CANMEDS COMPETENTIES VAN DE OPLEIDING TOT OEFENTHERAPEUT HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM

Transcriptie

1 CANMEDS COMPETENTIES VAN DE OPLEIDING TOT OEFENTHERAPEUT HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM CREATING TOMORROW

2 VOORWOORD Beste oefentherapeut, Dat u als collega en stagebegeleider een belangrijke partner bent bij het opleiden van uw toekomstige collega s en onze studenten is wat ons betreft een feit. Om die reden wordt u ook bij naam genoemd in de visie van de Hogeschool van Amsterdam: Studenten ontwikkelen zich op basis van persoonlijke talenten en ambities. In dat leer- en ontwikkelproces is het contact met de docenten, medestudent en toekomstige collega s cruciaal: leren in interactie met anderen waaraan je je kan meten, je kan spiegelen, die je inspireren, waarmee je je kennis deelt en betekenis geeft aan ervaringen, theorieën en ideeën. Om ervoor te zorgen dat u een goed geïnformeerde partner bent bieden we ter informatie, maar vooral ook ter inspiratie de recent opgestelde opleidingscompetenties aan. We volgen hierin de systematiek van de CanMeds, een internationaal gehanteerd competentieraamwerk voor zorgprofessionals. Ook vind u een beschrijving van de actuele visie van de opleiding op leren en begeleidern. Hiermee krijgt u inzicht in de beoogde competentieontwikkeling van de studenten zodat u optimaal invulling kunt geven aan uw rol Bachelor opleiding tot Oefentherapeut Mensendieck Croho Uitgave onder verantwoordelijkheid van de Curriculumcommissie Oefentherapie waarin zitting hebben de jaarcoördinatoren, stagecoördinator, studiebegeleidings-coördinator en de programmamanager van de opleiding : Monique Bak Msc, Neline Land B, Greet Gevers B, Paul Voorn Msc, Annemarie Waal M, Marleen Zeelen B, Netty Winters Msc. Opmerkingen of tips naar aanleiding van deze uitgave zijn welkom op: t.a.winters-prins@hva.nl of a.p.waal@hva.nl Deze uitgave is een verkorte uitgave van het Opleidingscompetentieprofiel Oefentherapie Deze uitgave is bedoeld voor het werkveld die studenten van de opleiding oefentherapie begeleiden. Dit is vooral het geval in de stage. Daarnaast kunnen externen opdrachtgever zijn in het kader van een bachelor thesis van studenten in hun afstudeerfase. Als bron voor deze uitgave is gebruik gemaakt van de uitgave CanMeds Competentieset van HBO-Verpleegkunde (2012). De complete bronnenlijst is opgenomen in het Opleidingscompetentieprofiel Ofentherapie We hopen dat deze uitgave hulp biedt bij het begeleiden van studenten. Daarnaast hopen we dat het bijdraagt aan een goede samenwerking in de community of practice van zorgprofessionals nu en in de toekomst! Vragen en suggesties zijn uiteraard van harte welkom! Met vriendelijke groet, Bart Visser, Opleidingsmanager Oefentherapie Lector Oefentherapie lectorale rede uitgesproken op 12 februari 2013 Dagelijks bewegen, it s up to you (download pdf: Hogeschool van Amsterdam, Opleiding Oefentherapie Alle rechten voorbehouden. Overname van (delen) uit dit boekje uitsluitend met bronvermelding 2 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 3

3 INLEIDING Deze uitgave beschrijft de opleidingscompetenties van de Bachelor opleiding tot Oefentherapeut van de Hogeschool van Amsterdam en heeft tot doel een duidelijk profiel van de student van de opleiding Oefentherapie te beschrijven ten tijde van de afronding van de verschillende stages en de diplomering tot oefentherapeut. Het opleidingscompetentieprofiel heeft tot doel de student te stimuleren in zelfsturend leren. De opleiding Oefentherapie heeft de visie op leren dat direct vanaf de start de student gepositioneerd wordt als oefentherapeut (in opleiding). De student gaat steeds meer zelf zijn leren sturen totdat hij dit als gediplomeerd beginnend beroepsbeoefenaar zelfstandig kan. De oefentherapeut in opleiding dient zijn kwaliteit inzichtelijk te maken. Gedurende de opleiding wordt hij niet alleen aangesproken op de ontwikkeling en toepassing van zijn expertise, maar ook of hij zijn professionele kwaliteiten gebruikt, ontwikkelt en blijft ontwikkelen. De opleiding vindt het dan ook essentieel om naast het toetsen en beoordelen van de toepassing van zijn expertise ook te toetsen op het continue reflecteren en evalueren van de oefentherapeut in opleiding. AMBITIES OPLEIDING OEFENTHERAPIE 4 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 5

