De Taalfanfare groep 3

Transcriptie

1 De Taalfanfare groep 3 Auteur: Jelle Boonstra Versie Rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, hetzij elektronisch, door kopieën opnamen of enige manier, zonder voorafgaande toestemming van het OWG-Bureau. Copyright OWG-Bureau 2003

2 Inhoudsopgave Inleiding...2 Systeemvereisten...3 Installatie van het programma op een netwerk...3 Het leerlingenprogramma...4 A. Woorden slepen...5 B. Plaatjes slepen...6 C. Letters slepen....6 D. Woorden in zin slepen...7 E. Woorden luisteren...7 F. Plaatjes sorteren...8 G. Auditief dictee...8 H. Letter voor letter...9 Woorden sorteren...9 J. Letterdictee...10 K. Zinnen in volgorde L. Zin bij plaatje...11 M. Zinnen dictee...11 N. Lezen en typen...12 O. Memory...12 P. Woordjes zoeken...13 Q. Welk woord zeg ik?...13 R. Zinnen bouwen...14 De resultaten...14 Sorteren...15 Wissen Afdrukken...15 Het lerarenprogramma...16 Het menuscherm...16 Letterdoos instellen...16 A. Woorden slepen...17 B. Plaatjes slepen...17 C. Letters slepen...18 D. Woorden in zin slepen...18 E. Woorden luisteren...19 F. Plaatjes sorteren...19 G. Woord dictee...20 H. Letter voor letter...20 I. Woorden sorteren...21 J. Letter dictee...21 K. Zinnen in volgorde...22 L. Zin bij plaatje...23 M. Zinnen dictee...23 N. Lezen en typen...24 O. Memory...24 P. Woorden zoeken...25 Q. Welk woord zeg ik...25 R Zinnen bouwen

3 Inleiding De Taalfanfare groep 3 is bedoeld voor de leerlingen die net leren lezen. Het biedt oefeningen op zowel visueel als auditief gebied en heeft een enorme variatie aan oefeningen. Er kan zelfs lesstof worden toegevoegd. Het programma bestaat uit een leerlingendeel, waar voor de leerkrachten via codetoetsen een planningsscherm en een resultatenscherm op te roepen is en een echt lerarendeel, waar de leerstof kan worden gewijzigd en worden uitgebreid Het programma oefent voornamelijk éénlettergrepige woorden. De leerkracht kan opdrachtenreeksen bepalen voor een hele groep tegelijk of per individueel kind. Omdat de oefeningen weinig uitleg vragen, kan het programma uitstekend worden gebruikt om de kinderen zelfstandig te laten werken. Adres OWG-Bureau BV Postbus KE ROERMOND (NL) Fax : +31(0) Servicedesk : +31(0) Bereikbaar Maandag, donderdag, vrijdag: Dinsdag: Woensdag: helpdesk@bureau.owg.nl bureau@owg.nl Bezoek ook en uur uur uur 2

4 Systeemvereisten PC met Pentium processor; Windows 95 met Internet explorer 5.5; VGA-beeldscherm 256 kleuren; Schermresolutie 640*480 Geluidskaart; Installatie van het programma op een netwerk U installeert het programma vanuit een workstation naar een netwerkdrive. (b.v. Q:\ of R:\) iedere workstation waar u deze handeling uitvoert, zal het programma kunnen opstarten. Let op dat u bij iedere installatie dezelfde netwerkdrive gebruikt. 3

5 Het leerlingenprogramma Klik op het icoon Taalfanfare groep 3. Klik in het introductiescherm op de knop Starten. Het identificatiescherm Klik in het linkervenster een groep of klas aan en daarna in het rechtervenster een van de namen. Klik daarna op de knop Verder Er zijn in dit scherm drie toetscombinaties met speciale effecten: CTRL A Er wordt gewerkt zonder naam en zonder opdrachtenreeks. Alle lessen kunnen dus worden gekozen. Ideaal om een indruk te krijgen van het programma! CTRL L Het planningsscherm voor de leerkracht. Hier kunnen de opdrachtenreeksen voor een hele groep of voor een leerling worden vastgesteld. CTRL R Geeft het resultatenoverzicht. Het planningsscherm Het bovenste deel van het planningsscherm bevat de verschillende onderdelen met de bijhorende lessen. Is er een onderdeel aangeklikt in de lijst en wordt er daarna op een lesbestand geklikt, dan wordt de inhoud van het lesje in de derde lijst getoond. Zo krijgt u een indruk van de lesinhouden. Het onderste deel van het scherm bevat de namen van de groepen, de leerlingen met hun opdrachtenlijst. Wanneer een leerlingnaam wordt aangeklikt, krijgt u tevens te zien hoeveel sterren, d.w.z. goede opgaven een leerling al heeft gemaakt en ook hoeveel lessen er nog voor hem/haar gepland staan. Met de knop toevoegen kunt u een les van de bovenste helft van het planninsscherm aan de lesopdrachten toevoegen. Wanneer u de lessen voor de hele groep wilt plannen, klik dan na een keuze voor een groep niet op een leerlingnaam. 4

