Jaarverslag Inhoudsopgave Organisatie Algemeen Financiën algemeen Werkzaamheden

Transcriptie

1 Jaarverslag 1

2 Jaarverslag 2013 Inhoudsopgave 1.1. Organisatie Algemeen Financiën algemeen Werkzaamheden Bestuur Arbeidsmarkt en arbeidsvoorwaarden Arbeidsomstandigheden Subsidies Verwevenheid met APA 8 2

3 1.1. Organisatie Samenstelling bestuur per 1 januari 2013: Namens werkgevers R.A. Albers, secretaris/penningmeester (IDX Architecten) E.J. Cornelis (Atelier Pro) C. de Groot (Van Aken Architecten) Namens werknemers G.J.A. van Hees, voorzitter (FNV Bondgenoten) N. Passchier (CNV Dienstenbond) P. Rosendaal (De Unie) Samenstelling bestuur per 31 december 2013: Namens werkgevers R.A. Albers, secretaris/penningmeester (IDX Architecten) E.J. Cornelis (Atelier Pro) C. de Groot (Van Aken Architecten) Namens werknemers, G.J.A. van Hees, voorzitter (FNV Bondgenoten) M. Wallaard (CNV Dienstenbond) P. Rosendaal (De Unie) Bureau SFA Jollemanhof GW Amsterdam Mr. H.A. de Graaff, directeur. Ir. J. Dekker-Dingemans, projectleider A. Smoorenburg-Bleijerveld, projectleider Administrateur Syntrus Achmea, Rijnzathe 10, 3454 PV De Meern Accountant Van Ree Accountants en Belastingadviseurs BV Sitiopark PP Doorn De werkgeversleden zijn benoemd door de Koninklijke Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst, Bond van Nederlandse Architecten BNA. De werknemersleden zijn benoemd door FNV Bondgenoten, CNV dienstenbond en De Unie, vakbond voor en door professionals. 3

4 1.2. Algemeen Stichting Fonds Architectenbureaus (SFA) is in 1981 opgericht door de werkgevers- en werknemersorganisaties in de architectenbranche. Dat zijn aan werkgeverszijde de BNA en namens werknemers FNV Bondgenoten, CNV Dienstenbond en De Unie. Het bestuur is paritair samengesteld. SFA ondersteunt de sociale partners bij het voorbereiden en uitvoeren van de CAO, organiseert activiteiten in samenwerking met andere partijen in de sector gericht op in sociaal-economisch opzicht optimaal functioneren van de architectenbureaus en de medewerkers. SFA faciliteert de werkenden in de branche. Dat gebeurt door het zelf verrichten, laten verrichten of bevorderen van activiteiten die aansluiten op de statutaire doelstellingen. Inkomsten bestaan uit een jaarlijkse premie, gebaseerd op het aantal werknemers dat werkzaam is bij architectenbureaus, tevens aangesloten bij het pensioenfonds voor architectenbureaus. In 2013 waren er ca werknemers in de branche. 1.3 Financiën algemeen De inkomsten zijn als gevolg van de economische crisis (ook) in 2013 afgenomen. Er is een directe relatie tussen de inkomsten van SFA en het aantal werknemers in de branche. In 2009 waren dat er nog , in 2013 nam dat aantal af tot ca De premiebijdrage bedroeg 46 per werknemer. SFA heeft in 2013 een project uitgevoerd met als doel instrumenten aan te kunnen reiken ten behoeve van sociale innovatie van arbeidsrelaties op architectenbureaus. Voor dat project was in 2012 een subsidie aangevraagd en toegekend uit het Europees Sociaal Fonds (ESF E). Eind 2013 is een tweede aanvraag ingediend voor het vervolg, ontwikkelingen van beleid en bouwstenen voor een cao met een bredere paraplufunctie waaronder ook de arbeidsrelaties tussen opdrachtgevers en opdrachtnemer beschutting kunnen vinden Werkzaamheden Activiteiten in 2013: ondersteuning cao project sociale innovatie van arbeidsrelaties (Doen wat nodig is!) met eindrapportage voorbereiding en start vervolgproject: bredere paraplufunctie cao initiëren en voorbereiden van een sectorplan voor de architectenbranche ondersteuning (cao) protocolcommissie onderzoek en advisering nieuwe pensioenregeling ondersteuning en advisering werkgevers, werknemers en zelfstandigen werkzaam in de sector over arbeidsvoorwaarden, arbeidsmarkt en arbeidsomstandigheden ontwikkelen van een breder aanbod voor werkenden in de branche via website en workshops op het gebied van HRM, coaching werknemers en communicatie helpdesk voor werkenden in de branche voor cao-gerelateerde vragen en vragen algemeen over de relatie werkgever -werknemer - bureau online, offline en live. nieuwsbrieven en websites inhoudelijke en financiële vervolg aanvraag ESF-E subsidie voor continuïteit en flexibiliteit workshops, onderzoek, studiedag, gesprekken, interviews m.b.t. het ontwikkelen van instrumentarium sociale innovatie en duurzame inzetbaarheid; voorbereiden communicatieplan om de communicatie met de branche te optimaliseren; achttien (18) nieuwsbrieven; uitbreiding arbocatalogus met nieuwe module: PSA de helpdesk (info@sfa-architecten.nl en telefoon ) werd ruim keer benaderd 4