4 COMPETENTIEGEBIEDEN & ROLLEN De opleidingscompetenties zijn gebaseerd op het Beroepsprofiel Oefentherapeut (2011), de deskundigheidsgebied beschrijving van de wet BIG (artikel 21) en uitgewerkt volgens de kaders voor van het Nederlandse kwalificatie raamwerk (NLQF, niveau 6). Het opleidingscompetentieprofiel is opgebouwd volgens het CanMeds (2005) competentie raamwerk voor zorgprofessionals. Er wordt onderscheid gemaakt tussen 7 competentiegebieden en de daarbij behorende beroepsrollen: Vakinhoudelijk expert: de oefentherapeut als zorgverlener en behandelaar Communicatie: de oefentherapeut als communicator Samenwerken: de oefentherapeut als samenwerkingspartner Kennis en Wetenschap: de oefentherapeut als reflectieve professional en praktijk onderzoeker Maatschappelijk handelen: de oefentherapeut als gezondheidsbevorderaar Organisatie: de oefentherapeut als organisator Professionaliteit: de oefentherapeut als professional & kwaliteitsbevorderaar Figuur 1: schematische weergave beroepsrollen van de Oefentherapeut (CanMeds model). Zoals in figuur 1 wordt weergegeven is de rol van de vakinhoudelijk expert: de oefentherapeut als zorgverlener en behandelaar, de centrale en geïntegreerde rol. Deze rol beïnvloedt de definitie van de zes daaruit voortvloeiende rollen. Alle zeven rollen kunnen niet los van elkaar begrepen worden. In figuur 1 is dit schematisch weergegeven door de verschillende rollen elkaar te laten overlappen. COMPETENTIEGEBIED 1: OEFENTHERAPEUTISCH HANDELEN Beroepsrol: Vakinhoudelijk expert: de oefentherapeut als zorgverlener en behandelaar. De kern van het competentiegebied oefentherapeutisch handelen betreft het gebruiken van vakdeskundigheid in de directe patiëntenzorg. Oefentherapeuten zijn in alle fases van het oefentherapeutisch proces vaardig in het klinisch redeneren en in het uitvoeren van oefentherapeutische handelingen, zowel diagnostisch als behandelend en begeleidend. Competentie 1a De oefentherapeut biedt cliënten(groepen) op een professioneel verantwoorde wijze beweeg- of oefenprogramma s aan en/of houdings- en bewegingsvoorlichting om de last van problemen met bewegen tijdens dagelijkse activiteiten te verminderen of op te heffen en onderbouwt deze zorgverlening met behulp van klinisch redeneren. Analyseert de samenhang en wisselwerking van de problematiek en geeft hierin prioriteiten aan. Denkt analytisch en probleemoplossend. Draagt zorg voor het welbevinden van de patiënt en heeft daarbij aandacht voor de omgeving van de patiënt. Herbenoemt waar nodig de problematiek van de patiënt, zodat de problematiek toegankelijk wordt voor beïnvloeding. Houdt rekening met verschillende achtergronden en culturen. Kan de gedachten en gevoelens van patiënten inschatten. Is in uiteenlopende situaties in staat af te wijken van richtlijnen en protocollen en de transfer te maken van kennis en ervaring. Observeert en signaleert problemen bij de patiënt. Plaatst de oefentherapeutische redenering in multidisciplinaire context. Plaatst problemen zo nodig binnen een bredere context. Speelt in op veranderde omstandigheden, ideeën en nieuwe informatie. Stelt kritische vragen. Stelt op basis van de (on)mogelijkheden en de vermogens van de zorgvrager en zijn context, de oefentherapeutische diagnose vast en beargumenteert deze. Stelt te allen tijde de patiënt centraal; speelt effectief in op de beleving, behoefte en wensen. Verantwoordt op professionele gronden de eigen beroepsuitoefening, neemt hierin mee EBP, oefentherapeutische theorieën en modellen, beroepscode en wetgeving. Voert het oefentherapeutisch proces systematisch uit: is in staat gegevens te verzamelen, gegevens te analyseren, oefentherapeutische zorg vast te stellen, behandelplan op te stellen, te bespreken met de patiënt / cliënt, interventies vast te stellen en uit te voeren, tot evaluatie van proces, product en randvoorwaarden. Zet kennis en inzicht in ten behoeve van de oefentherapeutisch zorg en neemt de eindverantwoordelijkheid voor alle fases van het oefentherapeutisch proces. 6 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 7

