Agenda. Vergadering: Algemeen bestuur Datum: 9 april uur Plaats: GGD-vestiging Breda, kamer 2.04/ Opening

Transcriptie

1 Agenda Vergadering: Algemeen bestuur Datum: 9 april 2015 Tijd: uur Plaats: GGD-vestiging Breda, kamer 2.04/ Opening 2. Mededelingen - bestuursagenda - voortgang; - flexibilisering - voortgang. 3. Verslag vergadering algemeen bestuur van 20 november Algemeen Fort Oranje - opstaan voor kwetsbaren (presentatie)./. 4.2 Kadernota Overige punten./. 5.1 Sociaal-medische zorg dak- en thuislozen./. 5.2 Controleprotocol GGD West-Brabant 6. Rondvraag en sluiting Pagina 1 van 1

2 Vergadering algemeen bestuur Datum 9 april 2015 Agendapunt 3 Onderwerp Verslag vergadering algemeen bestuur van 20 november 2014 Afzender Dagelijks bestuur Omschrijving Hierbij treft u aan het verslag van uw vergadering van 20 november Beslispunt(en) 1. Verslag vaststellen. Eerdere besluiten -- Gevolgen voor de gemeenten -- Besluit De secretaris, de voorzitter, A. van der Zijden L.C. Poppe-de Looff Bijlage(n) 1. Verslag vergadering algemeen bestuur van de GGD West-Brabant van 20 november Decos BD Pagina 1 van 1

3 DB /3.2 Verslag vergadering algemeen bestuur van de GROGZ West-Brabant van 20 november 2014 Aanwezig: zie de getekende presentielijst (geen bijlage bij dit verslag). 1. Opening De voorzitter opent de vergadering en deelt mee wie van de leden afwezig is. 2. Mededelingen - de leden krijgen het boekje Uit beeld, met daarin het verhaal van de inzet van de GGD bij de acties op Fort Oranje. Dit onderwerp komt op de agenda van de volgende vergadering; - Think before you drink: P. van der Ven en E. Schoneveld geven zich op als lid van de stuurgroep; - op Radio1 was een interview te horen met GGD-jeugdarts Y. Vanneste over de interventie M@zl (medische advisering zieke leerling); - heidag dagelijks bestuur: de voorzitter licht deze dag toe. Het werkplan komt terug in de volgende vergadering van het algemeen bestuur. - Huisvesting Veilig Thuis: de GGD verhuurt ruimte aan Veilig Thuis, waardoor het bestuur ook de reserve huisvesting kan voeden. Wanneer Veilig Thuis moet bezuinigen, kan de GGD een korting op de huurkosten aanbieden. 3. Verslagen vergaderingen algemeen bestuur Het bestuur stelt het verslag vast van zijn vergadering van 3 juli Jeugd 4.1 Presentatie Mijn Kind in Beeld Presentatie door I. van den Borne (zie de bijlage bij dit verslag). Dit nieuwe product komt niet in de plaats, maar naast de huidige JGZ-contactmomenten. 4.2 Gezonde groei en ontwikkeling (jeugdmonitor 0-11 jaar) De leden krijgen een toelichting uitgereikt die ook in de regionale pers stond. De GGD gaat in gesprek met elke gemeente over haar behoefte en over het vervolg. 4.3 Stand van zaken project ijgz De directie licht toe dat het project ijgz (de overgang van de JGZ voor de 0- tot 4- jarigen) volgens planning verloopt. De overeenkomst wordt binnenkort getekend en er volgt een visiebijeenkomst over het nieuwe basispakket JGZ, dat ook, samen met Verslag vergadering algemeen bestuur van de GROGZ West-Brabant van 20 november

4 een visiedocument, ter besluitvorming terugkomt in de volgende vergadering. Vanuit het bestuur komen er complimenten voor het proces en het resultaat. 4.4 Deelname Stichting Sociale Wijkteams Oosterhout Toelichting op het voorstel vanuit het bestuur: het is een nieuwe vorm, zonder knip tussen jeugdzorg en sociaal domein. De directie licht toe dat het overleg over de genoemde overeenkomst nog loopt en dat de GGD gaat experimenteren met en leert van deze vorm van samenwerken. Werkt het niet, dan stapt de GGD weer uit de stichting. Het bestuur besluit tot deelnemen in de Stichting Sociale Wijkteams Oosterhout en mandateert het afvaardigen van een stichtingsbestuurslid aan het dagelijks bestuur. 5. Overige punten 5.1 Dak- en thuislozenzorg De heer Bergsma licht het voorstel toe. De vraag is: mag het dagelijks bestuur deze taak oppakken? In de praktijk blijkt dat niet iedere huisarts kan omgaan met deze zorg. Hij vindt dat het bestuur de ogen niet moet sluiten voor dit probleem; dit zou, vanwege het lage bedrag, een vaste taak in het basispakket moeten zijn. Het dagelijks bestuur zal nog kijken naar waar de financiering thuishoort en komt daar dan op terug, maar het is nu zaak de verantwoordelijkheid op te pakken. De GGD zal een gemeente berichten als een dak- of thuisloze niet terecht kan bij de huisarts. Vanuit het bestuur komen de volgende opmerkingen: - het is nodig dat hier iets gebeurt, deze mensen moeten niet tussen de wal en het schip vallen; - graag een goed voorstel vanuit de GGD, met ook aandacht voor de tandartsenzorg, die vaak ook erg nodig is; - dit is niet alleen een probleem van de centrumgemeenten; - een van de leden veronderstelt dat de financiële bijdrage in de bijdrage voor de centrumgemeenten zit. Het bestuur onderkent dat de sociaal-medische zorg voor dak- en thuislozen in West-Brabant nu onvoldoende geregeld is en spreekt de noodzaak uit om als regio deze zorg te herstellen. Hij draagt het dagelijks bestuur op om met een uitwerking te komen en ervoor te zorgen dat deze zorg zo snel mogelijk hersteld wordt en gelijktijdig een innovatieve werkwijze te ontwikkelen en te testen (inclusief een financiële onderbouwing) waarmee gemeenten deze zorg vanaf 2018 kunnen borgen. De uitwerking komt terug in de volgende vergadering. 5.1 Voortgang flexibilisering De heer Theunis blikt terug op dit project, aan de hand van een presentatie (zie ook de bijlage bij dit verslag). Daarna geeft hij een toelichting op de uitgangspunten en Verslag vergadering algemeen bestuur van de GROGZ West-Brabant van 20 november

