Voeding. Voeding = eten

Transcriptie

1 Voeding Voeding = eten

2 Alle dieren en mensen moeten eten om in leven te blijven!! Goed voer is belangrijk voor een goede conditie Voeding

3 Vitaminen Vit. A Vit. B 1-12 Vit. C

4 Waar wordt het voer /eten voor gebruikt in het lichaam? Onderhoud Herstel Groei Reproductie Arbeid Denk hierbij aan onder andere: Eiwit omzetten Lichamelijke activiteit Bloedsomloop en ademhaling Warmteregulatie Stress reacties Hormoonaanmaak Melkproductie Vleesaanzet Eiproduktie Enzymproduktie Wat is het verschil tussen een enzym en een hormoon?

5 Voeding Waar heb je er voor nodig? Welke bestanddelen moeten er in voeding zitten? Voeding Energie in voer/grondstoffen Besteed aan Groei Onderhoud Gebruikt als Bouwsteen Energiebron

6 Voeding Hoe is voer opgebouwd? Om dit te analyseren gebruiken wij de Weende analyse Weende analyse voer Droge stof d.s. Organische stof o.s. Ruw eiwit, re Ruw vet, rv Koolhydraten Ruwe celstof, rc Overige koolhydraten, ok Zetmeel, suikers water Anorganische stof a.s. Mineralen Verontreiniging

7 Voeding Water Water is nodig bij verschillende processen Water is een bouwstof Transport van voedingsstoffen en afvalstoffen. Water zorgt voor de warmteregulatie. Water is nodig bij de melkvorming. Voeding Organische stof is brandbaar. Verbranden ENERGIE Anorganische stof is onbrandbaar mineralen

8 Voeding Eiwitten Hoe ziet eiwit eruit? Eitje kapot tikken en het vloeibare doorzichtige deel is puur eiwit Melk koken en het vel bovenop is eiwit Vlees Vis

9 eiwitten Waar komen eiwitten vandaan? Vlees Ei Vis Granen Peulvruchten (Synthetische peptiden en aminozuren) (Enz.) eiwitten Eiwitten hebben belangrijke functies. Eiwitten spelen een rol bij de stofwisseling en als energiebron (indien ze in overmaat verstrekt worden) Ook functioneren ze als bouwstof voor spieren, organen en veren. Vormen ze bestanddelen van enzymen, hormonen, antistoffen, dienen als transportmiddel.

10 eiwitten Waaruit bestaan eiwitten? Aminozuren. Dit zijn de bouwstenen van eiwitten. In totaal zijn er ongeveer twintig waarvan er 8 essentieel zijn en de rest kan uit de essentiele gemaakt worden eiwitten Aminozuren zijn opgebouwd uit stoffen zoals koolstof, zuurstof, waterstof, stikstof en zwavel. Aminozuren worden tot eiwitten opgebouwd volgens een rangschikking. Deze rangschikking van aminozuren vormt de structuur van eiwitten.

11 Voeding Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren in een bepaalde volgorde om een bepaald eiwit te maken. Bijvoorbeeld vlees, hartspier, pezen, banden, organen, hoornvlies oog, lens in oog, veren, haar, wol. Ongeveer 20 aminozuren zijn er bekend, waarvan er 8 essentieel zijn, d.w.z. die moeten in de juiste verhouding in het voer zitten. Lysine, methione (+ cystine ) zijn in pluimveevoer het eerst beperkend. Met als gevolg dat er bij een tekort meteen een verlaging van de eiwitaanzet en groei ontstaat. Voeding Aminozuren Essentieel semi-essen niet-ess. Lysine cystine glutamine. Methionine tyrosine asparagine Threonine arginine glycine. Tryptofaan serine Leucine proline Isoleucine aniline Valine Fenylalanine Histidine

12 aminozuren niet-essentiële aminozuren aminozuren die door het lichaam zelf worden opgebouwd essentiële aminozuren aminozuren die niet door het lichaam zelf worden opgebouwd Eiwitten opbouwen die ons lichaam nodig heeft is niet mogelijk zonder essentiële aminozuren!! aminozuren Eiwitten vormen 17% van ons lichaam. Eiwitten als bouwstoffen Eiwitten als bestanddeel van enzymen Eiwitten als bestanddeel van hormonen Eiwitten als bestanddeel van antistoffen Eiwitten als transportmiddel Eiwitten als brandstof

13 aminozuren Eiwitten en hun kwaliteit volwaardige eiwitten Eiwitten die alle essentiële aminozuren bevatten. Volwaardige eiwitten vinden we in melk, eieren, vlees, vis onvolwaardige eiwitten Eiwitten waaraan essentiële aminozuren ontbreken. Dit zorgt ervoor dat ons lichaam deze eiwitten niet volledig kan benutten. Vetten Bronnen van vet Slachtvetten Plantaardige vetten Visindustrie (smaak reuk afwijkingen)

14 Vetten Vet bevat veel energie! Voeding energie en vet

15 Vetten Vet= glyceride en een vetzuur aan elkaar Essentiele vetzuren moeten uit de voeding komen Linolzuur, linoleenzuur, arachidonzuur Omega 3 en 6 vetzuren Koolhydraten Koolhydraten

16 Koolhydraten Koolhydraten Slecht verteerbaar ruwe celstof (cellulose, pektines) Goed verteerbaar overige koolhydraten (suikers, zetmeell) Koolhydraten Koolhydraten zitten in onder andere: Granen, bieten pulp, weipoeder, ondermelkpoeder, melasse

