TOETSINGSKADER DOORLICHTING RECLASSERINGSINSTELLINGEN BASISMODULE. Augustus 2008

Transcriptie

1 TOETSINGSKADER DOORLICHTING RECLASSERINGSINSTELLINGEN BASISMODULE Augustus 2008 Inspectie voor de Sanctietoepassing Versie 1.0

2 1. INLEIDING De hoofdtaken van de reclassering kunnen als volgt worden samengevat 1 : - advisering en voorlichting aan OM, ZM en DJI; - het toezicht houden op het nakomen van door OM of ZM opgelegde voorwaarden, zoals de bijzondere voorwaarden bij een voorwaardelijke veroordeling [en op extramurale tenuitvoerlegging van gevangenisstraf in opdracht van DJI zoals PP]; - de tenuitvoerlegging van taakstraffen zoals de werkstraffen; - het ontwikkelen en uitvoeren van op recidivevermindering gerichte interventies bij gedetineerden 2, in samenwerking met DJI Omdat deze taken steeds meer door gescheiden organisatieonderdelen (werkstrafunits, adviesunits, toezichtunits) worden uitgevoerd, bestaat het toetsingskader reclassering uit één basismodule die voor elk taakveld geldt en uit vier modules die bij een doorlichting afzonderlijk of in samenhang kunnen worden toegepast voor zover het door te lichten organisatieonderdeel deze taken uitvoert: - Module Adviestaak - Module Toezicht - Module Werkstrafexecutie - Module Gedragsinterventies De uitvoering van leerstraffen wordt niet met een aparte module getoetst. vanwege het beperkte aantal leerstraffen en de verwachting dat dit aantal verder zal dalen als gevolg van het beleid om gedragsinterventies in het kader van een bijzondere voorwaarde te adviseren. Hieronder wordt in hoofdstuk 2 ingegaan op de aspecten die de ISt in haar doorlichtingen betrekt. Deze aspecten vormen de hoofdstructuur van het toetsingskader. Per doorlichtingaspect wordt vervolgens aangegeven welke criteria de ISt hanteert om het functioneren van de reclasseringsunits te beoordelen. Deze criteria zijn nog betrekkelijk algemeen en worden geoperationaliseerd in concrete normen en verwachtingen. Dat gebeurt in hoofdstuk 3. De Inspectie voor de Sanctietoepassing gebruikt het toetsingskader voor doorlichting van een organisatieonderdeel van de drie organisaties die door de minister zijn aangewezen om reclasseringstaken uit te voeren (3RO): Reclassering Nederland (RN), Stichting Verslavingsreclassering GGZ (SVG) en Leger des Heils Jeugdzorg en Reclassering (LdH). Bij een doorlichting van een organisatieonderdeel wordt naast de basismodule naar gelang de taken die in een unit uitgevoerd worden, één of meer van de vier taakveldmodules gebruikt. Bij de afbakening van de organisatie-eenheid die onderwerp is van inspectie wordt aangesloten bij de lokale organisatievorm, maar zal bestaan uit één of meer units van één reclasseringsorganisatie. Dit kan zijn op het niveau van de regio, een arrondissement of één of meer units. 1 Brief van de minister van Justitie aan de Tweede Kamer, 14 maart 2005, kamerstuk 29270, nr 7 2 Gedragsinterventies kunnen behalve aan gedetineerden- ook aan in het kader van voorwaardelijke sancties worden gegeven 2

3 2. ASPECTEN TOETSINGSKADER RECLASSERING 2.1. Aspecten van toezicht Het voorkomen van recidive is hoofddoel van de reclassering. De reclassering draagt hiermee bij aan maatschappijbeveiliging. In het toetsingskader voor de doorlichting van reclasseringsinstellingen worden 5 toezichtaspecten onderscheiden: 1. Maatschappelijke reïntegratie De activiteiten van de reclassering hebben tot doel bij te dragen aan de maatschappelijke reïntegratie van justitiabelen om zodoende de recidivekans op lange termijn te verminderen. De bijdrage aan de maatschappelijke reïntegratie kan bestaan uit de uitvoering van programma s of interventies gericht op gedragsverandering, het toeleiden naar behandel-, zorg of begeleidingsinstanties of het realiseren van praktische voorwaarden waaraan voldaan moet worden om maatschappelijke participatie mogelijk te maken zoals huisvesting, inkomsten en een identiteitsbewijs. 2. Maatschappijbeveiliging De reclassering levert een directe bijdrage aan maatschappijbeveiliging op korte termijn door risico s (op recidive) in kaart te brengen en deze te beheersen door de uitoefening van toezicht op justitiabelen. Door advisering over sanctiemodaliteiten en het uitvoering geven aan strafrechtelijke vonnissen draagt de reclassering bij aan het functioneren van het strafrechtsysteem. De reclassering functioneert in deze als een integraal onderdeel van de strafrechtsketen. Door onderdeel te zijn van de strafrechtsketen, levert de reclassering ook indirect een bijdrage aan maatschappijbeveiliging. Maatschappelijke reïntegratie en maatschappijbeveiliging zijn beide zo verweven met de kern van het primaire reclasseringsproces dat in de operationalisering van criteria soms beide aspecten tegelijkertijd geadresseerd worden. Denk hierbij aan de RISc waarmee zowel risico s voor de maatschappij als criminogene tekorten in kaart worden gebracht. Doordat de reclassering justitiabelen helpt reïntegreren wordt de maatschappelijke veiligheid vergroot en door te voorkomen dat justitiabelen recidiveren, draagt de reclassering bij aan hun (re)integratie. Waar risicobeheersing gericht is op beveiliging van de maatschappij op korte termijn, draagt reïntegratie van justitiabelen bij aan maatschappijbeveiliging op de lange termijn. Omdat deze twee aspecten de kern van de reclasseringstaken vormen, worden deze per reclasseringstaak onderscheiden en geoperationaliseerd in normen die specifiek zijn voor die taak. De overige aspecten rechtspositie, interne veiligheid en organisatorische randvoorwaarden raken minder aan de kern van het reclasseringsproces en zijn voor alle vier de reclasseringstaken gelijkvormige. De operationalisatie van de criteria zijn op een klein aantal punten verschillend per reclasseringstaak of toetsingskadermodule als gevolg van aanvullende normen voor een specifieke taak. In elke module van het toetsingskader reclassering zitten de voor de betreffende reclasseringstaak specifieke criteria vooral in de eerste twee hierboven genoemde aspecten en in mindere mate in de hieronder genoemde laatste drie aspecten. 3

