Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur almaar sexyer Het weer: onvoorstelbaar grillig maar voorspelbaar interessant Iederéén kan dansen! Toch?

Transcriptie

1 Belgie-Belgique P.B. Gent X 3/2294 APRIL MEI JUNI 2008 Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur almaar sexyer Het weer: onvoorstelbaar grillig maar voorspelbaar interessant Iederéén kan dansen! Toch? Lentegids boordevol cursussen, trainingen, lezingen en ontmoetingsgroepen. Over actualiteit en samenleving, persoon en relatie, filosofie en zingeving, kunst en cultuur, wetenschap en technologie, gezondheid en milieu Volkshogeschool Gent-Eeklo vzw, Reigerstraat 8, 9000 Gent driemaandelijks tijdschrift, jaargang 5, nummer 2, april-mei-juni 2008 Uitgebreide onlinegids op

2 Je hebt het lentenummer van Goedgevonden in de hand. Het moet jou bekoren om (nog) eens een cursus te volgen. Daar is de lente een prima seizoen voor. Nieuwe energie opdoen. Buitenkomen en bewegen. Knoppen laten bloeien. Ramen openzetten en een frisse wind binnen laten waaien. Grote kuis houden of gewoon alles eens afspoelen. Genieten van meer warmte en meer licht In het rijke aanbod van Vormingplus en van de andere aanbieders uit onze regio zit er vast iets wat jou kan stimuleren om de stap te zetten en in te schrijven. Nog méér keuze vind je op onze website en de link naar prettiggeleerd. Kortom, er is heel wat te beleven. Gun het jezelf! Tot gauw. COLOFON Goedgevonden is het kwartaaltijdschrift van Vormingplus, Volkshogeschool Gent-Eeklo vzw, Reigerstraat 8 te 9000 Gent en is gekoppeld aan de interactieve website Tel , fax info.gent.eeklo@vormingplus.be ISSN REDACTIE Tim Deschaumes, Frank Dierickx Met bijdragen van Wim Auwerx, Lieven Deprettere, Tim Deschaumes en Kim Marlier. WEBREDACTIE Tim Deschaumes BEELDREDACTIE Tim Deschaumes Coverfoto: Rodolfo Belloli VORMGEVING Magelaan cvba, Gent DRUK New Goff, Mariakerke-Gent ADVERTENTIES frank.dierickx@vormingplus.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER René De Pauw Reigerstraat 8, 9000 Gent P-NUMMER P408678

3 IN DIT NUMMER Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur almaar sexyer Maartje de Meulder gidst je door de Dovengemeenschap 6 Het weer: onvoorstelbaar grillig maar voorspelbaar interessant Pieter De Meutter over zijn passie voor weer en wolken 8 Iederéén kan dansen! Toch? Christel Vande Velde over dansexpressie en dansplezier GOEDGEVONDEN GIDS 10 Actualiteit en samenleving [ontmoetingsgroepen, politiek, Café Mondiale ] 12 Persoon en relatie [assertiviteitstrainingen, omgaan met anderen, familiegeschiedenis ] 12 Persoonlijke ontwikkeling 16 Ik en de ander 18 Opvoeding 20 Filosofie en zingeving [filosofen, ethiek, religies ] 25 Kunst en cultuur [beeldende kunst, muziek, atelier ] 25 Kunst- en cultuurbeschouwing 29 Zelf creatief aan de slag 32 Gezondheid en milieu [lichaam, voeding, natuur, wandelingen ] 35 Handig en praktisch [computer, gsm, fotografie, klussen ] Coverfoto: Rodolfo Belloli 36 Lievens column 38 Praktische info

4 Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur almaar sexyer 4 Maartje de Meulder werkt voor Fevlado, de Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties. Ze is zelf op jonge leeftijd doof geworden. Voor Vormingplus geeft ze de cursus: Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur. Haar tolk komt eerst bij ons aan. Maartje laat nog wat op zich wachten. Maar dat heeft wellicht te maken met de Vlaamse Dovencultuur, zo leert ons een gesprek. wim auwerx Een deel van de cursus die je zal geven bij Vormingplus gaat over Dovencultuur. Wat mag ik me daarbij voorstellen? De Dovengemeenschap heeft een eigen taal en die is verbonden aan een eigen cultuur. Taal en cultuur beinvloeden elkaar altijd. Eigenlijk weten we nog niet zo goed wat Dovencultuur precies is. Je kan er wel gemakkelijk een aantal uiterlijke kenmerken van geven. Zo hebben dove mensen een andere manier om elkaars aandacht te vragen: ze gaan wuiven, op de tafel slaan of elkaar aanraken, nooit roepen. Een ander voorbeeld is oogcontact. Als twee dove mensen in een restaurant Tien minuten te laat komen, wordt in het milieu deaf standard time genoemd. tegenover elkaar zitten en er staat een kaars of bloemen tussen hen in, dan gaan ze die wegzetten om het oogcontact te vrijwaren. Dove mensen voelen ook een sterke behoefte om elkaar te ontmoeten. Ze gaan naar een dovenclub, of ze gaan naar een dovenfuif, het maakt niet uit hoe ver ze ervoor moeten rijden. De behoefte om elkaar te zien komt voort uit een sterke visuele ingesteldheid, die uiteraard typerend is voor alle doven. Maar dat zijn allemaal oppervlakkige voorbeelden van de Dovencultuur. Naar de wortels ervan is in Vlaanderen nog nauwelijks onderzoek gedaan. Vaak wordt gezegd dat de tijdsbeleving van dove mensen anders is, dat ze vaak te laat komen. Tien minuten te laat komen, wordt in het milieu deaf standard time genoemd. Maar is dat inderdaad een aspect van Dovencultuur? En is dit overal zo? We hebben er voorlopig het raden naar, er is nog niet echt onderzoek gebeurd. Dovencultuur is bovendien niet universeel. Ze ondervindt steeds in mindere of meerdere mate een invloed van de plaatselijke meerderheidscultuur. In Denemarken ervaarde ik dat te laat komen not done is, ook niet voor doven. Zie je een evolutie in de integratie van dove mensen? Er is zeker een positieve evolutie merkbaar. Voor mij is onderwijs heel belangrijk. Vroeger is er door horende pedagogen gekozen voor oraal onderwijs. De Vlaamse Gebarentaal werd binnen het onderwijs verboden en is meer dan tweehonderd jaar onderdrukt geweest. Daardoor was het niveau van het dovenonderwijs heel laag. Vandaag zie je daar nog steeds de sporen van, want het niveau van het dovenonderwijs is nog steeds niet hetzelfde als dat van het gewoon onderwijs. Een groot probleem blijft de financiering vanwege de overheid. Een doof kind in het normaal onderwijs heeft recht op maximum twaalf tolkuren per lesweek, voor de rest is het behelpen. Veel leerlingen presteren

