Zeelandbrug en de directe omgeving; 8. Verbeteren van de overgang tussen kernen en buitengebied; 9. Stimuleren van erfbeplanting; 10. Beschikbaar stellen van budget voor duurzame elementen langs het wandelpadennetwerk; 11. Realiseren van rustplekken in het middengebied van Schouwen-Duiveland; 12. Bevorderen van initiatieven van faunaranden en kerngebieden voor vlinders. 2.2 De resultaten Met uitzondering van de projecten: (6) ondersteunen herinrichting van een duiklocatie en (9) het stimuleren van erfbeplanting, is aan alle projecten invulling gegeven. Het project ondersteunen herinrichting van een duiklocatie is niet actief opgepakt binnen het kader van het LOP omdat er al diverse initiatieven liepen. Het project: stimuleren van erfbeplanting is niet opgepakt, omdat de voorheen beschikbare subsidieregeling voor erfbeplanting is vervallen en er tot op heden geen alternatieve subsidieregeling voor handen is. De andere projecten dus wel en die hebben de volgende resultaten opgeleverd. De leskist Het landschap van Schouwen-Duiveland lezen Op 31 mei 2013 is het lespakket voor bovenbouw basisonderwijs en onderbouw voortgezet onderwijs in gebruik genomen. Tijdens een feestelijke bijeenkomst op de Christelijke Basisschool De Schouw in Brouwershaven, waar ook Rein en Trijn voor de vrolijke noot aanwezig waren, werd het lespakket overhandigd door wethouder Verseput. Ook alle andere scholen kunnen gebruik maken van dit pakket. Het lespakket is sinds juni 2013 uitgeleend aan CBS De Schouw in Brouwershaven. Deze school wil er in het voorjaar weer mee verder en ook OBS t Stoofje in Ouwerkerk, in het kader van project Kiekus gaat ermee aan de slag. Daarnaast zijn er aanvragen van de Ds. Pieter van Dijkeschool in Bruinisse en OBS De Schoener in Brouwershaven voor gebruik van het lespakket in het voorjaar van Vanwege het grote aantal aanmeldingen is het lespakket door de Stichting Nme gedupliceerd en kunnen er meerdere scholen gelijktijdig gebruik van maken. 7

8 De 3-wekelijkse halve pagina Veelzijdig Landschap In de regiokrant Wereldregio verschijnt iedere 3 weken een halve pagina over het veelzijdige landschap van ons eiland. Aan de hand van 5 vragen stellen onze buitengebiedpartners zich voor. Verder staat er op deze pagina een overzicht van activiteiten die plaatsvinden en leest u over wat het landschap van Schouwen-Duiveland op dat moment te bieden heeft. Cultuurhistorische inventarisatie van twee polders Op initiatief van de Vereniging Stad en Lande is samen met een aantal vrijwilligers een inventarisatieoverzicht met kaart van de cultuurhistorische elementen in de polder Dreischor en Vierbannen gemaakt. De komende jaren worden de andere polders onder de loep genomen. Polder Dreischor Polder Vierbannen Schoolproject Kiekus week van het landschap In de week van september 2013 hebben ruim 600 basisschoolleerlingen deelgenomen aan het project Kiekus dat door het Regionaal Educatief Platform is bedacht en georganiseerd. In de ochtend luisterden de leerlingen naar een presentatie over landschap en landschapsontwikkeling. s Middags bezochten ze een museum op het eiland waar ze deelnamen aan een doe-programma. De musea waren bijzonder enthousiast over het project. De leerlingen hadden twee mooie dagdelen waarin ze op een heel directe manier kennis hebben gemaakt met facetten van het landschap en met de musea. Kijkt u voor meer informatie op en voor een impressie op 8