5 Competentie 1b De oefentherapeut biedt cliënten(groepen) op een professioneel verantwoorde wijze beweeg- of oefenprogramma s aan en/of houdings- en bewegingsvoorlichting om de last van problemen met bewegen tijdens dagelijkse activiteiten te voorkomen en onderbouwt deze zorgverlening met behulp van klinisch redeneren. Past op basis van haar interpretatie (van specifieke kenmerken van risicopopulaties en symptomen van reacties op ziekte of stoornis primaire, secundaire en tertiaire preventie toe. Signaleert en interpreteert specifieke kenmerken van risicopopulaties en symptomen van reacties op ziekte of stoornis. Stelt voor zowel de individuele patiënt als voor een groep patiënten preventie- en GVO programma s op. Voert preventieprogramma s uit. Volgt de regels van het veiligheidsbeleid op. Werkt volgens de regels van infectiepreventie. COMPETENTIEGEBIED 2: COMMUNICATIE Beroepsrol: de oefentherapeut als communicator. De kern van het competentiegebied communicatie betreft het opbouwen van een vertrouwensrelatie en een effectieve informatie-uitwisseling. Oefentherapeuten stemmen de communicatie af op de persoon waarmee gecommuniceerd wordt. Competentie 2a De oefentherapeut geeft informatie, voorlichting, GVO en advies aan individuen en groepen. Bewaakt de coördinatie en continuïteit van voorlichting en GVO. Geeft informatie die afgestemd is op de situatie en mogelijkheden van de patiënt. Geeft informatie gericht op gedragsverandering en de bestendiging daarvan. Geeft informatie met het oog op kennisoverdracht. Geeft informatie over praktische zaken zoals hulpverleningsmogelijkheden en hulpmiddelen. Organiseert bijeenkomsten, stelt programma s op, past voorlichtingsmateriaal toe en werkt mee aan landelijke screeningsprogramma s. Stuurt groepsprocessen en begeleidt groepen bij activiteiten en interactie. Vertaalt en verduidelijkt informatie van andere disciplines voor de patiënt. Competentie 2b De oefentherapeut zorgt voor een optimale informatie-uitwisseling met alle betrokkenen. Bevordert de communicatie van de patiënt met alle betrokkenen, houdt de communicatie in stand of ondersteunt deze. Brengt zowel de patiënt als collega's en andere betrokken hulpverleners inhoudelijk op de hoogte van de uitkomsten van (multidisciplinair) overleg. Geeft op gepaste wijze feedback. Spreekt zorgverleners aan op het nakomen van gemaakte afspraken. Stelt zich open voor feedback en handelt hiernaar/neemt ontvangen feedback aan. Zet communicatievaardigheden adequaat in. Zorgt zowel mondeling als schriftelijk voor een duidelijke communicatie ten behoeve van de coördinatie en continuïteit van zorg. 8 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 9

6 Competentie 2c De oefentherapeut gaat een vertrouwensrelatie aan met de cliënt. - - Gaat contact aan met de patiënt, onderhoudt het contact en bouwt het zorgvuldig af. - - Herkent verstoringen in de relatie en maakt deze bespreekbaar. - - Herkent zijn machtspositie in het contact tussen patiënt en oefentherapeut. - - Houdt rekening met de waarden en normen, de wensen en gewoonten en de behoefte aan privacy en de gevoelens van de patiënt. - - Kan de gedachten en gevoelens van de patiënt inschatten en begrijpen, alsmede de onderliggende factoren voor diens gedrag, daarbij rekening houdend met verschillende achtergronden en culturen. - - Laat zorgverlening aansluiten bij de ervarings- en belevingswereld en de mogelijkheden van de patiënt. - - Toont respect voor de patiënt, ongeacht diens sociale of economische status, levensbeschouwing, opleiding, ras, sekse of leeftijd. COMPETENTIEGEBIED 3: SAMENWERKEN Beroepsrol: de oefentherapeut als samenwerkingspartner. De kern van het competentiegebied samenwerking betreft (monodisciplinaire en multidisciplinaire) samenwerking ten dienste van optimale patiëntenzorg. Oefentherapeuten werkend in teamverband zullen elkaar ondersteunen en gebruik maken van ieders deskundigheid. Uiteraard bevat dit competentiegebied ook de samenwerking met patiënt, familieleden en naasten. Competentie 3a De oefentherapeut werkt effectief samen met alle betrokkenen. Betrekt het sociale netwerk van de patiënt bij de zorgverlening en kan leden van het sociale netwerk begeleiden. Fungeert als contactpersoon tussen relevante disciplines en/of instellingen. Gaat op gepaste wijze om met feedback, waardering en kritiek. Geeft hierin haar eigen mening en komt op voor haar eigen positie. Houdt bij beslissingen rekening met verschillende soorten belangen zoals de belangen van de patiënt, de eigen professionele belangen en de organisatiebelangen. Is zich bewust van de dynamiek van het team en kan hier effectief op in spelen. Maakt adequaat gebruik van communicatiestrategieën; conflicthantering, onderhandelen, feedback geven. Maakt gebruik van de deskundigheid en specifieke rol van collega s en andere disciplines. Neemt deel aan samenwerkingsverbanden en netwerken met