Elektrisch vervoer in 20 vragen

Transcriptie

1 lektrisch vervoer in 20 vragen e startgids voor bedrijven 2013 >> ls het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal

2 Waarom zou ik kiezen voor V? Inhoud Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 3. Wat is elektrisch vervoer (V)? 4 1. Wat is het verschil tussen elektrisch en conventioneel vervoer? 4 2. Wat is het bereik van elektrische voertuigen? 5 3. Hoe zit het met de milieuvoordelen van V? 5 4. Zijn elektrische voertuigen veilig? 6. Waarom zou ik kiezen voor V? 8 5. Wat is de verwachte groei van V? 8 6. Wat zijn de voordelen? 9 7. Wat zijn mogelijke barrières? 10. Welke elektrische voertuigen zijn er op de markt? Welke elektrische personenauto s zijn verkrijgbaar? Welke elektrische bedrijfsauto s zijn verkrijgbaar? Is een e-scooter, e-fiets of e-boot ook een optie? 13. Wat zijn de kosten van V? Wat zijn de belangrijkste kostenverschillen tussen V en conventioneel? Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? Is V duurder dan rijden op benzine of diesel? Hoe kan de accu worden opgeladen? Waar kunnen elektrische voertuigen opladen? 22. Hoe breng ik V in de praktijk? ij wie kan ik terecht voor een elektrisch voertuig en oplaadpunt? Hoe kan ik V gebruiken in mijn communicatie? Hoe past V bij de transitie naar duurzame en lokale energieopwekking? aan we in de toekomst snelladen, draadloos laden of batterij wisselen? Past V in de opkomst van nieuwe mobiliteitstrends? 31 ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Publicaties 34 Websites

3 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? lektrisch vervoer (V) is bezig aan een gestage opmars: elektrische auto s zijn steeds meer aanwezig in de showrooms én op de Nederlandse wegen. oordat ook de laadinfrastructuur steeds verder wordt uitgerold, is V voor een groeiend aantal bedrijven en individuen een serieus alternatief als bedrijfsof personenvoertuig.. Wat is elektrisch vervoer (V)?. Waarom zou ik kiezen voor V?.. Wat zijn de kosten van V?.. Hoe breng ik V in de praktijk?. ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V lektrisch vervoer is dus in opkomst, maar tegelijkertijd moet worden geconstateerd dat veel bedrijven nog onvoldoende bekend zijn met deze nieuwe vorm van vervoer en wat erbij komt kijken. en inventarisatie onder bedrijven die V al omarmd hebben en bedrijven die overwegen dit te doen, leerde dat zij veelal dezelfde vragen over V hebben. eze gids geeft antwoord op de 20 belangrijkste vragen die ondernemers en bedrijven hebben over V, onderverdeeld in zeven hoofdvragen: Het doel van deze gids is om een helder en betrouwbaar overzicht te geven van de mogelijkheden van V om daarmee de eventuele overstap naar een elektrisch voertuig voor ondernemers te vereenvoudigen. lternatieve brandstoffen zoals groengas en aardgas dragen net als V bij aan de verduurzaming van transport. eze gids is echter gericht op V, omdat V specifieke kenmerken heeft en veel bedrijven behoefte hebben aan meer informatie hierover. 3

4 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Wat is elektrisch vervoer (V)? onventioneel brandstofvoertuig Verbrandingsmotor randstoftank lektrische auto s met range extender Verbrandingsmotor/ generator Regenererend remsysteem lektrische motor ccu randstoftank Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 1. Wat is het verschil tussen elektrisch en conventioneel vervoer? Wat we onder elektrisch vervoer verstaan is het makkelijkst uit te leggen door het te vergelijken met conventioneel vervoer. lektrische voertuigen worden deels of volledig aangedreven door een elektromotor, terwijl conventionele voertuigen worden aangedreven door een verbrandingsmotor. iguur 1 toont de verschillen tussen conventionele voertuigen en elektrische voertuigen. Voertuigen worden alleen als elektrisch beschouwd, als de elektromotor stroom haalt uit een accu die kan worden opgeladen via het elektriciteitsnet. Hybride voertuigen die niet via het elektriciteitsnet kunnen worden opgeladen worden dus niet gezien als elektrische voertuigen, omdat de puur elektrische actieradius van deze auto s (vaak slechts ca. 2 km) te beperkt is. onventionele voertuigen worden aangedreven door een verbrandingsmotor die wordt gevoed door brandstoffen zoals benzine of diesel vanuit een brandstoftank. Plug-in hybride voertuig Verbrandingsmotor Regenererend remsysteem lektrische motor ccu randstoftank Plug-in hybride voertuigen worden aangedreven door een elektromotor of een verbrandingsmotor of in combinatie met elkaar. e elektromotor wordt gevoed door een accu die via het elektriciteitsnet kan worden geladen. Plug-in hybride voertuigen kunnen tot circa km volledig elektrisch rijden, waarna de verbrandingsmotor het overneemt. lektrische auto s met range extender (afstandsvergroter) worden altijd aangedreven door de elektromotor. e brandstofmotor voedt slechts de elektromotor om het bereik te vergroten zodra de accu niet meer voldoende capaciteit heeft om zelfstandig de elektromotor te voeden. e puur elektrische actieradius van range extenders bedraagt vaak circa km. lektrische auto Regenererend remsysteem lektrische motor ccu Volledig elektrische auto s (ook wel V, naar ull lectric Vehicle of V, naar attery lectric Vehicle) hebben alleen een elektromotor en rijden dus altijd elektrisch. e motor wordt alleen gevoed door een accu die met stroom via het elektriciteitsnet wordt opgeladen. e huidige volledig elektrische voertuigen hebben een range van km, afhankelijk van de capaciteit van de accu. iguur 1 : Verschil tussen conventioneel brandstofvoertuig en elektrische voertuigen 4

5 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 2. Wat is het bereik van elektrische voertuigen? Het bereik van elektrisch voertuigen verschilt. Range extenders en plug-in hybride voertuigen hebben een bereik van km, vergelijkbaar met dat van conventionele voertuigen. Volledig elektrische auto s kennen een bereik van km, afhankelijk van het merk en type, omdat de accucapaciteit van het ene voertuig groter is dan van het andere. Voor veel toepassingen is dit bereik voldoende. In de praktijk wordt het bereik volgens opgave van de fabrikant vaak niet gehaald, omdat het hierbij gaat om een maximum dat is bepaald onder ideale omstandigheden. Vergelijk dit met het brandstofverbruik van benzine- of dieselauto s, dat in de praktijk ook vaak hoger ligt dan volgens opgave van de fabrikant. Het daadwerkelijke bereik van elektrische voertuigen hangt naast de capaciteit van de accu vooral af van vier factoren: 1. de buitentemperatuur (en gerelateerd gebruik van airco/verwarming); 2. het gewicht van voertuig en lading; 3. het type rit (stad of snelweg) en 4. het rijgedrag. en lage buitentemperatuur heeft een negatieve invloed op het bereik. Zo neemt bij vrieskou het verbruik van energie sterk toe, mede door het gebruik van de verwarming. Tegelijkertijd neemt de opslagcapaciteit van de accu bij vrieskou af. Het resultaat is een terugval van het bereik. Voor een volledig elektrische middenklasser met een standaardbereik van 160 km kan dit een afname betekenen tot circa 100 km bereik. Is de buitentemperatuur hoog dan kan het gebruik van de airco het electriciteitsverbruik verhogen en daarmee het bereik verlagen. Meer gewicht van voertuig en/of lading leidt ook tot een hoger energieverbruik en dus een kleiner bereik. aarnaast is het type rit van invloed op het bereik. Zo is een rit in de stad gunstiger voor het bereik dan een rit op de snelweg, waarbij het verbruik door de luchtweerstand groter is. Tot slot leidt stabiel rijgedrag tot een groter bereik. Zo wordt het regenererend remsysteem het beste benut door geleidelijk in plaats van abrupt te remmen, waardoor het bereik toeneemt. Ondanks dat het bereik van volledige elektrische voertuigen lager ligt dan dat van conventionele voertuigen, is het bereik voor veel ritten toereikend. e inzet van het voertuig is bepalend voor de vraag of een volledig elektrisch voertuig geschikt is of dat een range extender of plug-in hybride voertuig een beter alternatief is. 3. Hoe zit het met de milieuvoordelen van V? lektrisch vervoer heeft een gunstig effect op de luchtkwaliteit, geluidsoverlast en het klimaat. Volledig elektrische voertuigen stoten tijdens het rijden geen emissies zoals O 2, stikstof en fijnstof uit. eze zero emission voertuigen leveren daarmee een positieve bijdrage aan de luchtkwaliteit, wat vooral in steden van belang is. Plug-in hybride voertuigen en auto s met een range extender stoten gedurende een beperkt aantal kilometers geen emissies uit. Vanaf het moment dat de brandstofmotor gaat werken vindt er wel uitstoot plaats, maar wanneer zo veel mogelijk elektrisch wordt gereden is de gemiddelde uitstoot per kilometer een stuk lager dan bij conventionele voertuigen. lektrische voertuigen verminderen de geluidsoverlast van verkeer, doordat de elektromotor stil is. it is vooral gunstig bij lage snelheden, wanneer het geluid van de banden nog niet overheerst. Ook bij lawaaierige voertuigen zoals scooters is het verschil goed te merken. iguur 2: Tesla Roadster in de sneeuw 5