5 experiment 1 (inspecties kinderopvang), dat overigens leidde tot een hogere vraag van sommige gemeenten. De heer Bergsma en mevrouw Janse-Witte lichten daarna de experimenten 2 en 3 toe (resp. maatwerk en sociaal domein). De heer Theunis sluit af, met onder andere de vraag hoe de experimenten te continueren. De GGD is door de experimenten naar de gemeenten toegegroeid: de lijnen zijn korter en intensiever. Hij stelt voor om nu door te gaan, op basis van de bestuursvisie, het geleerde uit de experimenten en de vier pijlers uit de kamerbrief van de minister. De voorzitter zegt dat de GGD nu verder gaat ontwikkelen, in een verder groeiproces: flexibilisering naar De directie vraagt om aanvulling van de Werkgroep flexibilisering. Opmerkingen vanuit het bestuur: - een stevige basis voor de GGD is nodig om zijn taken uit te voeren, zeker ook bij de crisistaken, die het bestuur zeer waardeert en die door de flexibilisering niet in gevaar mogen komen; - waak voor ongelijkheid tussen gemeenten: als het budget beperkt is, zal dit bij gemeenten leiden tot scherpere keuzes; - waak voor dubbelingen in de monitors. M. de Hoon en J. Schouw melden zich aan voor de werkgroep (experiment 2); M. Janse-Witte is nu de (enige) bestuurlijk trekker van experiment 3. M. de Hoon en J. Schouw stellen voor om bij experiment 2 het (budget voor het) maatwerk van de twee programma s Preventieprojecten en Jeugd en gezin meer integraal in te zetten, zodat gemeenten hier mee kunnen spelen. De directie zegt dat uitwisselbaarheid niet altijd gemakkelijk is vanwege de verschillende disciplines binnen die programma s, maar de GGD staat ervoor open om hiermee te experimenteren. Vanuit het dagelijks bestuur merkt men nog het volgende op: - de afspraken met de GGD zouden dan wel voor 2 tot 3 jaar moeten gelden; - vraagsturing is meestal wel goedkoper, maar niet als het per gemeente leidt tot andere producten. Als gemeenten gedifferentieerder gaan vragen, kan dat een prijsopdrijvend effect hebben. Er is dus een zekere spanning tussen solidariteit en vraaggericht werken die het bestuur nauwlettend wil volgen. De voorzitter constateert dat het bestuur het voorstel van mevrouw de Hoon en de heer Schouw overneemt. Het onderwerp flexibilisering komt nog terug op de agenda. 4. Rondvraag en sluiting -- Verslag vergadering algemeen bestuur van de GROGZ West-Brabant van 20 november

6 Vastgesteld in de vergadering van het Algemeen Bestuur van 9 april 2015, De secretaris, de voorzitter, A. van der Zijden L.C. Poppe-de Looff Verslag vergadering algemeen bestuur van de GROGZ West-Brabant van 20 november

7 Vergadering algemeen bestuur Datum 9 april 2015 Agendapunt 4.2 Onderwerp Kadernota 2016 Afzender Dagelijks bstuur Omschrijving Begin februari stuurden wij de kadernota 2016 naar de gemeenteraden, met het verzoek om hun zienswijze daarop te geven. Nu bieden we u de nota ter vaststelling aan. De kadernota is de basis voor de beleidsbegroting, die we half april naar de gemeenteraden sturen en die we u ter vaststelling aanbieden in uw vergadering van 9 juli. Focus op jeugd en veiligheid Na een inleiding lichten we in de kadernota onze twee focuspunten voor 2016 toe: 1. Jeugd: investeren in gezond gedrag loont. Dat geldt zeker voor kinderen en jongeren. We blijven ons daarom richten op de jeugd. We willen kwetsbare kinderen eerder opsporen én zorgen voor minder kwetsbare kinderen! Ons uitgangspunt daarbij is kinderen en ouders de juiste aandacht geven. Dichtbij, aansluitend bij de behoefte van kind/gezin, passend en efficiënt. Ouders hebben de regie en de nadruk van de jgz ligt op het versterken van de eigen kracht. 2. Veiligheid: we willen de (sociale) veiligheid van de burger in breedste zin vergroten. De man/vrouw op straat moet zich veilig en prettig kunnen voelen in het dagelijkse leven. Zowel thuis, als in wijk en gemeente. Reacties In februari vroegen we raden om hun zienswijze; uit de ontvangen zienswijzen blijkt in zijn algemeenheid instemming met onze nota. In bijlage 2 vindt u de reeds ontvangen reacties van commissies, colleges of raden; tijdens de vergadering reiken we een actuele versie uit. Beslispunt(en) 1. Vaststellen van de kadernota Eerdere besluiten -- Pagina 1 van 2

8 Gevolgen voor de gemeenten Vaststelling van de kadernota leidt tot duidelijkheid over de inhoudelijke en financiële uitgangspunten voor (de beleidsbegroting) Besluit De secretaris, de voorzitter, A. van der Zijden L.C. Poppe-de Looff Bijlage(n) 1. Kadernota 2016 GGD West-Brabant. 2. Kadernota 2016 GGD West-Brabant zienswijzen gemeenten. Pagina 2 van 2

9 1. Inleiding In deze kadernota vindt u de inhoudelijke en de financiële uitgangspunten voor 2016, de kaders voor de begroting 2016 van de GGD West-Brabant. 2. Maatschappelijke ontwikkelingen We leven niet in een tijdperk van veranderingen, maar in een verandering van tijdperken (Jan Rotmans, professor aan Erasmus Universiteit en initiatiefnemer van NederlandKantelt). Onze samenleving is gevarieerd én ook nog eens volop in beweging. De decentralisaties betekenen een verschuiving naar de voorkant: meer participatie van burgers, meer preventie in plaats van specialistische zorg en proactief om tijdig gezondheidsproblemen te voorkomen. Burgerkracht en sociaal doe-het-zelven staan centraal. Sociale media en internet leiden tot compleet nieuwe vormen van (zelf)organisatie en de samenleving communiceert anders dan vroeger. Dit brengt grote en nieuwe uitdagingen met zich mee om de gezondheid en veiligheid van de bevolking te beschermen, bewaken en bevorderen. 3. Daar gaan we voor! Bestuursvisie GGD West-Brabant Enkele jaren geleden is de huidige bestuursvisie van de GGD geschreven. Deze luidt: In 2020 is de GGD hét kenniscentrum van de gemeenten in de regio, dat op transparante wijze de preventieve zorg in het brede sociale domein innoveert, initieert, regisseert, onderzoekt, verbindt en versterkt. Om zo gezondheid, veiligheid en welzijn van (kwetsbare) burgers te bewaken, bevorderen en beschermen. Vanuit gezamenlijk en gelijkwaardig partnership, gebaseerd op natuurlijk vertrouwen, gezag, expertise en kwaliteit. Als flexibele spin in het web verbindt de GGD burgers, zorgpartijen en gemeenten, vanuit het perspectief van de burger. Dagelijks en in crisissituaties. Dichtbij, op maat, helder en informatief. Vanuit eigen kracht én gezamenlijke kracht!