beroepsgenoten en andere deskundigen. Verantwoordt keuzes die zij maakt binnen de spanningsvelden: Professionele deskundigheid versus eigen deskundigheid van de patiënt. Zakelijkheid en betrokkenheid. Afstand en nabijheid. Werkt samen met de patiënt in alle fases van het oefentherapeutisch proces. Zoekt afstemming van de zorg met de patiënt en andere zorgverleners. Competentie 3b De oefentherapeut adviseert en geeft consult aan collega s binnen en buiten de eigen organisatie. Draagt kennis uit naar anderen: deelt kennis. Geeft gevraagd en ongevraagd advies en consult in alle fases van het oefentherapeutisch proces en bij het uitvoeren van complexe interventies. Participeert in intercollegiale bijeenkomsten. 10 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 11

7 COMPETENTIEGEBIED 4: KENNIS EN WETENSCHAP Beroepsrol: de oefentherapeut als reflectieve professional en praktijk onderzoeker. De kern van het competentiegebied kennis en wetenschap betreft enerzijds het actueel houden van de eigen kennis en anderzijds het benutten van deze kennis voor de patiëntenzorg en deskundigheidsbevordering van collega s. Oefentherapeuten geven er blijk van levenslang te leren, passen de principes van evidence based practice (EBP) toe en dragen bij aan innovatie. Een belangrijk aspect binnen de deskundigheidsbevordering van collega s is het geven van werkbegeleiding. Competentie 4a De oefentherapeut draagt systematisch bij aan verbetering en vernieuwing van de zorgverlening. Brengt zowel nieuwe kennis met betrekking tot ontwikkelingen in de patiëntenzorg als eigen expertise over op collega-oefentherapeuten en andere betrokken zorgverleners in de praktijk. Levert een bijdrage aan de uitvoering van praktijk wetenschappelijk onderzoek. Levert een bijdrage aan en schept voorwaarden om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Werkt volgens principes van EBP. Competentie 4c De oefentherapeut zorgt voor het voortdurend actueel houden van de eigen kennis. Hanteert de grenzen van haar eigen kunnen en vraagt zo nodig consult. Houdt actief nieuwe toepassing en ontwikkeling bij op het eigen vakgebied en past relevante informatie hieruit toe. Dit loopt uiteen van het uitvoeren tot het kunnen overzien en aan de orde stellen van de consequenties van nieuwe ontwikkelingen voor het beroep en de beroepspraktijk. Levert een aandeel in de taak die een zorginstelling heeft in het onderhouden van kennis en brengt levenslang leren in de praktijk. Stelt zich open op om blijvend te kunnen leren. Competentie 4b De oefentherapeut geeft werkbegeleiding aan studenten en medewerkers. Introduceert de student of nieuwe medewerker op de afdeling. Beoordeelt de leerresultaten aan de hand van het leerplan van de student of nieuwe medewerker. Bewaakt het leerproces van de student of nieuwe medewerker. Creëert de benodigde leersituaties voor de student of nieuwe medewerker. Creëert een uitdagende leeromgeving. Evalueert het leerproces. Geeft op gepaste wijze feedback. Heeft een voorbeeldfunctie. Herkent verschillende leerstijlen. Stelt een begeleidingsplan op. Zet verschillende begeleidingstijlen op juiste momenten in. 12 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 13

8 COMPETENTIEGEBIED 5: MAATSCHAPPELIJK HANDELEN Beroepsrol: de oefentherapeut als gezondheidsbevorderaar. De kern van het competentiegebied maatschappelijk handelen betreft belangenbehartiging en overstijgt hierbij het niveau van de individuele patiëntenzorg. Oefentherapeuten hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Zij signaleren ethische problemen en structurele gezondheidsproblemen binnen de eigen patiëntenpopulatie waarvoor nog geen passend zorgaanbod is en bevorderen dat daar een oplossing voor komt. Competentie 5a De oefentherapeut herkent en verheldert ethische problemen en beargumenteert de gekozen handelswijze. Beoordeelt en waardeert andere opvattingen en argumentaties. Betrekt diversiteit van zorgvragers in haar overwegingen en gaat met deze diversiteit respectvol om. Denkt op een methodische en systematische wijze na over ethische vragen en dilemma s. Hanteert eigen morele overtuigingen en gevoelens in de relatie met andersdenkenden. Legt haar standpunt ten overstaan van andere betrokkenen uit. Maakt afwegingen ten aanzien van diagnostiek, behandeling en zorg in het licht van: eigen deskundigheid, opvattingen en wensen van de patiënt de belasting van de behandeling en zorg voor de patiënt en overige professionele