6 Let op! Bij een planning voor de hele groep wordt bij alle leerlingen de bestaande opdrachtenlijst vervangen door de klassikale opdrachtenlijst. U kunt een opdracht wissen uit de lijst door een lesje aan te klikken en vervolgens te klikken op de knop wissen. Ook de volgorde van de lessen kunt u wijzigen. Klik een les aan en klik daarna op knop omhoog of omlaag om de positie in de rij aan te passen. Linksonder in het kader Volgorde lessen kunt u bepalen of de leerlingen de opdrachten uit hun lijst in een zelf gekozen volgorde mogen afwerken, of dat de door u vastgestelde volgorde moet worden gevolgd. Wanneer u het programma niet in een netwerk uitvoert, maar op alleenstaande computers, is het handig de complete planning via een diskette te kunnen overbrengen naar andere PC s zonder de instelling opnieuw te hoeven doen. U kunt een bestaande planning op diskette zetten door eerst een groep aan te klikken en daarna op de knop naar disk A: te klikken. Omgekeerd kunt u een planning van diskette naar de PC krijgen door te klikken op de knop van disk A: en daarna de groep aan te klikken. De verschillende oefenvormen Sommige oefenvormen zijn niet geschikt om in het begin van schoojaar uit te voeren. De oefenvormen ingedeeld naar eigenschappen: Herkennen van letters J. Letter dictee C. Letters slepen N. Lezen en typen Herkennen van woorden A. Woorden slepen (visueel/auditief)) B. Plaatjes slepen (visueel/auditief) E. Woorden luisteren (auditief) O. Memory P. Woordjes zoeken Klankpositie bepalen F. Plaatjes sorteren (visueel/auditief) I. Woorden sorteren (auditief) Synthese van woorden H. Letter voor letter Analyse van woorden G. Auditief dictee Analyse van zinnen M Zinnen dictee Begrijpend lezen D. Woord in zin slepen K. Zinnen in volgorde L. Zin bij plaatje A. Woorden slepen 5

7 Twaalf woorden moeten onder de bijhorende afbeeldingen worden gesleept. Nadat alle woorden op een plekje staan, verschijnt de nakijkknop en wordt gecontroleerd of de woorden op de juiste plek staan. Goed geplaatste woorden worden groen gekleurd en onjuist geplaatste woorden worden in het onderste vak terug gezet. Wanneer op de afbeelding wordt geklikt, wordt het woord ook nog uitgesproken. B. Plaatjes slepen. Deze oefening is het omgekeerde van de vorige. Nu moeten de afbeelding boven de woorden worden gesleept. Ook hier wordt het woord uitgesproken zodra op de afbeelding geklikt wordt. C. Letters slepen. 6

8 Bij deze oefening moeten twaalf letters naar hun juiste plekje binnen de woorden worden gesleept. Bij deze oefening ontbreken de letters alle op dezelfde plaats, vooraan, in het midden of achteraan. Ook hiet wordt het woord uitgesproken wanneer op de afbeelding geklikt wordt. D. Woorden in zin slepen. Tien woorden moeten worden ingevuld in tien bijhorende zinnen. Deze oefening is niet bedoeld voor gebruik in het begin van het schooljaar. De leerlingen moeten redelijk vlot kunnen lezen. Het gaat hier om de betekenis van de woorden, zonder gebruik van afbeeldingen. E. Woorden luisteren 7

9 Een oefening in het herkennen van het gesproken woord, zonder hulp van afbeeldingen. Tien woorden moeten in de kamers van een huis worden geplaatst. Door op een luidsprekerknopje te klikken wordt het woord uitgesproken dat in een kamer moet komen staan. De woorden kunnen in het kader worden gesleept. F. Plaatjes sorteren Acht afbeeldingen moeten in twee rijen worden gesorteerd. Bij de sortering kan het gaan om de positie van een letter (hoor je de k vooraan of achteraan?), om het verschil tussen lange en korte klinkers, het verschil tussen tweeklanken of twee op elkaar lijkende letters (de b en de d). Wanneer een afbeelding wordt aangeklikt, wordt het woord uitgesproken en kan deze worden versleept naar een van de twee kaders. G. Auditief dictee 8