10 Participatie en eigen regie We willen dat de mensen in West-Brabant zich goed, veilig, gezond en gelukkig (blijven) voelen. In een samenleving waar het weer gaat om de burger, participatie en regie over eigen leven. We ondersteunen gemeenten, instellingen, onderwijs en andere partners opdat zoveel mogelijk inwoners zo gezond, zelfstandig en lang mogelijk kunnen blijven meedoen in de samenleving. Want wie meedoet is gezonder en gelukkiger, en wie gezond en gelukkig is doet beter mee. Dat geldt voor kinderen, jongeren, volwassenen én ouderen. Sommige mensen hebben daarbij wat (extra) hulp of aandacht nodig. Ook daarbij ondersteunen we, variërend van een duwtje in de rug tot doorgeleiding naar intensieve begeleiding door een deskundige. Vraaggericht en dichtbij totdat de burger zelf de regie weer kan (her)pakken. Opstaan voor kwetsbaren is voor de GGD een belangrijke ambitie! Meer keuzevrijheid en dichterbij We streven naar een GGD die zo goed mogelijk aansluit bij regionale en lokale uitdagingen waar gemeenten voor staan én bij de behoeften van burgers. Dit bekent voor gemeenten, als resultaat van de experimenten rondom flexibilisering, meer keuzevrijheid en flexibelere GGD-producten en -diensten. Voor burgers betekent het dat wij hen veel en vaak opzoeken, om hun wensen en behoeften te achterhalen en hen te betrekken bij ontwikkelingen. Dit vraagt een andere samenwerkingsrelatie, gebaseerd op vertrouwen, open staan en echt luisteren naar elkaar. Daar blijven we ook in 2016 aan werken. vroeger. De GGD heeft in de jaren voor 2015 zijn expertise op het gebied van preventie, monitoring en vangnet ingezet in het sociale domein en blijft dat doen. Afhankelijk van de ervaringen in gemeenten in 2015 op deze gebieden en de resultaten van onze monitoring zullen we in 2016, daar waar nodig én samen met gemeenten, onze rollen verder doorontwikkelen en/of aanpassen. Sociale domein Vanaf 2015 zijn de transities een feit. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor veel meer vormen van zorg dan 2

11 4. De GGD staat op voor kwetsbaren We staan op voor kwetsbaren! Dat is de missie van de GGD West-Brabant. We willen ervoor zorgen dat het goed gaat met álle inwoners van West-Brabant: kinderen, ouderen en iedereen die een (tijdelijk) vangnet nodig heeft. We staan dichtbij de burger, midden in de samenleving én werken deskundig en met passie. Voor 2016 leidt dit tot de volgende focuspunten: JEUGD Investeren in gezond gedrag loont. Dat geldt zeker voor kinderen en jongeren. De jeugdgezondheidszorg (jgz) wil de komende jaren werken volgens deze visie: Ouders en opvoeders zijn verantwoordelijk voor het gezond en veilig opgroeien van hun kinderen. De jgz kan daarbij ondersteunen. Samen met de ouders volgt de jgz elk kind en jongere van 0 tot 19 jaar. Ouders hebben de regie en de nadruk van de jgz ligt op het versterken van de eigen kracht. Als gezond en veilig opvoeden niet vanzelfsprekend is, delen we dit met ouders. Samen bekijken we wat het kind nodig heeft. Beleidsmakers bij gemeenten, netwerkpartners en het wijk- of cjg-team krijgen actief informatie op het brede terrein van opvoeden en opgroeien en we halen bij deze partners ook informatie op. Op basis van analyses adviseren we gemeenten, scholen en partners over jeugd(gezondheids)- beleid. Dit alles vraagt respectvolle, krachtdadige, verantwoordelijke en transparante professionals die uitgaan van het kind, de jongere en de ouders en die weten wat er in de wijk gebeurt. De missie van de jeugdgezondheidszorg in West- Brabant is: kwetsbare kinderen eerder opsporen én zorgen voor minder kwetsbare kinderen! Hieraan werken wij door: - te werken in integrale teams voor de 0- tot 19- jarigen, die adviserend en ondersteunend aan ouders werken; - in de lokale situatie samen te werken met partners (onder andere in sociale wijkteams en cjg s), met de jeugdarts als expert in gezond opgroeien; - een vraaggericht basispakket op maat, waarbij 80% van onze tijd gaat naar 20% van de kinderen/gezinnen; - de inzet van onderbouwde interventies; - duidelijke verbinding met gemeenten en partners; - vraaggerichte beleidsadviezen op basis van integrale en dynamische gezondheidsinformatie; - een interne structuur en cultuur die op orde is, met zelfstandige medewerkers die gaan voor heldere resultaten. Ons uitgangspunt daarbij is: kinderen en ouders de juiste aandacht geven. Dichtbij, aansluitend bij de behoefte van kind/gezin, passend en efficiënt. Dat betekent ook minder aandacht en zorg voor kinderen en gezinnen waar het goed mee gaat en meer tijd voor kinderen/gezinnen die dat nodig hebben. We willen kwetsbare kinderen/gezinnen eerder in beeld krijgen, hen ondersteunen en eventueel doorgeleiden. Flexibilisering en innovatie zijn en blijven hierbij van groot belang. 3

12 De jeugdgezondheidszorg in West-Brabant wordt uitgevoerd door drie organisaties: Careyn, Thuiszorg West-Brabant en de GGD West-Brabant. Samenwerking is voor ons erg belangrijk. We werken samen aan een preventieve, integrale werkwijze, flexibel, vanuit een publieke, collectieve bril en gebaseerd op de landelijke adviezen over het basispakket jeugdgezondheidszorg. VEILIGHEID We willen de veiligheid van de burger in breedste zin vergroten. Iedereen moet zich veilig en prettig kunnen voelen in het dagelijkse leven. Zowel thuis als in wijk en gemeente. Ook in 2016 werken we op het thema (sociale) veiligheid aan vier lijnen: - We werken aan meer zicht op alle kwetsbare groepen burgers. Wie zijn het, waar zijn ze en wat zijn hun problemen? We doen dat onder andere door het koppelen van (anonieme) gegevens van onze partners en gemeenten aan onze eigen gegevens én door het adviseren en ondersteunen van gemeenten bij het onderzoeken van plekken waar kwetsbare burgers bij elkaar wonen (zoals bepaalde campings). De relevante en concrete informatie van de GGD kan gemeenten helpen richting te geven aan de invulling van een vangnet. - Zorgmijders kunnen overlast veroorzaken voor hun omgeving. Het kan gaan om brandgevaar, risico op infectieziekten, maar ook om sociaal afwijkend gedrag. Door cliënten te vinden, de situatie te onderzoeken en de cliënt succesvol door te geleiden naar de juiste hulp verminderen we die overlast en maken we de omgeving veiliger voor alle burgers. De GGD ziet het als zijn primaire taak om te borgen dat de zorg voor deze doelgroep goed geregeld is, door welke organisatie dan ook uitgevoerd. Ons Meldpunt zorg & overlast heeft hierin een centrale rol. Dit meldpunt werkt ook steeds meer samen met onze jgz-professionals. Samen sporen zij de moeilijk bereikbare gezinnen op en proberen deze naar de juiste zorg en ondersteuning toe te leiden. - Door aan te sluiten bij de ontwikkeling van de veiligheidshuizen in de regio en de zorg- en veiligheidsagenda van de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant werken we aan een stevige verbinding tussen zorg en veiligheid én duidelijke afspraken over een goede, gezamenlijke lokale en regionale aanpak van (sociale) veiligheid en veiligheidsbeleving, die past bij de behoeften van gemeenten. 4

