1. Inleiding Wat is pensioen? Hoe is uw pensioen in Nederland opgebouwd? Pensioentaal kort toegelicht... 6

Transcriptie

1 1. Inleiding Wat is pensioen? Hoe is uw pensioen in Nederland opgebouwd? Pensioentaal kort toegelicht Pensioentaal kort toegelicht Voor wie geldt de pensioenregeling? Wie wel? Wie niet? Welke pensioenen kent de pensioenregeling? Levenslang ouderdomspensioen Levenslang ouderdomspensioen Het eindloonsysteem De jaarlijkse opbouw Toeslagverlening Eerder met pensioen gaan? Langer doorgaan met werken? Hoog/Laag Constructie Deeltijdpensioen Partnerpensioen en Wezenpensioen (pensioen na overlijden) Levenslang Partnerpensioen Tijdelijk Partnerpensioen Wezenpensioen Uitruil van pensioenen Uitruil van levenslang partnerpensioen in levenslang ouderdomspensioen Uitruil van levenslang ouderdomspensioen in levenslang partnerpensioen Wat gebeurt er als ik arbeidsongeschikt raak met mijn pensioenopbouw?... 15

2 1. Inleiding Ik heb wel een pensioenregeling, maar waar ik precies recht op heb weet ik echt niet. Pensioen? Oh nee hoor, daar sta ik nooit bij stil, dat is nog zo ver weg. Dit zijn veel gehoorde opmerkingen als het gaat om pensioen. Toch is het belangrijk dat u goed op de hoogte bent van de pensioenregeling. U betaalt er namelijk zelf aan mee en het pensioen is er niet alleen voor uw oude dag. Ook in andere situaties is het goed te weten hoe het zit met uw pensioen, bijvoorbeeld als u arbeidsongeschikt wordt of van baan verandert, als u gaat samenwonen, trouwen of scheiden, óf als u onverhoopt komt te overlijden. Bovendien biedt de pensioenregeling diverse keuzemogelijkheden. Om de juiste keuzes te kunnen maken, is het van belang te weten wat de gevolgen hiervan zijn. Het doel van deze populaire versie van het pensioenreglement van Stichting Pensioenfonds Fluor Nederland is uit te leggen hoe pensioen wordt opgebouwd, hoe de pensioenregeling van Stichting Pensioenfonds Fluor Nederland er uitziet en waarom het niet onbelangrijk is om hier tijdig aandacht aan te schenken. Pensioenreglementen zijn juridische documenten die niet altijd even eenvoudig te doorgronden zijn voor mensen die er niet dagelijks mee bezig zijn. Daarom is ervoor gekozen in deze populaire versie van het pensioenreglement door middel van helder taalgebruik en voorbeelden een indruk te geven van hetgeen in het pensioenreglement is opgenomen. Hierbij is geen volledigheid nagestreefd. Mochten er verschillen bestaan tussen deze populaire versie en het pensioenreglement, dan geldt het bepaalde in het pensioenreglement. Aan dit document kunnen dus geen rechten worden ontleend. Dat kunt u alleen aan het pensioenreglement zelf. Dit document is opgemaakt volgens het in november 2005 geldende reglement dat een pensioenrichtleeftijd kent van 65 jaar. In het vervolg van deze tekst wordt Stichting Pensioenfonds Fluor Nederland aangeduid als het Fonds. Met Fluor wordt de werkgever bedoeld.

3 2. Wat is pensioen? Pensioen is te beschouwen als een vorm van uitgesteld salaris. Jaarlijks wordt pensioenpremie betaald aan het Fonds. Het Fonds belegt de premies. Als u de pensioenrichtleeftijd bereikt zal Fluor uw salarisbetalingen stopzetten. Vanaf dat moment gaat het Fonds uw pensioen uitkeren, zodat u naast de AOW nog een aanvullend inkomen heeft. Het pensioen is niet alleen een voorziening voor uw oude dag. Mocht u iets overkomen, dan voorziet uw pensioenregeling ook in een voorziening voor uw partnerpensioen. Ook als u arbeidsongeschikt raakt, is er in uw pensioenregeling een voorziening opgenomen die er voor zorgt dat u wel pensioen op kunt blijven bouwen en dat u een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgt die uw salaris (deels) vervangt.