6 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V apgemini stimuleert werknemers om elektrische kilometers te maken apgemini heeft in de leasevloot enkele plug-in hybrides. e milieuvoordelen van deze auto s komen voornamelijk tot uiting wanneer zo veel mogelijk elektrisch wordt gereden. Om het aantal elektrische kilometers dat met deze voertuigen wordt gemaakt te vergroten, heeft apgemini verschillende maatregelen genomen: Ten eerste is het voor werknemers die een plug-in hybride auto willen leasen verplicht om thuis een laadmogelijkheid aan te schaffen. aarnaast biedt apgemini zo veel mogelijk laadmogelijkheden op het werk. Ten tweede wordt gewerkt met een bonus-malussysteem waarbij leaserijders geld kunnen verdienen door zuinig te rijden. Vooraf wordt een brandstof- en elektriciteitsbudget bepaald en werknemers kunnen geld terugkrijgen door minder te verbruiken dan dit budget. ij meer verbruik betaalt de leaserijder dit zelf. Ten derde is het aantal privé-kilometers gemaximeerd en ook gekoppeld aan een bonus-malussysteem. Ten vierde wordt bewustwording gecreëerd door leaserijders op de hoogte gehouden van hun verbruik en brandstofkosten. lektrisch vervoer is daarnaast goed voor het klimaat vergeleken met conventioneel vervoer 1. lektrische voertuigen zijn efficiënter dan conventionele voertuigen, waardoor er minder energie nodig is voor eenzelfde verplaatsing. aarnaast vindt bij elektrisch vervoer de O 2 -uitstoot alleen plaats bij de elektriciteitsopwekking, afhankelijk van de energiebron. Vaak rijden elektrische auto s op groene stroom en dan is de O 2 -uitstoot nul. Wanneer een volledig elektrisch voertuig rijdt op gemiddelde stroom uit het Nederlandse elektriciteitsnet (opgewekt met een mix van o.a. gas, kolen en duurzame energie) bedraagt de uitstoot circa gram O 2 /km. 1 Voor meer informatie zie: onderwerp/milieuvoordelen-elektrisch-rijden Ter vergelijking: kleine, zuinige benzinevoertuigen stoten circa 90 gram O 2 /km uit. e O 2 -uitstoot van elektrische voertuigen is dan dus nog 30% lager. ovendien moet de extra O 2 -uitstoot bij het gebruik van grijze stroom worden gecompenseerd. Het emissiehandelssysteem (uropese wetgeving) bepaalt namelijk dat de industrie en elektriciteitsproductie onder een O 2 -plafond vallen. it betekent dat als de vraag naar elektriciteit toeneemt, de extra O 2 -uitstoot als gevolg hiervan ergens anders tot een vergelijkbare afname van de uitstoot moet leiden. e opkomst van V leidt daardoor op uropese schaal niet tot extra O 2 -uitstoot. Vaak wordt gedacht dat het gebruik van accu s V minder milieuvriendelijk maakt dan conventionele voertuigen. it is echter mede door de mogelijkheden van recycling niet zonder meer het geval. ccu s verliezen na bepaalde tijd en gebruik een deel van hun opslagcapaciteit. Hoe beter de accu, hoe later dit moment wordt bereikt. e veel gebruikte lithiumbatterijen worden als veilig voor het milieu gezien en kunnen bovendien goed gerecycled worden. r zijn al fabrieken voor het hergebruik van lithiumaccu s en naarmate er meer elektrische voertuigen komen wordt recyclen profijtelijker. Loodaccu s zijn minder goed voor het milieu, maar deze worden voor 95% gerecycled. en verwachte ontwikkeling is dat accu s in de toekomst ook een tweede leven krijgen, bijvoorbeeld voor het tijdelijk opslaan van lokaal geproduceerde wind- of zonne-energie. 4. Zijn elektrische voertuigen veilig? Hybride en elektrische auto s worden net als conventionele auto s onderworpen aan de botsproeven van uronp, een gezamenlijk initiatief van de uropese consumentenorganisaties. In deze botsproeven behalen hybride en elektrische auto s tot nu toe goede resultaten met 4 en zelfs het maximaal aantal van 5 sterren. Sinds april 2011 bevat de Wegenverkeerswet 1994 ook eisen voor elektrisch aangedreven en hybride elektrische voertuigen. Voertuigen moeten daardoor voldoen aan bepaalde veiligheidseisen als ze worden gebouwd als, of omgebouwd naar, (hybride) elektrische voertuigen. Meer informatie over de veiligheidseisen waaraan elektrische voertuigen moeten voldoen is te vinden op de website van de Rijksdienst voor het Wegverkeer ( 6

7 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V iguur 3: otsproef met een elektrische Renault luence Naarmate het aantal elektrische auto s op de weg stijgt, neemt de kans toe dat elektrische auto s bij ongevallen betrokken raken. ij een ongeval bestaat bij elektrische voertuigen het gevaar dat delen onder stroom staan of dat er door kortsluiting brand ontstaat. Uit onderzoek van het uitse expertisecentrum KR blijkt dat elektrische voertuigen met een lithium-ion accu bij brand minstens zo veilig zijn als voertuigen met verbrandingsmotoren en conventionele accu s. e vlammen- en rookontwikkeling bij brandende accu s is zelfs significant minder dan bij brandende benzine en diesel. ovendien verspreidt het vuur zich minder snel omdat er geen brandbare vloeistoffen uit de lithium-ion accu s lekken. lektrische auto s worden bovendien opgenomen in het rash Recovery-systeem dat gekoppeld is aan het kentekenregister. ij het intypen van een kenteken komt meteen naar voren hoe brandweerlieden een elektrische auto na een ongeluk het best kunnen benaderen, waar ze wel en niet in de auto mogen knippen of hoe ze een vuur moeten doven. aarnaast hebben fabrikanten uitgewerkte protocollen voor incidenten met hun elektrische auto s, ook bij een eventuele brand. omino s bezorgt Utrechtse pizza s schoon en stil ls eerste in Nederland bezorgen de Utrechtse vestigingen van omino s Pizza hun pizza s volledig elektrisch. Hiervoor leaset het bedrijf sinds begin e-scooters. Klanten en omwonenden reageren erg positief op de keuze voor duurzaamheid en hebben bovendien geen last meer van motorgeluiden en uitlaatgassen. Voor de pizzakoeriers waren de e-scooters even wennen, vooral omdat medeweggebruikers ze niet meer horen aankomen. omino s heeft daarom geëxperimenteerd met Safe Sound ; een kunstmatig motorgeluid, dat medeweggebruikers op humoristische wijze waarschuwt dat odododomino s eraan komt. Momenteel is dit systeem echter wettelijk nog niet toegestaan, waardoor de bezorgers hun rijgedrag zelf moeten aanpassen. Hassan al Morabit (franchisenemer van 3 Utrechtse vestigingen van omino s): Ze gaan nu anders om met het verkeer en rijden voorzichtiger. r is in al die maanden nog niet één ongeval met een scooter geweest. Voor sommige gevallen is de actieradius van de e-scooters echter nog niet Tot slot kan het vrijwel geluidloze karakter van de elektromotoren in elektrische voertuigen lastig zijn voor fietsers en voetgangers. ij rijsnelheden tot ongeveer 25 km/u maakt een elektrisch aangedreven voertuig namelijk amper geluid. aarboven is het geluid van de banden en windgeruis goed te horen. e resultaten van twee recente studies laten echter geen grotere ongevalkans (objectief ) voor voetgangers zien en ook geen verschil in de toereikend. Om de actieradius van de scooters toe te laten nemen, worden bezorgers aangemoedigd tot zuiniger rijgedrag. it gebeurt door middel van een game die is ontwikkeld door de TU elft, Syntens en TNO. oor goed rijgedrag te stimuleren, hoopt omino s ook de verkeersveiligheid te verhogen. e overstap op e-scooters is mede mogelijk gemaakt door een subsidieregeling van de gemeente Utrecht. Inmiddels hebben al meer dan 15 bezorgdiensten de overstap naar elektrisch bezorgen gemaakt. Omdat maaltijdbezorgdiensten gemiddeld vaak meer dan kilometer per jaar rijden, scheelt dit een aanzienlijke hoeveelheid geluid en uitstoot van fijnstof. onveiligheids beleving (subjectief ) van voetgangers in vergelijking met conventionele auto s die ook steeds stiller worden. lektrische scooters kunnen door de afwezigheid van geluid voor fietsers en voetgangers een probleem vormen, met name bij het inhalen. Hier is het vooral zaak voor branche en wetgever om het opvoeren zoveel mogelijk tegen te gaan, zodat de snelheidsverschillen niet te groot worden. 7

8 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Waarom zou ik kiezen voor V? 5. Wat is de verwachte groei van V? e afgelopen jaren is het aantal geregistreerde elektrische voertuigen in Nederland fors toegenomen (zie iguur 4). Halverwege 2013 rijden er bijna plug-in hybride en volledig elektrische auto s in Nederland en zijn er meer dan openbaar toegankelijke laadpalen. e komende tijd verschijnen verschillende populaire modellen op de markt die het aantal plug-in hybride en volledig elektrische elektrische voertuigen in Nederland waarschijnlijk nog verder zullen doen stijgen. Zo zijn er al meer dan orders voor de Mitsubishi Outlander PHV die eind 2013 en begin 2014 zullen worden geleverd. aarnaast is de vraag naar de Volvo V60 Plug-in Hybrid groot en worden goede verkoopcijfers verwacht van de volledig elektrische Tesla Model S en Renault Zoe. Naast deze modellen zijn ook de Toyota Prius Plug-in, de Opel mpera en de vernieuwde Nissan Leaf nog steeds populair. Wist u dat de eerste elektrische auto s eind 19e eeuw al op de weg verschenen? Sinds die tijd heeft de elektrische auto evenveel groeimomenten als neergangen gekend. Met de introductie van de lithium-ion batterij eind jaren negentig heeft V een nieuwe impuls gekregen. Inmiddels worden in de waardeketen van V wereldwijd miljarden geïnvesteerd door onder meer autofabrikanten, batterijleveranciers, ITbedrijven, energiebedrijven, netbeheerders en overheden. Zoals bij elke innovatie zijn niet alle investeringen succesvol en verandert niet alles van vandaag op morgen. Niettemin lijkt V nu te zijn begonnen aan een gestage opmars Overig (o.a. bus, en motorfietsen) 8000 edrijfsauto's 7000 Personenauto's: range extender en plug-in hybride 6000 Personenauto's: volledig elektrisch dec '10 juni '11 dec '11 iguur 4: Ontwikkeling aantal geregistreerde elektrische voertuigen in Nederland juni '12 dec '12 juni '13 8

9 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V e Nederlandse overheid heeft tot doel om in elektrische voertuigen op de weg te hebben en in 2020 een aantal van aarmee is in ,5% van het totale wagenpark van 8 miljoen voertuigen elektrisch. Het aandeel nieuwe verkochte elektrische voertuigen ligt in 2020 naar verwachting op circa 10% en zal vanaf dan bovendien sterk toenemen. Het is de verwachting dat rond de grote steden het aandeel elektrische auto s het hoogst zal zijn. Marktaandeel V in autoverkoop (%) Jaar iguur 5: Prognose van nieuw verwachte elektrische voertuigen als percentage van de totale autoverkoop (Ministerie van L&I, 2011) 6. Wat zijn de voordelen? Voor ondernemers kan elektrisch vervoer om verschillende redenen interessant zijn. e belangrijkste redenen waarom ondernemers kiezen voor V zijn: inanciële aspecten: Uiteraard zijn voor veel bedrijven de kosten het belangrijkst. Hierbij is het van belang een vergelijking tussen elektrisch en conventioneel vervoer te maken op basis van de totale kosten gedurende het voertuigbezit ( de Total cost of ownership of kortweg TO).Voor sommige gebruiksbehoeften is elektrisch rijden nu al goed koper of in ieder geval even duur als rijden op benzine of diesel. ij leaserijders speelt ook de financiële stimulans van 0% bijtelling (bij aanschaf tot 1 januari 2014) een rol. Meer informatie over de kosten van V is te vinden in onderdeel. Wat zijn de kosten van V?. Innovatie: Ondernemers kiezen ook voor V vanwege het innovatieve karakter. e elektrische rijders van nu zijn early adopters die vaak erg geïnteresseerd zijn in technologische ontwikkelingen. aarbij is de fun-factor van V niet te onderschatten. lektrische auto s zijn vaak erg modern vormgegeven en voorzien van de nieuwste technologische toepassingen. ovendien maakt de combinatie van de trekkracht en de stilte van de elektromotor dat elektrische auto s over de weg zoeven. Kennis en ervaring: edrijven willen ervaring opdoen met V, omdat het raakt aan de eigen bedrijfspraktijk. it geldt bijvoorbeeld voor leasebedrijven en autodealers, netbeheerders en adviesbureaus gericht op duurzaamheid. oor elektrisch te rijden, doen zij kennis en ervaring op over de voor- en nadelen van V, waardoor zij hun klanten beter van dienst kunnen zijn. uurzaamheid: V past binnen een strategie om meer maatschappelijk verantwoord te ondernemen en het milieu minder te belasten. it kan een voordeel geven op concurrenten, doordat klanten dit direct of indirect vereisen. Zo wordt bij steeds meer aanbestedingen mede gekeken naar de O 2 -prestaties, waarbij bedrijven die beter scoren op het gebied van O 2 - uitstoot meer kans maken op gunning van de opdracht. en voorbeeld hiervan is de O 2 -prestatieladder van ProRail. Ook stellen verschillende gemeenten eisen aan vrachtauto s voor toegang tot milieuzones in het centrum en wordt gekeken naar invoering van milieuzones voor bestelauto s. Naarmate de toelatingseisen voor deze zones strenger worden of wanneer er specifieke voordelen voor elektrische voertuigen komen, levert V een groter concurrentie - voordeel op. 9

