Eerst de ondergrond, dan het gras
|
|
- Johanna Hermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 6 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2014 / N 244 Eerst de ondergrond, dan het gras De ideale ondergrond voor een perfecte grasmat met Sibelco Paul Bertels Commercial Manager Sibelco paul.bertels@sibelco.com Omwille van nieuwe lokale en Europese wetgevingen die het gebruik van herbiciden en fytosanitaire producten drastisch aan banden zullen leggen, stellen groundsmen, greenkeepers en groendiensten zich vragen hoe het nu verder moet met het onderhoud van hun voetbalvelden, golfgreens, parkgazons Firma s ontwikkelen nieuwe producten en komen met innovatieve ideeën of proberen kennis uit andere regio s lokaal te implementeren. Dit is ook het geval voor de firma Sibelco, een wereldspeler in de productie van industriële kwartszanden en andere mineralen. Bij het woordje voetbal denkt men vaak aan een mooie groene vlakke grasmat, ten minste op televisie. Helaas geldt ook hier voor vele Belgische voetbalvelden de volksspreuk: mooi van ver, maar verre van mooi. En dan kijken we met jaloerse ogen even over de plas naar het Verenigd Koninkrijk waar die velden er altijd zo mooi bij lijken te liggen. Hoe doen ze dat toch? Gezonde bodem voor stabiele velden Eerst zorgen dat de ondergrond in orde is, daarna komt pas het gras, is in het Verenigd Koninkrijk een logische en eerste vereiste. Met die ondergrond bedoelt men vooral de fysische eigenschappen van de bodem waarin de wortels groeien. Ook de lagen eronder horen erbij,
2 IN DE KIJKER // 7 Voor elke sporttak die op natuurgras gespeeld wordt, is eigenlijk een net iets andere opbouw vereist die elk met hun specifieke eigenschappen bijdragen in de waterhuishouding en stabiliteit van de velden. Sibelco UK onderzoekt al meer dan 30 jaar wat de optimale fysische samenstelling van de zanden is voor de opbouw van voetbalvelden en andere sportvelden, dit zowel voor de wortelzone als voor de drainerende onderlagen. De basis van die kennis werd gelegd in de golfwereld, waar USGA-reglementering in duidelijke normen de opbouw vastlegde. Ook de fysische vereisten van de verschillende lagen in de opbouw werden er benoemd: waterretentie, capillariteit, drainagecapaciteit, beschikbare lucht... Dit alles wordt in grote mate gestuurd door de korrelopbouw in de verschillende lagen. Ook het aandeel aan siliciumoxide, organisch materiaal en ph is belangrijk in dit verhaal. Opbouw op maat van de sport De ervaring heeft geleerd dat een net iets andere opbouw vereist is voor elke sporttak die op natuurgras gespeeld wordt. De optimale korrelverdeling en dus ook de fysische eigenschappen zullen voor voetbalvelden anders zijn dan bijvoorbeeld voor golf greens, renbanen, tennisen bowlingbanen Voor de aanleg van dergelijke grasvelden zijn dan ook telkens weer andere specifieke zandmengsels beschikbaar. Deze mengsels kunnen vrij simpel zijn (bv. een bepaald type kwartszand gecombineerd met teelaarde) maar kunnen ook wat meer uitgewerkt worden en complex zijn, afhankelijk van wat de klant wil (ligniet, zeoliet, compost, turf ). De ideale structuur voor de opbouw van een voetbalveld bestaat eigenlijk uit vier lagen. De onderste laag zijn de kanalen voor de waterafvoer. De drainagebuizen worden hierin gelegd en ingebed in filterzand. Daarop komt een drainagelaag van kwartszand en dan volgt de rootzonelaag. De veldverwarming komt op de grens van filterzand en drainagelaag (zie foto op p. 9, rechterkant). Ook de samenstelling van de filter-
3 8 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2014 / N 244 STUDIEDAG SPORTVELDEN // Dinsdag 3 februari 2015, Daknamstadion Sporting Lokeren De kortste weg naar de perfecte grasmat! Kwaliteit binnen ieders bereik. Een perfect bespeelbare grasmat het ganse jaar door. Het klinkt als muziek in de oren maar de realiteit is vaak anders. Aan welke criteria moeten sportvelden voldoen? Hoe zit het met zandopbouw, drainering, bodemverbetering, voeding? Wat met het gras zelf? Keuzes en consequenties? Welke gewasbeschermingsmiddelen mogen we nog gebruiken en hoe? Op deze eerste studiedag gaan we in op de fundamenten van een ideaal sportveld. Onze sprekers hebben een jarenlange internationale ervaring in deze materie en willen dit graag met jullie delen. Het programma eindigt in de namiddag met een panelgesprek tussen Frank De Bleeckere en een aantal voetbalprominenten. Voor verdere informatie en inschrijven, verwijzen we graag naar