4 3. Hoe is uw pensioen in Nederland opgebouwd? In Nederland bestaat het pensioensysteem uit het drie zuilen model. Elke zuil bevat een deel van de pensioenopbouw. - AOW (staatspensioen); Iedere Nederlander krijgt na zijn 65ste een AOW-uitkering of hij nu gewerkt heeft of niet. De hoogte van een AOW-uitkering is gekoppeld aan het wettelijke minimumloon en afhankelijk van de burgerlijke staat van de gepensioneerde. Iedereen die legaal in Nederland woont, bouwt vanaf 15-jarige leeftijd elk jaar 2% AOW-recht op. Als niet ieder jaar premie is opgebouwd, bijvoorbeeld omdat je een aantal jaar in het buitenland hebt gewoond of pas later in Nederland bent komen wonen, dan zal de AOW-uitkering lager zijn. - Pensioen opgebouwd via de werkgever; De meeste Nederlandse werknemers nemen deel aan een collectieve pensioenvoorziening via de werkgever. Deze pensioenvoorziening voorziet in een inkomen bovenop de AOW. Dit is het onderdeel van het pensioen waarop in deze populaire versie van het pensioenreglement wordt ingegaan. - Individuele regelingen (lijfrente, koopsompolissen, etc). Behalve de AOW en het pensioen van de werkgever kan iedereen er voor kiezen zelf nog extra te sparen, of koopsompolissen en lijfrenten af te sluiten. Hiermee wordt extra financiële ruimte (vanaf de pensioendatum) gecreëerd. Het Fonds houdt zich bezig met de tweede zuil, dus het pensioen dat u opbouwt via het bedrijf als aanvulling op de AOW. De pensioenregeling van Fluor Fluor heeft een eindloonregeling hetgeen inhoudt dat het hier gaat om een pensioenregeling waarbij het pensioen wordt opgebouwd direct gerelateerd aan het huidige salaris. De regeling bestaat uit 3 gestaffelde subregelingen, elk met andere voorwaarden: - de basisregeling 1.7% opbouw over inkomen tussen 1x en 3x de franchise, - de excedentregeling 1.3% opbouw over inkomen tussen 3x en 8x de franchise, - de plusregeling = beschikbare premieregeling over het inkomen hoger dan 8x de franchise, Naast ouderdomspensioen (OP) wordt in de pensioenregeling ook de helft van het partnerpensioen (PP) opgebouwd op kapitaalbasis. Deze bedraagt 35% van het OP.

5 Plus regeling opbouw kapitaal via premie 8 x franchise Excedent regeling OP: opbouw/backservice 1,3% streven 56-68% eindloon PP: opbouw 35% OP Basis regeling OP: opbouw/backservice 1,7% streven: 68% eindloon PP: opbouw 35% OP AOW Figuur 1 gebaseerd op 40 jaar deelname. 3 x franchise 1 x franchise Tijdens actief dienstverband wordt naast de kapitaalopbouw voor het partnerpensioen de andere 50% verzekerd op risicobasis. Dus indien de employé overlijdt in actief dienstverband ontvangt de partner dus levenslang 70% van het uiteindelijke ouderdomspensioen dat op 65 jarige leeftijd bereikt zou zijn (gebaseerd op het salaris op het moment van overlijden). Echter bij overlijden, na pensionering, zal het partnerpensioen slecht 35% van het opgebouwde ouderdomspensioen bedragen, tenzij er additionele maatregelen zijn genomen (bijvoorbeeld bijsparen via koopsompolissen, lijfrentes, etc of overdracht vanuit het OP). Premies De werknemerspremie zoals die in het pensioenreglement is vastgelegd bedraagt: - 7.5% over het salarisdeel van 1x franchise t/m 3x franchise - 9.5% over het salarisdeel van 3x franchise t/m 8x franchise De werkgeverspremie die door Fluor wordt betaald bedraagt in % van de salarissom. vrijwillige premie 8 x franchise 9,5% premie 7,5% premie AOW premie 3 x franchise 1 x franchise Figuur 2

