HOE GOED ZIJN DE EINDEXAMENS ENGELS GEMAAKT?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HOE GOED ZIJN DE EINDEXAMENS ENGELS GEMAAKT?"

Transcriptie

1 HOE GOED ZIJN DE EINDEXAMENS ENGELS GEMAAKT? SOPHIE TEPPEMA IDA KIESTRA Profielwerkstuk HAVO

2 VOORWOORD Ik ben Ida Kiestra en ik ben 16 jaar oud, ik heb het vakkenpakket C&M gekozen. Ik ben Sophie Teppema en ik ben ook 16 jaar oud. Ik heb het vakkenpakket N&T gekozen. We zitten nu in HAVO-5 op het RSG in Sneek. Ondanks de verschillende profielen hadden we allebei erg veel interesse in dit onderwerp. We hebben onderzoek gedaan naar hoe goed de Leesexamens voor Engels gemaakt zijn. Dit hebben we gedaan omdat we nieuwsgierig waren hoe de Engelse leesvaardigheid examens in elkaar zitten, en waarom we nu juist een leesexamen goed moeten maken om te slagen voor het vak Engels. We vroegen ons daarbij ook af hoe goed onze Engelse lesmethode hier op school is en of je na het behalen van je examen dus echt een goede basis hebt voor de Engelse taal. Aangezien Engels steeds belangrijker wordt en ook van belang is bij een vervolgopleiding leek het ons interessant om te kijken of deze leesexamens er nu echt voor zorgen dat we een goede basis voor de Engelse taal hebben. Wij hebben samen een talenreis gedaan toen we14 jaar waren naar Eastbourne (zuidkust van Engeland), daar hebben we lessen gevolgd op een Engelse taalschool. Een les op de Engelse taalschool bestond uit spreken en kleine verhaaltjes schrijven, er werd in de lessen alleen Engels gesproken. Aan leesvaardigheid werd geen aandacht besteed. Ook hoorden we dat veel studenten het eerste jaar van hun vervolgopleiding niet halen. Aangezien steeds meer vervolgopleidingen in het Engels zijn, vroegen we ons af of dit ook te maken zou kunnen hebben met het niet goed beheersen van de Engelse taal. Dus vragen we ons af hoe goed de Engelse leesexamens nu eigenlijk zijn, en leer je hierdoor echt goed de Engelse taal beheersen

3

4 INHOUDSOPGAVE Inhoud Hoofdvraag 1 Inleiding 2 Wat was al bekend? 3 Problemen voor Nederlandstalige leerlingen 4 Problemen voor Engelstalige leerlingen 5 Leermethodes 6 Vraagstelling van CITO leesexamens 11 Beheersing Engelse taal 13 Het onderzoek 14 Resultaten gehele examen 15 Resultaten per vraag 18 Verklaring 29 Conclusie 30 Discussie 31 Nawoord 32 Logboek 33 Bronvermelding 34

5 Hoofdvraag HOE GOED ZIJN DE EINDEXAMENS ENGELS GEMAAKT? Wij denken dat er verbeteringen mogelijk zijn in het Engelse leesvaardigheid examen. Het eind examen Engels bestaat uit een aantal teksten met verschillende soorten vragen die de leerlingen moeten beantwoorden. Doormiddel van deze vragen worden de leerlingen getest op hun niveau van de Engels taal. Als de Engelse leesvaardigheid examens zouden worden gemaakt door English Native speakers zouden ze foutloos gemaakt moeten kunnen worden, omdat zij een hoger niveau hebben dan de Nederlandstalige leerlingen. Worden alle vragen wel op juiste manier gesteld, is het niet te gemakkelijk of te moeilijk Engels en is het een goede manier om Engels te leren? Page 1

6 Inleiding Wij hebben Engelse leesexamens afgenomen bij native speakers op twee internationale scholen in Nederland, om er achter te komen hoe goed de native speakers deze toetsen kunnen maken. We waren erg benieuwd naar de resultaten van de door de native speakers gemaakte toetsen, omdat dit zou kunnen aangeven hoe goed de leesexamens voor het vak Engels eigenlijk zijn. Onze verwachting was dat native speakers het leesexamen over het algemeen beter zouden maken aangezien zij de taal beter beheersen dan Nederlandse leerlingen, maar we waren ons er ook van bewust dat Nederlandse leerlingen in de les oefenen met het maken van leesexamens en native speakers niet. Wij leren in de Engelse les namelijk allerlei trucjes om de teksten zo goed mogelijk te begrijpen en de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Omdat we wilden weten waar de vraagstelling van de Engelse leesexamens op gebaseerd is, hebben we contact opgenomen met het Cito. Het Cito heeft ons uitgebreid verteld hoe de Engelse leesexamens in elkaar zitten en hoe ze tot stand komen. Ook hebben we docenten op de internationale scholen geïnterviewd om erachter te komen welke manier zij nu het beste vinden om de Engelse taal het beste te leren beheersen. Page 2

7 Wat was al bekend? VOORONDERZOEK Voordat wij ons onderzoek gingen uitvoeren hebben we vooronderzoek gedaan, om te kijken of er informatie bekend was over het onderwerp en of er al eerder een vergelijkbaar onderzoek is gedaan. Wij hebben hier helaas geen informatie over kunnen vinden die we zouden kunnen gebruiken voor ons onderzoek. Wij hebben wel informatie kunnen vinden over hoe de examens in elkaar zitten. Het examen is leesvaardigheid, waarbij de leerlingen worden getest op het begrijpen van teksten en tekst verklaren. De leerlingen moeten verschillende soorten vragen beantwoorden tijdens het maken van het examen: Open vragen, stellingvragen en gesloten vragen. Voor het beantwoorden van die vragen moeten de leerlingen de juiste strategie gebruiken die bij de tekst hoort. De ene vraag moet worden beantwoord door het intensief lezen en begrijpen van de tekst en de andere vraag met de strategie scannen of skimmen. De leerling wordt dus getest op verschillende manieren. De leerlingen krijgen voor het maken van het examen 2 uur en 30 minuten. Tijdens het examen is het gebruiken van Engels-Nederlands woordenboek toegestaan. Als de docenten Engels van alle examen klassen in Nederland de examens hebben nagekeken, sturen de scholen de resultaten van de leerlingen op naar het Cito. Het Cito verwerkt de resultaten met het programma Windows Optisch Leesbaar Formulier (WOLF). Het Cito bepaald met de resultaten de normering van het eindexamen Engels. Page 3

8 Problemen voor Nederlandstalige leerlingen BIJ WELKE ONDERDELEN HEBBEN NEDERLANDSTALIGE LEERLINGEN PROBLEMEN MET HET MAKEN VAN HET ENGELSE LEESVAARDIGHEID EXAMEN? Nederlandstalige leerlingen kunnen tegen problemen oplopen bij het examen met een aantal onderdelen. Het examen is leesvaardigheid en bestaat uit een aantal teksten van verschillende tekstsoorten. De teksten moeten goed worden begrepen om de vragen goed te kunnen beantwoorden. Waar de Nederlandstalige leerlingen het meeste moeite mee hebben, is het goed beantwoorden van de open vragen. Voor open vragen moeten de leerlingen de tekst goed begrijpen om het goede antwoord te kunnen geven op de vraag. De problemen die ze hebben bij het beantwoorden van de vraag kunnen zijn: Dat de leerling de vraag die gesteld wordt niet begrijpt. Dat de leerling de tekst niet begrijpt. Dat de leerling niet weet hoe hij het antwoord naar het Nederlands moet vertalen. Dit aangezien de open vragen in het Nederlands beantwoordt moeten worden en de tekst in het Engels geschreven is. De leerling heeft in het Engels geantwoord. De leerling gebruikt meer woorden/zinnen bij het antwoorden dan er gevraagd worden De leerling heeft slechts een deel van het antwoord gegeven. Bij de gesloten vragen behalen de Nederlandstalige leerlingen gemiddelde scores. Alle gesloten vragen zijn meerkeuze vragen. Er is altijd een van de keuze mogelijkheden goed. Als de leerling bij een open vraag het antwoord niet zou kunnen vinden in de tekst, is het moeilijk om antwoord te geven, want je hebt geen keuze mogelijkheden zoals bij de gesloten vragen. Als een leerling het antwoord niet zou kunnen vinden in de tekst, is er een mogelijkheid om het antwoord te gokken uit e e n van de keuze mogelijkheden. Dan heb je altijd een kans dat het antwoord wat je gekozen hebt het goede antwoord is. De leerlingen behalen bij de stellingvragen een hoog percentage. Bij stelling vragen worden er een aantal stellingen gegeven. De leerlingen moet bij elke stelling aangeven of deze wel of niet overeenkomt met de tekst. Als leerlingen de tekst of de vraag niet begrijpen is er in tegenstelling tot open vragen bij stelling vragen een grotere kans dat het antwoord goed is, want er zijn maar twee antwoordmogelijkheden bij stellingvragen namelijk: wel of niet. Er is bij stellingvragen dus altijd 50% kans dat de leerling het goede antwoord kiest. Voor stellingvragen kunnen altijd twee of meer punten behaald worden. Page 4