4 IN DE KIJKER // 9 zandlaag en de drainagelaag moeten voldoen aan een aantal eisen. Te fijne ongewassen zanden kunnen dichtslibbing veroorzaken. Te grove zanden zullen dan weer nefast zijn voor de stabiliteit. De verscheidene lagen moeten idealiter op mekaar afgesteld worden en daar is enige kennis voor nodig. Verleggers van natuurgrasvelden in het V.K. beseffen dit al te goed en kloppen dan ook regelmatig aan bij Sibelco. Met enige trots mogen we zeggen dat meer dan 50% van de Premier League-velden met onze zanden werden aangelegd, o.a. bij Manchester United, Manchester City, Chelsea, Wembley Stadium Ook in de lagere echelons worden onze mengelingen door aannemers gebruikt. Soms wordt door de verlegger tijdens de installatie nog een bodemverbeteraar - functionele polymeren - toegevoegd die onder andere de waterhuishouding mee helpt regelen. Eenmaal de opbouw correct gebeurd is, verkiest men in het Verenigd Koninkrijk meestal om het gras in te zaaien omdat dit betere resultaten geeft. Met de huidige diepwortelende grasvariëteiten en een goede wortelzonemengeling kunnen fantastische resultaten bekomen worden. Volledig nieuwe bodem opbouwen? Niet nodig! Het is niet altijd noodzakelijk om voor de bouw van een voetbalveld al het materiaal aan te voeren. Bij sommige voldoende zanderige bodems kan een geschikt zand met de juiste korrelmaat erbij mengen, volstaan om een goede wortelzone te bekomen. Dit werd onder andere toegepast bij de aanleg van de voetbalvelden van Sint-Dympna in Geel. Door bij de lokale zanderige teelaarde voldoende gewassen zand van de juiste korrelmaat toe te voegen en te vermengen, kon de aannemer een geschikte wortelzone creëren. In sommige gevallen is het mogelijk om bestaande velden gradueel te verbeteren over een aantal jaren heen. Zo kan je de kosten spreiden. Door regelmatig een top dressing uit te voeren, te prikken en zand in te borstelen kan je de velden aanzienlijk verbeteren. De voetbalvelden in Temse worden zo al een tiental jaren behandeld en de positieve effecten zijn duidelijk te zien. Optimale groeiomstandigheden Vooraleer je met zo n meerjarenplan
5 10 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2014 / N 244 Bij de aanleg van de voetbalvelden van Sint-Dympna in Geel moest men slechts gewassen zand van de juiste korrelmaat bij de lokale zanderige teelaarde mengen voor een geschikte wortelzone
6 IN DE KIJKER // 11 voor onderhoud start, is een analyse nodig van de bestaande ondergrond en zijn eigenschappen. Op basis van die gegevens kan men via een computersimulatie nagaan welke werkwijze het meest aangewezen is om uiteindelijk een goede korrelsamenstelling te bekomen. Op die manier kan je optimale groeiomstandigheden creëren voor een gezonde grasmat. Op basis van die simulaties kunnen de Sibelco-experts inschatten hoeveel jaren het zal duren om tot een bevredigende samenstelling van de bodem te komen. Als het klei- en leemaandeel enorm hoog is, zal je voor een perfecte grasmat echter uit noodzaak toch moeten kiezen voor een totaalopbouw. Heel wat ziektes en problemen zijn te vermijden met een goede samenstelling van de bodem. Bij slechte drainage kan er water op de velden blijven staan en wordt het veld onbespeelbaar. Als dit te lang duurt, krijgt de wortelzone een gebrek aan zuurstof, met afsterven van de wortels tot gevolg. Sommige grondsoorten hebben een te hoge capillaire zuigkracht waardoor water bijna tot aan de oppervlakte gezogen wordt met hetzelfde resultaat. Anaërobe bacteriën zullen de overhand krijgen. Indien de drainerende lagen te grof zijn, kan het water in zulke mate afgevoerd worden dat uitdroging van de grasmat zeer snel gebeurt. Om veel van de hierboven vermelde problemen te vermijden, is eigenlijk een veldopbouw nodig van een voldoende (maar niet te veel) drainerende laag met daar bovenop een wortelzone met ideale korrelverdeling. Daardoor is in die wortelzone ongeveer 45% kwartszand te vinden, maximaal 5% organisch materiaal met tussen die korrels in 25% lucht en 25% water. Dit wordt bijna uitsluitend bepaald door de type zanden die gebruikt worden. // Over Sibelco Sibelco werd gesticht in 1872 en is een van de oudste Vlaamse bedrijven in ons land. Toen in de jaren 1850 bij het graven van kanaal Bocholt-Herentals in Mol een fantastisch wit zand werd gevonden, was dit de aanleiding voor het ontstaan van de plaatselijke glasindustrie en eveneens Sibelco, aanvankelijk onder de naam S.C.R. Momenteel is Sibelco uitgegroeid tot een wereldspeler met 228 productie-eenheden verspreid over 41 landen. Naast kwartszanden worden verscheidene andere mineralen ontgonnen en verwerkt. In de Benelux ontgint Sibelco een zestal kwartszandgroeves waarvan vier groeves die zanden leveren geschikt voor gebruik in de sporten vrijetijdssector. SCR-Sibelco nv De Zate Dessel Tel: 014/ Tel David Lundardi: 014/ Tel Paul Bertels: 014/ sales@sibelco.be KENN i n f o r m e r e n d ANK i n s p i r e r e n d Meer lezen over dit onderwerp? Zoek in de ISB-Kennisbank met de trefwoorden GRASVELDEN, ONDERHOUD, AANLEG
NATÚÚRLIJK GRAS OP SPORTVELDEN
NATÚÚRLIJK GRAS OP SPORTVELDEN DUURZAAMHEID TOEKOMST CULTUURTECHNIEK GRASZAAD BEMESTING NATÚÚRLIJK GRAS We zien sportbeoefening steeds meer als een belangrijk onderdeel van ons leven en gezondheid. Dat
Nadere informatieEEN BETERE BODEM. Op goede gronden een gezonde groei. Inhoudsopgave
EEN BETERE BODEM Op goede gronden een gezonde groei Inhoudsopgave Over Heicom Onze producten Zand en grond Zuurstof Bodemverdichting Water lucht en poriën PF curve Eigenschappen van zand Normen ISA sport
Nadere informatieTerraCottem. voor natuurlijk gazon
TerraCottem voor natuurlijk gazon De TerraCottem bodemverbeteringstechnologie Elke afzonderlijke component van TerraCottem heeft zijn eigen positieve invloed op de plantengroei, maar het is vooral het
Nadere informatieDe kunst van. Projectleider Jeroen Moes (l) en uitvoerder Arjan Oude Middendorp op sportpark Boekelo.