maatstaven. Neemt standpunten in op grond van argumenten. Neemt verantwoordelijkheid voor het eigen handelen. COMPETENTIEGEBIED 6: ORGANISATIE Beroepsrol: De oefentherapeut als organisator. De kern van dit competentiegebied betreft het functioneren in of met een organisatie ten dienste van de patiënt(en). Oefentherapeuten leveren een bijdrage aan continuïteit, coördinatie en kwaliteit van de totale zorg- en dienstverlening. Daarbij denken zij zo nodig in zorgketens. De oefentherapeut neemt leiderschap in het zorgverlenend handelen, de samenwerking en de organisatie. Competentie 6a De oefentherapeut ontwerpt kwaliteitszorg ten behoeve van het oefentherapeutisch zorg- en dienstverlening en kan de rol van leider op zich nemen. Anticipeert op ontwikkelingen in de oefentherapeut en maakt onderzoeksvragen van de praktijk zichtbaar. Ontwikkelt hiervoor eventueel nieuwe producten voor oefentherapeut Doet suggesties tot verbetering van de zorg- en dienstverlening Hanteert voorwaarden voor een goed werkklimaat en therapeutisch klimaat. Levert een bijdrage aan de ontwikkeling van het beleid van de organisatie-eenheid. Is in staat tot het meedenken over het uitvoeren van dat beleid. Kan bovendien signalen oppikken die kunnen leiden tot verandering. Signaleert kansen, mogelijkheden en/of knelpunten en onderneemt daarop gerichte actie en biedt oplossingen aan en denkt vooruit hoe problemen kunnen worden voorkomen. Toont leiderschap: proactieve houding. Kennis van zaken, verantwoordelijkheid (durven/ kunnen) nemen. Zoekt naar mogelijkheden tot verbetering van de werkmethode, aanpak, processen of systemen en voert deze planmatig uit (PDCA). Competentie 5b De oefentherapeut herkent structurele gezondheidsproblemen, behartigt de belangen voor de eigen patiëntenpopulatie en stelt dit op de juiste plek aan de orde binnen de organisatie. - - Onderhandelt in het belang van patiëntgroepen, werkt samen met externe belanghebbenden en relaties zoals patiëntenorganisaties en kwaliteitsbewakende instanties. - - Signaleert tegenstrijdige belangen en de invloed daarvan op de zorg en speelt hier adequaat op in. Competentie 6b De oefentherapeut coördineert zorg en dienstverlening en waarborgt daarbij de continuïteit van zorg. Coördineert de zorgverlening en / of preventieprogramma s zodat er geen overlappingen, hiaten en tegenstrijdigheden ontstaan. Gaat op effectieve en efficiënte wijze om met materiële, financiële en personele middelen in de organisatie / de behandelafdeling. Kan na afleiding terugkeren naar eigen werkzaamheden en zorgt dat afspraken nagekomen worden en het werk op tijd af is. Maakt een werkplanning en geeft hierbij prioriteiten aan. Maakt gebruik van verschillende hulpmiddelen die coördinatie van zorg- en dienstverlening ondersteunen (zorgdossier, klinische paden, protocollen). Voert bureauactiviteiten uit: hanteert (geautomatiseerde) registratie en informatiesystemen. Zorgt voor een optimale werkomgeving. 14 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 15

9 COMPETENTIEGEBIED 7: PROFESSIONALITEIT Beroepsrol: de oefentherapeut als professional en kwaliteitsbevorderaar. De kern van het dit competentiegebied betreft de mate waarin de specifieke kennis, vaardigheden en gedrag van het beroep eigen zijn gemaakt en worden uitgedragen. Oefentherapeuten streven naar het continu verbeteren van hun vakkennis en handelen volgens de waarden en normen van het beroep. Daarnaast dragen oefentherapeuten bij aan de behartiging van de belangen van de eigen beroepsgroep. Dit alles met als doel het verbeteren van de zorg. Competentie 7a De Oefentherapeut geeft blijk van het vermogen zich bewust te ontwikkelen. Geeft sturing aan het eigen leerproces Is in staat eigen bekwaamheid te bepalen Is zich bewust van de persoonlijke kwaliteiten en zet deze adequaat in. Reflecteert systematisch op eigen gedrag en ervaringen en maakt deze bespreekbaar Toont initiatief en verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces en werkzaamheden. Competentie 7b De oefentherapeut handelt volgens de waarden en normen van het beroep oefentherapeut en vervult zowel een autonome als een participerende rol in de zorg- en dienstverlening en kan keuzes verantwoorden. Draagt bij de positieverbetering van de eigen beroepsgroep door te participeren in netwerken van belangen- of beroepsorganisaties Draagt verantwoordelijkheid voor de eigen werkzaamheden en geeft de eigen grenzen hierin aan en bewaakt deze. Hanteert de