9 Problemen voor Engelstalige leerlingen BIJ WELKE ONDERDELEN HEBBEN ENGELSTALIGE LEERLINGEN NATIVE SPEAKERS - PROBLEMEN MET HET MAKEN VAN HET ENGELSE LEESVAARDIGHEID EXAMEN? Native speakers kunnen tegen problemen oplopen bij een aantal onderdelen van het examen. De native speakers beheersen de Engelse taal beter dan de Nederlandstalige leerlingen. De native speakers hebben dus al een voorsprong bij het maken van het Engels eindexamen, ze zouden namelijk de Engelse teksten sneller moeten kunnen begrijpen dan de Nederlandstalige leerlingen. De native speakers hadden het meeste moeite met het beantwoorden van de open vragen. Dat kan komen doordat ze net zoals bij Nederlandstalige leerlingen de vraag niet begrijpen of de tekst niet begrijpen. De native speakers hebben minder moeite met het beantwoorden van de gesloten vragen. Dit kan komen doordat alle gesloten vragen meerkeuze vragen zijn Uit de resultaten van de Nederlandse leerlingen is gebleken dat zij het meeste moeite hebben met het maken van de open vragen, net als de native speakers. De gesloten vragen zijn overigens door de native speakers beter gemaakt dan het Nederlandse landelijke gemiddelde. De resultaten van de stelling vragen zijn van de Nederlandse leerlingen beter dan de resultaten van de native speakers. De resultaten van de gesloten vragen zijn beter bij de native speakers dan bij de Nederlandse leerlingen. Page 5

10 Leermethodes DE NEDERLANDSE LEERMETHODE De les methode in Nederland is opgedeeld in niveaus. De niveaus zijn VMBO (Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs), HAVO (Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs) en VWO (Voorbereidend Wettenschappelijk Onderwijs). VMBO Het VMBO duurt 4 jaar. In de onderbouw (klas 1 en 2) van het VMBO krijgen de leerlingen algemene vakken. Aan het einde van het 2e schooljaar kiest de leerling een leerweg, de leerweg die het beste bij hem/haar past. Er zijn 4 verschillende leerwegen: Theoretische leerweg. De Theoretische leerweg is voor leerlingen die gemakkelijk kunnen leren en nog geen keuze hebben gemaakt voor een beroepsopleiding. Gemengde leerweg De Gemengde leerweg is voor leerlingen die gemakkelijk kunnen leren en zich willen voorbereiden op een beroepsopleiding. Kaderberoepsgerichte leerweg De Kaderberoepsgerichte leerweg is voor leerlingen die het beste praktisch kunnen werken, deze leerweg bevat meer praktijkvakken. Basisberoepsgerichte leerweg De Basisberoep gerichte leerweg is voor leerlingen die graag een combinatie hebben van leren en werken samen. Als de leerlingen het VMBO hebben afgerond kunnen ze kiezen voor een vervolgopleiding op het MBO (Middelbaar Beroeps Onderwijs). Page 6

11 HAVO De HAVO duurt 5 jaar. In de onderbouw (klas 1,2 en 3) krijgen de leerlingen algemene vakken. Voor de bovenbouw van de HAVO (klas 4 en 5) moet de leerling kiezen uit 4 verschillende profielen. De 4 profielen zijn: Natuur en Techniek (NT) De verplichte vakken in het profiel Natuur en Techniek zijn: Wiskunde B, Natuurkunde en Scheikunde. Natuur en Gezondheid (NG) De verplichte vakken in het profiel Natuur en Gezondheid zijn: Wiskunde A, Biologie en Scheikunde. Economie en Maatschappij (EM) De verplichte vakken in het profile Economie en Maatschappij zijn: Wiskunde A, Economie en Geschiedenis. Cultuur en Maatschappij (CM) De verplichte vakken in het profiel Cultuur en Maatschappij zijn: Geschiedenis en een moderne vreemde taal. De algemene verplichte vakken die elke leerling op de HAVO moet doen zijn: Nederlands, Engels, Maatschappijleer, Lichamelijke opvoeding en Culturele kunstzinnige vorming (CKV). Naast deze vakken moet de leerling nog 1 of 2 keuzevakken kiezen om examen in te doen. Een HAVO leerling doet eindexamen in 7 vakken, de overige vakken worden afgerond met een schoolexamen. Na het afronden van de HAVO heeft de leerling toegang tot het HBO (Hoger Beroeps Onderwijs). Page 7

12 VWO Het VWO duurt 6 jaar. Het VWO bestaat uit het Atheneum en het Gymnasium. Het verschil in deze twee is dat een leerling op het Gymnasium klassieke talen heeft en een leerling op het Atheneum niet. In de onderbouw van het VWO (klas 1,2 en 3) worden de algemene vakken gegeven. De leerlingen moeten voor de bovenbouw (klas 4,5 en 6) kiezen uit 4 verschillende profielen, net zoals bij de HAVO. Deze profielen verschillen ook in vakken. De 4 profielen zijn: Natuur en Techniek (NT) De verplichte vakken in dit profiel zijn: Wiskunde B, Natuurkunde en Scheikunde. Natuur en Gezondheid (NG) De verplichte vakken in dit profiel zijn: Wiskunde A, Biologie en Scheikunde. Economie en Maatschappij (EM) De verplichte vakken in dit profiel zijn: Wiskunde A, Economie en Geschiedenis. Cultuur en Maatschappij (CM) De verplichte vakken in dit profiel zijn: Wiskunde C en Geschiedenis. De algemene verplichte vakken die de leerling op het VWO moet doen zijn: Nederlands, Engels, Maatschappijleer, Lichamelijke Opvoeding, Culturele kunstzinnige vorming en een tweede moderne vreemde taal (op het Gymnasium een klassieke taal). Naast deze verplicht vakken moet de leerling nog 1 of 2 keuze examen vakken kiezen. Een leerling op het VWO doet eindexamen in 8 vakken, de andere vakken worden afgerond met het schoolexamen. Na het VWO kan een leerling een vervolg opleiding doen op WO niveau (Wetenschappelijk Onderwijs) aan een universiteit. Page 8

13 DE LEERMETHODE OP DE INTERNATIONALE SCHOLEN De leermethode die wordt gebruikt op bijna alle internationale scholen over de hele wereld heet MYP (Middle Years Programme)/IGCSE (International General Certificate of Secondary Education). The International Baccalaureate (IB) Middle Years Programme (MYP) is voor leerlingen van 11 tot en met 16 jaar. Het niveau op internationale scholen is vergelijkbaar met het VWO op de Nederlandse scholen. Als een leerling op een internationale school de MYP of IGCSE heeft afgerond hebben zij toegang tot universiteiten. Op een internationale school heeft elk vak 2 verschillende niveaus: de A-levels (Advanced level) en de ASlevels (Advanced Supplementary level). Deze niveaus lijken op elkaar maar A-levels zijn uitgebreider en duren langer om te halen. AS-levels zijn gelijk aan de A-levels maar gaan minder op de lesstof in. De ASlevels zijn gelijk te stellen aan het eerste jaar van een A-level. De leerlingen op een internationale school krijgen les op A-levels in de vakken waarin de leerling goed is en krijgen les in AS-levels waarin ze minder goed in zijn. Een niveau op de internationale scholen dat overeenkomt met havo en dus toegang geeft tot het HBO, is er nog niet. Er is dus niet zoals op de Nederlandse scholen een diploma te behalen met een vergelijkbaar niveau als HAVO of VMBO. Bij de leermethode MYP worden de leerlingen beoordeeld door de docenten die de leerlingen les geven. De docenten van elk vak geven een beoordeling van het gehele schooljaar. Bij het beoordelen van de leerlingen word gelet op een aantal punten. Voor elk vak zijn de punten waar op beoordeeld wordt anders. Als voorbeeld het vak Science: A. Knowing and Understanding B. Inquiring and Designing C. Processing and Evaluating D. Reflecting on the Impacts of Science De leerlingen krijgen zo duidelijkheid over waar ze aan moeten werken om over te gaan naar het volgende schooljaar. Page 9

14 In de lesmethode MYP volgen de leerlingen op een internationale school 8 verschillende vakken: Language and literature Individuals and societies Language acquisition Physical and health education Sciences Arts Design Mathematics Daarnaast krijgen de leerlingen ook: Action and Service, dat is te vergelijken met de Maatschappelijke stage die leerlingen op een Nederlandse school moeten doen. Community project, project waarbij de leerlingen moeten samenwerken. Personal project, werkstuk welke de leerling zelfstandig moet maken. Page 10

15 Vraagstelling van CITO leesexamens WAAR BASEERT HET CITO DE VRAAGSTELLING OP BIJ HET MAKEN VAN DE LEESTOETSEN? CITO maakt de examens met behulp van een groep docenten die les geven in de examenjaren waar het examen voor bedoeld is. Daarnaast wordt ieder examen, elke tekst en elke vraag ook nog eens door een aantal mensen gescreend: native speakers, toets deskundigen en docenten die niets met de constructie te maken hebben. Het examen moet voldoen aan door het College voor Toetsen en Examens (CvTE) opgestelde specificaties. Volgens het Cito moet een goed examen bestaan uit onderstaande aspecten, de leerling moet namelijk: 1. aangeven welke informatie relevant is, gegeven een vaststaande behoefte; 2. de hoofdgedachte van een tekst(gedeelte) aangeven; 3. de betekenis van belangrijke elementen van een tekst aangeven; 4. relaties tussen delen van een tekst aangeven; 5. conclusies trekken met betrekking tot intenties, opvattingen en gevoelens van de auteur. Volgens het Cito zouden deze aspecten aansluiten bij onderzoeken die aangeven dat het hier om belangrijke elementen gaat. Deze elementen zijn bepalend voor leesvaardigheid en het begrip van teksten. Deze verschillende aspecten komen via verschillende vormen (open, meerkeuze, etc.) aan de orde in de vragen. Daarnaast is er ook nog een koppeling met het ERK. Er worden authentieke teksten gebruikt en die teksten kunnen verschillend van aard zijn (brieven, columns, (achtergrond)artikelen, literair etc.). Ook is er een variatie aan onderwerpen. De bronteksten geven aanleiding tot de vragen die erbij gesteld worden. Het Cito probeert de examens vergelijkbaar te maken, met behulp van een matrijs waarin ze kunnen bijhouden welke aspecten in welke mate per examen voorkomen. Door de variatie aan gebruikte teksten e.d. zullen ze toch van jaar tot jaar anders zijn. De moeilijkheidsgraad wordt via vergelijkingen, pre-tests en post-tests met ankermateriaal berekend. Dit is de reden dat de N-term kan varie ren van jaar tot jaar: die variabele N-term zorgt ervoor dat een HAVO leerling in 2011 bij een gelijke prestatie eenzelfde cijfer krijgt als een HAVO leerling in 2016, ook als het examen van 2016 moeilijker was dan dat van 2011, of omgekeerd. Het CvTE(College voor Toetsen en Examens) bepaalt ook de afnameduur en welke vraagvormen gebruikt mogen worden. Het grootste deel moet volgens specificatie bestaan uit meerkeuze vragen. De vragen van een ander type moeten eenduidig te scoren zijn want er zijn veel verschillende docenten die verantwoordelijk zijn voor het nakijken. Dit zorgt er voor dat de scores op een objectieve wijze tot stand komen (leerlingen zijn niet afhankelijk van de subjectieve scoretoekenning van 1 persoon). Daarnaast zijn er natuurlijk ook praktische overwegingen om ernaar te streven de afnametijd en nakijktijd zo soepel en snel mogelijk te kunnen afhandelen. Page 11