4 3. Rechtspositie reclasseringscliënten (incl. bejegening) Het begrip rechtspositie focust op de vraag of de (minimale) rechten van reclasseringscliënten worden gewaarborgd. De kwaliteit van de bejegening van de reclasseringscliënten en discriminatie worden ook onder dit aspect begrepen. 4. Interne veiligheid Dit aspect beperkt zich tot criteria die specifiek zijn voor het reclasseringswerk zoals het voorkomen van agressie en intimidatie als gevolg van de bijzondere doelgroep waar de reclassering mee werkt. In de module voor de executie van taakstraffen valt ook de veiligheid op werkstrafprojectplaatsen hieronder. 5. Organisatieaspecten Hoewel de ISt niet tot taak heeft om de bedrijfsvoering en het organisatorisch functioneren van de reclasseringsinstellingen door te lichten, zijn er aspecten van de reclasseringsorganisatie die zo n direct effect hebben op de kwaliteit en continuïteit van het primaire reclasseringsproces dat ze bij een doorlichting niet buiten beschouwing kunnen blijven. De ISt beperkt zich daarbij tot het personeelsmanagement, communicatie en integriteit. 4

5 2.2. uitwerking in toetsingscriteria De toetsingsaspecten geven de hoofdonderwerpen aan die de ISt bij een doorlichting van een reclasseringsunit belicht. Op basis daarvan worden de criteria geformuleerd waaraan een reclasseringsunit zou moeten voldoen. De toetsingscriteria zijn ontleend aan de European rules on Community Sanctions and Measures van de Council of Europe, oktober 1992, brieven van de minister van Justitie, inclusief het beleidskader toezicht uit mei 2007, het ISD beleidskader en het Draaiboek Samenwerkingsmodel GW-3RO uit november 2007, het besluit Tenuitvoerlegging Taakstraffen, 2001 (t.a.v. de werkstraffen) en documentatie van de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie (t.a.v. de gedragsinterventies). Ook zijn er in sommige gevallen aanvullende verwachtingen geformuleerd, gebaseerd op verwachtingen die de reclasseringsorganisaties zelf hebben geformuleerd in bijvoorbeeld het Handboek Reclassering of die de ISt heeft geformuleerd. In combinatie met de indeling in 5 doorlichtingsaspecten levert dit de volgende structuur op: Aspecten van toezicht Criterium Omschrijving 1. Maatschappelijke reïntegratie 2. Maatschappijbeveiliging 3. Rechtspositie reclasseringscliënten 4. Interne veiligheid 5. Organisatieaspecten 1. Inhoud van het reclasseringscontact Het reclasseringstoezicht, de taakstraf, de gedragsinterventie of de in het advies voorgestelde (reclasserings)interventie dragen bij aan de reïntegratie van de cliënt 2. Samenwerking netwerkpartners 3 De reclasseringsunit werkt samen andere reclasseringsonderdelen of met relevante netwerkpartners om het reclasseringscontact vorm en inhoud te geven of zorgt voor aansluiting op maatschappelijke vervolgvoorzieningen met als doel maatschappelijke integratie 3. Bijdrage aan strafrechtsketen De reclassering levert een bijdrage aan het functioneren van de strafrechtsketen door enerzijds advisering aan de rechtelijke macht of de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) over sanctiemodaliteiten en anderzijds de uitvoering van vonnissen, beschikkingen of kennisgevingen van de rechtelijke macht of de DJI. 4. Risico-identificatie De reclasseringsactiviteiten richten zich op identificatie van directe recidiverisico s op korte termijn 5. Risicobeheersing De reclasseringsactiviteiten richten zich op de beheersing van directe recidiverisico s op korte termijn 6. Informatieverstrekking De justitiabele of reclasseringscliënt wordt begrijpelijk geïnformeerd over uit regels en voorschriften voortvloeiende rechten en plichten 7. functioneren beklagregeling Er is een zorgvuldige klachtenregeling die wordt toegepast 8. Privacy Er wordt zorgvuldig en volgens richtlijnen omgegaan met persoonsgegevens van cliënten. 9. Bejegening Cliënten van de reclassering worden respectvol en humaan bejegend, zonder onderscheid naar ras, geloofsovertuiging of maatschappelijke of juridische situatie. 10. Voorkoming intimidatie en agressie De mogelijkheid van intimidatie en agressie door reclasseringscliënten wordt actief tegengegaan. 11. Veiligheid werkstrafprojectplaatsen De veiligheid van de werkstrafprojectplaatsen wordt getoetst 12. Omgang met incidenten Incidenten worden geregistreerd, gemeld en geëvalueerd 13. personeelsmanagement De personeelsinzet is in kwantitatieve en kwalitatieve zin afgestemd op de taken. 14. communicatie De interne en externe communicatie functioneren naar behoren. 15. integriteit Het reclasseringspersoneel oefent de functie integer uit. 3 Netwerkpartners zijn instellingen die een rol kunnen spelen bij de reïntegratie van een reclasseringscliënt in de vorm van het leveren van voorzieningen, hulp, zorg of begeleiding. Voorbeelden zijn gemeenten, GGZ-instellingen, maatschappelijke opvang, schuldhulpverlening. 5

