Duurzaam telen, begint bij jou.

Transcriptie

1 Duurzaam telen, begint bij jou. Eindrapportage van het project Het vergroten van bekendheid van nieuwe geïntegreerde gewasbeschermingsmethoden. Juni 2011 Yvonne Gooijer, Hanneke Oosterbaan, Peter Leendertse (CLM) Jacob Dogterom (DLV Plant), Mark de Jong (ZLTO), Puck Gerritsen (Projecten LTO Noord), Heidi Schalk (Arvalis) en Michiel Janzen (GBE).

2

3 Duurzaam telen, begint bij jou. Eindrapportage van het project Het vergroten van bekendheid van nieuwe geïntegreerde gewasbeschermingsmethoden Yvonne Gooijer (CLM) Hanneke Oosterbaan (CLM) Peter Leendertse (CLM) Jacob Dogterom (DLV Plant) Mark de Jong (ZLTO) Puck Gerritsen (Projecten LTO Noord) Heidi Schalk (Arvalis) Michiel Janzen (GBE) CLM Onderzoek en Advies BV Culemborg, juni 2011 CLM

4 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 9 2. De campagne in woord en beeld Spotlightteler centraal Massacommunicatie met een goed gevoel Lancering campagne Persoonlijke aandacht Website Artikelen & berichten Bijeenkomsten Nieuwsbrieven Flyers, poster, leaflet Audiovisuele middelen service 2.3 Informatie om te overtuigen Kosten en baten van Good Practices Praktisch advies van teler en adviseur Een-op-een contact om daadwerkelijk te doen Groepen telers aan de slag Omgevingspartijen aan de slag Soms lukt het niet Verrassende elementen Boegbeeld Henk Angenent Partners in de spotlight Prijsvragen en luchtballon Een loepje met lamp in je brievenbus? De campagne in cijfers Kennis is gegroeid Omslag in de houding? De campagne en het gedrag van telers De omgeving van de teler in actie Verrassing in communicatie Wat signaleren we voor het beleid? Conclusies na een jaar campagne voeren 46 Bijlage 1: Communicatieoverzicht Bijlage 2: Knipselkrant (is digitaal op te vragen via duurzaamtelen@clm.nl) 4 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

5 Samenvatting Campagne: boodschap en aanpak Op verzoek van het ministerie van EL&I hebben wij in 2010 een campagne uitgevoerd om de Good Practices gewasbescherming (nieuwe, haalbare en praktische geïntegreerde gewasbeschermingsmethoden) te promoten. Als eerste stap hebben we de communicatiestrategie opgesteld en de campagne voorbereid. De kernboodschap van de campagne hebben we verwoord in een logo en slogan en is op 22 maart 2010 gelanceerd: Duurzaam telen, begint bij jou. De boodschap was dat praktische gewasbeschermingsmethoden beschikbaar zijn die alle telers kunnen benutten. Gewone telers stonden centraal in de campagne. Zij overtuigden hun collega s en omgeving met een nuchter, praktisch verhaal. Zij lieten zien dat het werkt. Om zoveel mogelijk aandacht voor de campagne te krijgen, hebben we bovendien gebruik gemaakt van een rolmodel (11-stedentocht winnaar Henk Angenent). We hebben ingespeeld op de mentaliteit niet praten, maar doen en hebben voor een positieve boodschap in eenvoudige taal gezorgd. Per sector hebben we vijf Good Practices centraal gesteld. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 5

6 Communicatie: middelen en bereik De campagne heeft een groot aantal gevarieerde communicatie-uitingen opgeleverd in alle plantaardige sectoren. Informatie over de Good Practices is naar alle telers in Nederland verspreid via bijeenkomsten, filmpjes, regionale radio en tv, persberichten en artikelen, flyers, websites en via verzending van kaart met loepje naar telers. Het bereik is geschat op > 1 miljoen. Een greep uit de uitingen: n 27 landelijke en regionale (demo)bijeenkomsten n 6 reportages op regionale radio en tv n 15 filmpjes n projectfolders verspreid n 28 persberichten n 14 vermeldingen in nieuwsbrieven n 77 artikelen n 236 website-vermeldingen n 116 posts op campagnewebsite n loepjes met kaart Doelen: Kennis, houding en gedrag We schatten in dat het doel om kennis te verhogen en 50% van de telers te bereiken is gerealiseerd. De (EDG) enquête die is gehouden onder telers geeft aan dat voor de meeste sectoren de campagne op zo n 50% van de telers invloed heeft gehad op de beslissing rond gewasbescherming. De 41 betrokken adviseurs schatten dat 80% van de telers mede via de campagne op de hoogte is van de Good Practices. Het doel om de houding te beïnvloeden en 30% van de telers te overtuigen van de meerwaarde van de Good Practices is gerealiseerd in de meeste sectoren. Zo n 30-60% van de telers aan dat de campagne (weinig tot veel) invloed heeft op de beslissing rond gewasbescherming. Alleen bij akkerbouw is het percentage lager (21%). Het doel om het gedrag te veranderen en het aantal telers dat aan de slag gaat met de Good Practices met 10% te vergroten is lastig meetbaar. Wel komt uit de enquête naar voren dat een aantal Good Practices inmiddels veel wordt toegepast. Methoden zoals BOS en driftbeperkende technieken worden in sommige sectoren door een verrassend hoog percentage telers toegepast (o.a. BOS in aardappelen 55-60% en driftreducerende technieken in boomteelt 55-72%). Hoewel dit deels sociaal gewenste antwoorden kunnen zijn, is het percentage hoog. Deels kan er in gedrag een naijleffect zijn: Sommige Good Practices vergen investeringen die mogelijk in 2011 plaats vinden. Het behalen van deze doelen komt zeker niet alleen op het conto van deze campagne. Ook de onderzoeksprogramma s van de afgelopen jaren in combinatie met landelijke projecten zoals Telen met Toekomst en regionale projecten zoals Schoon Water voor Brabant hebben bijgedragen. 6 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