16 Na afname van de examens zijn ze publiek bezit: in overleg met docenten en leerlingen (via het LAKS) kan CvTE besluiten het correctievoorschrift aan te passen of te wijzigen. Ook de afname gegevens worden uitgebreid statistisch geanalyseerd. Op hoe de vragen het gedaan hebben. ONTWIKKELEN VAN EXAMENS De minister van OCW(Onderwijs, Cultuur, Wetenschap) draagt de eindverantwoordelijkheid voor de centrale examens en stelt per vak de examenprogramma's vast. Daarin staat wat in het centraal examen en in het schoolexamen getoetst moet worden. De stof voor de examens is door het CvTE omschreven in korte uiteenzettingen van de belangrijkste punten van het studieonderdeel (syllabi).van het CvTE ontvangt het Cito dan voor elk vak een constructieopdracht met: de lengte van het examen de onderwerpen het aantal opgaven het soort opgaven (bijvoorbeeld open vragen en meerkeuze vragen) de toegestane hulpmiddelen Er zitten ongeveer twee jaren tussen het ontwikkelen van de eerste opgaven en de afname van een examen. DUO regelt het drukken en de verspreiding van de examens onder scholen Page 12

17 Beheersing Engelse taal OP WELKE MANIER LEER JE HET BESTE DE ENGELSE TAAL BEHEERSEN? Om erachter te komen welke manieren van belang zijn om het Engels goed te leren hebben we de leraren op de internationale scholen gevraagd welke methode ze het beste vinden om Engels te leren en waarom. We hebben daarvoor contact gezocht met twee leraren: een leraar van de Inernational School Almere, Rob Thoolen en een leraar van de International School Hilversum, Andrew Engel. Andrew Engel vindt het vooral belangrijk om veel te schrijven zodat je snapt hoe je een goede/foutloze Engelse zin moet maken. Ook vond hij spreken erg belangrijk omdat je door het alleen leren van de theorie, het niet hoeft te betekenen dat je meteen een goed gesprek kan voeren met een Engelstalig iemand, door te spreken leer je je ook verstaanbaar maken in Engelstalige landen. Ook zei hij dat het goed zou zijn voor onze spreekvaardigheid als wij Nederlandse leerlingen in de Engelse les uitsluitend Engels zouden spreken. Rob Thoolen zei dat hij het belangrijk vindt dat je veel schrijft en spreekt. Hij is Nederlands docent en laat zijn leerlingen (native speakers en andere nationaliteiten) vaak opstellen schrijven, omdat je hierdoor verbanden leert te leggen, de techniek van losse woorden en zinnen schrijven, heeft weinig te maken met wat er nodig is voor het schrijven van een goede tekst. Maar Rob Thoolen zei ook dat hij leestoetsen erg belangrijk vindt, want je moet leren een Engelse tekst te begrijpen en bij een vervolgopleiding die in het Engels is, is het erg belangrijk dat je de theorie in je boeken begrijpt. Omdat steeds meer vervolgopleidingen in het Engels zijn, zouden leesexamens dus bij kunnen dragen aan het begrijpen van de theorie in je studieboeken. Bovendien is het een feit dat leesvaardigheid een rol speelt bij het functioneren in de maatschappij. Voor het wonen in buitenland zou spreekvaardigheid belangrijker zijn, omdat je je dan in een omgeving bevind met alleen Engels sprekende mensen, en het dus belangrijk is dat je vloeiend Engels kan spreken. Voor het volgen van een Engelstalige vervolgopleiding zou leesvaardigheid misschien belangrijker zijn, omdat je hiervoor de theorie uit je boeken moet begrijpen, en dus je leesvaardigheid moet toepassen. Wij denken dat je door middel van de leesvaardigheid toetsen wel goed Engels leert omdat je leert teksten te lezen en begrijpen, maar het lijkt ons ook erg van belang om vooral te spreken en te schrijven. Er wordt in Nederland vooral op de theorie van het Engels gelet, omdat je natuurlijk moet slagen voor je leesvaardigheid examen. Maar als je naar het buitenland gaat of echt Engels wil spreken, is naast de basis theorie, mondeling waarschijnlijk de beste optie om het Engels goed te leren beheersen. Page 13

18 Het onderzoek HOE HEBBEN WIJ DIT ONDERZOEK GEDAAN? Om dit onderzoek te doen hebben we English native speakers opgezocht die ongeveer van dezelfde leeftijd als ons waren. We hebben contact opgenomen met internationale scholen in Nederland en gevraagd of we bij native speakers examens konden afnemen. Op de International School Hilversum en de Internationale School Almere waren native speakers die ons wilden helpen met ons onderzoek. We hebben op de International School Hilversum het examen afgenomen bij 20 native speakers en op de International School Almere bij 19 native speakers. De native speakers waren 15 tot 17 jaar oud en hebben een vergelijkbaar niveau met HAVO-5. De native speakers op de internationale scholen hebben het Engelse eindexamen van 2011 gemaakt. De native speakers hadden de maximale tijd van 2 uur en 30 minuten om het examen te maken, zoals de HAVO 5 leerlingen ook hebben bij het eindexamen Engels. Alle native speaker hebben het examen binnen 1 uur en 30 minuten gemaakt. In het eindexamen zijn er ook vragen die in het Nederlands gesteld worden, de native speakers op de International School Hilversum beheersten de Nederlandse taal niet goed genoeg om de Nederlandse vragen te begrijpen, daarom hebben wij de in het Nederlands gestelde vragen vertaald naar het Engels. De native speakers op de International School Almere kregen bijna allemaal Nederlandse les op een A-level, zij hadden de Engelse vertalingen niet nodig. Wij hebben de examens die de native speakers hebben gemaakt nagekeken en per vraag het aantal goede antwoorden berekend in percentages, hetzelfde hebben we gedaan per tekst. Dit hebben we op dezelfde manier gedaan als de docenten bij de Nederlandse leerlingen die het eindexamen hebben gemaakt. We hebben de resultaten van de Engelstalige leerlingen vergeleken met de landelijke steekproef. De landelijke steekproef is gebaseerd op de scores van Nederlandstalige leerlingen afkomstig van 500 scholen in Nederland. Dat hebben we gedaan omdat we zo een goed beeld krijgen tussen de verschillen van Nederlandstalige leerlingen en de native speakers. Om te weten te komen welke manier het best is om de Engelse taal te beheersen hebben we twee docenten op de internationale scholen geï nterviewd. Op de International School Hilversum hebben we gesproken met Andrew Engel, hij geeft Engelse les in de onderbouw en de bovenbouw en hij spreekt geen Nederlands. We hebben ook Rob Thoolen geï nterviewd. Rob Thoolen is docent Nederlands op de International School Almere. Hij geeft les aan de leerlingen in bovenbouw. Rob heeft aan de Engelse docenten op de International School Almere gevraagd wat zij van het Engelse leesexamen vinden. Page 14

19 Resultaten gehele examen NATIVE DUTCH VS. NATIVE ENGLISH Dit zijn de resultaten van het landelijk gemiddelde van Native Dutch speakers, Native English speakers en het gemiddelde van het RSG Magister Alvinus (onze school). Questions Average Native Dutch Speakers Average Native English Speakers Average RSG Magister Alvinus Complete Exam All Questions % 56% 61% Exam Components Text % 87% 69% Text % 66% 66% Text % 69% 74% Text % 55% 69% Text % 54% 50% Text % 63% 69% Text % 39% 53% Text % 32% 42% Text % 45% 44% Text % 31% 43% Text % 17% 41% Question Type Open Questions 5-6, 10, 15, 28-33, 37, 58% 44% 57% Closed Questions 1-4, 7-9, 11-14, 16-27, 62% 66% 62% 34-36, Thesis Questions 10, 15, % 55% 68% Page 15

20 NATIVE DUTCH VS. NATIVE ENGLISH INTERNATIONAL SCHOOL ALMERE Dit zijn de resultaten van het landelijk gemiddelde van Native Dutch speakers, Native English speakers van de International School Almere en het gemiddelde van het RSG Magister Alvinus (onze school). Questions Average Native Dutch Speakers Average International School Almere Average RSG Magister Alvinus Complete Exam All Questions % 58% 61% Exam Components Text % 79% 69% Text % 64% 66% Text % 70% 74% Text % 72% 69% Text % 51% 50% Text % 62% 69% Text % 42% 53% Text % 29% 42% Text % 52% 44% Text % 41% 43% Text % 24% 41% Question Type Open Questions 5-6, 10, 15, 28-33, 37, 58% 51% 57% Closed Questions 1-4, 7-9, 11-14, 16-27, 62% 66% 62% 34-36, Thesis Questions 10, 15, % 64% 68% Page 16