5 gaat dan zal het daar voornamelijk de taal leren van zijn medeleerlingen. Niet in de lessen. Er worden geen lessen gegeven in gebarentaal (behalve in één school). Als het kind horende ouders heeft en integreert in een horende school dan leert het de gebarentaal soms pas op latere leeftijd van andere dove mensen of via een cursus gebarentaal. Als men geen gebarentaal kent dan is het behelpen, bijvoorbeeld via liplezen. Dat alle doven kunnen liplezen is een hardnekkige mythe. Als je nooit een gesproken taal hebt gekend, is het zeer moeilijk om te leren liplezen. Links Fevlado: VGT: Woordenboek Vlaamse Gebarentaal: gebaren.ugent.be daardoor onder hun niveau. Omdat ze ook moeilijk informeel contact kunnen maken, bijvoorbeeld onder de middagpauze of op de speelplaats, verloopt hun sociale en emotionele ontwikkeling vaak moeizaam. Is gebarentaal universeel? Neen. Net zoals bij gesproken taal heeft ook elk land zijn eigen gebarentaal. Binnen Vlaanderen heb je dan nog eens vijf regionale varianten. Dat is historisch gegroeid. Elke provincie had vroeger zijn eigen dovenschool en binnen die dovenschool werd er een eigen Een ander positief punt is dat de Dovengemeenschap opener geworden is. Meer horende mensen weten dat de Dovengemeenschap bestaat en dat wij de Vlaamse Gebarentaal gebruiken. De Vlaamse Gebarentaalcursus die Fevlado-Diversus organiseert is enorm populair. De Dovengemeenschap wordt een beetje sexyer. Ook de erkenning van de Vlaamse Gebarentaal in 2006 heeft heel wat positieve gevolgen. Er is meer geld, meer sensibilisering en meer media-aandacht. Er is natuurlijk nog veel werk aan de winkel. In Engeland, bijvoorbeeld, is gebarentaal elke dag te zien op televisie. De Dovengemeenschap heeft daar haar eigen tv-programma. Iedereen ziet gebarentaal, horende mensen vinden het daar al gewoon. In België moeten we op dat vlak nog een inhaalbeweging maken. Wat zijn de belangrijkste belemmeringen die je in het dagelijks leven ondervindt? Taal en toegang tot communicatie blijven de voornaamste hindernissen. Als dove mensen in hun vrije tijd een opleiding willen volgen of aan sport willen doen, dan hebben ze daar soms een tolk bij nodig en je hebt maar recht op achttien tolkuren per jaar. Dat is echt te weinig. Ook in de werksituatie heb je maar recht op een tolk gedurende tien procent van de arbeidstijd. Verder vind ik het vervelend dat ik vaak aan andere mensen moet vragen om voor mij te telefoneren, ik zou dat liever zelf doen. Er bestaat wel al Teletolk. Via een chatprogramma moet je daarbij contact opnemen met mensen die dan voor jouw telefoneren. Maar vaak werkt dat programma niet of zijn er te veel wachtenden voor je. Een tweede luik van je cursus gaat over de Vlaamse Gebarentaal. Hoe en wanneer wordt gebarentaal eigenlijk aangeleerd? Dat hangt af van persoon tot persoon en van situatie tot situatie. Een kind waarvan de ouders doof zijn, heeft gebarentaal als moedertaal. De taalverwerving gebeurt dan op dezelfde manier als bij horende mensen. Als de ouders horend zijn en het kind doof dan zit je in een andere situatie. Als het kind naar een dovenschool Dat alle doven kunnen liplezen is een hardnekkige mythe. variant gesproken. Dat kwam omdat dove kinderen vaak het hele jaar doorbrachten op school. Ze hadden dus geen contact met doven van andere scholen. Maar dove mensen in Vlaanderen begrijpen elkaar goed hoor. De varianten zijn vergelijkbaar met de dialecten in gesproken taal. Zijn er zaken die je in gebarentaal niet kan uitdrukken? Neen, die zijn er niet. Je kan over alles praten in gebarentaal. De woordenschat is nog wel iets beperkter dan bij het gesproken Nederlands, zo zijn er sommige Nederlandse woorden waar nog geen gebaar voor bestaat. Dat komt niet omdat gebarentaal minderwaardig is of geen echte taal is, maar wel omdat ze lange tijd onderdrukt geweest is. Ze heeft zich gedurende die periode niet normaal kunnen ontwikkelen. Je kan in gebarentaal trouwens ook kwaad worden, roepen of fluisteren. Dat doe je door de gebarenruimte aan te passen. Als ik kwaad ben of roep dan wordt mijn gebarenruimte veel groter. Je mimiek is op dat moment ook een heel belangrijk. Fluisteren doe je dan weer door je gebarenruimte te verkleinen of door onder tafel te gebaren. f 3 vrijdagvoormiddagen (9.30u-12.30u): 11, 18, 25 april 2008 f Maartje De Meulder f 24 (teksten inbegrepen) f Code: I.s.m. Fevlado-Diversus b PAG 17: Meer info Fevlado bestaat uit drie vzw s. Fevlado, Fevlado-Diversus en Fevlado-Passage. Fevlado houdt zich bezig met de belangenverdediging van doven en slechthorenden in Vlaanderen. In de eerste plaats richt zij zich tot de zowat vijfduizend dove Vlamingen die de Vlaamse Gebarentaal gebruiken. Belangenverdediging houdt ondermeer in: mediaaandacht, het verkrijgen van tolkuren, onderwijs en tewerkstelling. Fevlado-Diversus is een culturele vormingsdienst. Ze maken vormingspakketten, bieden vorming aan binnen de horende wereld en de Dovengemeenschap en begeleiden ook andere organisaties. Binnen Fevlado-Diversus loopt ook een onderzoeksproject naar het cultureel erfgoed van de Vlaamse Dovengemeenschap. Fevlado-Passage spitst zich toe op individuele dienstverlening. Hier kan een dove persoon bijvoorbeeld terecht wanneer hij zich gediscrimineerd voelt of een werkgever die communicatieproblemen ondervindt met zijn dove werknemer. 5

6 Het weer: onvoorstelbaar grillig maar voorspelbaar interessant 6 De radio had regen voorspeld, maar het is een kurkdroge zaterdagochtend als ik in Mariakerke arriveer. Het juiste weer voorspellen is een complexe zaak, weet ook Pieter De Meutter, die verbonden is aan Volkssterrenwacht Armand Pien en gefascineerd is door weerkunde. Zijn passie voor weerkunde volgde uit zijn interesse voor wolkensoorten. Zeg niet zomaar wolk tegen een wolk: hij vertrouwt mij toe dat de grillige wolkenformaties boven ons laaghangende stratocumuluswolken zijn. tim deschaumes Of je nu gelooft in de klimaatopwarming of niet, wees zuinig met water en energie. Ben je al lang geboeid door weerkunde? Ja, toen ik acht jaar was kreeg ik van mijn tante een boek over de natuur, met daarin een hoofdstuk over wolken. Dat gaf aan hoe kennis van wolkensoorten je kan helpen bij weersvoorspellingen. Dat interesseerde me erg en daarom zocht ik op het internet meer informatie op. Zo probeerde ik het weer te voorspellen aan de hand van de wolken, wat vaak compleet mislukte, maar mijn interesse was gewekt en is blijven bestaan. Ik sloot me aan bij de Volkssterrenwacht Armand Pien en begon workshops te geven over weersvoorspellingen. Op de volkssterrenwacht is er een weerstation. Vroeger werkte dat met klassieke weerinstrumenten, maar vandaag is alles digitaal: het is nu een automatisch weerstation. De oude instrumenten kun je nog steeds bekijken, die zijn nog steeds boeiend om te zien. Samen met een collega geef ik daar rondleidingen. Is weerkunde een oude wetenschap? In de oudheid was er wel interesse voor het weer, maar men beriep zich op wolken, weerspreuken en mythen. Daar zat soms wel een bron van waarheid in, maar betrouwbare weersvoorspellingen kun je daarmee niet doen. In de 19de eeuw begon men met de classificatie van wolken. Voor degelijk wetenschappelijk onderzoek is het wachten tot de 20ste eeuw. De kennis over weerkunde is vooral de laatste eeuw enorm toegenomen. De Eerste en Tweede Wereldoorlog speelden daarbij een belangrijke rol. Goede weerkundige kennis was enorm belangrijk voor het militaire luchtverkeer. Zo stelden de Amerikanen vast dat het veel langer duurde om naar Japan te vliegen, dan om terug te keren. Dat had met de straalstroom te maken, waarvan de werking toen nog niet goed gekend was. De weersatelliet was ook een grote vooruitgang. De eerste satellieten werden gelanceerd in het begin van de jaren Ze stuurden wolkenbeelden door naar de aarde. Aan de hand van wolkenfoto s, gecombineerd met waarnemingen aan de grond, kun je al gemakkelijk een weerkaart maken. Dat zullen we ook proberen in de cursus. Als je een weerkaart hebt, kun je met behulp van opeenvolgende satellietbeelden bepalen wanneer wolkenformaties een bepaalde regio bereiken. Voor weersvoorspellingen is de weersatelliet een echte revolutie. Een volgende stap is het gebruik van supercomputers. Ja, zo staat er in Londen een supercomputer die 52 mogelijke weersituaties berekent. In het begin liggen die allemaal dicht bij elkaar, maar vanaf tien dagen zijn er heel veel variaties. Je kunt het weer zo voorspellen voor de komende vijf dagen, een trend bepalen voor de komende tien, soms zelfs vijftien dagen. Die modellen zijn vereenvoudigingen en dus foutgevoelig, waardoor elke prognose nogmaals moet worden geïnterpreteerd door een weerman. In weerkundige termen is vijftien dagen blijkbaar een eeuwigheid. Hoe komt het dat het zo moeilijk is om het weer op langere termijn te voorspellen? Is het intrinsiek onvoorspelbaar? Sommigen brengen weerkunde inderdaad in verband met de chaostheorie. Maar het heeft ook te maken met de grote impact van kleine verschillen. Daarom gaan onweersvoorspellingen vaak de mist in. Als het mooi weer is, kan het lokaal onweren, maar voor hetzelfde geld gebeurt er niets. Het weer wordt vooral bepaald door de ligging van drukgebieden. Maar het is erg moeilijk om luchtdrukpatronen op lange termijn te voorzien. Vorige winter bleef het uitzonderlijk lang warm. De koude lucht was wel aanwezig, maar kon niet doorstoten naar Europa. Terwijl Europa gespaard bleef, kreeg Amerika wel hevige sneeuwstormen te verduren. Dat komt door de ligging van de luchtdrukgebieden. Zolang die niet wijzigen, krijgen we een bepaald weertype. De ligging van die drukpatronen is nog altijd te complex om op langere termijn te voorspellen. Hun gedrag wordt in de modellen vereenvoudigd voorgesteld, waardoor er sowieso foutjes ontstaan. Kleine verschillen worden snel groter: na vijf dagen is de fout vrij klein, maar na vijftien dagen is de voorspelling volledig onbetrouwbaar geworden. Wat is het verschil tussen weerkunde en klimatologie? Klimatologie heeft te maken met het nemen van gemiddelden. Een klimatologische voorspelling kan zijn: in juni zal het warmer zijn dan in januari. Weerkunde heeft het over het weer op dit moment. Klimatologie gaar over jaarlijkse gemiddelden: wat is het weer normaal gezien? Klimatologen houden zich ook bezig met het probleem van de opwarming van de aarde. Ze gebruiken daarvoor wel meteorologische gegevens, zoals de ligging van drukgebieden. Als er een verandering is in de ligging van een drukgebied, dat daar normaal ge-