6 4. Pensioentaal kort toegelicht Het taalgebruik rondom pensioenen bestaat voor een groot deel uit vakjargon. Aangezien dit vakjargon niet bij iedereen bekend is, volgt hieronder uitleg over een aantal termen die regelmatig gebruikt zullen worden. Pensioenpremie De pensioenpremie wordt de werknemer en de werkgever afgedragen aan het Fonds. Deze premie wordt beheerd en belegd door het Fonds totdat de werknemer de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt. Pensioengevend salaris Het pensioengevend salaris is het bedrag dat gebruikt wordt om uw pensioen te berekenen. Bij het Fonds bestaat het pensioengevendsalaris uit 13,96 (inclusief vakantiegeld en dertiende maand) x het maandsalaris. Toeslagverlening (vroeger indexatie) Toeslagverlening is het van tijd tot tijd aanpassen van het reeds opgebouwde of ingegane pensioen aan de algemene stijging van de lonen of prijzen. De reden hiervoor is dat het leven door prijsstijgingen steeds duurder wordt. Als uw pensioen niet wordt aangepast, dan zou het naar verhouding steeds minder waard worden. Toeslagverlening is voorwaardelijk. Dat wil zeggen dat het bestuur jaarlijks beslist of er wel, niet of deels toeslag wordt verleend. Hierbij wordt in het bijzonder gekeken naar de financiële positie (gezondheid) van het fonds. De wijze van financiering is gekoppeld aan de overrendementen die het Fonds heeft behaald in de voorgaande jaren. De premie bevat geen opslag voor toeslagverlening en er wordt geen reserve voor toeslagverlening gevormd. Aan een in enig jaar toegekende toeslagverlening kunnen geen rechten worden ontleend voor wat betreft de verwachtingen voor toeslagverlening voor toekomstige jaren. Franchise De franchise is dat deel van het pensioengevend salaris waar geen pensioen over wordt opgebouwd. Dit hangt samen met het feit dat u vanaf 65-jarige leeftijd AOW krijgt. Een pensioenregeling wordt namelijk gezien als een aanvulling op de AOW. De hoogte van de franchise is niet per definitie gelijk aan de hoogte van de AOW. De hoogte van de franchise wordt vastgesteld door het bestuur van het Fonds. De franchise voor 2009 is EUR Pensioengrondslag De pensioengrondslag het bedrag waarover daadwerkelijk pensioen wordt opgebouwd. Dit is gelijk aan het pensioengevendsalaris minus de franchise. Opbouwpercentage Het opbouwpercentage is het percentage van de pensioengrondslag per jaar dat aan pensioen wordt opgebouwd. Pensioenrichtdatum Eerste dag van de maand waarin u de pensioengerechtigde leeftijd bereikt.

7 Gewezen deelnemers (slapers) Oud medewerkers die wel pensioen hebben opgebouwd maar niet meer werkzaam zijn bij Fluor en bovendien hun pensioen hebben achtergelaten bij het Fonds. Actieve deelnemers Alle medewerkers van Fluor die langer dan 2 maanden in dienst zijn en 21 jaar of ouder zijn bouwen pensioen op en zijn actieve deelnemers gedurende de periode dat ze in dienst zijn. Pensioengerechtigden Personen met een ouderdoms-, partner-, wezen- of arbeidsongeschiktheidspensioen worden in de huidige Pensioenwet tezamen aangeduid met het begrip pensioengerechtigden.

8 5.0 Voor wie geldt de pensioenregeling? 5.1. Wie wel? Deelname aan de pensioenregeling van het Fonds geldt vanaf het moment dat u in dienst bent. Iedere werknemer van 21 jaar of ouder die in vaste dienst is, neemt dus automatisch deel aan de pensioenregeling Wie niet? Ontheffing van het deelnemerschap kan alleen worden verleend aan werknemers, die in hun arbeidsovereenkomst met de onderneming uitdrukkelijk uitsluiting van elke vorm van deelnemerschap hebben bedongen, omdat hun ouderdoms- en partner- en wezenvoorzieningen al voldoende zijn gedekt en zij dit ten genoegen aan het fonds hebben aangetoond. Het fonds vereist hiervoor een door de werknemer en zijn/haar partner ondertekende afstandsverklaring.

9 6. Welke pensioenen kent de pensioenregeling? De pensioenregeling van het Fonds kent de navolgende pensioenen: a. Levenslang ouderdomspensioen voor uzelf vanaf leeftijd 65 tot uw overlijden; Zie hoofdstuk 7 voor verdere uitleg. b. Levenslang partnerpensioen voor uw partner na uw overlijden; Zie hoofdstuk 8 voor verdere uitleg. c. Tijdelijk partnerpensioen voor uw partner vanaf uw overlijden tijdens dienstverband tot leeftijd 65. Zie hoofdstuk 8 voor verdere uitleg. d. Wezenpensioen voor uw kinderen na uw overlijden; Zie hoofdstuk 8 voor verdere uitleg. e. Invaliditeitspensioen voor uzelf vanaf intreding arbeidsongeschiktheidsuitkering tot uiterlijk leeftijd 65. Zie hoofdstuk 9 voor verdere uitleg.