10 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Twee ondernemers vertellen waarom zij kozen voor elektrisch vervoer. riesland Lease kennis en ervaring met elektrisch vervoer Wij hebben negen Tesla Roadsters, vier Nissan Leafs en drie Peugeot ions aangeschaft. én Tesla hebben we in eigen gebruik om elektrisch rijden zelf te ervaren. Hierdoor kunnen we onze klanten beter adviseren over elektrisch vervoer. Zo merken we nu al dat de auto s een zeer grote betrouwbaarheid kennen. Maar ook leren we wat erbij komt kijken qua planning, met name voor het laden. We hebben één elektrische auto in de verhuur om mensen elektrisch rijden te laten ervaren. e overige acht auto s hebben we bij klanten. We zien dat onze klanten kiezen voor een elektrische auto om hun duurzame propositie te onderstrepen en een elektrische auto maakt duurzaamheid heel tastbaar. aarnaast is elektrisch rijden nieuw en hip en merken we dat de trekkracht en de stille elektromotor het voor de inzittenden een plezier maakt om in te rijden! PLUS-ondernemers bezorgen boodschappen elektrisch aan huis Voor PLUS draagt duurzaam transport bij aan de ambitie met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. Sinds medio 2012 brengt PLUS elektrisch bezorgen onder de aandacht van de zelfstandig ondernemers. PLUS ondernemers Harold van Velzen (Harmelen) en Jordy Koelhuis (ergschenhoek) bezorgen de boodschappen bij hun klanten thuis met een elektrische Renault Kangoo Z.. Harold van Velzen: We hebben een voorbeeldfunctie en lopen graag voorop met duurzame initiatieven. Met de elektrische bezorgauto leveren we een bijdrage aan een schonere en betere leefomgeving voor onze klanten. aarnaast valt de elektrische PLUS bezorgauto op een positieve manier op in het straatbeeld. PLUS, de ondernemers én klanten zijn enthousiast. Ook in rielle en Wehl stappen de lokale PLUS ondernemers binnenkort over op elektrisch bezorgen. 7. Wat zijn mogelijke barrières? lektrisch vervoer is nog niet voor iedereen geschikt. e drie belangrijkste mogelijke barrières voor bedrijven zijn: 1. Het bereik van de huidige volledig elektrische voertuigen is te klein voor de beoogde inzet; 2. Onzekerheid of er voldoende oplaadmogelijkheden voor elektrische voertuigen zijn; 3. e kosten van een elektrisch voertuig geschikt voor de beoogde inzet zijn hoger dan de kosten van een vergelijkbaar benzine- of dieselvoertuig. e eerste barrière is een praktische: voldoet een elektrisch voertuig aan mijn transportbehoefte? Voor het meeste woon-werkverkeer is het bereik van de huidige volledig elektrische auto s ruim voldoende. Ook voor diverse bedrijfstoepassingen zoals voor installatiebedrijven of onderhoudsdiensten is de actieradius van km voldoende om in het bedrijfsproces in te passen. aarnaast kan snelladen uitkomst bieden of is een range extender of plug-in hybride voertuig een alternatief wanneer een groter bereik noodzakelijk is. e tweede barrière is ook praktisch: zijn er voldoende laadmogelijkheden en zo ja, waar kan ik deze vinden? Veel hangt af van de mogelijkheid om op eigen terrein een laadpunt te installeren. it is eenvoudig en snel te realiseren, waar dit in de openbare ruimte vaak meer tijd kost. e openbare laadinfrastructuur waaronder snelladen ontwikkelt zich echter snel, waardoor opladen op steeds meer plaatsen mogelijk is. e informatievoorziening over laadlocaties, via websites en apps, ontwikkelt zich net zo snel. Voor meer informatie over opladen zie: Onderdeel.. 10

11 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Is V praktisch haalbaar dan kunnen de kosten nog een barrière zijn. Meer informatie over de kosten van V vindt u in onderdeel. Wat zijn de kosten van V?. Hierin vindt u informatie over de kosten en fiscale voordelen van elektrisch vervoer en een vergelijking met de kosten van een benzinevoertuig. Met de toename van het aantal elektrische voertuigen de komende jaren zullen de kosten van V naar verwachting ook dalen. Heeft u voertuigen waarmee nooit meer dan 100 km per dag wordt gereden? nee Heeft u vervangend vervoer als er meer dan 100 km per dag moet wordven afgelegd? nee Is na uiterlijk 100 km een stop van 30 minuten mogelijk? nee eze voertuigen zijn geschikt voor range extenders of plug-in hybride voertuigen. ja ja nee nee Kunt u langs de openbare weg een oplaadpunt (laten) plaatsen? eze voertuigen zijn geschikt voor volledig elektrisch vervoer met een mogelijkheid tot snelladen. nee Test of V praktisch haalbaar is voor uw onderneming e praktische haalbaarheid van V hangt af van de inzet van de voertuigen en de mogelijkheden voor het plaatsen van laadinfrastructuur op eigen terrein of in de publieke ruimte. Test of V praktisch haalbaar is voor uw onderneming door onderstaand schema te doorlopen. Start linksboven in het schema. Is er minimaal 6 uur eschikt u over ja per dag/nacht om de ja parkeergelegenheid op eigen ja voertuigen op te laden? terrein? Is na uiterlijk 100 km een stop van 30 minuten mogelijk? nee eze voertuigen zijn geschikt voor range extenders of plug-in hybride voertuigen. ja ja eze voertuigen zijn zeer geschikt voor volledig elektrisch vervoer! eze voertuigen zijn geschikt voor volledig elektrisch vervoer met een mogelijkheid tot snelladen. eze voertuigen zijn geschikt voor volledig elektrisch vervoer (maar houd rekening met 2-6 maanden voor plaatsing van een publiek laadpunt). Ook kan gekozen worden voor een range extender of plug-in hybride voertuig. Proef Rotterdam: elektrisch vervoer in stedelijke omgeving goed mogelijk e gemeente Rotterdam heeft in 2013 samen met netbeheerder Stedin en energieleverancier neco de grootste proef met elektrisch rijden van Nederland afgerond. eze proef leverde het inzicht op dat bij stedelijke inzet maar liefst 60% van de personenauto s en kleine bestelwagens te vervangen is door elektrisch vervoer. Verreweg de meeste dagafstanden in stedelijk gebied blijven namelijk onder de afstand die een elektrisch voertuig met volle batterij gemakkelijk af kan leggen. ij tussentijds laden neemt het bereik nog verder toe. Kortom, elektrisch vervoer blijkt een haalbare toekomst voor de meeste bedrijven, met name wanneer zij in stedelijk gebied rijden. Uit de proef bleek verder dat de elektriciteitsnetten de extra belasting door het opladen van V s, de komende periode aankunnen. Wanneer zoals verwacht vanaf 2020 aanzienlijk meer elektrische voertuigen op de weg zijn en opgeladen moeten worden, dan kan lokale productie van elektriciteit (bijvoorbeeld met zonnepanelen) in combinatie met smart grids een oplossing vormen. 11

12 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Welke elektrische voertuigen zijn er op de markt? Is V praktisch haalbaar dan is het van belang te weten welke voertuigen er verkrijgbaar zijn. r komen steeds meer elektrische voertuigen op de markt, zowel personenauto s als bedrijfsauto s. zoals de Opel mpera, hevrolet Volt, Toyota Prius Plug-in, Volvo V60 Plug-in Hybride, Mitsubishi Outlander PHV en isker Karma. Op internet is veel informatie te vinden over beschikbare (hybride) elektrische auto s op basis waarvan u zich kunt oriënteren. lektrisch rijden ervaren kan bij verschillende V-centra, onder meer in Rotterdam en bij de nergyxpo in roningen. Informeer natuurlijk ook bij uw leasemaatschappij of autodealer of deze al elektrische voertuigen aanbiedt! 9. Welke elektrische bedrijfsauto s zijn verkrijgbaar? Overzichten van elektrische voertuigen r zijn verschillende websites die een overzicht bieden van merken en modellen van in Nederland beschikbare elektrische auto s. nkele voorbeelden zijn: lektrische voertuigen kunnen ook worden ingezet als bedrijfsauto. r zijn verschillende kleine en grote elektrische bestelauto s, pick-ups en kleine vrachtwagens. r zijn ook elektrische voertuigen voor specifieke toepassingen die bijvoorbeeld alleen op eigen terrein rijden. en actueel overzicht van beschikbare elektrische bedrijfsvoertuigen vindt u op de websites in het kader Overzicht van elektrische voertuigen. 8. Welke elektrische personenauto s zijn verkrijgbaar? Vrijwel alle grote autofabrikanten investeren in de ontwikkeling van elektrische voertuigen, waardoor het aantal beschikbare modellen toeneemt. aarnaast zijn er nieuwkomers op de markt die met elektrische auto s marktaandeel proberen te winnen. Zo zijn inmiddels onder meer de volledig elektrische MW i3, Nissan Leaf, Renault luence Z.., Renault ZO, Tesla Model S en Volkswagen -up geïntroduceerd. aarnaast zijn verschillende plug-in hybride auto s en auto s met range extender verkrijgbaar, Negen Hytrucks in stedelijke distributie Verschillende transporteurs gaan in 2013 met een elektrische Hytruck stedelijke distributie zonder emissie in de praktijk brengen. e vrachtwagens hebben een maximale toegelaten massa van 12 tot 19 ton en kunnen op een volle batterijlading tussen de 150 en 250 kilometer afleggen. e transporteurs zetten de auto s onder andere in voor distributie van stukgoed, levensmiddelen, kringloopartikelen en verhuizingen. nkele elektrische vrachtwagens worden zelfs uitgerust met elektrische koelmotoren en zonnepanelen. én van de bedrijven die gekozen hebben voor Hytuck is oudesteijn Verhuizers: ls verhuizer sta je altijd bij de mensen op de stoep en dan is het aan kunnen bieden van nulemissie verhuizingen een duidelijke plus. 12

13 Inhoud Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 10 Is een e-scooter, e-fiets of e-boot ook een optie? ls ondernemer of bedrijf kan het ook interessant zijn om de aanschaf van een elektrische scooter of fiets te overwegen. Voor specifieke toepassingen kan ook elektrisch varen uitkomst bieden. e fiets is een geschikt vervoermiddel voor kleine afstanden, bijvoorbeeld woon-werkverkeer. en e-fiets maakt het mogelijk grotere afstanden te fietsen met eenzelfde of minder inspanning, waar door men verkeersdrukte en parkeerproblemen vermijdt en niet bezweet hoeft aan te komen. Op dit moment rijden er in Nederland ongeveer 1 miljoen e-fietsen rond. ISS Integrated acility Services Op het terrein van de Kromhout Kazerne in Utrecht rijden een viertal volledige elektrische Mega -Workers voor allerlei ondersteunende werkzaamheden die door ISS Integrated acility Services worden uitgevoerd en gecoördineerd: postverzorging en archiefvernietiging, groenonderhoud, afvalverwijdering en catering. In dit project was duurzaamheid in de gebouwen en exploitatie gedurende 25 jaar een verplicht uitgangspunt. Voor het transport van de bederfelijke waren is een speciale koelopbouw ontwikkeld en voor het vervoer van de papiervernietigingcontainers zijn de juiste bijpassende aanhangers geconstrueerd. ij het poortgebouw is een overslagstation; van daar verzorgen de voertuigen stil en schoon het vervoer op het campus-achtige terrein. 13