17 Koolhydraten Koolhydraten zijn energieleveranciers Koolhydraten Koolhydraten zijn energieleveranciers Energie kan worden aangeduid Calorieen Joules Energiewaarde (EW)

18 Vitaminen & mineralen Mineralen Mineralen: Weegbaar Zitten in allerlei voedingsmiddelen Toe te voegen aan de voeding

19 Mineralen Macro- elementen in verhouding veel nodig Deze elementen zijn weegbaar, maken dus deel uit van het gewicht van het dier Calcium (Ca) Fosfor (P) Kalium (K) Natrium (Na) Chloor (Cl) Zwavel (S) Voeding Mineralen Leveren een bijdrage aan de stofwisseling Ook bijdrage aan structuur en bouw van weefsels Behoefte afhankelijk van fysiologische status/productie nivo. Ook afhankelijk van het voer (interacties tussen mineralen, spoorelementen e.a. voercomponenten of het voersysteem.

20 Mineralen Micro- elementen in verhouding weinig nodig Maken dus nauwelijks deel uit van het gewicht van een dier ijzer (Fe) Magnesium (Mg) Zink (Zn) Selenium (Se) Jodium (I) Koper (Cu) Micro elementen worden vaak ook spore- elementen genoemd. Mineralen Voorbeelden (zie voor volledig lijst de bronnen) Calcium = kalk botten Ca Fosfor (Phosfor) botten P, eischaal IJzer Fe (Waarom biggen ijzer spuiten? Big wordt met ijzergebrek geboren) (In zeugenmelk en opfokkorrel te weinig Fe n Fe wordt de eerste 14 dagen na de geboorte niet opgenomen door het maagdarm kanaal van de big)

21 Voeding Calcium en fosfor Botvorming Eischaal Calcium stroom in de leghen.

22 Verhoging Ca in voer geeft betere eischaal, maar vermindert de Eiproduktie Bij tekort aan Calcium botontkalking Twee kalkbronnen aan leghenvoer fijngemalen krijt en kalksteentjes (= bron voor schaalvorming vooral s nachts Fosfor en fytase Fytase bevordert de fosforbeschikbaarheid ---meer kuubs mest op het land mogelijk Mineralen Ca, P, K en Cl (Calcium/kalk, Phosfor, Kalium en Chloor) Na, Mg (Natrium/ keukenzout, magnesium) Cu bij tekort bloedarmoede (Cuprum/koper) Vroeger Cu toegevoegd aan vleesvarkensvoer mest op weiland of weiden onder hoogspanningsmasten schapen Cu vergiftiging Zink (Zn) Mineralenmengsels worden aan voeders toegediend om aan de mineralenbehoefte te voldoen. (in de premix met vitaminemengsels samen) Kalk en fosfor naar behoefte toegevoegd afhankelijk van de grondstoffen.

23 Voeding Voeding

24 Vitaminen Welke zijn er? Vitaminen Vit. A Vit. B 1t/m 12 Vit. C Vit. D Vit. E Vit. H Vit. K enz

25 Vitaminen Vit. ADEK vetoplosbaar o.a. in vlees, vis Vit. B granen, graanprodukten Vit. C groentes, fruit Vit. D zonlicht mensen Vit. E groentes, fruit, graan Vit. K vlees Vitaminen Waar dienen ze voor?

26 Vitamines Vele biochemische processen in het lichaam Zonder vitaminen geen leven mogelijk Vitamines Kun je er ook teveel van binnen krijgen?

27 Vitamines Hypervitaminose A Levers van robben, poolberen tjokvol Vit.A Geeft vergiftiging Vit. E overdosering Vit. C alle zoogdieren maken zelf vit.c Behalve apen, mensen en cavia s Voeding Energiebesteding aan activiteit afhankelijk van Dierfactoren Genetische achtergrond Leeftijd Omgevingsfactoren Voedingsfactoren Huisvesting Temperatuur Ziekte Stress Voerniveau nutrientsamenstelling

28 Voeding Aminozuren Essentieel semi-essen niet-ess. Lysine cystine glutamine. Methionine tyrosine asparagine Threonine arginine glycine. Tryptofaan serine Leucine proline Isoleucine aniline Valine Fenylalanine Histidine Sporenelementen Zink (huid /darmen) Selenium vit.e (weerstand) Mangaan voortplanting biochemische processen Jodium (schildklier) Cobalt (cobalamine=vitamine B-12)

29 Voer We weten nu wat er in voer zou moeten zitten Aan de voederindustrie de taak om voer samen te stellen Voersamenstelling Voerbon Als je mengvoer koopt, moet je weten wat erin zit. Dat staat op de voerbon. Maar wat staat daar nu op? Bij de aflevering van het voer door de mengvoederfirma ontvangt een pluimveehouder een voer- of afleveringsbon. Op deze bon staat de belangrijkste informatie over het voer: de naam van het voer; voor welke dieren het voer geschikt is; de samenstelling van het voer; de gebruikte veevoedergrondstoffen. Een voedingsdeskundige kan aan de samenstelling en de grondstoffenkeuze al zien voor welke dieren het voer bestemd is. In voer voor biggen bij de zeug wordt bijvoorbeeld vrij veel melkpoeder verwerkt. Figuur 3-4: Schematisch voorbeeld van voer- of een afleveringsbon

30 Voeding pluimvee voerbon

31 Voer Melkpoeder Magnesium & gluten Erwten Vismeel Bierbostel Destructievet Gerst Zonnepitschroot Melasse Zout Tarwe Sojaschroot Tapiocameel Havermout Tarwegries Grasmeel Lijnzaad Tarweglutenvoermeel Sinaasappelpulp Katoenzaadschilfers