7 Weersvoorspellingen Het weer is voor velen een dagelijks gespreksonderwerp. Regen, droog, warm, koud, het heeft een invloed op ons leven. 23 maart 2008 is de Werelddag van de Meteorologie, de weerkunde. In deze korte cursus zien we hoe talrijke weerssatellieten onze atmosfeer waarnemen. Supercomputers verwerken die massa gegevens en ontwikkelen weermodellen. Aan de hand van foto s, weerkaarten en voorbeeldsituaties overlopen we de termen die vaak gebruikt worden in het weerbericht en hoe voorspellingen worden gedaan. En we kijken even naar het verleden en naar de toekomst. Dit is een unieke kans om de eerste stappen te zetten in de meteorologie. f 2 dinsdagavonden (19.30u-22u): 8, 15 april 2008 f Vormingplus f Pieter De Meutter f 20 (teksten inbegrepen) f Code: I.s.m. Volkssterrenwacht Armand Pien zien permanent ligt, zoals het hogedrukgebied van de Azoren, dan kan dat wijzen op een klimaatswijziging. Of als de straalstroom verschuift, of als zeestromingen veranderen. Het begin van 2008 lijkt opnieuw warmer te zijn dan normaal, met temperaturen tot 13. De maand januari was tot nu toe inderdaad iets te zacht, maar december 2007 was dan weer behoorlijk koud. Op jaarbasis kun je geen conclusies trekken over de opwarming van de aarde. Dat moet over een periode van tientallen jaren gebeuren. De koude is wel voortdurend ergens aanwezig, maar de drukgebieden moeten zodanig liggen, dat we die koude lucht aangevoerd krijgen. Een onweersbui, zelfs een kleine tornado, kan zich binnen een uur ontwikkelen. Zo n orkaan ontwikkelt zich boven warm water, waarboven reusachtige stapelwolken ontstaan, in de tropen tot achttien kilometer hoog. Dat is een enorme fabriek waarin zich allerlei processen afspelen, zoals hagelvorming. Maar ook als weerkundigen een storm hebben voorspeld, kan een piloot toch nog verrast worden. Zo was er eens een straaljagerpiloot die zijn schietstoel moest gebruiken en in een storm terecht kwam. Binnen in de storm zijn er windsnelheden tot 100 km/u, het zit er vol hagelbollen en er is zoveel water dat de man bijna verdronken is. Door de combinatie van opstijgende lucht en zijn parachute, heeft hij twee uur gevangen gezeten in de storm: een ware hel. Links Ugent Volkssterrenwacht Armand Pien Vlaamse Vereniging voor Weerkunde Vroeger leken de winters kouder? Dat klopt wel degelijk. Vroeger waren er strengere winters. Als de aarde opwarmt heeft dat grote gevolgen. Met een stijging van 5 krijgen we hier een klimaat zoals in Noord-Afrika. Een stijging van 1 lijkt voor een leek verwaarloosbaar, maar dat is bijzonder veel. Moesten we met de CO 2 -uitstoot in 2000 volledig gestopt zijn, dan nog zal de zeespiegel gedurende 1000 jaar stijgen. Maar of je nu gelooft in de klimaatopwarming of niet, wees zuinig met water en energie, dat komt jezelf en de aarde sowieso ten goede. Waarom en voor wie zijn weervoorspellingen zo belangrijk? Eerst en vooral: we mogen van geluk spreken dat we zo n regenweer hebben. Als je kijkt naar landen in het Midden-Oosten: daar is water het blauwe goud. We hebben ook geluk dat we geen extreem weertype hebben, zoals in Amerika, waar uiterst lage temperaturen voorkomen en er regelmatig orkanen zijn. Dan is een snelle en nauwkeurige voorspelling zeer belangrijk. In de cursus leer je hoe je het weer kunt voorspellen? Ja, om een voorspelling te maken kun je het best eerst naar het weerbericht luisteren. Dat geeft een goede indicatie van trends. Als sneeuw wordt voorspeld, dan weet je welke weerkaarten je moet raadplegen. We mogen van geluk spreken dat we zo n regenweer hebben. Als je kijkt naar landen in het Midden-Oosten: daar is water het blauwe goud. Als het gaat onweren, dat weet je dat je naar andere weerkundige parameters moet kijken. Aan de hand van een radar kun je twee uur op voorhand voorspellen of het boven Gent gaat regenen of niet. Je leert ook hoe je de wolkenhoogte kunt bereken, hoeveel energie België uitstraalt en het verband daarvan met het broeikaseffect, hoe vochtig de lucht hier is in vergelijking met Afrika Je komt te weten wat de vorm van de condensatiestrepen van vliegtuigen of halo-effecten rond de maan je vertellen over het weer van de komende dag. 7

8 Iederéén kan dansen! Toch? Dans alsof je ragfijne draden weeft in de ruimte! Beweeg alsof je stalen kabels spant doorheen de zaal! Spin jouw eigen web van cirkels en lijnen en kijk welk patroon er ontstaat! Het zijn stuk voor stuk opdrachten die Christel Vande Velde je geeft tijdens een cursus dansexpressie. kim marlier 8 Mensen staan soms versteld hoe creatief ze kunnen zijn. Dansexpressie is een manier van dansen waarbij geen danspassen of choreografieën worden aangeleerd, vertelt Christel. In plaats daarvan vertrek je vanuit de mogelijkheden die je zelf als danser hebt en wat je voelt. Dansexpressie is ontstaan in de jaren In die jaren van vrijheid, verlangde men ook naar vrijheid in beweging. Men creëerde een vorm waarbij datgene wat er binnenin de danser leeft in beweging wordt omgezet. In dansexpressie dans je nooit een opgelegde vorm. Je danst jezelf en tijdens het dansen ontdek je dingen, leer je iets over jezelf. Inzicht in eigen gedrag is uiteraard niet het enige wat dansexpressie beoogt! Deelnemers ervaren een sessie op verschillende ma- nieren. Voor sommigen is het puur ontspanning door beweging, anderen zeggen meer energie te krijgen ( ik kwam moe naar hier en ga opgeladen naar huis ), nog anderen komen alleen voor het dansplezier. Wat is dan het verschil met hedendaagse dans? In hedendaagse dans staat eerder het danstechnische centraal. Welke passen je maakt op welke timing, mooi in lijn met eventuele andere dansers. Hedendaagse dans streeft een andere doelstelling na dan dansexpressie. Dansexpressie is improvisatie van het begin tot het eind, elke keer opnieuw. Toch ligt de basis van dansexpressie in de hedendaagse, moderne dans. De docent gebruikt elementen uit hedendaagse dans om beweging te stimuleren maar plaatst dit in een andere didactische aanpak. Daardoor is het doel niet de vorm, de presentatie maar eerder de ervaring die iemand krijgt door te dansen. Wat mag je verwachten bij een eerste kennismaking? Een sessie dansexpressie is opgebouwd uit opdrachten. Die opdrachten schrikken mensen in het begin soms af. Ik doe het verkeerd of Ik begrijp het niet goed zeggen ze dan. Maar het is belangrijk om niet te twijfelen of te denken dat je iets niet kan. Iedereen is creatief, iedereen kan met minstens één oplossing op de proppen komen. Elke oplossing is een goede oplossing. Wat je voelt en wat je doet is goed. In een sessie dansexpressie moet er niets! Mensen staan soms versteld hoe creatief ze kunnen zijn. Je blijft jezelf ongeacht welke opdracht er ook voorgeschoteld wordt en al snel zal je merken dat er een lijn zit in de oplossing die je bij elke opdracht bedenkt. En daaruit kun je iets leren. Je bouwt ook aan het contact met anderen in de groep. De eerste sessies speel ik op veilig zodat ook beginnende dansers tijd krijgen om te wennen. Ik geef nooit opdrachten rond fysiek contact in eerste sessies omdat dit voor sommige deelnemers te direct, confronterend of beklemmend zou zijn. Na een speelse kennismaking met de groep geef ik opdrachten waar je oppervlakkig contact maakt met een ander. Je begint solo en daarna dans je samen. Systematisch bouw ik dat contact verder uit. Dat gaat