7 Verrassing: van boegbeeld tot boer zoekt vrouw Het gebruik van de mix van verschillende verrassende elementen heeft goed gewerkt. Elementen waren o.a. aandacht voor communicatie door en voor partners, inspringen op actualiteit zoals Boer zoekt vrouw of residuen in Tros Radar, Henk Angenent als boegbeeld van de campagne, communicatie door telers en omgeving (zoals banken en supermarkten), prijsvragen en ballonvaarten/ schaatsclinic, het verzenden van loepjes en kaarten, en het opstellen van duurzame recepten van telers. Deze verrassende elementen leverden extra aandacht op van de pers, stakeholders en telers. Ballonvaart op zoek naar Phytophthora-sporen Signalen voor het beleid Tijdens de campagne hebben we verschillende signalen ontvangen die relevant zijn voor het beleid. Signaal vanuit landbouw-, onderzoek- en waterwereld is de zorg dat de beleidsaandacht voor onderzoek en advisering ten aanzien van nieuwe methoden van duurzame gewasbescherming na 2010 in zal storten. De druk om iets aan gewasbeschermingsmiddelen te doen is relatief laag. De politieke aandacht is beperkt, en gericht op de publiciteit rond hot items als bijen, residuen en gezondheid van omwonenden. Signaal vanuit de industrie- en advieswereld is dat bij spuitlicentie-bijeenkomsten veel meer geadviseerd kan worden over duurzame gewasbescherming. Dit is een belangrijke manier om alle telers die gewasbeschermingsmiddelen toepassen te bereiken. Signaal vanuit de telers en adviseurs is dat telers vooral interesse hebben in praktische, bedrijfseconomisch interessante methoden. Stimulering van deze methoden levert het meeste succes op. De uitdaging is nu de slag naar uitvoering door de brede groep te maken. Naast communicatie vraagt dit ook stimulering, implementatie en borging. Tenslotte signaleren wij zelf dat overheidsbeleid ten aanzien van andere beleidsvelden (o.a bodem, biodiversiteit en water) duurzame gewasbescherming kan ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan groen-blauwe diensten ten aanzien van (functionele) akkerranden. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 7

8 8 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou Totally Eye Photography / Anoeska van Slegtenhorst / DLV

9 1. Inleiding Op verzoek van het ministerie van EL&I hebben wij in 2010 een campagne uitgevoerd om de Good Practices gewasbescherming (nieuwe, haalbare en praktische geïntegreerde gewasbeschermingsmethoden) te promoten. Als eerste stap hebben we de communicatiestrategie opgesteld en de campagne voorbereid. Dit is beschreven in het werkdocument Duurzaam telen, begint bij jou - communicatiestrategie voor het vergroten van de bekendheid van nieuwe geïntegreerde gewasbeschermingsmethoden -. Dit document is in maart 2010 aan de opdrachtgever opgeleverd als resultaat van fase 1. Op 22 maart 2010 is fase 2, de campagne zelf, gestart. Deze eindrapportage beschrijft deze 2e fase. De communicatiemiddelen, ervaringen en doelen komen aan bod. In deze inleiding vatten we eerst de communicatiestrategie samen: Communicatiestrategie maart 2010 Voor het opstellen van de communicatiestrategie hebben we van verschillende communicatieprojecten de succes- en faalfactoren geanalyseerd. Ook hebben we een aantal projectleiders bevraagd op de do s en don ts voor een geslaagde communicatiecampagne. Ook 27 telers en hun partners hebben meegedacht over communicatiemiddelen en kanalen die we wel of juist niet in moeten zetten. Vanuit deze lessen uit het verleden hebben we de volgende strategie opgezet voor de campagne: Doel Het doel van de campagne is drieledig: het vergroten van de bekendheid van Good Practices (50% van de telers), het overtuigen van 30% van de telers van de meerwaarde ervan en het aantal telers dat Good Practices daadwerkelijk toepast vergroten met 10%. Het accent van de campagne ligt vooral op het vergroten van de kennis, de andere doelen vloeien hier logischerwijs uit voort. Doelgroep De doelgroep is de ruim telers in Nederland vanuit de sectoren akkerbouw, vollegrondsgroenten, bollenteelt, boomteelt, fruitteelt, glasgroenten en glasbloemen. We informeren ook de omgeving van deze telers en we activeren de belangrijkste omgevingspartijen zoals de partners van de telers, de gewasbeschermingshandelaren, collega telers, adviseurs, afnemers en loonwerkers. Kernboodschap De kernboodschap hebben we verwoord in een logo en slogan en is op 22 maart 2010 gelanceerd. De boodschap is dat praktische gewasbeschermingsmethoden beschikbaar zijn die alle telers kunnen benutten. Campagne Gewone telers staan centraal in onze campagne. Zij overtuigen hun collega s en omgeving met een nuchter, praktisch verhaal. Zij laten zien dat het werkt! Om zoveel mogelijk aandacht voor de campagne te krijgen, maken we bovendien gebruik van een rolmodel (11-stedentocht winnaar Henk Angenent). We spelen in op de mentaliteit niet praten, maar doen en zorgen voor een positieve boodschap in eenvoudige taal. We communiceren niet over alle Good Practices, maar zetten vijf stuks per sector centraal. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 9

10 We voeren de campagne uit in drie samenhangende onderdelen: 1. Massacommunicatie met een goed gevoel Op 22 maart is de campagne gelanceerd met een ludieke actie (estafettewedstrijd bij akkerbouwer Aard Robaard) waarna er berichten verschijnen in de landelijke pers en de algemene agrarische pers. Ook is tegelijkertijd de website gelanceerd met interessante en toegankelijke informatie over de campagne en over de Good Practices. Als onderdeel van de massacommunicatie zijn in nauwe samenwerking met Telen met Toekomst de kernboodschap en de praktische Good Practices tijdens grote landelijke gewas/sectorbijeenkomsten gepresenteerd. Cruciaal hierbij is het goede gevoel. Telers moeten meteen een goed gevoel krijgen bij de campagne. 2. Informatie om te overtuigen Vervolgens willen de telers meer weten. Op de website vinden ze meer informatie over het project in het algemeen en klikken snel door naar het deel over hun sector. Ze bekijken korte filmpjes en lezen een interview. De voor hun sector belangrijke informatie komt ook terug in hun sectorblad en op sectorwebsites. Ze noemen het tijdens een gesprek met de gewasbeschermingadviseur, en ook die blijkt op de hoogte te zijn van de campagne en kan aanvullende informatie geven. Ook de LTO-bestuurders wijzen op de kansen die de Good Practices bieden voor de telers. 3. Eén-op-één contact om daadwerkelijk te doen Een flink aantal telers is echt overtuigd van de meerwaarde van Good Practices en wil ermee aan de slag op het eigen bedrijf. Ze hebben specifieke vragen en zijn op zoek naar antwoorden, wij faciliteren hierin: ze kunnen voor adviezen terecht bij adviseurs en spotlighttelers. Aan het einde van de campagne evalueren we de resultaten door een telefonische enquête en door een inschatting van het bereikvan de campagne. De kwaliteit van de campagne houden we hoog door tussentijdse evaluatie door de opdrachtgever, stakeholders en convenantpartners, telers en het projectteam zelf. Vanaf maart 2010 zijn we aan de slag gegaan met deze strategie. Belangrijk afsluitend onderdeel van de campagne was het verzenden van een gadget naar telers. Door praktische redenen kon deze verzending pas plaats vinden in maart Daarom is in overleg met de opdrachtgever de campagne met drie maanden verlengd tot eind maart In deze eindrapportage beginnen we met een impressie van de campagne in woord en beeld (H2). We maken een inschatting van de resultaten met behulp van de telefonische enquête die CLM heeft uitgevoerd in het kader van EDG Kennis (Evaluatie Duurzame gewasbescherming onderdeel kennis) en met behulp van ervaringen van adviseurs, stakeholders en telers (H3). Vervolgens geven we in H4 beleidssignalen die we tijdens de campagne uit het veld hebben ontvangen. Tenslotte ronden we in H5 af met enkele conclusies en aanbevelingen. 10 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