De kunst van kunst Projectleider Jeroen Moes (l) en uitvoerder Arjan Oude Middendorp op sportpark Boekelo. 8 gras Na jaren voorbereidingen gaat het dan eindelijk gebeuren: vanaf seizoen 2012-2013 is de
Nadere informatieRapport Bodemconditie Voedselbospercelen Park Lingezegen
Rapport Bodemconditie Voedselbospercelen Park Lingezegen Perceel 1 De Park Perceel 1 in De Park ligt ten zuiden van het voedselbos De Parkse Gaard. De oppervlakte van het perceel is 150m x 50m = 7500 m2.
Nadere informatieHierbij bieden wij u het raadsvoorstel Renovatie speelveld annex trainingsveld aan. Wij stellen u voor:
Aan de gemeenteraad Portefeuillehouder Cluster Nummer Datum Onderwerp Nico Oud beheer en onderhoud 6 30 mei 2016 Renovatie speelveld annex trainingsveld Geachte leden van de raad, Hierbij bieden wij u
Nadere informatieHierbij bieden wij u het raadsvoorstel Renovatie speelveld annex trainingsveld aan. Wij stellen u voor:
Aan de gemeenteraad Portefeuillehouder Cluster Nummer Datum Onderwerp Nico Oud beheer en onderhoud 7 9 mei 2016 Renovatie speelveld annex trainingsveld Geachte leden van de raad, Hierbij bieden wij u het
Nadere informatieInfo 1 Openbaar groen: Bodemverbetering
april 14 Info 1 Openbaar groen: Bodemverbetering Beste groenvoorziener, Onze eerste infomailing richtte zich op de verankering van bomen en de opbouw van de plantput. In deze infomailing willen we graag
Nadere informatieTisanos, het kunstgras valondergrondsysteem voor duurzame veiligheid op speelplaatsen en sportvelden.
Tisanos, het kunstgras valondergrondsysteem voor duurzame veiligheid op speelplaatsen en sportvelden. DE IDEALE OPLOSSING VOOR EEN VEILIGE SPEEL- EN VALONDERGROND. Het Tisanos systeem staat voor een technologische
Nadere informatiejoy gardens uitgebreide leginstructies
joy gardens uitgebreide leginstructies Joy Gardens is een turn-key systeem, wereldwijd geïnstalleerd met de Joy filosofie: Alleen met een perfecte installatie zul je het meest van jouw Joy gras genieten.
Nadere informatieThema 2: Green Deal Sportvelden, zaal 2
Thema 2: Green Deal Sportvelden, zaal 2 Is chemievrij beheer haalbaar? Zo ja, hoe dan? Maurice Evers Lumbricus Werkt die Schijndelse methode nu echt? Wim Bekkers Gemeente Meierijstad 25 september 2018
Nadere informatieAmsterdamse Golf Club
Amsterdamse Golf Club 1)Algemeen De baan van de Amsterdamse Golf Club is 30 jaar geleden aangelegd met een goede routing, maar in uitvoering was hij nogal beperkt. De afgelopen drie decennia hebben er
Nadere informatieBodemkunde. Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1
Bodemkunde Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1 Bodems en hun eigenschappen 3 Bodems en hun eigenschappen Opdracht: - Zoek op wat het bodemprofiel is waar je zelf woont / werkt / stage loopt 4
Nadere informatieDe Leemvallei, ga je mee op onderzoek?
De Leemvallei, ga je mee op onderzoek? Hallo allemaal, welkom in dit waanzinnige park voor jong en oud! Vandaag krijgen jullie de kans om dit park in het echt te openen met elkaar. Dit gaan we doen op
Nadere informatieTisanos, het kunstgras valondergrondsysteem voor duurzame veiligheid op speelplaatsen en sportvelden.
Tisanos, het kunstgras valondergrondsysteem voor duurzame veiligheid op speelplaatsen en sportvelden. DE IDEALE OPLOSSING VOOR EEN VEILIGE SPEEL- EN VALONDERGROND. Het Tisanos systeem staat voor een technologische
Nadere informatieMet de kop in het zand voor de perfecte grasmat
50 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2016 / N 252 Met de kop in het zand voor de perfecte grasmat Renoveren van natuurgrasvelden Lien Van Belle stafmedewerker ISB lien.vanbelle@isbvzw.be Renoveren
Nadere informatieVeel leesplezier! Bertus Stip, Hoveniersbedrijf Stip
Het bodemboek aanleg en onderhoud van de tuin Voorwoord De grond in de tuin, wat moeten we daar nu weer mee? Misschien heeft u zichzelf deze vraag wel eens gesteld. Wij van Hoveniersbedrijf Stip stellen
Nadere informatieInformatieavond natuurgras en onderhoud RKAVV / SEV 28 september Welkom Peter Mook Senior medewerker buitensport
Informatieavond natuurgras en onderhoud RKAVV / SEV 28 september 2011 Welkom Peter Mook Senior medewerker buitensport Doel Informeren over aanleg / geschiedenis Wat doen wij aan onderhoud en waarom Rol
Nadere informatieBEST OF BOTH WORLDS BEST OF BOTH WORLDS
BEST OF BOTH WORLDS BEST OF BOTH WORLDS De kunstgrasvezels zijn bevestigd op een gedeeltelijk biologisch afbreekbare mat, waardoor een weefsel ontstaat met grote uniforme openingen waar het gras doorheen
Nadere informatieREVOLUTIE IN VELDONDERHOUD: KUNSTGRAS OF GRASKUNST? Frank van Beusekom Operations Manager SGL
REVOLUTIE IN VELDONDERHOUD: KUNSTGRAS OF GRASKUNST? Frank van Beusekom Operations Manager SGL OVER SGL DE JUISTE INPUT HET IDEALE VELD Input gebaseerd op gewenste output BASIS Water Voeding Blad CO 2 Licht
Nadere informatiein het huishouden in de tuin FilOsOFie OVeriGe ActiViteiten & slot
In het huishouden Onderhoud vloeren, wandtegels, keuken en badkamermeubels............................................ p 19 Geurvermindering, afvoerbuizen en afvoerputjes (septische put)...........................................