10 Bij deze oefening fungeert de op het scherm staande letterdoos als bron om de letters van een uitgesproken woord in het woordkader te slepen. Een foutief geplaatste letter kan door de leerling worden weggehaald door een andere letter in het kader te slepen. Wanneer de letters van een woord correct zijn geplaatst, wordt het woord met de bijhorende afbeelding boven aan het scherm gezet. Op deze manier moeten zes woorden worden gemaakt. De layout van de letterdoos kan worden veranderd binnen het lerarenprogramma. H. Letter voor letter De leerling krijgt hierbij de afzonderlijke letters van een woord te zien (door op het knopje met het oog te klikken) of te horen (knopje met het oor) en moet daarna de afbeelding van het woord aanklikken. Wordt dit goed gedaan, dan wordt het volledige woord nog een keer uitgesproken. Woorden sorteren 9

11 Deze oefening lijkt op oefening F. Nu moeten er echter woorden die worden uitgesproken in de juiste rij worden gezet. J. Letterdictee In deze oefening moeten letters worden herkend. Het gaat dus om de klank-teken koppeling. Nadat er op het luisterknopje geklikt is, wort een letterklank uitgesproken. Deze moet in het diagram worden aangeklikt. Is de letter goed, dan wordt een stukje van een foto onthuld. K. Zinnen in volgorde. Een oefening voor de tweede helft van het schooljaar. De kinderen moeten de zinnen vlot kunnen lezen om ze in de juiste volgorde te kunnen zetten. In de goede volgorde geplaatste zinnen vormen samen een klein verhaaltje. 10

12 L. Zin bij plaatje Naast een afbeelding verschijnen twee of drie zinnen. Welke zin hoort bij het plaatje? Bij deze oefening gaat het om begrijpend lezen en is geschikt voor de tweede helft van het schooljaar. M. Zinnen dictee 11

13 Kleine zinnetjes die worden uitgesproken moeten worden nagelegd met de op het scherm staande letterdoos. N. Lezen en typen Op het scherm negen zinnen. In elke zin moet eerst een woord met een bepaalde leesmoeilijkheid worden aangeklikt. Zijn alle woorden aangeklikt, dan moeten de geselecteerde woorden worden nagetypt. O. Memory Dit onderdeel moet worden gezien als een oefening om woorden vlot te kunnen herkennen. Er kan worden gewerkt met op elkaar lijkende woorden als rok / rook / koor. Twee exact dezelfde woorden moeten bij elkaar worden gezocht. Eventueel kan de oefening worden veranderd in het zoeken naar rijmwoorden. 12

14 P. Woordjes zoeken Bij deze oefening gaat het om het koppelen van woordje en plaatje. Er staan zes afbeeldingen boven aan het scherm. Daaronder in een groot vak staan veel woorden. Onder elke afbeelding moeten drie (dezelfde) woorden komen te staan. Q. Welk woord zeg ik? 13

15 Dit is een echte luisteroefening. Er wordt een woord uitgesproken. De leerling moet uit vier alternatieven het juiste woord aanklikken en daarna het controleknopje indrukken. Het woord kan steeds opnieuw worden beluisterd. R. Zinnen bouwen Een zinnetje wordt voorgelezen. Daarna moet de leerling de woorden van die zin in de juiste volgorde aanklikken om de zin te maken. De zin kan op elk moment opnieuw worden beluisterd. Door op de knop Opnieuw te klikken wordt de opgebouwde zin weer verwijderd en kan het opnieuw worden geprobeerd. De oefening bestaat uit acht zinnen. De resultaten. 14

16 De resultaten van de oefeningen kunt u bekijken door in het namenscherm eerst een groep aan te klikken en daarna de toetscombinatie CTRL-R in te drukken. In het danvolgende scherm krijgt u een globale indruk van de resultaten van de leerlingen. Sorteren. De resultaten zijn op verschillende manieren te sorteren, op datum, naam, oefening, lesje, aantal opdrachten, aantal goed, aantal fout en op verbruikte tijd. U sorteert door op een grijze knop boven een kolom te klikken. Wissen. Door een of meer regels te selecteren (met behulp van Shift of CTRL-toets) kunt u deze wissen door te klikken op de knop wissen die dan onder de tabel staat. Afdrukken. De volledige lijst zoals die gesorteerd op het scherm staat, kan worden afgedrukt door te klikken op de knop Afdrukken. 15