11 2. De campagne in woord en beeld In dit hoofdstuk behandelen we de verschillende onderdelen van de campagne in woord en beeld. 2.1 Spotlightteler centraal Gewone telers stonden centraal in deze campagne. Zij hebben hun collega s en omgeving met een nuchter, praktisch verhaal overtuigd. Na werving hebben 31 van deze spotlighttelers laten zien dat Good Practices werken en wat de voor- en nadelen ervan zijn. Binnen de campagne hebben de spotlighttelers op verschillende manieren hun verhaal laten horen: Tijdens landelijke bijeenkomsten o.a.: n Akkerbouwers Aard en Greeke Robaard tijdens de kick-off 22 maart 2010 n Fruitteler Dick de Kat Angelino tijdens de open dag Fruitteelt in Randwijk (19 augustus 2010) n Fruitteler Hein van Kekem tijdens de KNPV dag te Wageningen n Pootgoedteler Klaas Schenk tijdens het Pootgoed Innovatie Platform op proefboerderij Oostwaardhoeve (8 juni 2010) n Bollentelers Wim en Ria Vink bij bollenbijeenkomst N-Holland in juni 2010 n Ad Slabbekoorn tijdens de perendag 9 juli te Krabbendijke n Akkerbouwers Wim Harders en Marco Buijs tijdens de phythophthora ballonvaart. n Akkerbouwer Gerhard Kohlleppel op de Graandag in Nieuw Beerta (30 juli 2010) n Akkerbouwer Toon van der Heijden tijdens de themamiddag aardappelteelt in Wijnandsrade (14 september 2010) n Openingslezing Duurzaam Telen door Bert Nooteboom en Luc Remijn op UIKC Uiendag (26 augustus 2010) in Zeeland n Aardbeienteler Mark van Aert tijdens de Aardbeidemodag in Rijsbergen (10 september 2010) n Zeven glastuinders tijden de waterweken in september 2010 n Waterbijeenkomst Gilze Rijen (27 oktober 2010) voor glastuinders, incl. prijsvraag Tijdens open dagen of bijeenkomsten op hun eigen bedrijf: n Boomkweker Wim de Boer tijdens een studieclubbijeenkomst op zijn bedrijf in Boskoop (13 juni 2010) n Boomkweker Quercus Hanekamp tijdens een open middag op zijn bedrijf in Scheerwolde (30 augustus en 9 september 2010) n Boomkweker Fleuren tijdens een open middag op zijn bedrijf in Baarlo (13 september 2010) n Excursie langs diverse boomkwekers (i.s.m. spotlighttelers) binnen Treeport Zundert (juli / augustus 2010) n Bollenteler Jac Uittenbogaard tijdens een open middag op zijn bedrijf in Noordwijkerhout (i.s.m. Agrifirm) (september 2010) n Duurzame bollenteelt, tijdens PPO lisse Open dag op 28 mei n Duurzame bollenteelt, Julianadorp, 4 juni n 17 september Open dag Tuin van Holland te Boskoop n Open dagen BEJO, mech onkruidbestrijding in de VG ( eind september) Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 11

12 2.1.3 Via een interview dat samen met de projectfolder werd uitgedeeld op bijeenkomsten Ik wil kunnen uitleggen waarom ik iets doe. Wim Harders, akkerbouwer in Smilde We zijn altijd op zoek naar goede methoden, mits ze uitvoerbaar zijn. Martijn Slabbekoorn, fruitteler in Kapelle Gewis werkt goed: de dosering van de gewasbeschermingsmiddelen valt soms wel 50% lager uit. Hans Peeters, akkerbouwer in Venlo Assortimentkeuze van essentieel belang. Quercus Hanekamp, boomkweker in Scheerwolde Met Good Practices krijg je een bevredigender eindresultaat. Willem en Ria Vink, bloembollenkweker in Sint Maartensvlotbrug Met zo min mogelijk middel een zo goed mogelijk resultaat behalen. Gerard Kohlleppel, akkerbouwer in Blijham Ik wil uit kunnen leggen dat ik maatschappelijk verantwoord bezig ben op mijn bedrijf. Mark van Aert, aardbeienteler in Zundert 12 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

13 2.1.4 door berichten op de website (116) Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 13

14 2.1.5 Via artikelen in de pers (77) Phytophthora vangen op hoog niveau Aardappelteler Marco Buijs: Als je een keer minder kunt spuiten, bespaar je per hectare al gauw een paar tientjes. Vermenigvuldig dat maar eens met 75 ha. In Nieuwe Oogst Maagdelijke grond na inundatie Bloembollenkwekerij Vink zet percelen onder water voor grondontsmetting In Nieuwe Oogst, gewas en glas Nieuwe tarwerassen lijken kansrijk Akkerbouwer Gerhard Kohlleppel uit Blijham heeft dit jaar de T1-bespuiting overgeslagen. In een droog jaar lijkt het goed te gaan. Per perceel en per ras moet je kijken wat het meest effectief is. In Nieuwe Oogst, gewas & glas Good Practices moeten boomkwekerij duurzamer maken Schalk gebruikt een gewasgeleide schoffel met grote, platte schoffels en is daarover goed te spreken. Mechanische onkruidbestrijding op de klei is best een uitdaging. We hebben gekozen voor een gewasgeleide schoffel die heel oppervlakkig snijdt met zijschoffels die de grond naar binnen halen waardoor we geen grondhopen tegen stammen krijgen. In De Boomkwekerij Duurzaam telen, praktisch en effectief Ook wanneer Gewis je vertelt dat voorspelde regen spuiten net wel mogelijk maakt, dan is dat een tip waar je iets mee kunt vertelt vollegrondsteler Hans Peeters uit Hout- Blerick. In Nieuwe Oogst, lltb Icoon in de bedrijfsgeschiedenis We gebruiken bijna geen bodemherbiciden meer omdat we steeds meer zijn gaan schoffelen. Ook hebben we geleerd om bespuitingen tegen plagen uit te stellen. Door goed te monitoren durven we nu te wachten tot het biologisch evenwicht eventueel herstelt. Daarmee sparen we bespuitingen uit, aldus Han Fleuren, vruchtboomkweker uit Baarlo. In Nieuwe Oogst, lltb Waar duurzaam telen begint en eindigt Het blijven zoeken naar andere wegen resulteerde in het gebruik van plantversterkers. Ik zie in mijn praktijk dat ik met minder middelen toe kan omdat het gewas sterker is. Als er van een bepaald middel een dosering van 1,2 geadviseerd wordt, dan durf ik rustig 1 te spuiten, zo vertelt preiteler Marcel Jacobs uit Maasbree (L.). In Groenten & Fruit Magazine 14 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