13 - De GGD doet aan crisismanagement en is crisisbestendig. In de eerste plaats door een belangrijke positie in te nemen en te houden in de infectieziektenbestrijding en de medische milieukunde. Eén van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid is de opkomst van resistente micro-organismen. Steeds meer bacteriën die infectieziekten veroorzaken worden minder gevoelig voor bestaande antibiotica. Infectieziekten verspreiden zich daardoor steeds sneller. Maar ook het risico op nieuwe bacteriën door internationaal toerisme en de import van voedingsmiddelen speelt hierbij een rol. Evenals de toename van intensieve veehouderijen waardoor mens en dier steeds dichter bij elkaar wonen. Daarnaast door het versterken van onze coördinerende rol in de psychosociale hulpverlening bij een ramp, een crisis of een ingrijpende gebeurtenis. Hierdoor dragen we bij aan een veilig (en dus gezond) West-Brabant. In 2015 doen we ervaring op met de transities en krijgen we een scherper beeld (onder andere door monitoring) van welke mensen er toch tussen wal en schip vallen. Voor die mensen willen we opstaan en een vangnet bieden. Dat betekent zeker niet dat wij de zorg zelf bieden aan deze mensen. Het gaat vooral om het aanhangig maken van de problemen en een goede toeleiding. 5. FINANCIEEL KADER Voor het financieel kader gaan we uit van 2015 en de ontwikkelingen daarna; zie verder de toelichting op de tabellen hierna. Voor 2016 houden we rekening met een negatieve indexering, vanwege lagere pensioenlasten en een verlaging van de bijdrage per inwoner van 0,15. Vanaf 2015 verzorgen we voor een aantal gemeenten de jeugdgezondheidszorg voor de 0- tot 4- jarigen. Ook in 2016 verantwoorden we dat werk op basis van de afspraken daarover met die gemeenten. In 2015 onderzoeken we of in het nieuwe basispakket JGZ ook een ander systeem van doorberekening past. 5

14 Gemeentelijke bijdrage Per inwoner Totaal GGD Gemeentelijke bijdrage voorgaand jaar 18,45 18, Indexering (2015: 1,00%, 2016: -0,65%) 0,18-0, Achterblijvende verplichtingen 0,03-2 0, Sociaal statuut 0,02 3-0, Totaal gemeentelijke bijdrage 18,62 18, Bijdrage JGZ 0-4 jaar door 11 gemeenten (2015: 1,00%, 2016: 0,64%) Totaal gemeentelijke bijdrage 18,62 18, De oorzaak van het verschil tussen en ligt in het aantal inwoners. 2 Vanaf 2015 vervalt de achterblijvende verplichting (door de fusie van de GGD in 2000): de medewerkers zijn met pensioen. 3 De kosten van het sociaal statuut bij de fusie van de GGD zijn in 2015 verhoogd tot 0,03. In 2016 vervalt deze bijdrage. 4 Bijdrage voor de uitvoering van de jgz voor de 0- tot 4-jarigen op basis van 2015, inclusief indexering 2016 (zie onder). Toelichting indexering Jaarlijks is er een correctie met terugwerkende kracht over twee jaren. Dit heeft als voordeel dat te hoge of te lage indexeringen niet structureel doorwerken. Indexeringsvoorstel GGD Index 2016 Loonindexering ,68% 62,00% 1,04% Prijsindexering ,00% 38,00% 0,38% Gewogen indexering ,42% Indexering 2014 bij begroting ,95% Correctie indexering ,47% Loonindexering ,17% 63,00% -0,74% Prijsindexering ,75% 37,00% 0,28% Gewogen indexering ,46% Indexering 2015 bij begroting ,22% Indexering ,68% Loonindexering ,00% 65,00% 1,30% Prijsindexering ,75% 35,00% 0,26% Gewogen indexering ,56% Indexering ,56% Voorstel indexering ,65% - Bij de loonindexering 2014 gaan we uit van de werkelijke loonkostenstijging in 2014, met inbegrip van wijziging in pensioenpremie en overige werkgeverslasten. We verwerkten ook de CAO-ontwikkelingen die effect hebben op De prijsindexering 2014 is conform de raming van het CPB van december De loonindexering 2015 is bepaald op basis van de al bekende werkgeverslasten en CAO-ontwikkelingen over Bij de prijsindexering 2015 gaan we uit van de raming van het CPB van december De loonindexering 2016 is gebaseerd op de raming van het CPB van december 2014 voor 2015, inclusief CAO-ontwikkeling en werkgeverslasten De prijsindexering 2016 is gebaseerd op de raming van het CPB van december 2014 voor In de beleidsbegroting 2014 was de indexering 1,93% en in de beleidsbegroting 2015 was deze 1,00%. - Voor de gemeentelijke bijdrage voor de JGZ voor de 0- tot 4-jarigen hanteren we een andere indexering, omdat er een andere CAO geldt voor de stichting waarin deze medewerkers zijn ondergebracht. Deze indexering is voor ,64%, waarbij we rekening houden met een correctie voor de indexering van

15 Bijdrage gemeenten 2016 (bedragen in euro's) gemeenten aantal inwoners per 30 november 2014 bijdrage per inwoner basistakenpakket (incl. maatwerkdeel) bijdrage per inwoner sociaal statuut bijdrage per inwoner BOPZonline Totale bijdrage per inwoner basistakenpakket (incl. maatwerkdeel) Sociaal statuut Gewijzigde verdeelsleutel EKD BOPZ-online TOTAAL BIJDRAGE DEELNEMENDE GEMEENTEN 2016 Bijdrage basistakenpakket JGZ 0-4 jarigen Bijdrage maatwerk (incl. CJG) 0-4 jarigen TOTAAL BIJDRAGE DEELNEMENDE GEMEENTEN 2016 INCLUSIEF 0-4 JARIGEN Bijdrage deelnemende gemeenten 2015 Aalburg ,40-0,01 0,18 18, Alphen-Chaam ,40-0,01 0,12 18, Baarle-Nassau ,40-0,01 0,12 18, Bergen op Zoom ,40-0,06 0,14 18, Breda ,40-0,01 0,07 18, Drimmelen ,40-0,01 0,09 18, Etten-Leur ,40-0,01 0,10 18, Geertruidenberg ,40-0,01 0,10 18, Halderberge ,40-0,07 0,07 18, Moerdijk ,40-0,04 0,12 18, Oosterhout ,40-0,01 0,13 18, Roosendaal ,40-0,06 0,08 18, Rucphen ,40-0,06 0,15 18, Steenbergen ,40-0,06 0,13 18, Werkendam ,40-0,01 0,14 18, Woensdrecht ,40-0,06 0,11 18, Woudrichem ,40-0,01 0,12 18, Zundert ,40-0,01 0,16 18, TOTAAL ,40-0,03 0,10 18, Uitgever: GGD West-Brabant, 2015 GGD West-Brabant Postbus DA Tilburg T (076) F (076) I 7