9 Venster op de Wereld Bij het project Venster op de Wereld wordt een km2 bij Dreischor beschouwd door deskundigen en mensen uit de streek. Dit met als doel te ontdekken welke rol deze km2 inneemt in de hele wereld. Kijkt u voor meer informatie op: Inrichtingsplan voormalige landbouwhaven De Staart Om de haven in oude glorie te herstellen is door Landschapsbeheer Zeeland een inrichtingsplan opgesteld. Dit plan is in nauwe samenspraak met de huidige eigenaar en de toekomstig beheerder Staatsbosbeheer tot stand gekomen. Nu is het wachten op de benodigde financiële middelen. Inmiddels is de eerste helft van het benodigde inrichtingsbudget door de gemeenteraad beschikbaar gesteld. De andere helft komt voor rekening van een cofinancier. Tot op heden is deze nog niet gevonden. Mocht u eventueel een cofinancier in gedachte hebben dan horen wij dit graag van u. Zodra al het benodigde geld beschikbaar is kunnen we direct met het inrichtingsplan aan de slag. Ontwerp LOP-bank en plaatsing van 1e ronde De LOP bank is de duurzame en herkenbare bank/picknickset die we hebben ontwikkeld. De eerste LOP bank in het buitengebied is geplaatst bij de nieuw ingerichte parkeerplaats bij de damaanzet van de Brouwersdam. Ook bij de zwaaikom in het havenkanaal en bij twee nog te realiseren uitkijkpunten aan de Zuidkust van Schouwen, in de directe omgeving van Zierikzee, komt een bank te staan. En dat is pas het begin. Uiteindelijk kan iedereen op heel Schouwen-Duiveland zittend op de nieuwe bank genieten van het landschap. Voor 6 locaties hebben we ons laten inspireren door de bewoners en bezoekers van Schouwen-Duiveland. Deze serie van zes wordt in mei van dit jaar geplaatst. Daarna maken we een nieuwe selectie van locaties waar we vervolgens in 2015 een bank plaatsen. De gekozen locaties zijn: 1. In de buurt van Ellemeet bij de koningslinde, langs het wandelpad dat deel uitmaakt van het wandelroutenetwerk; 2. Tussen Den Osse en Serooskerke, langs het fietspad waar de 3 grote watergangen samen komen; 3. Bij de Kakkersweel, bij de Schouwsedijk, langs de weg Kerkwerve-Noordgouwe; 4. Bij de haven van Bommenede, waar je prachtig uitzicht hebt op de slikken van Bommenede, maar ook over de (waterrijke) polder; 5. Bij de Steenzwaan in de buurt van Nieuwerkerk; 6. Aan het eind van de Langeweg te Bruinisse, op de locatie waar je de dijk op gaat. 9

10 Uitkijkpunt Poortambacht Dit uitkijkpunt is gelegen op de rand van de stad Zierikzee met zicht op de natuurgebieden van Plan Tureluur. Aan de buitenzijde van de daar aanwezige windwal is een uitkijkpunt gemaakt met zicht op het daar ingerichte natuurontwikkelingsgebied. De benodigde grond en bijbehorend grondwerk geleverd door de provincie Zeeland en Dienst Landelijk Gebied die op dat moment het natuurontwikkelingsgebied realiseerde. Het is een echt belevingspunt geworden dat in 2012 op feestelijke wijze in gebruik is genomen tijdens de boomfeestdag. Op die dag is de plek, waar de herkenbare schanskorven zijn toegepast als zitelement, verder verfraaid met groen, bomen en een haag. Rustpunt Havenhoofd Zierikzee In het najaar van 2013 zijn er door de aannemer van het Project Bureau Zeeweringen schanskorven geplaatst op het havenhoofd van Zierikzee. Schijnbaar de plek van de Oosterschelde om de bruinvissen te zien. Ook zeehonden worden regelmatig gespot! Faunatoren Oosterland in de maak In Oosterland is het initiatief ontstaan om de daar aanwezige ruïne van een vroegere transformatortoren aan de Hoge Maireweg om te vormen tot een faunatoren. Bouwbedrijf Capelle wil samen met anderen en met steun van Europese subsidie en een gemeentelijke bijdrage de toren weer opknappen. Hierdoor ontstaat een ideale nestgelegenheid voor een groot aantal dieren. De verwachting is dat de toren na realisatie kan dienen als huisvesting voor ondermeer spitsmuizen, egels, insecten, kerkuil, mussen, gierzwaluwen en vleermuizen. Op deze manier wordt de biodiversiteit in de omgeving van Oosterland gestimuleerd en krijgt de vervallen toren weer een nieuwe bestemming. De toren ligt aan het nieuwe rondje Oosterland, dat deel uitmaakt van het Wandelpadennetwerk Schouwen-Duiveland. De initiatiefnemers zijn begonnen met de voorbereiding om de faunatoren in 2014 gereed te hebben. Vanaf 2015 zijn er dus volop dieren rond de toren te 10