6 3. TOETSINGSNORMEN & -VERWACHTINGEN Om vast te kunnen stellen of aan een criterium is voldaan, zijn normen en verwachtingen gespecificeerd. Per criterium is daartoe bezien of er (inter)nationale wet-of regelgeving, of uitvoeringsrichtlijnen zijn. Tijdens een inspectie gaat de Inspectie vervolgens na of deze normen worden nageleefd. Waar formele standaarden ontbreken, worden aanvullende verwachtingen geformuleerd op basis van het bijvoorbeeld het Handboek Reclassering of andere instructies, de methodiek Werken in gedwongen kader, advies van de RSJ of verwachtingen van de Inspectie zelf. Toetsingsnormen en -verwachtingen kunnen op drie dimensies worden geformuleerd: 1. In de eerste plaats wordt geverifieerd of er m.b.t. een criterium uitvoeringsvoorschriften en instructies zijn (beleid). Dit beleid kan op het niveau van (internationale) regelgeving of uitvoeringsbeleid van het ministerie zijn geformuleerd. In dat geval kan de Inspectie hier normen aan ontlenen, is de organisatie gehouden aan normen die in dit beleid zijn verwoord en richt de toetsing zich op de wijze van operationalisatie van de normen in instructies, procesbeschrijvingen en dergelijke. Als er echter geen hogere regelgeving of uitvoeringsbeleid is, ontstaat er beleidsruimte waarbinnen de organisatie haar eigen beleid kan formuleren. Dan richt de toetsing zich op het gegeven of er organisatiebeleid is en of dit is geoperationaliseerd in instructies, procesbeschrijvingen en dergelijke. 2. Vervolgens verifieert de Inspectie in hoeverre die uitvoeringsvoorschriften ook daadwerkelijk worden gerealiseerd (uitvoering). 3. Ten slotte toetst de Inspectie in hoeverre de uitvoering is geborgd. Hieronder wordt zowel het interne toezicht op de uitvoeringspraktijk begrepen, als de stelselmatige monitoring, de periodieke evaluatie en de eventuele bijstelling van het uitvoeringsbeleid (borging). Waar mogelijk heeft de Inspectie per criterium normen en verwachtingen op deze drie dimensies gedefinieerd. 6

7 7

8 1. MAATSCHAPPELIJKE REINTEGRATIE en 2. MAATSCHAPPIJBEVEILIGING De toetsingscriteria voor de aspecten maatschappelijke reïntegratie en maatschappijbeveiliging worden per reclasseringstaak uitgewerkt in de verschillende modules per taakveld. 3. RECHTSPOSITIE 3.6. Informatieverstrekking (Inter)nationale regelgevingen uitvoeringsbeleid In ECS, artikel 33, 76 en 77 wordt gesteld dat de reclassering de cliënt reeds bij het eerste contact mondeling en schriftelijk in een voor hem begrijpelijke taal dient te informeren over zijn rechten en plichten: Not withstanding the issue of the formal document conveying the decision on the community sanction or measure imposed, the offender shall be clearly informed before the start of the implementation in a language he understands and, if necessary, in writing about the nature and purpose of the sanction or measure and the conditions or obligations that must be respected (rule 33). At the start of the implementation of the community sanction or measure the offender shall be informed about the content of the sanction or measure and what is expected of him. He shall also be informed of the consequences of non-compliance and with the conditions and obligations stated in the decision and of the rules under which he may be returned to the deciding authority in respect of non-compliance or inadequate compliance with the requirements of the sanction or measure (rule 76). The implementing authority shall clearly define the procedures which implementing staff shall use vis-à-vis the offender and the deciding authority in the event of the offender s non-compliance or inadequate compliance with the conditions or obligations imposed (rule 77). Aanvullende verwachtingen In elk geval zullen de wettelijke rechten en plichten zoals beschreven in 3.7 (beklagregeling) en 3,8 (inzage in dossier) in het eerste contact uitgelegd moeten worden. Ook plichten zoals gedragsregels moeten vooraf duidelijk zijn, zodat consequenties van het overtreden van regels nooit onverwachts mogen komen. Rechten en plichten van de cliënt kunnen mondeling aan de orde komen in het eerste contact met de cliënt. De aard van dit gesprek leent zich er niet altijd voor om uitgebreid bij de rechten en plichten stil te staan. Ter ondersteuning kan een folder of ander schriftelijk materiaal overhandigd worden, zodat de cliënt één en ander kan nalezen. Er wordt rekening gehouden met cliënten die de Nederlandse taal niet machtig zijn of slecht kunnen lezen. Het is ook een mogelijkheid om bij een eerste uitnodigingsbrief schriftelijk materiaal mee te sturen. Hierbij zal in een eerste gesprek op teruggekomen moeten worden met de vraag of het materiaal in goede orde ontvangen is en begrijpelijk is. 8

9 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron Er is een instructie waaruit blijkt dat cliënten bij het eerste contact in een voor hun begrijpelijke taal geïnformeerd worden over de beklagregeling Er zijn instructies die ertoe leiden dat cliënten voldoende worden geïnformeerd worden over rechten en plichten Cliënten worden voldoende geïnformeerde over hun rechten en plichten De reclassering controleert of de cliënt op de hoogte is van zijn rechten en plichten en stelt zonodig de werkwijze bij Er is een instructie waaruit blijkt dat cliënten bij het eerste contact in een voor hun begrijpelijke taal geïnformeerd worden over hun recht op inzage dossier Er is een instructie waaruit blijkt dat cliënten bij het eerste contact in een voor hun begrijpelijke taal geïnformeerd worden over gedragsregels waar zij aan moeten voldoen en wat consequenties zijn bij overtreding Er is een instructie waaruit blijkt dat cliënten in een voor hun begrijpelijke taal geïnformeerd worden over het privacyreglement Cliënten zijn in een voor hun begrijpelijke taal geïnformeerd over de mogelijkheid een klacht in te dienen Cliënten zijn in een voor hun begrijpelijke taal geïnformeerd over de mogelijkheid voor zichzelf of hun wettelijke vertegenwoordiger om hun dossier in te zien Cliënten zijn in een voor hun begrijpelijke taal geïnformeerd over gedragsregels waar zij aan moeten voldoen en de consequenties bij overtreding Cliënten zijn in een voor hun begrijpelijke taal geïnformeerd over het privacyreglement Er vindt controle plaats of de cliënt op de hoogte is van zijn rechten en plichten Er wordt (door middel van bijvoorbeeld een cliëntenenquête) navraag gedaan in hoeverre cliënten op de hoogte zijn van hun rechten en plichten, Documentonderzoek: beleid of instructie, medewerkers, administratie Documentonderzoek: beleid of instructie, medewerkers, administratie Documentonderzoek: beleid of instructie, medewerkers, administratie Documentonderzoek: beleid of instructie Interview cliënten Interview cliënten Interview cliënten Interview cliënten Interview Medewerkers Documenten; verslag/uitslagen 9