15 2.2 Massacommunicatie met een goed gevoel Lancering campagne Voor de buitenwereld is Duurzaam telen, begint bij jou gestart op 22 maart Al voorafgaand aan de lancering hebben we de media nieuwsgierig gemaakt door een persbericht uit te brengen waarin een tipje van de sluier wordt opgelicht en verwezen is naar de website In de week van de lancering is nogmaals een persbericht uitgebracht waarin we de slogan Duurzaam telen, begint bij jou bekend hebben gemaakt en Henk Angenent als boegbeeld van de campagne is gepresenteerd. Beide persberichten zijn goed opgepakt door de media, o.a. door De Stentor, Nieuwe Oogst en AGF.nl. Vervolgens is op 22 maart 2010 de campagne feestelijk gelanceerd op het akkerbouwbedrijf van spotlighttelers Aard en Greeke Robaard in Flevoland. Henk Angenent lanceerde de campagne door het in een duurzame estafettetocht met zijn telers-team op te nemen tegen drie andere teams: journalisten, ambtenaren en partners van telers. Onderweg moesten de sportievelingen stempelen bij verschillende Good Practices. Elk team droeg verschillende duurzaam telen begint bij jou shirts. De campagne en verschillende Good Practices zijn bij de bijeenkomst kort toegelicht. Tijdens de lancering waren verschillende journalisten aanwezig die mooie reportages hebben gemaakt: n Omroep Flevoland heeft een tv- en radio-item aan de campagne gewijd n Nieuwe Oogst heeft 2 pagina s besteed aan een verslag in woord en beeld n Groenten & Fruit heeft een fotoverslag opgenomen op gfactueel.nl Persoonlijke aandacht Om de aandacht van sleutelfiguren (stakeholders, spotlighttelers, journalisten) op de campagne te richten, hebben zij een mok ontvangen met daarop het logo van de campagne en de slogan Duurzaam telen, begint bij <eigen naam>. Zo n 40 mensen bij de verschillende LTO s adviseurs, managers, vakgroepen etc. hebben een persoonlijke mok ontvangen. Ook de telers die deelnamen aan de bijeenkomst in Kasteel Groeneveld kregen een mok. Via de website hebben bovendien nog 20 mensen een mok besteld Website Dezelfde dag is ook de website online gegaan, met een fotoverslag van de lancering, een column van Sjaak Langeslag (voorzitter LTO Gewasbescherming), diverse quotes van spotlighttelers en een filmimpressie van de lancering. Ook bij Plant Health Care BV in Vught wordt koffie gedronken uit een Duurzaam telen, begint bij jou -mok. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 15

16 De website is gedurende de gehele campagne een ondersteunende informatiebron geweest. Er staat informatie op over Good Practices met links naar nuttige documenten en websites. In de kalender konden bezoekers zien op welke bijeenkomsten de campagne vertegenwoordigd was. En ook de spotlighttelers hebben zich op de site voorgesteld. Bezoekers van de website konden reageren op de artikelen en berichten. Op de homepage zijn steeds nieuwe berichten geplaatst, bijvoorbeeld berichten uit de praktijk, uitnodigingen voor en verslagen van bijeenkomsten, links naar interessante artikelen, filmpjes, extra informatie over Good Practices, enz. Telers konden de berichten ook per sector bekijken. Om goed gevonden te worden op internet heeft een website veel links nodig van andere websites. Vanuit de campagne zijn daarvoor verschillende websites benaderd die d.m.v. een zogenaamde banner hebben doorverwezen naar de campagnewebsite. Uiteraard hebben de projectpartners (CLM, DLV Plant, Projecten LTO Noord, ZLTO, LLTB, GBE en henkangenent.nl) op hun website doorverwezen, evenals anderen zoals Unie van Waterschappen, Agrodis.nl, LTO Nederland, Waterschap Aa en Maas, KNPV, nieuweoogst. nu, Telen met Toekomst, Nefyto.nl, schoon-water.nl, gfactueel.nl. Veel websites hebben ook uit eigen beweging een link naar de campagnewebsite opgenomen, o.a. Ziezo.biz, Linkedin, kweken.eu, freesianet.nl, agf.nl, groenkennisnet.nl, foodvalley.nl, mechanisatie. nl, enz. 16 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

17 2.2.4 Artikelen (77) en persberichten (28) Als projectleider is Peter Leendertse verschillende keren geïnterviewd over de campagne. Onder andere door Bloembollenvisie (Duurzaamheid begint bij de teler), Veldpost en Agraaf (Project Duurzaam telen, begint bij jou van start: Akkerbouwer benut niet alle kansen ), Nieuwe Oogst (Duurzaam telen, begint bij jou : nieuwe techniek samen met satellietinformatie gaat het verschil maken) en Groente & Fruit, samen met preiteler Marcel Jacobs en ketenmanager Han Ploegmakers van Jumbo. Ook binnen meer algemene onderwerpen is aandacht voor de campagne gevraagd. Bijvoorbeeld in een opinie-artikel van Gijs Kuneman (directeur CLM) in het Vakblad voor de Bloemisterij. En een column van zijn hand op Ziezo.biz (Innovatieblindheid in de landbouw). Met als klap op de vuurpijl het laatste interview met Gerda Verburg als minister van LNV in Groenten & Fruit: Minder duurzaam is geen optie Verburg: Daarom financier ik het voorlichtingsproject Duurzaam telen, begint bij jou om een aantal Good Practices onder de aandacht van telers te brengen. Deze Good Practices zijn effectief en haalbaar. De meeste telers kunnen die goed in hun bedrijfsvoering inpassen. Bovendien zijn verschillende persberichten uitgebracht en zijn journalisten gevraagd artikelen te schrijven over de campagne in het algemeen, specifieke Good Practices en over ervaringen van spotlighttelers. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 17