21 NATIVE DUTCH VS. NATIVE ENGLISH INTERNATIONAL SCHOOL HILVERSUM Dit zijn de resultaten van het landelijk gemiddelde van Native Dutch speakers, Native English speakers van de International School Hilversum en het gemiddelde van het RSG Magister Alvinus (onze school). Questions Average Native Dutch Speakers Average International School Hilversum Average RSG Magister Alvinus Complete Exam All Questions % 53% 61% Exam Components Text % 95% 69% Text % 67% 66% Text % 68% 74% Text % 38% 69% Text % 56% 50% Text % 63% 69% Text % 35% 53% Text % 35% 42% Text % 38% 44% Text % 20% 43% Text % 10% 41% Question Type Open Questions 5-6, 10, 15, 28-33, 37, 58% 36% 57% Closed Questions 1-4, 7-9, 11-14, 16-27, 62% 65% 62% 34-36, Thesis Questions 10, 15, % 45% 68% Page 17

22 Resultaten per vraag TEKST 1 Sir: I m astonished QUESTIONS Exam Question 1 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Page 18

23 TEXT 2 A rider off the rails QUESTIONS Exam Question 2 Question Type Multiple-Choice Exam Question 3 Question Type Multiple-Choice Exam Question 4 Question Type Multiple-Choice Exam Question 5 Question Type Open Question Exam Question 6 Question Type Open Question Exam Question 7 Question Type Multiple-Choice Page 19

24 TEXT 3 Win your lover back QUESTIONS Exam Question 8 Question Type Multiple-Choice Exam Question 9 Question Type Multiple-Choice Exam Question 10 Question Type Thesis Question Exam Question 11 Question Type Multiple-Choice Exam Question 12 Question Type Multiple-Choice Exam Question 13 Question Type Multiple-Choice Exam Question 14 Question Type Multiple-Choice Page 20

25 TEXT 4 Serious swimmers QUESTIONS Exam Question 15 Question Type Thesis Question Page 21

26 TEXT 5 National buffoon QUESTIONS Exam Question 16 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Exam Question 17 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Exam Question 18 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Exam Question 19 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Exam Question 20 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Exam Question 21 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Exam Question 22 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Page 22

27 TEXT 6 Dollars for scholars QUESTIONS Exam Question 23 Question Type Multiple-Choice Exam Question 24 Question Type Multiple-Choice Exam Question 25 Question Type Multiple-Choice Exam Question 26 Question Type Multiple-Choice Exam Question 27 Question Type Multiple-Choice Exam Question 28 Question Type Thesis Question Exam Question 29 Question Type Thesis Question Page 23

28 TEXT 7 Texting shorthand annoys purists, but it has its charm QUESTIONS Exam Question 30 Question Type Open Question Exam Question 31 Question Type Open Question Exam Question 32 Question Type Open Question Exam Question 33 Question Type Open Question Page 24

29 TEXT 8 Music, corsages and a killer QUESTIONS Exam Question 34 Question Type Multiple-Choice Page 25

30 TEXT 9 faked TV shows? QUESTIONS Exam Question 35 Question Type Multiple-Choice Exam Question 36 Question Type Multiple-Choice Exam Question 37 Question Type Open Question Exam Question 38 Question Type Multiple-Choice ( Gap ) Exam Question 39 Question Type Multiple-Choice Page 26

31 TEXT 10 Music, corsages and a killer QUESTIONS Exam Question 40 Question Type Open Question Page 27

32 TEXT 11 Scary movie making viewers sick QUESTIONS Exam Question 41 Question Type Open Question Page 28

33 Verklaring Het is een valide aanname om te veronderstellen dat studenten die Engelstalig zijn opgegroeid, de native English speakers, beter zijn in de Engelse taal dan studenten die native Dutch speaker zijn. Het was dan ook onze verwachting dat die studenten het examen veel beter gemaakt zouden moeten hebben. Dat dit niet zo is kan niet alleen verklaard worden uit de moeilijkheidsgraad van het examen. Een verklaring die wij hebben voor de conclusie is dat de lesmethode die voorbereid op dit examen zich meer richt op het aanleren van trucjes om het examen te kunnen halen in plaats van het echt leren van de Engelse taal door de teksten te begrijpen. Op de internationale scholen waar wij ons onderzoek hebben gedaan wordt een andere lesmethode gebruikt waarbij deze trucjes niet worden geleerd. De studenten op die scholen leren de Engelse taal te gebruiken in lezen, spreken en schrijven. Wel moet gezegd worden dat bij examen onderdelen waar verschillen te zien zijn, de onderzoeksgroep niet groot genoeg was om daar echt conclusies uit te kunnen trekken. Page 29

34 Conclusie Onze onderzoeksvraag was hoe goed de eindexamens voor het vak Engels zijn. Uit het onderzoek concluderen wij het volgende: Native Dutch Speakers en Native English Speakers maken het examen ongeveer net zo goed over het gehele examen gezien. Native English speakers hebben de open vragen van het examen minder goed gemaakt dan de native Dutch speakers. Het examen laat niet de verschillen zien tussen de twee onderzoeksgroepen waar dat verschil in kennis van de Engelse taal wel te verwachten is. Daarmee concluderen wij dat het HAVO examen Engels geen goede graadmeter is voor het niveau van Engels dat een student beheerst Page 30

35 Discussie Onderstaande suggesties zouden kunnen bijdragen om het examen Engels te verbeteren. 1. Het door ons gedane onderzoek verder uit te breiden naar een grotere onderzoeksgroep. Hiermee kunnen meer gedetailleerde resultaten worden gevonden. 2. Pas het examen op zo n manier aan dat het lezen en begrijpen van de Engelse teksten echt getoetst wordt en niet de manier om de vragen met trucjes te ontleden. Page 31

36 Nawoord Voordat we met ons onderzoek konden beginnen hebben we lange tijd g d en gebeld naar internationale scholen door heel Nederland, net zo lang tot dat er een internationale school was die ons wilde helpen. Het was nog niet gemakkelijk om een school te vinden die bereid was om ons te helpen met ons onderzoek, maar toen we eenmaal een internationale school hadden gevonden verliep het onderzoek vrij snel. Toen de native speakers de leesexamens gemaakt hadden konden we aan de slag met de resultaten die we verwerkt hebben in grafieken en tabellen. Het onderwerp van ons PWS heeft zowel te maken met statistiek als met taal. Omdat de leesexamens voor het vak Engels zijn en we Engels moesten praten op de internationale scholen, maar voor het verwerken van de resultaten waren we bezig met statistiek. Sophie met het vakkenpakket N&T is goed met getallen en Ida met het vakkenpakket C&M is goed in de taal. Zo vulden we elkaar erg goed aan bij het maken van ons Profielwerkstuk en hadden we een duidelijke taakverdeling waarbij we allebei een even grote rol speelden bij het maken van ons Profielwerkstuk. Page 32

37 Logboek We hebben aan dit onderzoek ruim 100 uur besteed. Date Hours Action Conversation Conversation Conversation Conversation Making questions Conversation schools Conversation Conversation , phone schools , phone schools Conversation Conversation , phone schools , phone schools schools schools Translating Dutch questions Visit International School Hilversum Verifying tests Verifying tests Conversation Process Process Process Visit International School Almere Verifying tests Process Process Process Process Process Process Process Editing Page 33

38 Bronvermelding INTERVIEWS Interview: Rob Thoolen. Docent Nederlands op de International School Almere. Interview: Andrew Engel. Docent Engels op de International School Hilversum. Dit interview was in het Engels. WEBSITES WIE ZIJN WIJ IDA KIESTRA HAVO 5 C & M SOPHIE TEPPEMA HAVO 5 N & T ida.kiestra@rsg-sneek.nl sophie.teppema@rsg-sneek.nl Page 34

KIESWIJZER 2015. Laar & Berg STROOMKEUZE VWO EN MYP PROFIELKEUZE HAVO PROFIELKEUZE VWO

KIESWIJZER 2015. Laar & Berg STROOMKEUZE VWO EN MYP PROFIELKEUZE HAVO PROFIELKEUZE VWO KIESWIJZER 2015 Laar & Berg STROOMKEUZE VWO EN MYP PROFIELKEUZE HAVO PROFIELKEUZE VWO INHOUD INLEIDING... 3 STROOMKEUZE V3 EN T3... 4 PROFIELKEUZE HAVO... 5 Maatschappijprofielen in havo 4 en 5... 6 Natuurprofielen

Nadere informatie

KIESWIJZER LAAR & BERG Stroomkeuze vwo en MYP Profielkeuze havo Profielkeuze vwo

KIESWIJZER LAAR & BERG Stroomkeuze vwo en MYP Profielkeuze havo Profielkeuze vwo KIESWIJZER LAAR & BERG 2016-2017 Stroomkeuze vwo en MYP Profielkeuze havo Profielkeuze vwo Inhoud Inleiding... 3 Stroomkeuze vwo 3 en MYP 3... 4 Profielkeuze havo... 5 Maatschappijprofielen in havo 4 en

Nadere informatie

Correctievoorschrift HAVO

Correctievoorschrift HAVO Correctievoorschrift HAVO 2011 tijdvak 1 Engels Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores 6 Bronvermeldingen

Nadere informatie

OVERGANGSNORMEN OP- EN AFSTROOMREGELINGEN 2013-2014

OVERGANGSNORMEN OP- EN AFSTROOMREGELINGEN 2013-2014 OVERGANGSNORMEN OP- EN AFSTROOMREGELINGEN 2013-2014 Voorwoord Voor u ligt het document Overgangsnormen en op- en afstroomregelingen 2013-2014. De Johan de Witt Scholengroep is een school waar het behalen

Nadere informatie

25 Januari 2016 PROFIELKEUZE INFORMATIEAVOND

25 Januari 2016 PROFIELKEUZE INFORMATIEAVOND 25 Januari 2016 PROFIELKEUZE INFORMATIEAVOND Kiezen is een kunst De profielkeuze (en later de opleidingskeuze) is geen eenmalige beslissing maar een proces. Vragen: Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik?