10 3.7. Functioneren beklagregeling (Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid In de ECS zijn een aantal artikelen met betrekking tot de noodzaak van het hebben van een de beklagprocedure opgenomen: The offender shall have the right to make a complaint to a higher deciding authority against a decision subjecting him to a community sanction or measure, or modifying or revoking such a sanction or measure (rule 14) A complaints procedure shall be available to an offender who wishes to complain against a decision concerning the implementation made by the implementing authority, or the failure to take such a decision ( rule 15). The procedure for the initiation of complaints shall be simple. Complaints shall be examined promptly and decided on without undue delay (rule 16) Aanvullende verwachtingen In 2006 heeft de ISt een themaonderzoek uitgevoerd naar de klachtenprocedure bij de reclasseringsorganisaties. Ten aanzien van het op de hoogte stellen van reclasseringscliënten over de klachtenprocedure, wordt verwezen naar criterium 3.6 informatieverstrekking. 10

11 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron Beschrijving klachtprocedure/folder Er is een heldere klachtenprocedure beschreven waar cliënten een beroep op kunnen doen Het is schriftelijk en duidelijk vastgelegd waarover geklaagd kan worden Beschrijving klachtprocedure/folder Het is vastgelegd op welke wijze cliënten bezwaar kunnen maken tegen aanwijzingen die door de reclassering worden gegeven Handelingen van de reclassering die fundamentele rechten van cliënten raken vallen onder de klachtregeling/klachtprocedure Beschrijving klachtprocedure/folder Cliënten worden op de hoogte gesteld van het feit dat ze zich in een klachtenprocedure door een derde kunnen laten bijstaan Beschrijving klachtprocedure/folder De klachtenprocedure functioneert zoals beschreven Beklagzaken worden gebruikt voor kwaliteitsverbetering van het primaire proces De medewerkers zijn op de hoogte van het bestaan en de globale inhoud van de klachtenprocedure Klachten worden afgehandeld zoals beschreven in de klachtenprocedure De klachten worden binnen een redelijke termijn afghandeld Klachten en hun afhandeling worden geregistreerd Gegrond verklaarde klachten leiden tot bijstelling van beleid of werkinstructies De organisatie evalueert de tevredenheid van cliënten die een klacht hebben ingediend Interview taakgestraften Interview cliënten Documentatie klachten Documentatie klachten Documentatie: registratie klachten Documentatie: Beleidsinstructies op grond van gegrond verklaarde klachten documentatie 11

12 3.8. Privacy (Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid In artikel 63, 64 en 66 van de ECS staat vermeld dat in het cliëntdossier vervatte gegevens slechts bekendgemaakt worden aan personen/instellingen die hiertoe bevoegd zijn en dat er niet meer gegevens bekendgemaakt worden dan noodzakelijk om de autoriteit die ze opvraagt in staat te stellen haar werk te laten doen. Volgens artikel 63 van de ECS heeft de cliënt heeft het recht om kennis te nemen van de inhoud van het dossier en zich te laten informeren over de inhoud. The supervisor of an offender shall ordinarily inform him of the content of the case record and any reports made and explain the content to him (rule 63). Information in any case record shall only be disclosed to those with a legal right to receive it and any information disclosed shall be limited to what is relevant for the task of the authority requesting information from a case record (rule 64). The kind and amount of information about offenders given to agencies which provide work placements or personal and social assistance of any kind shall be defined by and restricted to, the purpose of the particular action under consideration. In particular, without the explicit and informed consent of the offender, it shall exclude information about the offence and his personal background, as well any other information likely to have unfavourable social consequences, or to constitute an intrusion into private life (rule 66). Aanvullende verwachtingen De organisatie heeft een privacyreglement waarin bovenstaande inhoud in opgenomen is. Dit reglement is bekend in de organisatie en wordt nageleefd. Ten aanzien van het op de hoogte stellen van reclasseringscliënten over het privacyreglement, wordt verwezen naar criterium 3.6 informatieverstrekking 12

13 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron De reclasseringsunit kent een privacyreglement Het privacyreglement voorziet er in dat in het cliëntdossier vervatte gegevens slechts bekendgemaakt worden aan personen/instellingen die hiertoe bevoegd zijn Documentatie: Privacyreglement Er wordt gehandeld naar het privacyreglement Er wordt getoetst in hoeverre er gehandeld wordt volgens het privacyreglement Het privacyreglement voorziet er in dat er niet meer gegevens bekendgemaakt worden dan noodzakelijk om de autoriteit die ze opvraagt in staat te stellen haar werk te laten doen Er is in een reglement of in beleid vastgelegd dat de cliënt kennis kan nemen van de inhoud van het dossier en zich kan laten informeren over de inhoud In het cliëntdossier vervatte gegevens worden slechts bekendgemaakt worden aan personen/instellingen die hiertoe bevoegd zijn De cliënt kan kennis nemen van de inhoud van het dossier en zich laten informeren over de inhoud Omgaan met privacygevoelige informatie is onderdeel van een gedragscode, interne training en inwerkprogramma Er wordt geregistreerd hoe vaak cliënten gebruik maken van de mogelijkheid het dossier in te zien. Documentatie: Privacyreglement Documentatie: Privacyreglement Interview cliënten Evt. Dossieronderzoek Interview cliënten Evt. Dossieronderzoek Documentatie 13

14 3.9. bejegening (Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid In de ECS is een aantal waarborgen opgenomen met betrekking tot het respecteren van fundamentele rechten van de justitiabele, waaronder: There shall be no discrimination in the imposition of community sanctions and measures on grounds of race, colour, ethnic origin, nationality, gender, language, religion, political or other opinion, economic, social or other status or physical or mental condition (rule 20) The nature, content and methods of implementation of community sanctions and measures shall not jeopardise the privacy or the dignity of the offenders or their families, nor lead tot their harassment. Nor shall self-respect, family relationships, links with the community and ability tot function in society jeopardised. Safeguards shall be adopted to protect the offender from insult and improper curiosity or publicity (rule 23). Aanvullende verwachtingen De RSJ geeft in haar advies ten aanzien van de omgang met allochtonen in de tbs d.d. 12 november 2007 het advies om een structureel interculturalisatiebeleid te voeren. Deze algemene notie acht de raad justitiebreed van toepassing, dus ook bij de reclassering. Meer specifiek beveelt de Raad aan algemene kennis over cultuur bij de diagnostiek te betrekken, de bejegening cultuursensitief te maken, maatschappelijke reïntegratie van allochtonen gerichte aandacht te geven, de communicatieve vaardigheden van hulpverleners te vergroten, een zelfbewuste attitude bij medewerkers te creëren en het personeelsbeleid aan te passen. In aansluiting hierop verwacht de ISt het toezicht wordt uitgevoerd op basis van inzicht in de verschillende culturele achtergronden van reclasseringscliënten. 14