18 2.2.5 Bijeenkomsten (27) Vanuit de campagne zelf zijn buiten de lancering- verschillende bijeenkomsten georganiseerd. Er is natuurlijk ook aansluiting gezocht bij andere bijeenkomsten. We hebben aandacht gevraagd voor de Good Practices tijdens o.a. Landelijke Preidag, Aardappeldemodag, Peen- en uidag, Demodag aardbeien, Agrarische Dagen Someren, Landelijke uiendag, Fruitdag, Graandag, Perendag, Pootgoed Innovatie Platform, Agrotechniek Holland in Walibi Flevoland en een heel aantal kleinere bijeenkomsten in verschillende sectoren, zoals bijvoorbeeld een workshop over water voor LLTB-leden. Tijdens deze bijeenkomsten is op verschillende manieren aandacht gevraagd voor de campagne: n Door de inzet van adviseurs van DLV Plant die een specifieke Good Practice demonstreren en/of toelichten n Door de inzet van spotlighttelers die hun ervaringen met het uitvoeren van Good Practices toelichten n Door de inzet van boegbeeld Henk Angenent in de uitnodiging of tijdens een presentatie. n Door het uitschrijven van een prijsvraag n Door het inrichten van een stand met o.a. roll-up banners of grote canvas-schilderijen van Henk Angenent en Good Practices in de glastuinbouw of vollegrondsteelt, zeilen met daarop het logo, de website of een bepaalde Good Practice, ballonnen met het logo, pennen en t-shirts n Door het uitdelen van de projectfolder met inlegvellen met Good Practices en een interview met een van de spotlighttelers n De op bijeenkomsten aanwezige journalisten en fotografen hebben reportages gemaakt, waarin de campagne vaak genoemd wordt Nieuwsbrieven (14) Verschillende organisaties en projecten hebben in hun nieuwsbrieven aandacht besteed aan de campagne: o.a. Nieuwsbrief bodemacademie, Toekomstvizier (nieuwsbrief TmT), AOC Raad stuurgroep gewasbescherming, Nieuwsbrief ZLTO, Bestuurdersnieuws LTO Noord, Nieuwsbrief praktijknetwerk CLM, Nieuwsbrief GBE communicatie, Nieuwsbrief Schoon Water Flyers, poster, leaflet (5500) Mede op verzoek van de waterschappen hebben een flyer samengesteld, met voor elke sector een inlegvel met de Good Practices en met een interview met een van de spotlighttelers. Ook is in samenwerking met Telen met Toekomst een poster duurzame en natuurlijke bestrijding in de boomteelt en een leaflet rondom mechanische onkruidbestrijding in de vollegrondsgroente opgesteld. 18 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

19 2.2.8 Audiovisuele middelen (6+15) In de campagne is veel aandacht besteed aan het benutten van audio-visuele middelen. Dit is gebeurd door de pers in te schakelen (1) en door zelf filmpjes te maken (2): 1. De pers heeft drie reportages gemaakt voor de regionale TV, 2 voor de regionale radio en 1 voor een website: n Omroep Flevoland heeft naar aanleiding van de lancering van de campagne een televisie en radio-item uitgezonden over duurzaam telen. n Omroep Brabant heeft een impressie gemaakt van de ballonvaart met akkerbouwers, met als onderwerp duurzame teelt van aardappelen. n Het vakblad Groenten & Fruit heeft n.a.v. de ballonvaart van perenteler Marco van Wijk en zijn vrouw een film over duurzaam telen op hun website geplaatst. n Omroep Zeeland over de 3-rijige Munckhofspuit (Met spotlightteler Martijn Slabbekoorn. 2. Ook vanuit de campagne zelf zijn diverse filmpjes gemaakt (15 in totaal): praktische films over Good Practices (luisbestrijding, inzet van roofmijten tegen spint, driftarm opwaarts spuiten), impressies van bijeenkomsten (lancering campagne, perendag, preidag, waterweken) en duurzaam telen door spotlighttelers (akkerbouwer Marco Buijs, fruitteler Dirk van Hees). De reportages en filmpjes zijn via de volgende links beschikbaar: 6 Regionale TV en radio: 1. Start campagne (door omroep Flevoland: TV en radio): Nieuws/69073/campagne-voor-duurzaam-telen-van-start 2. Phytophthorasporen vangen vanuit een luchtballon (door omroep Brabant: TV en radio): makkelijk.aspx 3. Perenteler Marco van Wijk over duurzaam telen (Groente en Fruit) en de door hem gewonnen ballonvaart: of rijige Munckhofspuit met GPS (omroep Zeeland): nl/105441/ /alles-kennis-over-peren-gebundeld-in-krabbendijke.html Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 19

20 15 campagne-filmpjes 1. Start campagne: Duurzaam-telen-begint-bij-jou.aspx of 2. Skeeleren met Angenent 3. Akkerbouwer Marco Buijs vertelt hoe hij met Good Practices euro s bespaart: Buijs.aspx of 4. Duurzaam fruit telen in de Bommelerwaard 5. Duurzaam telen, begint bij jou (Boomkwekerij W.T.M. de Boer:) 6. Duurzame preiteelt met tripsvoorspeller en plaatsspecifieke spuit ZN6pGMwfPGs 7. Waterweken bijeenkomst moerkapelle 8. Henk Angenent: duurzaam telen is ook een boterham verdienen lum22smv1rg 9. Elfstedenkoorts: Henk Angenent ziet kansen voor bonkige tuinders i9sniktengq Filmpjes i.s.m Telen met Toekomst: (duurzame aanpak Fruitmot) (driftarm opwaarts spuiten en teelt in goten laanbomen) (Roofmijten uitzetten tegen spint) (Bladluis) (Perendag 2010 zeer druk bezocht) (casa-boomgaardspuit op perendag) service In het communicatieplan is ook een digitale nieuwsbrief als mogelijk instrument genoemd. Dit is als volgt ingevuld: geïnteresseerden konden zich aan melden voor een service, waarbij de nieuwste berichten vanuit het project zijn rondgestuurd. Een groep van ruim 400 personen (waaronder telers, adviseurs, beleidsmakers en onderzoekers) hebben hier gebruik van gemaakt. 20 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

21 2.3 Informatie om te overtuigen Telers overtuigen van de meerwaarde van Good Practices kan alleen met een praktisch verhaal. Bij voorkeur door een collega-teler, een adviseur van DLV Plant of het aanreiken van praktisch toepasbare informatie. De toepassing van Good Practices gaat over duurzaamheid. Dat is een breed begrip en gaat voor de teler vooral om de duurzaamheid van zijn bedrijf. Zijn maatregelen economisch duurzaam? Kan de teler zijn bedrijf ook in de toekomst voortzetten? Is een maatregel praktisch werkbaar? Dat maatregelen dan ook nog goed zijn voor het milieu is mooi meegenomen, maar vaak geen 1e prioriteit. In de verschillende communicatie-uitingen om telers te overtuigen zijn we hiervan uitgegaan Kosten en baten van Good Practices Telen met Toekomst heeft van verschillende Good Practices het voordeel voor de teler berekend. Uit deze berekeningen blijkt dat de maatregelen inderdaad vaak zowel goed voor het milieu als (de portemonnee van) de teler. Een concreet kostenplaatje spreekt telers aan en overtuigt hen van de meerwaarde van Good Practices. In samenwerking met Duurzaam telen, begint bij jou is hierover op verschillende manieren gecommuniceerd: n Tijdens het interview en Nieuwe Oogst-artikel over Rabobank (Dirk Duijzer), Telen met Toekomst (Harm Brinks) en Duurzaam telen, begint bij jou (Yvonne Gooijer) n Door middel van een presentatie van Henk Angenent tijdens 3 workshops op de aardappeldemodag. n Door middel van een leaflet op de websites van duurzaam telen en telen met toekomst n Door middel van een presentatie van Henk Angenent tijdens de schaatsclinic voor prijswinnende tuinders in december n In artikelen in de vakpers, bijvoorbeeld in Bloembollenvisie: Good Practices: kiek en onkruid met minder middel aan te pakken, Good Practices: rizolex alleen gebruiken in gevoelige cultivars of maten en Toepassen alle Good Practices kan e opleveren. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 21