14 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V e voordelen van elektrische bakfietsen Vrachtvervoer in (binnen)steden is verantwoordelijk voor een groot deel van de O 2 -uitstoot in stedelijke gebieden. Tegelijkertijd bestaat 32-43% van al het goederenvervoer in steden uit lichte pakketten. en groot deel van dit goederenvervoer kan door elektrische bakfietsen worden verzorgd in de last mile delivery. en elektrische bakfiets is met name in de grote steden vaak sneller dan een bestelauto, kan overal komen, heeft geen last van venstertijden, is schoner, heeft een goed imago en is veel goedkoper dan een bestelauto. e bak zit voor op de fiets en kan een inhoud hebben tot 160 liter. en e-bakfiets kost tussen de en euro, verbruikt geen benzine en kent geen wegenbelasting. Verschillende koeriersdiensten in binnen- en buitenland maken al gebruik van allerlei varianten van elektrisch bakfietsen. Huisarts met de e-scooter op huisbezoek Huisarts Marianne iephuis rijdt haar visites in Hardegarijp en omstreken op een elektrische scooter. Met diverse modellen en opties is er voor veel toepassingen een geschikte elektrische scooter. Net als bij benzinescooters zijn er snorscooters die maximaal 25 km/u rijden en bromscooters die 45 km/u kunnen halen. Het bereik van e-scooters loopt uiteen van 40 km tot 130 km, afhankelijk van type scooter, snelheid, type accu en rijomstandigheden. e e-scooter kan aan een normaal stopcontact, afhankelijk van het type accu, in 2 tot 8 uur worden opgeladen. Leverancier MPI solutions vat de klantreacties samen: een lawaai, geen stank, geen trillingen, geen wegenbelasting, geen parkeergeld en daarbij erg leuk!. Voor vervoer over kleine afstanden is ook een scooter zeer geschikt en elektrisch is deze stil, schoon en zuinig. -scooters met een bereik van 40 km kosten ongeveer tot euro. Het kost bovendien slechts circa 1 euro om 100 km te rijden, terwijl een benzinescooter voor dezelfde afstand al gauw 7 euro aan benzine verbruikt. In april 2013 waren er in Nederland al meer dan elektrische scooters geregistreerd. Interessant is dat steeds meer leasebedrijven de potentie van de e-scooter en e-fiets ook erkennen en deze in hun aanbod opnemen. lektrisch varen is een specifieke tak van sport. In de recreatie wordt hier, onder meer in riesland, al sterk op ingezet. Voor specifieke toepassingen kan elektrisch varen ook een duurzame oplossing zijn voor bedrijven. Zo vaart het eerste elektrische vrachtschip door de Utrechtse grachten. eze bierboot voorziet de horeca in de Utrechtse binnenstad van hun drankvoorraad. Op het vaartuig kunnen veertig rolcontainers tegelijk worden vervoerd. e elektrische bierboot wordt opgeladen met groene stroom en vaart per keer acht à negen uur. Ook de hijskraan van de boot wordt elektrisch aangedreven. 14

15 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Wat zijn de kosten van V? Is er een elektrisch voertuig dat geschikt is voor de beoogde inzet, dan is het belangrijk te weten welke kosten en fiscale voordelen aanschaf of lease van een elektrisch voertuig met zich meebrengt. n misschien nog belangrijker: hoe de kosten zich verhouden ten opzichte van de kosten voor vergelijkbare benzine- of dieselvoertuigen. 11. Wat zijn de belangrijkste kostenverschillen tussen V en conventioneel? e kosten voor vervoer kunnen worden onderverdeeld in de initiële investering en de variabele kosten tijdens bezit en gebruik. e initiële investering is voor V op dit moment vaak hoger dan voor benzine- of dieselvoertuigen. e variabele kosten voor V zijn over het algemeen echter lager dan die voor conventioneel vervoer. Initiële investering e relatief hoge investering voor elektrische voertuigen komt doordat de aanschafprijs van elektrische voertuigen nog substantieel hoger ligt dan die van vergelijkbare benzine- of dieselvoertuigen. e vrijstelling van PM en de fiscale voordelen voor elektrische voertuigen verkleinen dit verschil (zie vraag 12. Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? ). e verwachting is dat door opschaling van de productie en nieuwe technieken de kostprijs van elektrische voertuigen in de toekomst zal dalen. In sommige gevallen leaset men de accu van de fabrikant in plaats van dat deze in de prijs is inbegrepen. e accu hoeft dan niet te worden aangeschaft, waardoor de investeringskosten lager zijn maar de variabele kosten toenemen. ij de aanschaf van een elektrisch voertuig moet ook rekening worden gehouden met kosten voor installatie van een laadpaal. en eenvoudig, veilig laadpunt dat aan de muur van een gebouw of in een garage kan worden gemonteerd kost tussen de 500 en afhankelijk van de gewenste specificaties, een laadpaal kost ongeveer Voor meer informatie over opladen zie onderdeel. Hoe en waar kan ik opladen?. Variabele kosten Tegenover de hogere initiële investering staan de lagere variabele kosten van elektrische voertuigen. Het belangrijkste kostenvoordeel van elektrisch vervoer zit hem in de brandstofkosten. e kosten voor rijden op elektriciteit bedragen slechts een derde van de kosten voor rijden op benzine. Hierbij is uitgegaan van laden op eigen terrein met een aansluiting voor kleinverbruik. ls grootverbruiker zullen de elektriciteitskosten lager uitvallen, terwijl laden in de publieke ruimte meestal iets duurder zal zijn. Het zal echter niet duurder zijn dan rijden op benzine of diesel. en belangrijk voordeel zit ook in het feit dat elektrische voertuigen zijn vrijgesteld van motorrijtuigenbelasting (tot 1 januari 2016) in tegenstelling tot veel benzine- en dieselvarianten. it scheelt enkele honderden euro s per jaar. e verzekering (als percentage van de nieuwprijs) is voor elektrische voertuigen vaak vergelijkbaar met die van vergelijkbare benzine- of dieselvoertuigen. Op het onderhoud van elektrische voertuigen kan in de toekomst waarschijnlijk bespaard worden, want de elektrische auto kent veel minder bewegende onderdelen dan een brandstofmotor. Op dit moment zijn de onderhoudskosten voor elektrische voertuigen echter nog hoger, omdat er nog weinig praktijkervaring is met het onderhoud van elektrische voertuigen en zowel de elektrische auto s als de onderdelen momenteel nog relatief duur zijn. 15

16 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V e variabele kosten van elektrisch rijden zijn nu al lager dan de variabele kosten van benzine- en dieselvoertuigen. Op termijn zullen de variabele kosten van elektrisch rijden naar verwachting verder afnemen doordat de verzekerings- en onderhoudskosten lager worden. 12. Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? Vanwege het milieuvriendelijke karakter van elektrische voertuigen kan bij de aanschaf of lease van elektrische voertuigen worden geprofiteerd van verschillende fiscale voordelen die effect hebben op de investerings- en variabele kosten: -- Vrijstelling van PM tot 1 januari 2018; -- Vrijstelling van MR tot 1 januari 2016; -- Investeringsaftrek en willekeurige afschrijving m.b.v. MI-, KI- en VMIL-regelingen; -- 0% bijtelling gedurende 60 maanden voor plug-in hybride en volledig elektrische voertuigen die vóór 1 januari 2014 worden aangeschaft, daarna (zeer waarschijnlijk 2 ) 7% bijtelling tot 1 januari 2016; -- ventuele subsidies voor de aanschaf van elektrische voertuigen. e vrijstelling van PM (aanschafbelasting) voor voertuigen die geen O 2 uitstoten geldt tot 1 januari Voor voertuigen die wel O 2 uitstoten, maar minder dan 83 gram per kilometer, zal de vrijstelling van PM in ieder geval gelden tot 1 januari r is momenteel nog overleg gaande tussen de betrokken partijen, waardoor in de tweede helft van 2013 mogelijk nog een aanpassing wordt gedaan. e vrijstelling van MR (motorrijtuigenbelasting) geldt tot 1 januari 2016 voor auto s met een O 2 - uitstoot van niet meer dan 50 g/km. In de praktijk voldoen alleen elektrische auto s of plug-in hybride varianten met een range extender aan deze laatste norm. Vrijstelling van deze twee belastingen levert voor elektrische voertuigen al snel een voordeel van enkele duizenden euro s op vergeleken met conventionele brandstofvoertuigen. Ondernemers die investeren in elektrische voertuigen en de bijbehorende laadinfrastructuur kunnen (naast de afschrijvingen) een deel van het investerings bedrag van de winst aftrekken via de inves teringsaftrek. Investeringen kunnen voor zowel de KI (kleinschaligheidsinvesteringsaftrek) als de MI (milieu-investeringsaftrek) in aanmerking komen. e KI is bedoeld om investeringen van een beperkte omvang (tot ) te bevorderen en is hierdoor vooral gericht op het midden- en kleinbedrijf. Voor een investering in een elektrische auto bedraagt de aftrek via de KI-regeling in de meeste gevallen 28% van de aanschafwaarde. Voor de MI komen investeringen tot 25 miljoen in aanmerking en daarmee is het mogelijk tot 36% 3 van de investeringskosten af te trekken van de winst. Met de VMIL (willekeurige afschrijving milieu-investeringen) kunt u 75% 4 van de investering op een willekeurig moment afschrijven. Hoe snel of hoe langzaam bepaalt u zelf. at levert een liquiditeitsen rentevoordeel op. it komt doordat u zelf kunt kiezen op welk moment u uw winst verlaagt met de 3 In 2014 wordt het tarief voor de categorie waartoe de elektrische auto behoort verhoogd tot 40%. 4 e Vamil werd voor de jaren 2011 tot en met 2013 tijdelijk verlaagd van 100% naar 75%. Op milieuinvesteringen gedaan in 2014 en volgende jaren zal weer 100% willekeurig kunnen worden afgeschreven. investeringskosten. Hierdoor betaalt u op dat moment minder belasting. Op deze manier kunt u uw liquiditeit beïnvloeden. Ook op de aanschaf van elektrische scooters met een lithiumaccu zijn de MI en VMIL van toepassing. Voor elektrische scooters is 13,5% van de investering aftrekbaar van de winst via de MI. lle Nederlandse ondernemers die inkomsten- of vennootschapsbelasting betalen, kunnen gebruik maken van de KI, MI en VMIL. anvragen kan eenvoudig via het digitale loket van gentschap NL ( eloket). Voor meer informatie kunt u ook terecht op de website 16