Nadere informatieBSNC Kennisdag Sportclub Feijenoord, Rotterdam BSNC gaat ondergronds!
BSNC Kennisdag Sportclub Feijenoord, Rotterdam BSNC gaat ondergronds! 1 2 3 4 5 6 7 8 Waar gaan we voor!! Dit veld? Of dit veld? 11-4-2011 Nr.17 Profielopbouw Eisen vanuit de plant 40% mineraal 25-30%
Nadere informatie75% Gezond gazon. Vlaamse tuinen en gazon Milieuvriendelijk beheer, zonder zorgen. Dit terwijl gazon. Gazon en herbiciden
Gezond gazon Vlaamse tuinen en gazon Milieuvriendelijk beheer, zonder zorgen 75% Oppervlakte Tijdsbesteding Groenresten Dit terwijl gazon arbeidsintensief is: wekelijks maaien, bemesten, sproeien in de
Nadere informatieTIGERTURF KUNSTGRAS Leginstructie kunstgras zelf installeren
TIGERTURF KUNSTGRAS Leginstructie kunstgras zelf installeren 1. Ondergrond Kunstgras moet geïnstalleerd worden op een stabiele en goed drainerende ondergrond zonder onkruid. De opbouw van de ondergrond
Nadere informatie1 Grond Bodem Minerale bestanddelen Organische bestanddelen De verschillende grondsoorten 16 1.
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Grond 9 1.1 Bodem 9 1.2 Minerale bestanddelen 11 1.3 Organische bestanddelen 13 1.4 De verschillende grondsoorten 16 1.5 Afsluiting 17 2 Verzorging van de bodem 19 2.1
Nadere informatieWilrijk en Beerschot vallen voor Lano s gevierde watervelden
8 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2017 / N 258 Wilrijk en Beerschot vallen voor Lano s gevierde watervelden Heidi Debakker productmanager sports heidi.debakker@lano.be Door de succesvolle passages
Nadere informatieBODEMVERSTERKING EN STABILISATIE. Plaatsingsvoorschriften. nidagreen
BODEMVERSTERKING EN STABILISATIE Plaatsingsvoorschriften nidagreen nidagreen onderlaag voor sierkunstgras 1 - Algemeen nidagreen platen zijn honingraatplaten in polypropyleen die bedoeld zijn als stevige
Nadere informatieWelkom. Onderzoek naar kunstgrasvoetbalvelden
Welkom Onderzoek naar kunstgrasvoetbalvelden Afstudeeronderzoek 2010, in opdracht van ProCensus, Hogeschool Van Hall Larenstein, door: Arjen Wallinga en Ramon van Dijk Kunstgras Onderzoek naar kunstgrasvoetbalvelden
Nadere informatieDe Eenheid zegt in dit document iets over de vorm van het product, vast / vloeibaar, en/of de toepassing per eenheid.
Document: Bestekteksten Datum: november 2018 Toelichting: Deze bestekteksten zijn ontwikkeld door t.b.v. het opstellen van bestekken voor het openbaar groen en andere projecten in de openbare ruimte. De
Nadere informatieKUNSTGRAS SPORT SPEELVELDEN
KUNSTGRAS SPORT SPEELVELDEN WIE ZIJN WIJ? JONG BEDRIJF, ERVAREN IN KUNSTGRAS Sports & Playgrass is een jong en dynamisch bedrijf dat wordt gerund door eveneens jonge ondernemers. Toch heeft ons aanlegteam
Nadere informatieDELTA -NOPPENBANEN. Toepassing bij horizontale drainage. DELTA -TERRAXX DELTA -NP DRAIN DELTA -MS DELTA -MS 20 DELTA -GEO-DRAIN Quattro
DELTA beschermt waarden. Bespaart energie. Verschaft comfort. DELTA -NOPPENBANEN Toepassing bij horizontale drainage. DELTA -TERRAXX DELTA -NP DRAIN DELTA -MS DELTA -MS 20 DELTA -GEO-DRAIN Quattro Drainage
Nadere informatieJE GAZON GEZOND EN STERK HANDIG INFOBOEKJE
JE GAZON GEZOND EN STERK HANDIG INFOBOEKJE GROEN DOET JE GOED De geur van vers gemaaid gras en zingende vogels. Het sproeien van het gras en het voldane gevoel van een strakke grasmat. Geniet van je gazon!
Nadere informatieGraszoden die niet onmiddellijk gelegd kunnen worden, rolt u uit op een stuk plastic. Geef ze dagelijks water.