22 Praktisch advies van teler en adviseur Praktische adviezen van collega-telers en van adviseurs zijn belangrijk voor telers om overtuigd te raken van de meerwaarde van Good Practices. In de campagne hebben spotlighttelers en adviseurs hun kennis en ervaringen regelmatig toegelicht. Zo hebben spotlighttelers hun verhaal gedaan tijdens verschillende bijeenkomsten. Mark van Aert heeft op de demodag aardbei zijn ervaringen met driftreductie, voorkoming van puntemissie en BOS Botrytis en meeldauw toegelicht. En Klaas Schenk heeft tijdens het Pootgoed Innovatie Platform in een workshop toegelicht hoe hij optimaal gebruik maakt van BOS-systemen. En ook tijdens bijeenkomsten op het eigen bedrijf hebben spotlighttelers hun ervaringen met Good Practices toegelicht. Bijvoorbeeld Quercus Hanekamp over het uitzetten van roofmijt tegen spint tijdens een open middag op zijn bedrijf. Of bollenteler Vink over de voordelen van inundatie t.o.v. natte grondontsmetting. Ook herhaling van de boodschap via verschillende personen en media is belangrijk. De voordelen van maatregelen voor de teler hebben we daarom meerdere keren voorbij laten komen. Bijvoorbeeld voor de inzet van roofmijten tegen spint in de boomteelt: n Een persbericht met daarin een vergelijking van de kosten van het uitstrooien van roofmijt en chemische bestrijding van spint en een quote van DLV Plant adviseur Wilco Dorresteijn. Het bericht is door verschillende media opgepakt: o.a. AgriHolland, Agripress, De Boomkwekerij; n Een bericht op n Een filmpje over de verschillende manieren om roofmijten uit te strooien over het gewas. én én 22 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

23 2.4 Eén-op-één contact om daadwerkelijk te doen Groepen telers aan de slag Daadwerkelijk doen lukt vaak het beste door een maatregel met een groep telers uit te gaan voeren. Het voordeel zit hem in het delen van ervaringen en vaak een korting bij aanschaf van een bepaald product. Hier hebben we vanuit de campagne op ingespeeld. In Rijsbergen is een groep aardbeientelers onder leiding van DLV Plant adviseur Harrie Pijnenburg aan de slag gegaan met een Beslissingsondersteunend Systeem voor aardbei tegen Botrytis en meeldauw. In de Hoeksche Waard, Flevoland en de Veenkoloniën zijn groepen aardappeltelers aan de slag gegaan met Prophy: een Beslissingsondersteunend Systeem voor de bestrijding van phytophthora in aardappel. Twee loonwerkers bij de Brabantse wal zijn aan de slag gegaan met de aspergefax. En een groep preitelers werd bij de bestrijding van trips geadviseerd middels een tripsfax. In de activiteiten van deze groepen is nauw samengewerkt met Agrovision en Dacom. Beiden hebben de systemen met korting aangeboden en hebben kennis geleverd Omgevingspartijen aan de slag Buiten de telers zelf, hebben we gericht gecommuniceerd naar en over hun omgeving. Hun partner en/of gezin, maar ook de adviseur vanuit de gewasbeschermingshandel, de controleur van het waterschap, de leveranciers van gewasbeschermingsmiddelen, sectoren belangenorganisaties, proefboerderijen en... de bank en de supermarkt. De bank En dat is vaak de Rabobank. Dat duurzaam telen ook bij de financiële sector leeft, blijkt wel uit de toezegging van directeur Food en Agri Dirk Duijzer voor een interview met journalist Jorg Tönjes van Nieuwe Oogst. De supermarkt Duurzaam telen is ook hot bij de supermarkten. Milieukeur Preiteler Marcel Jacobs: Lange tijd werken met dezelfde afnemer geeft rust en maakt stappen zetten in verduurzaming mogelijk. Han ploegmaker vindt samenwerken met de telers belangrijk want: Kennis over duurzaamheid zit niet bij mij, maar bij de telers zelf. Waterschappen Peter Leendertse heeft de campagne tijdens een presentatie bij een bijeenkomst van de Unie van Waterschappen (UvW) toegelicht. Vervolgens hebben ook alle waterschappen de projectfolder ontvangen met daarin alle inlegvellen met Good Practices. Deze zijn door de handhavers verspreid. Gedurende de campagne zijn de waterschappen op de hoogte gehouden door een informati met daarin de belangrijkste persberichten en andere nieuwsfeiten. Handhavers van enkele waterschappen zijn ook aanwezig geweest op een aantal veldbijeenkomsten om het nut en de noodzaak van controles toe te lichten aan de telers. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 23