17 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Wanneer de elektrische auto ook privé wordt gebruikt, profiteert de gebruiker daarnaast van het feit dat er tot en met 2013 geen bijtelling geldt voor auto s die minder dan 50 g/km uitstoten. lektrische voertuigen die vóór 1 januari 2014 op kenteken worden gezet, behouden deze 0% bijtelling voor een periode van 60 maanden. In de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2015 geldt voor deze personenauto s (met een maximale O 2 -uitstoot van 50 gr/km) een 7%-tarief voor de bijtelling gedurende de daaropvolgende 60 maanden. it levert een voordeel van enkele duizenden euro s per jaar op en maakt elektrisch vervoer interessant voor bedrijfsvoertuigen waarmee ook privé wordt gereden. Voorbeeldberekening MK Stel u heeft een elektrisch voertuig op het oog met een netto catalogusprijs van (excl. btw). e vrijstelling van PM voor nulemissie auto s is reeds meegenomen in deze prijs. Onder de MI kunt u 36% van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst, aanvullend op de reguliere afschrijving. ij een vennootschapsbelastingtarief van 20% levert dit een voordeel op van (36% x 20% x ). Met behulp van de KI kan mogelijk nog eens 28% van de investeringskosten worden afgeschreven. Om in aanmerking te komen voor de KI mogen uw totale investeringen in een boekjaar niet meer zijn dan ij een vennootschapsbelastingtarief van 20% levert dit een voordeel op van (28% x 20% x ). Voor plug-in hybride of volledig elektrische taxi s en bestelwagens geldt met ingang van 1 oktober 2012 een subsidiebedrag van e subsidie is beschikbaar voor kopers die over hun (bestel)auto geen PM hoeven te betalen. e regeling is voor alle bedrijven in Nederland onder gelijke voorwaarden van toepassing en vervalt met ingang van 1 april In het kader van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL), wordt bovenop de subsidie van 3.000, een extra subsidiebedrag van beschikbaar gesteld tot 1 januari eze subsidie is beschikbaar voor volledig elektrische taxi s en bestelauto s waarvan de kentekenhouder volgens Op grond van de Vamil is het mogelijk om tot 75% van de investeringskosten van de elektrische auto op een willekeurig moment af te schrijven. it levert in de praktijk meestal een gemiddeld voordeel op van circa 3% van de netto catalogusprijs, ofwel 900 (= 3% x ). In totaal kost deze elektrische auto u dan it is een voordeel van 16% ten opzichte van de netto catalogusprijs. ls eigenaar van een elektrische auto heeft uw onderneming bovendien recht op vrijstelling van MR. Wanneer de bestuurder (uzelf of uw werknemer) de bedrijfsauto bovendien voor privédoeleinden gebruikt, geldt tot en met 2013 een vrijstelling van inkomensbijtelling en daarna een gereduceerd tarief van 7% tot in ieder geval 1 januai het kentekenbewijs is gevestigd in één van de NSLknelpuntgemeenten msterdam, rnhem, Utrecht, Rotterdam en en Haag of aangrenzende gemeenten. Hieronder ziet u een voorbeeldberekening van de fiscale voordelen voor een middelgrote onderneming bij aanschaf van een elektrische auto. e investering kan door deze voordelen een stuk lager uitvallen dan de catalogusprijs. Vergelijkbare voorbeeldberekeningen voor ZZP-ers en grote ondernemingen zijn te vinden in ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V. Hier worden ook de voordelen bij aanschaf van emissiearme taxi s en bestelauto s beschreven. en actueel overzicht van alle fiscale voordelen en subsidies voor elektrisch vervoer vindt u op de website van gentschap NL ( Netto catalogusprijs Netto kostprijs MI KI VMIL iscale voordelen iguur 6: iscale voordelen voor MK 17

18 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V roodjesservice met elektrische bestelbus op Texel Op Texel bezorgen rans en Yvonne van Westerbrugge elke ochtend versgebakken broodjes met een Renault Kangoo Z.. rans en Yvonne: ie hebben we gekozen vanwege z n geruisloosheid, omdat we vroeg in de ochtend op de parken met huisjes en campings langsgaan en de mensen dan niet wakker willen maken. Stiekem hebben we dat idee afgekeken van een ranse camping. Het is heerlijk om in deze auto te rijden! Hij ligt strak op de weg en dankzij het hoge koppel trekt hij als een lier. Met onze vaste bezorgroute kunnen we trouwens twee dagen rijden voordat de auto aan de laadkabel moet. Omdat we recht hebben op verschillende fiscale voordelen en subsidies van de Nederlandse overheid en de gemeente Texel, is de auto voor ons heel voordelig. We voelen ons dan ook verantwoordelijk om voorlichting te geven aan anderen. We lenen m vaak uit en zitten in het Proeftuinprogramma van de Rijksoverheid. In 2020 moet Texel namelijk energieneutraal zijn en daar werken we graag aan mee door elektrisch te rijden. 18

19 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 13. Is V duurder dan rijden op benzine of diesel? oor het verschil in kostenopbouw tussen elektrische en benzine- of dieselvoertuigen is het voor een goede vergelijking van belang om naar de totale kosten gedurende het voertuigbezit (de Total ost of Ownership of kortweg TO) te kijken. Hierbij is het belangrijk rekening te houden met fiscale voordelen waar u als bedrijf of werknemer van kunt profiteren bij de aanschaf of lease van een elektrisch voertuig. Hiernaast en op de volgende pagina vindt u twee voorbeeldvergelijkingen één tussen een middenklasse benzinevoertuig en een elektrische Nissan Leaf en één tussen een lichte bestelauto op benzine en een elektrische Renault Kangoo Z... TO-vergelijking personenvoertuig: Middenklasser vs. Nissan Leaf TO-vergelijking personenvoertuig Middenklasser Nissan Leaf atalogusprijs excl. btw en PM PM (totaal) iscale voordelen Netto aankoopbedrag Restwaarde (30%) Totale investering (looptijd) Rentelasten Verzekering Motorrijtuigenbelasting randstofkosten e vergelijking van de Nissan Leaf toont aan dat bij een voertuigbezit van 5 jaar en een jaarkilometrage van km een Nissan Leaf voordeliger kan zijn dan een vergelijkbare middenklasser. In dit voorbeeld zijn de kosten van de Nissan Leaf 0,41 per km tegen 0,44 per km voor een vergelijkbaar benzinevoertuig. Vergelijking van een lichte bestelauto op benzine met de elektrische Renault Kangoo Z.. geeft hetzelfde beeld. In de vergelijking van de bestelauto s zijn de gemiddelde kosten per kilometer voor de Renault Kangoo Z.. 0,32 en voor de bestel auto op benzine 0,32. In beide vergelij kingen is uitgegaan van puur zakelijk gebruik van de auto s. Wanneer de auto s ook privé gereden worden, levert dit voor de elektrische auto s een bijtellingvoordeel op van enkele duizenden euro s per jaar vergeleken met de benzinevarianten (zie vraag 12. Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? ). eide vergelij kingen zijn gebaseerd op huidige prijzen en inzichten en zullen in de toekomst vanzelfsprekend aan verandering onderhevig zijn. Onderhoudskosten Total ost of Ownership (looptijd) Total ost of Ownership (per kilometer) 0,44 0,41 annames Middenklasser Nissan Leaf igendom Koop Koop Looptijd 5 jaar 5 jaar Jaarkilometrage iscale voordelen MI (36% van catalogusprijs excl. TW bij 25% vennootschapsbelasting) Nee Ja KI (28% van catalogusprijs excl. TW bij 25% vennootschapsbelasting) Nee Ja Vamil (3% van catalogusprijs excl. TW en PM) Nee Ja Verzekering (% van netto aankoopbedrag) 3,50% 3,50% randstofverbruik (per 100 km) 6,65 liter 14 kwh randstofprijs excl. TW 1,48/liter 0,24/kWh 19

20 TO-vergelijking personenvoertuig bedrijfswagen: Lichte bestelauto op benzine en Renault Kangoo Z.. Waarom zou ik kiezen voor V? TO vergelijking bedrijfswagen estel licht Kangoo Z.. Wat zijn de kosten van V? atalogusprijs excl. btw en PM PM (totaal) Hoe breng ik V in de praktijk? iscale voordelen Netto aankoopbedrag Restwaarde (30% resp. 25%) ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V -scooters te huur bij Haantjes op Terschelling Rijwielverhuurbedrijf Haantjes op Terschelling heeft geïnvesteerd in 50 elektrische scooters. eze scooters verhuurt het bedrijf aan bijvoorbeeld vakantiegangers op het eiland. Omdat de e-scooters kunnen opladen via een regulier stopcontact is dit op veel plaatsen mogelijk; de lokale horeca speelt hierop in door het opladen van de scooters mogelijk te maken. Totale investering (looptijd) cculease Verzekering Motorrijtuigenbelasting randstofkosten Onderhoudskosten Total ost of Ownership (looptijd) Total ost of Ownership (per kilometer) 0,32 0,32 annames estel licht Kangoo Z.. igendom Koop Koop Looptijd 5 jaar 5 jaar Jaarkilometrage iscale voordelen MI (36% van catalogusprijs excl. TW bij 25% vennootschapsbelasting) Nee Ja KI (28% van catalogusprijs excl. TW bij 25% vennootschapsbelasting) Nee Ja Vamil (3% van catalogusprijs excl. TW en PM) Nee Ja Verzekering (% van netto aankoopbedrag) 3,50% 3,50% randstofverbruik (per 100 km) 6,65 liter 12,9 kwh randstofprijs excl. TW 1,48/ liter 0,24/ kwh 20

21 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe en waar kan ik opladen? Laadtijd bij verschillende vermogens parte aansluiting: 3,7kW Verzwaarde aansluiting: 11kW Semisnelladen: 22kW parte groep: Voertuig ccucapaciteit 2,3kW Peugeot ion 16 kwh 7,0 uur 4,3 uur 1,5 uur 0,7 uur Renault Zoe 22 kwh 9,6 uur 5,9 uur 2,0 uur 1,0 uur Nissan Leaf 24 kwh 10,4 uur 6,5 uur 2,2 uur 1,1 uur Tesla Model S 85 kwh 37,0 uur 23,0 uur 7,7 uur 3,9 uur Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V lektrisch rijden betekent laden in plaats van tanken, hoewel bij range extenders en plug-in hybride voertuigen ook nog steeds getankt moet worden. Hoe en waar elektrische voertuigen veilig kunnen laden leest u hier. iguur 7: laden met de standaard autostekker Toyota Prius plug-in 4,4 kwh 1,9 uur 1,2 uur N.v.t. N.v.t. Opel mpera 10,4 kwh 4,5 uur 2,8 uur N.v.t. N.v.t. Tabel 1: Laadtijden van verschillende typen voertuigen bij verschillende soorten aansluitingen 14. Hoe kan de accu worden opgeladen? lektrische voertuigen laden op via het elektriciteitsnet. Voor het opladen van e-fietsen en scooters is een normaal stopcontact met aardlekschakelaar voldoende, maar voor elektrische auto s wordt dit afgeraden. eze stopcontacten zijn niet ontworpen om lange tijd veel stroom door te geven, waardoor kortsluiting kan ontstaan. e veiligste manier om elektrische auto s te laden is via een aparte groep op de aansluiting of via een aparte aansluiting en met de standaardstekker voor elektrische auto s (ook bekend als de Mennekesstekker 5 ). fhankelijk van de capaciteit van de aansluiting (het vermogen in kw), de accucapacteit en of het voertuig geschikt is om met hoog vermogen te laden duurt het laden van de accu daarmee meestal 2 tot 6 uur. In Tabel 1 is de 5 it is de standaardstekker in Nederland, ook wel Type 2 Mode 3-stekker genoemd, omdat die voldoet aan de normen van het International lectrotechnical ommittee dat gaat over internationale elektrotechnische standaarden (voorstel I Type 2 geschikt voor laden in mode 3 conform I ). laadtijd van verschillende type voertuigen te zien bij verschillende soorten aansluitingen. e kosten voor een volle accu van 24 kw (circa 150km bereik) bedragen zo n 6 euro. Wist u dat het Nederlandse elektriciteitsnetwerk erg goed is vergeleken met omliggende landen? e capaciteit is dan ook voldoende om een aantal elektrische auto s naast elkaar tegelijkertijd te kunnen opladen. Pas bij hoge concentratie van voertuigen in een wijk die gelijktijdig laden kunnen er lokaal problemen ontstaan. e elektriciteitsnetbeheerders verzamelen nu informatie over het effect van elektrische auto s op het elektriciteitsnet, zodat zij de toekomstige impact hiervan op het net beter kunnen voorspellen. Ze kunnen het elektrici teitsnet hierop dan aanpassen door zowel slimmer de capaciteit te regelen als door de capaciteit waar nodig te vergroten. 21