Graszoden leggen Graszoden leggen Het voordeel van graszoden boven graszaad is dat het effect direct zichtbaar is. Maar ook graszoden moeten eerst aanslaan voor ze kunnen worden betreden en moeten vochtig
Nadere informatieBemestingsplan. Hans Smeets Adviseur DLV team boomteelt. DLV Plant
Bemestingsplan Hans Smeets Adviseur DLV team boomteelt Waarom een grondanalyse? Inzicht krijgen in de beschikbare voeding voor de plant; Hoofdelementen; Sporenelementen; ph van de grond; Organische stof
Nadere informatie4 Gazonaanleg en -onderhoud
4 Gazonaanleg en -onderhoud Opdracht 4.1 Grondsoorten herkennen a b De antwoorden staan in de tabel. Grondsoort Structuur (korrel) Kleur Plantenresten Opmerkingen Kleigrond fijn grijs/bruin nee Zandgrond
Nadere informatieGRASSENTUIN IN MOL. 36 nest
GRASSENTUIN IN MOL 36 nest ZANDMANNETJESLAND In de Kempen werden de afgelopen decennia putten gegraven om er het allerwitste zand uit te halen. Daardoor ontstond een soort van Vlaams Lake District. Aan
Nadere informatieDe aanleg in beeld. Een kunstgras voetbalveld aanleggen is meer dan het uitrollen van het tapijt alleen
Hoofdstuk 6 De aanleg in beeld Een kunstgras voetbalveld aanleggen is meer dan het uitrollen van het tapijt alleen Een kunstgrasvoetbalveld is een systeem waarbij elke component bijdraagt in de sporttechnische
Nadere informatieTOP GREEN Openbaar groen mengsels. TOP GREEN Veldbloemenmengsels
Sportveldmengsels Inzaai/doorzaai Inzaai Openbaar groen mengsels Parken/gazon Bermen Dijken Minimale rustperiode 5-6 weken 6 weken 6-7 weken 6-8 weken 8-10 weken 10 weken 10 weken Vestigingssnelheid Top
Nadere informatieVERWERKING KERAMISCHE BUITENTEGELS
VERWERKING KERAMISCHE BUITENTEGELS Weet hoe t werkt! pagina 1 VERWERKING OP DIVERSE MANIEREN Keramische buitentegels Keramische tegels zijn de laatste tijd ontzettend in opkomst en eigenlijk al niet meer
Nadere informatieOnderhoudsgids. Haal het beste uit uw eb- en vloed manegebodem!
Onderhoudsgids Haal het beste uit uw eb- en vloed manegebodem! Uiteindelijk wilt u een bodem die het paardrijden voor u zo gemakkelijk mogelijk maakt. Uw paard moet erop kunnen vertrouwen dat de bodem
Nadere informatieBehoud van schoonwater door afgifte aan de bodem. the green label in watermanagement
Behoud van schoonwater door afgifte aan de bodem the green label in watermanagement Er zijn lokale subsidies beschikbaar Vanwege geplande EU-wetgeving inzake regenwaterafvoer bieden veel lokale overheden
Nadere informatieProPlay SP Garantie voor topprestaties
ProPlay SP Garantie voor topprestaties ProPlay SP voor elke sport onder alle omstandigheden ProPlay SP, de nieuwe generatie sporttechnische onderlaag, vormt de perfecte basis voor een hoogwaardige kunstgrasconstructie.
Nadere informatie2 Aanleggen van beplanting Planten van houtige tuinplanten Planten van kruidachtige tuinplanten Afsluiting 46
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Grondwerk en grondbewerking 9 1.1 Redenen voor grondbewerking 9 1.2 Bodemprofiel belangrijk 9 1.3 Ideale toestand 10 1.4 Niet slechter dan voorheen 10 1.5 Machines voor
Nadere informatieTHEMABIJEENKOMST ONDERHOUD SPORTVELDEN
THEMABIJEENKOMST ONDERHOUD SPORTVELDEN E info@hofmeijervoorst.nl W www.hofmeijervoorst.nl T 0575 50 22 77 P Kleine Enkweg 1A 7383 DB Voorst A Enkweg 37, 7383 CW Voorst E info@vanmourikbeekbergen.nl W www.vanmourikbeekbergen.nl
Nadere informatiewegwijs in de website
wegwijs in de website Op www.ikdoorgrondvlaanderen.be staat alles wat je moet weten over de Vlaamse ondergrond. Hier moet je dus zijn om de opdrachten uit het educatieve pakket op te lossen. Is het niet
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieGAZON ONDERHOUD. De graszoden zijn aangelegd, wat moet ik nu doen? 1
GAZON ONDERHOUD De graszoden zijn aangelegd, wat moet ik nu doen? WWW.TUINENGRAS.NL 1 INHOUDSOPGAVE Premium graszoden... 2 De graszoden zijn aangelegd, wat moet ik nu?... 4 Maandelijks onderhoud... 8 Gazonvoeding...
Nadere informatieIJZERSTERK. zelf herstellend Engels raaigras
IJZERSTERK zelf herstellend Engels raaigras Revolutionaire technologie: zelf herstellend en hoogste bespelingstolerantie G ras heeft een prominente plek in tuinen. Een mooie grasmat geeft dan ook direct
Nadere informatieKUNSTGRAS OF NATUURGRAS?