24 24 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

25 Convenantpartners Ook de verschillende convenantpartners zijn door middel van een presentatie en informati s op de hoogte gebracht en gehouden van de campagne. De campagne is op de websites aangekondigd. Via Agrodis is bovendien aandacht gevraagd voor de projectfolder en grote aantallen zijn door verschillende leden opgevraagd en verspreid. En Plantum heeft de informatie middels hun nieuwsbrief, ledensite en werkgroepen verder verspreid. Met leden van de convenantpartners is samengewerkt (BASF, Bayer, Syngenta, Koppert, Dunea, Brabant Water, Mertens, Agrifirm, Aa en Maas, Zeeuwse eilanden, Waterschapshuis (o.a. alle Brabantse waterschappen), Nefyto en CUMELA Nederland, LTO Vollegrondsgroentennet, LTO Groeiservice, KAVB, NFO, NBvB). Leveranciers van adviessystemen In samenwerking met Agrovision is een groep aardbeientelers in de omgeving Rijsbergen aan de slag gegaan met een Beslissingsondersteunend Systeem voor aardbei tegen Botrytis. Hierover is ook gecommuniceerd in vakblad Groenten & Fruit. In de Hoeksche Waard, Veenkolonieen en Flevoland zijn groepen telers aan de slag gegaan met Prophy van Agrovision-Opticrop. In samenwerking met Dacom en LTO vollegrondsgroente.net heeft een groep preitelers ervaring opgedaan met de bestrijding van trips op basis van adviezen in de tripsfax. LTO-bestuurders LTO-bestuurders hebben zelf actief bekendheid gegeven aan de campagne en de Good Practices. Ook hebben LTO-bestuurders een belangrijke spilrol vervult in de vertaling van de kernboodschap vanuit deze campagne naar verschillende convenantpartners en belanghebbende organisaties. Bovendien hebben hoofdbestuurders de Good Practices meermaals herhaald tijdens lezingen, workshops en symposia. Tot slot hebben een aantal bestuurders deelgenomen aan bedrijfsexcursies naar spotlighttelers in den lande. Columns (communicatielijn bestuurders > leden) Bestuurders hebben de campagne bekendheid gegeven door mee te werken aan artikelen. Zoals LTO-portefeuillehouder Akkerbouw Johan Sanderse in Nieuwe Oogst. Of het schrijven van columns zoals die van Sjaak Langeslag op de campagnewebsite en Jaap van Wenum op ziezo.biz en in de beurskrant van AgroTechniek Holland Andere bestuurders (bijvoorbeeld Jan van Leeuwen van de NBVB) hebben zich bereid verklaard medewerking te verlenen aan bijvoorbeeld interviews. Dit is echter niet altijd opgepakt door de media. Bijeenkomsten (communicatielijn bestuurders > leden) In samenwerking met LTO Groeiservice zijn in de periode september/oktober verschillende goedbezochte bijeenkomsten in het LTO Noord gebied onder de noemer WaterWeken georganiseerd over gewasbescherming in relatie tot oppervlaktewater. Daarnaast ook enkele in het ZLTO-gebied. In het zuiden is in december een workshop over water georganiseerd voor LLTB-leden en bestuurders. Werkgroep gewasbescherming (communicatielijn > bestuurders) De werkgroep gewasbescherming is op gezette tijden geïnformeerd over de voortgang van de campagne door het projectteam of beleidsadviseur Jaap van Wenum. Bij aanvang van de campagne is vanuit het projectteam een presentatie verzorgd. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 25

26 Nieuwsbrieven (communicatielijn > bestuurders en leden) Via verschillende nieuwsbrieven zijn bestuurders en leden van de LTO organisaties geïnformeerd over de campagne. Zo heeft de tweewekelijks verschijnende Bestuurdersnieuwsbrief van LTO Noord onder meer als platform gediend om te communiceren over Duurzaam telen, begint bij jou richting LTO bestuurders. Afstemming met sectorspecialisten (communicatie naar secties) (communicatielijn > bestuurders) Het projectteam heeft nauw contacten onderhouden met de verschillende sectorspecialisten binnen de LTO organisaties die op hun beurt de verschillende secties hebben geïnformeerd. Nieuwe Oogst (communicatielijn > bestuurders en leden) Het LTO ledenblad Nieuwe Oogst heeft op zeer regelmatige basis en vanuit verschillende invalshoeken in alle regio s bericht over Good Practices. Zo zijn diverse spotlighttelers uitgelicht, hebben de redacteuren van Glas en Gewas verschillende bijeenkomsten en Duurzaam telen, begint bij jou -evenementen bijgewoond en verslagen, maar ook het financiële aspect van duurzaam telen belicht middels een interview met bijvoorbeeld Dirk Duijzer van de Rabobank. Websites (communicatielijn > bestuurders en leden) Er zijn berichten verschenen op de websites van de verschillende LTO organisaties. Denk aan LTO Nederland, LTO Noord, ZLTO, LLTB, maar ook LTO Groeiservice, Nieuweoogst.nu en NBvB. Over het algemeen zijn de geluiden vanuit de LTO bestuurderskringen positief over de campagne. De meeste bestuurders zien het belang van duurzaam telen wel in, hoewel een enkeling (in bijvoorbeeld het LLTB gebied) zich ook kritisch heeft uitgelaten over de campagne en haar gedachtegoed. Belangrijk is dat nu het einde van de convenantperiode en projecten als Telen met Toekomst en Duurzaan telen begint bij jou in zicht is de balans goed wordt opgemaakt en er blijvend aandacht is voor duurzaam telen. Het heeft (en had vóór de campagne al) binnen de LTO geledingen absolute aandacht. Zo is bijvoorbeeld de boomteelgroep in Zundert flink aan de slag gegaan met duurzaam telen. In hun duurzaamheidsverslag hebben ze dit onderdeel expliciet opgenomen. En in Zeeland is de fruitteelt op allerlei fronten (m.n. bij spuiten en watervoorzieningen) duurzaam aan het omschakelen. 26 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

27 Andere adviesbureaus en projecten In de campagne is waar mogelijk aangesloten bij lopende projecten en initiatieven. Vanaf de start van de campagne is nauw samengewerkt met Telen met Toekomst. De top 5 Good Practices is in samenwerking met hen gekozen, er is vaak gezamenlijk gecommuniceerd richting de pers, er zijn veel gezamenlijke bijeenkomsten uitgevoerd en er is over en weer verwezen naar beschikbaar communicatiemateriaal vanuit beide projecten. Samen met LTO Groeiservice, Productschap Tuinbouw en Telen met Toekomst zijn de zogenaamde WaterWeken georganiseerd. Een serie van 7 bijeenkomsten in verschillende Tijdens de waterweken kregen kwekers tuinbouwgebieden in Nederland met als geld uitgereikt om aan te geven hoeveel onderwerp Verminderen van emissie van geld ze weggooien met hun afvalwater. gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater. Duurzaam telen, begint bij jou heeft hierin de volgende rol gehad: n Een voorwoord van Henk Angenent en algemene projectinformatie in de brochure ter aankondiging van de bijeenkomsten. n Een korte film met een impressie van de bijeenkomst in Moerkapelle. n Twee voorstellingen tijdens het zogenaamde demoplein: n Kleine hoeveelheden, grote gevolgen : bewustwording creëren over de invloed van bestrijdingsmiddelen op de kwaliteit van het oppervlaktewater n Gooi geen geld in het water over de waarde van lozingswater. Kwekers gaven aan hoeveel afvalwater ze jaarlijks lozen en kregen het geld dat ze hiermee letterlijk in het water gooien in handen. Aansluitend zijn nog twee glasbijeenkomsten in het zuiden georganiseerd samen met ZLTO. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 27