15 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron Er is een gedragscode waarvan bejegening van cliënten een onderdeel is opgenomen is De organisatie hanteert een visie op de bejegening van cliënten Cliënten worden respectvol bejegend De kwaliteit van bejegening van cliënten wordt getoetst en eventueel bijgesteld Er is vastgelegd beleid gericht op het voorkomen van discriminatie naar ras, etnische herkomst, geloofsovertuiging of sociale status Cliënten worden respectvol bejegend en serieus genomen De reclasseringsactiviteiten worden uitgevoerd op basis van inzicht in de verschillende culturele achtergronden van reclasseringscliënten Cliënten geven aan niet gediscrimineerd te worden op basis van ras, etnische herkomst, geloofsovertuiging of sociale status De kwaliteit van bejegening van cliënten is onderdeel van teamoverleg of intervisie De kwaliteit van het cliëntencontact wordt stelselmatig door de organisatie onderzocht Klachten ten aanzien van bejegening van cliënten worden geregistreerd en leiden desgewenst tot bijstelling van beleid Documentatie: Gedragscode/beleid Documentatie: Beleid Interview cliënten Uitkomsten cliëntonderzoek naar tevredenheid Interview cliënten Uitkomsten cliëntonderzoek naar tevredenheid Documentonderzoek: notulen, verslagen Documentatie: Verslag onderzoek Documentatie: Klachtenregistratie, beleid 15

16 4. INTERNE VEILIGHEID Voorkoming intimidatie en agressie (Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid In de ARBO wet- en regelgeving zijn de rechten en plichten van de werkgever en de werknemer ten aanzien van arbeidsomstandigheden vastgelegd. Op grond hiervan is de organisatie verplicht maatregelen te nemen die de risico s op het werk verminderen. Gezien de doelgroep van de clientèle van de reclassering en de belangen die voor de cliënten bij het reclasseringscontact een rol spelen, is er sprake van een verhoogd risico op intimidatie en agressie. Aanvullende verwachtingen Werknemers van de reclassering kunnen bij hun taakuitoefening te maken krijgen met cliëntsituaties die bedreigend zijn voor hun persoonlijk welzijn. Hoewel ongewenst, is dit niet in alle situaties te vermijden. De werksoort maakt dat er sprake is van een verhoogd risico waardoor dit soort situaties zich kunnen voordoen. Voor de werkgever is dit een onderwerp van zorg. In het Handboek Reclassering zijn maatregelen met het oog op het verminderen van de risico s op intimidatie en agressie uitgewerkt. Het geeft een richtlijn waar het geldende beleid ten aanzien van het voorkomen van intimidatie en agressie binnen een reclasseringsunit over zou moeten gaan. 16

17 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron Er is beleid gericht op het voorkomen van intimidatie en agressie De organisatie beschikt over veiligheidsinstructies ten aanzien van huisbezoek, vervoer van cliënten, ontvangst van cliënten in het gebouw e.d. Documentatie: Beleid en instructies Voorzieningen gericht op het voorkomen van intimidatie en agressie zijn aanwezig en operationeel Er zijn veiligheidsinstructies ten aanzien van agressieve of intimiderende cliënten De veiligheidsinstructies ten aanzien van huisbezoek e.d. zijn bekend en worden nageleefd De veiligheidsinstructies ten aanzien van agressieve of intimiderende cliënten zijn bekend en worden nageleefd Er zijn fysieke veiligheidsvoorzieningen zoals toezicht op spreekkamers, alarmknoppen en gescheiden kantoor/spreekruimte Documentatie: Beleid en instructies Documentatie Schouw De uitvoering van het beleid ter voorkoming van agressie wordt gecontroleerd en o.a. naar aanleiding van incidenten geëvalueerd en zonodig bijgesteld Er vindt controle plaats of veiligheidsinstructies worden nageleefd en voorzieningen operationeel zijn Er vindt een periodieke evaluatie plaats van het beleid te voorkoming van intimidatie en agressie. Documentatie: Verslagen, notulen, beleidsstukken 17

18 4.11 Veiligheid op de werkstrafprojectplaatsen Het criterium veiligheid op de werkstrafprojectplaatsen is opgenomen in de taakveldmodule voor de werkstraffen Omgang met incidenten (Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid Er bestaat een incidentenprotocol waarin is aangegeven in welke gevallen de reclasseringsorganisatie DSP inlicht over incidenten, welke informatie doorgegeven wordt en hoe de communicatie verloopt. Aanvullende verwachtingen In het Handboek Reclassering is opgenomen hoe de communicatie verloopt in geval van ernstige incidenten, trapsgewijs in de lijn en aan staffunctionarissen. Er zijn maatregelen beschreven ten aanzien van nazorg voor eventuele slachtoffers opgenomen. Ook dient het incident volgens het handboek Reclassering intern besproken en geëvalueerd te worden. 18

19 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron De organisatie beschikt over vastgelegd beleid Er is een incidentenprotocol Documentatie en protocol met betrekking tot de incidenten Er is een nazorgprotocol Inzage documentatie De organisatie beschikt over een recente RI&E. NB. tenminste geactualiseerd in het aan de inspectie voorafgaande jaar. Inzage documentatie NB. Check op actualiteit Het beleid met betrekking tot de beheersing van incidenten wordt toegepast De toepassing van het beleid met betrekking tot incidenten wordt gecontroleerd, geëvalueerd en zonodig bijgesteld Incidenten worden gemeld tot aan het juiste echelon zoals beschreven in het protocol Incidenten worden vastgelegd en beschreven Medewerkers zijn op de hoogte van de aanwezigheid van een incidentenprotocol en de inhoud ervan Na een incident wordt de nazorg uitgevoerd volgens het protocol Naar aanleiding van incidenten vinden evaluaties plaats en worden verbeteracties geformuleerd op grond van geconstateerde tekorten Er vindt controle plaats of incidentenprocedure en nazorg daadwerkelijk wordt uitgevoerd Er vindt een periodieke evaluatie en bijstelling van het incidentbeleid plaats. Documentatie: incidentmeldingen Documentatie: incidentmeldingen Documentatie: verslagen, evaluaties, verbeterplannen Documentatie 19