10 7. Levenslang ouderdomspensioen Onderstaand zal worden ingegaan op het levenslang ouderdomspensioen. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een toelichting op de verschillende keuzemogelijkheden die de pensioenregeling voor u kent ten aanzien van het levenslang ouderdomspensioen Levenslang ouderdomspensioen Het eindloonsysteem Het levenslang ouderdomspensioen wordt opgebouwd gedurende uw loopbaan bij Fluor. De pensioengrondslag van het levenslang ouderdomspensioen is het verschil tussen het pensioengevend salaris en de franchise. De franchise is een afgeleide van de AOW en is dat deel van het salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd. Onderstaand figuur 3 illustreert de vaststelling van de pensioengrondslag van het levenslang ouderdomspensioen. Bruto Jaarsalaris (pensioengevend salaris) Pensioengrondslag ( ) De som van: Salaris 13de maand Vakantietoeslag Franchise (2009) Figuur 3 De pensioengrondslag wordt afhankelijk van zijn hoogte opgedeeld in maximaal drie delen te weten een basis deel, een exedent deel en een plus deel. De basispensioengrondslag heeft een maximale hoogte van twee maal de franchise. Stel het bruto jaarsalaris is Euro en de franchise is Euro (zie figuur 3) dan is de pensioengrondslag = Euro. Dit bedrag valt in zijn geheel onder de basispensioengrondslag van 2 X = Euro. De verschuldigde premie is dan 7.5% over Euro is 2175 Euro per jaar en de pensioen opbouw is dan 1.7% per jaar. De exedentpensioengrondslag heeft een minimale hoogte van twee maal de franchise en een maximale hoogte van 7 maal de franchise. Stel het bruto jaarsalaris is Euro en de franchise is Euro dan is de pensioengrondslag = Euro. Van dit bedrag valt Euro onder de basispensioengrondslag en Euro onder de exedentpensioengrondslag. De

11 verschuldigde premie is dan 7.5% over plus 9.5% over is 4965 Euro per jaar en de pensioenopbouw is 1.7% over plus 1.3% over per jaar. De pluspensioengrondslag, geen onderdeel van de pensioenregeling, heeft een minimale hoogte van 7 maal de franchise en geen maximum. Er wordt geen premie afgedragen Fluor en er vindt geen pensioenopbouw plaats op basis van deze grondslag. Het levenslange ouderdomspensioen gaat in op de pensioenrichtdatum en wordt uitgekeerd tot het einde van de maand waarin de gepensioneerde overlijdt De jaarlijkse opbouw De feitelijke pensioenopbouw per jaar is gelijk aan de pensioengrondslag, vermenigvuldigd met een opbouwpercentage. Het opbouwpercentage is, zoals in beschreven, afhankelijk van de hoogte van de pensioengrondslag (zie figuur 1). Rekenvoorbeelden levenslang ouderdomspensioen: 1. Stel u bent in april 2009 op 25-jarige leeftijd fulltime in dienst getreden bij Fluor met een jaarsalaris van Het deel van het salaris waar u geen pensioen over opbouwt (franchise) is voor 2009 gelijk aan , waardoor uw pensioengrondslag gelijk is aan U bouwt gedurende 2009 dan op aan levenslang ouderdomspensioen (= 1,7% x x 9/12 jaar). Uw opgebouwd levenslang ouderdomspensioen per 31 december 2009 is hierdoor dus gelijk aan Als deze pensioengrondslag gedurende de rest van uw loopbaan gelijk zou blijven, dan zou u uiteindelijk op leeftijd 65 een levenslang ouderdomspensioen hebben van (= 1,7% x x 40 jaar). 2. Stel u bent 25 jaar in dienst bij Fluor en uw jaarsalaris in 2009 bedraagt Het deel van het salaris waar u geen pensioen over opbouwt is voor 2009 gelijk aan , waardoor uw pensioengrondslag gelijk is aan U bouwt gedurende 2009 dan 1.220,00 op aan levenslang ouderdomspensioen (= 1,7% x ,3% x ) U heeft nog 5 jaar voordat u met pensioen gaat. Als deze pensioengrondslag gedurende de rest van uw loopbaan gelijk zou blijven, dan zou u uiteindelijk op leeftijd 65 een levenslang ouderdomspensioen hebben van (= 30 x 1220,00) Op 1 januari 2007 trad de nieuwe Pensioenwet in werking waardoor deelname vanaf de leeftijd van 21 jaar aan de pensioenregeling van de werkgever verplicht werd gesteld en kan een pensioen worden opgebouwd over maximaal 44 jaar. 3. Stel u bent in juni 2009 op 21 jarige leeftijd fulltime in dienst getreden bij Fluor met een jaarsalaris van Het deel van het salaris waar u geen pensioen over opbouwt (franchise) is voor 2009 gelijk aan , waardoor uw pensioengrondslag gelijk is aan U bouwt gedurende 2009 dan op aan levenslang ouderdomspensioen (= 1,7% x x 6/12 jaar). Uw opgebouwd levenslang ouderdomspensioen per 31 december 2009 is hierdoor dus gelijk aan Als deze pensioengrondslag gedurende de rest van uw loopbaan gelijk zou blijven, dan zou u uiteindelijk op leeftijd 65 een levenslang ouderdomspensioen hebben van (= 1,7% x x 44 jaar).