5 De onderwerpen die in de helpdesk het meest aan de orde kwamen waren: informatie of het gebrek daar aan van werkgever aan werknemers over aanpak problemen op het bureau; wat zijn rechten en plichten dienaangaande, wat zijn mogelijkheden om er met elkaar uit te komen, hoe verhoudt zich dat tot de cao; ontslag en outplacement, verlofdagen opnemen of uitbetalen; hoogte ontslagvergoeding; vergoeding voor loopbaanoriëntatie; slechtnieuwsgesprekken; achterstand loonbetaling; persoonlijk urenbudget; arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, grenzen en voorwaarden; stagiaires, wanneer wel en niet, voorwaarden; salarisontwikkeling, periodieken, ontheffing van loonsverhoging, loonsverlaging; vakantie en verlof; scholing en opleiding/ studiekosten; overleg werkgever -werknemers, bureau-intermediair; ziekte, arbeidsongeschiktheid, WIA; buitenlandse werknemers, rechten en plichten. De vragen zijn ongeveer 50/50 verdeeld over werkgever (inclusief HRM) en werknemers (inclusief bureau-intermediair). Aantal werknemers dat contact opneemt stijgt. De lijn van SFA is luisteren, inleven, uitleggen, toelichten vanuit de feiten, de CAO, de wet- en regelkennis, de rechtspraak in een goed gesprek of mailwisseling. Er wordt geen partij gekozen, er worden geen belangen behartigd, daarvoor wordt doorverwezen naar sociale partners, advocaten of andere adviseurs. SFA is neutraal. Er gebeurt veel met arbeidsrelaties in de branche. Arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd worden niet of nauwelijks gesloten. De omzetten zijn in algemene zin nog steeds aanzienlijk lager dan enkele jaren geleden, de markt trekt op onderdelen aan, een relatief klein deel van de bureaus heeft daar profijt van. Er is nog steeds prijsdruk. Oudere werknemers worden een kostenpost, de instroom van jonge mensen hapert daardoor, freelancers komen daarvoor in de plaats en werken tegen relatief lage tarieven, er is veel vraag naar stagiaires. In de cao is een bepaling opgenomen dat recent afgestudeerde bouwkundigen gedurende twee jaar tegen minimumloon kunnen werken onder begeleiding van een architect als mentor. Het aantal contracten voor bepaalde tijd is verruimd naar maximaal vijf contracten met een maximum tijdsduur van vier jaar. Het geheel van omstandigheden heeft ertoe geleid dat bureaus (moeten) zoeken naar nieuwe of andere vormen van arbeidsrelaties. Nieuw in de betekenis van anders voor het bureau. De cultuur van arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd verandert snel en vermoedelijk langdurig. Er wordt meer gevraagd van werknemers. Met minder mensen meer doen, vaak ook anders dan waarvoor medewerkers zijn aangenomen en in minder uren. Dat vraagt veel van de bureauorganisatie en van de mensen zelf. Werkzekerheid krijgt een andere betekenis. Dat vraagt om nieuwe inzichten in en handvatten voor employability. Wederkerigheid wordt belangrijk, de ondernemende medewerker wordt een begrip dat verder uitgewerkt moet worden. Beloningsstructuren staan onder druk, leeftijd is geen automatisme meer voor salarisverhoging, althans als zodanig wordt het niet meer beleefd door werkgevers. Die andere percepties hebben gevolgen voor de traditionele invulling van de CAO. aanleiding voor cao-partijen om een nieuwe benadering van werkenden in de branche te onderzoeken. Een level playing field voor de branche, 5