17 Het lerarenprogramma Met het lerarenprogramma kun u de inhoud van de verschillende lessen veranderen en kunt u ook nieuwe lessen toevoegen. Klik op het icoon Taalfanfare groep 3 leraar. Klik in het introductiescherm op de knop Starten. Het menuscherm Rechtsonder vind u een knop waarmee u de letterdoos kunt instellen. In het midden staat de lijst met alle verschillende onderdelen in een lijst. Klik het onderdeel aan waarvan u een les wilt wijzigen en klik daarna op de groene knop Verder. Algemeen: Bij elk onderdeel kunt u een nieuwe les toevoegen door op de knop Nieuw te klikken. Wanneer u dan alle invoervelden heeft ingevuld, krijgt de nieuwe les bij het opslaan een volgnummer. U kunt ook een bestaande les openen door in de lijst met lessen een les te selecteren en daarna op de knop Openen te klikken. Bij het opslaan houdt de les zijn eigen volgnummer. De knop Opslaan is pas beschikbaar wanneer alle invoervelden ingevuld zijn en er binnen een invoerveld op Enter is gedrukt. Letterdoos instellen U ziet de gevulde letterdoos op het scherm. Door op de knop Ledigen te klikken gaan de letters uit de doos en worden ze in het vak boven geplaatst. U kunt nu een voor een de letters naar hun plek in de letterdoos slepen. Wanneer u alle letters een plekje in de doos hebt gegeven kunt u op de knop Bewaar klikken om de door u gemaakte layout op te slaan. In elke oefening met een letterdoos krijg het kind te maken met de nieuwe indeling. Klikt u op de knop Menu zonder dat de nieuwe indeling bewaard is, dan blijft de oude indeling geldig. 16

18 Klik op de knop Menu om terug te gaan naar het hoofdmenu. A. Woorden slepen U kiest hier de tekeningen door middel van het keuzelijstje onder elk plaatje. Klik u op de afbeelding, dan wordt het woord uitgesproken ter controle. B. Plaatjes slepen U kiest hier net als bij de vorige oefening 10 plaatjes door een woord in het keuzelijstje onder elk plaatje aan te klikken. 17

19 C. Letters slepen U kiest in dit scherm net als bij de vorige oefeningen tien plaatjes. Bovendien geeft u aan welke letters gesleept moeten worden, de voorste (medeklinkers), de middelste (klinkers) of de achterste (medeklinkers) D. Woorden in zin slepen U geeft tien zinnen. In elke zin staat een woord tussen haakjes. Dat woord moet in het leerlingprogramma in de zin worden gesleept. U kunt ook per les aangeven of de zinnen in een vaste volgorde dan wel in willekeurige volgorde moeten worden aangeboden. 18

20 E. Woorden luisteren U kiest in dit scherm per les tien woorden door onder elk woordkaartje een woord te selecteren in de keuzelijst. Klik op het woordkaartje om het woord uit te laten spreken. F. Plaatjes sorteren U geeft hier eerst in een van de blauwe vakken een letter of lettercombinatie. Alle woorden die daarbij passen worden daarna in het keuzelijstje weergegeven. Om een plaatje toe te voegen klikt u eerst in de lijst een woord aan en daarna op de knop >>. Wilt u een plaatje verwijderen, klik dan het betreffende plaatje aan en klik vervolgens op de knop << Wanneer er in beide rijen vier plaatjes staan, kunt u de les opslaan. 19

21 tip: Een goede oefening is het laten herkennen van begin- en eindklank van een woord. Zie het voorbeeld hierboven. Een andere mogelijkheid is het laten herkennen van woorden die beginnen met letters die qua klank veel op elkaar lijken, zoals b en p--, s en z of v en f--. G. Woord dictee U kiest per les zes woorden (plaatjes) door in de keuzelijst onder de plaatjes een woord te selecteren. H. Letter voor letter 20

22 Net als bij de eerste drie oefeningen kiest u hier tien woorden (plaatjes) per les. I. Woorden sorteren U geeft hier eerst in een van de blauwe vakken een letter of lettercombinatie. Alle woorden die daarbij passen worden daarna in het keuzelijstje weergegeven. Om een woord toe te voegen klikt u eerst in de lijst een woord aan en daarna op de knop >>. Wilt u een woord verwijderen, klik dan het betreffende plaatje aan en klik vervolgens op de knop << Wanneer er in beide rijen vijf woorden staan, kunt u de les opslaan. tip: Sommige kinderen hebben moeite met het onderscheiden van lange en korte klinkers. Voor hen is bovenstaand voorbeeld geschikt. U kunt ook denken aan woorden die met veel op elkaar lijkende letters (klanken) beginnen. J. Letter dictee 21