Nadere informatie

KIESWIJZER LAAR & BERG

KIESWIJZER LAAR & BERG KIESWIJZER LAAR & BERG 2019-2020 Versie: 26 maart 2019 Stroomkeuze MYP Profielkeuze havo Profielkeuze vwo Laar & Berg - 2 - Kieswijzer 2018-2019 Inhoud Inleiding... 4 Profielkeuze havo... 5 Maatschappijprofielen

Nadere informatie

Profielkeuze 2014-2015. M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo

Profielkeuze 2014-2015. M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo Profielkeuze 2014-2015 M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo Inrichting tweede fase 4 havo 4 vwo 5 havo 5 vwo 6 vwo Opbouw vakkenpakket havo en vwo algemeen deel profieldeel vrij deel Het algemene

Nadere informatie

KEUZEBEGELEIDING & PROFIELKEUZE KLAS 3

KEUZEBEGELEIDING & PROFIELKEUZE KLAS 3 KEUZEBEGELEIDING & PROFIELKEUZE KLAS 3 2014-2015 Belangrijke data i.v.m. profielkeuze schooljaar 2014 2015 9 dec. Ouderavond 10 dec. Mentoravond 26-30 jan. Elke derde klas gaat één dag op keuzedag 2 feb

Nadere informatie

KIESWIJZER LAAR & BERG

KIESWIJZER LAAR & BERG KIESWIJZER LAAR & BERG 2018-2019 Versie: 9 april 2018 Stroomkeuze MYP Profielkeuze havo Profielkeuze vwo Laar & Berg - 2 - Kieswijzer 2018-2019 Inhoud Inleiding... 4 Profielkeuze havo... 5 Maatschappijprofielen

Nadere informatie

In de meeste gevallen moet uw kind een taaltest afleggen. Een vrijstelling hiervan is in sommige gevallen mogelijk, wanneer:

In de meeste gevallen moet uw kind een taaltest afleggen. Een vrijstelling hiervan is in sommige gevallen mogelijk, wanneer: Diplomawaardering Met een diploma dat niet-nederlands is, krijgt uw kind soms moeilijk toegang tot het hoger onderwijs in Nederland. Daarvoor verschillen de onderwijssystemen van de diverse landen te veel.

Nadere informatie

RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG

RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG myp, havo & vwo 2016-2017 Laar & Berg 1 Rapportage & Overgang Inhoud Algemene aanwijzingen en uitgangspunten... 3 Norm year 1 naar year 2... 5 Norm Year 2 naar Year 3...

Nadere informatie

Januari 2015 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2 OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2 TH

Januari 2015 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2 OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2 TH Januari 2015 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2 OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2 TH Inhoudsopgave 1. Inleiding... blz. 1 2. Hoeveel jaar heb je nog voor de boeg op de SGL?... blz. 2 3. Het schooladvies... blz. 3 4. Revisie...

Nadere informatie

1e klas: met vrienden en vriendinnen van de basisschool in één klas

1e klas: met vrienden en vriendinnen van de basisschool in één klas 1 mavo Intro Deze brochure geeft u informatie over de vmbo-theoretische leerweg op hethml: de mavo. Met vragen kunt u terecht bij de afdelingsleider bovenbouw mavo, Thomas ter Hart. 1e klas: met vrienden

Nadere informatie

Rapportage en Overgang op Laar & Berg Schooljaar Inhoud

Rapportage en Overgang op Laar & Berg Schooljaar Inhoud Rapportage en Overgang op Laar & Berg Schooljaar 2014-2015 Inhoud Algemene aanwijzingen en uitgangspunten 2 Norm brugklas 1 havo/vwo naar 2 havo/vwo 4 Norm brugklas 2 havo/vwo naar 3 havo 5 Norm brugklas

Nadere informatie

OP WEG NAAR KLAS 4HAVO

OP WEG NAAR KLAS 4HAVO januari 2018 INFORMATIEBOEKJE KLAS 4 OP WEG NAAR KLAS 4HAVO VMBO 4 TL 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding.blz. 3 2. Route tl-mbo-hbo vergeleken met tl-havo-hbo blz. 4 3. De tweede fase (HAVO/VWO) blz. 5 4. Welk

Nadere informatie

Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas

Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas 24 november 2015 26-06-14 1 Na vanavond begrijpt en weet U: Wat profielen zijn. Welke profielen er op het Cosmicus College zijn. Hoe een profiel gekozen

Nadere informatie

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw

Nadere informatie

Profielkeuze M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo

Profielkeuze M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo Profielkeuze 2016-2017 M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo 4 havo 4 vwo 5 havo 5 vwo 6 vwo algemeen deel profieldeel vrij deel Nederland Engels Maatschappijleer (alleen 4 havo en 4 vwo) CKV (culturele

Nadere informatie

Beste groep 8 leerling,

Beste groep 8 leerling, Beste groep 8 leerling, Je hebt ongetwijfeld van tweetalig onderwijs gehoord; een vorm van onderwijs waarbij meer dan 50% van de lessen in het Engels zijn. Op dit moment zijn er 120 scholen in Nederland

Nadere informatie

Informatieavond Klas 3 Welkom

Informatieavond Klas 3 Welkom Informatieavond Klas 3 Welkom Programma opening het 3 vwo team uw kind op 3 vwo communicatie LOB: Profielkeuzeproces in 3 vwo Pauze (kopje koffie in het dolninarium) kennismaking met de mentor Leerlingen

Nadere informatie

Profielkeuze-test (PKT)

Profielkeuze-test (PKT) Profielkeuze-test (PKT) Anoniem 2014 TalentFocus Inleiding Het kiezen van een profiel is voor veel leerlingen lastig. Want als je nog niet precies weet wat je later wilt studeren is het moeilijk om op

Nadere informatie

PROFIELKEUZE LEERJAAR 3 TWEEDE FASE

PROFIELKEUZE LEERJAAR 3 TWEEDE FASE PROFIELKEUZE LEERJAAR 3 TWEEDE FASE 2014 2015 Versie februari 2015 In dit boekje zijn voorstellen opgenomen voor enkele kleine wijzigingen in de lessentabel onder voorbehoud van definitieve instemming

Nadere informatie

Welkom. Informatieavond MAVO

Welkom. Informatieavond MAVO Welkom Informatieavond MAVO 19 januari 2017 Programma Van leerjaar 2 naar leerjaar 3 Bovenbouw Mavo Goede doorstroom: Keuzeactiviteiten Voorlopig advies december Open avond Fabritius (wo 8 februari) Bezoek

Nadere informatie

Profielkeuze 3 (t) VWO. 22 november 2018

Profielkeuze 3 (t) VWO. 22 november 2018 Profielkeuze 3 (t) VWO 22 november 2018 Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) Doel: Op zoek gaan naar het meest geschikte profiel toekomst Hulpmiddelen: Keuzebegeleidingsmethode: Profielkiezer Digitaal

Nadere informatie

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs

Informatieboekje Voortgezet Onderwijs Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw

Nadere informatie

OP WEG NAAR HET EINDEXAMEN

OP WEG NAAR HET EINDEXAMEN Oktober 2015 INFORMATIEBOEKJE KLAS 3 TL OP WEG NAAR HET EINDEXAMEN VMBO 3 TL Inhoudsopgave 1. Inleiding... blz. 2 2. Welke keuzes moet ik als derdeklasser maken?... blz. 3 3. Wanneer ga ik over van klas

Nadere informatie

Mavo (vmbo tl) Havo Atheneum Gymnasium TTO (tweetalig vwo) TTO+ (tweetalig gymnasium) Internationale School

Mavo (vmbo tl) Havo Atheneum Gymnasium TTO (tweetalig vwo) TTO+ (tweetalig gymnasium) Internationale School Mavo (vmbo tl) Havo Atheneum Gymnasium TTO (tweetalig vwo) TTO+ (tweetalig gymnasium) Internationale School Wat is TTO? TTO is de afkorting van tweetalig onderwijs. Het is een 4- jarige opleiding op vwo-niveau,

Nadere informatie

Profielkeuze M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo

Profielkeuze M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo Profielkeuze 2017-2018 M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo 4 havo 4 vwo 5 havo 5 vwo 6 vwo algemeen deel profieldeel vrij deel Nederland Engels Maatschappijleer (alleen 4 havo en 4 vwo) CKV (culturele

Nadere informatie

Programma van toetsing en afsluiting R VWO 4. O.S.G. Willem Blaeu

Programma van toetsing en afsluiting R VWO 4. O.S.G. Willem Blaeu Programma van toetsing en afsluiting 2017-2018 R VWO 4 O.S.G. Willem Blaeu Cohort 2017-2020 In de bovenbouw mavo, havo en vwo komt het cijfer van het schoolexamen geleidelijk tot stand. In het PTA wordt

Nadere informatie

INFORMATIEBOEKJE PAKKETKEUZE VMBO 2014-2015

INFORMATIEBOEKJE PAKKETKEUZE VMBO 2014-2015 1. VMBO: DE THEORETISCHE LEERWEG (TL)... 2 2. SECTORKEUZE... 2 3. VAKKENPAKKETKEUZE VAN KLAS 2 VMBO-TL/TL-HAVO NAAR KLAS 3 VMBO-TL... 3 KEUZEFORMULIER VAN KLAS 2 NAAR 3 VMBO... 4 4. VAKKENPAKKETKEUZE VAN

Nadere informatie

De Tweede Fase en Profielkeuze HAVO op het SMC

De Tweede Fase en Profielkeuze HAVO op het SMC De Tweede Fase en Profielkeuze HAVO op het SMC De tweede fase op het Op het SMC zien de profielen voor havo er als volgt uit: Natuur en techniek Natuur en gezondheid Economie en maatschappij Cultuur en

Nadere informatie

januari 2018 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2TH OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2TH

januari 2018 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2TH OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2TH januari 2018 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2TH OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2TH 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... blz. 3 2. Hoeveel jaar heb je nog voor de boeg op de SGL?... blz. 4 3. Het schooladvies... blz. 5 4. Revisie...