16 Kadernota 2016 GGD West-Brabant - zienswijzen gemeenten (ontvangen t/m 25 maart 2015) Aalburg, college Zienswijze commissie, college of raad (samengevat) Gaat niet akkoord met de kadernota. Inhoudelijk zijn er geen opmerkingen, wel over de financiën: - met de overgang van Thebe naar GGD is het plusdeel aan taken erbij gerekend. - er is een aantal consultatiebureaus gesloten, de daling van deze lasten moet terugkomen in de gemeentelijke bijdrage. Reactie dagelijks bestuur Het algemeen bestuur besloot in juli 2014 dat de begrotingen voor 2015 en 2016 voor de JGZ 0-4 gelijk zijn aan de offerte voor 2014 van Thebe + inflatiecorrectie. Daardoor is het maatwerk onderdeel van de gemeentelijke bijdrage. In 2015 leggen we aan het algemeen bestuur een visie voor op het nieuwe basispakket JGZ, met daarin ook duidelijkheid over het uniforme deel en het maatwerkdeel. Vanwege bovenstaand AB-besluit zitten ook de toenmalige huisvestingskosten in de beleidsbegroting Bij de verantwoording over 2016 geven we inzicht in de werkelijke kosten en maken we met de gemeente afspraken over de eventuele verrekening van teveel of te weinig betaalde kosten. Alphen-Chaam, raad, Stemt in met de kadernota en brengt geen zienswijze in. -- Baarle-Nassau, commissie, Stemt in met de kadernota en brengt geen zienswijze in. -- Bergen op Zoom Geen zienswijze. -- Breda, college Stelt voor om geen zienswijze in te dienen. Inhoudelijk sluit de GGD goed aan -- op het gemeentelijk beleid en werkt hij samen met ketenpartners in het sociale domein. Drimmelen, college Vraagt de raad of hij een zienswijze wil indienen. -- Etten-Leur, raad - stemt in met de kadernota en brengt geen zienswijze in; De toelichting op de bedrijfsrisico s is, zoals verzoekt om in de komende kadernota s de bedrijfsrisico s inzichtelijk te gebruikelijk, te vinden in de jaarstukken en de Decos BD Kadernota 2016 GGD West-Brabant - zienswijzen gemeenten

17 maken. beleidsbegroting. Geertruidenberg Halderberge, college, Stelt voor om in te stemmen met de kadernota. -- Moerdijk Oosterhout, raad, Stemt in met de (uitgangspunten van de) kadernota. Wel verwacht de raad van de GGD ook focus op de primaire verantwoordelijkheid: de geneeskundige hulpdienst. De GGD is verder een belangrijke schakel in de keten van de zorg voor kwetsbaren, maar de focus moet liggen op gezondheid, waarbij niet de GGD de regisseur is maar de gemeente. -- Roosendaal, college, Rucphen, commissie Steenbergen, college Werkendam, college Woensdrecht, college Woudrichem, college Zundert, raad Geen opmerkingen bij de kadernota, inhoudelijk sluit hij naadloos aan op het -- uitvoeringsprogramma lokaal gezondheidsbeleid. Voorstel aan de gemeenteraad om in te stemmen met de kadernota. Geen zienswijze indienen en akkoord gaan met de kadernota. -- Geen zienswijze indienen en instemmen met de kadernota in afwachting van -- de beleidsbegroting. Gaat niet akkoord met de kadernota. Inhoudelijk zijn er geen opmerkingen, Zie de reactie bij de gemeente Aalburg. wel over de financiën: - met de overgang van Thebe naar GGD is het plusdeel aan taken erbij gerekend. - er is een aantal consultatiebureaus gesloten, de daling van deze lasten moet terugkomen in de gemeentelijke bijdrage Gaat niet akkoord met de kadernota. Inhoudelijk zijn er geen opmerkingen, wel over de financiën: - met de overgang van Thebe naar GGD is het plusdeel aan taken erbij gerekend. - er is een aantal consultatiebureaus gesloten, de daling van deze lasten moet terugkomen in de gemeentelijke bijdrage. Gaat zienswijze indienen. Wil dat het uniforme deel van basispakket alleen bestaat uit wettelijk verplichte taken. Zie de reactie bij de gemeente Aalburg. Decos BD Kadernota 2016 GGD West-Brabant - zienswijzen gemeenten

18 Vergadering algemeen bestuur Datum 9 april 2015 Agendapunt 5.1 Onderwerp Sociaal-medische zorg dak- en thuislozen Afzender Dagelijks bestuur Omschrijving In uw vergadering van 6 november 2014 sprak u de noodzaak uit om de sociaal-medische zorg voor dak- en thuislozen in West-Brabant te herstellen. U droeg ons op om met een uitwerking te komen voor het zo snel mogelijk herstellen van deze zorg en gelijktijdig een innovatieve werkwijze te ontwikkelen en te testen (inclusief een financiële onderbouwing) waarmee de gemeenten deze zorg vanaf 2018 kunnen borgen. In deze notitie schetsen wij de problemen bij de toegang tot sociaal-medische zorg voor daken thuislozen in West-Brabant en vragen wij u om een besluit voor het regelen van die zorg. Aard en omvang van de problemen Dak- en thuislozen hebben meer en ernstiger gezondheidsproblemen dan de gemiddelde Nederlander en gaan minder vaak naar de huisarts. Zij zijn over het algemeen zorgmijdend. In West-Brabant ondervindt een deel van hen problemen bij de toegang tot sociaal-medische zorg, zo blijkt uit een onderzoek van de GGD. De gevonden aard en omvang van de problemen toetsten wij in een expertmeeting. Alle betrokkenen delen de resultaten van het onderzoek zoals beschreven in bijlage 1. We volstaan hier met een samenvatting. In de regio s Breda en Bergen op Zoom hebben dak- en thuislozen die wonen in een woonvoorziening van de maatschappelijke opvang toegang tot sociaal-medische zorg. Dak- en thuislozen die niet in een woonvoorziening zitten, hebben geen tot beperkte toegang tot die zorg. Vooral door verschillen in opvangcapaciteit verschilt de omvang van deze groep per maatschappelijke opvangregio. In de regio Breda gaat het om een groep van ongeveer 100 dak- en thuislozen. In de regio Bergen op Zoom gaat het naar schatting om de meeste van de 190 dak- en thuislozen die deze regio telt. Voor beide indicatieve getallen geldt dat ze in werkelijkheid waarschijnlijk hoger liggen doordat niet iedereen (goed) in beeld is, zoals zwerfjongeren en campingbewoners. Ook is het geen statisch getal, maar een momentopname. De knelpunten bij de sociaal-medische zorg aan dak- en thuislozen in West-Brabant zijn: - ze zijn niet verzekerd; - ze mijden zorg; - ze hebben geen geld voor medicijnen (eigen bijdrage); - huisartsenpraktijken nemen niet graag daklozen als vaste patiënten aan. Daarnaast hebben dak- en thuislozen ook slechte toegang tot tandheelkundige zorg. 1