9 van vluchtige aanrakingen, even oogcontact maken tot echt met twee dansen. Zo bouwt iedereen dit verder op, binnen eigen grenzen weliswaar. En hoe is het om jou als docente te hebben? Ik werk in elke sessie met een opbouw vanaf de opwarming tot de eindimprovisatie. De opwarming doen we samen. Daarna gaan we aan de slag rond een thema. Voor de opdrachten baseer ik mij op een bewegingskader (cfr. hedendaagse dans). In elke sessie vind je iets terug van tijd, kracht en ruimtegebruik. Dit kader dient als houvast en zorgt dat de opdrachten gevarieerd worden. Ik werk veel met fantasiebeelden. Veel inspiratie haal ik uit teksten, woorden, foto s, materialen. Vaak laat ik mij ook inspireren door elementen uit de natuur, de seizoenen. Een spinnenweb, het ontwaken van nieuw leven in de lente, de kleur van bloemen, Ik gebruik de vorm, de kwaliteiten, de impressies die ze oproepen en probeer de deelnemers zo uit te dagen om anders te bewegen, om variatie te brengen in wat ze doen of geef hen zo een aanleiding om in beweging te komen. Via die beelden zet ik de dansers ertoe aan om zich buiten hun vertrouwde beweging te wagen. Iemand met mooi afgemeten bewegingen raakt zo geinspireerd om vloeiend te dansen. Een sessie heeft altijd een doel. Dat kan danstechnisch zijn, bijvoorbeeld zachte bewegingen leren afwisselen met zeer krachtige, klein tegenover groot bewegen, snel tegenover traag, Dat kan ook sociaal-emotioneel zijn, bijvoorbeeld door mensen weg te lokken van hun favoriete plekje in de zaal en ze de ruimte leren te gebruiken, door samen een dansstukje te maken, door een toonmoment in te lassen, door een gevoelsimpressie vorm te geven. De doelen geef ik zelden mee aan de deelnemers. Het zit verborgen in de thema s die ik aanbreng. Hoe heb je zelf de dansexpressie ontdekt? Tijdens een dramacursus merkte de docent fijntjes op of ik niet beter een cursus dansexpressie zou volgen in plaats van drama. Ik kwam terecht bij Jos Depla, één van de grondleggers van dansexpressie in Vlaanderen en stond perplex. Het was een ontdekking te merken dat ik zoveel kon met enkel en alleen mijn lichaam. Daarnaast kon ik keer op keer ervaren wat dansen met mij deed. Op een impliciete manier werkte het therapeutisch en had het invloed op mijn zelfbeeld en zelfvertrouwen. Ik was verkocht en verdiepte mij steeds meer in dans en beweging via cursussen en opleidingen. Werkt dansexpressie voor iedereen? Als je ervoor openstaat? Ja! En omdat iedereen vertrekt vanuit zijn eigen bewegingsmogelijkheden is het ook voor velen toegankelijk. Mensen van verschillende leeftijden, verschillende achtergronden, met of zonder danservaring, met of zonder conditie of lenigheid, nemen deel. Ooit organiseerde ik in het Centrum voor Basiseducatie Aalst een bewegingscursus als een alternatieve assertiviteitscursus. Het is voor mij nog altijd één van de mooiste bewijzen dat deze vorm toegankelijk is voor iedereen. De deelnemers ontdekten al dansend waar hun grens lag en durfden die aan te geven. Hier heb ik dingen gedurfd, die ik normaal nooit zou durven, vertelde één van de deelnemers nadien. Een andere vrouw vertelde enkele weken later: Ik ben gaan dansen en het kon me niets schelen wat ze van me dachten. Ik voelde me goed in mijn vel. En om dat goede gevoel bij deelnemers te bereiken, daar doe ik het voor! Improviseer met beweging Ontdek je eigen spontane bewegingspatroon als vertrekpunt voor een steviger lichaamsbewustzijn. Gebruik de ruimte om je heen vanuit diverse impulsen: muziek, tekst, beeld, materiaal, gevoelsimpressies, kortom opdrachten die aanzetten tot creatieve improvisatie. Je danst alleen en samen met anderen vanuit jouw bewegingsmogelijkheden. Danservaring is niet nodig. Meebrengen: gemakkelijke kledij, sokken en iets om te drinken. f 6 woensdagavonden (19.30u-22u): 9, 16, 23, 30 april + 7, 14 mei 2008 f VCOK, R. Van Gaverestraat 67a, Gent f Christel Vande Velde f 65 f Code: Proef van dans en beweging Beleef plezier aan je lijf in deze kennismaking met dans- en bewegingsexpressie. Ontdek je eigen bewegingstaal als vertrekpunt voor een steviger lichaamsbewustzijn. Gebruik de ruimte om je heen vanuit diverse impulsen: muziek, tekst, beeld, materiaal, gevoelsimpressies, kortom opdrachten die aanzetten tot creatieve improvisatie. Je danst alleen en samen met anderen vanuit jouw bewegingsmogelijkheden. Verruim je danstaal en versterk de expressie in je natuurlijke bewegingen met de groep als stimulans. Danservaring is niet nodig. Meebrengen: gemakkelijke kledij, sokken en iets om te drinken. f 3 donderdagavonden (19.30u-22u): 15, 22, 29 mei 2008 f Cultureel Centrum t Groenendal, Brandegems Ham 5, Merelbeke f Christel Vande Velde f 30 f Code: I.s.m. de gemeente Merelbeke, dienst Cultuur Dansexpressie brengt mij in mijn lichaam waardoor een stroom van creativiteit mij tot ontspanning en speelsheid brengt. Dansexpressie brengt voor mij telkens weer een creatief proces op gang. Een proces waarin een samenspel ontstaat tussen gevoel, emoties, vorm, mijn grenzen. Zo kan ik, alleen en samen met anderen, tot een stromend leven komen. (Heidi) 9

10 ACTUALITEIT EN SAMENLEVING Foto: Kait Curran 10 VORMINGPLUS GENT-EEKLO Voor alle Vormingpluscursussen kun je telefonisch, per of op onze website inschrijven. Soms moet je voor een Vormingpluscursus elders inschrijven. De contactinfo vind je dan onderaan de cursustekst. Voor uitgebreide inschrijvingsinformatie, zie p De Chinese eeuw Met de olympische zomerspelen in Peking in het vooruitzicht zijn alle ogen op China gericht. China is volop bezig aan een economische opmars en wordt in de nabije toekomst wellicht een grootmacht. John Vandaele schetst niet alleen de achtergronden van het economische wonder, maar ook de sociale, politieke en economische gevolgen. Wat betekent bijvoorbeeld de Aziatische boom voor ons als consument én als werknemer? Is de Chinese groei nu een zegen of een vloek voor onze koopkracht en komen onze lonen niet onder druk? Hoe is het gesteld met het loon van de Chinese werknemer en met de inkomensongelijkheid? Wat met vakbondsvrijheid en andere mensenrechten? Wat is de weerslag op het milieu? f Woensdagavond (19.30u-22.30u): 14 mei 2008 f John Vandaele f 8 f Code: De gouden stroom nabij de verboden stad in Peking (Foto: Benny Verbercht) Bezoek aan het federale parlement Het paleis der natie vormt het zenuwcentrum van de Belgische politiek. In de Kamer van Volksvertegenwoordigers en Senaat worden regeringen gemaakt en gekraakt, worden ministers aan de tand gevoeld en leggen koningen de eed af. Een gids van de Senaat leidt ons rond in de statige gangen en leeszalen die we kennen uit het televisiejournaal. Hij gunt ons ook een blik achter de schermen van commissiezalen, plenaire vergaderingen. Doorheen de rondleiding krijgen we ook een duidelijker beeld van de werking van onze parlementaire democratie en de Belgische federatie. f Zaterdagvoormiddag: 24 mei 2008 f Afspraak om 9u aan Vormingplus, terugkomst voorzien rond 14.30u f Janusz Vanhellemont f 8 (vervoer inbegrepen) f Code: Cités, fabrieken en migratie Het verhaal van de Brugse poort De Brugse Poort is ontstaan als arbeiderswijk rond de eerste grote industriële fabrieken in Vlaanderen. De sterke concentratie van beluikhuisjes getuigen van het harde arbeidersbestaan in de 19de eeuw. Ook vandaag beweegt er heel wat in de Brugse Poort. Oudere Gentenaars, jongeren, migranten van de eerste en tweede generatie en vluchtelingen, leven er allemaal door elkaar. We bekijken welke plannen de stad heeft om de buurt op te waarderen, met het project Zuurstof voor de Brugse poort. Genoeg redenen dus om kennis te maken met deze legendarische volkswijk en haar bewoners. f Zondagnamiddag (14u-17u): 29 juni 2008 f Afspraak aan tramhalte Brugsepoort (Begijnhoflaan, aan het standbeeld van Jozef Guislain) f Janusz Vanhellemont f 8 f Code: ACTUALITEIT EN SAMENLEVING