Nadere informatie

Informatiemiddag overstappers

Informatiemiddag overstappers Informatiemiddag overstappers 4 MAVO 4 HAVO SCHOOLJAAR 2017-2018 Even voorstellen Mw. Rudolphij - teamleider 4 havo Mw. van der Laan - decaan mavo Mw. Bult - decaan havo Goed om te weten Zelfstandigheid

Nadere informatie

Rapportage en Overgang op Laar & Berg Schooljaar Inhoud

Rapportage en Overgang op Laar & Berg Schooljaar Inhoud Rapportage en Overgang op Laar & Berg Schooljaar 2015-2016 Inhoud Algemene aanwijzingen en uitgangspunten 2 Norm 1 MYP naar 2 MYP 4 Norm 2 MYP naar 3 MYP 5 Norm 3 MYP naar 4 MYP 6 Norm brugklas 2 havo/vwo

Nadere informatie

OVERSTAP- en KEUZEMOMENTEN. op Christelijk College de NOORDGOUW

OVERSTAP- en KEUZEMOMENTEN. op Christelijk College de NOORDGOUW OVERSTAP- en KEUZEMOMENTEN op Christelijk College de NOORDGOUW () Op de Noordgouw kunnen leerlingen 3 verschillende diploma s halen: 1. MAVO-diploma 2. HAVO-diploma 3. Atheneum-diploma (+) VMBO-tl = MAVO

Nadere informatie

De Overstap. Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO

De Overstap. Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Let op! Informatie over de procedure aanmelding wordt tijdens de decemberavonden in het VO aan u gegeven! De Overstap SCHOOLSOORTEN PRO VMBO

Nadere informatie

Christiaan Huygens College

Christiaan Huygens College Welkom op de informatieavond voor ouders en leerlingen Leerjaar 2 Programma - Toelichting KWT uren door mentor - Toelichting profielen en leerwegen door decaan - 20.00 uur: Kennismakingsronde profiel Kiezen

Nadere informatie

PROFIELKEUZE (T)VWO 3. Dinsdag 31 januari 2017

PROFIELKEUZE (T)VWO 3. Dinsdag 31 januari 2017 PROFIELKEUZE (T)VWO 3 Dinsdag 31 januari 2017 PROGRAMMA Uitleg profielen Uitleg nieuwe vakken Proces tot profielkeuze Vervolgopleidingen 7-2-2017 2 4 PROFIELEN Natuur / Techniek Natuur / Gezondheid Economie

Nadere informatie

Profielkeuze 3 VWO. 6 december 2017

Profielkeuze 3 VWO. 6 december 2017 Profielkeuze 3 VWO 6 december 2017 Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) Doel: Op zoek gaan naar het meest geschikte profiel toekomst Hulpmiddelen: Opdrachtenboek Profielkiezer Advies van de mentor,

Nadere informatie

Dit jaar moet je een keuze gaan maken voor de vakken, waarin je volgend jaar examen in gaat doen.

Dit jaar moet je een keuze gaan maken voor de vakken, waarin je volgend jaar examen in gaat doen. 2 Inleiding Aan de leerlingen van de 3 e klas HTL, Dit jaar moet je een keuze gaan maken voor de vakken, waarin je volgend jaar examen in gaat doen. Om tot een weloverwogen keuze te komen, is het goed

Nadere informatie

OVERGANGSNORMEN OP- en DOORSTROOMREGELING 2014-2015

OVERGANGSNORMEN OP- en DOORSTROOMREGELING 2014-2015 OVERGANGSNORMEN OP- en DOORSTROOMREGELING 2014-2015 Voorwoord Voor u ligt het document Overgangsnormen en op- en doorstroomregeling 2014-2015. De Johan de Witt Scholengroep is een school waar het behalen

Nadere informatie

Dit jaar moet je een keuze gaan maken voor de vakken, waarin je volgend jaar examen in gaat doen.

Dit jaar moet je een keuze gaan maken voor de vakken, waarin je volgend jaar examen in gaat doen. 2 Inleiding Aan de leerlingen van de VMBO derde klas TL, Dit jaar moet je een keuze gaan maken voor de vakken, waarin je volgend jaar examen in gaat doen. Om tot een weloverwogen keuze te komen, is het

Nadere informatie

15 januari 2019 PROFIELKEUZE INFORMATIEAVOND

15 januari 2019 PROFIELKEUZE INFORMATIEAVOND 15 januari 2019 PROFIELKEUZE INFORMATIEAVOND Kiezen is een kunst De profielkeuze en later de opleidingskeuze is geen eenmalige beslissing maar een proces. Vragen: Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Wat

Nadere informatie

Stroom- en Profielkeuze 2017

Stroom- en Profielkeuze 2017 Stroom- en Profielkeuze 2017 laarenberg.nl 27 maart 2017 1 De stroomkeuze Maatschappij Myp/vwo 3 Stroomkeuze Natuur laarenberg.nl 27 maart 2017 2 De profielkeuze Havo 3 Vwo/myp 4 Profielkeuze Cultuur En

Nadere informatie

Bevorderingsrichtlijnen

Bevorderingsrichtlijnen Bevorderingsrichtlijnen 2018-2019 Algemeen klas 1, klas 2 en Mavo 1. Als tekort geldt: 5 = 1 tekort, 4 = 2 tekorten 2. Een rapportcijfer lager dan 4 is niet toegestaan. 3. Om zonder meer bevorderd te kunnen

Nadere informatie

Profielkeuze M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo

Profielkeuze M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo Profielkeuze 2018-2019 M. van den Bremer, decaan bovenbouw havo/vwo 4 havo 4 vwo 5 havo 5 vwo 6 vwo algemeen deel profieldeel vrij deel Nederland Engels Maatschappijleer (alleen 4 havo en 4 vwo) CKV (culturele

Nadere informatie

Profielkeuzevoorlichting 3 Havo 7 December 2016

Profielkeuzevoorlichting 3 Havo 7 December 2016 Profielkeuzevoorlichting 3 Havo 7 December 2016 Het profiel I Het gemeenschappelijk deel II Profielvakken III Keuzevakken in het vrije deel Hulpmiddelen Profielkiezer (keuzebegeleidingsmethode) Internet

Nadere informatie

Tweede fase en profielkeuze. drs. J. van Wesel Decaan HAVO/Atheneum /Gymnasium

Tweede fase en profielkeuze. drs. J. van Wesel Decaan HAVO/Atheneum /Gymnasium Tweede fase en profielkeuze Door: drs. J. van Wesel Decaan HAVO/Atheneum /Gymnasium wej@veurslyceum.nl Programma 1) Uitleg over decanaat en Tweede Fase 2) Wat zijn profielen en welke profielen zijn er?

Nadere informatie

Profielkeuze 3 Havo. 22 november 2018

Profielkeuze 3 Havo. 22 november 2018 Profielkeuze 3 Havo 22 november 2018 Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) Doel: Op zoek gaan naar het meest geschikte profiel toekomst Hulpmiddelen: Opdrachtenboek Profielkiezer Digitaal portfolio vragenlijsten

Nadere informatie

Het VMBO op het Groenhorst College Nijkerk. Inleiding

Het VMBO op het Groenhorst College Nijkerk. Inleiding Het VMBO op het Groenhorst College Nijkerk Inleiding Voor u ligt de informatie over de leerwegen binnen het VMBO. Het is een naslagwerkje naar aanleiding van de informatie-avond. Mocht u vragen hebben

Nadere informatie

decaan Annette Brons

decaan Annette Brons Van harte welkom!! decaan Annette Brons LOB(loopbaanoriëntatie en begeleiding) LOB is een geïntegreerd en continue proces waarin de leerling wordt voorbereid op een toekomstige vervolgopleiding, arbeidsmarkt,

Nadere informatie

Overgangsnormen en uitslagregels 2015-2016

Overgangsnormen en uitslagregels 2015-2016 Overgangsnormen en uitslagregels 2015-2016 inhoud overgangsnormen TOPmavo havo en vwo uitslagregels overstap Interactieve pdf Met deze interactieve pdf heeft u eenvoudig toegang tot alle informatie van

Nadere informatie

CM AK CM ECO EM Taal EM AK NG AK NG NAT NT

CM AK CM ECO EM Taal EM AK NG AK NG NAT NT RUDOLF STEINER COLLEGE Klas 9 OVERZICHT EN HANDLEIDING PROFIELKEUZE voor HAVO / VWO 4 in klas 10 voor SCHOOLJAAR 2010-2011 CM AK CM ECO EM Taal EM AK NG AK NG NAT NT e lijk Prieldeel Prieldeel Prieldeel

Nadere informatie

4-12-2015. Bedoeling infoavond. Welkom INFORMATIEAVOND 3 vwo de Tweede Fase. Historische achtergronden. Tweede fase. Merkbare veranderingen

4-12-2015. Bedoeling infoavond. Welkom INFORMATIEAVOND 3 vwo de Tweede Fase. Historische achtergronden. Tweede fase. Merkbare veranderingen Bedoeling infoavond Na afloop heeft u een beeld van: Welkom INFORMATIEAVOND 3 vwo de Tweede Fase de Tweede Fase als onderwijssysteem het keuzeproces van uw zoon/dochter Tweede fase Voortgezet Onderwijs