19 Voorstel sociaal-medische zorg In de voorbereiding op dit voorstel spraken we individueel en tijdens een expertmeeting met professionals, deskundigen en beleidsambtenaren (zie bijlage 2) en keken we naar best practices uit andere regio s (zie bijlage 3 voor de modellen). We stellen u voor om van start te gaan met een basismodel sociaal-medische zorg, dit model door te ontwikkelen naar een plusmodel en tegelijkertijd een vangnet te regelen voor de tandheelkundige zorg. De uitvoering is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van huisartsen, tandartsen, zorgverzekeraars, GGD en gemeenten in West-Brabant. Het basismodel: een GGD-verpleegkundige houdt laagdrempelige spreekuren in Bergen op Zoom en Breda en bezoekt dak- en thuislozen op de vindplaatsen in de gemeenten in de regio. Zij doet het eerste onderzoek, verleent verpleegkundige zorg en begeleidt de zorgbehoevende daklozen naar de huisartsen. Enkele bereidwillige huisartsen leveren de huisartsenzorg. De kracht van dit model is dat we zorgmijdende dak- en thuislozen actief naar huisartsen leiden. Met zorgverzekeraars worden afspraken gemaakt over een speciaal tarief voor huisartsenzorg aan verzekerde dak- en thuislozen en voor onverzekerden die dringend en acuut zorg of medicijnen nodig hebben. Zij vergoeden niet de verpleegkundige zorg door de GGD. Bij schrijnende situaties is er een budget bij de GGD. Om te weten hoe de gezondheid van de doelgroep is en hoe de toegang tot zorg verloopt, vindt monitoring plaats op basis van registratie. Dit basismodel kunnen wij direct invoeren. Het plusmodel: naast de activiteiten in het basismodel stellen we voor om in Breda en in Bergen op Zoom een virtuele praktijk 1 onder te brengen bij een zorggroep of huisartsenpraktijk. Dit om de continuïteit en organisatie van de huisartsenzorg te borgen en de afstemming tussen GGD, gemeenten, zorgpartners, specialistische zorg, huisartsenpost en zorgverzekeraars goed te laten verlopen. Enkele, bij de virtuele praktijk aangesloten, huisartsen leveren de zorg en houden spreekuren. In de voorbereiding op deze notitie spraken wij hierover verkennend met de Regionale Huisartsenkring, de Zorggroep West-Brabant en ziektekostenverzekeraars. Er is bereidheid om dit plusmodel nader te onderzoeken op haalbaarheid. Wanneer u positief besluit over het invoeren van het basismodel, pakken wij de ontwikkeling van dit plusmodel op. De beschikbaarheid van een GGD-verpleegkundige in het voorportaal van de virtuele praktijk zien we namelijk als een belangrijke schakel in de sociaal-medische zorg. Tandheelkundige zorg: we vragen enkele tandartsen om een vangnet te bieden voor tandheelkundige zorg in noodgevallen. Omdat deze zorg slechts beperkt in de basisverzekering zit, adviseren we de centrumgemeenten voor maatschappelijke opvang om afspraken te maken met zorgverzekeraars over aanvullende verzekeringen voor tandheelkundige zorg in het kader van collectieve contracten. 1 Hierbij wordt een praktijk administratief ondergebracht bij een zorggroep of huisartsenpraktijk. De echte huisartsenzorg voert men uit op andere plekken, in een spreekuur en door huisartsen in de eigen praktijk. De huisartsen sluiten zich aan bij de virtuele praktijk en deze regelt o.a. de organisatie, de contracten met ziektekostenverzekeraars, de declaraties en de registratie. 2

20 In bijlage 4 vindt u een verdere uitwerking van het voorstel. Invoering, doorlooptijd en evaluatie Wij stellen voor dat de GGD direct na uw vergadering het basismodel invoert en start met het ontwikkelen van het plusmodel en het vangnet tandheelkundige zorg. De GGD zette de voorbereidingen hiervoor al in gang. Het basismodel kan op 1 juni volledig operationeel zijn, de streefdatum voor de start van het plusmodel en het vangnet tandheelkundige zorg is 1 september. Het slagen hiervan is afhankelijk van de medewerking van huisartsen, tandartsen en zorgverzekeraars. In 2016 en 2017 ontwikkelen we de sociaal-medische en de tandheelkundige zorg door. Hierbij nemen we mogelijkheden zoals ME-Health 2 voor de doelgroep mee opdat zij meer regie nemen en krijgen over de eigen gezondheid. Periodiek rapporteert de GGD over de voortgang. In 2017 vindt evaluatieonderzoek plaats. Het doel van het onderzoek is: - evalueren van het (plus)model op uitvoering en resultaat; - uitbrengen van een advies over het structureel borgen van de sociaal-medische zorg en de daarbij passende financiering. We presenteren de resultaten in 2017 aan u, zodat u kunt besluiten hoe de sociaal-medische zorg aan dak- en thuislozen definitief te borgen in Financiering Uitvoering vraagt om een extra inspanning van huisartsen, tandartsen, zorgverzekeraars, GGD en gemeenten. In bijlage 4 staat wat we hieronder verstaan. De kosten: in , in en in , zie bijlage 5. De GGD neemt deze kosten voor zijn rekening. Voor 2015 kan hij de kosten financieren uit het te verwachten positieve resultaat 2015: door de lagere pensioenpremies blijkt de indexering van de gemeentelijke bijdrage hoger dan vanuit de werkelijke indexcijfers nodig is. Verder stellen we voor om vanuit het positieve resultaat te doteren aan een bestemmingsreserve om de kosten in 2016 en 2017 te financieren. De GGD legt jaarlijks verantwoording af over de inzet, de resultaten en de kosten. Beslispunt(en) 1. Onderkennen van de aard en omvang van de problemen bij de sociaal-medische zorg van dak- en thuislozen in West-Brabant. 2. Instemmen met het per direct invoeren van het basismodel, vooralsnog tot en met 2017 en met het ontwikkelen van het plusmodel en het vangnet tandheelkundige zorg. 3. Instemmen met een evaluatieonderzoek in 2017 zoals hierboven beschreven. 4. Instemmen met de financiering zoals wij hierboven voorstellen (zie bij Financiering). Eerdere besluiten - AB (Beleidsbegroting 2012): beëindigen medische en sociale zorg voor daken thuislozen door de GGD en overhevelen van deze taak naar de huisartsen. - AB : vastgesteld de kadernota 2015: ( )Als verlengde arm van de 2 MeHealth is het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën door de gebruiker zelf, vooral internettechnologie, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren. 3