grenzen van het eigen kunnen en vraagt zonodig consult aan (para)medici Herkent de consequenties van het medische beleid en stemt de zorg- en dienstverlening hierop af (participatief) Is zich bewust van discrepanties tussen eigen waarden en normen en professionele waarden en normen, en herkent effecten hiervan op het eigen gedrag en dat van de ander Levert een bijdrage aan de ontwikkeling van de oefentherapeutische waarden en normen. Dit varieert van het meedenken over tot het innemen van standpunten en deze verhelderen en beargumenteren. Maakt gebruik van de oefentherapeutische beroepscode, de regels van de organisatie en de wetgeving. Neemt zelfstandig beslissingen binnen het oefentherapeutisch beroepsdomein (autonoom) Toont de oefentherapeutische beroepshouding in verschillende behandelsituaties tijdens de eigen zorg- en dienstverlening Toont zich bewust van de beroepsrol als Oefentherapeut Competentieniveau Tabel In de opleiding oefentherapie worden drie verschillende niveau s van ontwikkeling onderscheiden: een basisfase, een kernfase en een afstudeerfase. Iedere fase wordt gekenmerkt door een eigen typerend groeiproces, een niveau. Dit wordt zichtbaar gemaakt in een tabel, de z.g.n. competentieniveau tabel. Iedere fase heeft stageperiodes en heeft dus zowel binnenschools als buitenschools onderwijs. In de basisfase wordt de basis voor de hbo-beroepsuitoefening gelegd en omvat een vast programma voor alle studenten. Dit gebeurd in de propedeuse (1 e jaar) en hoofdfase 1 (2 e jaar) en betreft de stages 1, 2 en 3. Het doel is de student bekend maken met de body of knowledge van de oefentherapeut en met het leren en werken als bachelor professional. Het niveau is te omschrijven als Laag complex. Het doel van de kernfase is de student in de praktijk de kern van het beroep te laten leren (3 e jaar en betreft stage 4). Ander onderwijs dan praktijk is bedoeld ter ondersteuning of aanvulling van de praktijk. Hieronder valt ook de minor. Dit is een keuze programma van een half jaar die de student vormt in zijn ontwikkeling tot kritische bachelor professional. Het niveau van de kernfase is te beschrijven als Middencomplex. De afstudeerfase (4 e jaar) omvat de verdere competentie-ontwikkeling tot oefentherapeut: tot reflectieve zorgprofessional. Kenmerkend is de grote mate van zelfsturing van de student in zijn ontwikkeling zowel in de tijd (grote projecten) als in vorm en inhoud. Voor dit laatste maakt de student een keuze: of verbreding, of verdieping, of wetenschappelijke voorbereiding. Naast de keuze voor een werkveldtype voor de afstudeerstage (stage 5) in een instelling of stage bij een kinder-, sport of bedrijfsoefentherapeut is er ook de bepaling van het onderwerp en methode van onderzoek voor de afstudeeropdracht (bachelor thesis). Het niveau van de afstudeerfase is te beschrijven als Hoogcomplex. Toetsing en Beoordeling De indeling in drie fasen (of transities van leren en ontwikkeling van zelfsturing) is een middel om de samenwerking te vergemakkelijken bij alle betrokkenen bij de competentie ontwikkeling van de student (stagebegeleiders, docenten en studenten). In werkelijkheid zal iedere student zijn eigen ontwikkelproces doormaken met eigen transities die los staan van de stageperiode. De competentieniveau tabel zal iedere student op een eigen wijze doorlopen met individuele ervaringen en resultaten. De student houdt zijn competentie-ontwikkelingen bij in een persoonlijk portfolio, dit wordt getoetst en beoordeeld in een assessment: een z.g.n. Integraal competentiebeoordelingsmoment (IBM). Ieder niveau heeft een IBM (zie tabel). Het eindexamen van de opleiding, het zgn. IBM 3, toetst de competentieontwikkeling tot oefentherapeut, bij een voldoende beoordeling wordt het diploma en titel Bachelor of Health afgegeven. Ieder IBM asessment wordt gedaan door twee assessoren. Een interne assessor van de opleiding en een externe werkveldassessor. Voor assessoren is er een scholings- en certificeringstraject. Van stagebegeleiders wordt verwacht dat zij een beoordeling geven van het functioneren van de student als collega oefentherapeut op respectievelijk, laag-, midden- en hoogcomplex niveau. Het eindcijfer voor een stage wordt vastgesteld door de stage docent. Van stagebegeleiders wordt verwacht dat zij als kwaliteitsgeregistreerd ingeschreven staan in het Kwaliteitsregister Paramedici waar de beroepsvereniging haar standaard formuleert (VvOCM). Voor Begeleiders van Stage 5 is er de aanvullende eis dat zij Bachelor of Health zijn. 16 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 17