22 Inhoud Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V ON voert elektrisch rijden stapsgewijs in innen het MVO-beleid van ON heeft duurzame mobiliteit bijzondere aandacht. it komt tot uiting in verschillende initiatieven van het bedrijf. Zo heeft ON in 2011 oplaadpunten voor elektrische scooters en fietsen geplaatst. In navolging hierop zijn in 2012 in twee garages oplaadpunten voor elektrische auto s ingericht. Voor ON s eigen medewerkers, maar ook als extra service voor gasten. ind 2012 is ON samen met de leasemaatschappij een pilot gestart met elektrische auto s. Hierbij attendeert ON leaserijders op de mogelijkheid om elektrisch of hybride te gaan rijden als het huidige contract afloopt. In het najaar van 2013 wordt bekeken wat de resultaten zijn en of dit verder uitgerold gaat worden. en aantal elektrische auto s kan ook snelladen, dat wil zeggen: met een vermogen groter dan 44kW. Snelladen gebeurt met een speciale stekker en op speciaal daarvoor ingerichte plekken. Met een snellader is de accu binnen een half uur opgeladen. it vergroot het bereik van de elektrische auto en vermindert de angst om ergens stil te komen staan. e kosten van snelladen liggen rond de 8 euro voor een laadbeurt. Soms is hiervoor een abonnement nodig, maar in veel gevallen kan ook lokaal worden afgerekend per laadbeurt. e relatie tussen snelladen en de acculevensduur wordt in verschillende experimenten nader onderzocht om deze manier van laden verder te optimaliseren. 15. Waar kunnen elektrische voertuigen opladen? lektrische voertuigen kunnen het beste opladen wanneer ze (voor langere tijd) stilstaan: thuis, bij het werk of ergens op locatie. aarnaast zijn op steeds meer plekken snelladers te vinden, waarmee het bereik in korte tijd kan worden vergroot. e eenvoudigste oplossing is om op eigen terrein voorzieningen voor normaal laden aan te (laten) leggen. ls uw bedrijf over een eigen parkeergelegenheid beschikt, kunt u hier een laadpaal of wandmodel laten installeren. e kosten hiervan bedragen meestal tussen de en 1.500, inclusief installatie. Voor werknemers die een iguur 8: Privaat laadpunt op eigen terrein 22

23 Inhoud Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? e ladder van laden : opties voor het realiseren van laadpunten e opties voor van laadpunten voor elektrische voertuigen zijn door de taskforce van het ormule -team in kaart gebracht met behulp van de ladder-van-laden. eze ladder bestaat uit vier treden met toenemende installatiekosten. Om zo kostenefficiënt als mogelijk laadinfrastructuur te realiseren, kunnen de opties op de ladder als volgt worden afgelopen: ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 1. en privaat laadpunt op eigen terrein installeren; bijvoorbeeld thuis of bij het werk. 2. en semipubliek laadpunt installeren; bijvoorbeeld een laadpunt in een openbaar publiek toegankelijke parkeergarage. 3. en verlengd privaat laadpunt installeren: een laadpunt dat is verbonden met de aansluiting van een bedrijf of huis, maar dat in de openbare ruimte staat en waar dus ook andere e-rijders (met een pasje) kunnen laden. 4. en publiek toegankelijk laadpunt in de openbare ruimte; bijvoorbeeld een laadpunt bij een parkeerplaats langs de weg voor de deur van uw bedrijf of woning. eze vorm van laadpunten plaatsen is (nu nog) de duurste variant. leaseauto of bedrijfsauto ook privé gebruiken is een laadvoorziening bij het woonhuis meestal ook noodzakelijk. Ongeveer 30% van de Nederlanders kan dit op eigen terrein realiseren. Ook dan kan een eenvoudige laadpaal of wandmodel worden geïnstalleerd. Hierbij is het verstandig de aansluiting iguur 9: Wandmodel laadpunt voor de standaardstekker te gebruiken en het laadpunt aan te sluiten op een aparte groep, zodat het netwerk niet overbelast raakt. Met een slimme meter is een exacte bepaling van het stroomverbruik mogelijk. it maakt een verrekening van de stroomkosten voor zakelijk gebruik met werkgever en/of belastingdienst mogelijk. Sommige automerken bieden bij de aanschaf of lease van een elektrische auto een laadpunt thuis en op het werk aan, inclusief installatie. Ook kennen verschillende gemeenten en provincies subsidieregelingen voor een financiële bijdrage aan oplaadpunten op eigen terrein om elektrisch vervoer te stimuleren. Informeer hiervoor bij uw gemeente of provincie. Wanneer u niet over een parkeergelegenheid op eigen terrein beschikt, is het wellicht mogelijk om in een (semi-)openbare parkeergarage een laadpunt te laten installeren. Is dat geen optie, dan is het noodzakelijk een laadpunt in de openbare ruimte aan te vragen, waarvan ook andere e-rijders gebruik kunnen maken. en aanvraag voor een publiek laadpunt dient u in bij de gemeente. e eisen en doorlooptijden van aanvragen bij gemeenten lopen sterk uiteen. Ook de kosten voor het laadpunt, het parkeren en het stroomgebruik bij publieke laadpunten kan per gemeente verschillen. Tot voor kort speelde Stichting e-laad, een samenwerkingsverband van elektriciteitsnetbeheerders, een belangrijke rol bij 23

24 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V de uitrol van publieke laadpalen. -laad stopt echter met de plaatsing en exploitatie van publieke laadpalen, waardoor de rollen van verschillende partijen hierbij opnieuw worden ingevuld. Momenteel worden door rijksoverheid, gemeenten en bedrijfsleven afspraken gemaakt over de organisatie en financiering van de plaatsing en exploitatie van openbare laadpunten. oel is e-rijders te kunnen faciliteren wanneer zij een openbaar laadpunt aanvragen. Voor het opladen bij publieke laadpunten is een oplaadpas nodig. eze oplaadpas is bij alle publieke laadpunten in Nederland te gebruiken en aan te vragen bij een laaddienstverlener of via uw leasemaatschappij, autodealer of gemeente. Voor specifieke toepassingen, bijvoorbeeld taxivervoer, kan het installeren van een of meer snelladers een interessante oplossing zijn. Hierdoor kunnen meer kilometers op een dag worden afge- Taxi lectric Normale laadpunten en snelladers voor de e-taxi s Taxi lectric is sinds eind 2011 actief op de msterdamse taximarkt, gepositioneerd als vriendelijke taxiservice met behulpzame chauffeurs en auto s die vriendelijk zijn voor het milieu. en minimale milieubelasting is voor Taxi lectric een randvoorwaarde, waardoor alle taxi s volledig elektrisch zijn. irecteur Ruud Zandvliet: We zien dit niet als beperking, maar geloven dat het leidt tot innovatieve dienstverlening, enthousiaste medewerkers en betrokken partners. Inmiddels heeft het bedrijf 15 elektrische taxi s rondrijden in en om msterdam, waarmee het vooral de zakelijke markt bedient. e taxi s maken gebruik van een netwerk van 40 normale laadpunten en 4 snelladers. Zandvliet: Meestal kunnen de taxi s laden bij de gewone laadpunten, maar op drukke dagen is het praktisch om tussendoor te kunnen snelladen. e snelladers bevinden zich op Zuidpark (aan de rand van de 10) en de normale laadpunten zijn verspreid over de stad. Zandvliet: Op de Zuidas in msterdam heeft N MRO een speciale standplaats ingericht voor de elektrische taxi s. aarmee zie je ook de betrokkenheid van onze partners. iguur 10: Semipubliek laadpunt voor elektrische voertuigen legd. ij de aanleg van snelladers komt wel meer kijken. edrijven met een redelijk tot hoog energieverbruik hebben een bedrijfsinstallatie die dit mogelijk maakt zonder veel aanpassingen. ls op de eigen aansluiting geen capaciteit meer is moet de aansluiting verzwaard worden. Meer informatie hierover is te verkrijgen via de netbeheerder of e kosten van een snellader bedragen circa exclusief installatie. Steeds vaker is het ook mogelijk om ergens op locatie op te laden. edrijven zorgen dat ze een laadpunt hebben zodat bezoekers die met een elektrische auto komen kunnen laden. aarnaast zijn er vaak mogelijkheden om op te laden bij horecagelegenheden, in parkeergarages en bij publiekstrekkers zoals winkelcentra. 24

25 Inhoud Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Wanneer het laden tijdens het parkeren onvoldoende is om de volgende bestemming te bereiken, is snelladen een optie wanneer de auto hiervoor geschikt is. Inmiddels staan er al zo n 100 snelladers in Nederland die publiek toegankelijk zijn en dat aantal neemt snel toe. Zo heeft Rijkswaterstaat meerdere vergunningen verleend voor het plaatsen en exploiteren van snelladers langs snelwegen. aarnaast zijn er snelladers te vinden bij enkele tankstations en bij de servicestations van de NW. Het vinden van een geschikte laadlocatie wordt ook steeds makkelijker met de websites en apps die hiervoor worden ontworpen. Hoe vind ik een laadpaal? Publieke laadinfrastructuur is slim en is via een satellietverbinding onderdeel van een netwerk. Hierdoor zijn laadpalen te vinden op kaarten op het internet, via apps op de mobiele telefoon of via de navigatie in de auto. Verschillende websites zoals oplaadpalen.nl, oplaadpunten.nl, stekkerweb.nl en laad.nl tonen een overzicht van alle publieke toegankelijke laadpunten voor auto s, scooters, fietsen en zelfs boten. Van deze websites zijn ook apps voor de mobiele telefoon te verkrijgen. e website van de laaddienstverlener heeft meestal ook een goede kaart met alle beschikbare laadpunten en andere statusinformatie. aarnaast zijn de meeste elektrische voertuigen standaard uitgerust met navigatieapparatuur die weet waar de publieke laadpunten zijn en helpt om de optimale route te bepalen. iguur 11: Laden op openbaar terrein 25