11 Rendez-vous met België In dit tijdperk van globalisering waarin de wereld steeds kleiner wordt, lijken we ons steeds verder te verwijderen van onze landgenoten aan de andere kant van de taalgrens. Vormingplus Gent-Eeklo en vzw Masereelfonds willen die afstand verkleinen en uitwisseling tussen Noord en Zuid stimuleren. We hebben hiertoe een samenwerking opgezet met de organisaties Citizenne in Brussel en L Aquilone in Luik. We laten ons telkens op sleeptouw nemen door vrijwillige gidsen die ons hun hoogst persoonlijke blik op de stad gunnen. Neem deel en ontdek Gent, Brussel en Luik zoals alleen ingewijden het kennen. We voorzien ook tijd en ruimte voor interactie en wederzijdse kennismaking met onze landgenoten, ondermeer tijdens het middagmaal. Kennis van de andere landstaal is geen vereiste. Rendez-vous met Luik zaterdag 7 juni 2008 (8.15u-19u) L Aquilone is een organisatie die diverse interculturele activiteiten organiseert in de Luikse regio. Er is heel wat aandacht voor cultuur met theatervoorstellingen, muziek en interculturele avonden. Onze Luikse gastheren en gastvrouwen laten de toeristische hoogtepunten niet links liggen. We komen ook meer te weten over het sociale en culturele leven in Luik. Rendez-vous met Gent zaterdag 12 april u Verwelkoming bij Vormingplus Gent-Eeklo. Introductie door Bart De Wilde (Masereelfonds) 11u Vrijwillige gidsen loodsen ons in kleine groepen door de stad in een persoonlijk parcours 12.30u Middagmaal 14u Vervolg van het parcours 16u Uitwisseling van ervaringen met koffie bij Vormingplus 17u Vertrek van inwoners Luik en Brussel f We verzamelen telkens bij Vormingplus Gent-Eeklo, Reigerstraat 8, Gent f Janusz Vanhellemont f 30 voor het hele programma (maaltijden en vervoer naar Luik en Brussel inbegrepen. Drank niet inbegrepen.) f Code: I.s.m. Masereelfonds Gent Project gerealiseerd met de steun van het Prins Filipfonds, beheerd door de Koning Boudewijnstichting b PAG 27: Dat verrassende land: Wallonië Rendez-vous met Brussel zaterdag 17 mei 2008 (8.30u-18u) Citizenne is het Vormingpluscentrum voor de regio Brussel. Toch is door de aard van de stad Brussel de werking en het publiek helemaal anders. Het accent van de werking ligt onder meer op de uitwisseling van culturen in de grootstad. De diversiteit van onze hoofdstad staat dan ook centraal in de parcours die uitgewerkt worden door de vrijwilligers van Citizenne. Enerzijds de drukte van bijvoorbeeld de Europese wijk en de buildings in Manhattan, anderzijds de volkse wijken en levendige buurtcentra. ANDERE ORGANISATIES Voor cursussen van andere organisaties schrijf je in bij die organisaties zelf. Hun contactinfo vind je onder elke cursustekst. Overleggen met de burger In deze cursus beantwoorden we de vragen over burgerparticipatie die jij en je collega s uit andere steden, gemeenten en wijken zich stellen. We vatten de cursus vooral praktisch op: via praktijkgerichte oefeningen formuleren we een antwoord op de bovenstaande vragen. We bespreken ook situaties die je als deelnemer zelf inbrengt. f 2 maandagen (9.30u-16.30u): 21, 28 april 2008 f Stichting Lodewijk de Raet, p Kon. Maria-Hendrikaplein 64a, Gent f 110 Stichting Lodewijk de Raet, , 11 ACTUALITEIT EN SAMENLEVING

12 PERSOON EN RELATIE PERSOONLIJKE ONTWIKKELING VORMINGPLUS GENT-EEKLO Voor alle Vormingpluscursussen kun je telefonisch, per of op onze website inschrijven. Soms moet je voor een Vormingpluscursus elders inschrijven. De contactinfo vind je dan onderaan de cursustekst. Voor uitgebreide inschrijvingsinformatie, zie p We zijn wat we denken Hoe je gedachten je leven bepalen Het is een mentale wet: alles waar je je aandacht op richt wordt groter. Je gedachten zijn niet dé werkelijkheid. Ze zijn enkel gebeurtenissen in je geest. In deze cursus verwerf je basisinzichten in de werking van de geest en je oefent hoe je gedachten kan observeren en selecteren. Je gebruikt productieve gedachten en komt los van de schadelijke gedachten. De technieken die je aanleert via meditatieoefeningen zijn eenvoudig en praktisch bruikbaar. Ze zijn gebaseerd op oude wijsheden én moderne psychologische inzichten. De cursus richt zich tot mensen die respect hebben voor logica en gezond verstand, maar die ook aanvoelen dat de ratio grenzen heeft. Beter zorgen voor jezelf Psychologieparel van Buelens & Vermeiren Als duizend anderen van je houden, maar je houdt niet van jezelf, zal andermans liefde nooit volstaan. Het boek Beter zorgen voor jezelf van Marc Buelens en Ann Vermeiren, begint met dit citaat. Ze stellen vast dat veel mensen zorgen voor anderen, soms ten koste van zichzelf, al weten ze dat niemand gediend is met die zelfverwaarlozing. Zelfzorg begint met eerlijke zelfkennis, met jezelf onvoorwaardelijk het recht te geven om te bestaan en het doorbreken van zelfsabotage. Je geeft weer richting en ruimte aan jezelf. f 4 donderdagvoormiddagen (9.30u-12.30u): 10, 17, 24 april + 8 mei 2008 f Helena Verhaeghe f 40 (teksten inbegrepen) f Code: f 5 vrijdagavonden (19.30u-22u): 11, 18, 25 april + 9, 16 mei 2008 f Patrick De Decker f 52 (teksten inbegrepen) f Code: foto: Cillenj PERSOON EN RELATIE

13 Jezelf zijn Naar een meer harmonisch en evenwichtig leven Inzicht in jezelf kan je verwerven. In de cursus krijg je de kans om stil te staan bij de verschillende aspecten van wie je bent als persoon (verstand, gevoel, lichaam, wezenlijke eigenheid) om zo jezelf en anderen beter te begrijpen. Je ontdekt hoe je die aspecten op een harmonische manier kan beleven. Zo leg je de basis voor een steviger contact met jezelf en krijg je uitzicht op een dynamisch en gelukkig leven. f 3 vrijdagnamiddagen (14u-17.15u): 9, 16, 23 mei 2008 f Cultureel Centrum t Groenendal, Brandegems Ham 5, Merelbeke f Thea Bombeek f 30 (teksten inbegrepen) f Code: I.s.m. PRH en de gemeente Merelbeke, dienst Cultuur f 3 voormiddagen (9.30u-12.30u): 18, 20, 22 augustus 2008 f Thea Bombeek f 30 (teksten inbegrepen) f Code: I.s.m. PRH Mandala tekenen Experimenteren met vrijheid binnen grenzen Mandala tekenen is tekenen binnen een cirkel. Je kan de mandala beschouwen als een plattegrond van ons menselijk bewustzijn. Het is een manier om wat in je leeft tot uitdrukking te brengen. Binnen de veilige grens van de cirkel experimenteer je met kleur, lijn en vorm. Via gerichte opdrachten word je uitgenodigd om contact te maken met je innerlijke belevingswereld. Op een speelse, creatieve en meditatieve wijze breng je jezelf in expressie. Je ordent jezelf iedere keer opnieuw rond je centrum en je herstelt op die manier je innerlijk evenwicht. Je kan mandala tekenen zien als een vorm van meditatie en als spel. Er is geen tekenervaring vereist. Meebrengen: kleurpotloden en passer. f 5 vrijdagavonden (19.30u-22.30u): 11, 18, 25 april + 9, 16 mei 2008 f Helena Verhaeghe f 60 (tekenpapier en verf inbegrepen) f Code: Pensioen in zicht Je bent (bijna) toe aan een welverdiend pensioen? Misschien kijk je er naar uit, want er is nog zoveel mogelijk. Of weet je nog niet goed hoe je je nieuwe leven vorm wil geven? Deze avond is een aanzet om, samen met lotgenoten, stil te staan bij wat arbeid voor jou betekend heeft en na te denken over deze volledig nieuwe levensfase. Na een korte uiteenzetting kan je vanuit je eigen levenservaring de aangereikte informatie verkennen, mogelijk relativeren en delen met anderen. Deze avond is ook een smaakmaker voor een vierdaags residentieel seminarie in Borzée (5-8 juli 2008, Stichting Lodewijk de Raet). f Maandagavond (19.30u-22u): 14 april 2008 f Lieve Leemans f 10 f Code: I.s.m. Stichting Lodewijk de Raet Mindfulness of aandachtstraining Een training van milde aanwezigheid Onthaasten, herbronnen, genieten, leven en voelen dat je leeft. Mindfulness, zo luidt het nieuwe basiswoord voor wie beter wil leren omgaan met de onvermijdelijke stress van het leven. Mindfulness vindt zijn oorsprong in boeddhistische meditatietechnieken in combinatie met cognitieve psychologie. In plaats van voortdurend toe te leven naar doelen die ver in de toekomst liggen, betekent Mindfulness met een milde open aandacht aanwezig zijn bij wat nu is. Je leert zo goed mogelijk om te gaan met wat zich aandient. We werken met praktische oefeningen zoals: stressgewaarzijn, ademhalingsconcentratie, lichaamsgewaarwording, yoga en meditatie. Dit is een basiscursus, geen therapie. f 6 vrijdagvoormiddagen (9.30u-12u): 18, 25 april + 9, 16, 23, 30 mei 2008 f Relatie-Studio, Voskenslaan 167, Gent f Marisa Hoslet f 115 (teksten en 3 oefen-cd s inbegrepen) f Code: i.s.m. Mindful groeien f 6 maandagavonden (19.30u-22u): 19, 26 mei + 2, 9, 16, 23 juni 2008 f VCOK, R. Van Gaverestraat 67a, Gent f Marijke De Waele f 115 (teksten en 3 oefen-cd s inbegrepen) f Code: i.s.m. ITAM f 4 voormiddagen (9.30u-12u): 1, 2, 3, 4 juli 2008 f Relatie-Studio, Voskenslaan 167, Gent f Marisa Hoslet f 85 (teksten en 3 oefen-cd s inbegrepen) f Code: i.s.m. Mindful groeien 13 PERSOON EN RELATIE