21 gemeenten, is ons werk gericht op optimale participatie van alle burgers, met speciale aandacht voor de kwetsbare groepen, en dragen wij bij aan het versterken van de eigen kracht van burgers en hun omgeving (samenredzaamheid). ( ) - AB (Sociaal-medische zorg dak- en thuislozen): Het bestuur onderkent dat de sociaal-medische zorg voor dak- en thuislozen in West-Brabant nu onvoldoende geregeld is en spreekt de noodzaak uit om als regio deze zorg te herstellen. Hij draagt het dagelijks bestuur op om met een uitwerking te komen en ervoor te zorgen dat deze zorg zo snel mogelijk hersteld wordt en gelijktijdig een innovatieve werkwijze te ontwikkelen en te testen (inclusief een financiële onderbouwing) waarmee gemeenten deze zorg vanaf 2018 kunnen borgen. De uitwerking komt terug in de volgende vergadering. Gevolgen voor de gemeenten - De sociaal-medische zorg aan dak- en thuislozen wordt geborgd tot en met Besluit de secretaris, de voorzitter, A. van der Zijden L.C. Poppe-de Looff Bijlage(n) 1. Sociaal-medische zorg voor dak- en thuislozen in West-Brabant, aard en omvang problematiek. 2. Geïnterviewde professionals en deelnemers expertbijeenkomst. 3. Modellen sociaal-medische zorg en tandartsenzorg. 4. Voorstel sociaal-medische zorg. 5. Kostenopstelling. 4

22 Bijlagen bij voorstel sociaal-medische zorg dak- en thuislozen Bijlage 1: Sociaal-medische zorg voor dak- en thuislozen in West-Brabant, aard en omvang problematiek... 1 Bijlage 2: Geïnterviewde professionals en deelnemers expertbijeenkomst... 8 Bijlage 3: Modellen sociaal-medische zorg en tandartsenzorg... 9 Bijlage 4: Voorstel sociaal-medische zorg...11 Bijlage 5: Kostenopstelling...14 Bijlage 1: Sociaal-medische zorg voor dak- en thuislozen in West- Brabant, aard en omvang problematiek GGD West-Brabant, Drs. M.C. Jongeneel, februari 2015 Recent luidde de Nederlandse Straatdokters Groep de noodklok over de medische zorg aan dak- en thuislozen. 1 Volgens hen ontbreekt het in Nederland aan goede basiszorg voor deze groep mensen. Dak- en thuislozen hebben een minder goede gezondheid dan de gemiddelde Nederlander. In een straatdokterpraktijk worden combinaties van ernstige somatische aandoeningen, verslavingen en psychiatrische problemen vaker gezien dan in een reguliere huisartsenpraktijk. Veel voorkomende somatische klachten zijn gewrichtsklachten, longklachten, huidklachten en maagklachten. 2 Ondanks hun slechtere gezondheid gaan dak- en thuislozen minder vaak naar de huisarts dan de gemiddelde Nederlander. 3 Deze gaat drie tot vier keer per jaar, dak- en thuislozen nog geen twee keer. Het is dan ook niet vreemd dat de sterfte onder daklozen veel hoger ligt dan onder de algemene bevolking. 4 Vanwege de verhoogde kans op infectieziekten bij dak- en thuislozen, is dit ook een risico voor de volksgezondheid. 5 Dak- en thuislozen in West-Brabant ondervinden ook problemen bij de toegang tot sociaalmedische zorg. Om meer zicht te krijgen op de aard en omvang van deze problematiek, heeft een onderzoeker van de GGD in de tweede helft van 2014 en begin 2015 literatuur bestudeerd en gesprekken gevoerd met professionals en dak- en thuislozen zelf. De uitkomsten hiervan zijn besproken tijdens een bijeenkomst met landelijke en regionale experts. 6 Aantallen dak- en thuislozen Volgens de laatste beschikbare cijfers van het CBS nam het aantal daklozen de afgelopen jaren in Nederland toe. In 2010 waren het er ruim , in 2012 ruim Onder daklozen rekent het 1 Medisch contact, 19 februari Van der Poel & Krol, Bronsveld, geciteerd in Van der Poel & Krol, Nusselder et al., De Vries et al., geciteerd in Van der Poel & Krol, Zie bijlage 2 geïnterviewde professionals en deelnemers expertbijeenkomst. 1

23 CBS mensen zonder vaste verblijfplaats die in de opvang, op straat of in openbare gebouwen slapen en mensen die tijdelijk bij familie of vrienden verblijven. In 2013 telt de maatschappelijke opvangregio Breda dak- en thuislozen, waarvan 458 feitelijk of residentieel dakloos en 629 dreigend of pseudo 7 dakloos. 8 In vergelijking met 2012 is dat een toename van 139 (dreigend) dak- en thuislozen. Dit betekent volgens de onderzoekers van de gemeente Breda echter niet per definitie dat de werkelijke doelgroep in de regio toeneemt. De verbeteringen in het beleid en in het centrale registratiesysteem kunnen ervoor zorgen dat de doelgroep beter in beeld is en beter geregistreerd wordt. Bij aanvang van het Stedelijk Kompas in 2008 is de totale omvang van de potentiële doelgroep door de centrumgemeente geschat op personen voor de hele regio. 9 Op basis hiervan kunnen we concluderen dat ondanks de verbeterde registratie nog niet iedereen in beeld is. Dit geldt in ieder geval voor mensen die verblijven op campings (thuislozen) en zwerfjongeren. De geschatte populatie daklozen (feitelijk en residentieel) in de maatschappelijke opvangregio Bergen op Zoom is in Omdat de centrumgemeente geen cijfers uit andere jaren heeft, is het bekijken van een trend niet mogelijk. Enkele gesprekspartners denken dat door de recente ontruimingsacties op campings in de regio meer mensen op straat terecht zijn gekomen en het aantal hoger ligt dan 190. Zicht op mensen die verblijven op camping en zwerfjongeren ontbreekt ook in deze regio. Maatschappelijke opvang In de maatschappelijke opvangregio Breda is sinds 2008 het uitgangspunt verschoven van niemand verblijft onvrijwillig op straat naar niemand verblijft vrijwillig op straat. Dit heeft tot een intensivering van de aanpak gezorgd, waarbij professionals desnoods via drang dak- en thuislozen toeleiden naar opvang en zorg. Vanaf september 2012 is Centraal Onthaal van start gegaan en zijn er nieuwe opvangvoorzieningen gerealiseerd, zoals woonvoorziening De Vliet voor chronisch verslaafden en Housing First voor verslaafden die niet goed in een woongroep functioneren (in pilotvorm). In de maatschappelijke opvangregio Bergen op Zoom is men erop gericht een sluitende woonzorgketen te realiseren die ervoor moet zorgen dat mensen niet tussen wal en schip belanden. In vergelijking met de regio Breda mist centrumgemeente Bergen op Zoom enkele essentiële woonvormen: een woonvorm voor chronisch verslaafden, Housing First, Skaeve Huse 11 en woningen waar zwerfjongeren en ex-gedetineerden kunnen werken aan woonvaardigheden. De plannen voor de komende beleidsperiode zijn Skeave Huse te realiseren en te onderzoeken of de andere ontbrekende woonvormen ook te realiseren zijn. 10 Toegang tot sociaal-medische zorg In beide maatschappelijke opvangregio s geldt dat wanneer dak- en thuislozen zijn opgenomen in een woonvoorziening van de maatschappelijke opvang zij toegang hebben tot sociaal-medische 7 Wonend op verschillende adressen. 8 Monitor Stedelijk Kompas, februari Niet-ingezetenen en mensen van buiten de regio zitten niet in deze telling. 9 Monitor Stedelijk Kompas, februari Regionaal Kompas Ook in Breda zijn nog geen Skaeve Huse gerealiseerd. 2