Behoort bij agendapunt 4 van de vergadering van de raadscommissie Burger d.d. 17 april 2012 KUNSTGRAS OF NATUURGRAS? Met kunstgras geef je de jeugd nog meer mogelijkheden. Colofon Opdrachtgever Cuijk Info
Nadere informatieWat Sibomat doet, doet het goed. www.sibomat.be
Wat Sibomat doet, doet het goed. www.sibomat.be Koen (34) en Eva (31) zijn fervente wereldreizigers. Vier continenten bezoeken in tien maanden? Dat is voor het koppel een kleintje. Zo reisden ze deze zomer
Nadere informatieInhoud. The do s and the don ts met grasdallen! 1. Doel. 2. Problemen in praktrijk. 2.1. Grasdalkeuze. 2.1. Grasdalkeuze 3/02/2015
The do s and the don ts met grasdallen! Günther Van Hulle Disaghor Group gunther@disaghor.be 1. Doelstelling / Uitdaging 2. Problemen in praktijk 3. Correcte opbouw Referenties Inhoud Groeninnovatieforum
Nadere informatieProPlay / ProPlay MP Valbescherming voor speelplaatsen
ProPlay / ProPlay MP Valbescherming voor speelplaatsen Veilig en verantwoord spelen ProPlay en ProPlayMP maken deel uit van de schok- Voordelen absorberende, onderhoudsarme ondergronden van ProPlay en
Nadere informatieGraszoden en Big Slabs
Graszoden en Big Slabs De periode van inzaai tot graszode neemt ongeveer anderhalf jaar in beslag. Dan is de zode sterk genoeg om geoogst te worden.. Welke periode van het jaar is de beste zaaitijd? Gedurende
Nadere informatieInfill in kunstgras voetbalvelden
Infill in kunstgras voetbalvelden Een kunstgras voetbalveld bestaat uit een onderbouw constructie (ca. 40 cm zandopbouw veelal voorzien van drainage), een sporttechnische laag (ca. 10 cm met veelal lava
Nadere informatieAstroTurf zorgt voor het ideale hockeyveld en complete sportaccommodaties
6 // vlaams tijdschrift voor sportbeheer / 2013 / n 237 AstroTurf zorgt voor het ideale hockeyveld en complete sportaccommodaties Een one stop shop samen met BAM Nootenboom Sport: van de perfecte kunstgrasmat
Nadere informatieLesbrief Cumela PSO. naam: Klas:
Lesbrief Cumela PSO naam: Klas: 1. Je komt vast weleens op het sportpark. Daar heb je natuurlijk alleen oog voor de bal Maar weet je ook hoe sportvelden aangelegd en onderhouden worden? Hieronder staan
Nadere informatiewerkblad 8: Infiltratie van regenwater Doel van het onderzoek Wat moet je weten voordat je begint?
werkblad 8: Infiltratie van regenwater binnen 2 De snelle afvoer van regenwater via verharde oppervlakken en rioleringen zorgt ervoor dat regenwater niet meer kan insijpelen of infiltreren in de bodem.
Nadere informatieInhoudsopgave. Culterra. Sport Prills. Nieuw : Rho technologie. Special Prills
Inhoudsopgave Culterra 3 Sport Prills 4 Nieuw : Rho technologie 6 Special Prills 7 2 Culterra Het produceren van hoogwaardige organische meststoffen voor meer dan 70 jaar in één van de twee fabrieken in
Nadere informatieALSAN 870 RS / TXS 10 / TXS 20
ALSAN 870 RS / TXS 10 / TXS 20 ALSAN 870 RS / TXS 10 / TXS 20 zijn op PMMA gebaseerde, flexibele, zelfnivellerende mortels gebruikt op oppervlakken met multifunctionele toepassingen (dakterrassen, balkons,
Nadere informatieThema Bodem en Bemesting Bron: Tuin en Landschap nr. 6a-2006
Thema Bodem en Bemesting Bron: Tuin en Landschap nr. 6a-2006 Hendrik Jans Inhoud: 1. Toen en nu 2. Wat moet je kennen en kunnen? 3. Soorten bodemleven 4. Water en zuurstofhuishouding 5. Drainagesystemen
Nadere informatieBijeenkomst. Boomkwekerij Knol. Inhoud. Bedrijf. Horticoop BV. 1. Bedrijf. 2. Grondstoffen. 3. Eigenschappen januari 2009
Inhoud 1. Bedrijf 2. Grondstoffen Bijeenkomst 3. Eigenschappen 4... Boomkwekerij Knol 6 januari 2009 Horticoop BV Bedrijf Het bedrijf: Lentse Potgrond en Slingerland Potgrond Horticoop BV Lentse Potgrond
Nadere informatieBouwbedrijf VanO. We hebben drie vestigingen op het veld.
Bouwbedrijf VanO Bouwbedrijf VanO is hét bouwbedrijf van het kerstbomenveld. Voor meerdere dingen bent u bij ons aan het juiste adres. Het bedrijf word geleid door Niels van Oene en heeft 1 vaste werknemer
Nadere informatieWelkom bij de Groenstudieclub Midden Nederland. Het belang van een passende grond door Peter Meerwijk Innogreen
Welkom bij de Groenstudieclub Midden Nederland Het belang van een passende grond door Peter Meerwijk Innogreen Innogreen afzet: hoveniers, gemeenten, (boom)kwekerij, sport en golf producten & diensten
Nadere informatieRUBBER GRASBESCHERMINGSMATTEN om het speelgras te sparen
RUBBER GRASBESCHERMINGSMATTEN om het speelgras te sparen Van dit product bestaat een Engelstalig certificaat Zwarte rubber matten waar gras door kan groeien. Ÿ Ÿ Ÿ Ÿ Snel en eenvoudig te plaatsen Voorkomt
Nadere informatieGEZONDE BODEM, GEZOND VOEDSEL, GEZONDE MENSEN... Bokashi voor professionals
GEZONDE BODEM, GEZOND VOEDSEL, GEZONDE MENSEN... Bokashi voor professionals WAT IS BOKASHI? Bokashi is het Japanse woord voor gefermenteerd organisch materiaal. Met Bokashi kun je organisch restmateriaal
Nadere informatieGemeente Amsterdam T.a.v. H. de Vries Team Leefomgeving, Ruimte & Duurzaamheid. Weesperplein XA Amsterdam