12 Toeslagverlening Om waardedaling van het tot uitkering gekomen pensioen tegen te gaan kan het pensioen jaarlijks worden aangepast door middel van een voorwaardelijke vrijwillige toeslag. Er is hier sprake van een voorwaardelijke toeslagverlening, dat wil zeggen dat er alleen toeslag wordt verleend als daar voldoende financiële middelen voor zijn. Jaarlijks besluit het bestuur of en in welke mate er toeslagen worden verleend. De wijze van financiering is gekoppeld aan de overrendementen die het pensioenfonds heeft behaald in de voorgaande jaren. De premie bevat geen opslag voor toeslagverlening en er wordt geen reserve voor toeslagverlening gevormd. Aan een in enig jaar toegekende toeslagverlening kunnen geen rechten worden ontleend voor wat betreft de verwachtingen voor toeslagverlening voor toekomstige jaren Eerder met pensioen gaan? Dat kan! De pensioenregeling van het Fonds biedt de mogelijkheid vanaf 60 jarige leeftijd met pensioen te gaan. Als gevolg van het eerder met pensioen gaan, wordt het pensioen verlaagd. Dat is nodig omdat het Fonds uw pensioen naar verwachting over een langere periode uit moet keren. De verlaging van uw pensioen wordt berekend op basis van, door het bestuur van het fonds vastgestelde kortings percentages. Deze percentages zijn vastgelegd in het pensioenreglement en kunt u tevens terugvinden in de bijlage bij deze populaire versie. U dient uw keuze voor vervroeging uiterlijk zes maanden, maar niet eerder dan 12 maanden voor de gewenste vervroegde pensioendatum bij het Fonds kenbaar te maken. Rekenvoorbeeld vervroegen pensioenleeftijd: Stel dat u op 60 jarige leeftijd de volgende pensioenen hebt opgebouwd: Levenslang ouderdomspensioen: (jaarlijks vanaf 65 tot overlijden) Als u besluit op dat moment met pensioen te gaan, dan wordt het volgende kortingspercentage toegepast: Levenslang ouderdomspensioen: 69% Het pensioen dat op leeftijd 60 direct kan ingaan is dan gelijk aan: Levenslang ouderdomspensioen: (jaarlijks vanaf 60 tot overlijden)* * Omdat de opbouw van het pensioen stopt wordt het effect versterkt. 7.3 Langer doorgaan met werken? Bij Fluor eindigt op 65 jarige leeftijd de arbeidsovereenkomst maar het is mogelijk om na het bereiken van de 65 jarige leeftijd door te werken, echter zonder verdere pensioenopbouw. 7.4 Hoog/Laag Constructie. De huidige pensioenregeling biedt geen mogelijkheid voor een hoog/laag constructie na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Een hoog/laag constructie zou u de mogelijkheid