20 5. ORGANISATIE-ASPECTEN personeelsmanagement (Inter)nationale regelgevingen uitvoeringsbeleid De ECS geeft een aantal algemene kwalitatieve en kwantitatieve normen ten aanzien van de eisen waar medewerkers aan moeten voldoen. The staff responsible for implementation shall be sufficiently numerous to carry out effectively the various duties incumbent upon them. They shall posses the qualities of character and the professional qualifications necessary for their functions. Norms and policies shall be developed to ensure that the quantity and quality of staff are in conformity with the amount of work and the professional skills and experience for their work (rule 38). The staff responsible for implementation shall have adequate training and be given information that will enable them to have a realistic perception of their particular field of activity, their practical duties and the ethical requirements of their work. Their professional competence shall be regularly reinforced and developed through further training and performance reviews and appraisals (rule 39) Volgens de Reclasseringregeling van 1995 dienen reclasseringswerkers beëdigd te zijn. Om te waarborgen dat medewerkers een redelijke werkdruk hebben, zal de inzet van personeel en de beoogde planproductie in overeenstemming met elkaar moeten zijn. Ontwikkeling en opleiding van medewerkers zal in beleid opgenomen moeten zijn en als zodanig moeten worden uitgevoerd. Een professionele organisatie meet de effecten van haar beleid, evalueert deze en stelt het beleid zonodig bij. 20

21 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron Er is een personeels-of formatieplan overeenkomstig de planproductie De organisatie beschikt over vastgelegd beleid en creëert randvoorwaarden die zijn gericht op resp. de functionele ontwikkeling en het welbevinden van medewerkers Er is een (jaarlijks) opleidingsplan voor medewerkers De uitgangspunten van het beleid die zijn gericht op functionele ontwikkeling en het welbevinden van medewerkers vinden toepassing De werkelijke personele bezetting sluit aan bij de planproductie Het personeel is geschoold en getraind in het uitvoeren van het reclasseringswerk Reclasseringswerkers zijn beëdigd Er vindt voortdurende ontwikkeling plaats van medewerkers door het aanbieden van cursussen en dergelijke Er vinden minimaal jaarlijks functioneringsgesprekken plaats Documentatie: personeelsplannen, productiekader Documentatie: personeelsplannen, Documentatie: personeelsbezetting (De uitvoering van) het beleid dat is gericht op functionele ontwikkeling en het welbevinden van medewerkers wordt periodiek gecontroleerd, geëvalueerd en zonodig bijgesteld Functioneringsgesprekken worden geregistreerd en gecontroleerd of deze daadwerkelijk worden gehouden Resultaten van bijv. een medewerkerstevredenheidonderzoek worden aantoonbaar vertaald naar beleidsaanpassingen op het terrein van de personele zorg. Documentonderzoek Intervriew management Documentatie: Resultaten medewerkerstevredenheid 21

22 5.14. communicatie Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid Binnen de reclassering worden taken op het terrein van de tbs verricht door reclasseringswerkers met de taakspecialisatie Sociaal Psychiatrisch Werk (SPW). Deze taakspecialisten hebben, naast een algemene HBO opleiding, een toegespitste opleiding gevolgd op het terrein van wet -en regelgeving en psychopathologie. Zij nemen deel aan arrondissementale tbs-dwarsoverleggen waaraan een consulent psychiater en/of psycholoog verbonden is. tbs gestelden worden standaard in dit overleg besproken. Volgens het Landelijk samenwerkingsprotocol tbs-klinieken en reclasseringsorganisaties bij de uitstroom van tbs-gestelden dient ook de tbs-contactfunctionaris van de reclassering bij dit overleg aanwezig te zijn. Aanvullende verwachtingen De Inspectie acht een aantal randvoorwaarden voor de communicatie als essentieel. Zo zal er een goede top-down communicatie moeten zijn over de visie en doelstellingen van de organisatie en de wijze waarop deze naar concrete doelstellingen in het werkproces vertaald worden. Als tegenhanger daarvan moeten er voorzieningen zijn om bottom-up communicatie te waarborgen. Knelpunten die op de werkvloer leven zullen naar hogere echelons moeten worden gebracht om beleid eventueel aan te passen. Hiervoor zijn functioneringsgesprekken tussen leidinggevenden en uitvoerend medewerkers en teamoverleg noodzakelijk. Naast de communicatie met betrekking tot organisatorische aangelegenheden zal er een communicatiestructuur met betrekking tot de inhoud van het werk aanwezig moeten zijn. Regelmatige Intervisie en/of casuïstiekbespreking dient hier een onderdeel van te zijn, aangevuld met werkinhoudelijk supervisie of begeleiding door een werkbegeleider. 22

23 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron De organisatie heeft een vastgelegde communicatiestructuur Er is een communicatiestructuur waarin is vastgelegd welke functionarissen met welke frequentie overleg voeren over welke onderwerpen. Documentatie: overlegstructuur De interne en externe communicatie functioneren naar behoren De communicatie wordt door de organisatie gemonitord, geëvalueerd en zonodig Er is regelmatig overleg met de direct leidinggevende Teamoverleg vindt regelmatig en met een vaste frequentie plaats waarbij de voor het overleg relevante functionarissen aanwezig zijn Van het teamoverleg worden verslagen opgemaakt Er is sprake van regelmatige intervisie of casuïstiekbespreking Er is sprake van werkinhoudelijke supervisie of werkbegeleiding Er is een tbs/functionaris aangesteld die de contacten met de tbs/kliniek onderhoudt en zorgt voor sluitende voorbereiding en overdracht van toezicht op tbs/gestelden Er is een apart overleg waarin tbs-advisering en toezicht wordt besproken, waarbij een consulent psychiater en/of psycholoog en de contactfunctionaris tbs aanwezig is Er vindt controle plaats op het doorgaan van teamoverleggen, casuïstiek en supervisie- of begeleidingsgesprekken bijgestuurd Het functioneren van de interne communicatie(structuur) wordt regelmatig geëvalueerd en zonodig bijgesteld. Documentatie: verifieer teamverslagen Documentatie: teamverslagen Documentatie: verifieer teamverslagen Documentatie: verifieer teamverslagen Documentatie Documentatie: verifieer teamverslagen 23