Gemeente Amsterdam T.a.v. H. de Vries Team Leefomgeving, Ruimte & Duurzaamheid. Weesperplein 8 1018 XA Amsterdam Prohold BV Amorijstraat 12 6815 GJ Arnhem Tel: 06 27 166 502 gjvanprooijen@telfort.nl Betreft:
Nadere informatieOost-Vlaamse clubs in de voetsporen van internationale voetbaltop VC Eendracht Aalst en Verbroedering Meldert investeren in een nieuw kunstgrasveld
Oost-Vlaamse clubs in de voetsporen van internationale voetbaltop VC Eendracht Aalst en Verbroedering Meldert investeren in een nieuw kunstgrasveld Kunstgras enkel voor de grote voetbalclubs? VC Eendracht
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatieChemievrije sportvelden: praktijkervaringen
1 Chemievrije sportvelden: praktijkervaringen 2 Aan de slag met sportvelden De regelgeving en de organisatie Wetgeving Gemeentes Haaren, Helmond, Bladel (en Schijndel) Leertraject: informatie en kennis
Nadere informatieGazonmeter. Praktische gids voor aanleg en. onderhoud van gazon. Nu tijdelijk met gratis. Groot in Gras
Praktische gids voor aanleg en onderhoud van gazon Groot in Gras Barenbrug Belgium NV Hogenakkerhoekstraat 19 9150 Kruibeke E-mail: sales@barenbrug.be www.barenbrug.be Nu tijdelijk met gratis Gazonmeter
Nadere informatiePrijsijst. Kunstgras Utrecht
Prijsijst Kunstgras Utrecht 2012 Molenaar Decoration Karosdrift 3 3436 AM Nieuwegein T: 030-6013042 M: 06-23875526 E: info@molenaardecoration.nl W: www.molenaardecoration.nl 1. Zorana Met zijn hoogte van
Nadere informatieOnderhoudsprogramma Sportveldbeheer
Onderhoudsprogramma Sportveldbeheer 2014-2015 Het onderhoud van natuurgrasvelden: Sinds jaar en dag wordt er gevoetbald op een traditioneel natuurgrasveld. Voor een optimaal onderhoud van een natuurgrasveld
Nadere informatieMook GrasArt kunstgras. Natuurlijk groen
Mook GrasArt kunstgras Natuurlijk groen Mook Gras Art Met Mook Gras Art maakt u van iedere tuin een plaatje. Ons kunstgras is op het eerste gezicht niet van natuurlijk gras te onderscheiden. Wel biedt
Nadere informatieBeseffen dat God {...} is
Beseffen dat God {...} is Waarom zouden we straks aandacht besteden aan wie God is? Denk met de groep na over wie God is. Wat kunnen jullie allemaal over Hem vertellen? Ooit er bij stil gestaan dat God
Nadere informatieNationaal sportvelden congres 2013 Vereniging aan het stuur HYPERCUBE B U S I N E S S I N N O V A T I O N
Kunstgras in het betaald voetbal Nationaal sportvelden congres 2013 Vereniging aan het stuur HYPERCUBE B U S I N E S S I N N O V A T I O N 0. Kunstgras in het betaald voetbal Inhoud 0. Hypercube 1. Situatie
Nadere informatieIk ga nu wat foto s geven om je een indruk te geven van de afgelopen 4 weken:
Korte impressie; hoe de cursus was: De term welvaartsziekte is toch wel bekend? Ziekten die voortkomen uit een ongezonde levensstijl. Veel zitten, weinig beweging, stress, te veel.te vet te zout eten,
Nadere informatieWeidemengsels 2016 Informatie en productenoverzicht
Weidemengsels 2016 Informatie en productenoverzicht Weidemengsels Mengselwijzer Kies het juiste weidemengsel Na de afschaffing van het melkquotum is het voor de veehouder nog belangrijker geworden om goed
Nadere informatieConstructie vissteigers en visstoepen
Constructie vissteigers en visstoepen Wanneer de materiaalkeuze, de vorm en grootte van de vissteiger of visstoep zijn bepaald, kan de constructie ervan worden uitgewerkt. Het aanleggen van deze voorzieningen
Nadere informatieWeidemengsels Informatie en productenoverzicht
Weidemengsels 2019 Informatie en productenoverzicht Weidemengsels Het wordt voor de veehouder steeds belangrijker om zo veel mogelijk ruwvoer zelf te telen. Lagere voerkosten zorgen voor een beter rendement.
Nadere informatiePracticum bodemonderzoek
Practicum bodemonderzoek In het tuinontwerp is de keuze van planten sterk afhankelijk van de bodem waar ze op groeien. Om enig inzicht te verkrijgen in de manieren waarop bodemeigenschappen kunnen worden
Nadere informatie4 verschillende kweekmethoden
4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar
Nadere informatieOnderzoek waterkwaliteit en waterzuivering
Onderzoek waterkwaliteit en Onderzoek waterkwaliteit en waterzuivering Met behulp van kiezel, grof en fijn zand, actieve kool en wat watten werd het natuurlijk zuiveringssysteem van de bodem nagebootst.
Nadere informatieJaarplan ASVZ 2015 Met Elkaar in 2015
Jaarplan ASVZ 2015 Met Elkaar in 2015 Jaarplan ASVZ 2015 eenvoudige versie Met elkaar in 2015! Dit is het jaarplan van ASVZ. Hierin schrijft ASVZ op wat we in 2015 gaan doen, en wat beter of anders kan
Nadere informatieTASTBARE TIJD, LEIDSCHE RIJN
TASTBARE TIJD, LEIDSCHE RIJN WERKBLAD Tijdlaag tot 1000 Thema: verdwenen rivieren en de Limes 1. Ligt landgoed De Haar binnen het projectgebied? o ja o nee 2. Wat is zavel? 3. Zet de woorden zand, zavel
Nadere informatieWeidemengsels 2016 Informatie en productenoverzicht
Weidemengsels 2016 Informatie en productenoverzicht Weidemengsels Na de afschaffing van het melkquotum is het voor de veehouder nog belangrijker geworden om goed op de voerkosten te letten. Er zijn meer
Nadere informatieHoe leg je een goede basis voor een. klimaatadaptieve tuin?