28 Tijdens de Aardappeldemodag in Westmaas heeft Duurzaam telen, begint bij jou ook een belangrijke rol gespeeld. In een van de tenten op het terrein werden drie workshops gegeven met als onderwerp Akkerbouw is topsport. Henk Angenent ging in op de overeenkomsten tussen akkerbouw en topsport. DLV-PLANT adviseur Pierre Cammaert hoeveel euro s Good Practices kunnen opleveren. Huub Schepers (PPO) heeft de actualiteiten rond schimmelbestrijding in aardappelen toegelicht. Met rolbanners en zeilen is aandacht op de campagne gevestigd en er zijn projectfolders uitgedeeld met daarin een interview met spotlightteler Wim Harders. Ter aankondiging van de Aardappeldemodag en na afloop hebben verschillende media (o.a. Akkermagazine, Aardappelwereld magazine, website Aardappeldemodag, Nieuwe Oogst.nu, Algemeen Dagblad, AGF.nl, AgriHolland) over de campagne bericht. Uiteraard is ook vanuit de campagne zelf een persbericht uitgebracht: Henk Angenent: topsporter mag patat eten. Ook tijdens andere landelijke bijeenkomsten is aandacht gevraagd voor de Good Practices: o.a. Landelijke Preidag (Vredepeel), Peen- en uidag (Lelystad), Demodag aardbeien, Agrarische Dagen Someren, Landelijke uiendag (Colijnsplaat), Fruitdag, Graandag, Perendag, Pootgoed Innovatie Platform en Agrotechniek Holland. Andere geïnteresseerden Iedereen die in de campagne geïnteresseerd is, kon zich opgeven voor de informati . De mailinglijst voor deze informatie bevatte 440 adressen van telers, adviseurs, waterschappers, convenantpartners, journalisten en andere geïnteresseerden Soms lukt het niet Niet alle initiatieven vanuit de campagne zijn succesvol geweest. Productschap Akkerbouw en Productschap Tuinbouw zijn beide benaderd om informatie over Duurzaam telen,begint bij jou door te sturen naar hun leden. Helaas gaven zij geen gehoor aan deze vraag. Productschap Akkerbouw vond dat de informatie uit de campagne geen meerwaarde had t.o.v. de informatie die zij zelf o.a. via kennisakker.nl al verspreiden. Productschap Tuinbouw gaf aan dat zij het verzenden van deze informatie niet bij haar rol vindt passen: Er zijn commerciële partijen bij het project betrokken en dat betekent dat wij als PT geen rol moeten hebben. Bovendien er is er sprake van overlap. Dit gaven zij als reden om niet mee te werken aan de brede verspreiding van de informatie over Good Practices. Overigens is via LTO Groeiservice wel met Productschap Tuinbouw samengewerkt t.a.v. de waterweken glastuinbouw. 28 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

29 2.5 Verrassende elementen Over gewasbescherming vindt in het landbouwwereldje veel communicatie plaats. Het is een steeds terugkerend onderwerp. Om aandacht te vragen voor duurzame gewasbescherming is in deze campagne daarom vooral gezocht naar verrassende elementen Boegbeeld Henk Angenent Om zoveel mogelijk aandacht te krijgen voor de campagne hebben we een BN er ingezet als rolmodel. De keuze is gevallen op Henk Angenent. De winnaar van de laatste elfstedentocht staat bekend als een Hollandse doordouwer. Hij is zelf jarenlang spruitkoolteler geweest en is nu actief als melkveehouder en paardenfokker. Ook zijn vrouw Sannah is nauw betrokken bij de campagne. Angenent heeft zich op verschillende manieren ingezet voor de Duurzaam telen, begint bij jou : n Henk en Sannah hebben beiden een grote rol gespeeld bij de lancering van de campagne. Ze hebben ieder als captain meegedaan aan de estafettetocht en gezorgd voor een spectaculaire finish. Henk heeft ook toegelicht waarom hij duurzaam telen belangrijk vindt. n Het volgende optreden was tijdens de Aardappeldemodag in Westmaas waar Henk een presentatie heeft verzorgd over Akkerbouw is topsport waarin hij de link tussen topsport en akkerbouw legde en telers praktische tips gaf om ook in de akkerbouw te winnen. n Voor de winnaars van de prijsvraag tijdens de WaterWeken heeft Henk Angenent een schaatsclinic verzorgd in FlevonIce. Naar aanleiding van deze clinic is een filmpje gemaakt waarin deelnemende telers vertellen wat duurzaam telen voor hen betekent. n In het nieuwe, fancy blad Relax heeft Henk vertelt over zijn inzet voor duurzame akkerbouw. Buiten zijn fysieke optredens is zijn naam en afbeelding ook veel gebruikt in verschillende communicatie-uitingen: o.a. een voorwoord in de waterwekenfolder, foto s op uitnodigingen voor bijeenkomsten, in persberichten, artikelen, op de website en op de kaart bij de loepjes. Voor de verschillende bijeenkomsten is materiaal ontwikkeld waarop zijn beeltenis en quote stond; o.a. een rolbanner, diverse canvasschilderijen en de projectfolder. Ook zijn de canvasschilderijen opgehangen bij enkele proefboerderijen waar vaak landelijke bijeenkomsten zijn. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 29

30 30 Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou

31 Partners in de spotlight Dat de partner een belangrijke bedrijfsadviseur is voor menig teler, bleek al tijdens de bijeenkomst met telers en partners op Kasteel Groeneveld (als onderdeel van fase 1). Van administratief medewerker tot strategisch raadgever die meebeslist overinvesteringen (ook in gewasbescherming), de partner is veelal betrokken bij de bedrijfsvoering. In welke mate, dat verschilt per bedrijf. Maar dat ze vaak invloed heeft op besluitvorming, maakt dat de partner een belangrijke doelgroep vormt in de omgeving van de teler. Daarom zijn de partners van telers binnen de campagne in de spotlight gezet. Interviews met twee van hen zijn op duurzaamtelenbegintbijjou.nl geplaatst. Voor de bloembollenbijeenkomsten is een inlegvel gemaakt met daarin een dubbelinterview met Willem en Ria Vink. En in juli hebben we een persbericht uitgebracht met als titel Partners zijn belangrijke bedrijfsadviseurs, niet alleen naar de agrarische pers maar juist ook naar alle damesbladen zoals Libelle, Margriet, Santé, enz. Het bericht is met name door de digitale agrarische pers gepubliceerd (o.a. nudeboerop.nl, agf.nl, hortinews.nl). Tot slot is een interview met Sannah Angenent op duurzaamtelenbegintbijjou.nl geplaatst. Nieuwe Oogst publiceerde in februari 2011 een paginagroot artikel over de rol van de partner van de ondernemer. Partners van ondernemers zijn belangrijke bedrijfsadviseurs. In de plantaardige sector ondersteunen ze hun mannen bij hun ideeën om meer duurzaam te werken en beslissen mee over belangrijke investeringen. Laura Antuma, Hetty Schalk komen aan het woord, en ook vertelt Sannah Angenent haar kijk op duurzame teelt. We hebben ook ingezet op een interview in Libelle en/of Margriet met bijvoorbeeld Sannah Angenent en Greeke Robaard. En op een item in de Allerhande om via dat medium vrouwen van telers te bereiken. Ondanks herhaaldelijk contact zijn deze initiatieven helaas niet succesvol geweest. Eindrapportage Duurzaam telen, begint bij jou 31