13 bieden om tot een vastgestelde leeftijd na uw 65 ste een hogere uitkering te krijgen en dat na deze leeftijd een lagere uitkering wordt uitgekeerd. 7.5 Deeltijdpensioen Een deeltijdpensioen zou inhouden dat u voor uw 65 ste gedeeltelijk met pensioen gaat en daarnaast doorwerkt. Binnen de regeling van het Fonds wordt deze mogelijkheid niet geboden. 8. Partnerpensioen en Wezenpensioen (pensioen na overlijden) 8.1 Levenslang Partnerpensioen De pensioenregeling van het Fonds voorziet in een levenslang partnerpensioen. Dit betekent dat als u overlijdt uw partner partnerpensioen gaat ontvangen. Met partner wordt uw echtgeno(o)t(e) bedoeld indien u gehuwd bent respectievelijk de persoon waarmee u ongehuwd samenwoont met een notarieel verleden samenlevingsovereenkomst dan wel een geregistreerd partnerschap bent aangegaan. Als u overlijdt nadat u al met pensioen bent gegaan, ontvangt uw partner 35% van uw ingegane levenslange ouderdomspensioen. Mocht u, tijdens uw dienstverband, komen te overlijden voordat u 65 bent, liggen de zaken iets anders. Uw partner krijgt in dat geval levenslang 70% (35% opbouw plus 35% van het jaarlijks ouderdomspensioen verzekerd op risicobasis) van het levenslang ouderdomspensioen dat behaald had kunnen worden als u tot uw 65e had doorgewerkt (behaalbaar ouderdomspensioen). Voor de berekening wordt dan wel uitgegaan van het salaris dat u op het moment van overlijden genoot. Voor oud-medewerkers die niet meer bij Fluor werken maar wel pensioenaanspraken hebben opgebouwd (slapers) wordt het levenslang partnerpensioen afgeleid van het op dat moment opgebouwde levenslang ouderdomspensioen. 8.2 Tijdelijk Partnerpensioen Uw partner heeft, bij overlijden tijdens het dienstverband, ook nog recht op een tijdelijk partnerpensioen om de periode te overbruggen tot aan de 65-jarige leeftijd van de nabestaande, de leeftijd waarop de AOW ingaat. Deze tijdelijke partnerpensioenuitkering bedraagt jaarlijks 20% van de laatst vastgestelde franchise in het jaar van overlijden en gaat net als het levenslang partnerpensioen direct na het overlijden in (per de eerste van de volgende maand). Nabestaanden van slapers hebben geen recht op tijdelijk partnerpensioen. 8.3 Wezenpensioen Als u komt te overlijden, wilt u niet alleen uw partner goed verzorgd achterlaten maar

14 ook nog eventueel minderjarige of studerende kinderen. De pensioenregeling van het Fonds kent daarom ook een wezenpensioen. Het wezenpensioen betekent dat uw kind(eren) tot de leeftijd van 21 jaar ieder 14% van het levenslang ouderdomspensioen krijg(t)(en). In geval van studie loopt deze uitkering door tot aan de datum van afstuderen of tot de maximale leeftijd van 27 jaar. Voorwaarde is wel dat de kinderen studeren en een uitkering ontvangen krachtens de Wet op de Studiefinanciering of de Algemene Kinderbijslagwet. Ook in geval van invaliditeit in de zin van de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) loopt de uitkering door tot aan het 27 ste levensjaar. Het wezenpensioen wordt verdubbeld wanneer er geen partner (meer) is die aanspraak heeft op een partnerpensioen. 8.4 Uitruil van pensioenen De pensioenregeling van het Fonds biedt de keuze om het levenslang partnerpensioen geheel of gedeeltelijk in te ruilen voor een verhoging van het levenslang ouderdomspensioen of een levenslang ouderdomspensioen gedeeltelijk in te ruilen voor een verhoging van het levenslang partnerpensioen Uitruil van levenslang partnerpensioen in levenslang ouderdomspensioen Dit is vooral interessant voor mensen die op het moment dat ze met pensioen gaan geen partner hebben. In dat geval is het niet nodig een voorziening te hebben voor nabestaanden en kan de opgebouwde voorziening voor het levenslang partnerpensioen ingeruild worden tegen een hogere uitkering van het levenslang ouderdomspensioen. Deze uitruil vindt automatisch plaats als u op de pensioendatum geen partner heeft. Voor de deelnemer met partner geldt dat de partner schriftelijk moet hebben ingestemd met het verzoek tot uitruil. Als u met 65-jarige leeftijd met levenslang ouderdomspensioen gaat kunt u uw levenslang partnerpensioen voor een vastgestelde inruilwaarde per 1000 inruilen voor een hoger levenslang ouderdomspensioen. Dit wordt het uitruiltarief genoemd. Het bestuur kan de uitruiltarieven aanpassen Uitruil van levenslang ouderdomspensioen in levenslang partnerpensioen Deze uitruil is vooral interessant wanneer het levenslange partnerpensioen aanzienlijk minder is dan 70% van het levenslange ouderdomspensioen. Als deelnemer van het Fonds hoeft u niets te ondernemen bij beëindiging van de dienstbetrekking of op de pensioeningangsdatum want het Fonds zal een zodanig deel van de aanspraak op het levenslange ouderdomspensioen gebruiken, zodat het levenslange partnerpensioen gelijk wordt aan 70% van het verlaagde levenslange ouderdomspensioen. Deze maatregel zal over het algemeen bij een ieder die de dienstbetrekking beeindigt of met pensioen gaat van toepassing zijn want in beide gevallen valt 35% van het partnerpensioen weg omdat dit deel tijdens de dienstbetrekking verzekerd is. De deelnemer die niet wil dat er een automatische uitruil plaats vindt van een levenslang ouderdomspensioen in een levenslang partnerpensioen moet zijn keus uiterlijk vier maanden voor de pensioendatum of bij beeindiging van de dienstbetrekking schriftelijk bij het Fonds kenbaar maken.