Nadere informatie

Programma van toetsing en afsluiting R VWO 6. O.S.G. Willem Blaeu

Programma van toetsing en afsluiting R VWO 6. O.S.G. Willem Blaeu Programma van toetsing en afsluiting 2016-2017 R VWO 6 O.S.G. Willem Blaeu Cohort 2014-2017 In de bovenbouw mavo, havo en vwo komt het cijfer van het schoolexamen geleidelijk tot stand. In het PTA wordt

Nadere informatie

Engels op topniveau. Cambridge Certificates voor alle leerlingen

Engels op topniveau. Cambridge Certificates voor alle leerlingen Engels op topniveau Cambridge Certificates voor alle leerlingen Waarom? De toename van het gebruik van het Engels in de wereld is een feit. Het is de taal van veel games en websites, van veel films, televisieseries

Nadere informatie

ALGEMEEN DEEL VAN HET PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING TL HAVO - VWO

ALGEMEEN DEEL VAN HET PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING TL HAVO - VWO ALGEMEEN DEEL VAN HET PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING TL - cursus 2014-2015 1 Algemeen deel van het PTA TL// Op de TL, het en het bestaat het totale onderwijspakket uit de volgende vaste onderdelen:

Nadere informatie

RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG

RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG MYP, havo & vwo 2017-2018 Laar & Berg 1 Rapportage & Overgang Inhoud Algemene aanwijzingen en uitgangspunten... 3 Norm Year 1 naar Year 2... 5 Norm Year 2 naar Year 3...

Nadere informatie

Profielkeuzevoorlichting 3 Havo 3 december 2015

Profielkeuzevoorlichting 3 Havo 3 december 2015 Profielkeuzevoorlichting 3 Havo 3 december 2015 Het profiel I II Het gemeenschappelijk deel Profielvakken III Keuzevakken in het vrije deel De inrichting van de profielen 1 Het gemeenschappelijk deel Nederlands

Nadere informatie

RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG

RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG RAPPORTAGE & OVERGANG LAAR & BERG MYP, havo & vwo 2018-2019 Laar & Berg 1 Rapportage & Overgang Inhoud Afkortingen... 2 Algemene aanwijzingen en uitgangspunten... 3 MYP 1 t/m 4... 3 Havo 4 en 5 en vwo

Nadere informatie

Keuze vervolgopleiding en wiskunde-plus

Keuze vervolgopleiding en wiskunde-plus Keuze vervolgopleiding en wiskunde-plus Naam: Klas 3: Mentor: Vul in: 1e Profiel keuze: Eventueel 2e Profiel keuze: Vul ook de onderstaande gegevens zorgvuldig in. Dan kan bekeken worden of het gekozen

Nadere informatie

Programma van toetsing en afsluiting R HAVO 4. O.S.G. Willem Blaeu

Programma van toetsing en afsluiting R HAVO 4. O.S.G. Willem Blaeu Programma van toetsing en afsluiting 2017-2018 R HAVO 4 O.S.G. Willem Blaeu Cohort 2017-2020 In de bovenbouw mavo, havo en vwo komt het cijfer van het schoolexamen geleidelijk tot stand. In het PTA wordt

Nadere informatie

voorlichtingsavond 3v

voorlichtingsavond 3v 20.30 Opening 20.35 1. korte toelichting op het studiehuis 2. korte toelichting op het LOB en de 2 e fase 21.20 Vragen 21.30 Einde Tweede Fase Toelichting op het studiehuis Studiehuis 2 e Fase Studiehuis

Nadere informatie

LOB Loopbaan Oriëntatie & Begeleiding

LOB Loopbaan Oriëntatie & Begeleiding LOB Loopbaan Oriëntatie & Begeleiding Namens de mentoren mijn naam: Bas Kuiper Onderwerp vanavond: LOB programma waar zijn we? keuzekaart met oa: Gemengde Leerweg; mevr. Noordergraaf Nieuw vak: Kunst2

Nadere informatie

Bevorderingsrichtlijnen

Bevorderingsrichtlijnen Bevorderingsrichtlijnen 2017-2018 Algemeen klas 1, klas 2 en Mavo 1. Als tekort geldt: 5 = 1 tekort, 4 = 2 tekorten 2. Een rapportcijfer lager dan 4 is niet toegestaan. 3. Om zonder meer bevorderd te kunnen

Nadere informatie

Friese taal en cultuur VWO. Syllabus centraal examen 2010

Friese taal en cultuur VWO. Syllabus centraal examen 2010 Friese taal en cultuur VWO Syllabus centraal examen 2010 oktober 2008 2008 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten voorbehouden. Alles uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Tweetalig Onderwijs: Er gaat een wereld voor je open!

Tweetalig Onderwijs: Er gaat een wereld voor je open! Tweetalig Onderwijs: Er gaat een wereld voor je open! Inhoud presentatie Algemene inleiding Leerlingen naar lokalen Specifieke info voor ouders Wat is TTO? CLIL (Content and Language Integrated Learning)

Nadere informatie

Tweede fase en profielkeuze. drs. J. van Wesel Decaan HAVO/Atheneum /Gymnasium

Tweede fase en profielkeuze. drs. J. van Wesel Decaan HAVO/Atheneum /Gymnasium Tweede fase en profielkeuze Door: drs. J. van Wesel Decaan HAVO/Atheneum /Gymnasium wej@veurslyceum.nl Programma 1) Uitleg over decanaat en Tweede Fase 2) Wat zijn profielen en welke profielen zijn er?

Nadere informatie

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ECONOMIE HAVO EERSTE TIJDVAK 2013

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ECONOMIE HAVO EERSTE TIJDVAK 2013 TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ECONOMIE HAVO EERSTE TIJDVAK 2013 Inleiding Quickscan Via WOLF (Windows Optisch Leesbaar Formulier) geven examinatoren per vraag de scores van hun kandidaten voor het centraal

Nadere informatie

Profielkeuzevoorlichting

Profielkeuzevoorlichting Profielkeuzevoorlichting 3 atheneum + 3 gymnasium 7 december 2016 Het profiel Het gemeenschappelijk deel Profielvakken Keuzevakken in het vrije deel Hulpmiddelen Profielkiezer (keuzebegeleidingsmethode)

Nadere informatie

KEUZEBEGELEIDING KLAS 3

KEUZEBEGELEIDING KLAS 3 KEUZEBEGELEIDING KLAS 3 2013-2014 Afdelingsleiders Decanen dhr. drs. G.C. Zijlstra (vwo) en dhr. R de Boef (havo) mw. E. de Neef en mw. drs. A.C.R.I. Govaarts Mentoren 3A mw. E.A.M. van Veen 3GA dhr.

Nadere informatie

oktober 2015 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2 OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2 BK-KT

oktober 2015 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2 OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2 BK-KT oktober 2015 INFORMATIEBOEKJE KLAS 2 OP WEG NAAR KLAS 3 VMBO 2 BK-KT Inhoudsopgave 1. Inleiding... blz. 2 2. Hoeveel jaar heb je nog voor de boeg op de SGL?... blz. 3 3. Het schooladvies... blz. 4 4. Het

Nadere informatie

PROFIELKEUZE (T)VWO 3. Dinsdag 23 januari 2018

PROFIELKEUZE (T)VWO 3. Dinsdag 23 januari 2018 PROFIELKEUZE (T)VWO 3 Dinsdag 23 januari 2018 PROGRAMMA Uitleg profielen Uitleg nieuwe vakken Proces tot profielkeuze Vervolgopleidingen 25-1-2018 2 4 PROFIELEN Natuur / Techniek Natuur / Gezondheid Economie

Nadere informatie

ENGELSE TAAL VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016

ENGELSE TAAL VMBO KB VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 Wijziging op 6 oktober 2015: er mag gebruik gemaakt worden van een woordenboek Nederlands Engels, Engels -Nederlands en van het basispakket hulpmiddelen. In plaats van een woordenboek Engels-Nederlands

Nadere informatie

Decanaat Lekkerkerk. Loopbaanoriëntatie en begeleiding in VMBO-BK2. Loopbaan Oriëntie en Beroep (LOB)

Decanaat Lekkerkerk. Loopbaanoriëntatie en begeleiding in VMBO-BK2. Loopbaan Oriëntie en Beroep (LOB) Decanaat Loopbaanoriëntatie en begeleiding in VMBO-BK2 Loopbaan: Als je bezig bent met je schoolloopbaan dan ben je bezig met vragen over jouw toekomst. Wat voor beroepen vind je interessant? Wat voor

Nadere informatie

Berger Scholengemeenschap PTA 4 havo 2015-2016

Berger Scholengemeenschap PTA 4 havo 2015-2016 VOORWOORD Bergen NH, augustus 2015 Beste leerlingen van 4 havo, Op dit moment gaat de Tweede Fase voor jullie al van start. Buiten de toetsen laat je ook al op andere manieren zien wat je geleerd hebt.