14 ANDERE ORGANISATIES Voor cursussen van andere organisaties schrijf je in bij die organisaties zelf. Hun contactinfo vind je onder elke cursustekst. Lig er niet wakker van Een slaapcursus Herken je deze vicieuze cirkel: bang zijn dat slapen niet zal lukken, waardoor het inderdaad ook niet meer lukt? Moeilijk of niet kunnen stilvallen als je in bed ligt. Niet meer kunnen (her)inslapen als je veel te vroeg wakker bent. Wat je in deze cursus leert zijn beproefde zelfcontroletechnieken uit de cognitieve gedragstherapie en de wetenschappelijke hypnose om die slaapremmers de baas te worden. 14 NLP: leven (z)onder invloed Neurolinguïstisch programmeren, NLP, is een fascinerende manier om je bewust te worden van de manier waarop je denkt, ervaart en communiceert. Het is de kunst om via taalpatronen (Linguïstisch) je manier van denken (Neuro) optimaal te laten werken (Programmeren). Voor NLP is de persoonlijke interpretatie van de wereld de basis van de dagelijkse ervaringen. We gaan na hoe NLP je innerlijke beleving kan sturen: wat is de structuur van jouw persoonlijke ervaring en hoe kom je tot besluiten en acties? vanuit welke waarden/overtuigingen treed je in relatie en communiceer je met de wereld? hoe leer je kijken naar jezelf en hoe kan je hulpbronnen inschakelen om jezelf bij te sturen? hoe stem je af op het kanaal van de ander? f 2 zaterdagen (9.30u-16.30u): 24, 31 mei 2008 f Pieter Tuytten f 40 (teksten inbegrepen) f Code: Ik ben goed genoeg Een creatieve exploratie van wie ik ben, en hoe ik me toon Er is vaak een dwingende stem in je die van je eist dat je perfect bent. Door allerlei oefeningen, via lichaamstaal, via zelfreflectie ga je op ontdekking naar je eigenheid. Je leert houden van jezelf zoals je bent. Op die manier ontwikkel je een basis om te groeien. Het is belangrijk om zicht te krijgen op wat je hindert om spontaan jezelf te zijn. We staan ook stil bij een aantal voorwaarden om je goed genoeg te kunnen voelen. f 3 voormiddagen (9.30u-12.45u): 15, 16, 17 juli 2008 f Vera Delbeke f 36 (teksten en materiaal inbegrepen) f Code: I.s.m. PRH f Zaterdag (10u-17u): 19 april 2008 f Vormingscentrum Polariteit, Verkortingstraat 55, St.-Amandsberg f 50 Polariteit, , Kennismaken met intuïtieve ontwikkeling Via praktijk- en ervaringsgerichte oefeningen leer je terug contact te maken met je eigen wezen: je ontdekt je verbondenheid met de aarde en de kosmos, je leert het opladen, loslaten en laten stromen van energie. We staan uitgebreid stil bij onze waarneming en zintuiglijke intelligentie. We leren omgaan met grenzen. Bedoeling is meer thuiskomen in je lichaam, worden wie je eigenlijk bent f Zondag (10.30u-17.30u): 27 april 2008 f Kimura, Gouden Leeuwplein 1, Gent (1ste verdieping boven Maxx en de Draak) f 35 Timotheus vzw, , PERSOON EN RELATIE

15 Relaxeren kan je leren Als je last hebt van spanningen of stress. Als je onmachtig staat tegenover psycho-fysiologische klachten zoals hoofdpijn, maag-, darm- of huidklachten, hyperventilatie, hypertensie of geplaagd wordt door symptomen als blozen, concentratiemoeilijkheden of slaapstoornissen. In al deze gevallen kan een efficiënte relaxatietechniek heel handig zijn. f 4 dinsdagavonden (19.30u-22u): 13, 20, 27 mei + 3 juni 2008 f Deinze f 100 Chrysalis vzw, , Ontdek en kies je eigen kleur en stijl Deze cursus helpt je bij het ontwikkelen van een eigen stijl om je persoonlijke uitstraling te vergroten. Dit gebeurt door harmonieuzer te leren omgaan met de kleuren van kledij, accessoires en make-up. Op basis van een kleurenanalyse en een analyse van de structuur van het gelaat en het lichaam, verkennen we onze eigen uiterlijke persoonlijkheid. f 3 woensdagavonden (19u-22u): 7, 14, 21 mei 2008 f Ontmoetingscentrum Kluizen, Kluizendorpstraat 80, Evergem-Kluizen f 50 Cultuurcentrum Evergem i.s.m. Imagecontrol, , foto: Dsapriza Met zachte hand Kwaliteit van leven bevorderen door zorgvuldig aanraken Zelfhypnose en mentale training De sterk gefocuste aandacht en het ontvankelijk zijn voor suggesties, maken dat men in hypnose meer controle kan hebben op zaken waar men voorheen weinig of geen controle op had (slechte gewoonten, tics, pijn ). Daarnaast is het een uitstekende antistressmethode en is het als mentale training een gewaardeerde manier om prestaties te optimaliseren. f Zaterdagen (10u-17u): 17, 24 mei 2008 f Vormingscentrum Polariteit, Verkortingstraat 55, St.-Amandsberg f 100 Polariteit, , Tactvol lichamelijk aanwezig zijn en zorgvuldig aanraken zijn de basis van een menswaardige en goede zorgverlening. Hand in hand met de zorg voor jezelf, leer je op deze kennismakingsdag over tact, invoelen, grenzen afbakenen en ieders eigenheid respecteren. Het oefenen van specifieke tactiele vaardigheden helpt je om te komen tot een opbouwend, helend en ondersteunend contact. f Donderdag (9.30u-17u): 8 mei 2008 f De Blauwe Poort, Collegebaan 49, Melle f 40 La Verna, , 15 PERSOON EN RELATIE

16 VORMINGPLUS GENT-EEKLO Assertiviteitstraining: zeker van mezelf We oefenen in assertief gedrag: handelen met respect voor jezelf en voor de ander. We gaan na hoe communicatiepatronen in elkaar zitten en hoe je daar flexibel mee kunt omgaan. Stapsgewijs en met veel praktische oefeningen werken we aan: inzicht in het verschil tussen onderdanig, assertief en agressief gedrag; duidelijk formuleren wat je wel en niet wil, wat je voelt; het stellen van grenzen en het bieden van passende zorg; nee durven zeggen en kunnen accepteren; waardering, hulp en kritiek kunnen geven en ontvangen; het ontwikkelen van zelfvertrouwen en een eigen stijl. Dit is een basiscursus voor mannen en vrouwen. Er is geen voorkennis vereist. f 10 donderdagavonden (19.30u-22.15u): 10, 17, 24 april + 8, 15, 22, 29 mei + 5, 12, 19 juni 2008 f Helena Verhaeghe f 100 (teksten inbegrepen) f Code: f 5 dagen (10u-16u): 20, 21, 22, 25, 26 augustus 2008 f Cultureel Centrum t Groenendal, Brandegems Ham 5, Merelbeke f Lief Cuyvers f 100 (teksten inbegrepen) f Code: I.s.m. de gemeente Merelbeke, dienst Cultuur IK EN DE ANDER Voor alle Vormingpluscursussen kun je telefonisch, per of op onze website inschrijven. Soms moet je voor een Vormingpluscursus elders inschrijven. De contactinfo vind je dan onderaan de cursustekst. Voor uitgebreide inschrijvingsinformatie, zie p info.gent.eeklo@vormingplus.be foto: Andrew Conn Op zoek naar de kracht van boosheid Psychologieparel van Harriet Lerner Sommige mensen blijven beleefd en houden een schijnglimlach op, ook al worden ze herhaaldelijk respectloos behandeld. Anderen barsten uit in woede of worden emotioneel afstandelijk. In al die gevallen verlies je op termijn respect voor jezelf en respect voor de ander. Aan de hand van teksten uit het boek Dans van woede van Harriet Lerner, bespreken we: op wie we werkelijk kwaad zijn en wie verantwoordelijk is voor wat; hoe we ongezonde patronen in onze relaties (met partner, ouders, kinderen, collega s, ) kunnen ontdekken en doorbreken hoe we onafhankelijker kunnen worden zonder de band met anderen te verliezen. f 4 donderdagvoormiddagen (9.30u-12.30u): 15, 22, 29 mei + 5 juni 2008 f Winny Schaillée f 40 (teksten inbegrepen) f Code: Op zoek naar de invloed van onze familiegeschiedenis Psychologieparel van Nagy Volgens Nagy dragen mensen, tot hun eigen vreugde en verdriet, hun familiegeschiedenis in zich mee. Hij is bekend voor zijn aandacht voor (on)zichtbare loyaliteiten en het verbindend werken. We bekijken: de balans van geven en ontvangen in families; de rol in een familie van het perfecte kind, de zondebok of rebel, het kind dat kind moet blijven of vervangouder moet worden; de soorten loyaliteiten en hoe we daar passend mee kunnen omgaan; hoe we soms ongewild de rekening doorgeven en hoe kunnen we daar milder in kunnen worden. We werken vooral rond algemene inzichten; het is geen therapie of vakopleiding. f 4 donderdagvoormiddagen (9.30u-12.30u): 10, 17, 24 april + 8 mei 2008 f Bibliotheek Oosterzele, Stationsstraat 13, Scheldewindeke f Winny Schaillée f 40 (teksten inbegrepen) f Code: I.s.m. de bibliotheek Oosterzele 16 f 4 voormiddagen (9.30u-12.30u): 4, 5, 7, 8 augustus 2008 f Winny Schaillée f 40 (teksten inbegrepen) f Code: PERSOON EN RELATIE