15 9. Pensioen na arbeidsongeschiktheid Wat gebeurt er als ik arbeidsongeschikt raak met mijn pensioenopbouw? Bij arbeidsongeschiktheid van meer dan 80% van langdurige aard (na 2 jaar) komt u in aanmerking voor een uitkering van het Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen (UWV) op basis van de Wet Werk Inkomen Arbeidsvemogen (WIA). In dat geval blijft u premievrij deelnemer van het Fonds en blijft u pensioen opbouwen. Dit wordt premievrije voortzetting van pensioenopbouw genoemd. De mate waarin dat gebeurt, is afhankelijk van de mate van arbeidsongeschiktheid. Onderstaande tabel geeft aan tot in hoeverre pensioenopbouw premievrij wordt voortgezet: Bij een percentage Bedraagt de vrijstelling arbeidsongeschiktheid van: 80% of meer 100% Minder dan 80% 0%

16 10. Veel gestelde vragen en voorbeelden Wat gebeurt er met het pensioen nadat het is ingegaan Het ingegaan pensioen kan jaarlijks worden aangepast (toeslagverlening). Deze toeslagverlening is voorwaardelijk, dat wil zeggen dat er alleen toeslag wordt verleend als daar voldoende financiële middelen voor zijn. De wijze van financiering is gekoppeld aan de overrendementen die het Fonds heeft behaald in de voorgaande jaren. De premie bevat geen opslag voor toeslagverlening en er wordt geen reserve voor toeslagverlening gevormd. De toeslagverlening voor de gepensioneerden is gekoppeld aan de ontwikkeling van de consumentenprijsindex (geschoond) die door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wordt vastgesteld. Jaarlijks besluit het bestuur, na advies te hebben ingewonnen bij de deelnemersraad, of en in welke mate er toeslag wordt verleend. Toeslagverlening vindt cumulatief plaats. Dat wil zeggen dat elke toeslagverlening ook wordt toegepast op eerder toegekende toeslagverleningen. Aan een in enig jaar toegekende toeslagverlening kunnen geen rechten worden ontleend voor wat betreft de verwachtingen voor toeslagverlening voor toekomstige jaren Wat gebeurt er als ik uit dienst ga? Als u uit dienst gaat, blijven de opgebouwde pensioenrechten voor levenslang ouderdomspensioen, levenslang partnerpensioen en wezenpensioen bestaan. Dit wordt ook wel premievrij pensioen genoemd, omdat er geen premie meer voor wordt betaald. Uw actieve deelneming aan het fonds wordt vanaf uw ontslag datum omgezet in een zogenaamde slapers deelneming Kan ik mijn pensioenaanspraken overdragen? Sinds 8 juli 1994 heeft u het wettelijk recht op waardeoverdracht. Als u deel gaat nemen aan de pensioenregeling van Stichting Pensioenfonds Fluor Nederland en daarvóór ergens anders pensioen heeft opgebouwd, dan kunt u dat pensioen overdragen naar het Fonds. Als u bij Fluor vertrekt kunt u uw pensioen ook weer overdragen naar uw nieuwe pensioenuitvoerder. Een voordeel hiervan is onder andere dat u al uw pensioenaanspraken onder 1 dak heeft. Of waardeoverdracht in uw situatie verstandig is, is derhalve mede afhankelijk van de pensioenregeling van uw nieuwe werkgever. Het verzoek tot waardeoverdracht dient wel binnen de hiertoe gestelde termijn van 6 maanden na aanvang van het dienstverband plaats te vinden. Overdrachten vinden plaats op basis van wettelijke rekenregels, waardoor de waarde van het pensioen vóór en ná de overdracht gelijk is Hoe zit het met mijn pensioen in geval van scheiding? In geval van scheiding krijgt de ex-partner een premievrije aanspraak op bijzonder partnerpensioen. De grootte van het partnerpensioen wordt gebaseerd op het pensioen dat de werknemer zou hebben gekregen indien op het tijdstip van de scheiding de deelneming aan het Fonds zou zijn beëindigd. In geval van scheiding van een gewezen deelnemer behoudt de ex-partner ook een