6 los van het type arbeidsrelatie. Mee-ademen met goede en slechte tijden, vast wordt minder vast en flexibel wordt minder flexibel, dat zijn sleutelbegrippen die bepalend zijn voor de sfeer en de inhoud van de nieuwe cao en in 2013 en 2014 moeten worden uitgewerkt. SFA is daar in opdracht van caopartijen en in samenwerking met hen mee gestart. Dat gebeurt in de vorm van studiedagen waarin in alle openheid wordt besproken welke aanknopingspunten verder uitgewerkt en onderzocht moeten worden en vanuit welke toekomstvisie wordt gedacht. Het zwaartepunt van dit proces ligt in Bestuur Het dagelijks bestuur kwam in 2013 vier keer bij elkaar, op 14 februari, 13 mei, 19 september en 14 november. De belangrijkste besluiten betroffen: branchebrede brainstormbijeenkomsten op 7 juni en 8 november 2013 met sociale partners en externe deskundigen; afronding en implementatie van het ESF-E project Doen wat nodig is! aanvraag vervolgsubsidie ESF-E voor Doen wat nodig is voor continuïteit en flexibiliteit; haalbaarheidsonderzoek Sectorplan Architectenbranche; aantrekken externe communicatieadviseur voor verbetering van de communicatie met de branche. (akkoord) Het algemeen bestuur kwam ook vier keer bij elkaar, op 28 februari, op 30 mei, 10 oktober en 28 november. De belangrijkste besluiten betroffen: de vaststelling van het financiële jaarverslag over 2012, vaststellen begroting en de hoogte van de werkgeversbijdrage voor 2013; vaststelling van de bijdrage aan de sociale partners in 2014; vaststelling voorstel werkgevers-werknemerspremie 2014; discussie en besluitvorming doelen en werkzaamheden 2014; voorbereiden aanvraag sectorplan (SFA, BNA en cao-partijen) voorbereiden vervolgaanvraag ESF-E Arbeidsmarkt en arbeidsvoorwaarden Er is behoefte aan grotere wederkerigheid op bureaus blijkt uit workshops en businessmodelling sessies. Meer 'samen', meer gedeelde verantwoordelijkheid. In dat kader zijn oude ankers opgehaald, schotten weggehaald en is zichtbaar dat op bureaus met elkaar wordt gewerkt aan innovatie en dat de formele inkadering wel in een volgende fase plaatsvindt. Arbeidsvoorwaarden worden onder druk van de economie anders beleefd, liever ongunstiger arbeidsvoorwaarden dan een uitkering. Omgekeerd is op bureaus nauwelijks gesproken over aanpassingen, het inhalen van niet uitgekeerde periodieken als het weer beter gaat met het bureau. Is een aandachtspunt. Belangrijkste activiteitenclusters op het gebied van arbeidsmarkt en arbeidsvoorwaarden waren: Doen wat nodig is!; toekomst pensioenen en sectorplan Sectorplan Cao-partijen en SFA hebben voorbereidingen gedaan om medio 2014 een sectorplan voor de architectenbranche in te dienen. Voorwaarde is concreet en smart. Het sectorplan is een samenwerking tussen cao-partijen met SFA als penvoerder. Hiermee willen de sociale partners de architectenbranche de komende jaren (2014 t/m 2016) een extra impuls geven aan de ontwikkeling van noodzakelijke nieuwe toekomstgerichte competenties, die aansluiten op gesignaleerde knelpunten op de arbeidsmarkt. Gedacht wordt aan impulsen voor de zogeheten Beroepservaringsperiode voor recent afgestudeerde architecten, knowhow bieden voor omgang met private kwaliteitsborging, de achterblijvers in de branche meenemen in kennisontwikkeling en 6