24 5.15. integriteit (Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid Het beleid geeft duidelijk aandacht aan integriteit bij de uitvoering van het werk: voorkomen van fraude, misbruik van bevoegdheid. ECS rule.38 en 39, zie ook V13 Personeelsmanagement. Aanvullende verwachtingen De ISt verwacht dat er in een instelling onder alle medewerkers sprake is van een gedragen en geborgd integriteitsbewustzijn en het management zoveel mogelijk transparant is ten aanzien van de informatieoverdracht over haar aanpak van (vermeende) integriteitschendingen. Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron De organisatie beschikt over een vastgelegd integriteitbeleid De organisatie heeft een vastgesteld integriteitbeleid De organisatie beschikt over een vastgelegde gedragscode voor medewerkers. Inzage documentatie Inzage documentatie Er wordt in de unit actief invulling gegeven aan Integriteit is een onderwerp dat regelmatig onder de aandacht wordt gebracht van de het integriteitbeleid. medewerkers, bijvoorbeeld tijdens werkoverleg en in functioneringsgesprekken De medewerkers zijn bekend met de gedragscode Het integriteitbeleid wordt periodiek geëvalueerd en zonodig bijgesteld. In de organisatie is een vertrouwenspersoon integriteit beschikbaar (De gevolgen van) integriteitincidenten worden in de organisatie -zo mogelijkgecommuniceerd Evaluaties en bijstelling van (gevolgen van) het integriteitbeleid vinden in de organisatie waarneembaar plaats. 24

25 TOETSINGSKADER DOORLICHTING RECLASSERINGSINSTELLINGEN MODULE 1: ADVIESTAAK Augustus 2008 Inspectie voor de Sanctietoepassing Versie 1.0

26 2

27 I. MAATSCHAPPELIJKE REINTEGRATIE I.1. Bijdrage van de geadviseerde reclasseringsinterventie aan maatschappelijke reïntegratie (Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid De European rules on Community Sanctions and measures (ECS) 32, 55 en 71 benadrukken dat de reclasseringsinterventies rekening dienen te houden met de rechten en sociale verplichtingen van de justitiabele zijn, zinvol voor hem zijn en trachten bij te dragen aan de persoonlijke en sociale ontwikkeling die van belang zijn om te integreren in de maatschappij. Daarbij moeten de interventies maatwerk zijn, gericht op de specifieke omstandigheden van de justitiabele. Rule 32 Any conditions or obligations to be observed by the offender subject to a community sanction or measure shall be determined taking into account both his individual needs of relevance for implementation, his possibilities and rights as well his social responsibilities Rule 55 Community sanctions and measures shall be implemented in such a way that they are made as meaningful as possible to the offender and shall seek tot contribute to personal and social development of relevance for adjustment in society. Methods of supervision and control shall serve these aims. Rule 71 Implementation methods shall be individually adapted to the particular circumstances of each case. The authorities and the staff responsible for the implementation shall therefore enjoy a sufficient degree of discretion for this to be possible without leading to serious inequality in treatment. Volgens de Herijking van de adviesfunctie bevat een reclasseringsadvies indien relevant- een beschrijving van de gedragsinterventies en/of behandeling die ingezet moet worden om de kans op recidive te verlagen, inclusief de uitvoerbaarheid ervan (blz. 11). Door het opdrachtgeversoverleg 1, waar Openbaar Ministerie, DJI, het ministerie van Justitie en de drie reclasseringsorganisaties (3RO) zitting in hebben is vastgesteld (Normenkader kwaliteit adviesfunctie reclassering) dat reclasseringsrapporten zijn gebaseerd op een diagnose met gebruik van RISc 2 en de Quickscan 3 en/of andere met wetenschappelijk onderzoek onderbouwde instrumenten. Het draaiboek samenwerking Gevangeniswezen & Reclassering van het Programma Terugdringen Recidive geeft aan dat diagnostiek plaats vindt aan de hand van RISc, op grond waarvan een reïntegratieplan wordt opgesteld waarin interventies worden geïndiceerd. 1 Dit is een centraal overleg waar waar Openbaar Ministerie, DJI, het ministerie van Justitie en de drie reclasseringsorganisaties (3RO) zitting in hebben en de opdrachtgeversrol van OM en DJI naar de reclassering wordt uitgewerkt. 2 Recidive InschattingsSchalen, een diagnose-instrument waarmee recidiverisico s en de mogelijkheden voor gedragsbeïnvloeding in kaart worden gebracht. 3 Selectie-instrument om in de eerste fase van het strafproces een inschatting te maken m.b.t. het afnemen van de RISc en het inzetten van vervolgactiviteiten. 3

28 Aanvullende verwachtingen Het Handboek Reclassering geeft aan dat het reclasseringsadvies een bijdrage dient te leveren aan de maatschappelijke reïntegratie van de cliënt. Hiertoe dient een analyse gemaakt te worden van de persoon van de dader, het gepleegde delict en de omstandigheden waarin de dader of verdachte tot zijn daad kwam. Dit mond uit in een diagnose en een conclusie ten aanzien van wat volgens de reclassering in het vervolg van het straf- en/of hulpverleningsproces moet gebeuren met de cliënt om te trachten de recidiverisico's te verkleinen om te (re-)integreren in de samenleving. Op grond hiervan wordt een plan van aanpak opgesteld. De diagnose is een professioneel oordeel van een reclasseringswerker waarbij een wetenschappelijk onderbouwd diagnose-instrument wordt gebruikt. In het rapport staat het professionele oordeel vermeld en kan de uitslag van het diagnose-instrument dat als hulpmiddel fungeert worden weggelaten. In het dossier moet de uitslag van het diagnose-instrument wel kunnen worden teruggevonden. Onderbouwing van reclasseringadviezen met behulp van een wetenschappelijk onderbouwd diagnose-instrument is een vorm van borging voor het uitgangspunt dat het reclasseringsadvies daadwerkelijk bijdraagt aan maatschappelijke integratie van de justitiabele. De vraag of de reclasseringsinterventie daadwerkelijk heeft bijgedragen aan de maatschappelijke reïntegratie kan ook bij de cliënt zelf neergelegd worden. Deze heeft immers zicht op hoe reclasseringsinterventies zijn leven en keuzes kunnen beïnvloeden. De informatie van de cliënt is van belang voor kwaliteitsontwikkeling, vergelijkbaar met de gedetineerdensurvey in het Gevangeniswezen. Om het effect van een interventie op de maatschappelijke integratie echt te kunnen meten is lange termijn onderzoek naar de samenhang tussen diagnose, uitvoering van interventies en resultaten in termen van maatschappelijke reïntegratie noodzakelijk. 4