17 premievrije aanspraak op bijzonder partnerpensioen. Het bijzonder partnerpensioen wordt gebaseerd op het pensioen, dat de deelnemer zou hebben gekregen, op het moment dat hij/zij uit dienst is gegaan. Indien er reeds een bijzonder partnerpensioen is toegekend aan een eerdere ex-partner, wordt het bijzonder partnerpensioen van de opvolgende ex-partner hiermee verminderd. Wet verevening pensioenrechten bij scheiding Sinds 1 mei 1995 is bij echtscheiding of scheiding van tafel of bed de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding van kracht. Dit betekent dat in geval van (echt)scheiding verdeling plaatsvindt van het tijdens het huwelijk opgebouwde (tijdelijke alsmede levenslange) ouderdomspensioen. Dit betekent dat de ex-partner aanspraak kan maken op de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde levenslang ouderdomspensioen Het deel van het pensioen dat toekomt aan de ex-partner kan worden omgezet in een zelfstandig recht op levenslang ouderdomspensioen mits aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: De omzetting wordt door beide partijen overeengekomen bij huwelijkse voorwaarden of voorwaarden bij geregistreerd partnerschap of bij een schriftelijke overeenkomst met het oog op scheiden; Binnen twee jaar na het tijdstip van de scheiding is hiervan mededeling gedaan aan het Fonds; Het Fonds heeft ingestemd met de omzetting. Indien de ex-partners een andere verdeling dan wel in het geheel geen verdeling wensen, dan kunnen de ex-partners dit overeenkomen bij huwelijkse voorwaarden, voorwaarden van geregistreerd partnerschap of bij een schriftelijke overeenkomst met het oog op de scheiding Wat gebeurt er als ik een parttime dienstverband heb? Als u parttime werkt wordt voor de vaststelling van de pensioengrondslag uw salaris omgerekend naar een fulltime salaris. Het percentage dat u parttime werkt wordt vervolgens verwerkt in de pensioenopbouw in dat jaar. Wijzigingen van de parttime graad hebben alleen effect op de pensioenopbouw vanaf de wijzigingsdatum en niet over het verleden. Rekenvoorbeeld parttime-%: Stel dat u een parttime dienstverband hebt van 60%. Uw salaris bedraagt in per jaar. De franchise bedraagt Als u nu het salaris verlaagt met de franchise, dan zou de pensioengrondslag kleiner zijn dan nul, waardoor u geen pensioen opbouwt. Om dit te voorkomen wordt uw salaris omgerekend naar een fulltime dienstverband; dat wil zeggen per jaar ( / 60%). Uw parttime percentage wordt verwerkt in de diensttijd waarover pensioen wordt opgebouwd in dat jaar. De opbouw over het jaar bedraagt dus: 91,80 (= [ / ] x 1,7% x 60% Wat is pensioenafkoop? Pensioenafkoop vindt plaats als uw jaarlijkse pensioenuitkering op de ontslagdatum

18 lager is dan een bepaald bedrag. In dat geval heeft het bestuur van het fonds twee jaar na beëindiging van het deelnemerschap, gedurende zes maanden de wettelijke mogelijkheid om eenzijdig de waarde van uw pensioen ineens aan u uit te keren. Dit heet afkopen. Voor 2009 geldt een afkoopgrens van 417,94 per jaar. De bepaling van de afkoopwaarde vindt plaats op door het bestuur van het fonds vastgestelde tarieven die onafhankelijk zijn van het geslacht van de deelnemer. Deze factoren worden door de herverzekeraar aangeleverd op een alsnodig basis.