Nagerechten. November 2014 Nagerechten 1. Nagerechten zijn populair in Nederland en verkrijgbaar in vrijwel elke supermarkt.

Transcriptie

1 Nagerechten Nagerecht, toetje, dessert of toespijs, hoe je het ook wilt noemen, keus genoeg. DNO nieuws is de supermarkt in gegaan om alles eens op een rij te zetten. Door: Karin van der Sanden diëtist bij Voeding Weert en diëtistenpraktijk Karin van de Sanden, Waalre Nagerechten zijn populair in Nederland en verkrijgbaar in vrijwel elke supermarkt. We kunnen kiezen uit de bekende A-merken en daarnaast is er ook een variant van het huismerk te vinden in het koelvak. Steeds nieuwe smaakcombinaties op klassieke en minder klassieke nagerechten verschijnen in de supermarkt en maken het kiezen van een gezonde afsluiting van de maaltijd een uitdaging. De meeste nagerechten zijn namelijk calorierijk en schieten hiermee hun doel voorbij. Plezier staat voor het genieten van het eten en dat komt de kwaliteit van leven ten goede! En wat is er mis met: Geen toetje als je, je bord niet leegeet! De originele functie van het nagerecht De nagerechten zoals we die nu kennen zijn jong, in de Middeleeuwen bestonden ze niet. Wat nam men daarvoor dan na een goede maaltijd? Hipocras: een wijn met specerijen en suiker. Afkomstig van Hippocrates, Griekse arts en grondlegger van de westerse geneeskunde. Volgens de toenmalige medische wetenschap bevorderde dit oertoetje de spijsvertering. In de zeventiende eeuw raakte de medicinale oorsprong op de achtergrond, en werd het meer een alledaagse lekkernij. Althans, voor de hogere standen, bij wie het ook steeds gebruikelijker werd maaltijden met meerdere gangen te serveren. Na de hoofdmaaltijd nuttigde men een dessert, nagerecht, toespijs of toetje. Nagerecht wordt toetje In Nederland is het toetje vooral bekend geworden door de MONA producten en de reclame daar omheen. De Nederlandse melkunie besloot in 1970 om van melk kant en klare toetjes te maken. Het was in de tijd dat steeds meer gezinnen een elektrische koelkast kregen en er ontstond een heel assortiment van zuivelproducten in pakken, die in de koelkast bewaard kunnen worden. Voor die tijd bestonden deze niet en werd een nagerecht zelf gemaakt. Bovendien was het iets voor zon- en feestdagen. Als eerste kwam de vruchtenyoghurt op de markt. Tot die tijd sprak men over dessert of toespijs. November 2014 Nagerechten 1

2 Het woord toetje kwam pas nadat er in 1973 reclame voor werd gemaakt: Doe eens een Mona Toetje na Met die reclame werd het woord Toetje bekend! Wie kent het niet. aardappelen, rijst of pasta ), maar is wel een goede aanvulling hierop. Bovendien is het een bron van eiwit (zie kader). En levert met een gemiddelde van 170 mg calcium per portie van 150 ml een prima bijdrage bij behoud van gezonde botten, samen met voldoende beweging, vitamine D en voedingsstoffen uit groenten en fruit. Dessert is een Frans leenwoord. Het is in het Nederlands voor het eerst aangetroffen in de klucht Trijntje Cornelis van Constantijn Huygens uit 1653, waarin Kaes en broit wordt gegeven veur dessert, veur tlest, veur lackerding : als laatste, voor het lekker. Toetjes en diabetes De samenstelling van onze toetjes loopt sterk uiteen. Het gehalte aan koolhydraten varieert per portie van 150 ml tussen 6 g Kh in magere, naturel yoghurt tot 39.2 g Kh in pudding met suiker. Daarnaast kunnen de termen bewust - light minder suiker - 0% vet - mager of biologisch een hoop verwarring geven. Echter voor de cliënt bij wie gewichtstoename ongewenst is, is een bewuste keuze belangrijk. Een toetje is geen vervanging voor een gezonde maaltijd (vlees/vis, groenten en Geen toetje als je bord niet leeg is! Volwassenen vinden het lastig om de verleiding van lekkernijen, met zoet en vet, te weerstaan, bv als we gestrest of verdrietig zijn. Maar als we niet willen dat kinderen dit soort eetgedrag erven moeten we ons afvragen of het ontzeggen van een toetje een juiste sanctie is. Toetjes en schuldgevoelens horen niet bij elkaar. Ga liever ontspannen om met het nagerecht en neem er niet teveel van. Kies daarnaast liever voor een zelfbereid nagerecht in plaats van kant en klaar. Het toetje wordt hiermee een bewuste afsluiting van de maaltijd. Het draagt bij aan een beter en langer verzadigingsgevoel. Tevens herstelt het zuur/base evenwicht in de mond. Dit voorkomt snacken na de maaltijd en is daarmee ook nog eens goed voor het gebit. Als bovendien de superlekkere toetjes (lees calorierijk) bewaard worden voor zonen feestdagen dan is het genieten compleet! Vergelijking nagerecht met warme maaltijd Kcal Eiwit gram/en % Koolhydraten gram/ en% Vet gram/en % Verzadigd vet gram/ en% Warme maaltijd 100g mager vlees(bereid met 10 ml olie) 200 g groenten en 150g aardappelen (6 en %) 41 ( 8 en%) 13 (4.5 en %) 3 (1.3 en%) Nagerecht Populair 150 ml (volle zuivel als Mona, Danio ) (1 en%) 39.2 (8 en%) 10.5 (5 en %) 7.65 (3.5 en%) Magere yoghurt 150 ml met 100 g vers fruit (1 en %) 19 (4 en %) 0-0,5 (< 1 en %) <0,5 (< 1 en %) November 2014 Nagerechten 2