17 Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur Een kennismaking De horende samenleving vertrekt nog vaak van een medische visie op doofheid: dove mensen worden gezien als mensen met een handicap, er wordt gefocust op het niet kunnen. Deze cursus toont dat je ook anders naar dove mensen kan kijken: namelijk als mensen die behoren tot een taalminderheidsgroep, met een eigen cultuur. We gaan in op actuele evoluties en discussies met betrekking tot de dovengemeenschap: het cochleair implantaat (CI), tweetalig onderwijs, gebarentaligen en de plaats van horende mensen binnen de dovengemeenschap. Net zoals over dove mensen zelf, bestaan er misverstanden over gebarentalen. Men denkt nog vaak dat gebarentalen uitgevonden zijn, dat het geen echte talen zijn, dat gebarentaal universeel is, dat enkel dove mensen gebarentalen gebruiken, enzovoort. Deze cursus helpt je om een aantal misverstanden uit de weg te ruimen en inzicht te krijgen in Vlaamse Gebarentaal (VGT). Vlaamse Gebarentaal is sinds 2006 een erkende taal in Vlaanderen. Het is een visueel-ruimtelijke taal met een eigen grammatica en gebarenschat. In de cursus is er ook ruimte voor discussie en uitwisseling van ervaringen. f 3 vrijdagvoormiddagen (9.30u-12.30u): 11, 18, 25 april 2008 f Maartje De Meulder f 24 (teksten inbegrepen) f Code: I.s.m. Fevlado-Diversus b PAG 4: Interview met Maartje De Meulder Spelenderwijs werken aan je persoonlijke uitstraling Je wil je graag expressiever en kleurrijker uitdrukken? Uitstraling heeft vooral te maken met intensiteit en energie. Via speelse oefeningen rond beweging, improvisatie, stem, expressie en ademhaling, zowel in groep als individueel, ga je op zoek naar je eigen intensere uitstraling en présence. We werken met teksten, spelsituaties, video en beweging om je scala aan uitstralingsmogelijkheden uit te breiden en je communicatieve en creatieve vaardigheden te vergroten. Dit kan een ondersteuning zijn voor een beter contact met anderen en jezelf en zal een positieve invloed hebben op je gevoel van zelfvertrouwen. In contact komen met je spelende kind en je aangeboren creativiteit, is immers in contact komen met je kern. f Woensdag tot vrijdag (10u-16u): 2, 3, 4 juli 2008 f VCOK, R. Van Gaverestraat 67a, Gent f Hilde Breda f 80 f Code: Het enneagram: inzicht in jezelf en in anderen Vind je ook dat je jouw potentieel onvoldoende benut? Ondervind je dat je regelmatig tegen dezelfde problemen aanloopt zonder een oplossing te vinden? Vormt het gedrag van de mensen rondom je wel eens een raadsel? Het enneagram is een eeuwenoud instrument dat inzicht geeft in de basismotivaties van mensen. Er worden negen duidelijk herkenbare gezichtspunten beschreven met hun sterke en zwakke punten. Het wijst ons de weg die je kan bewandelen om los te komen van verstarde mentale modellen, emotionele programma s en gedragingen, waarvan we onbewust het slachtoffer zijn. Deze reeks is voor mensen die actief vernieuwing willen brengen in hun leven. f Maandag tot woensdag (10u-16u): 7, 8, 9 juli 2008 f Pascal Maes f 60 (teksten inbegrepen) f Code: En verder nog Omgaan met anderen Een verkennende cursus rond communicatie f Woensdag tot vrijdag (10u-16u): 27, 28, 29 augustus 2008 f Helena Verhaeghe f 60 (teksten inbegrepen) f Code: ANDERE ORGANISATIES Voor cursussen van andere organisaties schrijf je in bij die organisaties zelf. Hun contactinfo vind je onder elke cursustekst. Afscheid nemen, loslaten en opnieuw leren liefhebben na scheiding of overlijden Verliesverwerking na een scheiding of relatiebreuk is van een andere orde dan rouw na het overlijden van je partner. In beide gevallen sta je echter voor de opdracht om je leven opnieuw richting te geven en nieuwe relaties op te bouwen. Riekje Boswijk beschrijft de processen die je daarbij als persoon doormaakt en biedt inzicht in de ontwikkeling van liefde in een relatie. f Donderdagavond (20u-22u): 17 april 2008 f Sint-Bavohumaniora, A. De Schrijverzaal, Reep 4, Gent f 4 Gezinspastoraal Gent, , Relaties een eeuwige uitdaging Het is vaak een hele kunst om het beste uit je persoonlijke relaties te halen en hen bovendien te beschermen tegen de vele valkuilen, escalerende misverstanden en dagelijkse territoriale irritaties. In deze cursus leren we de bronnen van spanningen, onbegrip en conflicten te herkennen en leren we methoden om op een constructieve manier de communicatie open te houden. f Zaterdag (10u-17u): 26 april 2008 f Vormingscentrum Polariteit, Verkortingstraat 55, St.-Amandsberg f 50 Polariteit, , 17 PERSOON EN RELATIE

18 18 Seksualiteit bij mensen met een beperking Tijdens een vierdaagse opleiding gaan we dieper in op de vraag hoe je kan omgaan met seksualiteit van mensen met een beperking. We werken aan visie, oefenen in praten over seksualiteit. Je maakt kennis met educatief materiaal en we bespreken de rol en samenwerking van ouders en begeleiders. Je kan ervaringen uitwisselen hoe je andere familieleden of je team begeestert en betrekt bij het hele proces. f 4 dinsdagen (9.30u-16.30u): 6, 13, 20, 27 mei 2008 f VMG, p Groot Begijnhof 10, Sint-Amandsberg f 100 VMG, , Communicatie naar jongeren Een praktische workshop voor iedereen die een aanbod én een boodschap heeft voor jongeren en daarover op een heldere manier wil communiceren. f Woensdagnamiddag (13.30u-16.30u): 7 mei 2008 f Stichting Lodewijk de Raet, p Kon. Maria-Hendrikaplein 64a, Gent f 25 Stichting Lodewijk de Raet, , Begeleiden van diepgaand leren in vorming en coaching Je bent trainer, educatief medewerker, coach of therapeut en je helpt mensen om zichzelf te helpen. Hoe kan jij cliënten en collega s nog meer aanspreken op hun ontwikkeling? We gaan nader in op vier praktijken die zich in de helpende relatie kunnen ontvouwen: Aanwezigheid, Verbondenheid, Discipline en Nederigheid. f 2 donderdagen (9.30u-16.30u): 8, 15 mei 2008 f Stichting Lodewijk de Raet, p Kon. Maria-Hendrikaplein 64a, Gent f 88 Stichting Lodewijk de Raet, , Holebiweekend Een ontmoetingsweekend voor holebi s waar we in kleine groepjes praten over dingen waar je mee zit in verband met je woonomgeving, werk, familie, Je komt er van alles te weten over holebi s. We doen ook samen leuke dingen in Gent (een boottochtje, een terrasje). Deze cursus is ook geschikt voor mensen met een verstandelijke beperking. f Vrijdag 16 mei (10u) tot zondag 18 mei (14u) 2008 f De Tilk, Bergstraat 16, Merelbeke p f 150 VMG, , (De)motiveren kan je (af)leren Demotivatie gebeurt zonder het te beseffen. We doen het met onszelf en met de anderen. In deze cursus testen we demotiverende factoren uit op onszelf. We zien wat ze met ons doen en zoeken uit welke tussenkomsten zinvol zijn. Een oefening in doorzetten bij tegenwind en inzicht krijgen in andere perspectieven. f Vrijdag (9.30u-16.30u): 16 mei 2008 f Stichting Lodewijk de Raet, p Kon. Maria-Hendrikaplein 64a, Gent f 52 Stichting Lodewijk de Raet, , De juiste golflengte zoeken Deze twee dagen oefen je de vaardigheid van het erkennen van de ander. Je leert je verplaatsen in de leefwereld van de ander. Je leert ook steviger te gaan staan voor wie je bent, helder en duidelijk jezelf uit te drukken. Hierdoor krijgt de ander de kans je beter te begrijpen. OPVOEDING VORMINGPLUS GENT-EEKLO f 2 donderdagen (9.30u-16.30u): 12, 19 juni 2008 f Relatie-Studio, p Voskenslaan 167, Gent f 80 Stichting Lodewijk de Raet, , Vrienden maken, vrienden houden In dit driedaags programma staat het thema vriendschap centraal, met zorgzame feedback, inbreng van eigen ervaringen, enkele ideeën uit teksten, en leren van elkaar. f 3 zaterdagen (9.30u-16.30u): 24, 31 mei + 7 juni 2008 f Stichting Lodewijk de Raet, p Kon. Maria-Hendrikaplein 64a, Gent f 132 Stichting Lodewijk de Raet, , Voor alle Vormingpluscursussen kun je telefonisch, per of op onze website inschrijven. Soms moet je voor een Vormingpluscursus elders inschrijven. De contactinfo vind je dan onderaan de cursustekst. Voor uitgebreide inschrijvingsinformatie, zie p info.gent.eeklo@vormingplus.be De invloed van voeding op gedrag en leerproblemen bij kinderen Uit onderzoek blijkt dat bij de meerderheid van de kinderen met leer- en gedragsstoornissen voeding een belangrijke rol speelt. Sommige kinderen voelen zich niet goed in hun vel vanwege tekorten in hun voeding. Anderen krijgen als reactie op bepaalde voedingsstoffen leer- en concentratieproblemen of gaan zich hyperactief gedragen. Welke stoffen zijn fundamenteel en welke voedingsmiddelen kunnen problemen veroorzaken? Hoe kan men snoepgedrag afbouwen? Bestaan er natuurlijke middeltjes om deze kinderen te ondersteunen? Deze cursus is bedoeld voor ouders en opvoeders die op zoek zijn naar een natuurlijke aanpak van deze problematiek. f 3 maandagavonden (19.30u-22u): 14, 21, 28 april 2008 f Ruth Lauwaert f 35 (proevertjes inbegrepen) f Code: PERSOON EN RELATIE