26 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? Sluiten contacten met autodealers en leasemaatschappijen voor laaddienstverlening aan e-rijders Laaddienstverleners Plaatst, beheert en exploiteert laadpalen in de (semi-) openbare ruimte utodealers en leasemaatschappijen Mobiliteitsdienstverleners Treden op als one-stop-shop voor e-rijders ieden e-rijders via pasjes toegang om te laden Leveren e-rijders auto s (en leasecontract met tank/laadpas) e-rijders Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V ent u enthousiast om de overstap naar elektrisch vervoer te maken dan is het belangrijk te weten welke partijen u hierbij kunnen ontzorgen. aarnaast is het handig om te weten hoe u de overstap naar V kunt gebruiken in uw communicatie. 16. ij wie kan ik terecht voor een elektrisch voertuig en oplaadpunt? In de opkomende markt voor elektrisch vervoer zijn er verschillende partijen die u kunnen helpen bij de keuze en mogelijke aanschaf van een elektrisch voertuig en de realisatie van veilige laadinfrastructuur. Vanwege de dynamiek die hoort bij de fase waarin de markt zich bevindt, zijn er veel spelers actief die verschillende en soms meerdere rollen tegelijk op zich nemen. e belangrijkste typen spelers zijn weergegeven in iguur 12 en worden hier kort beschreven. -- utodealers zijn traditioneel gericht op de verkoop van auto s, waardoor u bij uw dealer vooral informatie zal verkrijgen over de elektrische voertuigen die zij hebben. Met de opkomst van V breidt deze rol zich langzaam uit in de richting van dienstverleners van mobiliteit, waarbij zij bijvoorbeeld alternatief vervoer aanbieden voor verre reizen Laadpaal Laadexploitant Leveren elektriciteit op de laadpaal nergieleverancier Sluit de laadpaal aan op elektriciteit Netbeheerder iguur 12: e belangrijkste spelers bij het overstappen op elektrisch vervoer zoals vakanties. Ook zal de dealer u waarschijnlijk informeren over het realiseren van een geschikt oplaadpunt voor uw elektrische auto. e opkomst van elektrisch vervoer centra (soms onderdeel van een autodealer) spelen in op de behoefte aan specifieke informatievoorziening over elektrisch vervoer. -- Leasemaatschappijen zijn gewend hun klanten zo veel mogelijk te ontzorgen bij de aanschaf en het gebruik van hun auto. it zullen zij dus ook bij elektrische voertuigen doen. r zijn nieuwe partijen die zich specifiek richten op de lease van elektrische voertuigen. Zij helpen bij de keuze van de elektrische auto, ondersteunen bij de realisatie van laadinfrastructuur en zijn aanspreekpunt voor vragen of klachten (zie mobiliteitsdienstverleners). Leverancier van oplaadsystemen Leveren laadinfrastructuur aan laadpaalexploitanten of direct aan afnemers -- Laaddienstverleners werken meestal in het verlengde van autodealers en leasemaatschappijen en zorgen ervoor dat V-rijders kunnen laden. Ze realiseren de benodigde laadinfrastructuur bij het werk en/of thuis. Ook leveren ze V-rijders oplaadpassen zodat deze gebruik kunnen maken van publieke oplaadpunten en/of snelladers. Verrekening kan plaatsvinden via de laaddienstverlener, maar ook via de leasemaatschappij. -- Mobiliteitsdienstverleners gaan een stap verder dan laaddienstverleners en verzorgen de complete mobiliteit van V-rijders. Ze treden op als de one-stop-shop voor (potentiële) V-rijders. Zij kunnen het hele traject verzorgen van aanschaf of lease van het voertuig, realisatie van de oplaadinfrastructuur, uitgifte van een oplaadpas inclusief abonnement en facturatie. 26

27 Inhoud Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V OT vereniging voor ondernemers in elektrisch vervoer OT (utch Organisation for lectric Transport) is een vereniging voor ondernemers op het gebied van elektrisch vervoer in Nederland. Momenteel heeft deze organisatie al meer dan 70 leden. Het doel van OT is om elektrisch vervoer te stimuleren door te lobbyen, kennis te delen en gezamenlijk projecten op te zetten. Zo organiseert de vereniging in samenwerking met haar leden regelmatig de V Roadshow in geïntereseerde steden. Tijdens zo n dag kunnen inwoners, plaatselijke ondernemers en gemeentelijke medewerkers van dichtbij kennismaken met V. Het netwerk van OT biedt ondernemers daarnaast kans om in contact te komen met andere leden, maar ook met besluitvormers en financiers. iguur 13: en elektrische wegenwachtwagen die door de NW wordt ingezet op Schiphol -- Laadpaalexploitanten exploiteren laadpalen in de publieke of semi-publieke ruimte. Zij zorgen voor het beheer en onderhoud van de laadpalen. Zij krijgen een vergoeding voor de toegang en het gebruik van de laadpalen van laaddienstverleners en mobiliteitsdienstverleners. -- Leveranciers van oplaadsystemen leveren de laadinfrastructuur en bijbehorende IT om veilig te kunnen opladen. Zij zijn thuis in de technologie en verkopen hun producten aan laadpaalexploitanten, laaddienstverleners, mobiliteitsdienstverleners of direct aan hun afnemers (indien gewenst inclusief installatie door een erkend installatiebedrijf ). -- nergieleveranciers zijn verantwoordelijk voor de levering van elektriciteit. In Nederland treden verschillende energieleveranciers ook op als laaddienstverlener en soms ook als laadpaalexploitant. nergieleveranciers bieden daarnaast vaak laadoplossingen aan voor op privéterrein. -- Netbeheerders zijn verantwoordelijk voor de aansluiting van laadpalen op het elektriciteitsnet en voor het transport en de levering van de elektriciteit naar de laadpalen. Tot voor kort traden een aantal netbeheerders verenigd in de Stichting e-laad.nl ook op als laadpaalexploitant, maar die rol wordt langzaam overgenomen door marktpartijen. Net zo belangrijk als de aanschaf van uw elektrisch voertuig en laadpunt is dat u bij pech en voor reguliere service en onderhoud bij uw dienstverlener of een andere partij terecht kunt. Het is daarom raadzaam goed te informeren naar de garantie en regelingen voor service en onderhoud. e NW, gespecialiseerd in pechhulp, ziet het belang van de opkomst van elektrisch vervoer en richt haar dienstverlening daarop in. 27

28 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? 17. Hoe kan ik V gebruiken in mijn communicatie? V heeft een positieve uitstraling vanwege het duurzame en innovatieve karakter. U kunt V daarom gebruiken in uw externe communicatie om te laten zien dat u serieus met duurzame mobiliteit bezig bent. Het geeft u een voorsprong op de concurrentie: het versterkt het beeld dat de markt van u heeft als duurzaam en innovatief bedrijf. ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V U kunt uw elektrisch voertuig of laadpunt laten bestickeren. aarnaast kunt u communiceren dat u elektrisch rijdt op uw website, op bijeenkomsten, in reclame en in nieuwsuitingen. Veel partijen maken gebruik van het elektrisch -logo dat oorspronkelijk is ontwikkeld door de gemeente msterdam. Het e-logo kan eenvoudig worden gedownload en aangepast voor uw organisatie. iguur 14: het e-logo dat aangepast kan worden voor elke organisatie lektrisch rijden is een plezier om te ervaren en daarom is ook ervaring een belangrijk middel in uw communicatie. Laat uw klanten elektrisch rijden ervaren, bijvoorbeeld door een opstapdag voor hen te organiseren of door V op te nemen in uw assortiment. eelname aan een netwerkbijeenkomst is nuttig om kennis en ervaring uit te wisselen en nieuwe contacten op te doen. In de zich snel ontwikkelende markt voor elektrisch vervoer is het belangrijk om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de markt en om partners te vinden waarmee u zaken kunt doen. 28

29 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Hoe ziet de toekomst eruit? e toekomst voorspellen is lastig, zeker in de dynamische markt van elektrisch vervoer. Toch is het interessant enkele mogelijke toekomstontwikkelingen gerelateerd aan elektrisch vervoer te schetsen. 18. Hoe past V bij de transitie naar duurzame en lokale energieopwekking? e energiemarkt zal met de opkomst van duurzame energie en meer lokale opwekking van energie een verandering ondergaan. Voor energiebronnen zoals wind en zon is het productievolume van energie minder goed voorspelbaar dan bij traditionele kolen-, gas- of kerncentrales. angezien energie niet grootschalig kan worden opgeslagen zal afstemming tussen vraag en aanbod op het elektriciteitsnet sneller moeten plaatsvinden. it wordt vaak het smart grid of slimme net genoemd. e elektrische auto kan in het smart grid van de toekomst een rol gaan spelen als energiedrager. ls er, doordat de zon schijnt en het goed waait, meer stroomproductie dan vraag is, kan deze stroom worden opgeslagen in de accu van de auto die aan het net is gekoppeld. Is er geen zon en onvoldoende wind waardoor de stroomproductie lager is dan de vraag, dan kan de elektrische auto stroom terug leveren aan het net. Hierbij is het belangrijk te weten welke prioriteiten verschillende gebruikers hebben. en e-rijder die binnen enkele uren nog een verre rit moet afleggen wil zijn elektrische auto snel opladen en betaalt daarvoor mogelijk een hogere prijs. Iemand die zijn elektrische auto de hele nacht laat staan heeft minder haast met opladen en wil waarschijnlijk het liefst laden op het moment dat dit het goedkoopst is. Smart charging in Nederland In Nederland wordt momenteel op verschillende plaatsen het intelligent laden van elektrische voertuigen in de praktijk gedemonstreerd. Hiervoor wordt een communicatienetwerk tussen elektrische auto, laadpunt, de systemen van de laaddienstverlener en de netbeheerder opgezet. ij smart charging sluit de berijder de stekker van de elektrische auto aan op het oplaadpunt en geeft hij de parkeerduur en de gewenste hoeveelheid elektriciteit aan via bijvoorbeeld een smartphone. e laaddienstverlener combineert vervolgens de elektriciteitsbehoefte van alle geparkeerde voertuigen in een laadplan, waarna de netbeheerder controleert of het laadplan past in het lokale netwerk. e netbeheerder kijkt hierbij naar het aanbod van (lokale duurzame) energie en de capaciteit van het netwerk. Zodra het laadplan past, start het intelligente laden. oor intelligent op te laden zijn minder investeringen in het elektriciteitsnetwerk nodig om de elektrische auto s toch op tijd op te laden! iguur 15: Illustratie van een smart grid omgeving 29

30 Inhoud Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? 19. aan we in de toekomst snelladen, draadloos laden of batterij wisselen? Momenteel laden elektrische voertuigen vooral op via reguliere laadpalen. aarnaast ontwikkelt zich een netwerk van snelladers in Nederland, waarmee accu s binnen een half uur kunnen worden opgeladen. Steeds meer automodellen zijn geschikt voor snelladen. r zijn echter nog andere oplaadmogelijkheden die in de toekomst mogelijk op grotere schaal toegepast zouden kunnen worden. ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V en mogelijkheid die experimenteel wordt toegepast is inductief laden ofwel draadloos laden. eze techniek is onder meer bekend van het laden van een elektrische tandenborstel. Via inductielussen in de weg kan een auto dan opladen tijdens het rijden of wanneer deze stilstaat (geparkeerd of bijvoorbeeld voor het stoplicht). Inductief laden is gebruiksvriendelijker dan conductief laden (via een stopcontact): er komen geen stekkers en snoeren meer aan te pas. en ander voordeel is dat bij grootschalige toepassing van inductief laden de accu kleiner kan blijven door de vele laadmogelijkheden, bijvoorbeeld wanneer al rijdend op een inductieweg kan worden opgeladen. it is gunstig voor de prijs van het voertuig. en nadeel van inductief laden zijn de nog hoge kosten verbonden aan de installatie van inductielussen of -platen in de grond. In Nederland hebben tot nu toe op een paar plekken proeven met inductief laden plaatsgevonden, voor speciale toepassingen zoals elektrische inductiebussen. Hoewel deze vorm van laden in de toekomst een grotere rol kan gaan spelen zijn er momenteel iguur 16: Impressie van inductief laden nog geen auto s op de markt die inductief kunnen laden. en andere techniek waarmee is geëxperimenteerd, is het wisselen van de batterij. Hierbij wordt in een batterijwisselstation de accu van een voertuig binnen enkele minuten vervangen door een volle accu. eze techniek, die een volle accu oplevert in de tijd van een tankbeurt, kan het bereik van elektrische voertuigen aanzienlijk vergroten zonder dat langdurig hoeft te worden opgeladen. Het gemak is dus groot, maar ook voor deze techniek geldt dat er speciale infrastructuur nodig is, waar hoge investeringen voor nodig zijn. aarnaast moeten voldoende voertuigen geschikt zijn voor het accuwisselen. Het bedrijf etterplace heeft op een aantal plekken in de wereld, waaronder in Nederland bij Schiphol, batterijwisselstations geplaatst om dit concept te beproeven. e techniek bleek goed te werken, maar de kosten voor de wisselstations waren te hoog voor het beperkte aantal voertuigen dat er gebruik van maakte, waardoor de proeven om financiële redenen zijn beëindigd. iguur 17: Impressie van een batterijwisselstation 30