Tuinprofessionaldagen 2019 DOOR KENNIS VERBONDEN Hoe leg je een goede basis voor een Deze kennissessie wordt u aangeboden door: klimaatadaptieve tuin? UW GASTHEREN : André Pes - ACO Marcel Straatman -
Nadere informatieUitplanten: bodem, structuur, bodembiologie en bemesting. Hoe inboeten voorkomen? Wilma Windhorst Hovenierscursus Vlamings BV
Uitplanten: bodem, structuur, bodembiologie en bemesting Hoe inboeten voorkomen? Wilma Windhorst Hovenierscursus Vlamings BV 130116 Voorbereiding aanplant Beplanting: visitekaartje van de gemeente, de
Nadere informatieGreen QC. Quantum Conditioner (QC) Europees patent. Toepassingsgebied: Golfbaan projecten sinds Golfbanen Voetbalvelden Graszaden Etc.
Green QC UNIVERSAL GOLD Quantum Conditioner (QC) Europees patent Toepassingsgebied: Golfbanen Voetbalvelden Graszaden Etc. Golfbaan projecten sinds 2013 Golfbaan Waterland Amsterdam Zaanse Golfclub 2015
Nadere informatieBIJEENKOMST NGA-GAB WOENSDAG 4 FEBRUARI 2015
BIJEENKOMST NGA-GAB WOENSDAG 4 FEBRUARI 2015 Beste greenkeepers, Hierbij de uitnodiging voor de NGA-zuid en GAB-dag. De komende editie van deze jaarlijkse contactdag voor Belgische en Nederlandse greenkeepers
Nadere informatieWerkstuk Techniek. Rioolwaterzuiveringsinstallaties. Werkstuk gemaakt door: Klas: B2E Datum inleveren werkstuk: Dinsdag 30 mei Docent: JGT
Werkstuk Techniek Rioolwaterzuiveringsinstallaties Bron foto: www.wve.nl Bron foto: www.wve.nl Werkstuk gemaakt door: Anoniem Samantha (op van eigen de verzoek) Maat Bert Bert van van Naamen Naamen Klas:
Nadere informatie2 Bemesting 44 2.1 Meststoffen 44 2.2 Soorten meststoffen 46 2.3 Grondonderzoek 49 2.4 Mestwetgeving 49
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Bodem en grond 9 1.1 Grond, bodem en grondsoorten 9 1.2 Eigenschappen van grond 20 1.3 Problemen met de grond 23 1.4 Verbeteren van landbouwgronden 30 1.5 Transport van
Nadere informatieIJZERSTERK. zelf herstellend Engels raaigras
IJZERSTERK zelf herstellend Engels raaigras Revolutionaire technologie: zelf herstellend en hoogste bespelingstolerantie, ook bij korter maaien! RPR technology inside! RPR is een zelf herstellend Engels
Nadere informatieHoutaantasting onder water -stopt het ooit-
Houtaantasting onder water - stopt het ooit - René Klaassen 17 januari 2012 7 de nationale houten heipalendag Inleiding-1, tekst Beste mensen, Op de nationale houten heipalendag is houtaantasting natuurlijk
Nadere informatieDe kracht van het doen! In zeven stappen van wens naar realiteit
De kracht van het doen! In zeven stappen van wens naar realiteit Wist je dat 95% van de mensen die een goed voornemen voor het nieuwe jaar hebben deze niet waarmaken? De reden daarvoor is dat de meeste
Nadere informatieOefenvragen Middle Management B - Persoonlijke effectiviteit
Oefenvragen Middle Management B - Persoonlijke effectiviteit 1. Waarom is het voor managers zo belangrijk om een (persoonlijke) visie te hebben? A. Het stelt je in staat om anderen erbij te betrekken en
Nadere informatieEAG COVERMENGSELS TIJDELIJKE WEIDEMENGSELS
EAG COVERMENGSELS EN TIJDELIJKE WEIDEMENGSELS 2015 VOORDELEN COVERMENGSELS Principe : Het samenvoegen van soorten groenbedekkers met de bedoeling er landbouwkundige voordelen uit te halen zoals : Voldoen
Nadere informatieGoede bemesting geeft gezonde planten
Goede bemesting geeft gezonde planten Door: HortiNova Opbouw van presentatie: Doel van gezonde bodem & plant Hoe groeit een plant? Hoe kan een plant ziek worden? Waarom moeten we bladgroen en wortels promoten
Nadere informatieWorkshop verkoopbare ijstaarten.
Workshop verkoopbare ijstaarten. Doelstelling van deze workshop: Sinds enkele jaren kregen wij meer en meer de vraag van startende ijsbereiders om hun te begeleiden in het maken van eindejaarstaarten of
Nadere informatieBijlage overwegingen kunstgras
Bijlage overwegingen kunstgras Algemeen In het algemeen heeft de sport in Nederland de afgelopen jaren een positieve ontwikkeling doorgemaakt. Meer mensen sporten en leggen steeds meer verband tussen sport
Nadere informatieBaan bulletin nr Werkzaamheden voor de komende weken
Baan bulletin nr 2 2017 Werkzaamheden voor de komende weken (6 november 2017 tot en met 25 november 2017) Dit is het tweede bulletin in het najaar 2017 om de leden te informeren welke werkzaamheden er
Nadere informatie