11 zien! Daarnaast komen er een lesprogramma voor de scholen, een informatiepaneel bij de toren, een informatiebijeenkomst en excursie naar de toren waar iedereen aan deel kan nemen. Wandelpadennetwerk Schouwen-Duiveland Er is in de afgelopen jaren onder leiding van Stichting Landschapsbeheer Zeeland hard gewerkt aan het wandelpadennetwerk op Schouwen-Duiveland en het resultaat mag er zijn. In totaal is ongeveer 300 km aan wandelroutes gerealiseerd, waarvan 100 km bestaande routes die opnieuw worden bewegwijzerd. Van de 300 km is ruim 18 km pad over boerenland. Langs de routes zijnbestaande informatiepanelen vernieuwd of hersteld en zijn er ook nieuwe informatiepanelen over wetenswaardigheden langs de paden geplaatst. Daarnaast is in het kader van de landschapsversterking op zeven dijken de beplanting met bomen vernieuwd en uitgebreid. Verder zijn op diverse dijken rasters hersteld, dammen verlegd en aangelegd en zijn er twee trekpontjes en trappen over twee dijken. Dit alles om de wandelmogelijkheden op Schouwen- Duiveland te verbeteren. Op donderdag 18 april 2013 is het nieuwe wandelpadennetwerk officieel geopend. 2.3 De nog te behalen resultaten Er zijn nog 4 TOP-projecten die in 2014 uitgevoerd en afgerond worden. Dit zijn: 1. Het project Veelzijdig Landschap met daarin de landschapsdag op 19 april 2014, de 3-wekelijkse halve pagina over het veelzijdige landschap van Schouwen-Duiveland en de evaluatie van het project; 2. Het project Eilandverhalen waarbij er door Markant Schouwen-Duiveland een serie video s gemaakt worden over de geschiedenis van Schouwen-Duiveland met als doel de belangstelling van de inwoners voor hun woonomgeving te stimuleren; 3. De plaatsing van de 1e ronde LOP-banken op 7 mooie locaties in het buitengebied; 4. Het inrichten van een rustplek op het parkeerterrein van Restaurant De Zeelandbrug met uitzicht op de Zeelandbrug. 2.4 De uitgaven Bij de vaststelling van het Landschapsontwikkelingsplan in december 2010 was er circa beschikbaar voor de uitvoering van de geselecteerde TOP-projecten. Dit bedrag is de afgelopen jaren aangevuld tot ca Hiervan is in de periode ca uitgegeven. Voor de periode tot eind 2014 is er een bedrag van ca gereserveerd. 2.5 Het gemeentelijke projectteam Het gemeentelijke projectteam heeft als taak om uitvoering te geven aan de geselecteerde TOP-projecten. Met de samenstelling van het team is beoogd dat alle gemeentelijke afdelingen vertegenwoordigd zijn die raakvlakken hebben met het landschapsontwikkelingsplan. De samenstelling van het team is als volgt: Huib Uil: Gemeente archief cultuurhistorie; Michel Verduijn, Peter van Sante, Olaf Griffioen en Brechje van Gils: Ruimte en Milieu archeologie / milieu / landinrichting / planologie; Pethy Maris en Ingrid Hildenbrant: Samenleving leefbaarheid kernen; Jolanda Bruin en Huig Bode: Recreatie routestructuren en interessante puntelementen; Lennard Openneer: Openbare werken inrichting openbare ruimte en beheer. Dit projectteam komt ongeveer 6 keer per jaar bij elkaar om de stand van zaken van de diverse projecten te delen, discussiepunten te bespreken en besluiten te nemen. Voorafgaand aan deze bijeenkomst wordt een agenda opgesteld en een overzicht met de stand van zaken gemaakt. Achteraf wordt een verslag gemaakt. Dit verslag dient als actielijst voor de teamleden en wordt ter informatie toegestuurd aan de verantwoordelijke portefeuillehouder. Met deze samenstelling en werkwijze is beoogd om zo optimaal mogelijk gebruik te maken van aanwezige kennis en lopende initiatieven en zo efficiënt mogelijk uitvoering te geven aan de TOP-projecten. Gebleken is dat dit ook zodanig heeft gewerkt. Met ongeveer 6 bijeenkomsten per jaar is het mogelijk gebleken de gemeentelijke afdelingen goed op de hoogte te houden en beschikbare kansen om te zetten in realiseerbare projecten. De beperkte scoop (12 TOP-projecten) in combinatie met het enorme netwerk waar het team over beschikt is de gouden formule gebleken. Er blijkt wel behoefte aan een duidelijkere rol- en taakverdeling van de diverse teamleden. Ook is er behoefte aan iemand die uitvoering kan geven aan projecten in het buitengebied. Voor het vervolg dient onderzocht te worden of het mogelijk is een medewerker van Openbare Werken 11