29 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron De adviezen zijn gebaseerd op onderliggende instructies ten aanzien van het opstellen van rapportages die voorzien in gebruik van RISc, Quickscan of andere gevalideerde diagnoseinstrumenten Er zijn heldere regels of instructies die verwijzen naar het gebruik van RISc, quickscan of andere gevalideerde diagnose-instrumenten bij het opstellen van adviezen en rapporten. Documentonderzoek: werkinstructies, handboek advies De adviezen in de rapportages richten zich op het voorkomen van recidive In reclasseringsrapporten worden interventies voorgesteld die reïntegratie van de cliënt en/of voorkoming van herhaling van delictgedrag tot doel hebben 4 Dossieronderzoek advies De in het advies voorgestelde interventies zijn onderbouwd met gevalideerd instrument zoals RISc of Quickscan. Dossieronderzoek advies De uitkomsten van de diagnostiek of de inhoud van de adviezen worden gecontroleerd en periodiek geëvalueerd op bijdrage aan reïntegratie of recidivevermindering en zonodig bijgesteld Bij afwijking van het advies ten aanzien van de uitkomst van de RISc (of ander instrument) is deze helder onderbouwd en vastgelegd in het dossier Er vindt controle plaats of de adviezen zich richten op bijdrage aan de reïntegratie Er zijn aantoonbare evaluaties blijkt dat gemeten wordt wat de uitkomsten zijn van de adviezen, tot welke interventies deze leiden en in welke effecten deze interventies resulteren Dossieronderzoek advies Interview managament Documentonderzoek: Verifieer evaluaties 4 Voor zover dit mogelijk is op grond van de uitkomst van de RISc 5

30 1.2. Samenwerking met netwerkpartners 5 met als doel maatschappelijke reïntegratie (Inter)nationale regelgeving en uitvoeringsbeleid In de European community Sanctions and measures wordt een goede werkrelatie met maatschappelijke organisaties voorgestaan. Rule 70 The implementation of community sanctions and measures shall be based on the management of individualised programmes and the development of appropriate working relationships between the offender, the supervisor and any participating organisations or individuals drawn from society. In regelgeving is verder niets vastgelegd over samenwerking met netwerkpartners ten behoeve van maatschappelijke reïntegratie. Aanvullende verwachtingen In het Handboek Reclassering en Het delict als maatstaf, methodiek voor werken in een gedwongen kader 6 is samenwerking met netwerkpartners als een vanzelfsprekendheid gesteld. In de afgelopen 10 jaar heeft de rol van reclasseringswerker zich steeds meer ontwikkeld van een doe-het-zelver naar een case-manager. Deze ontwikkeling is nog eens versterkt doordat de zorg voor ex-justitiabelen steeds meer bij gemeenten is neergelegd. De reclassering dient daarom actief samen te werken met instellingen die een bijdrage kunnen leveren aan de reïntegratie van cliënten: gemeente, maatschappelijke organisaties, onderwijs, (gezondsheids-)zorg en GGZ. De inhoud van de adviezen geeft blijk van overleg met relevante instellingen of er wordt naar instellingen doorverwezen die een bijdrage kunnen leveren aan de reïntegratie van de cliënt. Als getalsmatige indicator van de samenwerking wordt het aantal toeleidingen naar zorginstellingen gerelateerd aan het aantal uitgebrachte voorlichtingsrapporten. Hierbij moet de en aard van de cliëntendoelgroep (bijvoorbeeld verslaafden, multiproblem) in acht worden genomen. 5 Onder netwerkpartners worden hier maatschappelijke organisaties verstaan, niet zijnde justitieorganisaties zoals OM/ZM en DJI (deze worden met ketenpartners aangeduid). 6 Menger en Krechtig,

31 Concrete normen en verwachtingen Algemene norm Specifieke norm en/of verwachting Informatiebron Met gemeenten en zorginstellingen zijn afspraken gemaakt m.b.t. samenwerking en nazorg van justitiabelen De reclasseringsunit heeft (afgestemd op de doelgroep) afspraken gemaakt met lokale instellingen, bijvoorbeeld in de vorm van convenanten. advies Documentonderzoek: Uit de advisering blijkt dat de reclassering actief samenwerkt met instellingen die een bijdrage kunnen leveren aan de reïntegratie van cliënten: gemeente, maatschappelijke organisaties, onderwijs, (gezondsheids-)zorg en GGz De samenwerking met betreffende instellingen wordt geëvalueerd Bij de advisering wordt gebruik gemaakt van informatie of medewerking van instanties die kunnen bijdragen aan reïntegratie In de advisering vindt verwijzing plaats naar instanties die kunnen bijdragen aan reïntegratie zoals maatschappelijke opvang of begeleiding, behandelinstellingen, (schuld-)hulpverlening, werk- of uitkeringsinstanties De verhouding van het aantal Toeleidingen Zorg ten opzichte van voorlichtingsrapportages sluit aan bij soortgelijke units elders in het land Knelpunten in individuele casussen en trends worden met samenwerkingspartners besproken en leiden tot aanpassingen van de afspraken. Convenanten e.d. Dossieronderzoek advies Dossieronderzoek advies CVS of documentonderzoek Check management Documentenonderzoek: evaluaties 7