24 zorg. De regio Breda heeft vijf woonvoorzieningen: De Gaarshof (voor personen met complexe problemen die op korte termijn niet zelfstandig kunnen wonen), De Vliet (voor chronisch verslaafden), De Doorstroomvoorziening (tijdelijke 24-uurs dag- en nachtopvang), De Omloop (opvang zwerfjongeren) en Het Koetshuis (opvang volwassenen die in een psychosociale crisis verkeren). Twee hiervan beschikken over een verpleegkundige. Deze verbetert de doorstroom naar een huisarts, omdat hij/zij vooraf de sociaal-medische klachten en ziektegeschiedenis in kaart brengt en alleen cliënten doorverwijst die zorg nodig hebben die hij/zij niet zelf kan leveren. De regio Bergen op Zoom heeft naast dagactivering en nachtopvang twee woonvoorzieningen: De Crisisopvang (onderdak en begeleiding aan volwassenen en gezinnen in een crisis gecombineerd met dakloosheid) en De Kleinschalige Woonvorm (voor cliënten met een indicatie). In de maatschappelijke opvang van Bergen op Zoom zijn geen verpleegkundigen werkzaam. Uit alle gesprekken blijkt dat dak- en thuislozen die niet zijn opgenomen in een woonvoorziening geen tot beperkte toegang tot sociaal-medische zorg hebben. Vooral door verschillen in beschikbare opvangplaatsen is de omvang van deze groep anders in de twee maatschappelijke opvangregio s. In de regio Breda gaat het om een groep van ongeveer 100 dak- en thuislozen. 12 Voor de regio Bergen op Zoom is een indicatie in de vorm van een aantal moeilijker te geven. Vooral cliënten die gebruik maken van de nachtopvang ( ) en cliënten die alleen een postadres bij de maatschappelijke opvang hebben maar verder geen gebruik maken van voorzieningen, hebben slechte toegang tot sociaal-medische zorg. Op basis hiervan en de beperkte opvangcapaciteit in woonvoorzieningen (de crisisopvang en de kleinschalige woonvorm hebben beide 10 plaatsen) kunnen we concluderen dat in ieder geval een meerderheid van de 190 dak- en thuislozen slechte toegang tot sociaal-medische zorg heeft. Voor beide schattingen geldt dat deze in werkelijkheid waarschijnlijk hoger liggen doordat niet iedereen (goed) in beeld is, zoals zwerfjongeren en campingbewoners. Ook gaat het in beide gevallen niet om een statisch getal maar een momentopname. Het straatteam ondervindt veel problemen bij het toeleiden naar sociaal medische zorg. Op dit moment wordt regelmatig de somatisch arts van de GGZ ingezet (één van de partners in het straatteam) als laatste redmiddel om medische zorg te krijgen voor een dakloze. Voorzitter straatteam Bergen op Zoom Kenmerken van de groep met beperkte toegang De groep dak- en thuislozen met slechte toegang tot sociaal-medische zorg bestaat vooral uit Nederlanders en Midden- en Oost Europeanen (MOE-lander). Ook enkele illegalen maken hier onderdeel van uit. De groep kampt vooral met verslavingsproblemen (alcohol en drugs) en psychische problemen. Hierbij kun je een onderverdeling maken in minder zwaar en zwaar verwarde mensen, waarbij de laatsten te typeren zijn als zware zorgmijders. De meesten zijn onverzekerd: onverzekerde verzekerbaren (Nederlanders en MOE-landers) en onverzekerde onverzekerbaren (illegalen). 12 Telling SMO Breda e.o Regionaal Kompas

25 Onverzekerde verzekerbaren (Nederlanders en MOE-landers) Mensen die dakloos raken, hebben hun financiën niet op orde en kunnen daardoor vaak hun verzekering niet meer betalen (onverzekerd maar wel verzekerbaar). Hierdoor hebben zij geen toegang tot sociaal-medische zorg, behalve als de situatie acuut is en het om medisch noodzakelijke zorg gaat. Er is geen regeling voor onverzekerde verzekerbaren, waardoor zorgverleners de hulp die zij verlenen niet kunnen declareren. Voor dakloze MOE-landers geldt dat zij geen gebruik mogen maken van de maatschappelijke opvang. Alleen in hun thuisland kunnen zij zorg en ondersteuning krijgen. De gemeente Breda heeft hiervoor stichting Barka naar de stad gehaald. De missie van deze Poolse welzijnsstichting is de ernstig uitgesloten Oost-Europeanen terug te leiden naar hun thuisland en hen daar verder te begeleiden. Zolang de dak- en thuisloze MOE-landers in Nederland zijn, hebben zij echter geen goede toegang tot zorg terwijl zij vaak wel gezondheidsproblemen hebben. In de gemeente Bergen op Zoom is deze stichting niet actief. Onverzekerde onverzekerbaren (illegalen) Illegalen hebben geen toegang tot maatschappelijke opvang. Op 10 november 2014 heeft het Europees Comité inzake Sociale Rechten geconcludeerd dat Nederland enkele basisrechten van (uitgeprocedeerde) asielzoekers en ongedocumenteerde migranten schendt, onder meer door hen uit te sluiten van opvang. Gemeenten moeten na deze uitspraak illegalen van voeding, kleding en onderdak voorzien. Mensen die niet rechtmatig in Nederland verblijven (onverzekerbaren) hebben slechts recht op medische zorg indien deze zorg noodzakelijk is, dit ter beoordeling van de arts. Uit een recent onderzoek blijkt dat onder zorgverleners verwarring bestaat over de betekenis van het begrip medisch noodzakelijk en de toepassing daarvan in de praktijk. 14 In tegenstelling tot het ontbreken van een regeling voor onverzekerde verzekerbaren, is er wel een financiële regeling voor de vergoeding van kosten van onverzekerde onverzekerbaren. Sinds 2009 is de nieuwe Regeling financiering zorg illegalen (ZiNL) van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) van kracht. Huisartsen krijgen 80% van de niet te innen rekeningen vergoed. De toegang tot huisartsenzorg voor illegalen wordt echter belemmerd door onbekendheid met deze regeling, administratieve hobbels en capaciteitsproblemen. 14 In een gesprek met een professional werkzaam in de regio Breda blijkt dat zorgprofessionals inderdaad lang niet allemaal op de hoogte zijn, maar de bekendheid van de regeling wel toeneemt onder huisartsen. Knelpunten bij de toegang tot sociaal-medische zorg De knelpunten bij de sociaal-medische zorg aan dak- en thuislozen in West-Brabant zijn: 1) het onverzekerd zijn; 2) het zorgmijdend karakter van de doelgroep; 3) geen geld voor (eigen bijdrage) medicijnen; 4) praktijken nemen niet graag verzekerde daklozen als vaste patiënten aan. 14 Assessment of unmet needs regarding access to health care of undocumented persons in The Netherlands, 2014 Artsen zonder Grenzen en Dokters van de Wereld (rapport nog niet definitief uitgebracht). 4