3 Product per 100 ml Verpakkingseenheid in ml Kcal Eiwit Koolhydraten Waarvan suikers Totaal vet ARLA aardbei kwarkyoghurt ,5 1 banaan kwarkyoghurt ,5 1 perzik-maracuja kwarkyoghurt ,5 1 ARLA BIOLOGISCH aardbeien yoghurt ,5 1 vanille yoghurt ,5 1 sinaasappel limoen yoghurt ,5 1 lactose vrije yoghurt , ,5 0,5 milde halfvolle yoghurt , ,5 1 magere yoghurt , ,5 0,5 ARLA ZIN aardbei/mango/rode vruchten ,5 5,5 0 0 ARLA PROTINO Nieuw: geschikt bij ondervoeding framboos/citroen-vanille ,5 ALMHOF volle kwark aardbei/citroen/spaanse sinaasappel/ vanille 500 / 150 ± 135 5,5 15,1 13,6 5,3 3,6 volle kwark stracciatella 500 / ,6 16,3 14,8 7 4,6 naturel/spaanse sinaasappel magere kwark ,7 6,6 6,6 0,1 0,1 roomyoghurt: walnoot -griekse honing ,6 14,1 8,8 5,5 halfvolle aardbei yoghurt ,3 12,4 11,9 1,5 1 0% vet yoghurt ,5 6,9 6,9 0,1 0,1 roeryoghurt naturel ,4 5,3 5,3 3,5 2,4 biologische yoghurt (bevat geen gelatine) ,7 15,8 14,7 3 1,8 chocolademousse ,3 24,8 22,3 6,3 3,9 ALPRO SOJA Mild & Creamy ,1 2,1 2,3 1,4 vanille yoghurtvariatie ,7 9,5 9,2 2,2 0,4 bosbes yoghurtvariatie ,6 9,9 9,7 2 0,4 dark chocolade desserts ,7 11,8 2,3 0,8 vanille desserts ,1 10 1,7 0,3 caramel desserts ,2 13,7 10,8 1,8 0,3 speculoos desserts ,6 11,3 10 2,8 1,3 Verz. vet

4 Product per 100 ml Verpakkings eenheid in ml Kcal Eiwit Koolhydraten Waarvan suikers Totaal vet EHRMANN almighurt in glas ,2 _ traume , _ granddessert schoko , ,9 _ obstgarten kwark , _ monsterbacke aardbei ,7 _ natur produkte; halfvolle yoghurt (glas) ,2 5,2 1,5 _ fitvital; bv. apfel-birne-volkorn ,6 9,8 9,8 1,8 _ FRIESLAND CAMPINA vanille yoghurt ,1 11,5 10,5 0,7 0,46 magere yoghurt ,6 4 4 halfvol yoghurt ,5 3,5 3,5 1,5 1,1 volle yoghurt ,7 3,7 3 2,1 boer 'n land yoghurt ,4 4,7 4,7 3,1 _ MONA chocolademousse ,5 19 7,6 5 chipolatapudding ,5 26,1 23,8 7 5,1 OPTIMEL aardbei yoghurt ,5 5,6 1,5 0 0 vanille yoghurt ,2 5,6 _ 0 0 cranberry framboos yoghurt ,5 5,3 _ 0 0 bosvruchten yoghurt ,5 5,8 _ 0 0 griekse stijl framboos 500/ ,2 2,7 0 0 griekse stijl perzik 500/ ,4 2,8 0 0 griekse stijl kers 500/ ,7 3,2 0 0 vanillevla ,6 8,9 _ 0 0 chocoladevla ,6 8,9 _ 0 0 aardbei/citroen/perzik/appel-kaneel kwark ,1 4,3 _ 0 0 mango-passievrucht kwark ,5 6,3 _ 0 0 Verz. vet