7 ervaring opdoen met BIM (BouwInformatieModel) en workshops waarin intrapeneurschap wordt toegelicht en uitgewerkt. Voornemen is bij de uitvoering van het plan ook andere partijen in de branche te betrekken, zodat een zo breed mogelijk bereik wordt gerealiseerd. Toekomst pensioenen SFA was secretaris van de (CAO)-protocolcommissie met betrekking tot de toekomst van het pensioenfonds. De protocolcommissie heeft antwoorden geformuleerd ten behoeve van cao-partijen binnen het te verwachten nieuwe financiële toetsingskader (ftk) over pensioenopbouw pensioenrichtleeftijd premiehoogte toeslagbeleid partnerpensioen zelfbeschikking pensioengeld zzp'er en pensioen Er zijn regelmatig lezingen, spreekbeurten en discussies gehouden voor architectenbureaus, hrmanagers en werkenden in de branche op uitnodiging van de BNA en netwerken van bureaus. Doen wat nodig is! Dit project is in 2012 gestart vanwege de onzekerheid over de toekomst van de huidige arbeidsrelaties met als hoofddoel instrumenten en handvatten beschikbaar stellen om de branche ondernemender maken. Het is medio 2013 afgerond. Voor het project Doen wat nodig is! is subsidie verkregen uit het Europees Sociaal Fonds (ESF), maatregel E,gericht op sociale innovatie en duurzame inzetbaarheid. Er is gewerkt in workshops met behulp van businessmodelling Canvas, van innovatieworkshops en is geëxperimenteerd met zogeheten communities of practise. Dat is gebeurd met werkgevers, werknemers en zzp'ers. Aanvankelijk is ingezet op duurzame innovatie. Gaandeweg bleek dat in een periode waarin bureaus vechten voor hun voortbestaan dit onderwerp als zodanig niet scoort. Daarom is veel zwaarder ingezet op de economische component, met elkaar, werkgever en werknemers werken aan innovatie van de relatie, handvatten voor ondernemerschap van medewerkers werden ontwikkeld en andere samenwerkingsvormen werden getest, ook of juist met andere disciplines. Vormvrij en projectgericht. Creativiteit verbinden met ondernemen, kwaliteiten koppelen aan doelen, vanuit een nieuw perspectief 'functieloos werken'. Het eindrapport is te downloaden via de website Doen wat nodig is! is aanleiding geweest voor een vervolg dat concrete innovatie bevat voor de cao met bouwstenen voor bredere paraplufunctie. Achterliggend doel hiervan is dat de branche in den brede innoveert en zich aanpast aan de realiteit. Een realiteit, die vraagt om intrapreneurschap en arbeidsrelaties met wederkerigheid en een combinatie van continuiteit en flexibiliteit. Dit plan is eind december ingediend voor subsidie in het kader van ESF E Arbeidsomstandigheden De bij de CAO voor architectenbureaus betrokken partijen zijn eind 2006 een vervolgtraject op het Arboconvenant overeengekomen, teneinde in de gehele branche RSI en werkdruk te verminderen en re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers te bevorderen. Hiertoe was een 7

8 driejarig werkplan opgesteld met de intentie om het vervolg op het convenant in ieder geval tot 2010 te continueren. In de CAO was een protocol Gezond Werk opgenomen, waarin deze afspraken tot 2010 waren vastgelegd. Cao-partijen zijn op verzoek van het bestuur van SFA akkoord gegaan met een verlenging van de inspanningen op het gebied van arbeidsomstandigheden voor de branche voor onbepaalde tijd. De belangrijkste activiteiten in 2013 waren: Branche Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) De RI&E voor architectenbureaus is erkend door Steunpunt RI&E, waar het Ministerie voor SZW, werkgevers- en werknemersorganisaties aan deelnemen. In branches met een erkende RI&E krijgen bedrijven met maximaal 25 werknemers die het branche-instrument toetsingsvrijstelling. In 2013 is de erkenning verlengd tot Alle bureaus die aangesloten zijn bij het Pensioenfonds Architecten mogen de branche RI&E gratis gebruiken, 12 bureaus hebben hier in 2012 gebruik van gemaakt. Verwante branches als ingenieursbureaus en projectontwikkelaars betalen voor het gebruik van het instrument een eenmalig bedrag van 150, -. Acht bedrijven hebben van die mogelijkheid gebruik gemaakt. Website In de SFA-Nieuwsbrieven en in de rubriek Actueel zijn in 2012 regelmatig berichten over specifiek arbeidsomstandigheden betreffende zaken geplaatst. Er is een aantal thema s toegevoegd onder ARBO op de site, onderwerpen zijn inhoudelijk geactualiseerd en de dienstverlening is uitgebreid met arbo-advies op maat. Arbocatalogus In 2013 is de arbocatalogus uitgebreid met een laatste module: Psycho Sociale Arbeidsomstandigheden, PSA, ( ongewenst gedrag ) 1.5. Subsidies In 2013 is een subsidie/bijdrage van ,- aan BNA toegekend voor het jaarlijkse Bedrijfs Vergelijkend Onderzoek (BVO) Verwevenheid met APA Cao-partijen hadden in 2011 besloten dat het onderscheid tussen SFA en APA in de loop der tijd onduidelijk is geworden. Een apart orgaan binnen de SFA roept daarbij eerder vragen op dan dat het antwoorden biedt. Daarom hebben cao-partijen besloten in de cao niet meer te spreken over APA, maar alleen nog over SFA. Dit besluit is in 2012 verwerkt in de (nieuwe) statuten. Eind 2013 liep de cao inzake het Fonds Architectenbureaus af. Bij de verlenging van deze cao zal de statutenwijziging ook in deze cao van kracht worden. 8