23 Een oefening bestaat uit twaalf letters ( er mogen ook twee dezelfde letters voorkomen) en een afbeelding (foto of tekening) in BMP formaat. U kiest de letters door ze in de letterdoos aan te klikken. Een gekozen letter kunt u verwijderen door deze te dubbelklikken. tip: U kunt ook eigen foto s of plaatjes gebruiken. Plaats het plaatjesbestand met de naam van de les in de map Taalfan3\Plaatjes. Bijvoorbeeld het plaatje bij les j313 moet als naam krijgen Taalj313.bmp K. Zinnen in volgorde U geeft hier per les minimaal vier zinnen die reeds in de juiste volgorde staan. Samen vormen deze zinnen een kort verhaaltje waaraan de kinderen moeten kunnen bepalen welke zin als eerste komt. 22

24 L. Zin bij plaatje Bij elk plaatje geeft u twee of drie zinnen, afhankelijk van de instelling van het aantal zinnen. De zin in het groene vak moet passen bij de afbeelding en die in de rode vakken niet. Indien er geen serie plaatjes meer is voor een nieuwe oefening, krijgt u daar een melding van. U kunt dan alleen de bestaande lessen wijzigen. tip: U kunt zelf met enig knip- en plakwerk een nieuwe serie plaatjes samenstellen. Gebruik daarvoor het bestand Taall000 uit de map Taalfan3\Plaatjes. Kopieer dit bestand en geeft het een naam met het eerstvolgende vrije nummer. Bijvoorbeeld het laatste plaatjesbestand in de rij is Taall312.bmp, dan moet het nieuwe bestand de naam Taall313 krijgen. Daarna kun u en elk van de acht vakken een kleine afbeelding (foto mag ook!) plaatsen. De zwarte scheidingslijn tussen de vakken mag weg als u klaar bent. Hierna kunt u het lerarenprogramma van Taalfanfare groep 3 starten om de zinnen in te geven. M. Zinnen dictee Bij elke opdracht bestaat uit vijf zinnen die gekozen kunnen worden uit een lijst met 43 zinnen die ingesproken zijn. Wilt u een zin wijzigen, klik dan een van de vakken (1 t/m 5) aan en maak daarna een keuze uit de zinnen. 23

25 tip: U kunt ook zelf zinnen inspreken en toevoegen aan de lijst: Plaats het geluidsbestand met de zin in de map Taalfan3\Geluid\Zinnen. Open daarna het bestand Zinnen.txt dat in dezelfde map staat en voeg onder aan de lijst de naam van het geluidsbestand (zonder extensie.wav) toe, daarna een dubbele punt, gevolgd door de inhoud van de zin. N. Lezen en typen Stel bij een nieuwe les eerst vast met welke klank u woorden wilt laten zoeken en natypen. Kies een klank in de keuzelijst bij de zin Klik alle woorden aan met een.. Geef 9 zinnen waarin in in elke zin één woord staat dat die klank heeft. Zet dat woord tussen haakjes. tip: Gebruik hier voornamelijk de klinkers en tweeklanken om te laten zoeken! O. Memory 24

26 U kiest bij elk nummer twee dezelfde woorden of twee rijmwoorden. P. Woorden zoeken U kiest eerst per les vijf woorden en geeft daarna bij elk goed woord twee woorden die erop lijken, bijvoorbeeld door het woord om te draaien. tip: Vindt u ook dat er geen verkeerd woordbeeld aangeboden mag worden met omdraaiingen, dan kunt u alle omdraaiingen vervangen door bijvoorbeeld een synoniem of een ander correct gespeld woord. Q. Welk woord zeg ik 25

27 U kiest bij elke les tien woorden (plaatjes) en geeft per woord in de rode vakken eronder de drie foute alternatieven die qua uitspraak lijken op het goede woord. R Zinnen bouwen U kiest in elke les 8 zinnen. U kunt een zin kiezen door een vak aan te klikken en daarna een zin uit de lijst te kiezen. De gekozen zin verschijnt in het aangeklikte(gele) vlak. tip: Kijk bij oefening M Zinnen dictee over het zelf toevoegen van zinnen. 26