5 Product per 100 ml Verpakkingseenheid in ml Kcal Eiwit Koolhydraten Waarvan suikers Totaal vet Verz. vet DANONE aardbei kwark ,7 17,4 15,9 3 1,9 stacciatella kwark ,7 19,4 16,8 4,5 2,8 vanille-aardbei kwark ,7 17,4 15,9 3 2,5 bosbes kwark ,7 16,4 15,5 4 2,5 perzik kwark , ,4 4 2,5 mango-kiwi-banaan kwark ,7 19,2 17,4 3 1,9 cheesecake kwark ,6 18,8 17,2 3 1,9 danoontje 50 en , ,8 2,9 1,9 OiKOS : nieuw aardbei/passievrucht 0% ,9-8,1 11,6-12,2 10,9-11,7 0,1 0,1 bosbes/perzik ,3 12, ,7-11,5 2,4-2,3 1,7-1,6 DR. OETKER wolkentoetje gries ,7 wolkentoetje chocolade , ,4 4,7 wolkentoetje vanille , ,3 4,6 paula aardbei , ,9 2,5 paula chocolade , ,9 2,5 paula vanille ,9 2,5 MELKUNIE vanillevla chocoladevla roze koekvla ,7 2 stroop wafelvla ,7 2 gevulde koekvla ,7 2 milkshake choc./aardbei/vanille/banaan , ,5 breaker aardbei breaker aardbei light breaker high protein ,9 0,5 breaker framboos/banaan/perzik/kers 200 >= ,5

6 Glucerna 1.5 (1.5kcal/ml) Doeltreffende controle bij diabetes > aangepaste koolhydraatsamenstelling voor vertraagde glycemische respons en verbeterde bloedglucosewaarden1-5 > aangepaste vetsamenstelling voor verbeterd lipidenprofiel en verminderd cardiovasculair risico6-12 > vezels (FOS) et zorg samengesteld door M onze masterchefs in Zwolle 1. Jenkins DJ, et al: Diabetologia 1982; 2. Fibersol-2: A soluble,non-digestible, starch-derived dietary fibre. In: McCleary B, Prosky L, eds. Advanced Dietary Fibre Technology. Oxford, UK: Blackwell Science; 2001: ; 3. Tokunaga K, Matsuoka A: Effect of a [FOSHU] which contains indigestible dextrin as an effective ingredient on glucose and lipid metabolism. J Jpn DiabetesSoc 1999;42:61-65.; 4. Sentko A, Willibald-Ettle I: Palatinose (isomaltulose). Leatherhead Ingredients Handbook Sweeteners, 2007, 3rd ed.; 5. Lina BAR, Jonker D, Kozianowski G: Isomaltulose (Palatinose ) a review of biological and toxicological studies.food Chem Toxicol 2002;40: Parillo M et al., A high monounsaturated fat/low carbohydrate diet improves peripheral insulin sensivity in non-insulnin dependent diabetic patients, Metabolism 1992;41: ; 7. Grundy SM, Florentin L, Nix D, et al: Comparison of monounsaturated fatty acids and carbohydrates for reducing raised levels of plasma cholesterol in man. Am J Clin Nutr 1988;47: Mensink RP, Katan MJB: Effect of monounsaturated fatty acids and carbohydrates on high-density lipoproteins in healthy men and women, Lancet KrisEtherton PM, et al. Am J Clin Nutr. 1999;70: Craig LD, et.al. Nutr 1998;14: Lichtenstein AH, et al. Circulation 2006;114: Muls E. Clin Nutr 1998; 17 (suppl2) 18-25) ADE IN Ook verkrijgbaar in 0,9 kcal/ml AN D M HOLL