10 DIMENSIE HBO COMP- ETENTIE LAAGCOMPLEX (BASIS) (STAGE 1,2,3, IBM 1 A/B) Context Hbo-2 Eenvoudige of vereenvoudigde situaties Kennis Hbo-1 Kent de feiten, theorieën, principes en regels. Heeft basiskennis van alle deelgebieden (disciplines) van een beroep. Vaardigheden Toepassen van kennis Informatie vaardigheden Hbo-2 Hbo-4 Beheerst algemene, vakspecifieke en studievaardigheden. Gebruikt kennis bij opdrachten vanuit de opleiding. Beheerst de bij de professie behorende redenering(en). Kan kennis en vaardigheden gebruiken in een beperkt aantal beroepssituaties (laagcomplexe context). Hbo-3 Kan informatie vinden en op waarde schatten. MIDDENCOMPLEX (KERNFASE) (STAGE 4, IBM 2) HOOGCOMPLEX (AFSTUDEERFASE) (STAGE 5, IBM 3) Standaard situaties Een onbekende, wisselende leef- en werkomgeving, ook internationaal. Kritische situaties. Verwerft kennis in de praktijk van het beroep. Leert van collega s en van praktijkervaring. Heeft specialistische kennis op een deelgebied van het beroep. Kan snel relevante kennis verwerven bij het inwerken in nieuwe situaties. Beheerst algemene, vakspecifieke, specialistische en studievaardigheden. Gebruikt kennis in de praktijk. Gebruikt professionele redeneringen in de praktijk. Kan kennis en vaardigheden gebruiken in meerdere beroepssituaties (middencomplexe context) en zich snel inwerken in nieuwe situaties. Integreert kennis van relevante disciplines bij het oplossen van complexe vraagstukken. Zoekt relevante informatie en beoordeelt deze op hun waarde voor het definiëren, analyseren, oplossen en evalueren van vraagstukken uit de praktijk. Bezit ruime, verdiepte of gespecialiseerde kennis van een beroep en kennisdomein en breed wetenschapsgebied. Bezit brede, geïntegreerde kennis en begrip van de omvang, de belangrijkste gebieden en grenzen van een beroep, kennisdomein en breed wetenschapsgebied. Bezit kennis en begrip van enkele belangrijke actuele onderwerpen en specialismen gerelateerd aan het beroep of kennisdomein en breed wetenschapsgebied. Reproduceert en analyseert de kennis en past deze toe, ook in andere contexten (hoogcomplex) zodanig dat dit een professionele en wetenschappelijke benadering in beroep en kennisdomein laat zien. Past complexe gespecialiseerde vaardigheden toe op de uitkomsten van onderzoek. Brengt met begeleiding op basis van methodologische kennis een praktijkgericht of fundamenteel onderzoek tot een goed einde. Stelt argumentaties op en verdiept die. Evalueert en combineert kennis en inzichten uit een specifiek domein kritisch. Signaleert beperkingen van bestaande kennis in de beroepspraktijk en in het kennisdomein en onderneemt actie. Analyseert complexe beroeps- en wetenschappelijke taken en voert deze uit. Verzamelt en analyseert op een verantwoorde, kritische manier brede, verdiepte en gedetailleerde beroepsgerelateerde of wetenschappelijke informatie over een beperkte reeks van basis theorieën, principes en concepten van en gerelateerd aan een beroep of kennisdomein, evenals beperkte informatie over enkele belangrijke actuele onderwerpen en specialismen gerelateerd aan het beroep en kennisdomein en geeft deze informatie weer. Probleem oplossende vaardigheden Hbo-5 Hbo-6 Kan eenvoudige problemen definiëren, analyseren, oplossen en evalueren. Kan in het beroep veel voorkomende problemen definiëren, analyseren, oplossen en evalueren. Onderkent en analyseert complexe problemen in de beroepspraktijk en in het kennisdomein en lost deze op tactische, strategische en creatieve wijze op door gegevens te identificeren en te gebruiken. Leer en ontwikkel vaardigheden Hbo-7 Werkt systematisch en planmatig. Kan deelvaardigheden gecontroleerd uitvoeren. Werkt methodisch en reflectief in veel voorkomende beroepssituaties (middencomplexe context). Integreert deelvaardigheden en voert deze vloeiend uit. Ontwikkelt zich door zelfreflectie en zelf beoordeling van eigen(leer) resultaten. Beheerst vaardigheden in een in het beroep gebruikelijke tempo. Handelt methodisch en reflectief in hoogcomplexe context. Bezit leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie verondersteld aan te gaan.* Communicatie vaardigheden Hbo-8 Beschikt over sociale en communicatieve vaardigheden in algemene situaties (laagcomplexe context). Is sociaal en communicatief bekwaam in middencomplexe contexten. Communiceert doelgericht op basis van in de context en beroepspraktijk geldende conventies met gelijken, specialisten en niet-specialisten, leidinggevenden en cliënten (in hoogcomplexe context). Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid Hbo-1 Hbo-9 Hbo-10 Voert taken uit op basis van veelvuldige raadpleging van een expert. Neemt verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces. Neemt verantwoordelijkheid voor de samenwerking met anderen. Is bekend met de professionele ethische en maatschappelijk dilemma s van het beroep. Voert complexe en niet gestandaardiseerde taken uit onder supervisie (beperkte raadpleging van expert). Werkt samen met collega s, neemt initiatief en bewaakt de kwaliteit van het werk. Heeft een visie op de ethische en maatschappelijke dilemma s van het beroep en laat in de praktijk zien daarnaar te kunnen handelen. Werkt samen met gelijken, specialisten en niet-specialisten, leidinggevenden en cliënten. Draagt verantwoordelijkheid voor resultaten van eigen werk en studie en het resultaat van het werk van anderen. Draagt gedeelde verantwoordelijkheid voor het aansturen van processen en de professionele ontwikkeling van personen en groepen. Verzamelt en interpreteert relevante gegevens met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van sociaal-maatschappelijke, beroepsmatige, wetenschappelijke of ethische aspecten. Werkt zelfstandig aan de eigen deskundigheidsbevordering. 18 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 19

11 DE TIEN GENERIEKE HBO COMPETENTIES Nummer Competentie Toelichting 1 Brede professionalisering De student wordt aantoonbaar toegerust met actuele kennis die aansluit bij recente (wetenschappelijke) kennis, inzichten concepten en onderzoeksresultaten, alsmede aan de in het beroepsprofiel geschetste (internationale) ontwikkelingen in het beroepenveld, teneinde zich te kwalificeren voor: het zelfstandig kunnen uitvoeren van de taken van een beginnend beroepsbeoefenaar; het functioneren binnen een arbeidsorganisatie; de verdere professionalisering van de eigen beroepsuitoefening c.q. het beroep. 6 Probleemgericht werken Het zelfstandig definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de eroepspraktijk op basis van relevante kennis en (theoretische) inzichten, het ontwikkelen en toepassen van zinvolle (nieuwe) oplossingsstrategieën en het beoordelen van de effectiviteit hiervan. 7 Methodisch en reflectief denken en handelen Het stellen van realistische doelen, het plannen c.q. planmatig aanpakken van werkzaamheden en het reflecteren op het (beroepsmatig) handelen op basis van het verzamelen en analyseren van relevante informatie. 2 Multidisciplinaire Integratie 3 (Wetenschappelijke) toepassing De integratie van kennis, inzichten, houdingen en vaardigheden (van verschillende vakinhoudelijke disciplines) vanuit het perspectief van het beroepsmatig handelen. De toepassing van beschikbare relevante (wetenschappelijke) inzichten, theorieën concepten en onderzoeksresultaten bij vraagstukken waar afgestudeerden in hun beroepsuitoefening mee geconfronteerd worden. 4 Transfer en inzetbaarheid De toepassing van kennis, inzichten en vaardigheden in verschillende beroepssituaties 5 Creativiteit en complexiteit van handelen Vraagstukken in de beroepspraktijk, waarvan het probleem op voorhand niet duidelijk is omschreven en waarop de standaardprocedures niet van toepassing zijn. 8 Sociaal communicatieve bekwaamheid 9 Basiskwalificering voor management functies 10 Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid Het communiceren en samenwerken met anderen in een multiculturele, internationale en/of multidisciplinaire omgeving en het voldoen aan de eisen die het participeren in een arbeidsorganisatie stelt. Het uitvoeren van eenvoudige leidinggevende en managementtaken. Begrip en betrokkenheid met betrekking tot ethische, normatieve en maatschappelijke vragen samenhangend met de toepassing van kennis en de (toekomstige) beroepspraktijk zijn ontwikkeld. 1 Lijst opgesteld door AMC, OLVG, HvA. Lijst is niet toegevoegd aan deze uitgave. 20 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 21

12 22 CanMEDS Competenties van Oefentherapeut 23

13 Stagebureau Oefentherapie Greet Gevers Stagecoördinator T: ma/di/do/vrij Nicole Kenter Medewerker Stagebureau T op di/vr M op wo/do Hogeschool van Amsterdam Opleiding tot Oefentherapeut Mensendieck Postbus 2557 / 1000 CN Amsterdam Tafelbergweg 51 / 1105 BD Amsterdam HVA GEZONDHEID