31 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V ccenture elektrisch vervoer past in trend naar mobiliteitsbudget ij ccenture zien we een verandering in de omgang met mobiliteit. Waar de leaseauto lang vanzelfsprekend was in onze branche, is dat vandaag de dag veel minder het geval. Het aanbieden van een mobiliteitsbudget, waarbij de werknemer vrij is om dit naar believen te besteden, is in opkomst. lektrisch vervoer past hier goed in, omdat het in veel maar niet alle vervoerbehoeften kan voorzien. Met een mobiliteitsbudget kan gebruik worden gemaakt van elektrisch vervoer wanneer dit mogelijk is, maar kunnen ook alternatieven vormen van duurzaam vervoer worden gebruikt. it sluit aan op de MVO-strategie van ccenture, waarbij we ons richten op een duurzame manier van werken. aarin past naast het stimuleren van bijvoorbeeld thuis werken ook het stimuleren van duurzaam vervoer. Wij maken dit met de inzet van 15 Nissan Leafs nu mogelijk voor een deel van onze werknemers. Tegelijkertijd doen we met het gebruik van deze auto s meteen ervaring op voor onze adviespraktijk, waarin we bedrijven en overheden adviseren op het gebied van elektrisch vervoer en duurzame mobiliteit. car2go elektrisch autodeelprogramma van aimler in msterdam 20. Past V in de opkomst van nieuwe mobiliteitstrends? lektrisch vervoer past goed in enkele ontwikke - l ingen op mobiliteitsgebied. én van deze trends is de combinatie van slim werken en slim reizen. Het autodeelprogramma car2go van aimler is in oktober 2011 van start gegaan in msterdam. msterdam is de eerste stad ter wereld waar dit programma met alleen volledig elektrische auto s wordt uitgevoerd. e 300 elektrische Smarts kunnen overal binnen de ringweg van msterdam worden gebruikt en na de rit gratis worden geparkeerd. e kosten zijn inzichtelijk met een all-in tarief van 0,29 per minuut. aimler speelt hiermee in op de trend dat gebruikers schoon en comfortabel vervoer binnen de stad willen zonder de lasten van een eigen auto. Slim werken gaat over de keuze wanneer waar te werken en is daarmee sterk gerelateerd aan het nieuwe werken. oor slim te werken, bijvoorbeeld in de ochtend vanuit huis of na een afspraak op een gedeelde werkplek, kan de mobiliteitsbehoefte worden verminderd en kan reizen tijdens drukke momenten zoals de spits zo veel mogelijk voorkomen worden. Slim reizen gaat over welk vervoermiddel wanneer te kiezen. Werkgevers spelen in toenemende mate op deze trend in door gebruik te maken van een persoonsgebonden mobiliteitsbudget. Het doel is om werknemers bewuster te maken van de mobiliteitskosten en een alternatief te bieden voor de lease-auto. Voordeel voor werknemers is dat ze meer keuzevrijheid ten aanzien van hun mobiliteit hebben. e werkgever realiseert tegelijkertijd een meer duurzame bedrijfsvoering. en mobiliteitsbudget biedt kansen voor V, omdat V geschikt is voor bepaalde maar niet alle ritten. Met een mobiliteitsbudget kan voor een deel van de ritten V worden gebruikt en voor de ritten waarvoor V niet geschikt is kunnen andere vormen van transport worden gekozen. en andere trend in mobiliteit is de verschuiving van autobezit naar autogebruik. Hoewel voor veel mensen de auto nog steeds een heilige koe is, zijn er steeds meer mensen die kiezen voor nieuwe mobiliteitsconcepten waarbij de auto geen eigen bezit is maar wel gebruikt kan worden. Twee mogelijk heden hiertoe zijn autodelen en rittendelen. Het autodelen kan via een autodeelaanbieder of via het eigen bedrijf worden georganiseerd. Rittendelen, ook wel peer-2-peer -autodelen genoemd, kan georganiseerd worden via diverse internetplatforms of ook binnen het eigen bedrijf. V past goed binnen de autodeelconcepten die in steden worden opgezet vanwege de beperkte (parkeer)ruimte. r zijn al verschillende autodeelaanbieders die elektrische voertuigen gebruiken. 31

32 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Voorbeeldberekening ZZP-er Stel: u heeft een elektrisch voertuig op het oog met een netto catalogusprijs van (excl. btw). e vrijstelling van PM voor nulemissie auto s is reeds meegenomen in deze prijs. iguur 18: iscale voordelen ZZP-er Onder de MI kunt u 36% van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst, aanvullend op de reguliere afschrijving. ij een inkomensbelastingtarief van 42% en een MK-winstvrijstelling van 12% levert dit een voordeel op van (36% x 42% x 88% x ). Met behulp van de KI kan mogelijk nog eens 28% van de investeringskosten worden afgeschreven. Om in aanmerking te komen voor de KI mogen uw totale investeringen in een boekjaar niet meer zijn dan ij een inkomensbelastingtarief van 42% en een MK-winstvrijstelling van 12% levert dit een voordeel op van (28% x 42% x 88% x ) Op grond van de Vamil is het mogelijk om tot 75% van de investeringskosten 5000 van de elektrische auto op een willekeurig moment af te schrijven. it levert in de praktijk meestal een 0gemiddeld voordeel op van circa 3% van de netto catalogusprijs, in dit geval 900 (3% x ). iguur 19: iscale voordelen groot bedrijf Netto catalogusprijs Netto kostprijs MI VMIL iscale voordelen Voorbeeldberekening groot bedrijf Stel: u heeft een elektrisch voertuig op het oog met een netto catalogusprijs van (excl. btw). e vrijstelling van PM voor nulemissie auto s is reeds meegenomen in deze prijs Netto catalogusprijs Netto kostprijs MI KI VMIL iscale voordelen In totaal kost deze elektrische auto u dan it is een voordeel van 27% ten opzichte van de netto catalogusprijs. ls eigenaar van een elektrische auto heeft u bovendien recht op vrijstelling van MR. Wanneer u de bedrijfsauto bovendien voor privédoeleinden gebruikt, geldt tot en met 2013 een vrijstelling van inkomensbijtelling en daarna een gereduceerd tarief van 7%. Onder de MI kunt u 36% van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst, aanvullend op de reguliere afschrijving. ij een vennootschapsbelastingtarief van 25% levert dit een voordeel op van (36% x 25% x ). Op grond van de Vamil is het mogelijk om tot 75% van de investeringskosten van de elektrische auto op een willekeurig moment af te schrijven. it levert in de praktijk meestal een gemiddeld voordeel op van circa 3% van de netto catalogusprijs, in dit geval 900 (3% x ). 32

33 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V In totaal kost deze elektrische auto u dan it is een voordeel van 12% ten opzichte van de netto catalogusprijs. ls eigenaar van een elektrische auto heeft uw onderneming bovendien recht op vrijstelling van MR. Wanneer de bestuurder (uzelf of uw werknemer) de bedrijfsauto bovendien voor privédoeleinden gebruikt, geldt tot en met 2013 een vrijstelling van inkomensbijtelling en daarna een gereduceerd tarief van 7%. Voorbeeldberekening taxi s en bestelauto s Stel: u heeft een taxibedrijf (V) in één van de NSLknelpuntgemeenten (zie vraag 12. Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? en u een volledig elektrische taxi aan wilt schaffen met een netto catalogusprijs van (excl. btw). e vrijstelling van PM voor taxi s is reeds meegenomen in deze prijs. Onder de MI kunt u 36% van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst, aanvullend op de reguliere afschrijving. ij een vennootschapsbelastingtarief van 20% levert dit een voordeel op van (36% x 20% x ). Met behulp van de KI kan mogelijk nog eens 28% van de investeringskosten worden afgeschreven. Om in aanmerking te komen voor de KI mogen uw totale investeringen in een boekjaar niet meer zijn dan ij een vennootschapsbelastingtarief van 20% levert dit een voordeel op van (28% x 20% x ). Op grond van de Vamil is het mogelijk om tot 75% van de investeringskosten van de elektrische auto op een willekeurig moment af te schrijven. it levert in de praktijk meestal een gemiddeld voordeel op van circa 3% van de netto catalogusprijs, in dit geval 900 (3% x ). ls eerste kentekenhouder van deze volledig elektrische taxi heeft u daarnaast recht op een subsidie van Wanneer u gevestigd bent in één van de NSL-knelpuntgemeenten krijgt u daarnaast een extra subsidie van In totaal kost deze elektrische auto u dan it is een voordeel van 32% ten opzichte van de netto catalogusprijs Netto catalogusprijs Netto kostprijs MI KI VMIL Subsidies iscale voordelen iguur 20: iscale voordelen aanschaf taxi s en bestelauto s Wanneer de taxi voor meer dan 10% niet als taxi wordt gebruikt moet normaliter MR worden betaald. chter, in het geval van een elektrische taxi krijgt u vrijstelling van MR. Wanneer de bestuurder (uzelf of uw werknemer) de taxi voor privédoeleinden gebruikt, geldt tot en met 2013 een vrijstelling van inkomensbijtelling en daarna een gereduceerd tarief van 7%. eze beide vrijstellingen leiden tot lagere maandlasten voor enerzijds uw onderneming en anderzijds voor uzelf of uw werknemers. 33

34 Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Ten behoeve van de totstandkoming van deze gids zijn voor informatie en beeldmateriaal enkele bedrijven en organisaties geïnterviewd en daarnaast verschillende publicaties en websites geraadpleegd. Hiernaast een overzicht. Publicaties ccenture, reenlux, Oranjewoud (2012), lektrische auto op 1! Onderzoek ervaringen berijders elektrische auto s in Nederland. gentschapnl (december 2010), Watt en hoe in elektrisch vervoer: de startgids voor gemeenten. oston onsulting roup (2010), atteries for lectric ars: hallenges, Opportunities, and the Outlook to Lorenz Köll c.s., reen & nergy mbh (2011), The Top-10 Q s about lectric ars. Ministerie van conomische Zaken, Landbouw en Innovatie (2011), lektrisch rijden in de versnelling: Plan van anpak Websites informatie over V-regelingen van de Rijksoverheid informatie over regels, vergunningen en subsidies branchevereniging van ondernemers in elektrisch vervoer informatie over publieke laadpunten informatieve website over V van provincie elderland landelijk team onder leiding van Prins Maurits Ministeries van Infrastructuur en Milieu en conomische Zaken (2009), Plan van anpak lektrisch Rijden nieuws over elektrisch vervoer Rijkswaterstaat (juli 2010), lektrisch rijden Innovatie, informatie, inspiratie. 34