19 Positief opvoeden Wegwijzers voor ouders Opvoeden doe je elke dag. Je zorgt voor je kinderen, je probeert hen één en ander bij te brengen, en je wil dat graag goed doen. Meestal loopt het vanzelf. En soms vraag je je af of je wel goed bezig bent. Of hoe andere ouders bepaalde dingen aanpakken. Drie grote wegwijzers helpen je als ouder de goede richting te vinden. Het zijn de dingen die kinderen het meest nodig hebben: aandacht, bevestiging en grenzen. Hoe kan je dit allemaal bieden en het ook nog leuk houden voor jezelf? We zoeken dit samen uit aan de hand van stukjes theorie, veel uitwisseling en praktische tips. Voor ouders van peuters en kleuters. f 3 maandagavonden (19.30u-22u): 19, 26 mei + 2 juni 2008 f Lief Cuyvers f 30 f Code: ANDERE ORGANISATIES Voor cursussen van andere organisaties schrijf je in bij die organisaties zelf. Hun contactinfo vind je onder elke cursustekst. Zelfvertrouwen bij kinderen: hoe kan je het aanmoedigen? Een gezonde dosis zelfvertrouwen is noodzakelijk om (nieuwe) dingen te leren. Hoe kunnen we als ouder (of andere zorgdrager) een positieve rol spelen in de ontwikkeling van zelfvertrouwen bij kinderen? f Dinsdag (20u-22u): 15 april 2008 f Sint-Paulusschool, p Ottergemsesteenweg 155, Gent f gratis Sig, , Eerste momenten Als ouder van een kind met een handicap moet je je weg vinden in het doolhof van diagnosecentra, therapieën, wetgevingen en je kind een plaats geven in je gezin. Tijdens vier avonden gaan wij in op jouw vragen. De thema s die achtereenvolgens aan bod komen zijn: beleving, erfelijkheid, wegwijs in de sector en kinderbijslag. f 4 dinsdagavonden (vanaf 19.30u): 29 april + 6, 20 mei + 3 juni 2008 f Vredeshuis, p Sint-Margrietstraat 9, Gent f 7 (avond), 23 (cursus) Gezin en Handicap , gezinenhandicap@kvg.be Is er iets mis met mijn (klein)kind? Info over adhd, dyslexie, moeilijke kinderen (Groot)ouders volgen het opgroeien van hun kinderen van dichtbij en staan vaak versteld hoe snel jonge kinderen nieuwe dingen leren. Hoewel de ontwikkeling bij de meeste vlot verloopt, zien we vaak heel veel verschil tussen leeftijdgenoten, soms zo groot dat dit op een ontwikkelingsvertraging of stoornis kan wijzen. Wat zijn signalen om te vermoeden dat er sprake is van een stoornis en wat dan? f Maandag (14u-17u): 5 mei 2008 f Lokaal dienstencentrum Speltincx, p Meersemdries 4, Gentbrugge f 1,65 Sig, , Workshop opvoedingsondersteuning voor ouders van kinderen met ADHD Stress of vrije tijd? - over vakantie en vrije tijd met ADHD Vakantie kan plezant zijn, ook met ADHD erbij! Een aantal vakantiestrategieën dringen zich wel op om het leefbaar én leuk te houden voor alle leden van het gezin. Maar hoe doe je dat: een evenwicht vinden tussen regelgeving en ontspanning? Geef je wel of geen medicatie tijdens deze periode? Hoe bouw je rustmomenten of -dagen in voor jezelf als ouder? f Dinsdag (20u): 6 mei 2008 f SIG, Kerkham 1, Destelbergen f 5 Centrum Zitstil, , De fijne kneepjes van het vadervak Workshop Zin om je in te wijden in de fijne kneepjes van het vadervak? Superpapa organiseert workshops voor mannen die vader worden. Een ervaren vroedvrouw brengt onderwerpen aan bod als: wat voor vader ben je (wil je zijn), hoe raak je vanaf het eerste moment betrokken bij je kindje, de (seksuele) relatie met je partner, hoe vraag ik kraamgeld en kindergeld aan, wat is vaderschapsverlof, heb ik recht op ouderschapsverlof, Geen enkele vraag wordt uit de weg gegaan. Drie workshops, drie thema s: de zwangerschap, de bevalling en de kraamperiode, beginnend vaderschap. f 3 zaterdagen: 17, 24 mei + 7 juni 2008 f Gent f 60 Superpapa, , Straffen en belonen van kleinkinderen: afstemmen met de ouders Het cliché zegt dat grootouders kleinkinderen graag verwennen. Maar is het wel zo aangewezen dat grootouders een belangrijk deel uitmaken van de opvoeding van kleinkinderen? Wat als de regels van de grootouders niet stroken met de principes van de ouders? Deze sessie toont het belang aan van goede afspraken. f Maandag (14-17u): 19 mei 2008 f Lokaal dienstencentrum Speltincx, p Meersemdries 4, Gentbrugge f 1,65 Sig, , 19 PERSOON EN RELATIE

20 FILOSOFIE EN ZINGEVING 20 VORMINGPLUS GENT-EEKLO Voor alle Vormingpluscursussen kun je telefonisch, per of op onze website inschrijven. Soms moet je voor een Vormingpluscursus elders inschrijven. De contactinfo vind je dan onderaan de cursustekst. Voor uitgebreide inschrijvingsinformatie, zie p Filocafé Er bestaat reeds lang een traditie van filocafés. Dit zijn bijeenkomsten op café, waar mensen samen komen die zich bereidwillig en enthousiast aan het filosofisch avontuur willen wagen. In ons filocafé trachten we samen een zoekende, open dialoog te voeren rond een zelfgekozen filosofische kwestie. We gaan dieper in op gedachten, meningen en overtuigingen. Het filocafé wordt begeleid door een ervaren gespreksbegeleider. Uitgangspunt zijn filosofische vragen en gebeurtenissen die jou bezig houden: bv. Hoe vrij is onze huidige samenleving?, Bestaan er slechte mensen?, Hoe weet je wat je weet?, De bijeenkomsten zijn gratis. Vooraf inschrijven hoeft niet. f Elke eerste zondag van de maand (14.30u-16.30u): 6 april + 4 mei + 1 juni 2008 Na de zomer gaan we opnieuw van start. f Volkshuis, Sleepstraat 33, Gent f Gratis en iedereen welkom! Achtergrondinformatie, verslagen en foto s op I.s.m Stichting Lodewijk de Raet De juiste keuzes maken Introductie dilemmatraining Dilemma s beleven we elke dag. Ze geven ons een ongemakkelijk gevoel en zadelen ons op met een merkwaardig spanningsveld dat ontstaat door een vaak voorkomende tegenstelling tussen oordelen en handelen. Hoe komt het dat we zo oordelen, maar toch iets anders doen? Goed-versus-goed dilemma s ontstaan doordat mensen aan meerdere, vaak conflicterende waarden, tegelijkertijd belang hechten. Dilemmatraining is een methodiek met een filosofische invalshoek. Ze scherpt denkvaardigheden, verhoogt het bewustzijn voor morele gevoeligheden bij jezelf en anderen, stimuleert dialoogvaardigheden en versterkt zelfvertrouwen in het aanpakken van dilemma s. f 3 dinsdagavonden (19.30u-22.15u): 8, 22 april + 6 mei 2008 f Richard Anthone f 30 f Code: Gelijk krijgen, hoe doe je dat? Introductie in de retorica Gelijk hebben is niet moeilijk, wel gelijk krijgen van je toehoorders. Deze kunst is eeuwen oud en vandaag nog dagelijks van toepassing. Tijdens deze introductieavonden oefen je het formuleren, het onderbouwen en het stileren van een eigen mening. Je leert ook je eigen stijl van debatteren kennen en je verbetert je spreek- en presentatievaardigheid. Bijzondere aandacht gaat naar humor als overtuigingsmiddel. FILOSOFIE EN ZINGEVING