12 voldoende vrij te maken voor werkzaamheden in het buitengebied of dat ingezet moet worden op een samenwerkingsverband met één van onze buitengebied partners. 2.6 Onze buitengebiedpartners In het buitengebied van Schouwen-Duiveland is een breed scala aan partijen actief. Hierna een opsomming van partijen die wij als in ieder geval als onze buitengebiedpartners beschouwen: Stichting Landschapsbeheer Zeeland; Recron Schouwen-Duiveland; Vereniging Natuurmonumenten; Staatsbosbeheer; Natuur- en Vogelwacht Schouwen-Duiveland; Vereniging Stad en Lande van Schouwen-Duiveland; ZLTO; Agrarisch Schouwen-Duiveland; VeKaBo; Nationaal Park Oosterschelde; Provincie Zeeland; Dienst Landelijk Gebied; Waterschap Scheldestromen; VVV Schouwen-Duiveland; Stichting natuur- en milieueducatie Schouwen-Duiveland; WUR/Alterra. Bij de uitvoering van bijna alle TOP-projecten is er samengewerkt met 1 of meer van onze buitengebiedpartners. De gemeente had bij het gros van de projecten een coördinerende rol. Bij sommige projecten zoals de ontwikkeling van de LOP-bank was de gemeente initiator en uitvoerder. De buitengebiedpartners en inwoners hebben daarbij wel input geleverd. Van alle projecten is de rol van de gemeente het kleinst bij de inventarisatie van cultuurhistorische elementen. Dit is een project dat al langere tijd op het verlanglijstje stond van de Vereniging Stad en Lande. De vaststelling van het LOP is de aanleiding geweest om er concreet mee aan de slag te gaan. Ook weten diverse partijen de gemeente nu goed te vinden en worden er passende projecten voorgesteld, zoals omvorming transformatortoren Oosterland naar natuurtoren door SLZ en een vervolg op de leskist Ons landschap lezen door de Stichting Nme. 2.7 De externe communicatie In het Landschapsontwikkelingsplan is bepaald dat buitengebiedpartners, inwoners en bezoekers op de hoogte gehouden worden van de voortgang. Voor de partijen is in het plan voorgesteld om jaarlijks een bijeenkomst te organiseren met de klankbordgroep van het LOP. Voor inwoners en bezoekers was de insteek om regelmatig via de diverse media te communiceren. Nadat het gemeentelijk projectteam was vastgesteld hebben we breed gecommuniceerd dat we aan de slag gingen met het landschapsontwikkelingsplan. Dit hebben we gedaan door onze buitengebiedpartners met een brief te informeren en overige geïnteresseerden en belanghebbenden door een publicatie in de gemeenterubriek van de regionale krant en een publicatie op de gemeentelijke website. Begin 2012, 2013 en 2014 is op dezelfde wijze geïnformeerd over de stand van zaken met een nieuwsbrief. Daarnaast zijn er diverse krantenartikelen verschenen over specifiek behaalde resultaten. Ook is in het kader van het uitvoeringsproject Veelzijdig Landschap een platform gecreëerd waarbij alle buitengebiedpartners betrokken en geïnformeerd worden over de voortgang van het project Veelzijdig Landschap. In februari 2013 is dit platform bijeengekomen. Daarbij is afgesproken in 2014 weer bijeen te komen. 2.8 Nieuwe ontwikkelingen: een doorkijk In het voorgaande is ingegaan op de aanpak en resultaten van de TOP-projecten, waarbij het initiatief Veelzijdig Landschap bewijst dat het Landschapsontwikkelingsplan het landschap mede en blijvend op de agenda heeft geplaatst. Daarnaast zijn er ook nog de ontwikkelingen waarbij er sprake is van vereveningsverplichting en de initiatiefnemer ervoor kiest de benodigde verevening op eigen terrein of in de directe nabijheid te realiseren. Het Landschapsontwikkelingsplan is daarbij aangereikt als inspiratiebron. Voorbeelden van gerealiseerde vereveningsopgaven zijn: wandelpaden over eigen 12