Nadere informatie

De Overstap. Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO

De Overstap. Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Informatie voor ouders groep 8 over: Overgang van PO naar VO Let op! Informatie over de procedure aanmelding wordt tijdens de decemberavonden in het VO aan u gegeven! De Overstap SCHOOLSOORTEN PRO VMBO

Nadere informatie

1 Rapporten en. bevorderingsnormen. Schooljaar Rapporten en bevorderingsnormen pag. 1

1 Rapporten en. bevorderingsnormen. Schooljaar Rapporten en bevorderingsnormen pag. 1 1 Rapporten en bevorderingsnormen Schooljaar 2016-2017 Rapporten en bevorderingsnormen pag. 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Rapportage 3 Bevorderingsnormen 3 2 ONDERBOUW Klas 1 4 Klas 1: naar mavo 2 (vanuit

Nadere informatie

Profielkeuzevoorlichting 3 atheneum + 3 gymnasium 3 december 2015

Profielkeuzevoorlichting 3 atheneum + 3 gymnasium 3 december 2015 Profielkeuzevoorlichting 3 atheneum + 3 gymnasium 3 december 2015 Het profiel I II Het gemeenschappelijk deel Profielvakken III Keuzevakken in het vrije deel De samenstelling van het vakkenpakket. I: Het

Nadere informatie

TOELICHTING bij PTA havo/vwo. (klas 12hv) Maastricht, 1 oktober 2016

TOELICHTING bij PTA havo/vwo. (klas 12hv) Maastricht, 1 oktober 2016 TOELICHTING bij PTA havo/vwo (klas 12hv) 2016-2017 Maastricht, 1 oktober 2016 Bernard Lievegoed School Toelichting PTA 2016-2017 Opleiding 12 havo/vwo 1 Toelichting bij PTA 2015 2016 opleiding h/v Inleiding

Nadere informatie

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN FRANS HAVO EERSTE TIJDVAK 2013

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN FRANS HAVO EERSTE TIJDVAK 2013 TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN FRANS HAVO EERSTE TIJDVAK 2013 Inleiding Quickscan Via WOLF (Windows Optisch Leesbaar Formulier) geven examinatoren per vraag de scores van hun kandidaten voor het centraal examen

Nadere informatie

Van de onderbouw naar de bovenbouw

Van de onderbouw naar de bovenbouw Van de onderbouw naar de bovenbouw 2018-2019 Wanneer ga je over in klas 1 en 2? Welke keuzes moet je maken in klas 2? Hoe gaat dat dan allemaal? Scholengemeenschap Panta Rhei Amstelveen, september 2018

Nadere informatie

LOB Loopbaan Oriëntatie & Begeleiding

LOB Loopbaan Oriëntatie & Begeleiding LOB Loopbaan Oriëntatie & Begeleiding Namens de mentoren mijn naam: Bas Kuiper Onderwerp vanavond: LOB programma waar zijn we? keuzekaart met oa: Gemengde Leerweg; mevr. Noordergraaf Havo algemeen Havo

Nadere informatie

Programma van toetsing en afsluiting R HAVO 5. O.S.G. Willem Blaeu

Programma van toetsing en afsluiting R HAVO 5. O.S.G. Willem Blaeu Programma van toetsing en afsluiting 2016-2017 R HAVO 5 O.S.G. Willem Blaeu Cohort 2016-2017 In de bovenbouw mavo, havo en vwo komt het cijfer van het schoolexamen geleidelijk tot stand. In het PTA wordt

Nadere informatie

Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum. Bilingual Education FOTO: JEROEN SOETENS

Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum. Bilingual Education FOTO: JEROEN SOETENS Tweetalig Gymnasium Tweetalig Atheneum Bilingual Education FOTO: JEROEN SOETENS CHRISTELIJK LYCEUM ZEIST 2013 Introductie leerjaar 1 FOTO: FOTO: JEROEN JEROEN SOETENS SOETENS Waarom tweetalig onderwijs?

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over tto ( tweetalig onderwijs )

Veelgestelde vragen over tto ( tweetalig onderwijs ) Veelgestelde vragen over tto ( tweetalig onderwijs ) 1. Waar staat de afkorting tto voor? Tweetalig Onderwijs. Tweetalig onderwijs wordt nu gegeven op ongeveer 135 scholen in Nederland. 2. Wat houdt tweetalig

Nadere informatie

Studiekeuzes van uw kind. Voorlichting voor ouders van leerlingen uit klas 2 VMBO-TL/Havo

Studiekeuzes van uw kind. Voorlichting voor ouders van leerlingen uit klas 2 VMBO-TL/Havo Studiekeuzes van uw kind Voorlichting voor ouders van leerlingen uit klas 2 VMBO-TL/Havo Inhoud van vanavond Welke keuzes zijn er? Wat kunt u van de school verwachten? Wat verwachten wij van onze leerlingen?

Nadere informatie

ALGEMEEN DEEL VAN HET PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. HAVO 4 en 5 Atheneum 4, 5 en 6 cursus

ALGEMEEN DEEL VAN HET PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. HAVO 4 en 5 Atheneum 4, 5 en 6 cursus ALGEMEEN DEEL VAN HET PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING HAVO 4 en 5 Atheneum 4, 5 en 6 cursus 2017-2018 1 Inhoudsopgave 1. Voorwoord p. 3 2. Overzicht indeling studie- en toetsweken p. 3 3. Begrippenlijst

Nadere informatie

REGELING CIJFERGEVING/BEOORDELING EN BEVORDERINGSNORMEN. Stedelijk Dalton College Alkmaar schooljaar 2015-2016

REGELING CIJFERGEVING/BEOORDELING EN BEVORDERINGSNORMEN. Stedelijk Dalton College Alkmaar schooljaar 2015-2016 REGELING CIJFERGEVING/BEOORDELING EN BEVORDERINGSNORMEN Stedelijk Dalton College Alkmaar schooljaar 2015-2016 Vastgesteld door de medezeggenschapsraad d.d. 27 mei 2015 ALGEMEEN In gevallen waarin deze

Nadere informatie

Wat te kiezen? De tweede fase Welke profielen en vakken zijn er?

Wat te kiezen? De tweede fase Welke profielen en vakken zijn er? Wat te kiezen? De tweede fase Welke profielen en vakken zijn er? De tweede fase Het 4 e leerjaar tm eindexamen havo of vwo Een brede algemene ontwikkeling Samenhang tussen de schoolvakken Klassen in wisselende

Nadere informatie

Deze presentatie kunt u terug vinden op onze site

Deze presentatie kunt u terug vinden op onze site Deze presentatie kunt u terug vinden op onze site Roel Gaj Algemeen Overstap vmbo - havo Bovenbouw havo Profielen Andere vakken Toelatingsvoorwaarden Procedure Jullie zijn zeer welkom!!!! havo 1300 ll

Nadere informatie

Programma. Twee sprekers. Mevr. Van t Hof. Vragen?? De Tweede fase en wat daar allemaal bij hoort. Keuzeproces Vervolgopleidingen

Programma. Twee sprekers. Mevr. Van t Hof. Vragen?? De Tweede fase en wat daar allemaal bij hoort. Keuzeproces Vervolgopleidingen 1 2 Programma Twee sprekers De Tweede fase en wat daar allemaal bij hoort Mevr. Van t Hof Keuzeproces Vervolgopleidingen Vragen?? 3 Het belang van goed en verstandig kiezen!! Het biedt mogelijkheden maar

Nadere informatie

Cambridge Engels. vwo

Cambridge Engels. vwo 2019 Cambridge Engels vwo Wat is Cambridge Engels? De Universiteit van Cambridge heeft een serie cursussen en examens Engelse taalvaardigheid ontwikkeld die internationaal erkend zijn en gelden als standaard.

Nadere informatie

Aanvulling PTA & Examenreglement VMBO

Aanvulling PTA & Examenreglement VMBO Aanvulling PTA & Examenreglement VMBO 2017 2018 Herkansing In geval van herkansing geldt het hoogst behaalde cijfer. Algemene vakken: Elke examenkandidaat heeft het recht om na schoolexamenperiode 4 in

Nadere informatie

Welkom! informatie-avond T2 pakketkeuze bovenbouw theoretisch

Welkom! informatie-avond T2 pakketkeuze bovenbouw theoretisch Welkom! informatie-avond T2 pakketkeuze bovenbouw theoretisch ouderavond leerjaar 2 T Welkom tijdpad determinatie & pakketkeuze Jean-Louis van der Veen afdelingsdirecteur OB T Voorbereiding op determinatie

Nadere informatie

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ENGELS VWO EERSTE TIJDVAK 2014

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ENGELS VWO EERSTE TIJDVAK 2014 TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ENGELS VWO EERSTE TIJDVAK 2014 Inleiding Quickscan Via WOLF (Windows Optisch Leesbaar Formulier) geven examinatoren per vraag de scores van hun kandidaten voor het centraal examen

Nadere informatie

Welkom op de ouderavond over de profielkeuze. Klas 3 havo/vwo 21 januari 2016

Welkom op de ouderavond over de profielkeuze. Klas 3 havo/vwo 21 januari 2016 Welkom op de ouderavond over de profielkeuze Klas 3 havo/vwo 21 januari 2016 Mw. T. Heesterbeek Dhr. B. Stapel Mw. M. van der Heide Mw. E. Rademakers Mw. J. Schoemaker Mw. J. Pennings Mw. S. Ramaekers

Nadere informatie

OVERGANGSNORMEN OP- en DOORSTROOMREGELING 2015 2016

OVERGANGSNORMEN OP- en DOORSTROOMREGELING 2015 2016 OVERGANGSNORMEN OP- en DOORSTROOMREGELING 2015 2016 Voorwoord Voor u ligt het document Overgangsnormen en op- en doorstroomregeling 2015-2016. De Johan de Witt Scholengroep is een school waar het behalen

Nadere informatie

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ENGELS VMBO GT/TL

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ENGELS VMBO GT/TL TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN ENGELS VMBO GT/TL EERSTE TIJDVAK 2011 1 Inleiding 1. Quickscan Via WOLF (Windows Optisch Leesbaar Formulier) geven examinatoren per vraag de scores van hun kandidaten voor het

Nadere informatie

Informatieboekje leerjaar 2. Vakkenpakket TL 3 kiezen

Informatieboekje leerjaar 2. Vakkenpakket TL 3 kiezen 2017-2018 Vakkenpakket TL 3 kiezen Inhoud Beste leerlingen en hun ouder(s) of verzorger(s),... 2 Het vmbo 3 Vakkenkeuze voor de 3 e klas vmbo-tl.4 De gevolgen van je keuze..5 Doorstroom van 4 vmbo -tl

Nadere informatie