13 terrein, extra landschappelijke inpassing rondom de bebouwing, milieu-maatregelen en de realisatie van rustplekken. Verder zien we een terugloop het aantal nieuwe ontwikkelingen en dus ook in het aantal vereveningsopgaven. Dit zien we ook terug in het beschikbare vereveningsbudget voor de TOP-projecten. Het oorspronkelijke budget van ca is de afgelopen 3 jaar met slechts aangevuld. Dit betekent niet dat het landschap minder belangrijk wordt gevonden. In de nieuwe strategische visie tot 2040 van onze gemeente zijn de ambities uit het Landschapsontwikkelingsplan meegenomen. Tot slot is het gepast om aan het eind van de evaluatie aandacht te vragen voor actuele (beleidsmatige) ontwikkelingen in het buitengebied. Diverse sporen komen anno 2014 samen rondom het buitengebied die tot nadenken stemmen. Dit met de centrale vraag hoe nu verder met het buitengebied. De inzet is en blijft: het buitengebied is belangrijk, er gebeurt heel veel(!), organiseren we activiteiten en is afstemming effectief en optimaal? De volgende ontwikkelingen doen zich voor: De gemeente en andere partijen (Waterschap, Provincie) investeren via diverse lijnen in de komende jaren concreet in een groot aantal projecten in het buitengebied. De provincie Zeeland wil komen tot een gebiedsgerichte aanpak voor het buitengebied (provinciale agenda buitengebied). Dit mede met het doel zo goed mogelijk gebruik te maken van Europese subsidies (o.a. POP3). De provincie selecteert 6 speerpunten. Gebiedspartijen geven aan dat er behoefte is aan een meer integrale afstemming van projecten/ activiteiten in het buitengebied. Het nieuwe landbouwbeleid (GLB) van Europa vraagt om een nieuwe aanpak waarbij samenwerking in de streek van elementair belang is. Een samenwerking die meer georganiseerd dient te worden rondom een gemeenschappelijke en brede agenda (dus meer dan landbouw). Dit is één van de resultaten van de uitgevoerde pilotstudie oefenen met Ecological Focus Areas op SchouwenDuiveland. Landelijk wordt het LOP genoemd als een instrument om deze brede agenda in op te nemen. Zogenaamde collectieven (boeren, natuur en burgers) zullen een belangrijkere rol krijgen in het buitengebied. Aan afstemming en overleg tussen de belangrijkste partijen in het buitengebied (boeren, groen en Waterschap) is behoefte. De wil om dit te organiseren is aanwezig. Voorgaande maakt duidelijk dat het zinvol is om blijvend werk te maken van het buitengebied. Ook het moment is daar om dit op te pakken. Een meer integrale en uiteindelijk gezamenlijke agenda voor het buitengebied van Schouwen-Duiveland kan hierin een belangrijke bijdrage leveren. In overleg met de Provincie wordt bekeken hoe dit vorm te geven. Een ontwikkeling die nadrukkelijk spoort met de ambities uit het Buitengebied in Beweging en de Strategische Visie Tij van de Toekomst. Het LOP heeft in dit kader in ieder geval een eigen en concreet op uitvoering gerichte plaats. 13

14 14

15 3 Vervolgstrategie De evaluatie toont aan dat het LOP in de huidige vorm voortzetting verdient. In het Landschapsontwikkelingsplan is een voorzet gedaan voor de periode na 2013: Over 3 jaar (na 2013) is het netwerk van fiets-, wandel- en ruiterroutes bekend. Dan kan de gemeente bepalen waar welke themaroutes uitgezet kunnen worden, welke elementen langs wandelroutes zichtbaar gemaakt worden en kan ingezet worden op projecten die themaroutes faciliteren, zoals ipod ondersteuning. 3.1 TOP-projecten Om te komen tot een lijst met TOP-projecten voor de periode zijn onze buitengebiedpartners eind 2013 uitgenodigd om input te leveren. Samen met de vastgestelde groslijst met mogelijke projecten in het LOP, is het projectteam tot de volgende lijst met projecten gekomen. 1. Algemeen: educatieproject over landschap; 2. Thema 1: Inventarisatie cultuurhistorische elementen en structuren; 3. Thema 1: Uitvoering herinrichting Haven de Staart; 4. Thema 1: Beleefbaar maken gekrompen en verdronken dorpen; 5. Thema 1: Beleefbaar maken bunkerroutes; 6. Thema 2/6: Promoten en plaatsing LOP banken verspreid over eiland; 7. Thema 2/6: Faciliteren duurzame elementen langs wandel-, fiets- en ruiterroutes; 8. Thema 3: Realiseren bloemdijk op ntb locatie; 9. Thema 4: Beleefbaar maken overgang kern-buitengebied ntb initiatief; 10. Thema 6a: Versterken beleefbaarheid elzenmeten en duinwallen. 3.2 Budget Er is op dit moment nog ca vereveningsbudget, het budget van het Landschapsontwikkelingsplan, beschikbaar. Mogelijk wordt dit budget nog aangevuld met stortingen in het vereveningsfonds. Vooralsnog rekenen we hier niet op. 15

16 Laan van St. Hilaire SH Zierikzee Postadres: Postbus JA Zierikzee T (0111) F (0111) gemeente@schouwen-duiveland.nl